Raport z realizacji projektu

Podsumowanie działań projektu „Wsparcie dla zadłużonych”
(współfinansowanego z funduszy EOG) realizowanego
w dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy
Biuro Porad Obywatelskich w Warszawie prowadzone przez Stowarzyszenie Centrum
Informacji Społecznej CIS w okresie od 1.10.2014 r. do 30.04.2016 r. realizowało projekt
„Wsparcie dla zadłużonych” dzięki wsparciu funduszy norweskich.
Celem projektu było usprawnienie niefinansowych usług socjalnych i wzmocnienie
środowiskowej współpracy międzysektorowej w pracy z wykluczonymi społecznie, w tym z
klientami OPS.
Współpraca
Współpraca między Biurem Porad Obywatelskich a Ośrodkiem Pomocy Społecznej Dzielnicy
Praga Południe m.st. Warszawy trwa od kilku lat, a działalność poradnicza BPO jest
ugruntowana na terenie dzielnicy. Praca na rzecz osób wykluczonych jest wspólnym celem
zarówno BPO, jak i OPS.
Wzajemna współpraca organizacji samorządowych
i pozarządowych ułatwia koordynację i integrację działań w oparciu o rozpoznanie zasobów
w dzielnicach oraz pomaga osiągnąć wspólny cel.
Omówienie zasad współpracy w ramach realizowanego projektu rozpoczęło się od spotkania
przedstawicieli BPO z dyrektorem ośrodka OPS Izabelą Zwierz. Punkt Porad Obywatelskich
działa od lat w OPS przy ul. Wiatracznej 11 i cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem.
Drugi Punkt Porad Obywatelskich w dzielnicy Praga Południe znajduje się przy ul. Paca 40,
gdzie działalność prowadzi Stowarzyszenie Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej i to
miejsce zostało wyznaczone do pracy z osobami zadłużonymi. Punkt znajduje się w pobliżu
siedziby OPS Praga Południe, w którym mieści się Dział Pomocy Specjalistycznej skupiający
pracowników socjalnych, w którym odbywają się konsultacje psychologiczne, porady
rodzinne, psychoterapia indywidualna, psychoterapia grupowa, grupy wsparcia.
Dyżury odbywały się co tydzień w poniedziałki w godz. od 11.00-15.00.
Pracownicy Stowarzyszenia CAL włączyli się w informowanie i wyjaśnianie zasad działania
punktu oraz prowadzili zapisy na porady w ten sam dzień, przed dyżurem. Ponadto OPS
bardzo aktywnie włączył się w proces rekrutacji na szkolenia oraz we wszystkie inne
działania związane z promocją i działalnością punktu. Współpraca z OPS Praga Południe od
lat układa się bardzo dobrze, a okresie realizacji projektu została zintensyfikowana.
Działania projektowe koncentrowały się głównie na poradnictwie dla osób wykluczonych,
w tym dla zadłużonych klientów OPS. Praca poradnicza opierała się na zasadzie koprodukcji.
Podopiecznymi OPS są osoby z głębokimi deficytami społecznymi, które wymagają
pogłębionej pracy pracownika socjalnego przy wsparciu doradcy BPO. Dlatego problemy
tych osób, za ich zgodą, były wspólnie omawiane oraz wspólnie były poszukiwane
rozwiązania. Klient musiał być świadomy konsekwencji podejmowanych działań, które
zwykle łączą się z jakimiś wyrzeczeniami lub dyscypliną. Pracownicy socjalni/asystenci
rodzin otrzymywali od doradcy BPO dodatkowe wsparcie w merytorycznej pracy z
klientem. O każdym kolejnym etapie prowadzącym do rozwiązania problemu była
zawiadomiona każda ze stron, dlatego możliwe były wspólne spotkania (klient- doradca BPOpracownik socjalny), ale też doradca BPO spotkał się z samym klientem, który zawiadamiał o
podjętych kolejnych krokach lub tylko z pracownikiem socjalnym/asystentem rodziny.
Doradca dostarczał użytecznych informacji i porad, wspierał w uzyskiwaniu nowych
kompetencji (np. gospodarowania budżetem), w zależności od indywidualnych predyspozycji
osób korzystających ze wsparcia - włączał się w proces rozwiązywania problemu. Zarówno
rodzaj problemu oraz osoby nim doświadczone powodowały potrzebę długoterminowej
relacji i wsparcia w procesie rozwiązywania problemów. W niektórych przypadkach, kiedy
wymagało tego dobro klienta była podejmowana decyzja o wsparciu psychologa.
W punkcie poradniczym w Dzielnicy Praga Południe m. st. Warszawy udzielono ogółem
1137 porad dla 376 osób: w sprawach zadłużeń zostało udzielonych 535 porad, w tym
261 spraw dotyczyło długów mieszkaniowych.
Do wspólnej pracy nad wyjściem z zadłużeń, szczególnie mieszkaniowych, była włączana
rodzina dłużnika, jako współodpowiedzialna za spłatę. Włączani byli też znajomi mający
istotny wpływ na skuteczne rozwiązanie problemu. W przypadku osób chorych psychicznie
wspólna praca z opiekunem osoby była niezbędna, dla ustalenia i przestrzegania planów
działań.
Szkolenia
W ramach projektu BPO przeprowadziło 2 szkolenia w Dzielnicy Praga Południe – dla
pracowników socjalnych i mieszkańców dzielnicy. Zgodnie z przyjętym modelem
partycypacyjnym obydwa szkolenia przeprowadzono w oparciu o analizę potrzeb. Szkolenia
dotyczyły tematyki zadłużeń.
a) Szkolenie dla pracowników socjalnych
Spotkanie odbyło się dnia 19 grudnia 2014 r. przy ul. Paca 40 w siedzibie
Stowarzyszenia Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL, gdzie mieści się
dyżur doradcy BPO.
Wzięło w nim udział 13 uczestników – pracowników socjalnych i asystentów rodzin.
Pracownicy OPS Praga Południe byli przeszkoleni z zakresu edukacji finansowej w
2013 r. więc zorganizowane spotkanie było szkoleniem uzupełniającym poświęconym
przedstawieniu założeń projektowych w pracy z osobami zadłużonymi.
Został zdefiniowany lokalny system wsparcia - LSW – podzielony w zależności od
potrzeb danej osoby na LSW1(dla osób, które przy wsparciu doradcy BPO będą w
stanie podjąć działania zmierzające do rozwiązania problemów) oraz LSW2
(kierowany do osób z głębokimi deficytami społecznymi, niezaradnych,
wymagających wsparcia innych instytucji i placówek).
W trakcie szkolenia poruszane były przykładowe problemy z zakresu omawianej
tematyki z jakimi pracownicy socjalni spotkają się w swojej pracy z klientami.
W ankiecie ewaluacyjnej pracownicy OPS wysoko ocenili przydatność tego typu
szkoleń.
b) Szkolenie dla klientów
Odbyło się 14 i 15 stycznia 2016 r. w siedzibie Ośrodka Pomocy Społecznej przy ul.
Paca 42.
Uczestnikami warsztatu były osoby dotknięte lub zagrożone problemem zadłużenia,
podopieczni Ośrodka Pomocy Społecznej Praga Południe.
Zgłosiło się 10 osób. W rekrutacji aktywnie pomógł OPS Praga Południe, szczególnie
Dział Pomocy Rodzinie.
Uczestnicy byli zaangażowani, aktywni, chętnie dzielili się swoimi doświadczeniami.
Mieli możliwość zadawania pytań, w ten sposób na przykładzie własnych przypadków,
utrwalali nabywaną wiedzę.
Z analizy ankiet ewaluacyjnych wynika, że warsztat z zakresu edukacji finansowej jest
ważnym i potrzebnym elementem w drodze do rozwiązania problemów zadłużeń.
Większość ankietowanych wykazała chęć udziału w podobnych szkoleniach w
przyszłości.
Rezultaty
Z analizy wynika, że na Pradze Południe aktywność w przezwyciężaniu trudności życiowych
kształtuje się na poziomie ponad 87%. Oznacza to, że większość korzystających z porad
podejmuje różnego rodzaju działania w celu rozwiązania swoich problemów.
Efektem wspólnej pracy było kilkanaście skutecznie rozwiązanych problemów. W kilku
przypadkach dłużnicy uzyskali uprawnienia do lokalu socjalnego na sprawie o eksmisję.
Kilka osób zawarło ugody i spłaca długi, w tym głównie długi mieszkaniowe. W stosunku do
dwóch osób uwzględniono sprzeciwy od nakazów zapłaty, co dało dłużnikom możliwość
wykazania, że żądane przez wierzyciela zadłużenie nie jest zasadne, np. w związku z jego
przedawnieniem. W dwóch przypadkach doszło do zmiany decyzji urzędu w sprawach
dotyczących uprawnienia do zamieszkania rodziny w lokalu z ojcem oraz zamiany lokalu
komunalnego dla matki z niepełnosprawnym dzieckiem, na inny o lepszych warunkach
technicznych.
Współpraca z Ośrodkiem Pomocy Społecznej w ramach realizowanego projektu była
skuteczna i powinna być kontynuowana i rozwijana, gdyż nie byłoby efektów pracy
poradniczej bez tego wsparcia .