statut dziekana, wicedziekana i dekanalnego ojca duchownego w

STATUT
DZIEKANA, WICEDZIEKANA
I DEKANALNEGO OJCA DUCHOWNEGO
W DIECEZJI LEGNICKIEJ
I.
DEKANAT
§ 1. Zgodnie z wielowiekową tradycją, potwierdzoną w prawie powszechnym i partykularnym, parafie sąsiadujące ze sobą są łączone
w okręgi nazwane dekanatami. Na czele dekanatu stoi prezbiter zwany dziekanem. Jest on pośrednikiem między biskupem diecezjalnym,
Legnicką Kurią Biskupią oraz instytucjami diecezjalnymi a duchowieństwem i wiernymi świeckimi dekanatu w określonych sprawach.
§ 2. Dekanat eryguje i dokonuje w nim zmian biskup diecezjalny po konsultacji z Radą Kapłańską oraz zainteresowanymi dziekanami i proboszczami.
II. POWIERZENIE URZĘDU DZIEKANA,
KADENCJA, UTRATA URZĘDU
§ 3. Urząd dziekana biskup diecezjalny powierza na podstawie swobodnego nadania bądź przez zatwierdzenie jednego z trzech kandydatów przedstawionych przez prezbiterów pełniących urzędy duszpasterskie w danym dekanacie (proboszczów, administratorów parafii,
wikariuszy parafialnych, rektorów kościołów i kapelanów), wyłonionych w drodze tajnego głosowania.
§ 4. Kandydatem na urząd dziekana może być prezbiter, który:
1) pełni urząd duszpasterski w dekanacie,
129
***
§ 5.
§ 6.
§ 7.
§ 8.
§ 9.
§ 10.
§ 11.
§ 12.
PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ
***
2) cieszy się uznaniem i autorytetem ogółu duchowieństwa i wiernych z racji przygotowania duszpasterskiego, naukowego, roztropności, pobożności i apostolskiej gorliwości,
3) posiada uzdolnienia do inspirowania i kierowania działalnością
pastoralną na powierzonym mu terytorium,
4) jest w stanie wypełnić zlecone mu przez biskupa diecezjalnego
upoważnienia w stosunku do całego dekanatu.
Głosowanie mające na celu wyłonienie kandydatów odbywa się w
sposób tajny.
Spośród tych samych trzech kandydatów, po uprzedniej konsultacji
z dziekanem, biskup diecezjalny mianuje wicedziekana.
Czas trwania kadencji dziekana i wicedziekana wynosi 5 lat.
Dziekan i wicedziekan nie mogą dłużej pełnić swoich urzędów niż
przez dwie pełne kolejne kadencje. Po przerwie trwającej przynajmniej jedną kadencję mogą ponownie zostać mianowani.
Dziekan może utracić swój urząd przed upływem kadencji na skutek rezygnacji przyjętej przez biskupa diecezjalnego, przyjęcia urzędu w innym dekanacie oraz usunięcia go z urzędu przez biskupa.
Dziekan po ukończeniu 65. roku życia winien złożyć rezygnację
z urzędu na ręce biskupa diecezjalnego, który, rozważywszy wszystkie okoliczności osoby i miejsca, powinien zadecydować o przyjęciu lub odłożeniu rezygnacji.
Normy zawarte w § 8, 9 i 10 odpowiednio stosuje się do urzędu
wicedziekana.
Przed objęciem urzędu dziekan i wicedziekan są zobowiązani do
złożenia przed biskupem diecezjalnym lub jego delegatem wyznania wiary i przysięgi wiernego wypełniania urzędu oraz zachowania
tajemnicy związanej z pełnionym urzędem według formuły zatwierdzonej przez Stolicę Apostolską.
III. OBOWIĄZKI DZIEKANA
A. WYNIKAJĄCE Z PRAWA POWSZECHNEGO
(KPK kan. 555 § 1-4; kan. 463 § 1, n. 7; kan. 524; kan. 547)
§ 13. Dziekan ma obowiązek i prawo:
1) popierać i koordynować w ramach dekanatu wspólną działalność
pasterską,
130
***
Statut dziekana, wicedziekana i dekanalnego ojca duchownego
***
2) czuwać nad tym, aby duchowni jego dekanatu prowadzili życie
odpowiadające ich stanowi i troskliwie wypełniali swoje obowiązki,
3) czuwać nad tym, by święte czynności były sprawowane zgodnie
z przepisami liturgicznymi, by czystość i piękno kościoła oraz
sprzętu liturgicznego, zwłaszcza używanego do sprawowania
i przechowywania Najświętszego Sakramentu, były starannie
utrzymywane, aby księgi parafialne były właściwie spisywane
i należycie przechowywane, dobra kościelne prawidłowo administrowane, a budynek parafialny otoczony właściwą troską,
4) zabiegać o to, ażeby duchowni, zgodnie z postanowieniami prawa partykularnego, uczestniczyli w określonym czasie w konferencjach diecezjalnych i rejonowych, spotkaniach formacyjnopastoralnych,
5) troszczyć się o dostarczenie wsparcia duchowego wszystkim
prezbiterom swego dekanatu, a w sposób szczególny tym, którzy
znajdują się w trudniejszych okolicznościach lub przeżywają jakieś problemy,
6) dowiedziawszy się o poważnej chorobie proboszcza w swoim
dekanacie, powinien zatroszczyć się o to, by nie był on pozbawiony pomocy duchowej i materialnej, a w przypadku śmierci
o odprawienie godnego pogrzebu; ma zatroszczyć się również
o to, aby podczas choroby czy śmierci nie zostały zabrane lub nie
zaginęły księgi, dokumenty, sprzęt liturgiczny oraz inne przedmioty należące do majątku kościelnego.
§ 14. Dziekan ma obowiązek zwizytowania 3 lata po wizytacji biskupiej
każdej parafii swojego dekanatu (parafie dziekańskie wizytuje dziekan rejonowy).
1. Dziekan z przeprowadzonej wizytacji niezwłocznie sporządza
protokół w trzech egzemplarzach, z których jeden przekazuje
proboszczowi zwizytowanej parafii, drugi do Legnickiej Kurii
Biskupiej, trzeci przechowuje w archiwum dekanatu.
2. Protokół winien zawierać sumaryczną opinię dziekana o wizytowanej parafii. W protokole winna się również znaleźć ocena
realizacji zaleceń z ostatniej wizytacji biskupiej.
§ 15. Dziekan z mocy samego prawa uczestniczy w synodzie diecezjalnym.
§ 16. Dziekan, według uznania biskupa, może opiniować kandydata na
urząd proboszcza w swoim dekanacie.
131
***
PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ
***
B. WYNIKAJĄCE Z PRAWA PARTYKULARNEGO
§ 17. Dziekan:
1) uczestniczy z prawem głosu w Konferencji Księży Dziekanów,
na jej wzór organizuje konferencje dekanalne i im przewodniczy,
2) zgodnie z zaleceniami Legnickiej Kurii Biskupiej i wymogami lokalnymi inspiruje i koordynuje pracę duszpasterską w dekanacie,
3) rozstrzyga wewnętrzne duszpasterskie problemy dekanatu,
4) w parafiach bez wikariusza zarządza wakującą parafią w dekanacie do czasu jej obsadzenia, włącznie z prawem asystowania przy
zawieraniu małżeństw i prawem delegowania tego uprawnienia
w poszczególnych przypadkach; w czasie przeszkody w działaniu proboszcza lub w sytuacji naglącego przypadku przepis ten
stosuje się odpowiednio,
5) organizuje doraźną pomoc materialną dla biednych parafii dekanatu,
6) załatwia sprawy sporne, starając się w porę zażegnać nieporozumienia pomiędzy prezbiterami a wiernymi świeckimi, w trudniejszych przypadkach powiadamia o tym Legnicką Kurię Biskupią; skargi na prezbiterów swego dekanatu przyjmuje z taktem
i roztropnością,
7) prezbiterom kondekanalnym, zwłaszcza młodym, służy radą oraz
pomocą w trudnościach duszpasterskich i osobistych,
8) w ramach dekanatu troszczy się o chorych prezbiterów, a w razie
konieczności organizuje zastępstwo,
9) koordynuje pracę katechetyczną na terenie swojego dekanatu,
w szczególności służy księżom i katechetom radą, dzieli się doświadczeniem oraz pomaga usuwać istniejące braki w pracy katechetycznej,
10) organizuje w dekanacie kapłańskie spotkania braterskie.
§ 18. Ponadto dziekan:
1) odbiera z Legnickiej Kurii Biskupiej i przekazuje parafiom swojego dekanatu materiały duszpasterskie i zarządzenia,
2) rozdziela oleje święte parafiom dekanatu,
3) jako delegat biskupa diecezjalnego wprowadza nowego proboszcza w urząd oraz przekazuje urzędowym aktem majątek kościelny; protokół z dokonanej czynności wraz ze spisem inwentarza
wykonany w trzech egzemplarzach podpisują proboszczowie –
odchodzący oraz przybywający, dwie osoby świeckie spośród
132
***
Statut dziekana, wicedziekana i dekanalnego ojca duchownego
***
parafian, a potwierdza go dziekan; jeden egzemplarz protokółu
dziekan przesyła do Legnickiej Kurii Biskupiej, drugi pozostawia się w archiwum danej parafii, trzeci umieszcza się w archiwum dekanatu; termin objęcia parafii przez nowego proboszcza
winien być w pierwszej kolejności uzgodniony z dziekanem,
4) towarzyszy i udziela koniecznych informacji biskupowi diecezjalnemu w czasie wizytacji parafii dekanatu; osobiście uczestniczy
w powitaniu biskupa diecezjalnego lub biskupa pomocniczego,
który urzędowo przybywa do jego dekanatu; w przypadku usprawiedliwionej przeszkody w tym obowiązku zastępuje go wicedziekan,
5) prowadzi archiwum dekanatu odrębne od archiwum parafialnego,
6) opiniuje prośby proboszczów ze swojego dekanatu o zwolnienie
(lub zmniejszenie) z obciążeń finansowych na rzecz diecezji.
§ 19. Dziekan lub w jego zastępstwie podczas usprawiedliwionej nieobecności wicedziekan biorą udział w Konferencjach Księży Dziekanów zwoływanych przez biskupa diecezjalnego, chyba że usprawiedliwia ich słuszna przyczyna.
§ 20. Dziekan powinien posiadać komputer z codziennym dostępem do
poczty elektronicznej.
IV. UPRAWNIENIA DZIEKANA
§ 21. Każdy prezbiter obejmujący urząd kościelny lub zamieszkujący
w obrębie dekanatu powinien złożyć dziekanowi urzędową wizytę
w ciągu jednego miesiąca od dnia przybycia.
§ 22. Dziekan i wicedziekan posiadają władzę rozgrzeszania z cenzur
niezastrzeżonych Stolicy Apostolskiej.
§ 23. Dziekan przewodniczy ważniejszym i bardziej uroczystym celebracjom liturgicznym w dekanacie, o ile nie przewodniczy im sam biskup diecezjalny lub jego delegat.
Dziekan ma prawo dokonywać na terenie swojego dekanatu wszystkich poświęceń i błogosławieństw, które nie są zastrzeżone posiadającym święcenia biskupie.
§ 24. Dziekan ma prawo otrzymywać urzędową informację z Legnickiej
Kurii Biskupiej o wszystkich decyzjach dotyczących parafii dekanatu i duchownych, podjętych przez biskupa diecezjalnego lub poszczególne wydziały Kurii i inne instytucje diecezjalne (Caritas,
133
***
PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ
***
seminarium i inne). Dotyczy to zwłaszcza decyzji personalnych oraz
zmian w strukturze parafialnej.
V. WSPÓŁPRACOWNICY DZIEKANA
§ 25. Najbliższymi współpracownikami dziekana są wicedziekan i dekanalny ojciec duchowny.
1. Wicedziekan wspomaga dziekana w wypełnianiu jego urzędu,
zastępuje go w przypadku nieobecności lub przeszkody oraz wykonuje zadania zlecone przez dziekana.
a. W przypadku wakatu urzędu dziekana, jeśli był on równocześnie proboszczem w parafii bez wikariusza, wicedziekan obejmuje tymczasowy zarząd jego parafią, ponadto zabezpiecza
archiwum i kasę dekanatu, własność kościelną oraz sprzęty liturgiczne, dopóki biskup diecezjalny nie zarządzi inaczej.
b. Wicedziekan pełni obowiązki skarbnika dekanatu.
2. Ojciec duchowny będący promotorem doskonałości kapłańskiej
w dekanacie, powinien odznaczać się wzorową gorliwością kapłańską, a przede wszystkim pogłębionym życiem wewnętrznym,
odpowiednim doświadczeniem i moralnym autorytetem wśród
prezbiterów kondekanalnych.
a. Powołanie odpowiedniego prezbitera na urząd ojca duchownego w dekanacie odbywa się na drodze wyborów dokonanych
przez prezbiterów z dekanatu. Jego wybór podlega zatwierdzeniu przez biskupa diecezjalnego. Kadencja dekanalnego ojca duchownego trwa 5 lat z możliwością przedłużenia na dalsze pięciolecia.
b. Do głównych zadań ojca duchownego należy troska o rozwój
życia wewnętrznego wśród prezbiterów dekanatu, ugruntowanie miłości i jedności kapłańskiej oraz jedności prezbiterów
dekanatu z biskupem legnickim.
c. Ojciec duchowny dekanatu wykorzystuje w tym celu wszelkie
dostępne sobie formy działania, zawsze jednak w porozumieniu z dziekanem. Służy okazją do sakramentu pokuty.
d. W realizacji zadań dekanalny ojciec duchowny działa w porozumieniu z diecezjalnym i rejonowym ojcem duchownym.
§ 26. Jeżeli przemawiają za tym słuszne racje i potrzeby dekanatu, dziekan może powołać jeszcze inne urzędy, np. animatora duszpasterstwa
134
***
Statut dziekana, wicedziekana i dekanalnego ojca duchownego
***
dzieci i młodzieży, animatora duszpasterstwa małżeństw i rodzin,
animatora duszpasterstwa chorych, animatora dzieł misyjnych, dyrektora dekanalnej Caritas, dekanalnego korespondenta prasowego,
niekoniecznie spośród duchownych. Animatorzy dekanalni poszczególnych duszpasterstw czy agend utrzymują regularne kontakty
z odpowiednimi wydziałami Legnickiej Kurii Biskupiej.
VI. KONFERENCJA KSIĘŻY DZIEKANÓW
§ 27. Konferencja Księży Dziekanów jest kolegialnym organem doradczym biskupa diecezjalnego.
§ 28. W skład Konferencji Księży Dziekanów wchodzą z prawem głosowania wszyscy dziekani i wicedziekani.
§ 29. Dziekani spośród siebie wybierają sekretarza, którego zatwierdza
biskup diecezjalny.
§ 30. W Konferencji Księży Dziekanów uczestniczą również, ale bez prawa do głosowania:
1) moderator Legnickiej Kurii Biskupiej,
2) wikariusze generalni i biskupi,
3) wikariusz sądowy,
4) kanclerz Legnickiej Kurii Biskupiej,
5) dyrektor diecezjalnej Caritas,
6) ekonom diecezjalny,
7) przedstawiciel funduszu Bratniej Pomocy Kapłańskiej,
8) diecezjalny ojciec duchowny,
9) dyrektorzy wydziałów Legnickiej Kurii Biskupiej,
10) rektor Wyższego Seminarium Duchownego,
11) ewentualnie inne osoby zaproszone przez biskupa diecezjalnego.
§ 31. Konferencję Księży Dziekanów zwołuje biskup diecezjalny, ustala
jej program oraz przewodniczy osobiście lub przez delegata.
§ 32. Głosowania w ramach Konferencji Księży Dziekanów są jawne,
chyba że dotyczą spraw personalnych lub o tajne głosowanie wystąpi
przynajmniej 1/3 część uprawnionych do głosowania.
135
***
PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ
***
VII. KONFERENCJA DEKANALNA
§ 33. Konferencja dekanalna jest to zebranie duchowieństwa dekanalnego
pod przewodnictwem dziekana dla omówienia spraw duszpasterskich.
§ 34. Dalszym celem konferencji dekanalnej jest umacnianie kapłańskiej
wspólnoty dekanatu, lepsze rozpoznanie sytuacji Kościoła na określonym terytorium, formowanie otwartej postawy wobec problemów
czasu, współpracy z laikatem, orientacja w najważniejszych teologicznych i duszpasterskich problemach Kościoła.
§ 35. Konferencja dekanalna winna się odbywać po Konferencji Księży
Dziekanów.
§ 36. Zwoływanie konferencji dekanalnej, ustalanie porządku obrad, jak
też przewodniczenie należy do dziekana, którego dla słusznej przyczyny może zastąpić wicedziekan. Do udziału w takiej konferencji
zobowiązani są wszyscy prezbiterzy diecezjalni i zakonni, którzy mają powierzone urzędy duszpasterskie na terenie dekanatu (proboszczowie, wikariusze parafialni, rektorzy kościołów i ich pomocnicy,
kapelani, spowiednicy i inni). Dziekan może zaprosić także inne osoby (duchowne i świeckie), w zależności od omawianych problemów.
§ 37. Z racji duszpasterskich, jeżeli w parafii pracuje więcej prezbiterów,
zwolniony jest od udziału prezbiter dyżurny danej parafii, z reguły
jeden z wikariuszy. O nieobecności z innych przyczyn należy
uprzedzić dziekana.
§ 38. Konferencję dekanalną powinna w miarę możliwości poprzedzać
adoracja Najświętszego Sakramentu lub odpowiednia do pory dnia
modlitwa liturgią godzin, połączona z okazją do przystąpienia do sakramentu pokuty.
§ 39. Przedmiotem konferencji dekanalnej są zagadnienia moralno-liturgiczne oraz duszpasterskie. Uczestników konferencji zapoznaje się
również z komunikatami Legnickiej Kurii Biskupiej, wydarzeniami
z życia diecezji, dekanatu i Kościoła powszechnego. W okresie Adwentu i Wielkiego Postu ustala się terminy rekolekcji parafialnych
w dekanacie oraz formy duszpasterskiej pomocy sąsiedzkiej.
136