moja wielkopolska
Transkrypt
moja wielkopolska
III WOJEWÓDZKI KONKURS WIEDZY O REGIONIE „MOJA WIELKOPOLSKA” ETAP PISEMNY – 17 lutego 2011 r. Miejsce na wpisanie kodu: Czas rozwiązywania zadań: 45 minut Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 100 punktów. Powodzenia! ZADANIE 1 – OD STÓP DO GŁÓW Wyjaśnij znaczenie słów gwarowych. W tym celu połącz w pary nazwy gwarowe z nazwami w języku literackim. Odpowiedzi zapisz w tabeli. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 8 punktów. GWARA: 1 – ancug 2 – badejki 3 – bryle 4 – glazejki 5 – jupka 6 – laczki 7 – mantel 8 – trzewiki JĘZYK LITERACKI: A – okulary B – obuwie domowe C – garnitur D – buty E – rękawiczki F – płaszcz G – kąpielówki H – kurtka 1 C 2 G 3 A 4 E 5 H 6 B 7 F 8 D ZADANIE 2 – WIELKOPOLSKIE KOPALINY Dokończ zdania wpisując prawidłową odpowiedź. Nazwy miejscowości wybierz spośród podanych. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 5 punktów. Węgiel brunatny wydobywany jest w rejonie ……Konina…………. i ………Turku……………… . Sól kamienna wydobywana jest w rejonie ………Kłodawy……………. i …………Mogilna…………… . Gaz ziemny wydobywany jest w rejonie ………Kościana…………………… . MIEJSCOWOŚCI DO WYBORU: Kłodawa, Konin, Kościan, Mogilno, Turek 1 ZADANIE 3 – KRZYŻÓWKA KOLEJOWA Rozwiąż krzyżówkę. Litery w wyróżnionych kratkach utworzą hasło główne. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 14 punktów. 1. B I S K U P I N P A D E R A R C I N J O R D A N W Ó Z G O Ł U C J E Z I O A R O K W I G N W I R A 2. M 3. 4. 5. 6. 7. B 8. 9. 10. 11. 12. D R Z E W S H Ó W R S K O A T R A K I E Z N O T U S Z K I (1) Nazywany „polskimi Pompejami”. (2) Nazwisko pianisty, którego przybycie do Poznania w grudniu 1918 r. było impulsem do wybuchu Powstania Wielkopolskiego. (3) Imię świętego, który 11 listopada odbiera z rąk prezydenta Poznania klucze do bram miasta. (4) Imię pierwszego biskupa Polski. (5) Zamieszkał w nim Michał Drzymała. (6) Miejscowość słynąca z waz i żubrów. (7) Duży sztuczny zbiornik retencyjny na Warcie. (8) Styl architektoniczny pełen przepychu lub epoka, w której popularne były portrety trumienne. (9) Koźlak, paltrak lub holender - niegdyś charakterystyczny element wielkopolskiego krajobrazu ze śmigłami. (10) Pierwsza stolica Polski. (11) Znajdują się w Gnieźnie, na nich przedstawione zostały sceny z życia św. Wojciecha. (12) Budynek, w którym mieszkają poznańskie koziołki. HASŁO GŁÓWNE: …parowozownia……………………………………………………………………… W jakim mieście Wielkopolski znajduje się czynny obiekt, którego nazwa stanowi rozwiązanie krzyżówki? ODPOWIEDŹ: ……W Wolsztynie…………………………………………………………………………. 2 ZADANIE 4 – WSPÓLNY MIANOWNIK Cyframi od 1 do 8 oznaczone zostały ciągi nazw miejscowości. Dobór miejscowości nie jest przypadkowy. W ramach każdego ciągu istnieje element wspólny, który łączy z sobą wszystkie wymienione miejsca. Dla ułatwienia cechy te wypisaliśmy poniżej. Obok każdej z nich należy wpisać jedną cyfrę oznaczającą ciąg, dla którego dana cecha stanowi element wspólny. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 8 punktów. (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) Poznań – Ostrów Lednicki – Gniezno – Strzelno – Kruszwica Międzyrzecz – Wschowa – Mogilno – Żnin – Wałcz Dobra – Dolsk – Stawiszyn – Krzywiń – Wielichowo Powidz – Anastazewo – Środa – Zaniemyśl – Stare Bojanowo – Śmigiel Gostyń – Górka Klasztorna – Borek Wielkopolski – Licheń Stary – Rokitno Koło – Konin – Śrem – Oborniki – Międzychód Dziekanowice – Osiek nad Notecią – Wolsztyn – Poznań Przemęt – Żerków – Sieraków – Pszczew – Rogalin …(6)…. – miejscowości, przez które przepływa Warta …(7)…. – miejscowości, w których znajdują się skanseny lub muzea ze zbiorami etnograficznymi …(5)…. – miejscowości – sanktuaria …(3)…. – najmniejsze pod względem liczby ludności miasta w Wielkopolsce …(4)…. – miejscowości położone przy czynnych liniach kolei wąskotorowej …(8)…. – miejscowości, od których wywodzą się nazwy wielkopolskich parków krajobrazowych …(1)…. – miejsca położone na Szlaku Piastowskim …(2)…. – miejscowości położone poza granicami województwa wielkopolskiego; zaliczane do Wielkopolski jako regionu historyczno-kulturowego ZADANIE 5 – NA PRZESTRZENI WIEKÓW Utwórz chronologiczny ciąg wydarzeń, rozpoczynając od najstarszego. Pomogą w tym Tobie poniższe daty. Obok każdej z nich wpisz literę odpowiadającą wydarzeniu, które miało miejsce w danym roku. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 8 punktów. A. B. C. D. E. F. G. H. 968 r. - …F… 1238 r. - …C… 1519 r. - …H… 1655 r. - …A… 1806 r. - …D… 1848 r. - …G… 1918 r. - …B… 1957 r. - …E… Początek „potopu” szwedzkiego w Wielkopolsce Wybuch Powstania Wielkopolskiego Lokacja Gniezna – pierwszego miasta w Wielkopolsce Przybycie Napoleona do Poznania Utworzenie Wielkopolskiego Parku Narodowego Utworzenie w Poznaniu pierwszego biskupstwa Uruchomienie pierwszej w Wielkopolsce linii kolejowej Założenie Akademii Lubrańskiego w Poznaniu 3 ZADANIE 6 – ZA GÓRAMI, ZA LASAMI… Poniżej znajdują się fragmenty 10 wielkopolskich legend, oznaczone literami od A do J. Połącz je z tytułami legend, wpisując obok każdego z nich wybraną literę. (Uwaga! Jeden tytuł legendy nie pasuje do żadnego fragmentu, wpisz obok niego X). Za zadanie można otrzymać maksymalnie 10 punktów. A. „Przez wieki mieszkańcy okolicy pokazywali widoczne w kamieniu zagłębienia, które są ponoć śladami jego obuwia, pastorału i księgi.” B. „Ptak zatoczył łuk nad wiekowym dębem i wówczas jeden z wojów Lecha dostrzegł w koronie drzewa gniazdo białych orłów.” C. „Kiedy córka starosty dowodzącego obroną zamku dowiedziała się, że wobec przewagi wroga obrońcy przygotowują się do poddania, nie chcąc patrzeć na hańbę ziomków rzuciła się w wody pobliskiego jeziora Smolary.” D. „Pod głazem położonym w lasach na południe od Gołuchowa śpią rycerze. Zbudzą się i staną do boju, kiedy wiara Polaków znów będzie zagrożona.” E. „Blada rączka powoli schowała się w piachu cmentarnym, a ksiądz wziął rózgę brzozową z ręki matki i utknął ją na mogile.” F. „Rozległ się srogi okrzyk >>Kali! Kali!<< i rozpoczął bój potomków Lecha, Czecha i Rusa o prawo do ubitego tura – króla puszczy.” G. „Nagle z głębi puszczy dał się słyszeć tętent koni. Zarówno książę, jak i smolarze przekonani byli, że nadciąga drużyna książęca. Napastnicy porzucili łup i zbiegli. Jak się później okazało, nie była to drużyna księcia, lecz tabun koni pasący się na leśnych polanach, spłoszony przez jakiegoś drapieżnika.” H. „Cichuteńko otwierają się przeszklone drzwi prowadzące na taras zamkowy. Postać spogląda na ciemniejący tuż za fosą zamkowy park, a gdy wybije północ, z ciemności nocy wyłania się kolejna zjawa.” I. „Gdy wędrowiec opuszczał gościnny dom, suto wynagrodził jego gospodarzy. Bogacze dowiedziawszy się o tym chcieli swój błąd naprawić, lecz za okazaną chciwość ich wieś wraz z domostwami zapadła się i została zalana.” J. „Lech rozpoznał na ich czele swych dwóch braci – Czecha i Rusa. Wykrzyknął wówczas radośnie >>Poznaję! Poznaję!<<. Rozpalono więc ognisko i biesiadowano.” …J…. – Legenda o powstaniu poznańskiego grodu …F…. – Legenda o powstaniu Kalisza …G…. – Legenda o założeniu Konina …B…. – Legenda o założeniu Gniezna …A…. – Legenda o głazie św. Wojciecha …D…. – Legenda o głazie św. Jadwigi …E…. – Legenda o brzozie gryżyńskiej …X…. – Legenda o żnińskich dzwonach …H…. – Legenda o Białej Damie z Kórnika …I…. – Legenda o Jeziorze Świętym koło Obry …C…. – Legenda o starościance Hance z gołanieckiego zamku 4 ZADANIE 7 – ZNANI WIELKOPOLANIE I MIEJSCA Z NIMI ZWIĄZANE Z każdą z poniższych miejscowości związana jest jedna z wymienionych osób. Utwórz pary miejscowośćosoba, wpisując imiona i nazwiska znanych Wielkopolan w wykropkowane miejsca. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 8 punktów. WINNA GÓRA ZANIEMYŚL BISKUPIN GNIEZNO RUSSÓW KÓRNIK TUREW PIŁA - …Jan Henryk Dąbrowski…………… - …Edward Raczyński....……………… - …Józef Kostrzewski.………………… - …Bolesław Chrobry.………………… - …Maria Dąbrowska.………………… - …Tytus Działyński...………………… - …Dezydery Chłapowski..…………… - …Stanisław Staszic..………………… OSOBY DO WYBORU: Bolesław Chrobry, Tytus Działyński, Maria Dąbrowska, Stanisław Staszic, Edward Raczyński, Dezydery Chłapowski, Jan Henryk Dąbrowski, Józef Kostrzewski ZADANIE 8 – PROFESJE ZNANYCH WIELKOPOLAN Wśród znanych Wielkopolan byli zarówno lekarze, jak i podróżnicy oraz przedstawiciele wielu innych zawodów. Poniżej znajdują się nazwy siedmiu profesji. Każdą z nich zajmowały się tylko dwie z czterech wymienionych osób (oznaczonych literami od A do D). W kratki obok każdej profesji wpisz litery odpowiadające dwóm wybranym osobom. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 14 punktów. PODRÓŻNICY A C A – Paweł Edmund Strzelecki B – Cyryl Ratajski LEKARZE C C – Arkady Fiedler D – Heliodor Święcicki D A – Hipolit Cegielski B – Karol Libelt RZEŹBIARZE C – Karol Marcinkowski D – Józef Struś B D A – Edward Raczyński B – Marcin Rożek C – Stanisław Staszic D – Władysław Marcinkowski A OSOBY DUCHOWNE B A – Jan Lubrański B – Jakub Wujek GENERAŁOWIE C – Karol Marcinkowski D – Józef Wybicki A D A – Dezydery Chłapowski B – Marceli Motty C – Tadeusz Szeligowski D – Józef Dowbor-Muśnicki 5 B KOMPOZYTORZY C A – Arkady Fiedler B – Feliks Nowowiejski POECI C C – Karol Kurpiński D – Jan Lubrański D A – Dezydery Chłapowski B – Stanisław Taczak C – Adam Asnyk D – Kazimiera Iłłakowiczówna ZADANIE 9 – KRAJOBRAZY PARKÓW… KRAJOBRAZOWYCH Dopasuj opis charakterystycznego krajobrazu do parku, w którym występuje, zaznaczając właściwą literę przy opisie. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 6 punktów. 1. a) b) c) Szeroka, płaska, okresowo zalewana dolina rzeczna, z licznymi starorzeczami i wydmami. Park Krajobrazowy Promno Powidzki Park Krajobrazowy Nadwarciański Park Krajobrazowy 2. Największy w Polsce kompleks wielkopowierzchniowych stawów rybnych, powstałych w dolinie rzeki. a) Pszczewski Park Krajobrazowy b) Rogaliński Park Krajobrazowy c) Park Krajobrazowy Dolina Baryczy 3. Krajobraz o bogatej rzeźbie terenu, z licznymi pagórkami polodowcowymi, porośniętymi przez rozległe połacie dużego kompleksu leśnego; wśród lasów liczne, stosunkowo niewielkie zbiorniki wodne i drobne cieki. a) Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka b) Park Krajobrazowy im. gen. Dezyderego Chłapowskiego c) Nadgoplański Park Tysiąclecia 4. System rynnowych jezior polodowcowych, wśród których wyróżniają się dwa wąskie, długie i głębokie akweny z urozmaiconą linią brzegową, stanowiące jedne z największych zbiorników wodnych regionu. a) Park Krajobrazowy Dolina Baryczy b) Żerkowsko – Czeszewski Park Krajobrazowy c) Powidzki Park Krajobrazowy 5. Rolniczy krajobraz kulturowy z licznymi pasami i alejami zadrzewień śródpolnych oraz wieloma drobnymi oczkami wodnymi. a) Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka b) Park Krajobrazowy Promno c) Park Krajobrazowy im. gen. Dezyderego Chłapowskiego 6. Otwarty, rolniczy krajobraz kulturowy wraz z licznymi, cennymi pamiątkami archeologicznymi, między innymi z czasów początków polskiej państwowości. a) Przemęcki Park Krajobrazowy b) Lednicki Park Krajobrazowy c) Żerkowsko – Czeszewski Park Krajobrazowy 6 ZADANIE 10 – MIASTA I SĄSIEDZI Na mapie literami oznaczone zostały województwa sąsiadujące z województwem wielkopolskim, zaś cyframi pięć byłych miast wojewódzkich. Przyporządkuj litery nazwom województw oraz cyfry nazwom miast. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 12 punktów. WOJEWÓDZTWA: dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubuskie łódzkie opolskie pomorskie zachodniopomorskie MIASTA: Leszno Kalisz Konin Piła Poznań - …E….. - …B….. - …F….. - …C….. - …D….. - …A….. - …G….. - …2….. - …4….. - …5….. - …3….. - …1…... ZADANIE 11 – CAŁA PRAWDA O PARKACH Przeczytaj poniższe zdania, a następnie wpisz literę P obok zdań prawdziwych oraz F obok zdań fałszywych. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 7 punktów. P F P P P F F Niezwykła galeria drewnianych rzeźb ptaków powstała w miejscowości Górsko, położonej w samym „sercu” Przemęckiego Parku Krajobrazowego. „Brama III Tysiąclecia” w kształcie ryby – ośrodek corocznych spotkań młodzieży chrześcijańskiej znajduje się nad jeziorem Gopło w Nadgoplańskim Parku Tysiąclecia. Generał Dezydery Chłapowski zasłynął jako jeden z twórców rolnictwa ekologicznego, które rozwijał na terenie obecnego parku krajobrazowego, który nosi jego imię. Liczne wątki „Pana Tadeusza” (np. opowieść o kawiarce, Jankielu, arcyserwisie) stanowią prawdopodobnie efekt pobytu Adama Mickiewicza w pałacu w Śmiełowie na terenie Żerkowsko – Czeszewskiego Parku Krajobrazowego. Na obszarze Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego i Powidzkiego Parku Krajobrazowego lub w ich bezpośredniej bliskości znajdziemy obiekty przypominające, że w czasie zaborów były to tereny pogranicza rosyjsko – pruskiego. Słynna Wyspa Konwaliowa, chroniona jako rezerwat przyrody, na której rosną konwalie o unikatowym, różowym kolorze, znajduje się na Jeziorze Radomierskim w Pszczewskim Parku Krajobrazowym. W Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach położonym na terenie Rogalińskiego Parku Krajobrazowego można poznać tajniki ginących zawodów – kowala, szewca, garncarza czy pszczelarza. 7