Podstawy grafiki

EXCEL
Diagramy i wykresy w arkuszu – lekcja numer 6
Tworzenie diagramów w arkuszu Excel nie jest sprawą skomplikowaną. Najbardziej czasochłonne jest
przygotowanie danych. Utworzymy następujący diagram (wszystko zapisujemy w pliku wykresy):
Instrukcja
1.
2.
3.
4.
Odczytujemy plik Paostwa UE (zawiera
on potrzebne dane – informacji
możemy poszukad w Internecie)
Zaznaczamy komórki z danymi
(tu zakres od A1 do B28)
Na pasku wzbieramy [wstawianie]
Wybieramy wykres kołowy, jak
przedstawia Rysunek 62
5.
Ten typ wykresu umożliwia
umieszczenie większych wartości
na dużym kole – mniejszych
na mniejszym. Stosowany jest, gdy
występuje duża ilośd danych.
Otrzymujemy wstępny diagram:
Rysunek 63
Rysunek 62
dla Gimnazjum 36 - Ryszard Rogacz
Strona 20
EXCEL
6.
7.
Umieścimy diagram w nowym arkuszu –
na pasku, w sekcji *narzędzia wykresów+
wybieramy [projektowanie]
Klikamy przycisk *przenieś wykres+
12.
13.
Klikamy teraz na wybranym wycinku –
wybierzmy największe paostwo –
Francję.
Klikamy prawym klawiszem myszy
i wybieramy [formatuj punkt danych]
Rysunek 64
8.
9.
W otwartym okienku zaznaczamy
*Nowy arkusz+ i wprowadzamy nazwę
*powierzchnia paostw+
Zmienimy ilośd paostw wyświetlanych
na małym kole – klikamy, na nim,
prawym klawiszem myszy i wybieramy
*formatuj serię danych+
Rysunek 67
14.
W otwartym oknie:
Rysunek 65
10.
W otwartym oknie
Rysunek 68
Rysunek 66
11.
W polu [drugi wykres zawiera]
wprowadzamy wartośd 13 – paostwa o
powierzchni mniejszej niż 80 tys. km2
lub wybierając z listy *podziel serię
według+ wartość – wpisujemy w polu
[Drugi wykres zawiera wartości
mniejsze niż+ wpisujemy 80
Dla dużego wykresu zmienimy kolory
poszczególnych wycinków na flagi
paostw – klikamy na dużym wykresie –
zostaje on całkowicie zaznaczony.
dla Gimnazjum 36 - Ryszard Rogacz
15.
16.
17.
Zaznaczamy *wypełnienie+
Klikamy opcję *wypełnienie obrazem
lub teksturą+
Klikamy przycisk [Plik..] i odszukujemy
plik graficzny z właściwą flagą.
Powtarzamy czynności dla pozostałych
wycinków wykresu (zmiana wypełnienia
wycinka powoduje zmianę we
właściwym polu legendy).
Zmieniamy położenie legendy – klikamy
prawym klawiszem myszy na legendzie
i wybieramy [formatuj legendę]
W otwartym oknie wybieramy właściwe
położenie – tu na dole
Strona 21
EXCEL
Wykresy matematyczne
10.
Następnie wybieramy wykres punktowy
Tworzenie wykresów matematycznych jest
bardzo podobne do tworzenia diagramów.
Inaczej jedynie przebiega proces przygotowania
danych – i naturalnie – wybieramy inny typ
wykresu.
W dwiczeniu utworzymy wykresy liniowe,
parabole, hiperbole oraz zajmiemy się
rozwiązywaniem układu równao liniowych
metodą graficzną.
Rysunek 71
Wykres funkcji liniowej
1
Weźmy funkcję: 𝑓 𝑥 = − 𝑥 + 2
2
1.
2.
3.
4.
Przygotowanie danych – zakładamy,
w jakim zakresie wykreślad będziemy
wykres np. 𝑥 ∈< −5 ⋯ 5 >
W komórce A1 wpisujemy x
W komórce B1 – opis funkcji
f(x)=-1/2x+2
W komórce A2 wprowadzamy wartośd
początkową zakresu (czyli -5),
w komórce A3 wartośd następną (-4)
11.
Zaznaczamy punktowy z wygładzonymi
liniami (Rysunek 71)
Otrzymujemy, w zasadzie, gotowy
wykres
Rysunek 72
12.
Rysunek 69
5.
6.
Ustawiamy się w punkcie przeciągania
i wypełniamy w dół wartościami do 5
W komórce B2 wprowadzamy formułę
obliczająca wartośd funkcji: =-1/2*A2+2
13.
14.
Rysunek 70
7.
8.
9.
Przeciągamy formułę do komórki B12 –
dane do utworzenia wykresu zostały
przygotowane.
Zaznaczamy obszar komórek z danymi
(A1 do B12)
Na pasku menu wybieramy
[wstawianie]
dla Gimnazjum 36 - Ryszard Rogacz
15.
Możemy zmienid położenie wykresu –
przenosząc go do nowego arkusza
(patrz punkty 6 – 8 poprzedniej
instrukcji)
Przenieśd (punkty 16 – 17 poprzedniej
instrukcji) lub usunąd (po zaznaczeniu
klikamy klawisz Del )legendę.
Formatowanie osi X – ustawiamy
wskaźnik myszy na dowolnej wartości
opisującej oś – klikamy prawym
klawiszem i wybieramy opcję
[formatuj oś]
W otwartym oknie możemy dokonad
dowolnej modyfikacji osi. Zmienimy
zakres wartości osi x na przedział
od -5 do 5 oraz częstośd wyświetlana
znacznika osi z co 2 na co 1.
Strona 22
EXCEL
Rozwiązywanie układu równao metodą
graficzną
Rysunek 73
16.
Jak widad na powyższym rysunku
zmieniamy: minimum, maksimum oraz
jednostkę główną z dobieranej
automatycznie na stałą i wprowadzamy
wartości w polach (Rysunek 73)
Kolor linii wykresu – klikamy na linii
wykresu – wybieramy [Narzędzia
wykresów] – [projektowanie]
Rysunek 74
17.
Wybieramy właściwy kolor
Styl całego wykresu można zmienid
jednym kliknięciem – wybierając
[układy wykresu]
Wiemy, że rozwiązaniem układu równao są
współrzędne
punktu
przecięcia
dwóch
wykresów liniowych. Należy zatem wykreślid
dwa
wykresy
na
jednym
układzie
współrzędnych.
1. Przygotowanie danych – zakładamy
zakres zmian x i wypełniamy komórki
arkusza kolejnymi wartościami
UWAGA: jeśli chcemy otrzymać
dokładniejszy wynik należy ”zagęścić”
zmianę argumentu np. co 0,5 lub 0,1
Wprowadzamy np. -5 a w następnej
komórce -4,9 i przeciągamy
2. W komórce B1 wprowadzamy opis
pierwszej funkcji, w komórce C1 – opis
drugiej.
3. W komórce B2 wprowadzamy formułę
obliczającą wartośd pierwszej funkcji,
w komórce C2 – formułę obliczającą
wartośd funkcji drugiej. Np. dla układu
równao:

 y  x2

3
1
 y  x
4
4

wprowadzamy
18.
19.
Rysunek 75
Rysunek 76
Usunięcie dowolnego elementu
wykresu następuje po naciśnięciu
klawisza Delete
Zmianę tła wykresu wykonujemy
również po kliknięciu prawym
klawiszem myszy w obszarze kreślenia –
wybieramy [formatuj obszar kreślenia]
oraz
dla Gimnazjum 36 - Ryszard Rogacz
Rysunek 77
4. Przeciągamy wprowadzone formuły do
wiersza 22 i zaznaczamy obszar
komórek z danymi.
5. Wybieramy wykres punktowy
Strona 23
EXCEL
6. W celu zwiększenia czytelności
przenosimy legendę w dolną częśd
wykresu.
7. Umieszczamy wskaźnik myszy
w punkcie przecięcia się wykresów
Rozwiąż układ równao:

 yx

1
 y   x3
2

Wykresy paraboli, hiperboli
Rysunek 78
8. Odczytujemy współrzędne punktu
będące rozwiązaniem układu równao,
tu: x = 1 y = -1
Jeżeli punkt przecięcia nie jest widoczny
na wykresie, a widad, że linie wykresu
nie są równoległe (układ nie posiada
rozwiązania) należy zmienid zakres
zmian argumentu x.
Ćwiczenia
Utwórz wykresy następujących funkcji liniowych
w podanym zakresie.
f ( x) 
1
x2
3
x  66 
1
2
x  88 
f ( x)  2 x 
1
f ( x)  x  5
5
f ( x)  2 x 
1
4
1
f ( x)   x  3
3
Podobnie jak poprzednio określamy zakres
zmian argumentu x, wprowadzamy formuły
obliczające wartośd funkcji, przeciągamy
i tworzymy wykres (punktowy)
W przypadku hiperboli mogą pojawid się punkty
nieciągłości funkcji – komórce obliczającej
wartośd funkcji pojawia się błąd dzielenia przez
zero. Należy zawartośd takiej komórki po prostu
skasowad (pozostaje ona pusta – punkt
nieciągłości) wykres w tym miejscu zostanie
przerwany.
Ćwiczenia
Utwórz wykresy funkcji dobierając zakres zmian
argumentu x:
y  x  1x  1
x  510 
y  2  1x  1
y  x  1x  7
x  4 4 
y   x 2  3x  4
4
w zakresie
x
zmian argumentu x  5..5 
Wykres hiperboli y  3 
x  66 
(*)
Utwórz wykres funkcji
y   x 5  6 x 4  7 x 3  6 x 2  8x
1
3
x  26 
f ( x)  3x  5
x  28 
f ( x)  2 x 
Tworzenie tych wykresów niczym nie różni się
od tworzenia wykresów liniowych (dla hiperboli
konieczne jest wprowadzenie większej ilości
argumentów – najlepsza jest zmiana co 0,1).
dla Gimnazjum 36 - Ryszard Rogacz
(dobierz właściwy przedział x)
Strona 24