Leki przeciwkaszlowe dla dzieci Praktyczne wskazówki i wybór leku

Kaszel 9
w odpowiednim czasie. Jeśli pacjent wymaga leczenia,
można polecić dowolną substancję aktywną, a w jej wyborze należy kierować się raczej ewentualnymi skutkami ubocznymi i tendencją pacjenta do nadużywania leku niż skutecznością kliniczną. Na tej podstawie należy
uznać folkodynę i dekstrometorfan za leki pierwszego
wyboru. Kodeina – ze względu na poważniejsze skutki uboczne i skłonność pacjentów do jej nadużywania
– powinna być zalecana w następnej kolejności. Leki
przeciwhistaminowe nie powinny być stosowane rutynowo, chyba że obok działania przeciwkaszlowego potrzebny jest efekt uspokajający na noc jako dodatkowe
działanie mające pomóc pacjentowi.
Leki przeciwkaszlowe dla dzieci
Kaszel u dzieci był przedmiotem niewielkiej liczby dobrze zaprojektowanych badań. W opracowaniu przeglądowym opublikowanym w „Biuletynie Leków i Środków Terapeutycznych” (Drug and Therapeutics Bulletin)
przedstawiono pięć prac, które mają solidne podstawy
metodologiczne. Jednak w jednej z nich zastosowano
nielogiczną kombinację leków (środek wykrztuśny w połączeniu z hamującym odruch kaszlu), a w następnych
trzech badano leki, które nie są dostępne na rynku brytyjskim. Pozostaje więc jedna praca, którą można brać
pod uwagę; dotyczy ona eliksiru Dimetapp (dekstrometorfan, fenylefryna i bromfeniramina). Jej wyniki nie
wykazały istotnej różnicy między substancjami aktywnymi, placebo i brakiem leczenia. Tak więc na podstawie ograniczonych danych można przypuszczać, że działanie leków przeciwkaszlowych dla dzieci nie różni się
od działania placebo. Jednak wielu rodziców nalega, żeby podać dzieciom jakiś środek, i w takich przypadkach
(o ile nie istnieją żadne przeciwwskazania) zaproponowanie odpowiedniego leku teoretycznie skutecznego nie
będzie nieuzasadnione, zwłaszcza że leki przeciwkaszlowe rzadko wykazują jakieś działania niepożądane.
W ostatnim przeglądzie Cochrane (Schroeder, Fahey 2004) dotyczącym leków OTC w leczeniu ostrego kaszlu u dzieci i dorosłych przedstawiono wnioski, że nie ma dobrych dowodów ani potwierdzających
skuteczność leków OTC w ostrym kaszlu, ani zaprzeczających. Dodatkowo doniesienie opublikowane w Respiratory Physiology and Neurobiology (Eccles 2005) sugeruje, że działanie leków przeciwkaszlowych opiera się
na ich słodkim smaku oraz efekcie placebo.
Praktyczne wskazówki i wybór leku
W tabeli 1.2 zawarto przegląd i podsumowanie informacji na temat stosowania leków przeciwkaszlowych, omówionych w podrozdziale „Dowody naukowe w leczeniu
preparatami OTC”. W ramce „Wskazówki i rady 1.1:
Kaszel” przedstawiono pożyteczne informacje dotyczące
wyboru leku u osób zgłaszających się z kaszlem.
Środki wykrztuśne
Gwajafenezyna
Wielu producentów włącza gwajafenezynę do preparatów przeciwkaszlowych, w tym do GuajaVisu, Guajazylu, Robitussinu, VicksMed Expecto. Można ją podawać dzieciom powyżej 1 roku życia w dawce 50 mg
4 razy dziennie; dzieci w wieku od 6 do 12 lat powinny otrzymywać 100 mg 4 razy dziennie, a dawka dla
osób dorosłych – jeżeli ma być skuteczna – musi wynosić 200 mg 4 razy dziennie. Niektóre preparaty zawierają dawki suboptymalne, gdyż w przeciwnym przypadku ilość przyjmowana w pojedynczej dawce byłaby tak
duża, że produkt wystarczyłby na 1–2 dni leczenia. Tak
więc przed wydaniem leku pacjentowi należy sprawdzić
etykietkę każdego preparatu zawierającego gwajafenezynę, żeby doradzić odpowiednie dawkowanie. Produkty zawierające gwajafenezynę są bezpieczne w użyciu
i nie powodują skutków ubocznych. Nie wchodzą także
w klinicznie istotne interakcje z innymi lekami.
WSKAZÓWKI I RADY 1.1: KASZEL
Cukrzyca insulinozależna Osoby z cukrzycą insulinozależną powinny częściej kontrolować stężenie glukozy we krwi,
ponieważ w ostrych infekcjach zapotrzebowanie na insulinę wzrasta
Unikać teofiliny
Teofilina jest dostępna bez recepty [w Polsce na receptę – przyp. red.], ale lepiej jej unikać,
gdyż pacjenci wymagający leków z powodu duszności lub świszczącego oddechu powinni
zostać skierowani do lekarza
Alternatywne drogi
podania
Dekstrometorfan występuje w postaci tabletek i kapsułek (Acodin, Tussal antitussicum,
Tussidex, Vicks MedDex) oraz syropu (Dexatussin, Robitussin antitussidum, Tussidrill,
Robitussin Junior, Vicks MedDex)
Unikać nielogicznych
połączeń
Obecnie niewiele środków przeciwkaszlowych jest zestawionych w nielogiczne kombinacje.
Jednak można takie znaleźć na rynku farmaceutycznym i najlepiej ich unikać. Na przykład
nie należy łączyć środków wykrztuśnych i hamujących kaszel, takich jak np. w Grypoleku
(deksometorfan i gwajafenezyna), oraz środków wykrztuśnych z przeciwhistaminowymi
1