PUNKT I Pomnik Wielkiej Synagogi PUNKT II Ratusz PUNKT III
Transkrypt
PUNKT I Pomnik Wielkiej Synagogi PUNKT II Ratusz PUNKT III
PUNKT I Pomnik Wielkiej Synagogi W tym miejscu biło serce najstarszej żydowskiej dzielnicy Szulhof. Tu stała Wielka synagoga zbudowana w 1913 roku. 27 czerwca 1941 roku, w dniu wkroczenia wojsk niemieckich do Białegostoku okupanci zebrali z ulic miasta co najmniej 700 osób pochodzenia żydowskiego i wprowadzili ich do synagogi. Budynek podpalono. PUNKT II Ratusz Ratusz został zbudowany w połowie XVIII w. i do dziś stanowi serce Białegostoku. Unikalny, barokowy budynek z wieżą zegarową, jest tylko ratuszem z nazwy, ponieważ nigdy nie pełnił funkcji administracyjnych, lecz handlowe. W jego wnętrzu znajdowały się sklepy i kioski, stoiska z odzieżą, obuwiem, narzędziami. Większość z nich była własnością Żydów PUNKT III Kinoteatr Apollo, Teatr Miniatur Gilarino, Kino ,,Apollo'' znane na całym Podlasiu, zostało uruchomione jeszcze przed pierwszą wojną światową. Szeroka widownia mieściła razem 800 miejsc. Teatr Miniatur Gilarino został założony w 1926 roku przez młodych żydowskich artystów: malarzy, muzyków i śpiewaków. Salę, w której się mieścił udostępniło towarzystwo Linas Chacedek. Zespół Gilarino wystawiał miniatury, a także bardziej frywolne małe formy teatralne. PUNKT IV Gimnazjum J. Zeligmana Tuż za Astorią mieściło się Gimnazjum Józefa Zeligmana. Szkoła ta została założona w 1922 r., była uważana za jedną z najlepszych szkół prywatnych w przedwojennym Białymstoku. PUNKT V Kamienica Zabłudowskiego (Astoria) Izaaka Tuż przy Rynku Kościuszki, przy skrzyżowaniu Sienkiewicza i Lipowej, istniały niegdyś dwie kamienice, należące do Izaaka Zabłudowskiego, pierwszego żydowskiego milionera w Rosji., który także prowadził swoje interesy w Białymstoku. Zabłudowski majątek zbił na dostawach drewna budowlanego. Uzyskanie rządowych kontraktów uczyniło go jednym z najbogatszych Żydów w Rosji. PUNKT VI Towarzystwo Dobroczynne Linas Chajlim Towarzystwo Dobroczynne Linas Chajlim powołano w 1893 r. Zajmowało się niesieniem pomocy ubogim i chorym bez względu na ich wyznanie. W 1920 r. towarzystwo otworzyło własną przychodnię lekarską. Przyjmowali w niej specjaliści od różnych chorób wewnętrznych PUNKT VII Zamenhoffa Dom rodzinny Ludwika Ludwik Zamenhoff, twórca międzynarodowego języka esperanto, przyszedł na świat 15 grudnia 1859 r. w Białymstoku, w rodzinie żydowskiej. Była autorem języka esperanto. Zamenhof wkrótce zrzekł się swoich praw oddając język esperanto na użytek całej ludzkości. PUNKT VIII Zamenhoffa Pomnik Ludwika W1973 roku Jan Kucz wykonał popiersie mistrza i ustawił je na kolumnie. Pod popiersiem, na froncie kolumny, umieszczono tekst w języku esperanto: „Ludwik Łazarz Zamenhof 1859–1917”, a z jej odwrotnej strony tekst „Esperanto zbliża ludzi”. PUNKT IX Tablica Icchoka Malmeda Tablica znajduje się na terenie, gdzie w czasie II wojny światowej rozciągało się getto. Tablica została wmurowana w ścianę jednej z kamienic a widnieje na niej napis : „Tu zginał z rąk morderców hitlerowskich 8 II 1943 r. Icchok Malmed, bohater bojownik getta białostockiego. Cześć jego pamięci”. PUNKT X Pomnik Bohaterów Powstania w Getcie 26 lipca 1941 r. czyli w momencie utworzenia białostockiego getta, Niemcy stłoczyli w nim około 50.000 Żydów. Po tragicznych wywózkach i rozstrzeliwaniach coraz większą popularność zyskiwała idea zbrojnej walki. Na czele powstania stanął Mordechaj Tannenbaum. Około 200 powstańcom udało się przerwać niemiecki kordon i uciec do Puszczy Knyszyńskiej .Pojmanych powstańców rozstrzeliwano na miejscu, reszta zginęła podczas walk lub została wywieziona z pozostałymi mieszkańcami getta do obozów koncentracyjnych. Źródła: http://www.sztetl.or, http://www.szlak.uwb.edu.pl