Blok 1 - Katedra Historii Myśli Ekonomicznej i Historii Gospodarczej

Blok 1 - Katedra Historii Myśli Ekonomicznej i Historii Gospodarczej

MAKROEKONOMIA
dr Andrzej Pieczewski
Instytut Ekonomii
Katedra Historii Myśli Ekonomicznej i Historii Gosp.
[email protected]
DYŻUR: wtorki godz. 18.00-19.30 pok. A410
Literatura i egzamin
R. Milewski, E. Kwiatkowski, Podstawy ekonomii,
Wydawnictwo PWN, Warszawa ……. r.
ZALICZENIE: egzamin pisemny w formie testu.
EKONOMIA
MAKRO
MIKRO
EKONOMIA
POZYTYWNA
NORMATYWNA
Przedmiot Makroekonomii
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Poziom i wzrost produkcji
Cykliczność rozwoju gospodarki
Zatrudnienie i bezrobocie
Ogólny poziom cen i zjawiska inflacyjne
Polityka fiskalna
Polityka pieniężna
Powiązania gospodarki z zagranicą
Rola polityki państwa w procesach gosp.
Podstawowe doktryny ekonomiczne
nt. roli państwa w gospodarce
PEŁNA WOLNOŚĆ
Liberalizm
Libertarianizm
Anarchokapitalizm
PEŁNA KONTROLA
Interwencjonizm
Socjalizm
(keynesizm)
kapitalizm społeczny
państwo dobrobytu
państwo opiekuńcze
Komunizm
Etatyzm
LIBERALIZM
Postulat wolności gospodarczej
Pojęcie „niewidzialnej ręki rynku”
Koncepcja państwa jako „stróża nocnego”:
Funkcje państwa powinny zostać ograniczone do:
•
•
•
stanowienia i egzekwowania prawa
zapewnienia bezpieczeństwa wew. i zew.
ewentualnie – realizowania przedsięwzięć, które dają
społeczeństwu istotne korzyści, ale ich finansowanie
przekracza możliwości jednostek
Formy pośrednie
Nie negują wolnego rynku, ale
postulują interwencję
• Niemiecka ekonomia polityczna (F. List)
• Interwencjonizm / KEYNESIZM
(John Maynard Keynes)
• Współcześnie: „kapitalizm społeczny”,
„kapitalizm koordynacyjny”, „państwo
opiekuńcze”, „państwo dobrobytu”
• Etatyzm
Socjalizm …. Komunizm
Od negacji rynku po pełną kontrolę
• Karol Marks (1818-1883) Das Kapital
• Negacja rynku jako regulatora gospodarki
• Uwłaszczenie proletariatu (społeczna
własność
środków produkcji)
• Pełna kontrola gospodarki przez państwo
(ceny, płace, alokacja zasobów)
• Centralne planowanie
• Realizacja postulatów równości społecznej
PRODUKT i DOCHÓD NRODOWY
PKB (Produkt Krajowy Brutto)
ang. GDP (Gross National Product)
Wartość wszystkich produktów i usług
wytworzonych w danym kraju w określonym
czasie (1 rok)
Sposoby liczenia PKB
na przykładzie
MODELU RUCHU OKRĘŻNEGO W GOSPODARCE
Ruch okrężny strumieniami pieniężnymi w gospodarce
(dopływy i odpływy)
Metody obliczania PKB
1. Metoda sumowania produktów
PKB = suma wartości dóbr i usług
2. Metoda sumowania dochodów
PKB = suma wartości dodanych = suma
dochodów czynników produkcji
3. Metoda sumowania wydatków
PKB = C + I + G + En
Jak liczymy PKB?
PKB – wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych
przez społeczeństwo przy pomocy czynników prod.
(ziemi, pracy i kapitału), czyli: dobra konsumpcyjne,
inwestycyjne, zakupy rządowe, eksport netto.
PKB nie zawiera:
1.
2.
3.
4.
Wartości dóbr pośrednich (półproduktów, podzespoły, itp.)
Wartości usług publicznych (brane są pod uwagę ich koszty)
Wartości usług produkowanych przez gosp. domowe
Wartości transakcji finansowych (transferów rządowych i
prywatnych)
5. Wartość sprzedaży dóbr używanych
Kilka ważnych pojęć …
Produkty finalne (dobra i usługi nabywane przez
ostatecznego użytkownika)
Produkty pośrednie (produkty całkowicie zużywanie
przez przedsiębiorstwa przy wytwarzaniu innych
produktów)
Wartość dodana (przyrost wartości produktów będący
rezultatem procesu produkcji;
wartość – koszty )
Ceny rynkowe i ceny stałe
Produkt narodowy brutto i dochód
narodowy
PNB – koryguje PKB o przepływy dochodów z
zagranicą
PNB = PKB + (Dochód netto z zagr.)
PNN (inaczej DN) – uwzględnia „amortyzacje”,
czyli ekonomiczne odzwierciedlenie procesu
zużywania się kapitału trwałego
PNN (DN) = PNB – amortyzacja
Inne kategorie ekonomiczne gospodarki narodowej
Co mówi nam PKB?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
PKB
DYNAMIKA PKB
PKB per capita
DYNAMIKA PKB per capita
STRUKTURA TWORZENIA PKB i jej dynamika
PORÓWNYWANIE PKB różnych krajów
(Metoda kursowa i metoda PPP)
Wady PKB jako miernika bogactwa
1. Pomijanie produkcji finalnej gospodarstw
domowych.
2. Nie uwzględnia „szarej strefy”.
3. Czas wolny.
4. Szkody w środowisku
Inne miary dobrobytu i… jakości życia
• Human Development Index, HDI - „wskaźnik rozwoju
ludzkiego”)–syntetyczny miernik opisujący efekty w zakresie
społeczno-ekonomicznego rozwoju poszczególnych krajów (stąd
czasem nazywany wskaźnikiem rozwoju społeczno-ekonomicznego)
• Wskaźnik HDI ocenia kraje na trzech płaszczyznach: „długie i zdrowe
życie” (long and healthy life), „wiedza” (knowledge) i „dostatni
standard życia” (decent standard of living). Do ich pomiaru służą
następujące wskaźniki:
1. Oczekiwana długość życia
2. Średnia liczba lat edukacji otrzymanej przez mieszkańców w
wieku 25 lat i starszych
3. Oczekiwana liczba lat edukacji dla dzieci rozpoczynających proces
kształcenia
4. DN per capita w USD, liczony według (PPP).