dabrowski wywiad 14-10-2009

20
Film, Art & Tourism 2009 nr 3 (9)
Mała rozmowa
o Wielkim Geniuszu
z Waldemarem Dąbrowskim,
Przewodniczącym Komitetu Obchodów CHOPIN 2010
Portret Fryderyka Chopina pędzla Eugene Delacroix
Waldemar Dąbrowski słynie z tego, że można mu powierzyć najtrudniejsze zadanie, bo zawsze z sukcesem doprowadzi je do końca. W latach 2002 – 2005
pełnił funkcję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, obecnie jest
dyrektorem Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie. Właśnie
jemu powierzono funkcję przewodniczącego Obchodów Wielkiej Rocznicy
200-lecia Urodzin Fryderyka Chopina. Patrząc na ogromne dziedzictwo, jakie
pozostawił nam, Polakom, Fryderyk Franciszek Chopin, rola, jaką wziął na
siebie Waldemar Dąbrowski jest niezwykle odpowiedzialna. Trzeba bowiem
wielkiej determinacji, rozwagi i odwagi, by uporządkować wszystkie sprawy
związane z Wielkim Polakiem i nadać im jak najlepszy bieg.
Waldemar Dąbrowski is known to take on the most challenging projects, always
bringing them to a successful conclusion. In 2002-2005 he held the position
of the Minister of Culture and National Heritage. Currently, he works as the
Director of Great Theatre and Polish National Opera in Warsaw. Mr. Dąbrowski chairs the CHOPIN 2010 Committee, which is in charge of the two-hundred
anniversary of Chopin’s birthday. Considering the composer’s great legacy, one
must wonder about the great responsibility Waldemar Dąbrowski has accepted
with the position. One needs determination, prudence, and a great amount of
courage to arrange the entire program of the celebration.
With Waldemar Dąbrowski,
Chairman of the CHOPIN 2010 Committee
Portrait of Frederic Chopin by Eugene Delacroix
Little discussion about
the Greatest Genius
21
personalities
Film, Art & Tourism 2009 nr 3 (9)
Ewa Kotus: Nigdy przedtem, ani też potem, fortepian nie uzyskał takiego artystycznego znaczenia i świetności jak w twórczości Fryderyka
Chopina. Żaden muzyk nie potrafił też tak
pięknie opowiadać w utworach o swym kraju, jak to czynił nasz Wielki Rodak. Fortepian
powinien być naszym symbolem, godłem narodowym. · Waldemar Dąbrowski: Myślę, że
w jakimś sensie jest. Wielka polska kultura pianistyczna w dużej mierze zrodziła się właśnie
z Chopina i z faktu, że to On nadał fortepianowi
rangę królewską. Przez wiele pokoleń był to rodzaj zobowiązania dla polskich pianistów. Polskie
kariery pianistyczne są niezwykłe, na przestrzeni
wieków mamy już przecież do czynienia z polską
szkołą pianistyczną.
Ostatnio w Rosji Minister Kultury przedstawił
mi Denisa Matsujewa. To młody pianista, przystojny, bogaty, można powiedzieć: król życia.
Zapytałem go, czy włączy się w obchody Roku
Chopinowskiego. „Wobec Fryderyka Chopina
mam takie zobowiązania jak wobec własnego
ojca” – powiedział. „Kim bylibyśmy my, pianiści bez Chopina, kogo byśmy grali? Liszta, może
trochę Schumanna. A czym by był fortepian? Takim sobie instrumentem… Tak więc, w sprawie
Chopina zawsze jestem do dyspozycji”.
Artur Rubinstein powiedział, że Fryderyk
Chopin pierwszy w historii kazał fortepianowi śpiewać. Nie używał go jako instrumentu
perkusyjnego, ale podniósł go do rangi solisty. · Od czasów Chopina fortepian rzeczywiście zaczął śpiewać. To przy tym instrumencie
kompozytor wyrażał swój genialny talent. W zasadzie nie zdradził fortepianu. Napisał wprawdzie także osiemnaście pieśni, nieliczne utwory
muzyki kameralnej itd., ale pozostał bezwzględnie wierny temu jednemu instrumentowi. Wydobył z niego wszystko, co można było z niego
wydobyć w tamtych czasach i myślę, że znacznie przekroczył granice swojej epoki, przy całej miłości do hedonistycznego stylu życia. Bo
trzeba powiedzieć, że Chopin był arystokratą
duchem, miał także pragnienie istnienia w aurze środowisk „uprzywilejowanych”, ale w swojej sztuce pozostawał całkowicie sobą. Poza
tym miał w sobie ten rodzaj elegancji, która
czyniła go centralną postacią salonów Paryża, Wiednia…
Fryderyk Chopin był bowiem niezwykle utalentowany − nie tylko muzycznie. · Tak, był
człowiekiem wielu talentów. Znakomicie pisał,
świetnie rysował, znał biegle kilka języków obcych, miał ogromne poczucie humoru, wspaniale
Ewa Kotus: Never before and after has the
piano been more celebrated than in Chopin’s
Works. There is no other musician who would
be able to musically express such a great
amount of feelings and emotions for his/
her homeland as did Frederic Chopin. The piano should be our national symbol, an emblem. · Waldemar Dąbrowski: I think it is to
a certain extent. Chopin’s music has spawned
the Polish piano culture. The composer was the
one to give this instrument a royal status. For
many generations Frederic Chopin has been
an inspiration for Polish pianists. Centuries
have witnessed impressive careers of Polish piano players on the international scene. There
is a phenomenon known as the Polish piano
school.
During my visit to Moscow the Russian Minister of Culture introduced me to Denis Matsujew, a young, handsome, rich pianist that you
could describe as the “king of life”. I asked him
if he would be interested in joining the 2010
Chopin Anniversary. “I have the same obligations towards Chopin as I have for my own father,” he replied. “What would all the pianists
be without Chopin? What pieces would we play?
A bit of Liszt, a bit of Schumann. What would
the piano be? Just an ordinary instrument…
When it comes to Chopin, I’m always at everyone’s disposal.”
Arthur Rubinstein said that Chopin was
the first pianist to make the piano sing. He
didn’t use it for accompaniment but turned it
into a solo performer. · Since the days of Chopin the piano as an instrument has truly been
singing. It was the piano on which the composer could express his great talent. Having written eighteen songs and several chamber music
pieces, he would always remain faithful to this
instrument. The composer achieved perfection
on this instrument, and I believe, in his days and
age he was ahead of the century despite his hedonistic lifestyle. Chopin was an aristocrat in
spirit. He strongly desired to be among the privileged, but would forever remain himself in his
work. Apart from this, he had a special kind of
elegance that would always put him at the center of attention at every social event in Paris or
Vienna...
Frederic Chopin was not just musically inclined. · He was a man of many talents. He
was an excellent writer, had great drawing skills,
Waldemar Dąbrowski,
Przewodniczący
Komitetu Obchodów
CHOPIN 2010
Chairman of the CHOPIN
2010 Committee
22
Film, Art & Tourism 2009 nr 3 (9)
imitował różne postacie, bo miał świetny słuch,
oko i był dobrym psychologiem; jego słynne poliszynele, miniatury aktorskie wprawiały w zachwyt towarzystwo salonów paryskich czy
drezdeńskich. Był arbitrem elegancji. Mamy do
czynienia nie tylko z geniuszem muzycznym,
ale także pewnego rodzaju zjawiskiem socjologicznym, kulturowym, które uczyniły z Chopina
centralną postać jednej z najpiękniejszych epok
kultury - romantyzmu.
A to przecież Warszawa, można powiedzieć: ulepiła Chopina, to tutaj − w samym jej
centrum terytorialnym i kulturalnym wychował się, kształcił… · Warszawa ukształtowała
młodego Fryderyka jako kompletną już postać.
Dwudziestoletni młodzieniec, który stąd wyjeżdżał, stał się bowiem od razu czołową osobistością życia kulturalnego i towarzyskiego Europy.
A Warszawa miała w sobie coś niezwykłego.
Przecież Krakowskie Przedmieście było jego ulicą, miał poczucie, że te dwa kościoły, w których grywał często, to jest centrum kosmosu.
Zawsze, gdy idę Krakowskim Przedmieściem,
to oczyma wyobraźni widzę Konserwatorium,
które mieściło się nad Tunelem Trasy W-Z, jego
ulubione kawiarnie, sklep z nutami, mieszkania, w których żyła rodzina Chopinów, podążam
Krakowskie Przedmieście,
w głębi Uniwersytet
Warszawski
Krakowskie Przedmieście
with University of Warsaw
in the background
knew several languages, had a great sense of
humor, could do impersonations, had perfect
hearing, good taste, and was a good observer
of people. His short commedia dell’arte performances would often become the talk of the Paris
and Dresden aristocracy. Chopin was an authority, an expert in elegance. He was the one to set
new trends and standards…The composer was
not only a musical genius but also a sort of social and cultural phenomenon, who was at the
very center of the most beautiful cultural era,
Romanticism.
The city of Warsaw was the composer’s
home. It made him who he was. Here, at the
center of culture and the very heart of Poland the composer was brought up and educated… · Warsaw shaped the young Frederic,
making him a European celebrity at the age of
twenty. The city of Warsaw was exceptional.
The two churches in Krakowskie Przedmieście,
the composer’s street, in which he often played
his pieces, seemed to be the center of the universe for the young artist. When I go down this
street I always imagine the conservatory, which
used to be located above the W-Z tunnel, or the
composer’s favorite cafés, a music shop, or the
apartments in which the Chopin’s family lived.
We need to expose the composer’s Varsovianship, his sense of belonging, and the Year of Chopin is an excellent opportunity.
We talked about the status of the piano,
but Chopin’s music goes far beyond and transcends the realm of this instrument. I watch
the creative works of many artists, but I’m
just fascinated with Maria Pomianowska’s
idea, her attempt to bring the composer’s
music into the twenty-first century on her
latest album “Chopin on Five Continent”. The
artist seems to be wondering about what
Chopin’s experiences would have been like
if he had left Poland hundred-eighty years
later. As Maria Pomianowska says, “This is
a musical story about melodies and instruments of many cultures in five continents,
about the beauty of music and its universal properties that connect with Chopin’s
works.” I’m looking at the exotic instrument that decorates your offi ce and can’t
help thinking that somewhere there must
be a musician who plays Chopin’s pieces on
this instrument. · This exotic instrument is
called koto. I’ve received it from Isobe Mieko,
an outstanding Japanese artist, who, together with her band, had a concert at our theater,
23
Film, Art & Tourism 2009 nr 3 (9)
śladami spacerów z przyjaciółmi… Trzeba wydobyć ten sens „warszawskości” Chopina i jest ku
temu świetna okazja – właśnie w Wielkim Roku
Chopinowskim.
Podkreśliliśmy wielką rangę fortepianu, ale
trzeba także powiedzieć, że muzyka Chopina
daleko przekracza granice muzyki fortepianowej. Obserwuję poczynania wielu artystów.
Jestem zafascynowana pomysłem Marii
Pomianowskiej, która na swojej płycie „Maestro Chopin na pięciu kontynentach” próbuje przenieść muzykę genialnego kompozytora
w XXI wiek, zastanawiając się, jakie mogłyby być doświadczenia Fryderyka Chopina, jeśli wyruszyłby na emigrację 180 lat później.
Jak to podkreśla Maria Pomianowska: „jest to
opowieść muzyczna o melodiach i instrumentach różnych kultur z pięciu kontynentów na-
performing on historical instruments. At some
point I realized it would be fascinating to see
her play Chopin’s pieces, so I talked to her and
we scheduled a recital for next year. There is
no doubt that Chopin’s music is an inspiration
for all cultures. In fact, Chopin has been deeply rooted in every culture around the world for
two centuries.
It’s unusual, considering the fact that people in other cultures have different sensitiv-
ity or different sense of humor… · Chopin’s
pieces have turned out to be universal; thereby they tend to open the hearts and minds of
many people around the globe. Japanese pianist
Hiroko Nakamura, winner of the Seventh Chopin
Competition, stated that her understanding of
Chopin’s music came at the moment she had
learnt the Polish equivalents of the words ‘grief’
and ‘longing’ – these words have opened her
onto the composer’s music. It’s an undisputed
Warszawska Starówka
Old Town in Warsaw
24
Film, Art & Tourism 2009 nr 3 (9)
Wnętrze Kościoła Sióstr
Wizytek,
miejsce koncertów
młodego Chopina
The Church of the Order of
the Visitation of Holy Mary,
where young
Chopin used to give
concerts
szej Ziemi, jej pięknie i cechach uniwersalnych,
pozwalających na łączenie się z muzyką Chopina”. Tak patrzę na ten egzotyczny instrument,
który zdobi Pana gabinet. Zapewne i na takim
instrumencie jakiś uzdolniony muzyk z dalekich
stron gra utwory Fryderyka Chopina… · Ten
egzotyczny instrument to koto, dostałem go od
Isobe Mieko – wybitnej artystki japońskiej, która
koncertowała tu, w teatrze z zespołem na instrumentach historycznych. W pewnym momencie
zrozumiałem, że ona mogłaby przecież grać Chopina i umówiłem się z nią, że na przyszły rok przygotuje taki recital. W ogóle nie ulega wątpliwości,
że muzyka Fryderyka Chopina jest inspiracją dla
wszystkich kultur. Chopin jest pulsujący, obecny
we wszystkich kulturach świata od 200 lat.
To bardzo niezwykłe, bo przecież wydaje się,
że ludzie innych kultur mają inną wrażliwość
niż nasza, inne poczucie humoru… · Chopin
okazał się uniwersalny i dlatego potrafił otworzyć serca i umysły tak wielu ludzi na świecie.
Hiroko Nakamura japońska pianistka, laureatka VII Konkursu Chopinowskiego, mówiła, że
jej zrozumienie Chopina urodziło się w momencie, kiedy poznała polskie słowa „żal”, „tęsknota”; te wyrazy otworzyły ją na muzykę Chopina.
Niezwykły kult Chopina w Azji; w Japonii, w Chinach, w Korei jest faktem bezspornym…
W Chinach organizowane są koncerty chopinowskie aż na 100 fortepianów! · W Chinach
uczy się na fortepianie 30 milionów młodych
Chińczyków, a Chopin jest najwyższą miarą doskonałości. Możemy być dumni z faktu, że w polskim dziedzictwie posiadamy geniusza tej rangi,
który wciąż zachwyca świat. Wartość jego dzieła
nie maleje, ale rośnie w czasie, co jest potwierdzeniem jego fenomenu.
Dziękuję za rozmowę.
W kolejnym numerze zapraszam do lektury drugiej części wywiadu nt. Narodowego Programu
CHOPIN 2010.
fact that there is a cult of Chopin in Asia: Japan,
China, and Korea…
China is an organizer of Chopin music concerts for 100 pianos. · There are about 30 million Chinese learning to play the piano. Chopin
is their mentor, their measure of perfection. We
must be proud of the fact that a genius of this
rank, who still delights the entire world, has
a Polish background. The value of his works
would never decrease but is constantly on the
rise over time, which is the best evidence for his
greatness.
Thank you.
The second part of the interview about the 2010
Chopin National Program continues in the next
issue.
Zdjęcia/Photos: Aleksandra Kotus, Jerzy Szkamruk, Biuro
Obchodów CHOPIN 2010