Lublin,28.04.20l4r. Prof. dr hab. Mafta Makara

Lublin,28.04.20l4r.
Prof. dr hab.Mafta Makara-Studzifska
ZakladPsychologiiStosowanej
Uniwersytet
Medycznyw Lublinie
Recenzjarozprawydoktorskiejlek rned.MariuszaWitczaka
pt.,, STAN FUNKCJONALNY TARCZYCVA FUNKC.IE POZNAWCZE
A KOBIET PO MENOPAUZIE,"
Promotordr hab.n.med.Iwona Bojar
Funkcjepoznawczeto pojqcieodnoszqce
sig do proces6wumyslowychslu2qcych
pzetlvasaniu infomacji S1uz4zdobywaniuwiedzy (interprctowaniu
rzeczywisto$ci)
oraz
stanowi4podstawgdzialaniajednostki.Do podstawo*Jchfukcji poznawczych
najczgsciej
zalicza s19:percepcjg,uwagg i pamigi. Wyr6znia sig r6wniez zlo2oneprocesy poznawcze,
takie jak my3lenieczy wyobraZnia. Zaburzeniafunkcji poznawczychw chorobachtarczycy
stanowi4w ostatnichlatachprzedmiotzainteresowafwielu grup badawczych.Wykazano,ze
jak i niedoczynnoii tarczycy zwiqzanajest ze specyficznymi
zar6wno nadczynno66,
zmianami w zakresie funkcjonowania oSrodkowegoukladu nerwowego (OUN), kt6rych
lltstQpstwemmog4 byi zabutzeniauuagi- szlblo:ici reakcji. pamigci, przerwarzama
informac.jiorazzaburzeniaafektywne,gl6wnie depresja.
PodjEcietego tematnptzez Doktorantajest bardzo waznei cennym uzupelnieniem
dofchczasowychbadan.Aulor zaproiektowal
inte.esuj4ce
badanie.majqcena celu oceng
zwiqzku stanu czynnosciowegotarczycy z pozionem funkcji poznawczychu kobiet po
menopauzle.
Rozprawa liczy 195 shon, zawiera 61 tabel, 41 rycin, aneks i obszerne
piSmiennictwo(
203pozycje) . a takte streszczenie
pracyw jgzykupolskirni angielskim..
Wprowadzeniejest dogi obszemei zawieraopis znian w organizmiekobiety w okesie
menopauz],analizg$plywu tarczycy na roz:rv6jukladu nerwowegoomz na processtarzenia
sig. Dalsze podrozdzialy dotyczq wply*x tarczycy na funtcje pozrawcze czlowieka z
procesustarzenie
uwzglgdnieniem
sig.
Kolejnyrozdzialokedlacelepracyi hipotezybadawcze.Gl6wnymcelempracybyla
analizaocenazwi4zku stanuczynno6ciowegotarczycy z poziomemfunkcji poznawczychu
kobietDomenoDauzie.
(6):
Autorokr€Sliltakze celeszczeg6lowe
1. Ocenastanuczynnoiciowegotarczycyna podstawietakich pammetr6wjak: hormon
tyreotropowy(TSH), calkowitatyroksyna(TT4), calkowitahijodotyronina(TT3), wolna
tyroksyna(FT4), wolna trijodotyronina(FT3), przeciwcialaprzeciwkotyreoperoksydazie
(anty-TPO), przeciwciala przeciwko tyreoglobulinie (anty-Tg), przeciwciala przeciwko
receptorom
dlaTSH (AB-TSHR)w grupiekobietpo menopauzie;
2. Ocenapoziomu funkcji poznawczychFzy uzyciu test6w komputerowychCNS VS
(CentralNervousSystemVital Signs)u kobietw alalizowanymokesiezycia;
3. Analizapoziomufunkcjipoznawczych
w odniesieniu
do cechspoleczro-demograficznych
badanychkobiet;
4. Analiza poziomu funkcji poznawczych w odniesieniu do charakterysryki okresu
rnenopauzalnego
badanych
kobiet;
5. Analiza poziomu funtcji pomawczych w odniesieniudo parametr6wczynno5ciowych
tarczycyw badanejgrupiekobiet;
6. Opracowaniemodeli funkcji poznawczychw badanejgrupie kobiet wzglqdemstanu
fwtkcjonalnegotarczycy.
Warto podke5li6 wla(ciwy spos6bdobraniabadanejgrupy kobiet. Kryteria wl4czenia
do badaniato: wiek 50-65lat; wyksztalcenie.co
najmniejpehlepodstawowe,
minjmum2 lata
od ostatniejrniesi4czki.Kryteriawykluczeniaz badaniato: przewleklechorobyw okresie
ostatdch 5 lat od rekrutacji, w tym zdiagnozowanachorobatarczycy, choroby w4troby i
nerek: czynna chorobanowotworowaw okesie ostatnich5 lat od rckutacji; choroby
jednostka
psychiczrew wywiadzie; uzaleznieniaod lek6w i alkoholu; zdiagnozowana
chorobowaz objawamidemencjioraz przyjmowaniehormonalnejterapii zastgpczej.
Na
etapiekwalifikacji do badaniazostalprzeprowadzonykr6tki test MoCA celemwl4czeniado
badaniakobiet,lt6re niewykazuj4cechdemencji.Do badaniazakwalifikowano
383kobiety.
BadanymzostalapobmnakJew do oznaczei takich parametr6wjak: TSH. TT4. TT3,
FT4,FT3,anty-TPO,anty-Tg,AB-TSHR.
Autor zastosowalinteresujqcenarzgdziabadawcze.Do ocenyfunkcji poznawczychzostala
wykozystana aparatua diagnostycznafuntcji poznawczych CNS-VS (wersja polska).
Ponadtozostalazastosowana
anldet4kt6raskladalasig z dw6chczgsci:I. cechyspolecznodemografrcznebadanych II.
wywiad ginekologiczny, orcz nasilenie objaw6w
menopauzalnych,
ocenianych
wskaZnikiem
Kuppermana
i Greene'a.
Wyniki swoich badaii autor przedsta*ia w kolejnym rozdziale. Uwagg zwraca
uporz4dkowanyi klarowny spos6bopisuwynik6w. Analizg wynik6* autorrozpocz4lod
opisu stanufuntcjonalnego tarczycy u badanychkobiet. Analiza dotyczyla: charakterystyki
stanu funl(cjonalnego tarczycy u badanych kobiet w zaleznoici od zrniennych
i cech okesu menopauzalnego
.
demograficzno-spolecznych
W kolejnym podtoz.dzlale doktorant poddal analizie pozlom funkcjonowania
kognitywnego badanychkobiet. A\aliza doryczlla. charakterystykifunkcji poznawczych
i cech okresu
badanychkobietw zale2noSci
od zmiennych demograficzno-spolecznych
menopauzalnego
z uwzglgdnieniem funkcji pozna*czycha TSH ,wolnych hormon6w
tarczycy, calkowitych hormon6q tarczycy o@z
przeciwcial przeciwtarczycowlch u
kobiet.Na koniecautoropisujemodele funkcji poznawczych wzglgdem stanu
badanych
funkcjonalnego tarczycy u badanychkobiet.
Opis wynik6w jest bardzo klarowny i w bardzo uporzqdkowanyspos6bdostarcza
wielu informacjinatematbadanego
zagadnienia.
W dalszych€tapachpracy autor poddajeuzyskane*yniki dyskusjiz danymi z
piimiennictwa. Dyskusja przeprowadzonajest bardzo rzeczowo i dokladnie, Swiadczyo
baxdzodobrym warsztacienauko$lm autora.Literaturaprzedmiotu,bgdqcapodstaw4pracy
jest obszemai akrualna.
Na podstawieuzyskanychwynik6r' autor pzedstawil siedem wniosk6w, kt6re n'
niezwyklejasnyi uporz4dkowany
spos6bodzwierciedlajq
uzyskane
wyniki.
l. W badanej grupie kobiet bez objaw6w klinicznych zaburzei flmkcji tarczycy
lykazano u co czwartejpodwyzszonemianaprzeciwcialprzeciwtarczycowych.
2. Badane kobiety po menopauziemialy obnizone lirnlcje pozrawcze. Dysfunkcje
\4ystgpowalyszczeg6lniew zakesie szybkoici przetwarzania,funkcji \,\'ykonawczych,
skupianiauwagi i plastyczno6cipoznawczej.
3. Lepsze wyniki funkcji poznawczychw badanej grupje zwi4zanebyly z \\lzszrm
poziomemwyksztalcenia,aktywnodci4zawodowqjumyslowym charakterempracy i
miejscemzamieszkania
w mieicie oraz mniejszymnasileniemobjaw6w zespolu
menopauzalnego.
4. Badania laboratoryjne stanu funkcjonalnegotarczycy byly zwi4zane z wynikami
funkcjipoznawczych
u kobietpo menopauzie:
a)
Wy2szymwado6ciomTSH, towarzyszybslabszewyniki w zakesie NCI,
l'unkcjiwykonawc4'ch,skupiania
poznawczej.
uwagii plastyczno{ci
b)
Wy2sze stgzenie FT4 mialy badane z lepszymi wynikami szybkodci
psychomotorycznej.
c)
Wyzszestgzeniacalkowitych hormon6r' TT3 i TT4 mialy badanez nlzszymi
wynikami pamigci i pamigci werbalnej oraz NCl, funkcji wykonawczych i
plastycznosci
pozlawczej.
d)
WyzszestQzenie
anty-TPOmialybadanez ni2szymiwynikamipamiqci,pamiqci
werbalneji szybkodcipsychomotorycznej.
e)
przeciwcialprzeciwreceptorowi
Wy2szestg2enia
TSH mialybadanez nizszymi
,,rynikamiNCI, pamigci,lunkcji wykonawczych,szybkodcipsychomotorycznej,
poznawc/ej.
skupiania
ul\agii plasqc,/nosci
0
Stgzenieanty-Tgkorelowalododatnioz wynikami czasureakcji.
5. St9zenia badanych parametr6w laboratoryjnych stanu czynnosciowegotarczycy
mieszczqcesig w g6mych granicachprzedzialunormy wykazywaly irmy zwi4zek z
wynikami funkcji poznawczychni2 stg2eniaw dolnych granicachprzedzialu normy.
6. Opracowanemodele funkcji poznawczychwskazuj4na znacznywply* TSH, FT4,
AB-TSI{R i anty-TPO,jak r6wnie2TT4 i anty-Tgna poziom fr-urkcjipoznawczychpo
menopauziew badanejgrupie.
7. Przeprowadzone
badaniesugerujepotzebgbadaniastanufunkcjonalnego
tarczycyu
kobiet po menopauziewykazuj4cychzabr.:rzenia
f'unkcjipoznawczych.
Z obowiqzku recenzentaz\4'TacamuwagQDoktorantowi brak postulat6w do praktyki
klinicznejplyn4cychz wynik6w.
Podsumowuj4c,bardzonielicz'le krytycae uwagi nie wplywaj4 na kofcow4, bardzo
pozytyw[4 oce[q pracy. Metodologiai przebiegbadaniamiaty solidnepodstawyteoretyczne.
Badanianiew4tpliwiebyly czasochlonne,
wymagatypracowitoscii dokladnosci.
Autor dokonal rz€telnejanalizy zebmnychdanychi przedstawiluzyskanewyniki w
klarowny i zrontmialy spos6b.Przeprowadzona
dyskusjatakze wskazujena dobry warsztat
naukowyautora.
W zwi4zku z tym, uwa]zam,ze praca lek. med. Mariusza Witczakajest niezwykle
warto3ciowa,ujawnia bowiem nowe aspekty dotycz4cefuntcjonowania poznawczegou
kobiet w zale2no6ciod stanu fimkcjonalnegoIarczycy, daj4c podstawy do praklycznych
dzialaii skierowanychwlainie do tej grupy.
Placa pt.,, Stanfunkcjonalny talc4cy a funkcje poznawczeu kobietpo menopauzie."
spelnia wszelkie wymagania staq/iane rozprawom doktorskim, dlatego mam zaszczyt
pzedstawii Wysokiej RadzieNaukowej Instytutu ,,Centum Z&owia Matki Polki" * trodzi
wniosek o dopuszczenie lek. med. Mariusza Witczaka do dalszych etap6w przewodu
doktorskiego.