2015_07_02_Raiffeisen _z Pro Futuris__koncepcja

Komarnicka Korpalski
Kancelaria Prawna sp. j.
ul. Śląska 20
60-614 Poznań
[email protected]
telefon +48 61 8434 030
faks
+48 61 8434 029
Poznań, 02.07.2015
Koncepcja pozwu klientów Polbank SA (obecnie: Raiffeisen POLBANK SA)
dotyczącego klauzul walutowych w umowach kredytowych.
1. Pozew jest składany przez Stowarzyszenie na Rzecz Obrony Praw Konsumenta
i Obywatela „Pro Futuris” (dalej: Stowarzyszenie). Stowarzyszenie wytacza
powództwo na rzecz grupy osób – klientów Polbank SA (obecnie: Raiffeisen
Bank Polska S.A., dalej: Bank). Każdy klient upoważnia Stowarzyszenie do
wytoczenia powództwa na jego rzecz.
2. Stowarzyszenie jest zwolnione z kosztów sądowych, w tym z obowiązku
opłacenia pozwu, a to z uwagi na stosowanie do Stowarzyszenia przepisów o
prokuratorze (art. 61 § 1 k.p.c. w zw. z art. 62 § 1 k.p.c. w zw. z art. 96 ust. 1
pkt 6 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Gdyby jednak Sąd
uznał, że Stowarzyszenie nie podlega zwolnieniu, pozew zostałby cofnięty.
3. Pozew obejmuje roszczenie o zapłatę – zwrot nadpłat w spłacie kredytu.
Dodatkowo, pozew obejmuje roszczenie o zawarcie porozumienia w sprawie
zasad ustalania kursu kupna i kursu sprzedaży waluty1.
4. Pozew oparty jest na założeniu nieistnienia lub nieważności umów kredytu,
ewentualnie - bezskuteczności klauzul indeksacji walutowej w umowach
kredytu.
5. Twierdzenie o nieistnieniu (nieważności) całej umowy, ewentualnie –
bezskuteczności klauzuli indeksacji, oparte jest na zabronionej dowolności
wierzyciela (Banku) w ustalaniu wysokości zobowiązań dłużnika (klienta).
Umowa kredytowa zapewnia bowiem Bankowi przeliczanie kwoty kredytu
na CHF i z powrotem na PLN według kursów ustalanych jednostronnie
przez Bank.
6. Założenie powyższe jest równoznaczne z przyjęciem, że spłata kredytu
powinna być dokonana po kursie kupna Banku z dnia wypłaty kredytu.
1
Zakres żądań odpowiada sugestiom wyrażonym w wyroku SN z 19.03.2015, IV CSK
362/14, który zasadniczo sprzeciwił się formułowaniu roszczeń o ustalenie zasad rozliczeń
na tle umów kredytowych.
Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu
VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
KRS: 0000262254
NIP:
REGON:
Bank
IBAN:
SWIFT:
779 22 93 575
300388294
ALIOR BANK:
PL 25 2490 0005 0000 4500 6978 7645
ALBPPLPW
7. Wniosek o niezawarciu umowy wynika z wyroku ETS C 26/13. Trybunał
stwierdził, że klauzula indeksacyjna jest integralną częścią klauzuli ustalającej
kwotę kredytu. Wynika z tego wniosek, że dowolność w klauzuli indeksacyjnej
rzutuje na dowolność w ustalaniu kwoty kredytu. Kwota kredytu to zgodnie z
definicją umowy kredytu główne świadczenie stron (art. 69 pr. bank.). Bez
ustalenia głównych świadczeń stron umowa nie dochodzi do skutku (art. 66 § 1
w zw. z art. 72 § 1 k.c.).
8. Wniosek o nieważności umowy wynika z niedopuszczalności uzgodnienia w
umowie dowolności wierzyciela w ustalaniu wysokości zobowiązań dłużnika
(art. 58 § 1 w zw. z § 2 k.c.)2.
9. Brak umowy kredytowej wynikający albo z niezawarcia, albo z nieważności
umowy oznaczałby dla Banku zwrot wszystkich kosztów kredytu, a dla klienta
zwrot kwoty głównej kredytu. Przy tym, roszczenie Banku przedawnia się po 3
latach od wypłaty kredytu. W przypadku braku umowy kredytowej, bank nie
może korzystać z przywilejów egzekucyjnych, przewidzianych wyłącznie dla
zobowiązań z ważnych umów bankowych (art. 96 i 97 pr. bank.).
10. Przyjęcie nieważności samej tylko klauzuli przeliczeniowej oznacza
utrzymanie w mocy umowy w pozostałym zakresie. W takiej sytuacji istnieje
kredyt w kwocie wyrażonej w umowie w PLN i rzeczywiście wypłaconej. Przy
tym, oprocentowanie wg stawki LIBOR nie ulega zmianie (art. 3851 §§ 1 i 2
k.c.). Takie ustalenie oznaczałoby z kolei obowiązek zwrotu przez Bank
nadwyżki spłat uzyskanej dotąd dzięki indeksacji walutowej.
11. Niechęć sądów do obalania całych umów oznacza, że znacznie bardziej
prawdopodobnym rozstrzygnięciem jest przyjęcie (z mocą wsteczną)
bezskuteczności klauzuli indeksacyjnej i utrzymanie w mocy umowy w
pozostałym zakresie.
12. Wygrana w procesie o zapłatę rat już rozliczonych przesądzi zasadę rozliczeń
również co do przyszłych rat. W efekcie, wygrana klienta w procesie o zapłatę,
jest równoznaczna w skutkach finansowych z „przewalutowaniem” kredytu z
CHF na PLN. Chodzi oczywiście o „przewalutowanie” w ujęciu medialnym,
gdyż w ujęciu prawnym nie ma czego przewalutowywać, skoro kredyt był od
początku udzielony w PLN.
Mariusz Korpalski
radca prawny
2
Zob. np. glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie sygn. akt. VI ACa 420/11,
http://law24.pl/328monitor-prawa-bankowego-dowolnosc-spreadow-walutowych, M. Pr.
Bank. nr 4/2013.
2