docEuropejski Rzecznik Praw Obywatelskich?
download 
Reklamacja Transkrypt
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich?
Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? Czym zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich i jak może nam pomóc? pl Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? Czym zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich i jak może nam pomóc? www.ombudsman.europa.eu © Wspólnoty Europejskie, 2008. Wszelkie prawa zastrzeżone. Powielanie do celów edukacyjnych i niekomercyjnych jest dozwolone pod warunkiem podania źródła. Opublikowano we wszystkich urzędowych językach Unii Europejskiej: angielskim, bułgarskim, czeskim, duńskim, estońskim, fińskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, irlandzkim, litewskim, łotewskim, maltańskim, niderlandzkim, niemieckim, polskim, portugalskim, rumuńskim, słowackim, słoweńskim, szwedzkim, węgierskim i włoskim. Niniejszą publikację można pobrać bezpłatnie z serwisu EU Bookshop. Więcej informacji na stronie: http://bookshop.europa.eu ISBN 92-9212-045-X DOI 10.2869/82139 Printed in Belgium DRUK NA PAPIERZE BIAŁYM BEZCHLOROWYM Zdjęcia: © Wspólnoty Europejskie, 2008 Budynek Parlamentu Europejskiego, strony 2, 4, 6, 8, 9, 10: Architekt: ARCHITECTURE-STUDIO Rzeźba wykonana przez Salvatore Fiume, strona tytułowa i strony 12, 14, 15, 16, 18, 19, 20, 22, 24 Flagi Europejskie, strony 26, 28, 30, 32 Pan Diamandouros, strona 4 Wszystkie inne zdjęcia: © www.iStockphoto.com 2 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? Spis treści Wstęp 4 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? 6 Jakimi sprawami przede wszystkim zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich? 11 b Odmowa udzielenia dostępu do dokumentów i informacji b Spory wynikające z umów, problemy związane z procedurami przetargowymi, opóźnienia płatności b Brak poszanowania praw podstawowych b Skargi dotyczące sposobu rozpatrywania spraw o naruszenie przepisów b Skargi dotyczące procedur rekrutacyjnych b Skargi wnoszone przez pracowników Na czym polega dobra administracja? 25 Co dotychczas osiągnął Rzecznik Praw Obywatelskich? 27 Kto jeszcze może mi pomóc? 31 3 Jako Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich dążę do sytuacji, w której obywatele, przedsiębiorstwa, organizacje i władze publiczne znałyby przysługujące im prawo do składania skarg w przypadkach niewłaściwego administrowania w instytucjach i organach Unii Europejskiej. Niniejsza broszura opisuje rolę pełnioną przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w zwalczaniu niewłaściwego administrowania oraz przedstawia zakres naszych usług. Zgłaszając swoje problemy, obywatele pomagają nam współpracować z odpowiednimi instytucjami w dążeniu do lepszej i dostępnej dla wszystkich administracji UE. Rzecznik Praw Obywatelskich rozpoczął działalność we wrześniu 1995 r. Od tamtego czasu biuro rozpatrzyło ponad 25 000 skarg i przeprowadziło ponad 3000 dochodzeń w sprawach niewłaściwego administrowania w instytucjach i organach UE. Nasze dochodzenia pozwoliły wykryć nieskuteczne procedury, przestarzałe metody oraz praktyki dyskryminacyjne występujące w orga- 4 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? Wstęp nach administracji UE. W ich wyniku instytucje i organy podjęły działania w celu naprawy wykrytych uchybień. Po zakończeniu kadencji w 2003 r. mój poprzednik za jedno z ważniejszych osiągnięć uznał gotowość instytucji i organów UE do współpracy z Rzecznikiem w celu rozwiązywania problemów. Jacob Söderman, pierwszy Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, odniósł ważne dla obywateli sukcesy w takich dziedzinach jak dostęp do informacji, równe traktowanie oraz wspieranie podstawowego prawa do dobrej administracji. Niniejsza broszura informuje o tym, jak korzystaliśmy z tych osiągnięć. Wiele przedstawionych przypadków dotyczy problemów związanych z Komisją Europejską. Jest to zrozumiałe, gdyż właśnie z Komisją obywatele najczęściej nawiązują bezpośrednie kontakty. Dlatego szczególnie ważne jest, aby Komisja pełniła wiodącą rolę w rozwijaniu kultury obsługi obywateli oraz poszanowania ich praw. Z doświadczenia wiem, że Komisja wyraża taką wolę. Cieszy mnie perspektywa dalszej ścisłej współpracy ze wszystkimi instytucjami i organami UE w celu zapewnienia najwyższego poziomu administracji w UE. Pozostało jeszcze wiele do zrobienia, ale jestem pewien, że instytucje i organy UE będą nadal doskonalić swe działania, aby realizować podstawowe prawo do dobrej administracji zgodnie z art. 41 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. P. Nikiforos Diamandouros 5 Czym zajmuje się Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich rozpatruje skargi dotyczące przypadków niewłaściwego administrowania w instytucjach i organach Unii Europejskiej (UE). Rzecznik może również wszczynać postępowania z własnej inicjatywy. Rzecznik Praw Obywatelskich jest całkowicie niezależny i bezstronny. Czym nie zajmuje się Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? Rzecznik nie może prowadzić dochodzenia w sprawie: b skarg na krajowe, regionalne lub lokalne władze w państwach członkowskich, nawet jeśli skargi dotyczą spraw związanych z UE. Dotyczy to między innymi takich organów jak urzędy centralne, agencje państwowe i rady miejskie; b działań sądów krajowych lub krajowych rzeczników praw obywatelskich. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich nie jest organem odwoławczym od decyzji podjętych przez te instytucje; b skarg wniesionych przeciwko firmom lub osobom fizycznym. 6 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? Kto jest Rzecznikiem Praw Obywatelskich? Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich jest P. Nikiforos Diamandouros, były grecki rzecznik praw obywatelskich. Został on wybrany przez Parlament Europejski i sprawuje urząd od 1 kwietnia 2003 r. Pierwszego Rzecznika Praw Obywatelskich Parlament wybrał w 1995 r. Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? Jakie skargi można składać do Rzecznika? Kto może składać skargi? Do Rzecznika Praw Obywatelskich można składać skargi dotyczące przypadków niewłaściwego administrowania w instytucjach i organach UE. Skargę do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich może złożyć każdy obywatel państwa członkowskiego Unii lub osoba mieszkająca na stałe w państwie członkowskim. Skargę mogą wnieść również przedsiębiorstwa, stowarzyszenia lub inne organy mające statutową siedzibę w Unii Europejskiej. Niewłaściwe administrowanie oznacza złe lub nieudolne administrowanie. Występuje ono w przypadku, gdy instytucja nie działa zgodnie z przepisami, nie przestrzega zasad dobrej administracji lub narusza prawa człowieka. Oto kilka przykładów niewłaściwego administrowania: b nieprawidłowości administracyjne b niesprawiedliwość b dyskryminacja b nadużycie uprawnień b brak odpowiedzi b odmowa udzielenia informacji b nieuzasadniona zwłoka 7 Na kogo można złożyć skargę? b Europejski Bank Inwestycyjny Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich bada skargi przeciwko instytucjom i organom Unii Europejskiej (UE). b Europejski Bank Centralny Instytucje i organy UE to: b Parlament Europejski b Rada Unii Europejskiej b Komisja Europejska b Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (z wyjątkiem wykonywania funkcji sądowych) b Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) b Europejski Urząd Policji (Europol) b agencje zdecentralizowane (takie jak Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego, Europejska Agencja Ochrony Środowiska, Urząd Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego). b Europejski Trybunał Obrachunkowy Powyższa lista nie jest wyczerpująca. b Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny Spis instytucji i organów UE można znaleźć na stronie internetowej portalu Europa: http://europa.eu b Komitet Regionów Unii Europejskiej 8 b Europejskie Biuro Doboru Kadr (EPSO) Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? Co się dzieje, jeżeli Rzecznik nie może rozpatrzyć skargi? W przypadku gdy Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich nie może prowadzić postępowania w sprawie skargi — na przykład gdy dotyczy ona organów administracji krajowej, regionalnej lub lokalnej w państwie członkowskim — stara się wskazać inny organ, który może okazać się pomocny. W sekcji zatytułowanej „Kto jeszcze może mi pomóc?” znajduje się spis innych organów rozpatrujących skargi. Jakiego rezultatu można oczekiwać? Rzecznik Praw Obywatelskich może po prostu poinformować daną instytucję o skardze, aby sama rozwiązała problem. Jeżeli w trakcie dochodzenia sprawa nie zostanie rozwiązana w sposób zadowalający, Rzecznik będzie próbował w miarę możliwości doprowadzić do polubownego rozstrzygnięcia, które pozwoli naprawić szkodę spowodowaną niewłaściwym administrowaniem oraz usatysfakcjonować skarżącego. Jeżeli próba polubownego rozwiązania zawiedzie, Rzecznik może wydać zalecenia w celu rozwiązania danej sprawy. Jeżeli instytucja nie przyjmie zaleceń, Rzecznik może sporządzić sprawozdanie specjalne dla Parlamentu Europejskiego. Jak długi jest okres oczekiwania? Aby dać dobry przykład pełnienia służby publicznej, Rzecznik Praw Obywatelskich rozpatruje skargi w możliwie najkrótszym terminie. Docelowe terminy to: 1. potwierdzenie otrzymania skargi w ciągu jednego tygodnia; 2. podjęcie decyzji w sprawie otwarcia dochodzenia w ciągu jednego miesiąca; 3. zakończenie dochodzenia przed upływem roku. Bardziej skomplikowane dochodzenia mogą trwać dłużej, ale sprawy stosunkowo proste często rozwiązuje się szybko. 9 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? W jaki sposób można złożyć skargę? Należy napisać do Rzecznika Praw Obywatelskich w dowolnym języku traktatu1 i podać swoje dokładne dane, wskazać instytucję lub organ UE, przeciw którym skierowana jest skarga, oraz uzasadnić tę skargę. b Skargę należy złożyć w ciągu dwóch lat od daty uzyskania wiedzy o faktach będących przedmiotem skargi. b Skarżący nie musi być osobiście poszkodowany wskutek niewłaściwego administrowania. b Przed złożeniem skargi należy skontaktować się z daną instytucją lub organem, na przykład wysyłając pismo. b Rzecznik Praw Obywatelskich nie zajmuje się sprawami rozpatrywanymi lub już rozpatrzonymi przez sąd. 1 Skargę można złożyć pisemnie pocztą, faksem lub pocztą elektroniczną. Aby mieć pewność, że Rzecznik otrzyma wszystkie niezbędne informacje, można wypełnić formularz skargi. Formularz umieszczono w środkowej części tej publikacji. Wystarczy go wypełnić i odesłać na adres: Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich 1, avenue du Président Robert Schuman CS 30403 FR-67001 Strasbourg Cedex Francja Tel. (33) 388 17 23 13 Faks (33) 388 17 90 62 E-mail: [email protected] Formularz skargi można również pobrać z naszej witryny internetowej: http://www.ombudsman.europa.eu Od stycznia 2007 r. są 23 języki traktatu: angielski, bułgarski, czeski, duński, estoński, fiński, francuski, grecki, hiszpański, irlandzki, litewski, łotewski, maltański, niderlandzki, niemiecki, polski, portugalski, rumuński, słowacki, słoweński, szwedzki, węgierski i włoski. 10 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? Jakimi sprawami przede wszystkim zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich? W tej części opisano główne dziedziny, których dotyczą prośby o interwencję składane do Rzecznika Praw Obywatelskich. Objaśniono tu niektóre z wyników dochodzeń, podając przykłady reprezentatywnych spraw, które pozwalają w konkretny sposób przedstawić osiągnięcia Rzecznika. 11 Odmowa udzielenia dostępu do dokumentów i informacji Traktat o Unii Europejskiej stanowi, że: „(…) decyzje [w Unii] podejmowane są z możliwie najwyższym poszanowaniem zasady otwartości i jak najbliżej obywateli”. Rzecznik Praw Obywatelskich dokłada wszelkich starań, aby instytucje i organy UE wywiązywały się z tego obowiązku. Około jedna czwarta dochodzeń prowadzonych co roku przez Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczy braku lub odmowy udzielenia informacji. b Rzecznik przedłożył Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie specjalne po tym, jak Rada UE nie podała istotnych powodów odmowy ujawnienia swoich posiedzeń związanych z działalnością ustawodawczą. Rzecznik przeprowadził dochodzenie w tej sprawie po otrzymaniu skargi od niemieckiego posła do Parlamentu Europejskiego, który twierdził, że Rada oraz inne instytucje i organy Wspólnoty powinny podejmować decyzje z możliwie najwyższym poszanowaniem zasady otwartości. W kwietniu 2006 r. Parlament poparł apel Rzecznika o większą przejrzystość i dwa miesiące później szefowie państw i rządów państw UE wyrazili zgodę na ujawnienie większej liczby posiedzeń związanych z działalnością ustawodawczą. 12 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? W 2001 r. Parlament Europejski i Rada przyjęły przepisy w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu, Rady i Komisji. W wyniku dochodzeń Rzecznika w sprawie publicznego dostępu przyjęto także i opublikowano przepisy o dostępie do dokumentów większości pozostałych instytucji i organów UE. Rzecznik Praw Obywatelskich nadzoruje przestrzeganie tych przepisów, dbając, aby wszelkie wyjątki od prawa do dostępu interpretowano wąsko, a instytucje i organy stosowały zasadę otwartości. Rzecznik Praw Obywatelskich, obok sądów, zapewnia skuteczne środki dochodzenia roszczeń dla obywateli europejskich, którym odmówiono udzielenia informacji. Jakimi sprawami przede wszystkim zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich? b W wyniku interwencji Rzecznika Komisja Europejska ujawniła dwa pisma wystosowane do władz Wielkiej Brytanii w ramach postępowania o nieprzestrzeganie prawa wspólnotowego. Ujawniła również odpowiedź udzieloną przez Wielką Brytanię i przeprosiła za nieuzasadnione opóźnienie w rozpatrzeniu wniosku o udostępnienie tych dokumentów. W wyniku kolejnych dochodzeń podjętych przez Rzecznika Praw Obywatelskich Komisja zgodziła się też udostępnić skarżącym trzy płyty CD zawierające informacje przesłane Komisji przez władze Wielkiej Brytanii w celu poparcia ich sprawy. Postępowanie o nieprzestrzeganie prawa wspólnotowego dotyczyło zarzutu przeciwko władzom Wielkiej Brytanii o niezastosowanie się do prawa UE w kwestii wielkiego składowiska odpadów usytuowanego w pobliżu domów skarżących. b Po dochodzeniu Rzecznika Praw Obywatelskich OLAF — Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych — przekazał skarżącej trzy dokumenty i wyjaśnił, że pozostałe dokumenty, o które wnioskowała, nie istnieją. Skarżąca, urzędniczka UE zatrudniona w Instytucie Pierwiastków Transuranowych (ITU) w Karlsruhe, wnioskowała o udostępnienie dokumentów w ramach dochodzenia dotyczącego zarzucanych przez nią poważnych nieprawidłowości w pracy Instytutu. b W wyniku skargi złożonej do Rzecznika Praw Obywatelskich Europejski Bank Inwestycyjny zapewnił publiczny dostęp do części raportu z audytu. Ponadto wyraził zgodę na udzielenie pewnemu przedsiębiorstwu prywatnego dostępu do sekcji raportu dotyczących grupy, do której należało to przedsiębiorstwo. Raport dotyczył finansowanego przez UE projektu w Afryce, w którym brała udział ta grupa. Początkowo Bank odmówił dostępu do raportu. 13 Spory wynikające z umów, problemy związane z procedurami przetargowymi, opóźnienia płatności Rzecznik Praw Obywatelskich często zajmuje się sporami wynikającymi z umów, dotyczącymi zarówno procedur przetargowych, jak i wyników prac oraz płatności. Rzecznik zwraca uwagę instytucji i organów UE na dany problem, a one podejmują konstruktywne działania w celu poprawy sytuacji i zależnie od okoliczności często zgadzają się wypłacić odszkodowanie lub odsetki. Poszanowanie zobowiązań umownych Obywatel, przedsiębiorstwo lub stowarzyszenie, którzy podpisali umowę z jedną z instytucji UE, oczekują, że administracja będzie przestrzegać wynikających z niej zobowiązań. Często jednak strony mają różne poglądy na temat warunków umownych. Rzecznik Praw Obywatelskich zawsze stara się dopilnować, aby instytucje UE przestrzegały warunków kontraktów. 14 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? b Komisja Europejska zgodziła się wypłacić dziennikarzowi odszkodowanie w wysokości 56 000 euro. Jest to najwyższe odszkodowanie wypłacone dotychczas w wyniku skargi skierowanej do Rzecznika Spraw Obywatelskich. Rzecznik stwierdził, że Komisja wykazała brak poszanowania dla uzasadnionych oczekiwań skarżącego, wycofała bowiem swój wkład finansowy w projekt skarżącego na krótko przed jego zaplanowaną realizacją. b W wyniku interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich Komisja rozwiązała spór o dotację przyznaną stowarzyszeniu z siedzibą we Francji. Komisja zgodziła się ponownie rozpatrzyć sprawę i uwzględnić dodatkowe dokumenty przedłożone przez skarżącego. W efekcie obniżyła o prawie 8 000 euro kwotę zwrotu żądaną od stowarzyszenia. Jakimi sprawami przede wszystkim zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich? b Na zasadzie ex gratia Komisja przyznała niewielkiemu przedsiębiorstwu z Wielkiej Brytanii odszkodowanie w wysokości 21 000 euro po tym, jak Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdził, że instytucja dała przedsiębiorstwu zbyt mało czasu na opracowanie projektu w ramach umowy badawczo-rozwojowej. W końcu uznano, że projekt nie spełniał wymagań, ponieważ zawierał błąd. Komisja podkreśliła, że zależy jej, by nie krzywdzić małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) i przyznała, iż wyjątkowe okoliczności utrudniły skarżącemu prawidłowe wykonanie umowy. Komisja wyraziła chęć częstszego stosowania alternatywnych metod rozwiązywania sporów, na przykład mediacji, w sprawach finansowanych przez nią umów. Był to wynik dochodzenia prowadzonego przez Rzecznika Praw Obywatelskich, który szukał możliwych sposobów promowania przez Komisję polubownego rozwiązywania sporów z wykonawcami lub sporów między wykonawcami i podwykonawcami, zwłaszcza w drodze mediacji. Mediacja jest niewiążącym procesem rozwiązywania sporów, w którym niezależna strona trzecia pomaga stronom pokonać dzielące je różnice. W przeciwieństwie do Rzecznika Praw Obywatelskich mediator nie podejmuje decyzji dotyczących istoty sporu. 15 Prawidłowe procedury przetargowe Większość dotacji i subsydiów udostępnianych przez instytucje i organy UE przyznaje się w drodze przetargów. Procedury bywają długie i złożone, mogą także wywoływać rozczarowanie i frustrację tych oferentów, którzy mają poczucie, że zostali niesprawiedliwie potraktowani. Rzecznik Praw Obywatelskich pomógł rozwiązać wiele sporów tego rodzaju. b Komisja podjęła szybkie i konstruktywne działania w celu naprawy błędu, w wyniku którego odrzuciła wniosek wstępny złożony przez niemieckiego doradcę ze względu na niedotrzymanie terminu. Jego wniosek wstępny wybrano i w wyniku interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich przyznano skarżącemu taką samą liczbę dni na przygotowanie pełnego wniosku jak innym kandydatom. 16 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? b Rzecznik zaproponował Komisji przegląd jej wewnętrznych zasad rejestrowania rozmów telefonicznych związanych z przetargami. Nastąpiło to w wyniku dochodzenia dotyczącego zasadności rozmowy telefonicznej, która odbyła się między służbami Komisji i uczestniczącym w przetargu konkurentem skarżącego. Rzecznik nie znalazł dowodów niewłaściwego postępowania, ale zauważył, że Komisja łatwiej rozwiałaby obawy skarżącego, gdyby mogła przedstawić pisemny zapis tej rozmowy telefonicznej. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich Skargi dotyczące niewłaściwego administrowania Jeżeli zabraknie miejsca na formularzu, prosimy kontynuować na dodatkowym arkuszu oraz dołączyć wszystkie konieczne do skargi dokumenty. Imię: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nazwisko: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W imieniu: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Adres linia 1: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Adres linia 2: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Miejscowość: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Województwo: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kod pocztowy: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Państwo: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tel.: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Faks: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E-mail: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nie Nie Nie Wnioskuję o zakwalifikowanie mojej skargi jako poufnej Wyrażam zgodę na publiczny dostęp do mojej skargi Po przeczytaniu informacji umieszczonej w ramce poniżej wybierz jedną z następujących opcji: Tak (proszę podać szczegóły) Czy przedmiotowa sprawa była już rozpatrywana lub też jest aktualnie rozpatrywana przez sąd? Tak (proszę podać szczegóły) Jeżeli skarga dotyczy stosunku pracy z instytucjami i organami UE: czy wyczerpał(a) Pan / Pani wszystkie wewnętrzne możliwości składania odwołań i skarg przewidziane w Regulaminie Pracowniczym? Jeżeli tak, to czy upłynął już termin udzielenia odpowiedzi przez organ lub instytucję? Tak (proszę podać szczegóły) Czy skontaktował(a) się już Pan / Pani z instytucją lub organem UE, których skarga dotyczy, aby uzyskać zmianę decyzji? Co Pana / Pani zdaniem powinna uczynić instytucja lub organ w celu naprawienia zaistniałej sytuacji? Nie Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich | 1, avenue du Président Robert Schuman | CS 30403 | FR- 67001 Strasbourg Cedex | Francja 1 Rozporządzenie (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. w sprawie ochrony osób prywatnych w odniesieniu do postępowania z danymi osobowymi przez instytucje i organy wspólnotowe oraz w sprawie swobodnego przepływu tych danych Dziennik Urzędowy L 8/1 12/01/2001. Skargi złożone do Rzecznika mogą zawierać dane osobowe dotyczące skarżącego lub osób trzecich. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich postępuje z danymi osobowymi zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 45/20011. O ile skarżący nie złoży wniosku o zakwalifikowanie skargi jako poufnej, rozumie się, iż akceptuje postanowienia art. 5 (d) rozporządzenia (WE) nr 45/2001 dotyczące publikowania przez Rzecznika wszelkich danych osobowych zawartych w skardze. Skarżący ma prawo do złożenia wniosku o potraktowanie skargi jako poufnej. Jeżeli złożono wniosek o poufność, nie ma publicznego dostępu do skargi i innych, wymienionych powyżej dokumentów. Jednak nawet poufna skarga musi być wysłana do przedmiotowej instytucji lub organu unijnego, jeżeli Rzecznik rozpoczyna dochodzenie. Decyzje Rzecznika dotyczące skarg poufnych są publikowane na jego stronie internetowej, po uprzednim usunięciu informacji, które mogłyby przyczynić się do zidentyfikowania skarżącego. Informacje te są również usunięte z decyzji publikowanych w całości lub w formie streszczenia, w druku lub w formacie elektronicznym. Traktowanie ich jak „dokumentów publicznych” oznacza, iż każdy obywatel może uzyskać dostęp do skargi i jej załączników. W momencie wszczęcia dochodzenia przez Rzecznika dokumentami dostępnymi publicznie stają się również uwagi instytucji lub organu dotyczące skargi, wszelkie uwagi skarżącego dotyczące opinii instytucji, jak również inne dokumenty wymienione w art. 13 przepisów wykonawczych (zamieszczonych na stronie internetowej Rzecznika) a dostępu do nich może zażądać każdy obywatel. Decyzje Rzecznika dotyczące skarg są publikowane na jego stronie internetowej, po usunięciu wszystkich informacji pozwalających na ustalenie tożsamości skarżącego. Niektóre są również publikowane w całości, lub w streszczonej formie, w druku lub w formacie elektronicznym. Publikacje te nie zawierają danych osobowych i adresu skarżącego. Skargi składane do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich (i wszelkie dołączane dokumenty) są w normalnych przypadkach traktowane jak dokumenty dostępne publicznie. Data i podpis: Tak Czy zgadza się Pan / Pani na przekazanie skargi do innej instytucji (europejskiej lub krajowej), jeżeli Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich zdecyduje, iż nie jest uprawniony do rozpatrzenia tej skargi? Rada Unii Europejskiej Parlament Europejski Europejskie Biuro Naboru Kadr (EPSO) Europejski Bank Centralny Europejski Bank Inwestycyjny Przeciwko jakiej instytucji lub organowi UE składana jest skarga? Komisja Europejska Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) Inne organy Unii (proszę określić jaki) Europejskie Biuro Policji (Europol) Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich* Europejski Trybunał Obrachunkowy Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny Komitet Regionów Unii Europejskiej * Z wyłączeniem jego funkcji sądowniczych Przeciwko jakiej decyzji lub ze względu na jaką sprawę składana jest skarga? Kiedy dowiedział(a) się Pan / Pani o tej sprawie? Na czym Pana / Pani zdaniem polegało nieodpowiednie działanie instytucji? Jakimi sprawami przede wszystkim zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich? Zwalczanie opóźnień w płatnościach Opóźniona płatność może okazać się problemem dla każdej organizacji, ale dla małych i średnich przedsiębiorstw jest to często kwestia przetrwania lub bankructwa. Rzecznik Praw Obywatelskich zapewnił wypłatę zaległych dotacji, opłat i subsydiów wielu obywatelom, przedsiębiorstwom i stowarzyszeniom. b Komisja wypłaciła niewielkiej niemieckiej firmie należność za rachunki opiewające łącznie na kwotę ponad 17 000 euro, kiedy przedsiębiorstwo po wysłaniu instytucji siedmiu wezwań do zapłaty zwróciło się o pomoc do Rzecznika. Komisja wyjaśniła, że powodem opóźnienia były zmiany techniczne w procedurach budżetowych. Stwierdziła, że sprawę rozpatrzono i w przyszłości podobne problemy nie powinny mieć miejsca. Kiedy Rzecznik podkreślił, że małe i średnie przedsiębiorstwa są szczególnie zagrożone skutkami opóźnień w płatnościach, Komisja zgodziła się ponadto na wypłacenie odsetek. b Komisja rozwiązała sprawę opóźnionej płatności dla niemieckiego dziennikarza naukowego, wyjaśniła powody opóźnienia i zgodziła się wypłacić odsetki. Potwierdziła przy tym, że w międzyczasie podjęła działania w celu przyspieszenia płatności dla ekspertów. Skarżący poinformował następnie, że zapłatę za ostatnią umowę otrzymał w ciągu 30 dni. b Małe przedsiębiorstwo uczestniczące w europejskim projekcie Galileo wniosło skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich, ponieważ nie otrzymało zaległej wypłaty w wysokości 13 000 euro. Po interwencji Rzecznika Komisja zapłaciła tę kwotę i zobowiązała się zwracać większą uwagę na potrzeby małych i średnich przedsiębiorstw w przyszłych projektach UE. 17 Brak poszanowania praw podstawowych Prawa podstawowe, których przestrzegania oczekuje się od instytucji i organów UE, wymieniono w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Art. 43 Karty dotyczy prawa do składania skarg Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich: „Każdy obywatel Unii i każda osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę w Państwie Członkowskim ma prawo zwracać się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w przypadkach niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii …” 18 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? atelskich? Rzecznik Praw Obywatelskich czynnie zabiega o to, by instytucje traktowały Kartę poważnie. Jego zdaniem nieprzestrzeganie postanowień Karty stanowi przypadek niewłaściwego administrowania. Rzecznik wywiera nacisk na instytucje, aby w praktyce wykazały, że postępują zgodnie z Kartą w swojej codziennej działalności i stale przypomina o obietnicach złożonych obywatelom Europy. Jakimi sprawami przede wszystkim zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich? b Rzecznik Praw Obywatelskich przeprowadził dochodzenie w sprawie działań, które podjęła Komisja Europejska w celu zapobiegania dyskryminacji osób niepełnosprawnych w kontaktach z tą instytucją. Rzecznik odniósł się do art. 26 Karty, w którym uznaje się prawo osób niepełnosprawnych do korzystania ze środków mających zapewnić im niezależność, integrację społeczną i zawodową oraz udział w życiu społeczności. b Komisja zniosła ograniczenie wiekowe do 30 lat, będące jednym z kryteriów selekcji w programie staży tej instytucji. Był to wynik skargi dotyczącej regulaminu programu. Rzecznik uznał, że wprowadzone przez Komisję ograniczenie wiekowe stanowi przypadek dyskryminacji, której zabrania art. 21 Karty. Warto też zwrócić uwagę, że w wyniku nacisku Rzecznika Praw Obywatelskich w konkursach rekrutacyjnych prowadzonych przez Europejskie Biuro Doboru Kadr (EPSO) nie stosuje się ograniczeń wiekowych. 19 Skargi dotyczące sposobu rozpatrywania spraw o nieprzestrzeganie prawa wspólnotowego Praworządność to jedna z podstawowych zasad, na których opiera się UE. Komisja Europejska ma za zadanie zapewnić, by państwa członkowskie przestrzegały prawa UE. Ze względu na ten obowiązek nazywa się ją nieformalnie „strażnikiem traktatu”. Gdy obywatel uzna, że państwa członkowskie naruszają prawo UE, może wnieść skargę do Komisji. Natomiast Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje i rozstrzyga skargi przeciwko Komisji dotyczące sposobu rozpatrywania przez nią spraw o nieprzestrzeganie prawa wspólnotowego (tak zwane skargi z art. 226). Dzięki pracom Rzecznika w tej dziedzinie poczyniono postępy we wprowadzaniu bardziej otwartej i przyjaznej dla skarżących procedury. Najbardziej widocznym ulepszeniem wprowadzonym w 2002 r. był komunikat Komisji określający procedury i zasady, których Komisja zobowiązała się przestrzegać przy rozpatrywaniu skarg dotyczących nieprzestrzegania prawa wspólnotowego. Rzecznik jednak nadal otrzymuje skargi dotyczące sposobu rozpatrywania przez Komisję tego rodzaju spraw, w których najczęściej powtarzającymi się zarzutami są opóźnienia i brak należytej staranności. 20 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? b Komisja podjęła decyzję w sprawie skargi o nieprzestrzeganie prawa wspólnotowego, gdy otrzymała od Rzecznika Praw Obywatelskich wezwanie do rozpatrzenia sprawy. Zdaniem Rzecznika argument Komisji, że nie mogła osiągnąć politycznego konsensusu w sprawie sposobu postępowania, nie zwalnia jej z obowiązku prawidłowego rozpatrzenia skargi. Niemiecki usługodawca zajmujący się przyjmowaniem zakładów sportowych wniósł skargę do Komisji, kiedy władze niemieckie nakazały mu zaprzestać świadczenia usług, zmuszając tym samym do zamknięcia firmy. W opinii skarżącego było to naruszenie swobody świadczenia usług. Jakimi sprawami przede wszystkim zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich? b Komisja zgodziła się możliwie jak najszybciej podjąć decyzję w sprawie skargi o nieprzestrzeganie prawa wspólnotowego po tym, jak duński sprzedawca samochodów zwrócił się o pomoc do Rzecznika Praw Obywatelskich. Skarżący zarzucił Komisji, że nie spełniła swego zobowiązania do rozpatrzenia jego skargi w sprawie naruszenia przez duńskie władze przepisów UE dotyczących opodatkowania importowanych samochodów. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich wspiera zasadę subsydiarności w zakresie środków zaradczych we wszystkich dziedzinach, w których ma zastosowanie procedura z art. 226 dotycząca nieprzestrzegania prawa wspólnotowego. W szczególności aktywnie promuje rolę rzeczników praw obywatelskich w nadzorowaniu stosowania prawa UE. Rzecznicy praw obywatelskich w państwach członkowskich mogą pomagać w rozwiązywaniu problemów, które napotykają obywatele, gdy krajowe, regionalne lub lokalne organy administracji niewłaściwie stosują przepisy UE. Więcej informacji na ten temat oraz o innych pozasądowych środkach zaradczych można znaleźć w sekcji zatytułowanej „Kto jeszcze może mi pomóc?” 21 procedur rekrutacyjnych Skargi dotyczące Wiele osób po raz pierwszy styka się z administracją UE w procesie rekrutacji. Procedury rekrutacji pracowników UE to częste źródło skarg wnoszonych do Rzecznika Praw Obywatelskich. Potwierdza to fakt, że Europejskie Biuro Doboru Kadr (EPSO) zajmuje drugie miejsce wśród instytucji i organów UE pod względem liczby skarg wnoszonych do Rzecznika. Problemy dotyczą między innymi braku odpowiednich informacji oraz zarzutów dyskryminacji. Starania Rzecznika Praw Obywatelskich, by zwiększyć przejrzystość procesu rekrutacji pomogły podnieść poziom zaufania wobec stosowanych procedur. Dzięki jego działaniom publikuje się obecnie listy rezerwowe kandydatów, którzy pomyślnie 22 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? przeszli procedury kwalifikacyjne, a kandydaci mają często wgląd w swoje ocenione prace i mogą poznać skład komisji rekrutacyjnej. Oto przykłady spraw rozwiązanych przez Rzecznika: b W wyniku interwencji Rzecznika Parlament Europejski wyjaśnił obywatelowi hiszpańskiemu przyczyny odrzucenia jego wniosku o staż. Z myślą o promowaniu wyższych standardów administrowania Rzecznik zaproponował, aby Parlament rozważył możliwość podawania bardziej szczegółowych informacji o kryteriach oceny wniosków o staż. Zasugerował również Parlamentowi taką zmianę przepisów, aby nie było wątpliwości, że lista osób, które przyjęły ofertę odbycia stażu, jest dokumentem jawnym. Jakimi sprawami przede wszystkim zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich? b Europejskie Biuro Doboru Kadr zgodziło się, aby w ogłoszeniach o konkursach podawać jaśniejsze informacje na temat testów wstępnych i wymagań kwalifikacyjnych. Było to wynikiem skargi obywatela węgierskiego, który zgłosił się do udziału w konkursie na stanowisko tłumacza. Rzecznik Praw Obywatelskich uznał, że podanie dodatkowych wyjaśnień pomogłoby uniknąć nieporozumień i przyczyniłoby się do poprawy stosunków z kandydatami. Dzięki naciskom wywieranym przez Rzecznika Praw Obywatelskich w ostatnich latach poczyniono znaczne postępy w promowaniu równego traktowania w rekrutacji. Między innymi zniesiono ograniczenia wiekowe w otwartych konkursach oraz podjęto działania w celu zapewnienia bardziej zrównoważonego składu pracowników, na przykład pod względem płci lub pochodzenia etnicznego. b Rzecznik skrytykował Europejski Bank Inwestycyjny z powodu korespondencji prowadzonej z obywatelem, który w wyniku procedury rekrutacyjnej Banku znalazł się na liście zakwalifikowanych kandydatów. W skardze do Rzecznika obywatel stwierdził, że urzędnik Banku w dwóch wiadomościach przesłanych pocztą elektroniczną potraktował go w sposób obraźliwy i zastraszający. Rzecznik zgodził się, że w odpowiedzi na prośbę obywatela o informacje dotyczące jego zgłoszenia rzeczywiście użyto określeń, które można uznać za zawierające element zastraszenia i w związku z tym Bank wykazał brak poszanowania Europejskiego Kodeksu Dobrej Praktyki Administracyjnej. 23 Jakimi sprawami przede wszystkim zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich? Skargi wnoszone przez pracowników Pracownikom instytucji i organów UE przysługuje prawo składania do Rzecznika Praw Obywatelskich skarg dotyczących problemów z pracodawcą. Powody skarg są różne — od niesprawiedliwego zwolnienia z pracy po roszczenia dotyczące objęcia współmałżonka ubezpieczeniem społecznym. Rzecznik pomyślnie rozwiązał wiele zgłoszonych mu sporów. Należy pamiętać, aby przed skierowaniem tego rodzaju skargi do Rzecznika wyczerpać wszelkie wewnętrzne możliwości administracyjne w zakresie składania wniosków i skarg, przewidziane w Regulaminie pracowniczym. Pracownik, który woli skierować sprawę do sądu, może zwrócić się do Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej. b Rzecznik Praw Obywatelskich rozwiązał spór o uprawnienia emerytalne pomiędzy greckim pracownikiem pomocniczym, a Komisją Europejską. Skarżący domagał się, aby Komisja uznała za swój obowiązek objęcie go ubezpieczeniem w belgijskim systemie emerytalnym przez cały okres jego pracy w charakterze pracownika pomocniczego. Komisja przyjęła argumenty Rzecznika i poinformowała go, że skontaktowała się z władzami belgijskimi w celu uregulowania składek za cały okres obowiązywania umowy o pracę skarżącego. 24 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? b Ekspert zatrudniony przez Komisję zrezygnował z pracy po zniewagach i groźbach, które kierowano do niego w kraju nienależącym do UE. Kończąc dochodzenie, Rzecznik uznał, że Komisja podjęła wszelkie stosowne działania w celu udzielenia pomocy skarżącemu. Zaznaczył jednak, że stosunki między Komisją a skarżącym byłyby lepsze, gdyby Komisja wcześniej wyjaśniła skarżącemu, w jaki sposób stara się mu pomóc, zamiast pozornie dawać mu do zrozumienia, że jest sam sobie winny. Komisja przeprosiła i obiecała uwzględnić tę uwagę w przyszłości. Na czym polega dobra administracja? W poprzednim rozdziale podano przykłady niewłaściwego administrowania oraz działań podejmowanych przez Rzecznika w celu naprawy sytuacji. Jednak oprócz tego Rzecznik aktywnie wspiera dobrą administrację. Art. 41 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej stanowi, że każdy ma podstawowe prawo do dobrej administracji. Rzecznik Praw Obywatelskich zaproponował włączenie do Karty tego prawa, utrzymując, że obywatele europejscy mają prawo do otwartej i odpowiedzialnej, nastawionej na pomoc administracji. Prawo do dobrej administracji Art. 41 Karty Praw Podstawowych 1. Każdy ma prawo do bezstronnego i sprawiedliwego rozpatrzenia swojej sprawy w rozsądnym terminie przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii. 2. Prawo to obejmuje: a) prawo każdego do bycia wysłuchanym, zanim zostaną podjęte indywidualne środki mogące negatywnie wpłynąć na jego sytuację, b) prawo każdego do dostępu do akt jego sprawy, przy poszanowaniu uprawnionych interesów poufności oraz tajemnicy zawodowej i handlowej, c) obowiązek administracji uzasadniania swoich decyzji. 3. Każdy ma prawo domagania się od Unii naprawienia, zgodnie z zasadami ogólnymi wspólnymi dla praw Państw Członkowskich, szkody wyrządzonej przez instytucje lub ich pracowników przy wykonywaniu ich funkcji. 4. Każdy może zwrócić się pisemnie do instytucji Unii w jednym z języków Traktatów i musi otrzymać odpowiedź w tym samym języku. 25 Na czym polega dobra administracja? Europejski Kodeks Dobrej Praktyki Administracyjnej Jak dowiedzieć się więcej o przysługujących mi prawach? Aby jasno określić, co w praktyce oznacza dobra administracja, Rzecznik Praw Obywatelskich opracował Europejski Kodeks Dobrej Praktyki Administracyjnej. Kodeks wyjaśnia, czego mamy prawo oczekiwać od administracji UE i zawiera wskazówki dla urzędników dotyczące sposobów postępowania wobec obywateli. Urzędnicy stosujący się do postanowień Kodeksu mogą mieć pewność, że unikną przypadków niewłaściwego administrowania. Dzięki temu poziom świadczonych usług powinien się podnieść. Rzecznik Praw Obywatelskich chętnie udziela obywatelom i urzędnikom informacji na temat Kodeksu, aby obydwie strony znały swoje prawa i obowiązki. Opublikował Kodeks w 26 językach na swojej stronie internetowej, jak również w formie przystępnej broszury, którą można otrzymać w jego biurze. Parlament Europejski przyjął Europejski Kodeks Dobrej Praktyki Administracyjnej we wrześniu 2001 r. Rzecznik Praw Obywatelskich posługuje się nim przy rozpatrywaniu wnoszonych przez obywateli skarg dotyczących administracji. 26 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? Co dotychczas osiągnął Rzecznik Praw Obywatelskich? Statystyki dotyczące pracy Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich (Od dnia 1 kwietnia 2003 r., kiedy obecny Rzecznik Praw Obywatelskich objął urząd, do dnia 31 grudnia 2006 r.) Nadesłane skargi (z państw UE): 12 058 Geograficzne pochodzenie skarg: 1 2 Państwo Liczba skarg % skarg Luksemburg Malta1 Cypr1 Belgia Słowenia1 Hiszpania Finlandia Irlandia Grecja Portugalia Austria Szwecja Czechy1 Polska1 Holandia Słowacja1 Niemcy Węgry1 Francja Dania Litwa1 Łotwa1 Estonia1 Włochy Zjednoczone Królestwo 146 116 170 924 140 2 257 257 189 444 398 269 244 252 872 367 122 1 745 207 1 258 95 51 35 20 831 649 1,2 1,0 1,4 7,7 1,2 18,7 2,1 1,6 3,7 3,3 2,2 2 2,1 7,2 3 1 14,5 1,7 10,4 0,8 0,4 0,3 0,2 6,9 5,4 % ludności UE 0,1 0,1 0,2 2,3 0,4 9,4 1,1 0,9 2,4 2,3 1,8 1,9 2,2 8,2 3,5 1,2 17,8 2,2 13,6 1,2 0,7 0,5 0,3 12,7 13 Wskaźnik2 12,1 9,6 7 3,3 2,9 2 1,9 1,7 1,5 1,4 1,2 1,1 1,0 0,9 0,9 0,8 0,8 0,8 0,8 0,7 0,6 0,6 0,6 0,5 0,4 Wstąpiły do UE w dniu 1 maja 2004 r. Wskaźnik obliczono, dzieląc procent skarg przez procent ludności.. Wynik powyżej 1 świadczy o tym, że z danego kraju napływa do Rzecznika więcej skarg niż należało oczekiwać, biorąc pod uwagę liczbę ludności. Wszystkie wartości procentowe w tabeli zaokrąglono do jednego miejsca po przecinku. 27 Przekazanie skargi i udzielenie porady 7,37% (W niektórych przypadkach udzielono więcej niż jednej porady) b Zalecenie skontaktowania się z innym rzecznikiem lub złożenia petycji w parlamencie regionalnym lub krajowym (3 123) 37,65% 29,68% b Doradzono skontaktowanie się z Komisją Europejską (1 240) b Doradzono wysłanie petycji do Parlamentu Europejskiego (600) b Doradzono skontaktowanie się z SOLVIT (259) b Doradzono zwrócenie się do innych organów (2 462) b Przekazanie sprawy (611) Sprawy przekazano do: krajowego lub regionalnego rzecznika praw obywatelskich (522) Parlamentu Europejskiego (53) Komisji Europejskiej (19) SOLVIT (14) innych organów (3) 28 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? 3,12% 7,23% 14,95% Co dotychczas osiągnął Rzecznik Praw Obywatelskich? Prowadzone dochodzenia: 9,9% 1266 dochodzeń, w tym 28 z własnej inicjatywy 3,2% Które instytucje? 9,4% (W niektórych przypadkach dochodzenie dotyczyło więcej niż jednej instytucji) b Komisja Europejska (853) 11,1% 66,4% b Europejskie Biuro Naboru Kadr (EPSO) (143) b Parlament Europejski (121) b Rada Unii Europejskiej (41) b Inne (127) Czego dotyczą sprawy? 63 64 108 (w niektórych sprawach zarzuty dotyczą dwóch rodzajów niewłaściwego administrowania) b Błąd co do prawa (4%) 160 b Niedopełnienie obowiązków — art. 226 (4%) 161 b Zaniedbanie (7%) 171 b Błędy proceduralne (10%) 175 252 b Inny rodzaj niewłaściwego administrowania (10%) b Nieuzasadnione opóźnienie (11%) b Dyskryminacja (11%) 440 b Niesprawiedliwe traktowanie, nadużycie wladzy (16%) b Brak przejrzystości, w tym odmowa udzielenia informacji (28%) 29 Co dotychczas osiągnął Rzecznik Praw Obywatelskich? Jakie są rezultaty? 934 dochodzenia zostały zakończone wydaniem uzasadnionej decyzji (Niektóre dochodzenia zostały zakończone z jednej lub więcej przyczyn) 11,2% 3,6% 3,0% 2,5% b Nie stwierdzono niewłaściwego administrowania (376) 39,0% 12,5% b Uregulowane przez instytucję (254) b Polubowne rozwiązanie sprawy (17) b Zakończone krytyczną uwagą skierowaną do instytucji (120) b Zalecenia wstępne przyjęte przez instytucje (24) b Sprawozdanie specjalne (29) b Skargi wycofane przez skarżącego (35) b Inne (108) 30 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? 1,8% 26,4% Kto jeszcze może mi pomóc? Jeżeli Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich nie może przeprowadzić dochodzenia w sprawie skargi — na przykład, gdy dotyczy ona organów administracji krajowej, regionalnej lub lokalnej w państwie członkowskim — dokłada wszelkich starań, aby pomóc w rozwiązaniu problemu. Może na przykład skierować skargę do właściwego organu lub wskazać obywatelowi, gdzie powinien się zwrócić, aby szybko i skutecznie załatwić sprawę. Europejska sieć rzeczników praw obywatelskich Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich bardzo często radzi nawiązać kontakt z członkiem europejskiej sieci rzeczników praw obywatelskich lub, za zgodą skarżącego, przekazuje sprawę członkowi sieci. Sieć powstała w 1996 r. i skupia wszystkich krajowych i regionalnych rzeczników praw obywatelskich w państwach członkowskich UE, krajach kandydujących oraz w Norwegii i Islandii, jak również komisje petycji w państwach członkowskich UE. Wśród skarżących, którym Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich udzielił w ten sposób pomocy, znaleźli się: b Obywatel polski, niepełnosprawny w wyniku wypadku samochodowego, który zarzucił krajowemu zakładowi ubezpieczeń społecznych niesprawiedliwą decyzję o zawieszeniu wypłaty przysługujących mu świadczeń. Za zgodą skarżącego sprawę przekazano do rozpatrzenia polskiemu rzecznikowi praw obywatelskich. b Obywatele hiszpańscy, którzy apelowali, aby na poziomie unijnym i krajowym zająć się problemem nielegalnej imigracji z Afryki Północnej. Ponieważ to zagadnienie wykracza poza kompetencje Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, doradził on skarżącym, aby w sprawie działań władz krajowych zwrócili się do hiszpańskiego rzecznika praw obywatelskich i złożyli petycję w Parlamencie Europejskim, dysponującym uprawnieniami zarówno dochodzeniowymi, jak i ustawodawczymi, które można zastosować w tej sprawie na poziomie UE (patrz poniżej). Na stronie internetowej Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dostępne jest oświadczenie, przyjęte przez członków Europejskiej Sieci Rzeczników Obywatelskich w 2007r., które ma pomóc zrozumieć czym zajmują się i jakiej pomocy są władni udzielać Rzecznicy krajowi. b Obywatelka, która wniosła skargę przeciwko francuskiej organizacji zarządzającej wypłatami z tytułu ubezpieczenia od bezrobocia. Za zgodą skarżącej europejski Rzecznik przekazał skargę francuskiemu rzecznikowi praw obywatelskich, który rozwiązał problem. 31 Petycja do Parlamentu Europejskiego Sieć SOLVIT Parlament Europejski zajmuje się petycjami dotyczącymi spraw wchodzących w zakres działań UE. Dzięki petycjom Parlament Europejski może zwrócić uwagę na każdy przypadek naruszenia praw obywatela europejskiego przez państwo członkowskie, władzę lokalną lub inną instytucję. SOLVIT to działająca online sieć, w której państwa członkowskie UE mogą wspólnie rozwiązywać, w terminie dziesięciu tygodni, problemy spowodowane niewłaściwym stosowaniem przez organy administracji publicznej przepisów dotyczących rynku wewnętrznego. Sieć SOLVIT zasadniczo zajmuje się wszelkimi problemami o charakterze transgranicznym w relacjach między przedsiębiorstwem lub obywatelem a organem krajowych władz publicznych. Centra SOLVIT podlegają krajowym organom administracyjnym państw członkowskich UE. Koordynatorem sieci jest Komisja Europejska. W uzasadnionych przypadkach Rzecznik Praw Obywatelskich może przekazać skargę Parlamentowi Europejskiemu do rozpatrzenia jako petycję. Oto przykład takiego postępowania: b Skargę złożono w imieniu dwóch obywateli Tanzanii mieszkających legalnie w Belgii. Odmówiono im wjazdu do Wielkiej Brytanii ze względu na brak wizy. Skarżący dowodził, że mieszkańcy Belgii, którzy są obywatelami państw spoza UE, powinni mieć prawo do swobodnego podróżowania po obszarze UE. Jego zdaniem konieczne jest również utworzenie organu UE ułatwiającego podróżowanie osobom legitymującym się dowodem tożsamości wydanym w państwie UE. Więcej informacji na temat składania petycji można znaleźć na stronie internetowej: http://www.europarl.europa.eu/committees/ peti_home_en.htm 32 Co może dla nas zrobić Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich? Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich może doradzić zwrócenie się do sieci SOLVIT w przypadku, gdy skarga wykracza poza zakres jego kompetencji. Przykład: b Obywatelka zwróciła się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie problemów, których doświadczyła, próbując zarejestrować się w holenderskim systemie ubezpieczeń społecznych. Była zatrudniona przez firmę z Danii, ale często pracowała w swoim domu w Holandii. Zarzuciła duńskim władzom, że nie dostarczyły jej formularza koniecznego do rejestracji. Więcej informacji na temat sieci SOLVIT można znaleźć na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/solvit Kto jeszcze może mi pomóc? Skarga do Komisji Europejskiej o naruszenie zasad Komisja zajmuje się skargami w sprawie naruszenia prawa wspólnotowego przez państwa członkowskie UE. Rzecznik Praw Obywatelskich może uznać, że jest to najlepszy sposób rozpatrzenia skargi skierowanej do niego — tak się stało w następującym przypadku: b Obywatel niemiecki zatrudniony w Hiszpanii wniósł w skardze, że zwykła progresywna stawka podatku dochodowego w Hiszpanii ma zastosowanie jedynie do cudzoziemców, którzy pracują w Hiszpanii od co najmniej 183 dni. Skarżący twierdził, że jest to dyskryminacja, bowiem jego oraz innych niemieckich pracowników obowiązywała stawka w wysokości 25 procent, natomiast ich hiszpańskich kolegów obowiązywała stawka wynosząca 6–9 procent. Zbadawszy sprawę, Komisja Europejska zgodziła się wszcząć przeciw Hiszpanii postępowanie przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości, ponieważ uznała, że przedmiotowe przepisy mogą utrudniać swobodny przepływ pracowników. Chcesz zadać pytanie? Osoby, które nie chcą złożyć skargi, ale pragną zadać pytanie dotyczące UE, mogą skorzystać z bezpłatnej linii telefonicznej EUROPE DIRECT dostępnej w każdym państwie członkowskim pod numerem: Tel. 00 800 6 7 8 9 10 11 (lub z płatnej linii (32-2) 299 96 96 dostępnej w innych krajach lub u niektórych operatorów telefonii komórkowej) lub odwiedzić stronę internetową EUROPE DIRECT dostępną z portalu Europa: http://europa.eu Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: http://www.ombudsman.europa.eu Więcej informacji na temat składania tego rodzaju skarg oraz formularz skargi do pobrania można znaleźć na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/community_law/your_rights/ your_rights_forms_en.htm 33 QK-76-06-397-PL-C Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich rozpatruje skargi dotyczące przypadków niewłaściwego administrowania w instytucjach i organach Unii Europejskiej. Niniejsza broszura zawiera opis działalności Rzecznika Praw Obywatelskich oraz wyjaśnia, w jaki sposób służy on obywatelom. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich 1, avenue du Président Robert Schuman CS 30403 FR-67001 Strasbourg Cedex Francja Tel. (33) 388 17 23 13 Faks (33) 388 17 90 62 E-mail: [email protected] Strona internetowa: http://www.ombudsman.europa.eu ISBN 92-9212-045-X The Eu ints ab ,!7IJ2J2-bcaefa!
