Gdańsk Gdańsk

euroinfo
Zabie
mnierz
m
Nasz
do do
mu
!
Magazyn pasaerów
e
ag
bi
azy
n jest dla Cie
Nr 2 (2) sierpie 2011
Gdañsk
– nadmorska
stolica wolnoœci
Dlaczego
wieje wiatr?
Dentelmeni
rozmawiaj
o golfie
Zostalimy Oficjalnym
Przewonikiem Polskiej
Siatkówki!
www.eurolot.com
Witamy na pok³adzie
Szanowni Pañstwo,
serdecznie witam na pok³adzie samolotu eurolot.com.
Miesi¹c doœwiadczeñ w lataniu po kraju na naszych dwóch
nowych trasach z Gdañska do Krakowa i Wroc³awia pokaza³, ¿e chc¹ Pañstwo wygodnie i szybko podró¿owaæ nie
tylko do Warszawy czy poza granice naszego kraju, ale tak¿e po Polsce. To dla nas wyraŸny sygna³, ¿e powinniœmy
rozbudowywaæ ofertê po³¹czeñ pomiêdzy Portami Regionalnymi. Ju¿ wkrótce na naszych stronach internetowych
znajd¹ wiêc Pañstwo informacje, dok¹d jeszcze bêdzie mo¿na polecieæ samolotami eurolot.com – r¹bka tajemnicy
uchylamy ju¿ wewn¹trz numeru.
Dziœ jednak przede wszystkim dziêkujê za zaufanie,
jakim nas Pañstwo obdarzyli. Je¿eli w okresie „niemowlêcym” zdarzy³y nam siê drobne niedoci¹gniêcia, bardzo za
nie przepraszam i liczê na wyrozumia³oœæ. Zapewniam
jednoczeœnie, ¿e ws³uchujemy siê we wszystkie g³osy, które mówi¹ nam, co powinniœmy zmieniæ lub poprawiæ, by
Pañstwa podró¿ z nami up³ynê³a jak najmilej.
Trzymaj¹ Pañstwo w d³oniach drugi numer naszego magazynu pok³adowego. Jest on bardziej obszerny ni¿ po-
przedni, pracujemy te¿ nad wersj¹ angielsk¹ dla naszych
zagranicznych Pasa¿erów. Chêtnie wys³uchamy Pañstwa
sugestii, o czym jeszcze chcieliby Pañstwo przeczytaæ
w naszym „Euroinfo”. Ciekawi nas równie¿, czy nazwa
magazynu – „Euroinfo” – spodoba³a siê Pañstwu. A mo¿e
powinniœmy poszukaæ innej? Dlatego og³aszamy konkurs na
now¹ nazwê – szczegó³y poni¿ej.
Tymczasem zachêcam do lektury magazynu, w którym
miêdzy innymi dzielimy siê nasz¹ wielk¹ radoœci¹ – zostaliœmy oficjalnym PrzewoŸnikiem Polskiej Siatkówki. W numerze piszemy równie¿ o wykwintnej i aromatycznej kuchni krakowskiej. O uroku jednej z pere³ architektonicznych
Polski mog¹ Pañstwo przeczytaæ w reporta¿u z Gdañska.
Zachêcamy równie¿ do zapoznania siê z ciekawostkami
o powstawaniu najbardziej popularnego zjawiska przyrodniczego, które ci¹gle nas zaskakuje: wiatru. I do odwiedzenia Mostu Brookliñskiego, nie tylko na stronach naszego magazynu.
¯yczê Pañstwu przyjemnej lektury i wielu wspania³ych
podró¿niczych wra¿eñ.
Mariusz D¹browski,
Prezes Zarz¹du
Konkurs!
Zapraszamy do udzia³u w konkursie na now¹ nazwê naszego
magazynu pok³adowego. Latamy ju¿ razem od prawie dwóch miesiêcy. Naszym zamys³em by³o, by to Pañstwo – nasi Pasa¿erowie
zaproponowali nazwê dla naszego magazynu pok³adowego. Jeœli
jednak nazwa „Euroinfo” podoba siê Pañstwu, równie¿ prosimy
o sygna³.
Czekamy na Pañstwa propozycje do koñca sierpnia pod adresem:
[email protected]
Wœród wszystkich nades³anych propozycji rozlosujemy bilet lotniczy na dowolnie wybran¹ trasê obs³ugiwan¹ przez eurolot.com,
do wykorzystania do koñca 2011 roku.
Wydawca: Eurolot SA
ul. 17 Stycznia 39, 00-906 Warszawa
Przygotowanie i produkcja:
Agape
ul. Lazurowa 183 lok. 3, 01-479 Warszawa
tel./faks: +48 22 886 62 26
e-mail: [email protected], www.agape.com.pl
Biuro Zarz¹du: e-mail: [email protected]
tel.: + 48 22 606 7879
faks: + 48 22 606 6159
Redakcja zastrzega sobie prawo
do skrótu i opracowania redakcyjnego tekstów
nades³anych do magazynu
„Euroinfo”
Magazyn pok³adowy Eurolot SA
Zapraszamy
do nadsy³ania opinii,
uwag i wskazówek:
[email protected]
Aktualnoœci
30 czerwca 2011 r.,
Za³ogi, które nastêpnego
dnia wykonywa³y
inauguracyjne rejsy
przylecia³y do Gdañska
dzieñ wczeœniej
Fot. J. Frankowski
Pierwszy lot
eurolot.com
Piêkne s³oñce powita³o w czwartkowy wieczór w Gdañsku nasz samolot, który w pi¹tek
mia³ rozpocz¹æ regularne rejsy z Gdañska do Krakowa i Wroc³awia. Przylecia³y nim
Za³ogi, które nastêpnego dnia mia³y przyjemnoœæ powitaæ Pañstwa na pok³adzie
eurolot.com. Atmosfera pierwszego rejsu by³a zupe³nie inna, ni¿ zwyk³o siê spotykaæ
na co dzieñ w liniach lotniczych.
eurolot.com zawsze w szczególny sposób traktujemy na pok³adach dzieci. Mamy dla nich
certyfikaty odbycia rejsu na pok³adzie eurolot.com, a jeœli tylko czas po rejsie na
to pozwala, nie odmawiamy im zdjêcia
z pilotami – oczywiœcie w kokpicie. Tym
razem jednak mieliœmy chyba najm³odszego w historii lotnictwa stewarda – ma³y Aleksander, który z pocz¹tku nie dawa³ siê namówiæ na s³odycze, po chwili
sam wzi¹³ siê do ich roznoszenia. Oczywiœcie pod opiek¹ szefowej personelu pok³adowego Eurolotu, Joasi Bieliñskiej, która na codzieñ zajmuje siê miêdzy innymi w³aœnie rekrutacj¹ i szkoleniami...
W
4
W tym czasie Agnieszka Kujawa,
która by³a szefow¹ pok³adu w inauguracyjnym rejsie, rozdawa³a Pasa¿erom
upominki, wœród nich oryginaln¹ apaszkê naszych stewardes, a ju¿ po chwili,
na ¿yczenie kilku pasa¿erek, nasze panie przeprowadzi³y szybki kurs wi¹zania tych apaszek.
Po wyl¹dowaniu na lotnisku w Krakowie na Pasa¿erów czekali dziennikarze. Pasa¿erowie chêtnie dzielili siê
wra¿eniami z rejsu. Szczególnie podkreœlali fakt, ¿e oto w godzinê i dziesiêæ minut (sprzyjaj¹cy wiatr sprawi³, ¿e
lecieliœmy znacznie krócej ni¿ zaplanowano) mo¿na z Gdañska znaleŸæ siê
„euroinfo”
w Krakowie. Jeszcze dobitniej podkreœlali to pasa¿erowie odlatuj¹cy do
Gdañska. – Tato ju¿ nied³ugo bêdziemy nad morzem!!! – cieszy³y siê dzieci, wchodz¹ce na pok³ad.
– 3×S, czyli super, super, super.
Czysty samolot „wyposa¿ony” w wykwalifikowany i przemi³y personel pok³adowy sprawi³, ¿e podczas lotu czu³am siê jak w business classie. Na pochwa³ê zas³uguje równie¿ catering, który w swojej ofercie, na szczêœcie, nie
serwuje wafelka, tylko prawdziwe œniadanie z deserem. Do tej pory myœla³am,
¿e lubiê lataæ, ale po tym locie uwielbiam lataæ – wspomina Karolina NiedŸ-
Aktualnoœci
Kapitan Marek Drapa³a
i Pierwszy Oficer Piotr ¯ywina
wiecka, specjalista ds. sprzeda¿y – Na
uwagê zas³uguj¹ równie¿ przystêpne
ceny biletów. Na pewno wrócê.
– A dla mnie ten rejs by³ prze³omowy, du¿o podró¿ujê, ale po raz
pierwszy nie mia³am ¿adnych obaw, jakie czêsto mam, lataj¹c samolotem.
Nie wiem, czy wynika³o to z atmosfery pierwszego rejsu na zupe³nie nowej
trasie Eurolotu, znanego mi przecie¿
z rejsów do Warszawy i kilku stolic eu-
ropejskich, czy z jakiejœ takiej trudnej
do okreœlenia bliskoœci Za³ogi. Widzia³am wczeœniej pilota obok samolotu,
stewardessy te¿ ka¿dego z Pasa¿erów
wita³y przed wejœciem. Czu³am siê naprawdê „zaopiekowana”. Z doœwiadczenia w swojej pracy wiem, jak wa¿ne jest, aby klient/pacjent czu³ siê bezpiecznie – mówi nam Marzena Biegañska, na co dzieñ lekarz stomatolog
z Gdañska.
I zgodnie z planem, po godzinie
z okien SP – EDG podchodz¹cego do
l¹dowania na Rêbiechowie mo¿na by³o
zobaczyæ – nieco zachmurzon¹ tego
dnia – panoramê Gdañska, a dalej b³êkit Zatoki.
Atmosfera inauguracji utrzymywa³a siê przez ca³y weekend. Jeszcze tego samego dnia, po po³udniu, wystartowa³ samolot z Wroc³awia do Gdañska, podobnie jak rejsy do i z Krakowa z kompletem Pasa¿erów na pok³adzie. Wielu polecia³o na wakacje, ale
byli i tacy, którzy wybrali siê tylko na
Szybki kurs
wi¹zania apaszek...
...i jego efekt
sierpieñ 2011
5
Aktualnoœci
weekend. Jak Ma³gorzata Sikorska,
która do Gdañska wybra³a siê z mê¿em i córk¹.
– Taki wyjazd samochodem oznacza³by, ¿e wiêcej czasu spêdzilibyœmy
w drodze ni¿ nad morzem – mówi³a
nam po rejsie. – A tak by³ czas i na
zwiedzanie i na pla¿ê, choæ s³oñca za
wiele tym razem nie by³o. Mo¿e uda siê
nastêpnym razem, w koñcu przy atrakcyjnych cenach lot z mê¿em i dzieckiem wcale nie jest dro¿szy ni¿ jazda
samochodem, a na pewno o wiele
bezpieczniejszy
i znacznie wygodDaria Sikorska cieszy siê
z pierwszego w swoim ¿yciu
niejszy. Dlatego
lotu samolotem
polecieli z nami
tak¿e moi teœciowie, którzy wraz
z wnuczk¹ Dari¹
prze¿ywali pierwszy lot samolotem.
Zreszt¹ w ich wieku podró¿ samochodem nad morze by³aby zbyt
mêcz¹ca, co innego samolot.
A co o swoim
pierwszym locie
powiedzia³a ma³a
Daria?
– Kiedy patrzy³am przez okno,
Ma³y Aleksander w roli stewarda
Jedenastoletnia Tosia 1 lipca
na naszym inauguracyjnym rejsie
z Gdañska do Krakowa odby³a swój
pierwszy w ¿yciu lot samolotem
– i od razu w czapce kapitana
A po rejsie mia³a
okazjê zasi¹œæ
w fotelu pilota
czu³am siê jak ptak, a kiedy znowu zajê³y siê mn¹ przemi³e stewardesy –
jak gwiazda, o któr¹ wszyscy siê
troszcz¹.
Jedno jest pewne, nie tylko my,
w eurolot.com, bêdziemy pamiêtaæ
o tym historycznym dla naszej linii dniu
–1 lipca 2011 roku.
Fot. J. Fija³kowski
Joanna Bieliñska, szefowa personelu pok³adowego
w Eurolocie i stewardesy Monika Wojnowska
i Agnieszka Kujawa z wiceprezesem Zarz¹du
Bar³omiejem Matusewiczem
6
„euroinfo”
Aktualnoœci
Nowy siatkarski samolot!
naszej flocie debiutuje nowy samolot – SP-EDH w barwach Polskiej Siatkówki. Trwaj¹ prace nad przygotowaniem maszyny do „siatkarskich” lotów. Oczywiœcie bêd¹
nim lataæ nie tylko siatkarki i siatkarze, spotkaj¹ go Pañstwo
na regularnych rejsach eurolot.com.
W
Przeleæ siê na Monster Jam!
apraszamy do skorzystania z naszej specjalnej oferty. ju¿
wkrótce na stronie eurolot.com znajd¹ Pañstwo bilety
z Gdañska do Wroc³awia w specjalnej cenie. To doskona³y powód, by 3 wrzeœnia zobaczyæ niecodzienne widowisko – pokazy Monster Jam na nowym Stadionie Miejskim we Wroc³awiu. Z eurolot.com udzia³ w motoryzacyjnej uczcie bêdzie
prostszy.
Monster Trucki s¹ naprawdê monstrualne – s¹ wysokie
i szerokie na prawie 4 metry, ich ko³a mierz¹ ponad 1,5 metra. Jedno auto wa¿ny ok. 4,5 tony. Wszystkie ogromne pó³ciê¿arówki, które odwiedz¹ Polskê, przyje¿d¿aj¹ prosto ze
Stanów Zjednoczonych. W ubieg³ym roku w Katowicach Monster Jam zobaczy³o na ¿ywo 45 tys. osób!
Wiêcej o Monster Jam na: www.monsterjam.pl
Na Jarmarku
œw. Dominika
warto byæ
G
dañski Jarmark œw. Dominika to najstarsza i najs³ynniejsza impreza kulturalno-handlowa w Polsce. Teraz, dziêki zbli¿aj¹cej siê du¿ymi krokami, specjalnej promocji na po³¹czenia Eurolotu do Gdañska, mog¹ Pañstwo buszowaæ poœród ponad tysi¹ca straganów handlowych i bawiæ siê przez 23
dni. Kalendarz wydarzeñ obejmuje równie¿ bogaty program
kulturalny. Niepowtarzalny klimat od 30 lipca do 21 sierpnia
gwarantowany!
Szczegó³y promocji znajd¹ Pañstwo na: www.eurolot.com.
Z
Nowe po³¹czenia
od jesieni
W
pi¹tek, 22 lipca, w Rzeszowie, eurolot.com og³osi³ kolejny krok w rozwoju w³asnej siatki po³¹czeñ. Ju¿ w paŸdzierniku samoloty PrzewoŸnika bêd¹ lata³y pomiêdzy Rzeszowem
a Wroc³awiem i Szczecinem. Sprzeda¿ biletów rozpocznie siê
w sierpniu. Ceny biletów na dotychczasowym atrakcyjnym poziomie, a dok³adny rozk³ad ju¿ wkrótce na www.eurolot.com.
Kampania reklamowa – Miêdzymiastowy!
ozpoczêcie lotów regionalnych
przez Eurolot wspiera kampania
marketingowa, któr¹ prowadzimy bardzo intensywnie w Gdañsku, Wroc³awiu
i Krakowie. Na trasach dojazdowych do
miast stoj¹ billboardy, s¹ one tak¿e
w centrach miast – przy dworcach kolejowych i miejscach szczególnie
uczêszczanych przez mieszkañców.
W Radiu Wroc³aw, Radiu Eska
i miejskim Radiu RAM we Wroc³awiu
R
pojawi³ siê nasz spot reklamowy, dodatkowo na antenie Radia Wroc³aw
i Radia RAM prowadzony jest konkurs,
w którym nagrod¹ s¹ bilety na trasie
Wroc³aw–Gdañsk. Nasza kampania
prowadzona jest te¿ na szerok¹ skalê
w Internecie.
Ci z Pañstwa, którzy pojad¹ g³ówn¹ arteri¹ komunikacyjn¹ pomiêdzy
Gdañskiem a Gdyni¹, a raczej postoj¹
w korku na remontowanej al. Niepod-
sierpieñ 2011
leg³oœci – g³ównej ulicy ³¹cz¹cej
Gdañsk, Gdyniê i Sopot, z pewnoœci¹
dostrzeg¹ wielkoformatow¹ reklamê
naszych po³¹czeñ. To Gdañski Port
Lotniczy promuje w ten sposób nowe
po³¹czenie. Tych, którzy obawiaj¹ siê,
czy reklama nie ³amie nowych przepisów zabraniaj¹cych umieszczania ich na
budynkach mieszkalnych, uspokajamy
– nasza siatka po³¹czeñ umieszczona
jest na fasadzie hotelu.
7
Aktualnoœci
Zostaliœmy Oficjalnym Prze
Polskiej Siatkówki!
Od 2 lipca eurolot.com jest Oficjalnym PrzewoŸnikiem Polskiej Siatkówki. Jak na liniê lotnicz¹
przysta³o, umowê z Polskim Zwi¹zkiem Pi³ki Siatkowej podpisano na pok³adzie samolotu,
odbywaj¹cego specjalny rejs z reprezentacj¹ polskich siatkarzy z Krakowa do Gdañska.
Dziêki umowie Polska Siatkówka zyskuje solidnego przewoŸnika, z którym
bêdzie mog³a wygodnie i szybko podró¿owaæ. Eurolot.com otrzymuje zaœ miêdzy innymi mo¿liwoœæ promowania swoich po³¹czeñ w trakcie rozgrywanych
spotkañ. Mamy te¿ w planach organizowanie rejsów nie tylko dla zawodników,
ale te¿ dla kibiców, którym chcemy u³atwiæ dotarcie na mecze polskich dru¿yn.
Eurolot.com przyniós³ naszym siatkarzom szczêœcie – po raz pierwszy w hi-
Nastroje siatkarzy
przed lotem by³y wyœmienite
a mocy umowy, któr¹ podpisali Andrzej Go³aszewski, Wiceprezes Polskiego Zwi¹zku Pi³ki
Siatkowej i Prezes Eurolot SA, Mariusz
D¹browski, siatkarki i siatkarze bêd¹
podró¿owaæ z nami zarówno po kraju,
jak i za granicê. W naszej flocie pojawi siê samolot w „siatkarskich” barwach
– SP-EDH. Znak Polskiej Siatkówki
zdobi równie¿ samolot, na pok³adzie
którego podpisywano umowê.
N
8
Na specjalnym rejsie specjalne by³y stroje stewardes – ca³a
za³oga dosta³a od siatkarzy oryginalne koszulki reprezentacji
„euroinfo”
Fot. Piotr Sumara, Kalina Borasiñska
Prezes Eurolot SA Mariusz D¹browski
i Wiceprezes PZPS Andrzej Go³aszewski
podpisuj¹ umowê o wspó³pracy
Aktualnoœci
ewoŸnikiem
storii stanêli na podium w Fina³ach Ligi
Œwiatowej. A decyduj¹ca o zakwalifikowaniu siê do pó³fina³ów pi³ka meczowa
w spotkaniu z Argentyn¹, polecia³a na
po³owê przeciwników razem z… naszym
samolotem, który co jakiœ czas „przelatywa³” po bandach reklamowych.
Wœród, jak zgodnie twierdz¹ siatkarze i dziennikarze, najlepszej publicznoœci na œwiecie ka¿dego dnia zawodów losowaliœmy bilet na trasie
z Gdañska do Wroc³awia, a w podziêkowaniu za wspania³e dopingowanie
w meczu pó³fina³owym podwoiliœmy
nagrody.
Nasze
stewardesy
– Ma³gosia,
Lena i Marta
Tydzieñ przed Fina³ami Ligi Œwiatowej
byliœmy te¿ w katowickim Spodku
– promuj¹c po³¹czenia z Krakowa
Niew¹tpliw¹ ozdob¹ turnieju by³y nasze stewardesy,
zachêcaj¹ce do wziêcia udzia³u w konkursie
Dyrektor Marketingu Eurolotu,
Jacek Balcer, w przerwach wrêcza³
nagrody zwyciêzcom losowania
Najlepszemu Atakuj¹cemu
Fina³ów – Brazylijczykowi
Theo Lopes, nagrodê
wrêczyli Jan Rek, cz³onek
komisji sêdziowskiej FIVB
i Prezes Eurolot SA
Mariusz D¹browski
sierpieñ 2011
9
Pod naszymi skrzyd³ami
Paryski salon lotniczy
jest jedn¹ z najstarszych
tego typu imprez
na œwiecie. Jego historia
siêga pierwszej dekady
XX wieku, kiedy wielkim
osi¹gniêciem by³o
wzniesienie siê
w powietrze na kilka,
góra kilkanaœcie minut.
Zobaczmy, co dzia³o siê
na paryskim lotnisku
Le Bourget podczas
49. Miêdzynarodowego
Salonu Lotniczego,
najwiêkszej na œwiecie
imprezy lotniczej.
ierwsze machiny lataj¹ce pojawi³y
siê na paryskiej wystawie samochodów w 1908 roku; cieszy³y siê na
tyle du¿ym zainteresowaniem, ¿e ju¿ rok
póŸniej w kompleksie wystawowym Grand
Palais zorganizowano dedykowan¹ im
ekspozycjê w ramach 12. Salonu Samochodowego. Wystawa, któr¹ odwiedzi³a,
jak na tamte czasy, astronomiczna grupa
stu tysiêcy widzów, przedstawia³a dotychczasowe osi¹gniêcia ludzkoœci w pionierskiej wówczas dziedzinie lotnictwa i, mimo ¿e od pierwszego oficjalnie uznanego lotu samolotu braci Wright up³ynê³o
zaledwie szeœæ lat, nie brakowa³o interesuj¹cych eksponatów. Amerykañski legendarny Wright Flyer obecny by³ na wystawie tylko w postaci modelu, lecz konstrukcje takich twórców, jak Ader, Voisin,
Bleriot czy Breguet, których nazwiska
wkrótce mia³y staæ siê znane na ca³ym
œwiecie, zosta³y wystawione w oryginale.
Spoœród 16 zaprezentowanych maszyn
najciê¿sze wa¿y³y niewiele ponad 500 kilogramów i by³y napêdzane silnikami
o mocy 50 koni mechanicznych.
Miêdzynar
Lotniczy w
nowoœci, nowin
Micha³ Petrykowski/eurolot.com, Pawe³ Bondaryk/lotnictwo.net
P
Nasi te¿ tu byli
Ciesz¹ce siê powodzeniem publicznoœci
Wystawy Transportu Lotniczego (fr. Exposition de la Locomotion Aerienne) odby10
Lockheed Super Constellation – choæ ten egzemplarz obchodzi
56. urodziny, wci¹¿ zadziwia swoj¹ elegancj¹ i doskona³¹ „kondycj¹”
wa³y siê od tamtej pory co roku, a¿ do
wybuchu Wielkiej Wojny w 1914 r. Kolejne lata przynios³y gwa³towny rozwój
awiacji, zarówno jako œrodka transportu,
ale te¿ jako pe³noprawnej, choæ nie przez
wszystkich jeszcze uznawanej broni.
Od roku 1924 paryska impreza organizowana by³a co dwa lata, ju¿ jako Salon Lotniczy (Salon d’Aviation). Oprócz
osi¹gniêæ francuskiego przemys³u swój
lotniczy dorobek zaprezentowa³y równie¿
m.in. Wielka Brytania i Niemcy. W latach 30. Salon by³ ju¿ spotkaniem o zasiêgu europejskim, wtedy te¿ pokazano
„euroinfo”
pierwsze polskie statki powietrzne. W roku 1930 podczas targów zaprezentowany zosta³ miêdzy innymi myœliwiec PZL
P.6, mistrzowsko pilotowany przez pilota Boles³awa Orliñskiego, znanego m.in.
z przelotu z Warszawy do Tokio. Kilka
lat póŸniej nasz rodzimy przemys³ lotniczy w trakcie salonu móg³ pochwaliæ siê
licznymi nowoczesnymi konstrukcjami:
w roku 1938 z³oty medal wystawy zdoby³ doskona³y, nowoczesny dwusilnikowy
bombowiec PZL 37 £oœ.
Od roku 1949 wystawê wzbogacono o pokazy lotnicze, organizowane po-
Pod naszymi skrzyd³ami
odowy Salon
Pary¿u:
ki i rekordy
Eurocopter X-3, a w zasadzie X3 – czyli
hybryda samolotu i œmig³owca. Dziwol¹g
uzyska³ prêdkoœæ 430 km/h, co jak
na œmig³owiec (nieco zmodyfikowany...)
jest wynikiem rewelacyjnym
cz¹tkowo na lotnisku Orly, a nastêpnie
Le Bourget, wówczas drugim co do wielkoœci porcie lotniczym Francji. Ju¿
w 1953 r. Salon Paryski zadomowi³ siê
na dobre w Le Bourget, gdzie odbywa siê
do dziœ co dwa lata, na przemian z salonem w Farnborough w Anglii i ILA w Berlinie. Wœród prze³omowych dat w historii
targów mo¿na wymieniæ rok 1969, kiedy
po raz pierwszy zaprezentowano dwupok³adowego Boeinga 747, znanego jako
Jumbo Jet, oraz naddŸwiêkowego Pasa¿erskiego Concorde’a. Dwa lat póŸniej to
w³aœnie na podparyskim lotnisku niemal
„nos w nos” zaparkowa³y obok siebie
francusko-brytyjski Concorde oraz jego
rosyjski odpowiednik – Tupolew Tu-144.
Z kolei w 1983 r. w Pary¿u szersza publicznoœæ mog³a podziwiaæ jednego
z amerykañskich wahad³owców kosmicznych – Enterprise, który prezentowany
by³ na grzbiecie nosiciela Boeinga 747.
Szeœæ lat póŸniej zmiany polityczne na
œwiecie zaowocowa³y licznymi goœæmi zza
¿elaznej kurtyny – ZSRR zaprezentowa³
m.in. najwiêkszy samolot œwiata, szeœciosilnikowy Antonow An-225 Mrija, wa¿¹cy do startu a¿ 600 ton (!).
sierpieñ 2011
W ci¹gu kolejnych lat paryski salon
z ka¿d¹ edycj¹ zwiêksza³ liczbê uczestników: tegoroczna 49. ods³ona zgromadzi³a 2000 wystawców z prawie 50
pañstw. Na ekspozycji zgromadzono
miêdzy innymi 140 statków powietrznych, z czego 42 bra³y udzia³ w pokazach w powietrzu. Obok czysto biznesowego charakteru targów, na których
czêsto podpisywane s¹ wielomiliardowe
kontrakty, na podparyskim lotnisku spotkaæ mo¿na wiele lotniczych ciekawostek, których obecnoœæ nie zawsze
zwi¹zana jest z ofert¹ handlow¹. O kilku z nich wspominamy dalej, pozosta³e
– historyczne – podziwiaæ mo¿na
w jednym z najbardziej znanych muzeów lotniczych, s¹siaduj¹cym z wystawowym kompleksem.
Najstarsze i najwiêksze
Na tegorocznym salonie Le Bourget po
raz kolejny goœci³ jeden z najwiêkszych
do dziœ lataj¹cych historycznych samolotów transportowych: egzemplarz prezentowany podczas pokazów w locie ma
dziœ... 56 lat. Lockheed Super Constellation, bo o nim mowa, to najbardziej
11
Najnowoczeœniejszy samolot komunikacyjny –
kompozytowy Boeing 787
Bombardier Dash8 Q400NG – ferrari wœród
turboœmig³owców. Dziêki prêdkoœci podró¿nej
670 km/h œmia³o konkuruje na krótszych
trasach z samolotami odrzutowymi
zaawansowany pod wzglêdem technicznym samolot pasa¿erski napêdzany silnikami t³okowymi, jeden z pierwszych
„liniowców” wyposa¿onych w kabinê ciœnieniow¹. Choæ w latach 60. ubieg³ego wieku maszyny napêdzane silnikami
t³okowymi zosta³y niemal ca³kowicie zast¹pione rewolucyjnymi (wówczas) odrzutowcami, warto pamiêtaæ, ¿e to w³aœnie takie konstrukcje, jak Constellation
przewozi³y Pasa¿erów na trasach miêdzykontynentalnych w barwach tak znanych linii, jak Pan American, Air France, KLM, Qantas czy Lufthansa. Co ciekawe, samolot wyposa¿ony jest w cztery bardzo skomplikowane silniki t³okowe
w uk³adzie podwójnej gwiazdy (czyli
sprzê¿one ze sob¹ dwa silniki umieszczone jeden za drugim), z których ka¿dy rozwija moc 3200 KM. Dla porównania jednostki napêdowe ATR 42, którymi Pañstwo podró¿ujecie, maj¹ moc
2400 KM, choæ s¹ to silniki turboœmig³owe (w najwiêkszym skrócie – jest to
silnik turbinowy, zbudowany podobnie
jak zwyk³y silnik odrzutowy, który poprzez przek³adniê napêdza œmig³o, wytwarzaj¹ce ci¹g).
Wa¿¹ca przy starcie ponad 60 ton
Connie obs³ugiwa³a trasy o d³ugoœci 8000 km, lec¹c z prêdkoœci¹ porównywaln¹ do ATR 42 (oko³o 550 km/h)
na podobnej wysokoœci (ok. 7000 m),
zabieraj¹c od 60 do 90 Pasa¿erów. Postêp technologiczny jest nieub³agany
– 50 lat póŸniej miano najwiêkszego
samolotu pasa¿erskiego zaj¹³ oblatany
w roku 2005 europejski Airbus A380.
Przy tym kolosie o zasiêgu 15 000 km,
wa¿¹cym do startu ponad osiem razy
wiêcej ni¿ Constellation (!), bo a¿ 569
ton, niemal dwukrotnie wiêkszym pu³apie, oraz dziewiêciokrotnie wiêkszej pojemnoœci (A380 mo¿e zabraæ na pok³ad a¿ 853 Pasa¿erów), poczciwy
Lockheed wydaje siê zabawk¹. Nawet
po kilkudziesiêciu latach Super Constellation ma jedn¹ przewagê nad najwiêk12
Najciê¿szy i najwiêkszy samolot pasa¿erski Airbus
A380. Ze wzglêdu na wymiary (oraz ciê¿ar) samolot
mo¿e obs³ugiwaæ regularne po³¹czenia jedynie
do specjalnie dostosowanych, wybranych
portów lotniczych
szym wspó³czesnym pasa¿erskim odrzutowcem – jest niedoœcignionym
wzorem dla konstruktorów pod wzglêdem elegancji i piêknych, aerodynamicznych kszta³tów. Wed³ug legendy
o ostatecznym wygl¹dzie Constellation
zadecydowa³ m.in. Howard Hughes,
kontrowersyjny przemys³owiec i pilot
bohater filmu „Aviator”, a jednoczeœnie
w³aœciciel linii Trans World Airways,
który zamówi³ pierwsz¹ wersjê samolotu jeszcze w 1939 roku.
Podczas targów obok leciwego staruszka zaprezentowany by³ najwiêkszy
i najnowszy wspó³czesny czterosilnikowy
samolot napêdzany œmig³ami – Airbus
A400M. Transportowiec zabieraj¹cy 37
ton ³adunku i wa¿¹cy do startu 141 ton
po raz pierwszy wzbi³ siê w powietrze
w grudniu 2009 r. Ka¿dy z jego silników ma moc a¿ 11 000 KM: s¹ to jednoczeœnie najmocniejsze turboœmig³owe
jednostki napêdowe budowane seryjnie.
Trzeba jednak przyznaæ, ¿e pod wzglêdem mocy palmê pierwszeñstwa dzier¿¹
Rosjanie – w latach 50. XX w. biuro projektowe KuŸniecowa opracowa³o silniki
turboœmig³owe o mocy 14 800 KM, napêdzaj¹ce najszybszy samolot wyposa¿ony w œmig³a. Ogromny pasa¿erski Tu-114
„euroinfo”
uzyskiwa³ prêdkoœæ a¿ 870 km/h, czyli
tyle ile samoloty odrzutowe(!), zabieraj¹c
przy tym do 224 Pasa¿erów. PóŸniej
opracowany zosta³ wariant napêdu o mocy 15 000 KM, zastosowany w najwiêkszym do dziœ lataj¹cym samolocie wyposa¿onym w œmig³a – czterosilnikowy
An-22 Anteusz wa¿y do startu a¿ 250
ton. Ale to ju¿ zupe³nie inna historia...
Nowe Boeingi
Jedn¹ z premier tegorocznego salonu by³
„najd³u¿szy samolot pasa¿erski œwiata”
(d³ugoœæ 76,2 m), czyli Boeing 747-8
Intercontinental. Nowa pasa¿erska odmiana Jumbo Jeta zosta³a zaprezentowana tak licznej publicznoœci po raz
pierwszy. Choæ sam „siedem cztery siedem” nie jest konstrukcj¹ najm³odsz¹
(pierwszy samolot tego typu wzbi³ siê
w powietrze w 1969 roku), jego najnowszy wariant oblatany zosta³ w marcu 2011 r. i przechodzi obecnie próby
certyfikacyjne. Pierwsze seryjne maszyny maj¹ w przysz³ym roku rozpocz¹æ loty z Pasa¿erami w barwach niemieckich
linii Lufthansa. Nieco mniejszy od A380
samolot zebra³ dotychczas 35 zamówieñ
na wersjê pasa¿ersk¹ oraz 76 na towarow¹ 747-8F. Niew¹tpliwie nowe Boein-
Wielosilnikowy wcale
nie oznacza du¿y
– Colomban Cri-Cri to
najmniejszy dwusilnikowy
samolot, powsta³ tak¿e
w wersji czterosilnikowej.
Na tle A380 wygl¹da jak
model lataj¹cy...
gi 747 zawitaj¹ wkrótce na polskie lotniska, lecz du¿o ciekawszym z punktu
widzenia naszych Pasa¿erów p³atowcem
jest inny prezentowany w Pary¿u Boeing
– model 787 Dreamliner. Maszyna zbudowana w wiêkszoœci z kompozytów jest
konstrukcj¹ prze³omow¹. Zastosowane
w niej nowe technologie i sposoby budowy spowodowa³y niestety kilkuletnie
opóŸnienie w certyfikacji p³atowca, lecz
od wejœcia 787 do s³u¿by liniowej dziel¹ nas miesi¹ce. Co wiêcej, ju¿ za niespe³na rok Dreamlinery w barwach naszego narodowego przewoŸnika, w specjalnym, nowym malowaniu.
Mikrosamolot
Obok gigantów przestworzy na salonie
Le Bourget prezentowane s¹ równie¿ konstrukcje o wielkoœci... du¿ych modeli lataj¹cych. Przeciwieñstwem A380 o rozpiêtoœci blisko 80 m jest mikroskopijny Colomban Cri-Cri (œwierszcz). A¿ trudno
uwierzyæ, ¿e konstrukcja o d³ugoœci mniejszej od niejednego samochodu (3,9 m),
o rozpiêtoœci niespe³na 5 m i masie w³asnej 78 kg, ledwie mieszcz¹ca pilota, ma
coœ wspólnego z najwiêkszym samolotem
pasa¿erskim œwiata. A jednak – zaprezentowany podczas Le Bourget niewielki
Cri-Cr, i podobnie jak A380, wyposa¿ony jest w... cztery jednostki napêdowe.
Najmniejszy czterosilnikowy samolot œwiata ma napêd elektryczny; projekt „przyjaznej” dla œrodowiska maszyny sponsorowany jest przez koncern EADS, ten sam,
który opracowa³ Airbusa A380. Podstawowa wersja Cri-Cri powsta³a w roku 1973 i wyposa¿ona by³a w dwa silniki t³okowe. Do dziœ zbudowano ponad sto
takich mikrosamolotów.
Samoloty regionalne
i transportowe
Podczas tegorocznej edycji targów francusko-w³oski ATR zaprezentowa³ pierwszy egzemplarz najnowszego seryjnego
ATR 72-600. Pierwszym odbiorc¹ tej
wersji samolotu jest linia Royal Air Maroc. Najwa¿niejsze zmiany mo¿na dostrzec w kabinie pilotów: obok dotychczas wykorzystywanych klasycznych
przyrz¹dów oraz wyœwietlaczy w kokpicie samolotu zamontowanych zosta³o
piêæ ciek³okrystalicznych ekranów, na
których prezentowane s¹ wszystkie niezbêdne informacje dla Za³ogi. Unowoczeœniony zosta³ równie¿ przedzia³ pasa¿erski – projekt wnêtrza samolotu powsta³ w biurze znanego stylisty Giorgio Giugiaro, twórcy koncepcji nadwozi znanych marek samochodów: Lamborghini, Lancia, Maserati, Ferrari, Alfa Romeo, Lotus czy BMW. Obok walorów czysto estetycznych nowa kabina nosz¹ca nazwê „Armonia” ma wiele innych zalet – nowe, l¿ejsze, ergonomiczne fotele gwarantuj¹ce wiêkszy
komfort, pojemniejsze schowki na baga¿ podrêczny, czy opcjonalne wyœwietlacze dla Pasa¿erów.
„Armonia” – kabina pasa¿erska
ATR 72-600, najnowszej wersji
francusko-w³oskiego samolotu
regionalnego, to dzie³o Giugiaro,
projektanta nadwozi najbardziej
znanych marek samochodowych
ATR 72-600 jest jednym z kandydatów na nowy samolot dla Eurolotu
– wybór nastêpcy obecnie eksploatowanych maszyn dokonany zostanie jeszcze w tym roku. Wraz z maszyn¹ francusko-w³osk¹ w konkursie na nowy samolot turboœmig³owy dla krajowego
przewoŸnika rozpatrywany jest kanadyjski Bombardier Dash8 Q400NG. Samolot prezentowany by³ na paryskich
targach w barwach kanadyjskiej linii Air
Canada Express. Maszyna charakteryzuje siê znacznie wiêksz¹ prêdkoœci¹ przelotow¹ ni¿ ATR. Bombardier okreœla j¹
na 670 km/h, dziêki czemu z powodzeniem konkuruje z regionalnymi samolotami odrzutowymi na trasach o d³ugoœci do dwóch godzin lotu, obs³uguj¹c je
przy znacznie mniejszych kosztach.
Wojskowym „odpowiednikiem” ATR
72 jest hiszpañska CASA 295M. Wojskowym, choæ samoloty tego typu posiadaj¹ równie¿ cywilny certyfikat, który
umo¿liwia eksploatacjê maszyn przez
u¿ytkowników komercyjnych (linie lotnicze). Oczywiœcie ze wzglêdu na specyficzne cechy konstrukcji – w samolocie
z ty³u kad³uba zamontowana jest rampa
³adunkowa, która mo¿e byæ otwierana
CASA 295 AWACS – czyli lataj¹ce stanowisko dowodzenia; a w zasadzie jego
prototyp – z charakterystyczn¹ „talerzow¹” os³on¹ na kad³ubie, w której
umieszczony bêdzie radar
sierpieñ 2011
13
Pod naszymi skrzyd³ami
nawet w czasie lotu. 11 samolotów tego typu eksploatowanych jest w polskim
lotnictwie wojskowym w 8 Bazie Lotniczej na krakowskim lotnisku Balice. Co
ciekawe, silniki w modelu C-295M s¹
niemal identyczne jak w cywilnych
ATR 42-500, na pok³adzie którego Pañstwo podró¿ujecie. Na salonie w Le Bourget zaprezentowany zosta³ prototyp
CASA 295 z makiet¹ radaru systemu
ostrzegania i kontroli. Radar umieszczony na grzbiecie kad³uba i wyniesiony na
du¿¹ wysokoœæ pozwala na przekazywanie informacji niedostêpnych dla
„zwyk³ych” radiolokatorów naziemnych
– pozwala œledziæ nisko lec¹ce samoloty, cele nawodne, wykrywaæ i œledziæ
obiekty na bardzo du¿ej powierzchni
oraz obserwowaæ je z du¿ej odleg³oœci.
talny œmig³owiec w uk³adzie hybrydowym.
Zbudowany zosta³ przez europejski koncern Eurocopter w oparciu o model
EC-155, dostêpny dla „zwyk³ych” u¿ytkowników. Obok standardowego wirnika
noœnego, zapewniaj¹cego mo¿liwoœæ pionowego startu i l¹dowania oraz zawisu,
œmig³owiec otrzyma³ dodatkowo dwa œmig³a, umieszczone na koñcach miniskrzyde³ po bokach kad³uba. Wbrew pozorom
œmig³a te nie s¹ napêdzane dodatkowymi
silnikami – w gondolach mieœci siê jedynie
przek³adania, a œmig³a napêdzane s¹ wa³em biegn¹cym od silników umieszczonych
w kad³ubie. W maju 2011 r. Eurocopter
X 3 podczas przeprowadzonych we Francji prób uzyska³ prêdkoœæ lotu a¿ 430
km/h, czyli zbli¿on¹ do tej, jak¹ uzyskuj¹
regionalne samoloty komunikacyjne.
Odrzutowa stra¿ po¿arna
Konstrukcje krajowe reprezentowa³
m.in. dwusilnikowy EM-11 Orka
Lataj¹ca stra¿ po¿arna
– to jedno z wielu zastosowañ lataj¹cej amfibii
Be-200, mog¹cej zabraæ na pok³ad 12 ton œrodków
gaœniczych, a wersji pasa¿erskiej 72 osoby
X 3, czyli lataj¹ca hybryda
O zaletach œmig³owców nie trzeba chyba
wspominaæ: mo¿liwoœæ pionowego startu
i l¹dowania z ka¿dego praktycznie miejsca to zasadnicza przewaga pionowzlotów
nad klasycznymi samolotami, które, aby
wznieœæ siê i powróciæ na ziemiê, potrzebuj¹ specjalnie do tego dostosowanych pasów startowych i infrastruktury. Wad¹ œmig³owców z kolei jest ich ograniczona prêdkoœæ – rzêdu 250–300 km/h. Jak pogodziæ te dwa sprzeczne wymagania w jednej konstrukcji? Przedziwnie wygl¹daj¹cy
X 3 (X do trzeciej potêgi) to eksperymen14
Tak najkrócej opisaæ mo¿na kolejn¹ ciekawostkê targów Le Bourget – amfibiê Beriew
Be-200. Choæ samolot ten wykona³ pierwszy lot w 1998 r., bardzo rzadko widywany jest „na ¿ywo” – choæby dlatego, ¿e
do dzisiaj powsta³o zaledwie kilka egzemplarzy tej niecodziennej konstrukcji. Oprócz
zwyk³ego podwozia wci¹ganego w locie Beriew wyposa¿ony jest w kad³ub umo¿liwiaj¹cy l¹dowanie na wodzie. Podczas wodowania samolot mo¿e pobieraæ do zbiorników wodê, wykorzystywan¹ nastêpnie do
gaszenia po¿arów. O tym, ¿e jest bardzo
skutecznym narzêdziem do walki z ¿ywio³em œwiadczy fakt, ¿e samoloty kilkukrotnie wypo¿yczane by³y do walki z po¿arami
na terenie Portugalii, stacjonowa³y równie¿
w Grecji, W³oszech, Izraelu, a nawet w Indonezji. Zbiorniki Be-200 mog¹ pomieœciæ
12 ton œrodków gaœniczych, a gdy zaistnieje taka potrzeba – maszyna mo¿e zabraæ
na pok³ad 72 Pasa¿erów. Samolot napêdzany jest dwoma silnikami odrzutowymi
umieszczonymi nad skrzyd³ami tak, aby
zmniejszyæ ryzyko ich uszkodzenia podczas
operowania z wody.
Miliardowe kontrakty
Punktem honoru dla wszystkich licz¹cych
siê firm lotniczych, zarówno producentów,
jak i przewoŸników, jest og³oszenie podczas salonu nowych kontraktów. W tym
roku zwyciêsko z transatlantyckiej rywalizacji gigantów wyszed³ europejski Airbus,
g³ównie dziêki zdobyciu zamówieñ na kil„euroinfo”
kaset egzemplarzy nowego projektowanego jeszcze modelu A320neo. Najwiêkszy kontrakt by³ dzie³em tanich linii AirAsia z Malezji – podpisa³y one umowê na
dostawê 200 egzemplarzy takich maszyn
(jest to najwiêksze zamówienie w historii
lotnictwa komunikacyjnego). Airbus podpisa³ umowy na sprzeda¿ ³¹cznie ponad 900 samolotów klientom z 16 krajów; wartoœæ kontraktów ocenia siê na ponad 70 miliardów dolarów.
Boeingowi w tym roku przypad³ nieco
mniejszy udzia³ szacowany na oko³o 17 miliardów (138 samolotów), w tym 19 nowych „Jumbo Jetów” 747-8 oraz 87 popularnych 737. Sporo samolotów sprzedali równie¿ producenci samolotów regionalnych. Bombardier mo¿e siê pochwaliæ m.in.
kontraktami na dostawê 36 egzemplarzy
najnowszego – 100-miejscowego C-Series,
który dopiero powstaje w komputerach
konstruktorów, ATR sprzeda³ 29 turboœmig³owych maszyn, zaœ Embraer zawar³ porozumienia odnoœnie dostawy 39 regionalnych odrzutowców. Koniecznie trzeba
wspomnieæ, ¿e na salonie nie zabrak³o równie¿ krajowych wystawców – na salonie podziwiaæ mo¿na by³o niewielki, ale dobrze
znany ju¿ w kraju i za granic¹ szkolny samolot AT-3, obiecuj¹cy dwusilnikowy czteromiejscowy górnop³at o eleganckiej linii
EM-11 Orka konstrukcji Edwarda Margañskiego oraz zbudowany w zak³adach lotniczych PZL Mielec œmig³owiec Sikorsky
S-70i Black Hawk. Tak, to nie pomy³ka. Ta
wielozadaniowa maszyna sprawdzona
w dzia³aniach w najciê¿szych warunkach na
ca³ym œwiecie, wykorzystywana m.in. jako
prezydencki œmig³owiec amerykañskiej g³owy pañstwa, powstaje równie¿ w zak³adach na po³udniu Polski.
Mimo zmiennej czerwcowej aury, która nie zawsze pozwala³a na podziwianie
popisów najciekawszych prezentowanych
samolotów w powietrzu, tegoroczny paryski salon wielu wystawców i widzów na
pewno zaliczy do udanych. Dziêki mo¿liwoœci zapoznania siê z tak licznymi osi¹gniêciami techniki lotniczej w jednym miejscu impreza lotnicza, nosz¹ca oficjaln¹ nazwê Salon International de l’Aéronautique
et de l’Espace, doskonale wpisuje siê w zamierzenia pomys³odawców imprezy z pionierskich pocz¹tków awiacji – do zobaczenia w stolicy Francji za dwa lata!
Fot.: M. Petrykowski
Zjawiska atmosferyczne
Dlaczego
wieje wiatr?
„Sk¹d wiatr wie, w któr¹ stronê wiaæ?” – pyta³ kiedyœ zaczepnie
Stanis³aw Jerzy Lec. Na co dzieñ nie zastanawiamy siê nad tym,
co mo¿e byæ nadzwyczajnego w ruchu powietrza, ale w³aœnie zwyczajne
zjawiska atmosferyczne potrafi¹ najbardziej zaskakiwaæ.
iatrem okreœlamy poziomy lub prawie pionowy ruch powietrza. Wywo³uj¹ go zmiany
w ukszta³towaniu terenu albo ró¿nice ciœnienia
atmosferycznego. Ka¿dy wiatr ma swój kierunek, a za pomoc¹ anemometru mo¿emy zmierzyæ równie¿ prêdkoœæ,
z któr¹ wiatr wieje.
Meteorolodzy podkreœlaj¹, ¿e wiatr zazwyczaj wieje od
wy¿u do ni¿u, ale w œrednich szerokoœciach geograficznych
(ze wzglêdu na si³ê Coriolisa) zazwyczaj wieje równolegle do
linii takiego samego ciœnienia. Nale¿y równie¿ pamiêtaæ o wa¿nych terminologicznie rozró¿nieniach: wiatr wschodni oznacza kierunek wiania ze wschodu na zachód, ale „wschodni
pr¹d oceaniczny” jest skierowany na wschód. To jednak nie
koniec porz¹dkuj¹cych nazw.
Wiatry sta³e, które nie zmieniaj¹ swojego kierunku w czasie
ca³ego roku, nosz¹ nazwê sta³ych i mo¿na je podzieliæ na pasaty i antypasaty. Sezonowe wiatry to znane nam z dokumentalnych filmów przyrodniczych monsuny. Najciekawsz¹ i zarazem
najwiêksz¹ grupê stanowi¹ wiatry lokalne, które zmieniaj¹ kierunek w zale¿noœci od lokalnych uk³adów œrodków barycznych.
Wœród nich znajduj¹ siê m.in. fen, wiatr górski, a tak¿e bryza
i halny. Ka¿dy region mo¿e mieæ jednak swój charakterystyczny
wiatr lokalny, który jest zwi¹zany z miejscowym nagrzewaniem
siê zboczy górskich. Halny to ciep³y wiatr w górach po³udniowej Polski, z kolei podobny wiatr w Andach nazywany jest zond¹: silnie wysusza powietrze i podnosi temperaturê.
W
Twórczy i groŸny
Wiatr to równie¿ jeden z najistotniejszych czynników klimatycznych, który ma wp³yw na rzeŸbê i ukszta³towanie terenu. Najsilniej oddzia³uje na przestrzeniach otwartych, jak pustynie i tereny nadmorskie: potrafi b³yskawicznie niszczyæ, ale
jego zdolnoœæ do transportowania materia³ów wi¹¿e siê równie¿ z mo¿liwoœci¹ tworzenia form nowych, np. wydm. O formach powsta³ych pod wp³ywem wiatru mówimy „eoliczne”.
Przyjemna nadmorska bryza orzeŸwia podczas odpoczynku
nad wod¹, szczególnie podczas letnich upa³ów, wiatr jest równie¿ zbawienny dla ¿eglarzy, ale ruchy mas powietrza bywaj¹
sierpieñ 2011
œmiercionoœne. Ich si³a niszcz¹ca wysusza teren albo powoduje powolne niszczenie materia³ów
i powierzchni. Tornada i tr¹by powietrzne nie tylko siej¹ potworne zniszczenia, ale
tak¿e pozbawiaj¹ ¿ycia tysiêcy ludzi. Tak by³o np. w 1985 r. w Pensylwanii i Ohio, gdzie
cykl tornad wywo³a³ szkody oszacowane na
450 mln dolarów. Tornada maj¹ kszta³t leja,
który podstaw¹ dosiêga powierzchni ziemi,
a u szczytu ³¹czy siê z cumulonimbusem.
Najsilniejsze z nich osi¹gaj¹ prêdkoœæ nawet
do 500 km/h.
Wietrzny potencja³
Jednym z najnowszych odkryæ jest wielki potencja³ ekologiczny, jaki tkwi w energii wiatrowej. Poziome ruchy powietrza s¹ bowiem doskona³ym Ÿród³em odnawialnej
energii, oszczêdzaj¹ naturalne z³o¿a, a postêp technologiczny pozwala na du¿e
oszczêdnoœci finansowe i energetyczne.
Wspó³czeœnie stosowane turbiny wiatrowe przekszta³caj¹ energiê na energiê mechaniczn¹, a w dalszej kolejnoœci – na
elektryczn¹. Liderami rozwoju elektrowni wiatrowych s¹ Niemcy, Dania oraz
Hiszpania, ale i w Polsce powstaj¹ niezwykle przysz³oœciowe parki energetyczne. Bez w¹tpienia odnawialne Ÿród³a
energii w przysz³oœci bêd¹ stanowi³y
podstawê nowoczesnej gospodarki.
Podobno, kto sieje wiatr, ten
zbiera burze, ale najnowsze osi¹gniêcia technologiczne mog¹ ju¿
sprawiæ, ¿e niewidzialny wiatr w polu mo¿na upolowaæ i zamieniæ na
czyst¹ energiê.
15
Polska od kuchni
Precle pod Sukien
Kuchnia krakowska, ma³opolska czerpie z ró¿norodnoœci tradycji kulinarnych
austriackiej, ¿ydowskiej, wêgierskiej, czeskiej, niemieckiej i wo³oskiej
– historycznej Galicji. Bogactwo smaków i przywi¹zanie do tradycji
potrafi¹ zachwyciæ ka¿dego.
16
„euroinfo”
Polska od kuchni
nicami T
radycyjna kuchnia krakowska jest
dosyæ eklektyczna i daj¹ w niej
znaæ o sobie uwarunkowania historyczne. Mieszaj¹ siê tutaj wp³ywy
kuchni staropolskiej, austriackiej i ¿ydowskiej. Podstawê krakowskiego ¿ywienia stanowi¹ potrawy syc¹ce i kaloryczne, choæ pe³nowartoœciowe, ale
w jad³ospisie nie brakuje równie¿ potraw wykwintnych, szlacheckich i przeznaczonych dla smakoszy.
Niezwyk³y, choæ powszedni
Turyœci, którzy zmierzaj¹ w kierunku
Starego Miasta, na ka¿dym rogu podejmowani s¹ œwie¿ymi preclami. Dla odmiany, gdy zawitaj¹ do Warszawy, znajd¹ stoiska z bajglami – w stolicy na
go miêsa stanowi³y podstawê kuchni krakowskiej, która nie mog³a siê równie¿ obyæ
bez solidnej szklanicy zimnego piwa.
Noblesse oblige
precle mówi siê bajgle. Pieczywo mia³o dla krakusów zawsze istotne znaczenie. W œredniowieczu jadano dwa posi³ki dziennie, ale ich podstawê stanowi³ w³aœnie chleb. Piekarze z Krakowa
oferowali chleby z jasnej i ciemnej m¹ki, bu³eczki, obwarzanki, precle i tzw.
sztangielki. Precle najlepiej smakuj¹
œwie¿e z sezamem, serem, makiem, ale
te¿ sol¹ morsk¹ i popularnym w tym regionie kminkiem. Na œwiêta przygotowywano ciasto zawijane z serem i ciastka z dodatkiem miodu. Bliskoœæ terenów górskich oznacza³a dobre mleko
i œwie¿y nabia³.
Jadano równie¿ potrawy wysokob³onnikowe, jak kasze jaglana i jêczmienna, na deser serwowano kaszê
z owocami i nasionami dzikich traw
i roœlin. Kapusta, groch i roœliny str¹czkowe, a tak¿e du¿o warzyw i pieczonesierpieñ 2011
Kuchnia krakowska
swoj¹ specyfikê zaczê³a kszta³towaæ
w okresie zaborów. Do dzisiaj
wyraŸne s¹ kulinarne wp³ywy
Wiednia i upodobañ ksiêcia Franciszka Józefa. Skromna,
choæ nie uboga dot¹d
kuchnia, zaczê³a siê wzbogacaæ o nowe smaki i zjawiska.
Przoduje tutaj w³aœnie Kraków ze
wzglêdu na uwarunkowania historyczne: do 1918 r. tworzy³ Wielkie Ksiêstwo Krakowskie, a – jak wiemy – szlachectwo zobowi¹zuje. Œniadania ju¿
Na odwiedzaj¹cych
Kraków czeka pyszna
pieczona kaczka
17
Polska od kuchni
rozpoczyna³y siê wykwintnie, bo jajami
po wiedeñsku, czyli potraw¹ czêœciowo surow¹, która wymaga³a dobrych
przypraw i wykwintnego podania z doskona³ym pieczywem. Salceson z miêsa wieprzowego podawany na zimno
w sosie musztardowym (tzw. maczanka) by³ doskona³¹ przek¹sk¹, ale obiady krakowskie s³ynê³y równie¿ ze sma-
Sznycel wiedeñski
to uk³on w stronê tradycji
ska: wêdzona, dojrzewaj¹ca przez suszenie). Bardzo popularne s¹ drób
i wieprzowina, a tak¿e baranina ze
wzglêdu na bliskoœæ gór.
S³odko na Wawelu
Krakusi nie odmawiali sobie równie¿ deserów. Krakowskie restauracje s³yn¹
z przysmaków, takich jak Pischinger, czyli wafel przek³adany mas¹ czekoladow¹
albo s³ynny czekoladowy tort Sachera,
którego recepturê przemycono prosto
Na krakowskich i ma³opolskich
sto³ach nie mo¿e zabrakn¹æ
bia³ego barszczu
Kie³basa krakowska:
niepowtarzalny smak i jakoϾ
ku sznycli, pieczonej kaczki po krakowsku (nadziewanej kasz¹ i aromatycznymi grzybami), wybornego bia³ego
barszczu i doskona³ych jakoœciowo wêdlin (znana kie³basa lisiecka, wyrabiana
w Liszkach pod Krakowem albo krakow18
Gwarne i goœcinne
uliczki Krakowa
udowadniaj¹,
¿e miasto zawsze
chêtnie wita goœci.
z wiedeñskich salonów. Przepis na niepowtarzaln¹ babkê grysikow¹ z bakaliami pamiêta jeszcze czasy Anny Jagiellonki, ale kiedy ju¿ odwiedzimy Kraków, koniecznie dopytujmy siê o buchtê – ciasto dro¿d¿owe zawijane ze œliwkowymi
powid³ami. W s³odkich potrawach nie
zabraknie imbiru, ga³ki muszkato³owej
i pysznego lipowego miodu.
Kuchnia krakowska s³ynie równie¿
ze swojej wizualnej estetyki, bo królowie lubili rozpieszczaæ nie tylko podniebienia. Potrawy by³y zawsze starannie udekorowane, jednak z zachowaniem umiaru w twórczych fantazjach.
W ksi¹¿ce kucharskiej z koñca XVII wie„euroinfo”
ku, autorstwa Stanis³awa Czarneckiego,
kucharza wojewody krakowskiego, czytamy, ¿e wœród ozdób mo¿na by³o znaleŸæ kapary, cytryny, oliwki, liœcie winogron, szparagi, ale tak¿e smardze,
œlimaki, a nawet mech.
B³êdne jest wiêc rozumienie powiedzenia, ¿e „zjeœæ po krakowsku” to
„zjeœæ na cudzy koszt”. Gwarne i goœcinne uliczki Krakowa udowadniaj¹, ¿e
miasto zawsze chêtnie wita goœci. Tradycja kuchni ma³opolskiej pokazuje, ¿e
w krakowskich restauracjach mo¿na zjeœæ
smacznie i oryginalnie. Mog¹ przekonaæ siê o tym goœcie z ca³ego œwiata,
t³umnie odwiedzaj¹c Kraków.
Tort Sachera – czekoladowa
rozkosz prze³o¿ona konfitur¹
Fotoreporta¿
Gdañsk – nad
stolica wol
„Gdañsk jest kluczem do wszystkiego, co mile widziane”
– s³owa Napoleona Bonaparte trudno podwa¿yæ,
szczególnie jeœli spojrzeæ na polskie miasto z perspektywy
historycznej. Per³a nadmorskiej architektury, od wieków
multietniczna i otwarta na wszystko, co nowe, przyci¹ga
co roku tysi¹ce turystów i u¿ycza im zawsze
swojej morskiej goœcinnoœci.
20
„euroinfo”
Fotoreporta¿
dmorska
noœci
ez w¹tpienia Gdañsk jest jednym
z najpiêkniejszych i najbardziej reprezentacyjnych miast w Polsce.
Czuje siê tu zarówno oddech imponuj¹cej hanzeatyckiej tradycji, jak i potê¿nej i nie³atwej historii wspó³czesnej. To
tak¿e miasto królewskie o g³êboko zakorzenionych tradycjach handlowych (szlak
bursztynowy). Gdañsk jest równie¿ symbolicznym miejscem wybuchu II wojny
œwiatowej, a tak¿e symbolem upadku
komunizmu. Niemal pó³toramilionowe miasto pe³ni
obecnie nie tylko istotn¹
rolê oœrodka handlowego i centrum
wymiany towarów
i us³ug z zagranic¹.
Jest prê¿nie dzia³aj¹cym centrum administracyjnym i biznesowym Pomorza, wysoko
cenionym oœrodkiem akademickim i miejscem uwielbianym przez artystów oraz turystów z ca³ego œwiata. Tak, jak
w wiêkszoœci du¿ych polskich miast, splataj¹ siê tutaj tradycje wielu
narodów: ¿ydowskiego, niemieckiego
i polskiego, dlatego Gdañsk jest
wspania³¹ wizytówk¹ Polski, kojarz¹c¹ siê z otwartoœci¹ i szacunkiem.
Fot. Sergey Platov
B
sierpieñ 2011
Nowe Stare Miasto
Mimo ¿e prawie ca³e historyczne œródmieœcie zosta³o odbudowane po wojnie, miasto s³ynie z jednego z najpiêkniejszych zabytkowych kompleksów Europy Œrodkowo-Wschodniej. W okresie
renesansu i baroku, kiedy Gdañsk by³
jednym z najbogatszych miast w Europie, goœcili tutaj najznakomitsi architekci i mistrzowie rzemios³a artystycznego.Ten fakt potwierdzi nam fasada
ka¿dej z pietyzmem odrestaurowanej
kamienicy.
Gdañsk to kwintesencja hanzeatyckiego stylu. Ulica D³uga koñczy siê D³ugim Targiem, pe³ni¹cym funkcjê rynku,
gdzie spotykali siê najbogatsi mieszkañcy. W¹skie fasady kamienic zwieñczone attykami przyci¹gaj¹ uwagê swoj¹ strzelistoœci¹ i ozdobnymi herbami.
Przy D³ugim Targu wznosi siê jedna
z najpiêkniejszych i najbardziej charakterystycznych budowli Gdañska: Ratusz
21
Fot. Sergey Platov
Fotoreporta¿
Fontanna Neptuna przy D³ugim Targu w samym sercu miasta
22
Güntera Grassa, któr¹ zapocz¹tkowuje „Blaszany bêbenek”, rozgrywa siê
w³aœnie w Gdañsku. Polskim autorem
niezwykle cenionych powieœci o Gdañsku (np. wielokrotnie nagradzany „Hanemann”) jest Stefan Chwin, równie¿
urodzony w Gdañsku eseista, krytyk
literacki i wybitny nauczyciel akademicki. Gdañsk jest szczególnie bliski
pisarzowi Paw³owi Huelle, który wiêkszoœæ swojej twórczoœci poœwiêca swojej „ma³ej ojczyŸnie”. Akcja jego najs³ynniejszej ksi¹¿ki „Weiser Dawidek”,
debiutu literackiego, rozgrywa siê
w Gdañsku w 1957 roku i przynosi historiê tajemniczego znikniêcia ¿ydowskiego trzynastoletniego ch³opca.
Miasto œwietliste
Typowo handlowe nadmorskie uliczki,
jeszcze niedawno oœwietlane gazowymi
latarniami, kryj¹ nadal wiele œwieckich
niespodzianek architektury. Nie mo¿na
przegapiæ Z³otej Bramy, Z³otej Kamienicy i Bramy Zielonej, które wchodz¹
„euroinfo”
Ratusz G³ównego Miasta – cenna
budowa œwiecka dawnego Gdañska
Fot. Sergey Platov
G³ównego Miasta. Powsta³a na prze³omie XIV i XV wieku, ale w 1945 r. zosta³a doszczêtnie zniszczona. Odbudowana w 1970 r. przypomina, ¿e pierwowzór budowa³y takie architektoniczne s³awy, jak Hans Vredeman de Vries,
Izaak van den Blocke i Simon Herle.
Niedaleko Ratusza znajduje siê Dwór
Artusa – niezwykle wa¿ne miejsce spotkañ towarzyskich i handlowych, a stoj¹ca przed nim Fontanna Neptuna sta³a
siê ju¿ rzeŸbiarskim emblematem Gdañska. Stosunkowo now¹, ale bardzo ciekaw¹ rzeŸb¹, jest „Panienka z okienka”,
która dwa razy dziennie ukazuje siê turystom w oknie kamienicy przylegaj¹cej
do Dworu Artusa. Jej pojawieniu siê
towarzyszy melodia Martiniego il Tedesco „Plasir d’amour”, a sam pomys³
zrodzi³ siê pod wp³ywem powieœci Jadwigi £uszczewskiej, czyli Deotymy, której bohaterka zafascynowa³a siê atmosfer¹ nadmorskiego miasta.
To nie jedyny trop literacki tej piêknej miejscowoœci. „Trylogia gdañska”
w sk³ad obowi¹zkowego „pakietu turystycznego”. Gdañsk to tak¿e imponuj¹ce budowle sakralne. Koœció³ Wniebowziêcia Najœwiêtszej Maryi Panny to budowla z pocz¹tku XIV wieku, w jej wnêtrzu znajduj¹ siê arcydzie³a œwiatowej
sztuki: kamienna Pieta z ok. 1410 r., kopia S¹du Ostatecznego namalowanego
przez Hansa Memlinga w roku 1472,
zegar astronomiczny Hansa Düringera
czy o³tarz g³ówny, powsta³y w latach 1510–1517 autorstwa mistrza Micha³a z Augsburga.
Najbardziej malowniczym miejscem
na gdañskim starym mieœcie jest deptak
D³ugie Pobrze¿e na zachodnim brzegu
Mot³awy. Ju¿ nied³ugo dawny urok odzyskaj¹ równie¿ wschodnie nabrze¿a
Mot³awy, nad którym stoi ci¹g zabytkowych spichlerzy.
Liczne festiwale i atrakcje kulturalne nie zawiod¹ nawet najbardziej wybrednych turystów.
Najwiêksz¹ popularnoœci¹ cieszy siê
Jarmark œw. Dominika – licz¹ce 750
lat œwiêto miasta. Ka¿dego roku do
Gdañska przyje¿d¿aj¹ miliony turystów
z Polski i zagranicy, aby wzi¹æ udzia³
w paradach, koncertach i happeningach,
a na dziesi¹tkach straganów znaleŸæ ludowe wyroby i starodawne pami¹tki.
Fascynuj¹ca i bogata przesz³oœæ miasta, wielokrotnie wyznaczanego przez hi-
Fot. Sergey Platov
Fotoreporta¿
Z³ota Brama
storiê jako symboliczne miejsce celebrowania ludzkiego prawa do wolnoœci,
jest obowi¹zkowym punktem do odwiedzenia nie tylko przez polskich turystów.
Urokliwe stare uliczki gwarantuj¹ nostalgiczne spacery z histori¹ w tle, ale
o atmosferze miasta decyduje w wiêk-
GDZIE
SIÊ ZATRZYMAÆ?
GDZIE ZJEή?
Hotel Hilton
Bar Pod Ryb¹
ul. Targ Rybny 1
tel.: +48 58 778 71 00
e-mail: [email protected]
www.gdansk.hilton.com
II nagroda w akcji „Rozsmakuj siê w Gdañsku”
ul. D³ugi Targ 35/38/1
tel.: +48 58 305 13 07
e-mail: [email protected]
www.barpodryba.pl
Hotel Hanza
Malinowy Ogród
ul. Tokarska 6
tel.: +48 58 305 34 27
e-mail: [email protected]
www.hanza-hotel.com.pl
ul. Pegaza 2
tel.: +48 58 554 61 43, 662 014 855
e-mail: [email protected]
www.malinowyogrod.pl
Hotel Novotel Gdañsk Marina
Fot. w tle: Sergey Platov
szoœci jego odrêbnoœæ, a jednoczeœnie
otwartoϾ na wszystko, co nowe.
Warto odwiedziæ Gdañsk i poddaæ siê jego urzekaj¹cemu klimatowi.
I pod czujnym okiem Neptuna wpatrywaæ siê bajecznie kolorowe gdañskie
kamieniczki.
Restauracja Kresowa
ul. Jelitkowska 20
tel. +48 58 55 89 100
e-mail: [email protected]
www.accorhotels.com
III nagroda w akcji „Rozsmakuj siê w Gdañsku”
ul. Ogarna 11/12
tel.: +48 58 301 66 53, 515 825 062
www.tatiana.gdan.pl
Hotel Orbis Posejdon Gdañsk
Restauracja Goldwasser
ul. Kapliczna 30
tel. +48 58 511 30 00
e-mail: [email protected]
www.accorhotels.com
ul. D³ugie Pobrze¿e 22
tel. +48 58 301 88 78
e-mail: [email protected]
www.goldwasser.pl
sierpieñ 2011
23
Aktywnie
D¿entelmeni rozm
Podobno d¿entelmeni nie rozmawiaj¹
o pieni¹dzach. Po prostu je maj¹.
Golf nale¿y do sportów, które
wywo³uj¹ mnóstwo emocji nie
ze wzglêdu na iloœæ spalanych kalorii.
W golfa teoretycznie mo¿e
graæ ka¿dy, ale tylko w¹skie
grono ma szansê wejœæ
do elity graczy.
ilozofia tego sportu nie jest skomplikowana, ruchów nie
trzeba æwiczyæ latami pod okiem trenera. Wiele jednak zale¿y od wyczucia, a przede wszystkim techniki,
któr¹ wypracowujemy sami.
Golf polega na wrzucaniu pi³eczki do otworów
w ziemi przy pomocy specjalnego kija. Zawodnik
ma za zadanie umieœciæ pi³kê w ka¿dym do³ku na
polu golfowym. Im mniej wykona uderzeñ, tym zdobywa
wiêksz¹ liczbê punktów dodatnich. Podczas rozgrywek
wa¿na jest w³aœciwa postawa: zamachu specjalnym kijem
dokonuje siê zza g³owy, przy wykonaniu jednoczesnego
æwieræobrotu w pasie. Wykonanie uderzenia nie wymaga
du¿ej si³y. Je¿eli ruch jest dobrze wykonany, pozwala wykorzystaæ energiê kinetyczn¹ prawid³owo poprowadzonej
g³ówki kija. Kluczem do celnego sukcesu jest wiêc nie si³a,
a technika.
Nie ukrywajmy równie¿, ¿e golf wymaga co najmniej przyzwoitej kondycji – zadyszka na polu golfowym jest nietaktem,
który zaburza skupienie: nasze i wspó³graczy. Warto zapamiêtaæ, ¿e zawodnik, który przemieszcza siê po polu golfowym z w³asn¹, kilkunastokilogramow¹ torb¹ z kijami (do
ka¿dego uderzenia przeznaczony jest inny kij) spala podczas jednej rundy ok. 2500 kalorii.
F
24
Szlacheckie korzenie
Naukowcy dotychczas jednoznacznie nie
ustalili, gdzie le¿y ojczyzna golfa. Wiemy tylko jedno: to rozrywka, która nie by³a przeznaczona dla mas. Jedna z wersji naukowych mówi o tym, ¿e golf narodzi³ siê na szkockich dworach w œredniowieczu. Inna – ¿e w XIII wieku
w Holandii. W XVII wieku golfem zachwyca³a siê Maria Stuart.
Golf zapocz¹tkowa³y rozgrywki z drewnianym kijem i skórzan¹ pi³k¹. Wspó³czesna nazwa sportu wywodzi siê w³aœnie
od holenderskiego „kolf”, czyli „kij, maczuga”. Na pocz¹tku XX wieku golf by³ dyscyplin¹ olimpijsk¹. W 2016 r. bêdzie zrehabilitowany i w Rio de Janeiro po raz kolejny golfiœci uzyskaj¹ status uczestników olimpiady.
Najprawdopodobniej to w³aœnie korzenie anglosaskie uwarunkowa³y stworzenie specyficznej etykiety golfistów i nadaj¹ tej dyscyplinie sportu arystokratyczny rys.
Gra w golfa przewa¿nie odbywa siê bez nadzoru sêdziego lub arbitra. Oznacza to, ¿e dojrza³y gracz wyka¿e siê zarówno poszanowaniem ogólnie przyjêtych regu³ i etykiety,
jak i szacunkiem wobec innych graczy na polu. To stanowi
o tzw. duchu gry, który obowi¹zuje profesjonalistów bez
wzglêdu na sytuacjê na polu i to, z kim graj¹.
„euroinfo”
Aktywnie
awiaj¹ o golfie
Regu³y gry stanowi¹, ¿e jesteœmy
zobowi¹zani zarówno sobie, jak i innym
zawodnikom na polu stworzyæ warunki, które pozwol¹ z rozgrywek czerpaæ
maksymaln¹ przyjemnoœæ. Naczelna zasada, która kieruje wszystkimi regu³ami,
to szacunek wobec wspó³zawodników,
a – jak doskonale wiemy – to równie¿
jedna z naczelnych zasad nowoczesnego biznesu. Byæ mo¿e dlatego
golf jest jedn¹ z ulubionych rozrywek przedsiêbiorców i inwestorów. Rozleg³e pola golfowe
zapewniaj¹ nie tylko doskona³e warunki do wypoczynku
i rekreacji, ale – dziêki swoim arystokratycznym korzeniom – gwarantuj¹ niezapomnian¹ atmosferê, która sprzyja zacieœnianiu i nawi¹zywaniu
kontaktów biznesowych.
wyposa¿eniem, które bêdzie wpisywa³o siê w etykietê i bêdzie harmonizowa³o z duchem gry – przecie¿ jego wypracowanie kosztowa³o kilka wieków.
Ma to wp³yw równie¿ na okreœlenie eli-
Satysfakcjê, jak¹
czerpie siê z gry
w golfa, trudno
porównaæ
z czymkolwiek
innym.
Arystokracja to stan ducha
Golf wzbudza wiele emocji równie¿
dziêki temu, ¿e to sport elitarny. Wi¹¿e siê to nie tylko z wysokimi nak³adami pieniê¿nymi, których wymaga dzier¿awa terenów i utrzymaniem klubów
przy tych terenach. Powa¿ne koszty
zwi¹zane s¹ równie¿ z odpowiednim
ty zawodników. Nawet na status amatora trzeba zapracowaæ, a ³amanie obowi¹zuj¹cych zasad mo¿e nas nawet tego tytu³u pozbawiæ.
sierpieñ 2011
Zdobywanie kolejnych poziomów
golfowego wtajemniczenia nie jest jednak niemo¿liwe: „Zielona Karta” golfisty to sportowe prawo jazdy, obowi¹zuj¹ce na polu, a kolejne osi¹gniêcia,
np. karta handicapowa, prowadz¹ do
udzia³u w miêdzynarodowych turniejach, a wkrótce w olimpiadzie. W Polsce terenów golfowych jest niewiele,
ale to tylko potwierdzenie elitarnoœci tego sportu.
Mimo ¿e sport wymaga
du¿ych nak³adów finansowych
i czêsto wi¹¿e siê z pokonywaniem sporych odleg³oœci,
¿eby dotrzeæ na odludne
pole golfowe, zawodowi gracze potwierdzaj¹, ¿e satysfakcjê, jak¹ czerpie siê z takiej sportowej przyjemnoœci,
trudno porównaæ z czymkolwiek
innym. Wartoœci¹ dodan¹ s¹ równie¿ bezcenne znajomoœci, które zawiera siê podczas golfowych rozgrywek. Jeden z zawodowych golfistów
powiedzia³, ¿e analfabet¹ jest ten, kto
nie umie czytaæ i graæ w golfa. To zatem sport dla koneserów i tych, którzy ceni¹ coœ wiêcej ni¿ sam¹ sportow¹ adrenalinê.
25
Naj story...
Jak ozdoba œwiata
„Nie brookliñski most/Ale przemieniæ/(…) w nowy dzieñ/Najsmutniejsz¹
noc-/To jest dopiero coœ!” – œpiewa³ zespó³ Stare Dobre Ma³¿eñstwo.
Bez w¹tpienia jednak Brooklyn Bridge urasta do rangi jednej
z najwa¿niejszych budowli w historii architektury.
udowê jednego z najstarszych
mostów wisz¹cych na œwiecie
(d³ugoœæ wynosi 1834 m) rozpoczêto 3 stycznia 1870 r., a ukoñczono
po 13 latach: 24 maja 1883 r.
Most o szerokoœci 26 m i wysokoœci 84 m ³¹czy nowojorskie dzielnice
Brooklyn i Manhattan. Mimo ¿e Nowy Jork kojarzy siê z nowoczesnoœci¹
i blichtrem s³awy, budowla wykonana jest w stylu gotyckim ze strzelist¹
lekkoœci¹ i charak terystycznymi ³ukami. Dawniej most obs³ugiwa³ ruch
konny i tramwajowy, dzisiaj poruszaj¹ siê po nim szeœcioma pasmami samochody, a dwoma – piesi i rowerzyœci. Jej konstruk torem by³ John Augustus Rebling.
Budowla zosta³a wpisana na listê
zabytków architek tonicznych, ale to
nie jej koszt (15 mln dolarów) ani znaczenie turystyczne stanowi¹ o tym, ¿e
na sta³e wszed³ do kanonu literatury i sztuki. Budowê przyp³aci³o ¿yciem a¿ 27 osób, ³¹cznie z konstruk torem, k tóry
zmar³ przed ukoñczeniem mostu z powodu infekcji stopy. Prace musia³ zakoñczyæ jego syn, który z kolei zachorowa³ na cho-
B
26
robê dekompresyjn¹ (zespó³ objawów,
wystêpuj¹cych pod wp³ywem zbyt
szybko zmieniaj¹cego siê ciœnienia zewnêtrznego).
Chocia¿ most nie by³ poddany testom aerodynamicznym (pod wzglêdem odpornoœci na wiatr), nigdy nie
pad³ ofiar¹ destrukcyjnych si³ natury.
Od lat inspiruje artystów sztuki s³owa
i obrazu: Henri Silberman wykona³ cykl
znanych zdjêæ, wielu wokalistów decyduje siê w³aœnie tam krêciæ teledyski do swoich utworów. £¹czy Manhattan, biznesowe centrum i aglomeracjê
sam¹ w sobie, z dzielnic¹ pracuj¹c¹
i eklektyczn¹, w której uderza cywilizacyjny i etniczny chaos. W 1994 r. dosz³o tam do tragicznego wydarzenia:
Libañczyk zemœci³ siê za masakrê dokonan¹ na muzu³manach przez Barucha Goldsteina i ostrzela³ furgonetkê
przewo¿¹c¹ cz³onków ortodoksyjnej
grupy ¿ydowskiej. W wyniku zajœcia zmar³ 16-letni ch³opak.
W 2003 r. kierowca furgonetki zosta³ skazany na 20 lat wiêzienia: przewozi³ materia³y dla Al Kaidy, które mia³y s³u¿yæ do
przeciêcia przêse³ mostu.
„euroinfo”
Z klas¹
Lœni i kusi
Historia jubilerstwa siêga 2700 r. przed nasz¹ er¹. Trudno powiedzieæ,
czy zbiega siê z histori¹ ludzkiej pró¿noœci, ale trudno podwa¿yæ fakt,
¿e bi¿uteria, bez wzglêdu na czasy historyczne, obowi¹zuj¹ce trendy
i poziom materialny u¿ytkowników, cieszy siê nies³abn¹c¹ popularnoœci¹.
szelkie wytwory z³otnicze i jubilerskie mo¿na okreœliæ mianem bi¿uterii. Wraz ze zmian¹ trendów
w modzie zmieniaj¹ siê materia³y, z których siê je
wykonuje, formy, które przybieraj¹, niezmienne jednak pozostaj¹ funkcje ozdobne cia³a i stroju. Wspó³czesne trendy pozwalaj¹ na ³¹czenie pozornie niepasuj¹cych do siebie materia³ów, jak drewno i metal albo plastik i skóra. Na pierwszy
plan wysuwaj¹ siê pomys³ i forma. Bi¿uteria jest dzisiaj wyznacznikiem zamo¿noœci i w³adzy, wskaŸnikiem przemian œwiatopogl¹dowych i katalizatorem przemian w modzie. Wykonywana technik¹ mieszan¹ i przy pomocy ró¿nych materia³ów
jest ozdob¹ zarówno na co dzieñ, jak i od œwiêta.
W
siejsze trendy w ozdobach mêskich kszta³tuj¹ siê
ró¿nie, g³ównie ze wzglêdu na przekonania albo rodzaj wykonywanej pracy. Panowie nosz¹
w wiêkszoœci zegarki i œlubne obr¹czki. Sygnety i rodowa bi¿uteria dawniej by³y wyznacznikami presti¿u, dziœ coraz czêœciej panowie wybieraj¹ bi¿uteriê ze skóry albo metalu. Popularna staje siê równie¿ stal chirurgiczna, po bi¿uteriê z jej
domieszk¹ siêgaj¹ równie¿ kobiety.
Bezcenny zawód z przesz³oœci¹
To, co jednak do dzisiaj najbardziej fascynuje i sprawia, ¿e wytwory jubilerskie zaliczamy czêsto do
Magiczny b³ysk
dzie³ sztuki, to praca jubilerska i z³otnicza,
Dawniej bi¿uteria by³a wa¿nym elemenwk³adana w ich wytworzenie. Precyzja co do
tem rytua³ów religijnych, do dziœ w komikrometra, fantazyjny szlif, a nade wszystœcio³ach z³ote naczynia liturgiczne
ko niepowtarzalnoœæ wykonania to najwiêkozdabiane drogimi kamieniami s¹ symsze atuty bi¿uterii. Projektanci przeœcigaDiament – najlepszy
bolem sacrum i bóstwa. Z³ocenia, mij¹
siê w pomys³ach na formê, a niepowtaprzyjaciel kobiety
sterne inkrustacje wzbudza³y respekt.
rzalne wzory zmieniaj¹ nieraz bieg histoŒwiat³o odbijaj¹ce siê od krawêdzi naczyñ
rii mody. Najstarsze arcydzie³a sztuki jubiby³o znakiem dzia³ania si³y boskiej. Czeœæ,
lerskiej bywaj¹ anonimowe, bo z³otnicy i jujak¹ obdarzano takie przedmioty, ³¹czy³a siê
bilerzy byli zatrudniani na dworach królewskich.
równie¿ z wiar¹ w ich magiczn¹ funkcjê, dlatego,
Przyk³adem niedoœcignionej sztuki z³otniczej s¹ jajszczególnie u kobiet, bransoletki i naszyjniki pe³ni¹ rolê amuka Fabergé z czasów rz¹dów rodziny Romanowów, dziœ w zaletów i talizmanów. Ber³o i korona to insygnia w³adzy krósadzie niemo¿liwe do wycenienia. Wœród jubilerów œwiatolewskiej, dlatego ozdabiano je zawsze najznakomitszymi klejwej s³awy wymienia siê równie¿ Charlesa Tiffany’ego. Jego
notami z rodowego skarbca.
firma za³o¿ona na pocz¹tku XIX w. w Nowym Jorku do eksKobiety od wieków uwielbiaj¹ bi¿uteriê, a Marilyn Monkluzywnych przyborów piœmienniczych w swojej ofercie doroe okreœli³a diamenty najlepszymi przyjació³mi kobiety. Dro³¹czy³a srebra sto³owe, a w po³owie XIX wieku zaczê³a sama
gie kruszce i szlachetne kamienie
projektowaæ i wyrabiaæ bi¿uteriê. By³a tak popularna, ¿e b³ynadal wzbudzaj¹ w paniach silskawicznie otworzy³a filiê w Pary¿u. Tiffany stworzy³ pierwszy w historii katalog oferty detalicznej. Zdobycie czêœci
ne emocje, ale pierwsze
klejnotów Francuskiej Korony Królewskiej ugruntowa³o jebransoletki wykonywano
Malachit
go pozycjê na rynku jubilerskim, o bi¿uterii jego auz meteorytów, a muszle nama zdolnoœæ
wleczone
na
rzemieñ
stanotorstwa marzy³a nawet sama Audrey Hepburn w nie„wyci¹gania”
œmiertelnej roli Holy Golightly w „Œniadaniu u Tifz organizmu chorób wi³y wisiorki. Co ciekawe,
i pobudzania
dawniej to mê¿czyŸni (najfany’ego”. Syn, Louis Comfort Tiffany, by³ rówprzep³ywu energii
czêœciej wojownicy) zak³adanie¿ projektantem, ale skupi³ siê g³ównie
li ozdoby, ¿eby podkreœliæ
na witra¿ach. Lampy Tiffany’ego, których
swoj¹ wielkoœæ i odwagê. Dziurok polega³ na niepowtarzalnej obrób-
28
„euroinfo”
Z klas¹
ce szk³a, do dziœ s¹ symbolem doskona³ego gustu sztuki dekoracji wnêtrz.
Harry Winston s³yn¹³ z kolei z niezrównanej jakoœci oferowanych diamentów
i innych klejnotów. Elizabeth Taylor kuajwiększym i najbardziej wartościowym historycznie diamentem jest Cullinan. Zopi³ 69-karatowy diament, jego firma
stał wydobyty w 1905 r. w Republice Południowej Afryki. Przed oszlifowaniem
sprzedawa³a równie¿ kolczyki ksiê¿nej
miał wymiary 10 x 6 x 5 cm i ważył 3106 karatów (621,2 g). Został podzielony
Windsoru. Plotki g³osz¹, ¿e czêsto nona 105 mniejszych brylantów. 530,2 karata liczy sobie
si³ przy sobie bezcenny diament. WilCullinan I, czyli Wielka Gwiazda Afryki, który zdobi anliam Spratling z kolei jest symboliczgielskie berło królewskie. Mniejszy, o wartości 314,2 kanym ojcem z³otnictwa meksykañskiego:
rata – zdobi królewską koronę (Mała Gwiazda Afryki).
to on w Taxco w Meksyku (od lat wydobywane by³o tam srebro) rozpocz¹³
e swojej wielkiej miłości do diamentów słynął od zana pocz¹tku XX w. wspó³pracê na wielwsze Amsterdam. Tam znajdowały się największe
k¹ skalê z rzemieœlnikami. Mimo swow Europie i najbardziej prestiżowe szlifiernie diamentów. Miasto przez ponad 400
jej nowoczesnej dzia³alnoœci projekty
lat, aż do II wojny światowej, uchodziło za stolicę diamentów i światowe centrum
w srebrze opiera³ na sztuce prekohandlu drogocennym kruszcem. Muzeum Diamentów w Amsterdamie to największe
lumbijskiej. To on wproi najważniejsze muzeum na świecie, gromadzi najlepsze zbiory, a jednocześnie
wadzi³ równie¿ sztukê
znajduje się w miejscu, w którym narodziła się miłość do diamentów. MożNajpiêkniejsze
wyroby z bursztynów
meksykañsk¹ do nona tutaj zapoznać się z ich historią, poznać szczegóły, dotyczące ich
pochodz¹ z Polski
wojorskich galerii.
obróbki, na wystawach tymczasowych obejrzeć klejnoty królewskie,
Pod¹¿aj za b³yskiem
N
Z
Brylant œwieci
i w popiele
a także przyjrzeć się zdjęciom tych najbardziej wartościowych. W zbiorach muzeum znajduje się m. in. Miecz Katana, inkrustowany aż 1967
diamentami o łącznej wadze 54,48 karata. Wykonano go w warsztatach szkła z Murano (legendarne miejsce w Wenecji). Muzeum znajduje się na placu muzealnym (Museumplein), a jeśli komuś trudno będzie podźwignąć karatowy ciężar, obok
znajduje się muzeum Van Gogha i Rijksmuseum. Tam zbiory nie są aż
tak błyszczące, ale również niemal niemożliwe do wyceny.
Najlepszy produkt placement dla wyrobów jubilerskich to oczywiœcie szyje,
palce i uszy znanych aktorek i modelek. Paradoks polega na tym, ¿e to bi¿uteria i szlachetne kamienie czêsto
decyduj¹ o nieœmiertelnoœci postaci
ntonie Lavoisier, francuski fizyk i chemik, autor prawa zachowai ról. Kariera brylantów rozpoczê³a siê
nia masy, który żył w burzliwych czasach Rewolucji Francuskiej,
dopiero w XVII w., dzisiaj funkcjê œwieudowodnił, że diament to czysty węgiel. Pod szklanym kloszem spalił
c¹cych ozdób pe³ni¹ m.in. oszlifowane
go, używając promieni słonecznych, skupionych przez soczewkę. Pozorne
kryszta³y albo specjalnie obrabiane
marnotrawstwo przyczyniło się do rozwoju nauki. Mimo że jego baRó¿owy
szk³o. To nie blask decyduje jednak
dania bardzo wsparły francuską gospodarkę i przyczyniły się do szafir i brylanty
o wartoœci szlachetnych kamieni, ale ich
rozwoju badań nad prochem, niedociągnięcia podatkowe i swoiste
– któ¿ im siê
oprze?
autentycznoϾ. Dla kobiet oczywiste
zagubienie naukowca doprowadziły go do skrócenia o głowę.
jest, ¿e przyjaŸñ z brylantami wynika
z tego, ¿e to nie one dodaj¹ im uroziś inwestorzy rzadziej inwestują w złote sztabki, mimo że to nadal jedna z najku, ale z ich wewnêtrznym
bardziej bezpiecznych form inwestycji, coraz częściej w diamenty. Wartość diaurokiem wspó³graj¹. Nie
mentu zależy od wielu czynników: czystości, koniunktury na rynku, zagrożePer³y wci¹¿
nie wychodz¹ z mody
da siê ukryæ, ¿e taka
nia wojną. Na przykład diament, który waży 100 karatów, jest wart ok. 850
A
D
przyjaŸñ
kosztuje.
Jeœli to wydaje
nam siê bolesne, o pieni¹dzach pomyœlmy w kategoriach szóstego zmys³u,
bez którego nie sposób
wykorzystaæ pozosta³ych
piêciu.
tys. zł. Z biżuterią jest jednak jak z winem – im starsza, tym lepsza. Nie
trzeba wcale zaczynać od niebotycznych sum i wielkich kamieni – może
się okazać, że pierścionek, który teraz kupiliśmy, za kilka lat będzie wart
kilkukrotnie więcej.
erły to wytwory małży, a zbudowane są z tej samej substancji, co brzegi muszli. Perła powstaje pod wpływem reakcji na dostanie się ciała obcego do wnętrza małża, np. ziarenka piasku. Ze względu na genezę swojego powstania w literaturze i sztuce niosą ze sobą symbolikę cierpienia. Pierwsze perły nazywano łzami aniołów, a w legendach wierzono, że powstają pod wpływem miłosnego zespolenia perłopławów z oceaniczną tęczą. Dawniej przypisywano im niezwykłą
moc leczniczą – rozpuszczone w mleku z cytryną miały leczyć choroby psychiczne,
a sproszkowane – serce. Do dzisiaj perły uważane są za piękne i bezcenne kamienie
– strój koronacyjny Barbary Radziwiłłówny był nimi wręcz obsypany.
P
sierpieñ 2011
29
Poradnik pok³adowy
Rady, które u³atwiaj¹ Pañstwu
podró¿ naszymi samolotami
Dbamy o Pañstwa komfort i bezpieczeñstwo. Aby podró¿ by³a dla wszystkich
przyjemnoœci¹, prosimy o zapoznanie siê z poni¿szymi poradami, które
personelowi pok³adowemu u³atwi¹ pracê, a Pañstwu zapewni¹ spokojn¹ podró¿.
P r o s z ê s p r a w d z i æ n u m e r s w o j e g o m i e j s c a przed wej œciem do samolotu (miejsca AB znajduj¹ siê po lewej stronie kabiny, CD po prawej (miejsca A i D s¹ miejscami przy
oknach). Proszê zwróciæ uwagê, ¿e wejœcie do samolotu znajduje siê z ty³u, zatem miejsca w pierwszych rzêdach znajduj¹ siê z przodu kabiny.
Przed startem samolotu personel pok³adowy zapozna Pañstwa z zasadami bezpieczeñstwa. Proszê zwróciæ szczególn¹
uwagê na sposób zapinania i rozpinania pasów bezpieczeñstwa, lokalizacjê wyjœæ awaryjnych, oœwietlenie awaryjne, sposób
zak³adania kamizelki ratunkowej.
Jeœli maj¹ Pañstwo baga¿ podrêczny, proponujemy zostawiæ
Na czas startu i l¹dowania proszê umieœciæ wszelkie przedmioty w kieszeni fotela przed Pañstwem.
go przy schodkach samolotu (baga¿ zostanie wówczas za³adowany do przedzia³u baga¿owego, otrzymaj¹ go po wyjœciu z samolotu – znajd¹ go Pañstwo przy schodach.)
Nad Pañstwa g³ow¹ znajduje siê przycisk wezwania personelu pok³adowego. Proszê u¿yæ go, kiedy bêd¹ Pañstwo potrzebowali pomocy obs³ugi na pok³adzie.
Je¿eli Pañstwa miejsce znajduje siê przy oknie awaryjnym, personel pok³adowy poprosi o umieszczenie ca³ego ba-
Bufet oraz toaleta znajduj¹ siê z ty³u samolotu.
ga¿u na pó³ce nad siedzeniem.
Wiêkszy baga¿ podrêczny prosimy umieœciæ pod po przedzaj¹cym fotelem, a na pó³ce mniejsze przedmioty
Zawsze, kiedy zajmuj¹ Pañstwo swoje miejsce, proszê zapinaæ pasy bezpieczeñstwa.
oraz odzie¿.
Prosimy nie przemieszczaæ siê po pok³adzie, kiedy znak „zapi¹æ pasy” jest w³¹czony. Prosimy, by zajmowali Pañstwo swoje
Telefony komórkowe i wszelkiego rodzaju urz¹dze nia nadawczo -odbiorcze musz¹ byæ wy³¹czone pod czas ca³ego lotu (po l¹dowaniu telefony komórkowe mo-
miejsca zawsze podczas ko³owania (po l¹dowaniu proszê pozostaæ
na swoim miejscu do czasu wy³¹czenia znaku „zapi¹æ pasy”).
g¹ zostaæ w³¹czone dopiero po ca³kowitym zatrzymaniu
samolotu i wy³¹czeniu znaku „zapi¹æ pasy”.). Pozosta³e
urz¹dzenia elektroniczne musz¹ byæ wy³¹czone zawsze,
gdy podœwietlona jest sygnalizacja „zapi¹æ pasy”. Personel pok³adowy udzieli informacji, z jakich urz¹dzeñ bêdzie mo¿na korzystaæ podczas lotu.
Je¿eli podró¿uj¹ Pañstwo z dzieckiem do lat 2, na czas
lotu personel pok³adowy przeka¿e Pañstwu specjalny pas dla
niemowl¹t. Pomo¿e on w prawid³owym przypiêciu dziecka
i zapewni w ten sposób bezpieczeñstwo maluszka.
Informujemy, ¿e na wszystkich naszych rejsach obowi¹zuje ca³kowity zakaz palenia.
Proszê zwróciæ uwagê, czy miejsce, które Pañstwo zajmuj¹,
nie znajduje siê w pobli¿u wyjœcia awaryjnego. Jeœli tak, nale¿y wówczas zapoznaæ siê z instrukcj¹ bezpieczeñstwa. W przypadku ewentualnej sytuacji awaryjnej personel pok³adowy mo¿e
poprosiæ Pañstwa o pomoc przy otwieraniu wyjœcia awaryjnego.
30
„euroinfo”
Mi³ej podró¿y!
Poradnik pok³adowy
Nasze samoloty
W naszych barwach lataj¹ samoloty ATR
42-500 i ATR 72-202. Oba to pasa¿erskie
górnop³aty z dwoma turboœmig³owymi
silnikami. Produkowane s¹ przez
europejskie konsorcjum lotnicze ATR
(Avions de Transport Régional).
Czy wiesz, ¿e?
• Najd³u¿szy rejs, jaki wyk
ona³ ATR 72,
Eur
olotu trwa³ 7 i pó³ godziny
.
• Samoloty ATR spalaj¹
ok. 500 kg
naf
ty lotniczej na godzinê
lotu
.
• Do dziœ dostarczono u¿y
tkownikom
ponad 950 samolotów
ATR
na ca³ym œwiecie.
ATR 42-500
ATR 72-202
ATR eurolot.com
ATR 42-500
ATR 72-202
D³ugoœæ
22,67 m
27,17 m
Rozpiêtoœæ
24,57 m
27,05 m
WysokoϾ
7,59 m
7,65 m
Powierzchnia skrzyde³
54,5 m2
61 m2
Szerokoœæ kabiny pasa¿erskiej
2,57 m
2,57 m
Wysokoœæ kabiny pasa¿erskiej
1,91 m
1,91 m
18600 kg
21500 kg
do l¹dowania MLAW
18300 kg
21350 kg
Ciê¿ar samolotu pustego
11600 kg
12900 kg
UdŸwig maksymalny
4700 kg
6400 kg
Pojemnoœæ zbiorników paliwa
4500 kg
5000 kg
Silniki: 2 × Pratt & Whitney
PW127E
PW124B
Moc maksymalna
2400 KM
2400 KM
D³ugoœæ drogi do startu
1165 m
1400 m
Pu³ap maksymalny
ok. 7600 m
ok. 7600 m
Zasiêg z maks. udŸwigiem
ok. 700 km
ok. 700 km
Prêdkoœæ przelotowa
556 km/h
515 km/h
Maksymalna liczba Pasa¿erów
45/47
64
Wymiary:
Ciê¿ary:
Maksymalny ciê¿ar do startu
Maksymalny ciê¿ar
sierpieñ 2011
31