Cena instrumentu bazowego

Co z tą strukturą,
czyli o giełdowych produktach
strukturyzowanych w czasach
niepewności
Profesjonalny Inwestor 2008
Robert Raszczyk
Główny Specjalista
Dział Rozwoju Instrumentów Finansowych, GPW
Międzyzdroje, 29.11.2008
Program
•
Wprowadzenie
•
Definicja produktów strukturyzowanych
•
Zalety notowania na giełdzie
•
Instrumenty – cechy, budowa, profile wypłat, wady, zalety, przykłady
•
Certyfikaty bonusowe i dyskontowe
•
Zmiana SZOG
•
Surowce na giełdzie
•
Struktury a GPW
•
Statystyka
•
Perspektywy rozwoju
2008 – czas niepewności
Indeks VIX
Źródło: Structured Products, Październik 2008
Czym są produkty strukturyzowane?
• Cel: spełnienie wymogów inwestycyjnych
• Cena „struktur”: uzaleŜniona od wartości określonego
wskaźnika rynkowego (np. kursu akcji lub koszyków akcji,
wartości indeksów giełdowych, cen surowców, kursów walut)
• Inwestycja tylko w jeden papier wartościowy
• Mają emitenta
Powody zainteresowania produktami ze
strony inwestorów
• Zmienność rynków finansowych
• Dostęp do róŜnych instrumentów bazowych
• Awersja do ryzyka
Zalety notowania produktów
strukturyzowanych na GPW
Płynność
MoŜliwe „wejście” i „wyjście” z inwestycji
dzięki rynkowi wtórnemu
• Niskie koszty transakcyjne
• Znana formuła wypłaty
• Dostęp do nowych rynków i nowych
instrumentów
•
•
Obligacje strukturyzowane
• Produkt notowany na giełdzie, najczęściej z gwarancją
wypłaty wartości nominalnej oraz określoną formułą
wypłaty w dacie wykupu
• Instrumenty oparte o:
– Indeksy
– róŜne papiery wartościowe
– koszyki róŜnych instrumentów finansowych
– towary
– fundusze
Obligacje strukturyzowane – przykład (1)
• Barclays Capital „Trendspotter“
– wartość nominalna - 100 PLN
– w dniu wykupu zwrot 100% kapitału zainwestowanego w okresie subskrypcji
aktywa bazowe to koszyk obejmujący:
• surowce naturalne - Ropa Naftowa WTI,
• nieruchomości - akcje spółek budowlanych strefy EURO zaangaŜowanych na
europejskim rynku nieruchomości - EPRA Euro Zone IX,
• akcje spółek wybranych spólek w krajach Europy Środkowej i Wschodniej
notowanych na giełdzie w Polsce, na Węgrzech i w Czechach - CECE EUR,
• obligacje rządowe państw strefy Euro IBOXX EUR Zone Sovereigns TR (kraje
strefy EURO),
• indeks Rynku PienięŜnego PLN WIBOR 6M,
• fundusze hedgingowe HFRX Global HF EUR - pozwalające zarabiać równieŜ
na spadkach
Obligacje strukturyzowane – przykład (2)
• Barclays Capital „Trendspotter“ (2)
– wagi dla czterech najlepszych pod względem stopy zwrotu komponentów
koszyka odpowiednio 40%, 30%, 20% i 10%
– dwa pozostałe aktywa z najgorszymi stopą zwrotu bez wagi
– modyfikacja (odpowiednie przydzielanie wag) co pół roku
Certyfikaty strukturyzowane
•
•
•
•
Produkt notowany na giełdzie
Wiele z nich posiada animatora
Jeden papier dla wszechstronnej inwestycji
Produkty oparte o:
– Indeksy
– Koszyki akcji, towarów
– Surowce mineralne i towary rolne
Certyfikaty strukturyzowane zwykłe
(„delta-one”, trackery)
• Odzwierciedlają zachowanie instrumentu bazowego
• Profil ryzyka 1:1 w stosunku do instrumentu
bazowego
• Prosty, przejrzysty i łatwy dostęp do instrumentu
bazowego
• Idealne dla inwestorów lokujących kapitał na
rynkach zwyŜkujących bez dźwigni finansowej
Certyfikaty gwarantowane
• Dają gwarancję kapitału
• Określona partycypacja w zyskach
• Elastyczność
• Wejście w inwestycje w trakcie trwania - 100%
gwarancja zwrotu kapitału dotyczy wyłącznie
wartości emisyjnej
Certyfikaty ekspresowe
Cechy
• Dni obserwacji
• Pewne warunki do spełnienia
• WaŜna wartość indeksu
• MoŜliwy wcześniejszy wykup
• Atrakcyjna stopa zwrotu
Certyfikaty ekspresowe
na przykładzie produktu DBW20E0411 (1)
Dzień
obserwacji
09.04.2009
Wynik indeksu
osiągnięcie lub przekroczenie
przez indeks WIG20 100%
poziomu początkowego
Wykup
100 zł x (100% + (14% x 1))
TAK
NIE
09.04.2010
osiągnięcie lub przekroczenie
przez indeks WIG20 100%
poziomu początkowego
100 zł x (100% + (14% x 2))
TAK
NIE
osiągnięcie lub przekroczenie
przez indeks WIG20 100%
dzień wykupu poziomu początkowego
11.04.2011
NIE
100 zł x (100% + (14% x 3))
TAK
Certyfikaty ekspresowe
na przykładzie produktu DBW20E0411 (2)
NIE
Wykup - 100 zł x 100%
Dzień
obserwacji
11.04.2011
dzień wykupu
TAK
Wartość indeksu
pomiędzy
70% a 100%
(bariera)
NIE (poniżej lub na poziomie
70%)
Wykup - 100 zł x Wynik
gdzie Wynik oznacza:
"WIG20 końcowy/WIG20 początkowy"
Certyfikaty ekspresowe
Zalety
•
•
•
•
MoŜliwy wcześniejszy wykup
Rosnący kupon
Warunkowe zabezpieczenie wartości nominalnej
Elastyczność
Wady
• Brak bieŜących wypłat
• Ograniczona wypłata (znany kupon)
• Ryzyko strat
Certyfikaty bonusowe
(scenariusz A)
Zysk (w%)
100
80
Bonus +40%
65
Poziom zabezpieczenia 70%
40
20
0
70
100
- 20
-40
-60
-80
-100
Strata (w %)
instrument bazowy
certyfikat
Certyfikaty bonusowe
(scenariusz B)
Zysk (w%)
100
80
65
40
20
0
70
100
- 20
-40
-60
-80
-100
Strata (w %)
instrument bazowy
certyfikat
Certyfikaty strukturyzowane bonusowe
Zalety
• Nieograniczony udział w zyskach
• NiŜsze ryzyko w stosunku do inwestycji
bezpośredniej
• Elastyczność
Wady
• Brak bieŜących wypłat
• Ryzyko kursowe
• Wpływ zmienności na kurs produktu
Certyfikaty dyskontowe
(scenariusz 1)
Kurs produktu bazowego
Cap
Poziom
dyskonta
• Kurs instrumentu bazowego w dniu wykupu
przekroczył poziom “CAP-u” - inwestor
otrzymuje “tylko” kwotę na poziomie “CAP-u”
(górnego ograniczenia)
Czas trwania
instrument bazowy
Certyfikaty dyskontowe
(scenariusz 2)
Kurs produktu bazowego
Cap
Poziom
dyskonta
• Kurs instrumentu bazowego w dniu wykupu
nie przekroczył poziomu “CAP-u”, inwestor
otrzymuje odpowiednią kwotę rozliczenia (lub
określony instrument bazowy) – na poziomie
kursu instrumentu bazowego
Czas trwania
instrument bazowy
Certyfikaty dyskontowe
(scenariusz 3)
Kurs produktu bazowego
Cap
Poziom
dyskonta
• Kurs instrumentu bazowego w dniu wykupu
przekroczył poziomu dyskonta, inwestor
otrzymuje odpowiednią kwotę rozliczenia (lub
określony instrument bazowy) – na poziomie
kursu instrumentu bazowego
Czas trwania
instrument bazowy
Certyfikaty dyskontowe
Zalety
• Zwiększona szansa zysku (takŜe w trendzie
bocznym)
• Elastyczność
• Bufor ryzyka
Wady
• Ograniczenie zysku (cap)
• Brak bieŜących wypłat
• Ryzyko kursowe
• Wpływ zmienności na kurs produktu
Certyfikaty dyskontowe – przykład (1)
ZałoŜenia:
•
•
•
•
•
Instrument bazowy: akcja spółki XYZ
Cena certyfikatu: 85 zł
Cena instrumentu bazowego: 100 zł
Poziom „cap-u”: 120 zł
Wartość dyskonta (w stosunku do ceny
instrumentu bazowego): 15%
Certyfikaty dyskontowe – przykład (2)
• Cena instrumentu bazowego w dniu wykupu: 125 zł
• Inwestor otrzymuje kwotę rozliczenia na poziomie
„cap-u”
• Stopa zwrotu dla posiadacza certyfikatu (max. stopa
zwrotu): 41.18%
• Stopa zwrotu dla posiadacza akcji: 25%
• Cena instrumentu bazowego w dniu wykupu: 105 zł
• Inwestor otrzymuje równowartość ceny
instrumentu bazowego w dniu wykupu (w szt.
instrumentu bazowego)
• Stopa zwrotu dla posiadacza certyfikatu: 23,53%
• Stopa zwrotu dla posiadacza akcji: 5%
• Cena instrumentu bazowego w dniu wykupu: 70 zł
• Inwestor otrzymuje równowartość ceny
instrumentu bazowego w dniu wykupu (w szt.
instrumentu bazowego)
• Strata dla posiadacza certyfikatu: 17.65%
• Strata dla posiadacza akcji: 30%
Zmiana SZOG
Zmiana:
• Zasady określania kursu odniesienia dla certyfikatów
strukturyzowanych
Uzasadnienie:
• UmoŜliwienie określania kursu odniesienia nie tylko o
transakcje (nie zawsze na sesji są zawierane transakcje) ale
równieŜ o ostatnie aktualne kwotowanie animatora danego
instrumentu.
Cel zmiany:
• uwzględnianie jak najbardziej aktualnej wyceny instrumentu w
przypadku gdy nie zawarto transakcji, a zlecenia animatora są
obecne w arkuszu.
Surowce na giełdzie
Certyfikat „Złoto”
RCGLDAOPEN
(wrzesień ‘07 – luty ‘08)
+ 15,25%
(WIG20 -19,46%)
-lu
22
-lu
08
8
t-0
8
t-0
8
-0
ty
-s
25
8
-0
ty
-s
11
7
-0
ru
-g
21
07
s-
07
s-
7
-0
ru
-g
07
-li
23
-li
09
7
-0
aź
-p
25
7
-0
rz
7
-0
rz
7
-0
aź
-p
11
-w
27
-w
13
Certyfikat „Ropa Naftowa”
RCCRUAOPEN
(wrzesień ’07 – czerwiec ’08)
23
22
21
20
19
18
17
+ 47,92%
16
(WIG20 -28,72%)
15
14
8
-0
ze
-c
20
8
8
8
-0
ze
-c
06
-0
aj
-m
23
-0
aj
-m
08
8
i -0
w
-k
22
08
8
i -0
w
-k
08
ar
-m
25
08
8
t-0
8
t-0
ar
-m
07
- lu
22
- lu
08
8
-0
ty
-s
25
8
-0
ty
-s
11
7
-0
ru
-g
21
07
s-
07
s-
7
-0
ru
-g
07
-li
23
-li
09
7
-0
aź
-p
25
7
-0
aź
-p
11
7
-0
rz
-w
27
7
-0
rz
-w
13
Inwestycja w surowce – przykład (1)
Zakup 100 szt RCGLDAOPEN w dniu 1 października 2007
100 szt. x 196,82 zł = 19.682,00 zł
• Kurs USD/PLN 2,6483
SprzedaŜ 100 szt RCGLDAOPEN w dniu 1 października 2008
100 szt. x 214,00 zł = 21.400,00 zł
• Kurs USD/PLN 2,3895
Rentowność inwestycji
21.400,00 zł - 19.682,00 zł = 1.718,00 zł (+8,73%)
Inwestycja w surowce – przykład (2)
WaŜne:
w czasie trwania inwestycji:
Osłabienie się polskiej waluty - zmiana na korzyść inwestora
Umacnianie się polskiej waluty - zmiana na niekorzyść inwestora
Przykład:
• Cena instrumentu bazowego * mnoŜnik * kurs USD/PLN
747,20* 0,1 * 2,6483 = 197,88 zł
• Cena instrumentu bazowego * mnoŜnik * kurs USD/PLN
747,20 * 0,1 * 2,3454 = 175,25 zł
Strata: 197,88 zł - 175,25 zł = 22,63 zł (-12,91%)
Inwestycja w surowce – wnioski
(1+y) x (1+z) – 1
y – procentowa zmiana wartości instrumentu bazowego
z – procentowa zmiana wartości kursu walutowego
•
spadek ceny instrumentu bazowego – spadek wartości certyfikatu (przy
załoŜeniu niezmiennej wartości kursu USD/PLN)
•
spadek kursu USD/PLN (złotówka się umacnia) – spadek wartości certyfikatu
(przy załoŜeniu niezmiennej ceny instrumentu bazowego)
•
wzrost wartości instrumentu bazowego – wzrost wartości certyfikatu (przy
załoŜeniu niezmiennej wartości kursu USD/PLN)
•
wzrost wartości USD/PLN (złotówka traci na wartości) – wzrost wartości
certyfikatu (przy załoŜeniu niezmiennej ceny instrumentu bazowego)
Zasady obrotu na GPW
Obligacje
strukturyzowane
Certyfikaty
strukturyzowane
Rynek kasowy
Rynek kasowy
Rynek równoległy
Rynek równoległy
System kursu jednolitego z
dwukrotnym określeniem kursu
(2 krotny fixing o 11.15 i 15.00)
Notowania ciągłe 9.00 – 16.30
Notowanie w procentach wartości
nominalnej
Notowanie w PLN
Rozliczenie transakcji T+2
Rozliczenie transakcji T+2
Struktura budowy nazwy skróconej dla
obligacji strukturyzowanych
XX
Emitent
Przykład:
ABC
Produkt bazowy
MMYY
Data Zapadalności
Struktura budowy nazwy skróconej dla
certyfikatów strukturyzowanych
XX
Emitent
Przykład:
ABC
Instrument bazowy
Z
Seria
MMYY
Data Zapadalności
2007:
Rozwój rynku na GPW
• Wartość obrotów: ponad 25 mln zł
• 25-krotny wzrost w porównaniu z rokiem 2006 (tylko dwie serie
obligacji strukturyzowanych)
2008:
• Styczeń – Październik 2008:
wartość obrotów: ok. 126 mln zł
wolumen obrotu: ok. 846 tys. szt.
• 6 emitentów (Barclays Bank PLC, BNP Paribas Arbitrage Issuance
B.V., Deutsche Bank, London, Erste Bank, Raiffeisen Centrobank,
UniCredit)
20
08
20
08
M
ar
ze
c
20
K
w
08
ie
ci
eń
20
08
M
aj
20
C
ze
08
rw
ie
c
20
08
Li
pi
ec
20
Si
08
er
pi
eń
20
W
08
rz
es
ie
ń
Pa
20
żd
08
zi
en
ik
20
Li
08
st
op
ad
20
08
ty
ze
ń
Lu
St
yc
Liczba notowanych produktów
strukturyzowanych na GPW (01-11.2008)
certyfikaty
obligacje
9
3
16
16
17
18
3
5
5
6
21
6
33
33
33
7
7
9
34
35
9
10
Obroty produktami strukturyzowanymi
w mln zł (roczne)
126,0
25,0
20
08
20
07
20
06
1,0
Obroty produktami strukturyzowanymi
w mln zł (01-10.2008)
26,0
25,0
16,5
9,8
aj
M
eń
ci
ie
6,8
5,2
08
Cz
er
wi
ec
08
Li
pi
ec
08
Si
er
pi
eń
08
W
rz
es
ie
ń
Pa
08
źd
zie
rn
ik
08
6,5
08
08
Kw
M
ar
ze
c
ty
Lu
yc
ze
ń
08
08
7,3
St
12,6
10,3
Plany na przyszłość
• Kolejne produkty:
– Certyfikaty bonusowe
– Certyfikaty dyskontowe
– Certyfikaty turbo
– Certyfikaty short
• Kolejni emitenci: np. ABN Amro Bank (RBS)
• Dalsze „struktury” aktywnych juŜ emitentów
Proszę pamiętać…
• Produkty strukturyzowane notowane na GPW, to nie polisy i
nie lokaty
• Instrumenty rynku kasowego
• Certyfikaty strukturyzowane – obrót jak akcjami
• Obligacje strukturyzowane – obrót jak obligacjami
• Brak depozytów
• Jeden papier wartościowy zamiast wielu
Potrzebujesz więcej informacji?
www.gpw.pl
Masz pytanie ?
Zadaj je przez internet:
[email protected]
Dziękuję za uwagę !