Z KART HISTORII

Z KART HISTORII
Artykuł‚ pochodzi z serwisu wschowa.pl.
Data wydruku: 2017-03-04.
Z KART HISTORII
Królewskie miasto – Wschowa
Początki Wschowy są nieznane i toną w mrokach średniowiecza. Zalążkiem miasta był gród, stojący na
miejscu późniejszego zamku, który pełnił funkcję strażnicy czuwającej nad bezpieczeństwem
przebiegającej w pobliżu drogi handlowej zwanej „poznańską". Szlak ten łączył Wielkopolskę z
Czechami, Saksonią i Łużycami.
Historiografia polska za pierwszą wzmiankę o Wschowie przyjmuje bullę papieża Innocentego II z 1136
roku do arcybiskupa gnieźnieńskiego.
Dzięki swojemu położeniu przy ważnym szlaku handlowym Wschowa ze stosunkowo niewielkiego
miasta rozwinęła się w XIV wieku w znaczący ośrodek. Miasto uznane za królewskie było stolicą ziemi
wschowskiej, posiadało własny samorząd miejski. O statusie Wschowy świadczy fakt, że nie była
podporządkowana władzy starosty generalnego rządzącego Wielkopolską i miała odrębnego starostę i
kata.
Przyłączenie Wschowy do Królestwa Polskiego stworzyło miastu nowe możliwości rozwoju
gospodarczego. W latach 1345 i 1349 Kazimierz Wielki obdarzył miasto przywilejami, na podstawie
których miasto otrzymało m.in. wolność celną w całym Królestwie, wieś Przyczynę Górną oraz prawo
wyrębu drzew w lasach królewskich.
W 1404 r. król wydał dokument, w którym Wschowa otrzymała prawo bicia monety oraz sprzedaży soli.
Ten szeroki strumień przywilejów wpłynął korzystnie na rozwój gospodarczy Wschowy. Intensywnie
rozwijało się tutaj sukiennictwo, główny element życia ekonomicznego miasta. Sukno wschowskie
sprzedawane było od 1385 r. na Rusi w Nowogrodzie Wielkim na równi z suknem niderlandzkim. Od
1493 r. wyroby sukiennicze miasta zaopatrywano w plomby z herbem miasta i pieczęcią królewską jako
rękojmią ich jakości.
Miasto zaczęło się gwałtownie rozrastać w XVII w. W 1633 r. ówczesny starosta, Hieronim Radomicki,
zbudował poza obrębem murów Nowe Miasto, które w dwa lata później liczyło już 88 domów. W 1642 r.
Nowa Wschowa otrzymała miejskie prawo magdeburskie, ponadto posiadała odrębny samorząd miejski,
ratusz, szpital, cmentarz i szkołę. W tym okresie we Wschowie założono pierwszą w Polsce manufakturę
farbiarską, której założycielem i właścicielem był osiadły w mieście Włoch Niccolo Bacaralli, cieszący
się przychylnością zarówno Zygmunta III jak i Władysława IV. Obok mennicy miejskiej, działała także,
w latach 1588-1662, mennica koronna. To właśnie we Wschowie w XVII w. niemiecki mincerz Andrzej
Tymff bił nową monetę zwaną „tymfem". Była to moneta tak dobrej jakości, że od niej pochodzi
powiedzenie „dobry żart tymfa wart".
13 lutego 1706 r., w czasie wojny północnej między Dębową Łęką a Osową Sienią wojska szwedzkie
gen. Karla Renskjölda, w zaciekłej bitwie, pobiły prawie dwukrotnie większą armię sasko-rosyjską.
Jeszcze w pierwszej połowie XVIII w. Wschowa dzięki pozytywnym wpływom wizyt królewskich
Augusta II i Augusta III Sasa jest silnym ośrodkiem gospodarczym i politycznym Rzeczpospolitej. Obaj
władcy kilkakrotnie odwiedzali Wschowę w celu odbywania tutaj posiedzeń senatu. Przyjmowali tu
Strona 1/2
Z KART HISTORII
Artykuł‚ pochodzi z serwisu wschowa.pl.
Data wydruku: 2017-03-04.
również w latach 1737 i 1755 poselstwa tureckie. Z tych względów Wschowa pełniła wówczas funkcję
drugiej, nieoficjalnej stolicy Polski.
O znaczeniu miasta w okresie I Rzeczypospolitej świadczy jego pozycja wśród innych ośrodków
miejskich. Według ustawy o poborze podatku podymnego z 1775 r. do I klasy miast zaliczono tylko
Warszawę, a do II klasy Kraków, Poznań i Wschowę.
W wyniku II rozbioru Polski Wschowę włączono do Prus. W latach 1836-1837 zbudowano szosę, która
połączyła Wschowę z Głogowem i Poznaniem. W 1857 r. miasto otrzymało połączenie kolejowe z
Głogowem i Lesznem, a w 1913 r. uruchomiono linię do Sławy. W tym czasie powstały nowe zakłady
przemysłowe, w 1843 r. otwarto fabrykę sukna, a od 1881 r. rozpoczęła działalność cukrownia.
Po I wojnie światowej Wschowa pozostała w granicach Niemiec. W 1922 r. weszła w skład nowo
utworzonej Marchii Granicznej Poznań-Prusy Wschodnie, a po jej likwidacji, w 1938 r., została
przyłączona do Prowincji Śląskiej.
2 września 1939 r., po rozpoczęciu działań II wojny światowej, pod miasto podeszły oddziały 55
Poznańskiego Pułku Piechoty i 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich tocząc bój o miasto. Niestety, wobec
cofającego się całego frontu, żołnierze polscy nie zdobyli miasta. 31 stycznia 1945 r., po 152 latach,
Wschowa znów znalazła się w granicach państwa polskiego.
Strona 2/2
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)