WŁOS CI Z GŁOWY NIE SPADNIE!

34
BIOLETYN 17/III/2015 | Nie tylko nauka
WŁOS CI Z GŁOWY NIE SPADNIE!
ANNA BISKUP
słowa kluczowe: chemioterapia, nowotwór, łysienie, Rak’n’roll, Daj włos
Utrata włosów jest nieodłącznym elementem, który kojarzy nam się z chorobą nowotworową. Nie jest tak bardzo dokuczliwa dla zdrowia organizmu jak inne efekty uboczne,
które towarzyszą leczeniu nowotworów, mimo to może stanowić poważny problem natury
psychologicznej, ponieważ jest widoczna na pierwszy rzut oka. Skąd właściwie bierze się
łysienie podczas chemioterapii? Czy my, jako „zwykli Kowalscy” możemy pomóc chorym?
Na grupę określaną mianem nowotworów złośliwych składa się około 100 schorzeń
onkologicznych. Przez wiele lat zarówno zachorowalność jak i umieralność z powodu złośliwych chorób nowotworowych rosła, dopiero w ostatnich latach obserwuje się zahamowanie
tej tendencji, a rak z choroby śmiertelnej staje się chorobą przewlekłą. Mimo tego nowotwory
są drugą przyczyną zgonów w Polsce: na choroby nowotworowe zapada rocznie blisko
160 tys., a umiera 92,5 tys. ludzi.
TRUDNE LECZENIE
Wyleczenie chorego z nowotworem polega na całkowitym i trwałym usunięciu wszystkich komórek nowotworowych z organizmu pacjenta. Dostępne metody leczenia możemy
podzielić na działania miejscowe oraz systemowe. Pierwsze oddziałują bezpośrednio na guz
(chirurgia i radioterapia), natomiast leczenie systemowe opiera się na chemio – i hormonoterapii, a także na leczeniu biologicznym. Najczęściej stosowana jest terapia skojarzona,
polegająca na połączeniu dwóch lub więcej metod leczniczych, co daje większą kontrolę
nad chorobą, a w konsekwencji przedłużenie życia pacjenta. Istotą działania leków przeciwnowotworowych jest zahamowanie podziału komórek rakowych, które można uzyskać poprzez
zahamowanie syntezy DNA, zniszczenie DNA lub blokowanie określonych struktur niezbędnych w czasie podziału (np. wrzeciona podziałowego). Kluczem do sukcesu jest wykrycie
raka we wczesnym stadium zaawansowania. Optymalne i najbardziej skuteczne byłoby
leczenie nowotworu, podczas gdy znajduje się on jeszcze w fazie subklinicznej i jest bardzo
mały. Niestety, w tym stadium jest on bardzo trudny do zdiagnozowania.
CHEMIOTERAPIA
Jedną z metod leczenia nowotworów jest chemioterapia, której celem działania
jest zniszczenie w organizmie chorych komórek. Odróżniają się one od komórek zdrowych
sposobem wzrostu oraz zdolnością odnowy. Posiadają one także więcej receptorów i szybciej
wchłaniają podaną substancję. Niestety do tej pory nie udało się wyeliminować destrukcyjnego wpływu chemioterapii na zdrowe komórki. Najbardziej podatnymi na jej działanie
są komórki szybko dzielące się: komórki szpiku, przewodu pokarmowego i mieszków włosa.
WŁOS CI Z GŁOWY NIE SPADNIE! | Anna Biskup
W ramach chemioterapii stosowane są leki cytostatyczne,
które blokują w różny sposób cykl komórkowy
i uruchamiają genetycznie zaprogramowane mechanizmy
śmierci komórkowej, czyli apoptozę.
WŁOSY PO CHEMII
Cytostatyki oprócz komórek nowotworowych
uszkadzają DNA komórek macierzy włosa, co prowadzi do
nieprawidłowych podziałów komórkowych i powstawania uszkodzonego budulca włosów – keratyny. Powoduje
to blokadę wzrostu włosa, a co za tym idzie, łysienie.
Utrata włosów dotyczy nie tylko skalpu, ale także
owłosienia znajdującego się na twarzy czy kończynach.
Dla wielu pacjentów, a szczególnie kobiet, wiąże się
to z ogromnym stresem. Włosy odrastają najczęściej
po kilku miesiącach po zakończeniu terapii. Zakładając, że
najkrótsza chemioterapia trwa 3 miesiące, a włosy
zaczynają odrastać po dwóch miesiącach od jej zakończenia, po szybkiej kalkulacji możemy stwierdzić,
że chorzy na raka muszą radzić sobie bez włosów
co najmniej przez pół roku. Dlatego osoby, które dotknął
problem łysienia, bardzo często tracą nie tylko atrakcyjny
wygląd, ale również wiarę we własne możliwości.
JAK MOŻEMY POMÓC?
Rysunek 1. Rachu – ciachu... i po strachu!
(źródło: zbiory prywatne autorki)
Jako osoba mająca na co dzień kontakt z chorym
na raka, wiem jak trudne jest to przeżycie. Dlatego,
gdy tylko dowiedziałam się o akcji „Daj włos” Fundacji
Rak’n’Roll, bez wahania postanowiłam podzielić się tym,
co mam. Oddałam 35cm włosów, równocześnie zyskując
ogromną satysfakcję. Wiedziałam, że tak mały gest
z mojej strony może komuś rzeczywiście pomóc.
Jeśli uda mi się jeszcze kiedyś zapuścić włosy, na pewno
nie wylądują w koszu, ale na głowie kogoś, kto będzie
ich potrzebował. Polecam każdemu, kto zastanawia się
nad zmianą swojego wyglądu. Nic na tym nie stracicie
(oprócz włosów), a możecie zaoszczędzić, ponieważ większość
salonów
współpracujących
z
Fundacją,
za darmo obcina i wysyła włosy. Po więcej informacji
odsyłam na stronę fundacji Rak’n’Roll i do poprzedniego
BioLetynu.
35
36
BIOLETYN 17/III/2015 | Nie tylko nauka
ŹRÓDŁA BIBLIOGRAFICZNE:
Didkowska J., Wojciechowska U., Zatoński W., Prognozy zachorowalności i umieralności
na nowotwory złośliwe w Polsce do 2025 roku, 2009.
http://onkologia.org.pl/nowotwory-wprowadzenie/
http://przychodnia.pl/wlosy/index32.php3?s=3&d=36&t=32&p1=5
http://www.zwrotnikraka.pl/chemioterapia-jak-dziala/
Potrykowska A. i in., Zachorowalność i umieralność na nowotwory a sytuacja demograficzna
Polski, 2014.