prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

MPU-ORZ1/5044-24/C1c/11
5482/12
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
DOTYCZĄCA PROJEKTU
MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
„ARCHIWUM PAŃSTWOWE” W POZNANIU
OPRACOWANIE:
ZESPÓŁ OPRACOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH
MGR JOANNA
ZOMERSKA
POZNAŃ, GRUDZIEŃ 2012
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP
SPIS TREŚCI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
WPROWADZENIE ............................................................................................................................................. 3
1.1 Informacje wstępne .............................................................................................................................................. 3
1.2 Podstawy formalno-prawne opracowania ............................................................................................................... 3
1.4. Wykorzystane materiały i metody pracy ................................................................................................................. 4
CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO .................................................................................. 6
2.1. Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu ................................................................................................ 6
2.2. Rzeźba terenu ...................................................................................................................................................... 6
2.3. Budowa geologiczna i warunki gruntowe ................................................................................................................ 7
2.4. Warunki wodne .................................................................................................................................................... 7
2.5. Flora
8
2.6. Fauna
8
2.7. Powierzchnia ziemi ............................................................................................................................................... 8
2.8. Klimat lokalny....................................................................................................................................................... 9
2.9. Obszary cenne kulturowo .................................................................................................................................... 10
STAN ŚRODOWISKA ORAZ ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA
PROJEKTU PLANU........................................................................................................................................... 11
INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU ...................................................... 14
4.1 Cel opracowania projektu planu........................................................................................................................... 14
4.2 Ustalenia projektu planu ..................................................................................................................................... 15
4.3 Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami .................................................................................... 17
4.4 Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu ..................................... 18
CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM,
LOKALNYM ..................................................................................................................................................... 18
PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE ......... 20
6.1. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i warunki podłoża ....................................................................................... 20
6.2. Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne ........................................................................................... 22
6.3. Oddziaływanie na różnorodność biologiczną ......................................................................................................... 23
6.4. Oddziaływanie na szatę roślinną i zwierzęta ......................................................................................................... 23
6.5. Oddziaływanie na krajobraz ................................................................................................................................ 24
6.6. Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne.......................................................................................................... 24
6.7. Oddziaływanie na klimat akustyczny .................................................................................................................... 25
6.8. Oddziaływanie na zabytki .................................................................................................................................... 26
6.9. Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000 ......................................................................... 26
6.9. Oddziaływanie na dobra materialne ..................................................................................................................... 26
6.10.Oddziaływanie na ludzi ....................................................................................................................................... 27
6.11.Pola elektromagnetyczne .................................................................................................................................... 28
6.12.Oddziaływanie transgraniczne ............................................................................................................................. 28
METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA ......................................................... 28
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE ........ 28
STRESZCZENIE I WNIOSKI ............................................................................................................................ 29
ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE
1. Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp na tle ortofotomapy miasta Poznania
2. Projekt mpzp „Archiwum Państwowe” w Poznaniu, MPU 2012 r. - etap procedury planistycznej - opiniowanie
3. Dokumentacja fotograficzna terenu opracowania
2
1. WPROWADZENIE
1.1
Informacje wstępne
Przedmiotem niniejszego opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca
projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Archiwum Państwowe” w Poznaniu.
Sporządzenie planu miejscowego zostało wywołane uchwałą Nr XXII/279/VI/2011 Rady Miasta
Poznania z dnia 6 grudnia 2011 r.
Projektem planu objęto teren położony w centrum Poznania, pomiędzy placem Wielkopolskim,
a ul. Masztalarską, na którym zlokalizowany jest budynek Archiwum Państwowego, a także skwer
im. Romana Wilhelmiego. Powierzchnia omawianego obszaru wynosi ok. 3284 m.
Obecnie na omawianym terenie obowiązują ustalenia miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego „Obszar Staromiejski” w Poznaniu”, zatwierdzonego uchwałą Nr XCIII/1055/III/2002
Rady Miasta Poznania z dnia 9 lipca 2002 r.
1.2
Podstawy formalno-prawne opracowania
Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko wynika z ustawy
z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko1.
W myśl powyższej ustawy, prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy
dokument, niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania
na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Zgodnie z art. 51 ust. 1 organ
administracji opracowujący m.in. projekt planu zagospodarowania przestrzennego obligatoryjnie
sporządza prognozę oddziaływania na środowisko. Natomiast stosownie do art. 50 przeprowadzenie
strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagane jest również w przypadku wprowadzenia
zmian do obowiązującego planu miejscowego.
Na obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dotyczącej projektu planu
miejscowego wskazuje również art. 17, pkt. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym2, zgodnie z którym wójt, burmistrz albo prezydent miasta
sporządza projekt planu miejscowego wraz z prognozą, uwzględniając zapisy studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Stosownie do tej ustawy projekt planu wraz
z prognozą oddziaływania na środowisko przedkładane są instytucjom i organom właściwym do
zaopiniowania i uzgodnienia projektu planu, a także są przedmiotem społecznej oceny – podlegają
wyłożeniu do publicznego wglądu.
1.3. Cel i zakres merytoryczny opracowania prognozy oddziaływania na środowisko
Głównym celem sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko jest wskazanie
przewidywanego wpływu na środowisko, jaki może być spowodowany realizacją ustalonych lub
dopuszczonych w planie miejscowym form zagospodarowania przestrzennego poszczególnych
terenów.
W niniejszej prognozie oddziaływania na środowisko analizie i ocenie podlega projekt uchwały
w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Archiwum Państwowe” w Poznaniu
(tekst) wraz z rysunkiem, stanowiącym załącznik graficzny uchwały, sporządzonym w skali 1:500.
Zgodnie z art. 52 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko, informacje zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko muszą
być opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny oraz dostosowane do
zawartości oraz stopnia szczegółowości informacji zawartych w projekcie planu miejscowego.
Szczegółowy zakres informacji wymaganych w prognozie wskazano w art. 51 ust. 2 ww. ustawy.
Stosownie do wymogu art. 53 ww. ustawy, zakres i stopień szczegółowości informacji
zawartych w niniejszej prognozie został uzgodniony z właściwymi organami, wskazanymi w art. 57
i 58 ustawy:
1
2
Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zmianami
Dz. U. z 2012 r., poz. 647
3
•
•
Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu (pismem WWO-III.411.621.2011.PW
z dnia 11.01.2012 r.),
Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Poznaniu (pismem NS-72/1-4(1)/12
z dnia 04.01.2012 r.).
1.4. Wykorzystane materiały i metody pracy
Przy opracowaniu niniejszej prognozy wykorzystano następujące materiały źródłowe:
Literatura:
•
Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne Kondracki J., Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1994,
•
Przyrodnicze aspekty bezpiecznego budownictwa Jeż J., Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej,
Poznań 2001,
•
Fizjografia urbanistyczna Szponar A., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003,
•
Wśród zwierząt i roślin, Kronika Miasta Poznania, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2002,
•
Próba odtworzenia zmian dawnego układu hydrograficznego, Woda w systemie obronnym miasta
w: Poznań Dzieje miasta wodą pisane, Kaniecki Alfred, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa
Przyjaciół Nauk, Poznań 2004,
•
Rozkład podstawowych parametrów meteorologicznych w wybranych punktach miasta Poznania
mgr Romana Koczorowska w: Wody powierzchniowe
A. Kanieckiego i J. Rotnickiej. Sorus Poznań 1995,
•
Poznania
t.
I
pod
red.
Zmienność przestrzenna wysokości opadów atmosferycznych na obszarze miasta Poznania mgr
Ryszard Farat w: Wody powierzchniowe Poznania t. I pod red. A. Kanieckiego i J. Rotnickiej
Poznań Sorus 1995 r.
Materiały kartograficzne
mapa zasadnicza dla obszaru planu w skali 1:500,
•
mapa ewidencyjna gruntów w skali 1:1000,
•
mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1988/9,
•
mapa sozologiczna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1992,
•
szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. 471 - Poznań N-33-130-D, Państwowy
Instytut Geologiczny, 1990,
•
mapa topograficzna w skali 1:10 000, ark. N-33-130-D-D-1 Poznań - Stare Miasto, GeokartInternational sp. z o.o., Rzeszów, OPGK - Rzeszów S. A. 1998.
•
Akty prawne
•
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150
ze zmianami),
•
Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
•
•
•
•
•
•
•
•
(Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zmianami),
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012
r., poz. 647),
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze
zmianami),
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162 poz.
1568 ze zmianami),
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243 ze zmianami),
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145),
Rozporządzenie Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie
określenia programu ochrony powietrza dla strefy - aglomeracja Poznań (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4,
poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.),
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2012 r., poz. 1109),
Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, ze
zmianami),
4
•
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie
uznania za pomnik historii ”Poznań - historyczny zespół miasta” (Dz. U. Nr 219, poz. 1401),
•
Uchwała Nr XCIII/1055/III/2002 Rady Miasta Poznania z dnia 9 lipca 2002 r. w sprawie
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Obszar Staromiejski” w Poznaniu, (Dz. Urz.
Woj. Wlkp. Nr 111, poz. 3102 z dnia 06.09.2002 r.).
Dokumenty, inne dostępne opracowania:
•
projekt Uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego „Archiwum Państwowe” w Poznaniu, MPU 2012,
•
Uchwała Nr XXII/279/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 6 grudnia 2011 r. w sprawie
przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Archiwum
Państwowe” w Poznaniu,
•
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała
Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r.,
•
Opracowanie ekofizjograficzne problemowe Poznań-Śródmieście, Geoprojekt-Poznań, Poznań
1986,
•
Program ochrony środowiska dla miasta Poznania na lata 2009-2012, Uchwała
Nr LIV/729/V/2009 Rady Miasta Poznania z dnia 12 maja 2009 r.,
•
Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem, Etap I:
Mapa akustyczna m. Poznania (2007), Etap II: Program ochrony przed hałasem (POH) (2008),
Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2007r.,
Uchwała Nr XLIII/521/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008 r.,
•
Uchwała Nr VIII/76/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 22 marca 2011 r. w sprawie nadania
nazwy,
•
Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Biblioteka Monitoringu Środowiska,
WIOŚ, Poznań 2011,
•
Roczna ocena jakości powietrza w Wielkopolsce za rok 2011, WIOŚ, Poznań 2012,
•
„Wstępna dokumentacja dla rejestru terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi na terenie
miasta Poznania”, GT Projekt, mgr Włodzimierz Adamowicz, mgr Zuzanna Nyćkowiak, mgr inż.
Maciej Nowak, Swadzim grudzień 2010 r.,
•
•
Miejska wyspa ciepła. Podstawy energetyczne, studia eksperymentalne, modele numeryczne
i statystyczne, Fortuniak K., Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2003,
Problem piętrzenia wód gruntowych na przykładach głębokiego posadowienia obiektów
w Poznaniu, dr hab. Antoni Florkiewicz, mgr Maciej Troć, Politechnika Poznańska; Inżynieria
i Budownictwo nr 7/2002.
Inne źródła:
wizja terenowa (październik 2012 r.),
dokumentacja fotograficzna (październik 2012 r.),
www.geoinfo.amu.edu.pl.
www.poznan.pios.gov.pl
www.salamandra.pl
Powyższe materiały, w połączeniu z wizją terenową, pozwoliły na opracowanie charakterystyki
stanu funkcjonowania środowiska, a w szczególności określenia problemów dotyczących
poszczególnych jego komponentów.
Prognozę oddziaływania na środowisko sporządzono przy zastosowaniu metody indukcyjnoopisowej, polegającej na charakterystyce istniejących zasobów środowiska oraz łączeniu w logiczną
całość posiadanych informacji o dotychczasowych mechanizmach funkcjonowania środowiska
i wskazaniu, jakie potencjalne skutki mogą wystąpić w środowisku w wyniku realizacji ustaleń planu.
Posłużono się również metodą porównawczą, wykorzystując wiedzę o funkcjonowaniu
środowiska jako całości. Skonfrontowano zaproponowane rozwiązania planistyczne z istniejącymi
uwarunkowaniami środowiskowymi.
•
•
•
•
•
5
2. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
2.1. Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu
Obszar projektu planu położony jest w centralnej części śródmieścia Poznania. Od strony
zachodniej ograniczony jest placem Wielkopolskim, od strony południowej ul. 23 Lutego, od
zachodniej ul. Masztalarska, natomiast od strony północnej granicę projektu planu wyznaczają granice
ewidencyjne działek nr 24/1 i 25/3, ark. 14, obr. Poznań. Granicę projektu planu wskazano
na załączniku nr 1 prognozy.
W południowo-zachodniej części planu (na działce nr 25/3), zlokalizowany jest podpiwniczony,
czterokondygnacyjny budynek (3 kondygnacje nadziemne), zbudowany w latach 1879-1882 w stylu
neorenesansowym. Jego budowa stanowiła element porządkowania pierzei placu Wielkopolskiego
(dawniej placu Sapieżyńskiego), a architektura nawiązywała do renesansu francuskiego i włoskiego.
Budynek jest dwuskrzydłowy, fasadą ustawiony w południowej granicy działki. W przeszłości
charakteryzował się bogato zdobionymi detalami i ornamentami. W trakcie II wojny światowej
budynek uległ znacznym zniszczeniom. Jego odbudowa nastąpiła w 1945 r., przeprowadzona została
jednak w sposób niedbały, bez poszanowania dla cennych detali architektonicznych. Pierwotnie gmach
stanowił siedzibę Najwyższego Sądu Krajowego (Sądu Ziemskiego). Od 1951 r. w budynku mieści się
siedziba Archiwum Państwowego.
We wschodniej części planu znajduje się teren zieleni urządzonej – skwer – wyposażony
w ciągi piesze, niewielkie kompozycje ozdobnych krzewów, obiekty małej architektury. Na jego terenie
od strony ul. 23 Lutego zlokalizowany jest niewielki budynek handlowy (sklep z warzywami
i owocami). Natomiast w jego północnej części znajduje się fragment historycznej baszty obronnej,
stanowiącej pozostałość średniowiecznych murów miejskich.
Od 2011 r. większej części skweru (poza jego niewielkim fragmentem w północno-wschodniej
części – od baszty obronnej do terenu Archiwum Państwowego) nadano imię Romana Wilhelmiego.
Decyzja o nadaniu imienia została podjęta uchwałą Nr VIII/76/VI/2011 r. Rady Miasta Poznania z dnia
22 marca 2011 r.
W dniu 4 października 2012 r. dla działki nr 26, ark. 14, obr. Poznań, stanowiącej większą
cześć skweru, wydano decyzję nr 2269/2012 pozwolenie na budowę popiersia Romana Wilhelmiego.
W dniu 3 listopada br. popiersie zostało postawione na terenie skweru.
W najbliższym otoczeniu omawianego terenu znajduje się zwarta, intensywna zabudowa
śródmiejska mieszkaniowa, mieszkaniowo-usługowa oraz usługowa, a także płyta placu
Wielkopolskiego, na którym funkcjonuje targowisko.
2.2. Rzeźba terenu
Według regionalizacji fizyczno-geograficznej Kondrackiego3 obszar opracowania znajduje się
w obrębie mezoregionu Poznański Przełom Warty (315.52), stanowiącego część makroregionu
Pojezierze Wielkopolskie (315.5). Poznański Przełom Warty stanowi południkowo przebiegający
odcinek doliny Warty o długości 45 km., rozdzielający Wysoczyznę Poznańską (315.51) od Wysoczyzny
Gnieźniejskiej (315.54). Przełom powstał na skutek przekształcenia rynny lodowcowej w dolinę
rzeczną z terasami.
Analizowany obszar zlokalizowany jest w obrębie II terasy (wg Bartkowskiego 1957), której
strop gruntów rodzimych występuje na rzędnych 52,0 - 55,0 m n.p.m. Obecnie poziom ten jest
znacznie wyższy, gdyż w wyniku wielowiekowego rozwoju miasta nastąpiło nadbudowanie tych
terenów nasypami antropogenicznymi, których miąższość sięga kilku metrów. Sztuczne nadsypanie II
terasy (zalewowej) spowodowało jej podwyższenie do rzędnych ok. 60,0m n.p.m., co pozwala ją
zaklasyfikować pod względem geomorfologicznym jako terasę ponadzalewową.
Analizowany obszar jest płaski i wyniesiony na rzędne ok. 61/62 m n.p.m.
3
Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994,
6
2.3. Budowa geologiczna i warunki gruntowe
Budowa geologiczna warstw przypowierzchniowych analizowanego obszaru związana jest
z formacją czwartorzędową. Powierzchnię całego terenu budują holoceńskie grunty nasypowe
o różnym stopniu zagęszczenia, złożone z nasypów gruzowych i gruzowo-mineralnych, głównie
pochodzenia antropogenicznego. Ich średnia miąższość waha się od 1 do 2 m. Grunty te występują
średnio na głębokości do 2 m p.p.t.
Pod warstwą nasypów, zalega warstwa plejstoceńskich różnoziarnistych piasków rzecznych,
lokalnie również pospółki i żwiry. Warstwa piasków zawierać może domieszki próchnicy, a także
wkładki i przewarstwienia gruntów organicznych, w tym przede wszystkim torfów i namułów. Średnia
miąższość tej warstwy wynosi powyżej 6 m. Grunty podścielające dla piasków rzecznych stanowią
w przewadze trzeciorzędowe iły pstre.
Geotechniczne właściwości podłoża analizowanego obszaru uzależnione są od grubości
warstwy nasypów zalegającej poniżej powierzchni terenu. Grunty nasypowe, ze względu na swój
zróżnicowany skład i stan, nie nadają się do bezpośredniego posadowienia budynków, w związku
z czym należy się spodziewać lokalnych utrudnień podczas fundamentowania. Ponadto, należy sobie
również zdawać sprawę z zagrożeń, wynikających ze specyficznych własności iłów, zalegających
w podłożu, należących do gruntów ekspansywnych o bardzo specyficznych właściwościach,
koniecznych do uwzględnienia przy posadawianiu na nich dowolnych obiektów, w tym także
podziemnych instalacji. Iły pod wpływem wody lub jej braku mogą ulegać pęcznieniu, kurczeniu lub
uplastycznieniu.
Dodatkowym, negatywnym elementem wpływającym na specyfikę nie tylko obszaru planu, ale
również pozostałych terenów położonych w strefie stokowej doliny Warty (tereny w obrębie
śródmieścia, Wildy, Rataj, Starołęki, Marlewa), jest morfologia doliny. Duże deniwelacje terenu strefy
stokowej doliny są przyczyną powstawania miejsc uprzywilejowanych, na których mogą zajść procesy
geodynamiczne, takie jak zsuwy i osuwiska. Z tego względu obszar projektu planu położony jest
w obrębie obszaru zagrożonego procesami geodynamicznymi na stropie iłów, który został wskazany
w opracowaniu „Wstępna dokumentacja dla rejestru terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi
na terenie miasta Poznania” 4. Powyższe informacje mają tylko zwrócić uwagę na prawidłową ocenę
warunków stateczności gruntów na obszarach potencjalnie zagrożonych procesami geodynamicznymi
w przypadku lokalizacji nowych inwestycji.
Fragment szczegółowej mapy geologicznej Polski w rejonie obszaru projektu mpzp
„Archiwum Państwowe” przedstawia załącznik nr 5 do prognozy.
2.4. Warunki wodne
Obszar opracowania pod względem hydrograficznym należy do dorzecza Warty. Położony jest
w obrębie przełomowego odcinka doliny Warty, zasilanego wodami opadowymi oraz spływem
podziemnym z wyżej położonych terenów sąsiednich.
Obecnie na przedmiotowym obszarze nie występują cieki i zbiorniki wód powierzchniowych.
Na skutek intensywnego rozwoju śródmieścia na przestrzeni wieków sieć hydrograficzna tej części
miasta uległa jednak bardzo intensywnym przekształceniom. Ze źródeł archiwalnych wynika, że przez
obszar zlokalizowany w rejonie analizowanego projektu mpzp – mniej więcej zgodnie z przebiegiem
obecnej ul. Kramarskiej – przebiegało naturalne koryto rzeki Bogdanki5. Od czasu lokacji miasta,
a więc od połowy XIII w., podlegało ono w tym rejonie jednak wielu przeobrażeniom. Wody Bogdanki
były rozdzielane i spiętrzane6. W średniowieczu część z nich skierowano wzdłuż umocnień obronnych.
Zasilały one więc północną część miejskiej fosy, której fragment przebiegał przez wschodnią część
dzisiejszego placu Wielkopolskiego powyżej obszaru projektu mpzp w kierunku bramy Wronieckiej,
przy której wody cieku zostały spiętrzone i tworzyły rozległy staw, rozpościerający się od bramy
w kierunku Góry Zamkowej. Pozostałą cześć wód Bogdanki skierowano na teren miasta. Na skutek
piętrzeń tworzyły one stawy, które wykorzystywane były do pracy młynów wodnych. Zgodnie
z danymi archiwalnymi, staw taki znajdował się m.in. na placu Wielkopolskim (widnieje jeszcze
4
5
6
GT Projekt, mgr Włodzimierz Adamowicz, mgr Zuzanna Nyćkowiak, mgr inż. Maciej Nowak, Swadzim grudzień 2010 r.
Próba odtworzenia zmian dawnego układu hydrograficznego, w: Poznań Dzieje miasta wodą pisane, Kaniecki Alfred,
Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2004, str. 110-111,
Woda w systemie obronnym miasta, w: Poznań Dzieje miasta wodą pisane, Kaniecki Alfred, Wydawnictwo Poznańskiego
Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2004, str. 215-216
7
na planie Poznania z początku XIX w.). Współcześnie przebieg koryta rzeki Bogdanki jest zupełnie
odmienny od pierwotnego. Na początku XX w. jej wody na wysokości ul. Pułaskiego zostały ujęte
w system kanalizacji miejskiej i omijają ścisłe centrum miasta.
Na obszarze tym występują podziemne wody plejstoceńskie i holoceńskie. Średnia głębokość
zalegania I zwierciadła wody gruntowej wynosi do 3 m p.p.t. Zwierciadło ma charakter swobodny,
a głębokość jego zalegania zależy w dużej mierze od stanów wody w Warcie.
Poziom wodonośny trzeciorzędowy związany jest z utworami piaszczystymi miocenu
i występuje na terenie całego Poznania. Jest poziomem subartezyjskim, napiętym przez
nieprzepuszczalną warstwę iłów poznańskich, którego zwierciadło wody stabilizuje się na głębokości
od kilku do kilkunastu metrów pod powierzchnią terenu.
Na terenie planu zlokalizowana jest trzeciorzędowa studnia publiczna nr N/74. Jest to studnia
awaryjna, będąca własnością Aquanetu. S.A.
Warunki przepuszczalności na analizowanym terenie mogą być znacznie zachwiane
i zróżnicowane, ze względu na zaleganie w warstwie przypowierzchniowej gruntów nasypowych.
Wśród nasypów wzajemny układ gruntów przepuszczalnych i słaboprzepuszczalnych jest
przypadkowy, natomiast wśród gruntów rodzimych grunty przepuszczalne w postaci piasków i żwirów
podścielone są słaboprzepuszczalnymi iłami, a także występują jako piaszczyste soczewy wśród iłów.
2.5. Flora
Teren objęty ustaleniami mpzp „Archiwum Państwowe” w Poznaniu, z uwagi na lokalizację
w centrum miasta, został całkowicie pozbawiony roślinności naturalnej, natomiast istniejąca szata
roślinna, będąca skutkiem sztucznych nasadzeń, jest stosunkowo uboga. Reprezentowana jest jedynie
przez kompozycje ozdobnych krzewów, posadzonych w obrębie skweru im. Romana Wilhemiego,
w tym: dereń (Cornus), tawuły (Spiraea), berberysy (Berberis).
2.6. Fauna
Z uwagi na charakter i lokalizację obszaru projektu planu występują tu tylko zwierzęta dobrze
przystosowane do bytowania na terenach silnie zurbanizowanych. Wśród nich najbardziej
charakterystyczne są ptaki. Należą do nich m. in. gołębie miejskie (Columba livia urbana), sierpówki
(Streptopelia dacaocto), wróble (Passer domesticus), kawki (Corvus monedula), sroki (Pica pica).
2.7. Powierzchnia ziemi
Powierzchnia ziemi na terenach silnie zurbanizowanych, a do takich należy analizowany
obszar, charakteryzuje się bardzo dużym stopniem przekształcenia naturalnych właściwości.
Ze względu na znaczne uszczelnienie powierzchni terenu analizowany obszar pozbawiony jest
naturalnej warstwy gleby. Niekorzystny wpływ na zmianę jej właściwości fizycznych
i chemicznych ma wiele procesów związanych z działalnością człowieka. Do najważniejszych z nich
możemy zaliczyć zakłócanie obiegu wód podziemnych i powierzchniowych poprzez ingerencję w skład
oraz zagęszczenie poszczególnych warstw profilu glebowego, przemieszanie warstw, zmianę sposobu
użytkowania, a także umieszczanie szeregu elementów sieci infrastruktury technicznej w profilu
glebowym. Tego typu zmiany występują na skutek umieszczania pod powierzchnią terenu
fundamentów i innych elementów konstrukcji budowlanych oraz doprowadzania do budynków
podziemnej infrastruktury technicznej, powodując jednocześnie nieodwracalną utratę naturalnych
właściwości fizycznych, chemicznych oraz biologicznych gleby.
Gleby antropogeniczne, poza występowaniem zanieczyszczeń fizycznych (żwiru, gruzu
i podobnych materiałów wykorzystywanych przy inwestycjach budowlanych), wykazywać mogą
również obecność zanieczyszczeń chemicznych, takich jak metale ciężkie (ołów i kadm) oraz
węglowodory wielopierścieniowe. Obecność w glebie zwiększonych ilości poszczególnych pierwiastków
spowodowana jest głównie emisją zanieczyszczeń z ruchu komunikacyjnego i kumulowaniem się tych
substancji w warstwach gleby na terenach leżących w bezpośrednim sąsiedztwie szlaków
komunikacyjnych.
8
2.8. Klimat lokalny
Według regionalizacji klimatycznej (Woś 1994) obszar objęty granicami planu, podobnie jak
teren całego Poznania, należy do Regionu Środkowowielkopolskiego.
Warunki klimatyczne w Poznaniu odzwierciedlają wartości elementów klimatu uzyskane
z pomiarów prowadzonych na stacji IMGW Poznań-Ławica. Elementy klimatu na wyżej wspomnianej
stacji, przedstawia poniższa tabela:
Tabela 1. Elementy klimatu w rejonie Poznań - Ławica (wg IMGW w Poznaniu)
OKRES
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
MIESIĄC
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
ŚREDNIA MIESIĘCZNA TEMPERATURA POWIETRZA (°°C)
I
II
-6,5
-1,0
3,6
8,8
11,5
17,4
22,1
18,7
-1,2
-0,5
3,2
7,7
13,5
16,4
18,3
17,7
ROK
X
XI
XII
12,5
6,5
4,7
-5,6
7,7
13,0
8,2
3,2
0,3
8,3
ŚREDNIA MIESIĘCZNA WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA (%)
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
85
85
80
69
83
67
61
78
83
79
92
93
80
86
85
78
72
69
72
72
74
80
84
87
88
79
ŚREDNIA MIESIĘCZNA PRĘDKOŚĆ WIATRU (M/S)
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
4,0
3,4
4,0
3,7
3,4
3,0
3,1
3,1
3,3
3,8
3,8
4,1
3,6
3,9
3,8
4,0
3,7
3,3
3,3
3,2
2,8
3,0
3,3
3,8
3,9
3,5
ŚREDNIA MIESIĘCZNA WYSOKOŚĆ OPADU ATMOSFERYCZNEGO (MM)
ROK 2010
28
18
42
27
111
17
81
153
74
8
100
58
692
WIELOLECIE
29
23
33
31
47
62
76
56
44
35
33
39
508
1971-2000
Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; Poznań 2011;
http://www.poznan.pios.gov.pl/glowna/index.php
Średnia roczna suma opadów dla terenu Poznania należy do najniższych w kraju. Pomiary
wielkości opadów atmosferycznych dla posterunku Poznań-Ławica wykazały, że średnia wartość opadu
atmosferycznego z wielolecia (w okresie 1971-2000) wynosiła 508,0mm. Natomiast roczna suma
opadów atmosferycznych, stanowiąca 136% normy, wynosiła w roku 2010 692 mm.
Rozkład temperatur, podobnie jak ilości opadów, ma charakter roczny. Najcieplejszym
miesiącem roku 2010 był lipiec – średnia miesięczna temperatura w Poznaniu wyniosła 22,1°C, z kolei
najniższe temperatury odnotowano w styczniu, kiedy średnia miesięczna temperatura wyniosła
w Poznaniu -6,5°C. W skali roku średnia temperatura wynosi dla miasta Poznania 7,7°C.
Równie istotnymi czynnikami meteorologicznymi, wpływającymi na klimat miasta,
a w szczególności na stężenia i rozkład przestrzenny zanieczyszczeń powietrza, jest kierunek oraz siła
wiatru.
Dla obszaru Poznania stwierdzono największą częstotliwość występowania wiatrów
z sektora zachodniego, o dość niewielkiej sile - średnia roczna wartość wynosiła 3,6 m/s. Najwyższą
średnią miesięczną prędkość wiatru zanotowano w Poznaniu w 2010 r. w grudniu – 4,1 m/s. Z kolei
najniższa średnia miesięczna prędkość wiatru wystąpiła, podobnie jak w wieloleciu, w lecie, jednak
w czerwcu (3,0 m/s), a nie w sierpniu.
Rozkład kierunków wiatru w Poznaniu w 2010 r. charakteryzuje, podobnie jak w wieloleciu
1971-2000, zdecydowana przewaga wiatrów z sektora zachodniego oraz mały udział wiatrów
z kierunków N i NE (15%). Co istotne, w sierpniu i wrześniu zwiększyła się liczba cisz, co może
przyczynić się do pogorszenia sytuacji aerosanitarnej w regionie. Tego typu sytuacje, charakteryzujące
się między innymi bardzo małymi prędkościami wiatru utrzymującymi się przez dłużej niż 48 godzin,
wystąpiły w Poznaniu, poza styczniem, również pod koniec września i października.
Wilgotność względna powietrza na terenie Poznania zależna jest od pory roku. W 2010 r.
na terenie Poznania nie wystąpiła susza hydrograficzna. Najwyższą wartość wilgotność osiąga w
okresie zimowym, w tym najwyższą w 2010 r. zanotowano w grudniu (93%). Natomiast najniższe
wartości występują w miesiącach letnich, takich jak czerwiec i lipiec, kiedy osiągnęła wartości 67%
i 61%.
Okres wegetacyjny w rejonie miasta Poznania należy do najdłuższych w kraju i wynosi
220 dni.
9
Lokalny mikroklimat w rejonie analizowanego terenu kształtowany jest również pod wpływem
innych, charakterystycznych dla danego obszaru, czynników tj. rzeźba terenu. Omawiany teren
znajduje się w tzw. denno-dolinnym poziomie miejskim, cechującym się skłonnością do stagnacji mas
powietrznych przy stanach „ciszowych” i przy wiatrach słabych oraz trudnością przewietrzania.
Lokalne stosunki klimatyczne kształtowane są także na skutek oddziaływania czynników
będących efektem działalności człowieka. Położenie analizowanego terenu w śródmieściu miasta,
charakteryzującego się występowaniem zwartej, intensywnej zabudowy, skutkuje niedoborem wilgoci,
tlenu, utrudnieniami w przewietrzaniu terenu oraz rozpraszaniu zanieczyszczeń powietrza.
Czynniki, takie jak specyficzna struktura zabudowy w centrum miasta (gęsta, zwarta
zabudowa śródmiejska), cechy fizyczne terenu, warunki meteorologiczne (przewaga wiatrów słabych)
oraz poziom stężeń zanieczyszczeń powietrza, wpływają na powstawanie zjawiska nazywanego
„miejską wyspą ciepła”. Zjawisko miejskiej wyspy ciepła (UHI - urban heat island) polega
na występowaniu wzrostu temperatury w przyziemnej warstwie atmosfery w obrębie terenów
śródmiejskich w stosunku do terenów leżących na peryferiach miasta. Największe różnice temperatur
między terenami miejskimi a podmiejskimi obserwowane są podczas pogodnych, bezchmurnych nocy.
Na terenie polskich miast natężenie miejskiej wyspy ciepła osiąga wartość 5-8°C, jednakże jej
maksymalne wartości mogą być znacznie wyższe (skrajnie do 12°C)7.
2.9. Obszary cenne kulturowo
Omawiany teren znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej Starego Miasta. Objęty jest
kilkoma wpisami do rejestru zabytków miasta Poznania, w tym:
•
pod nr A225 decyzją z dnia 04.06.1979 r., jako fragment „zespołu urbanistycznoarchitektonicznego miasta lokacyjnego w obrębie murów miejskich”,
•
pod nr A239 decyzją z dnia 06.10.1982 r., jako fragment „zespołu urbanistycznoarchitektonicznego kolebki miasta najstarszego przedmieścia i najstarszych dzielnic XIXwiecznego Poznania z budynkami użyteczności publicznej, sakralnymi, założeniami parkowymi
i willowymi, zabytkami architektury przemysłowej i kamienicami”,
•
pod nr 855/Wlkp/A decyzją z dnia 28.12.2011 r., jako otoczenie gmachu Archiwum
Państwowego w Poznaniu przy ul. 23 Lutego nr 41/43.
Na omawianym obszarze zlokalizowane są również obiekty wpisane do rejestru zabytków,
w tym:
•
fragment pozostałości średniowiecznych murów miejskich, częściowo odkrytych, w części
znajdujących się pod ziemią8, w skład których wchodzą relikty dwóch ciągów murów: mur
wewnętrzny pochodzący z XIII w. opasujący obszar miasta o wielkości ok. 21 ha, drugi
zewnętrzny opasujący Stare Miasto od strony zachodniej i północnej (od Furty Dominikańskiej
do Bramy Wrocławskiej) z XV w., objęty wpisem pod nr A250 z dnia 13.07.1984 r., fortyfikacje
średniowieczne posiadają wartość historyczną i zabytkową, zarówno te widoczne, jak i ich
istniejące pozostałości podziemne,
•
fragment baszty narożnej przy ul. Masztalarskiej, wpisany do rejestru pod nr A002 z dnia
16.04.1966r., baszta stanowi fragment gotyckich murów obronnych, wzniesionych w latach
1350-1450,
•
gmach Wojewódzkiego Archiwum Państwowego, ul. 23 Lutego 41/43, wpisany do rejestru pod
nr A220 z dnia 23.05.1979 r., jego architektura wykazuje cechy stylu neorenesansowego, jest
przykładem zastosowania historyzmu w architekturze, posiada wartości kulturalne
i zabytkowe.
Ponadto, w 2007 r. Prezydent Miasta Poznania wystąpił do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa
Narodowego z wnioskiem o nadanie Poznaniowi tytułu pomnika historii. Wniosek ten argumentowano
koniecznością ochrony historycznego zespołu miejskiego Poznania, ze względu na fakt, że stanowił on
jedną z pierwszych stolic Polski, był miejscem pochówku władców, w XV i XVII w. był prężnym
ośrodkiem handlowym i kulturowym, a w XIX w. miejscem powstania wyjątkowych założeń
fortyfikacyjnych i miejscem ruchów niepodległościowych. Efektem starań władz miejskich było
wydanie Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie
7
8
Miejska wyspa ciepła. Podstawy energetyczne, studia eksperymentalne, modele numeryczne i statystyczne. Fortuniak K.,
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2003
na obszarze projektu planu pozostałości murów znajdują się pod ziemią
10
uznania za pomnik historii ”Poznań - historyczny zespół miasta”. Obszar pomnika historii objął
historyczny zespół miejski z Ostrowem Tumskim, Zagórzem, Chwaliszewem, lewobrzeżnym Starym
Miastem lokacyjnym ze średniowiecznymi osadami podmiejskimi, założeniem urbanistycznoarchitektonicznym Josefa Stübbena (Ring Poznański) z początku XX w. oraz Fortem Winiary, czyli
obecnym Parkiem Cytadela. Ochronie podlegają wartości historyczne, przestrzenne, architektoniczne
oraz niematerialne historycznego zespołu miasta Poznania.
3.
STAN ŚRODOWISKA ORAZ ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA
ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTU PLANU
Niniejsza prognoza dotyczy obszaru zainwestowanego, położonego w centrum dużego miasta,
w obrębie intensywnej zabudowy śródmiejskiej. W związku z tym, mamy do czynienia ze środowiskiem
całkowicie przeobrażonym, charakteryzującym się niekorzystnymi zmianami w odniesieniu do różnych
jego komponentów, szczególnie odnosi się to do rzeźby terenu, wody, gleby, szaty roślinnej, a także
różnorodności biologicznej. Tym samym określenie jego aktualnego stanu wymaga odmiennego
podejścia i analizy różnego rodzaju uwarunkowań, które mają wpływ na dotychczasową i przyszłą jego
jakość. Intensywnie zurbanizowana przestrzeń oddziałuje bowiem na powietrze atmosferyczne, obieg
wody, mikroklimat i zieleń.
Na obszarze projektu planu mamy do czynienia z wysoko przekształconym, antropogenicznym
środowiskiem. Charakteryzuje się znacznym uszczelnieniem podłoża w wyniku zabetonowania lub
zaasfaltowania gruntu oraz niewielkimi powierzchniami biologicznie czynnymi, zagospodarowanymi
nieliczną zielenią urządzoną.
Mikroklimat obszaru projektu planu wykazuje cechy typowe dla klimatu śródmiejskiego9.
W centrach miast można zaobserwować największy wpływ działalności człowieka na pogodę. Rozległe
powierzchnie dachów, chodników i ulic, zmniejszenie powierzchni czynnej, wpływają na stosunki
wodne i pogodę. Brak możliwości wsiąkania wód opadowych powoduje ich szybki odpływ do
kanalizacji miejskiej, a tym samym ograniczenie zasilania wód podziemnych.
Szybsze i większe nagrzewanie się powierzchni zabudowanych, sztuczne ciepło pochodzące ze
spalania surowców energetycznych oraz zanieczyszczenie atmosfery powodują powstawanie nad
miastem „wysp ciepła”. Wskutek różnic temperatur, a co za tym idzie ciśnienia, nad miastem częściej
niż gdzie indziej powstają chmury i pada deszcz, jest mniej dni pogodnych, więcej mgieł,
intensywność wiatrów jest niewielka, notuje się duży procent cisz atmosferycznych. Z uwagi
na położenie wewnątrz zwartej zabudowy miejskiej, teren projektu planu kwalifikowany jest do
najcieplejszych obszarów w mieście. „Wyspy ciepła” o największym natężeniu w centrum miasta
pojawiają się w około 70% dni w roku, częściej latem niż zimą.
W obrębie miasta wiatry wytracają około 30% prędkości – zwiększa się częstość przypadków
małej prędkości lub cisz atmosferycznych. W Poznaniu dominują wiatry słabe o prędkościach 0-5 m/s.
Niezależnie od pory roku i dnia, procentowy udział cisz w zwartej zabudowie jest wyższy niż
na peryferiach miasta. W związku z tym może występować zjawisko stagnowania mas
zanieczyszczonego powietrza. Istotne też jest to, że kierunki wiatru notowane w obrębie miasta nie
wykazują dominanty kierunku zachodniego. Wszystko to może mieć niekorzystny wpływ na możliwości
przewietrzania omawianego terenu. Innym skutkiem „wysp ciepła” może być pojawianie się opadów
ulewnych. Sprzyjające warunki dla ich powstawania mają miejsce przeważnie w okresie letnim.
Wskutek kilkudniowego nagrzania miasta mogą rozwinąć się silne prądy wstępujące, a unoszące się
nad miastem pyły i gazy, jako aktywne jądra kondensacji, mogą spowodować tworzenie się silnych
opadów10.
Jakość powietrza
Na stan higieny atmosfery w mieście ma wpływ emisja zanieczyszczeń powstających w wyniku
spalania surowców energetycznych dla celów grzewczych, powstających w wyniku procesu
technologicznego zakładów produkcyjno-usługowych oraz emisja zanieczyszczeń komunikacyjnych.
9
mgr Romana Koczorowska Rozkład podstawowych parametrów meteorologicznych w wybranych punktach miasta Poznania,
w: Wody powierzchniowe Poznania t.I pod red. A. Kanieckiego i J. Rotnickiej. Sorus Poznań 1995
10
mgr Ryszard Farat: Zmienność przestrzenna wysokości opadów atmosferycznych na obszarze miasta Poznania, w: Wody
powierzchniowe Poznania t. I pod red. A. Kanieckiego i J. Rotnickiej Poznań Sorus 1995 r.
11
W rejonie analizowanego terenu projektu planu najbardziej istotne źródła emisji
zanieczyszczeń gazowych stanowią instalacje grzewcze, zlokalizowane w kamienicach (emitory
punktowe). Eksploatacja instalacji grzewczych zlokalizowanych w obrębie zabudowy wiąże się z emisją
większych ilości zanieczyszczeń w postaci tlenków siarki (głównie SO2), tlenków azotu (NOx),
dwutlenku węgla (CO2) oraz pyłów o zróżnicowanym składzie frakcyjnym, szczególnie w okresie
zimowym (w okresie grzewczym).
Znaczący udział w kształtowaniu poziomu stężeń zanieczyszczeń w rejonie opracowania ma
również emisja spalin z silników spalinowych pojazdów, głównie poruszających się ulicami: Solną,
Wolnica, Małe Garbary, w mniejszym stopniu ulicami o mniejszym natężeniu ruchu, w tym m.in.
ul. 23 Lutego, Masztalarską, ulicami na placu Wielkopolskim. Duże natężenie ruchu, a także specyfika
ruchu samochodowego odbywającego się ruchliwymi ulicami centrum (niewielkie prędkości, częste
zwalnianie, zatrzymywanie pojazdów, brak płynności ruchu) powoduje, że emisja zanieczyszczeń
komunikacyjnych w znacznym stopniu wpływa na kształtowanie jakości powietrza na terenach całego
śródmieścia.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu wykonał roczną ocenę jakości
powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2011 w oparciu o nowy układ stref oraz zmienione
poziomy substancji, zgodne z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska oraz
rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r11. w sprawie poziomów niektórych
substancji w powietrzu. Coroczna ocena jakości powietrza pozwala na uzyskanie informacji
o stężeniach zanieczyszczeń na obszarze poszczególnych stref oraz dokonanie klasyfikacji stref
w oparciu o przyjęte kryteria – dopuszczalny poziom substancji w powietrzu, poziom dopuszczalny
powiększony o margines tolerancji oraz poziom docelowy i poziom celu długoterminowego, określone
w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych
substancji w powietrzu.
Obszar miasta Poznania znajduje się w granicach strefy aglomeracja poznańska. Wykonana
przez WIOŚ ocena jakości powietrza atmosferycznego pod kątem ochrony zdrowia ludzi dotyczyła
następujących zanieczyszczeń:
1. dwutlenku azotu (NO2),
2. dwutlenku siarki (SO2),
3. tlenku węgla (CO),
4. benzenu (C6H6),
5. pyłu PM2,5,
6. pyłu PM10,
7. benzo(α)pirenu (BaP),
8. ołowiu (Pb),
9. arsenu (As),
10. niklu (Ni),
11. kadmu (Cd),
12. ozonu (O3).
Klasyfikację strefy aglomeracja poznańska z uwzględnieniem kryterium ochrony zdrowia ludzi
za rok 2011 przedstawia poniższa tabela 2.
Tabela 2. Klasyfikacja strefy aglomeracja poznańska za rok 2011 r. z uwzględnieniem kryteriów określonych
w celu ochrony zdrowia ludzi
SYMBOL KLASY STRFEY DLA POSZCZEGÓLNYCH SUBSTANCJI
NAZWA
STREFY
NO2
SO2
CO
C6H2
PM2,5 PM10
BαP
As
Cd
Ni
Pb
AGLOMERACJA
A
A
A
A
B
C
C
A
A
A
A
POZNAŃSKA
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2011, WIOŚ, Poznań 2012 r.,
http://www.poznan.pios.gov.pl
O3
A
Stężenia NO2, SO2, CO, C6H6, As, Cd, Ni, Pb, O3, ocenianych pod kątem ochrony zdrowia ludzi
za 2011 r., nie przekraczały poziomów dopuszczalnych, dlatego aglomeracja poznańska zaliczona
została do klasy A.
W przypadku pyłu PM2,5 w 2011 jego stężenie (średnie dla roku – 27,5 µg/m3) przekroczyło
poziom dopuszczalny (25 µg/m3), lecz nie przekroczyło poziomu dopuszczalnego powiększonego
11
Dz. U. z 2008 r., Nr 47, poz. 281
12
o margines tolerancji (dla roku 2011 28 µg/m3). W związku z powyższym, strefę aglomeracja
poznańska zaliczono do klasy B.
W przypadku pyłu PM10 w 2011 r. zanotowano przekroczenia dopuszczalnego poziomu dla
24-godzinnych stężeń, w tym m.in. na stacjach w Poznaniu przy ul. Polanka i ul. J.H. Dąbrowskiego.
Nie zanotowano natomiast na żadnym ze stanowisk pomiarowych przekroczeń stężeń średnich
rocznych. Ze względu na stwierdzone przekroczenia dopuszczalnego stężenia 24-godzinnego pyłu
PM10, aglomeracja poznańska zakwalifikowana została do klasy C. Należy jednak podkreślić, że roczna
seria pomiarów wykazuje wyraźną zmienność sezonową, w okresie zimowym odnotowywane są
stężenia pyłu PM10 wyższe, w sezonie letnim niższe. Na stacji pomiarowej zlokalizowanej przy
ul. Polanka w roku 2011 zanotowano 89 przekroczeń poziomu dopuszczalnego dla pyłu PM10,
natomiast przy ul. Dąbrowskiego 92.
W przypadku stężeń benzo(α)pirenu, przekroczenie poziomu docelowego odnotowano
na stanowiskach pomiarowych w Pile i w Kaliszu. Na podstawie pomiarów oraz analiz przy
wykorzystaniu analogii stref, wszystkie strefy w województwie wielkopolskim, w tym również strefę
aglomeracja poznańska, zaliczono do klasy C.
We wszystkich strefach, zakwalifikowanych do klasy C, należy wskazać obszary, w których
stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych stężeń danej substancji, a także opracować program
naprawczy.
Dla pyłu PM10 program naprawczy dla Poznania został już wcześniej opracowany. W roku
2005 na trzech stacjach pomiarowych zlokalizowanych na terenie miasta Poznania (przy ul. Polanka,
ul. Dąbrowskiego i ul. Szymanowskiego) przekroczenia dopuszczalnych poziomów dla pyłu
zawieszonego. Z tego względu Wojewoda Wielkopolski wydał na mocy Rozporządzenia Nr 39/07
z dnia 31 grudnia 2007 r. program ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań. Program
określa m.in. podstawowe kierunki działań, których podjęcie jest niezbędne do przywrócenia
standardów jakości powietrza w strefie. Do zadań podstawowych należy między innymi zastąpienie
starych kotłów węglowych nowszymi, wykorzystującymi „czystsze” paliwa oraz zastąpienie
indywidualnych systemów grzewczych systemami zbiorowego zaopatrzenia w ciepło. Działania te
umożliwiają ograniczenie nadmiernej emisji powodującej przekroczenia dopuszczalnych poziomów
substancji w powietrzu, występującej głównie w okresie grzewczym. W 2012 r. Urząd Marszałkowski
Województwa Wielkopolskiego przystąpił do aktualizacji programu ochrony powietrza dla strefy –
aglomeracja poznańska w zakresie pyłu PM10.
Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego przystąpił również do opracowania
programu ochrony powietrza dla strefy aglomeracja poznańska w zakresie benzo(α)pirenu.
Jakość wód podziemnych
Ocena jakości wód podziemnych prowadzona jest dla jednolitych części wód podziemnych
JCWPd. Miasto Poznań położone jest w obrębie jednolitej części wód podziemnych nr 62, a badaniem
ich jakości zajmuje się Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie.
W roku 2010 badania jakości wód podziemnych przeprowadzono w ramach monitoringu
diagnostycznego i objęto nimi 49 punktów pomiarowych. Żaden z punktów pomiarowych nie był
położony w granicach miasta Poznania. Zakres badań obejmował wskaźniki ogólne takie jak: odczyn,
temperatura, przewodność elektrolityczna, tlen rozpuszczony, ogólny węgiel organiczny oraz wskaźniki
nieorganiczne: amoniak, antymon, arsen, azotany, azotyny, bor, bar, beryl, chlorki, chrom, cyjanki,
cynk, fluorki, fosforany, glin, kadm, kobalt, magnez, molibden, mangan, miedź, nikiel, ołów, potas,
rtęć, selen, siarczany, sód, srebro, tytan, wapń, wodorowęglany, fenole, żelazo. Ocena jakości wód
przeprowadzona została w oparciu o rozporządzenie w sprawie kryteriów i sposobów oceny stanu wód
podziemnych12.
W punktach pomiarowych zlokalizowanych w granicach JCWPd nr 62 nie stwierdzono
w 2010 r. występowania wód bardzo dobrej jakości, wody dobrej jakości oznaczono
na 1 stanowisku (wody gruntowe), wody zadowalającej jakości na 4 stanowiskach (wody wgłębne),
na 1 stanowiskach stwierdzono niezadowalającą jakość wód (wody wgłębne), a w 1 otworze badania
wykazały złą jakość wód (wody wgłębne)13.
12
13
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobów oceny stanu wód podziemnych
(Dz. U. Nr 143, poz. 896)
Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2011, s.50
13
Klimat akustyczny
Klimat akustyczny analizowanego obszaru kształtowany jest przez hałas generowany z trasy
tramwajowej, przebiegającej z ul. 23 Lutego przez plac Wielkopolskiego do ul. Wolnica oraz hałas
samochodowy, generowany z ul. Wolnica, ul. 23 Lutego, ulic dojazdowych w obrębie placu
Wielkopolskiego oraz mniejszych ulic, takich jak ul. Masztalarska, ul. Kramarska.
Zgodnie z informacjami przedstawionymi na mapie akustycznej sporządzonej dla miasta
Poznania14 stwierdza się, że na analizowanym terenie nie występują przekroczenia dopuszczalnych
poziomów hałasu, zarówno dla pory dziennej jak i dla pory nocnej. W sąsiedztwie obszaru
opracowania hałas o największym natężeniu generuje zlokalizowana po jego północnej stronie
ul. Wolnica (hałas samochodowy i tramwajowy) oraz trasa tramwajowa przebiegającej z ul. 23 Lutego
przez plac Wielkopolskiego w kierunku ul. Wolnica, przy czym zasięgi ich ponadnormatywnych
oddziaływań nie sięgają analizowanego terenu.
Obszar planu obejmuje w stanie istniejącym teren zabudowy usługowej (usług administracji)
oraz teren zielni urządzonej, dla których, stosowanie do przepisów prawa, w tym ustawy z dnia 27
kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska15 i rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia
1 października 2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu
w środowisku16, nie określa się standardów akustycznych w środowisku.
Obszary podlegające ochronie
Na obszarze objętym zmianą mpzp nie występują cenne zasoby przyrodnicze, objęte prawną
ochroną w formie parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego, obszaru
chronionego krajobrazu, obszaru Natura 2000, zespołu przyrodniczo-krajobrazowego, użytku
ekologicznego, stanowiska dokumentacyjnego, pomników przyrody, ustanowione w trybie ustawy
z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
Na omawianym obszarze nie występują również pozostałe obszary chronione, podlegające
ochronie na podstawie innych przepisów odrębnych, tj. lasy, grunty rolne, główne zbiorniki wód
podziemnych, ujęcia wody oraz ich strefy ochronne, obszary ciche w aglomeracji. Omawiany obszar
nie jest również zlokalizowany w zasięgu obszarów, na których obowiązują, niekiedy znaczące,
ograniczenia w zagospodarowaniu terenów, np. obszarów ograniczonego użytkowania lub obszarów
narażonych na niebezpieczeństwo powodzi.
Biorąc powyższe pod uwagę, nie stwierdzono występowania ograniczeń w realizacji założeń
projektu mpzp, wynikających z występowania na omawianym obszarze obszarów prawnie chronionych
z zakresu ochrony przyrody lub ochrony środowiska.
Wyjątek stanowią ograniczenia w zagospodarowaniu i użytkowaniu terenów i zabudowy,
wynikające z położenia obszaru projektu planu w strefie ochrony konserwatorskiej.
4.
INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU
4.1
Cel opracowania projektu planu
Na omawianym terenie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego „Obszar
Staromiejski” w Poznaniu17. Prezydent Miasta Poznania pozytywnie rozpatrzył wniosek złożony przez
Archiwum Państwowe w Poznaniu o zmianę zapisów obowiązującego planu. Wniosek dotyczył
usunięcia zapisów uniemożliwiających rozbudowę istniejącego budynku Archiwum Państwowego oraz
ustalenie większego procentu zabudowy dla terenu, na którym jest on zlokalizowany.
14
15
16
17
Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem, Etap I: Mapa akustyczna
m. Poznania (2007), Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2007r.,
Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150, z późniejszymi zmianami
Dz. U. z 2012 r., poz. 1109
uchwała Nr XCIII/1055/III/2002 Rady Miasta Poznania z dnia 9 lipca 2002 r
14
4.2
Ustalenia projektu planu
Projekt planu składa się z części tekstowej, sporządzonej w formie projektu uchwały Rady
Miasta Poznania oraz z części graficznej – rysunku projektu planu, sporządzonego w skali 1:500.
W projekcie planu wyznaczono dwa tereny: teren zabudowy usługowej, oznaczony symbolem
U oraz teren zieleni urządzonej, oznaczony symbolem ZP.
Na terenie U ustalono lokalizację zabudowy o funkcji usług administracji z dopuszczeniem
funkcji służącej magazynowaniu i archiwizowaniu dokumentów. Lokalizację zabudowy wyznaczają
obowiązujące i nieprzekraczalne linie zabudowy, wskazane na rysunku planu.
Projekt planu dopuszcza rozbudowę istniejącego budynku Archiwum Państwowego
w północnej i wschodniej części terenu U. W przypadku rozbudowy ustalono obowiązek nawiązania do
architektury istniejącej części pod względem linii gzymsów i okapów, materiałów elewacyjnych,
kolorystyki elewacji, lokalizacji detali architektonicznych.
W zakresie parametrów i wskaźników dotyczących zabudowy na terenie U ustalono:
•
wysokość zabudowy nie większą niż 5 kondygnacji i nie więcej niż 21 m,
•
intensywność zabudowy terenu nie mniejszą niż 2,8 i nie większą niż 5,1,
•
powierzchnię zabudowy terenu nie większą niż wynikającą z linii zabudowy, z dopuszczeniem
wysunięcia poza linię zabudowy kondygnacji podziemnych, a także części budynków, takich jak:
okapy, gzymsy, schody lub pochylnie,
•
powierzchnię terenu biologicznie czynną nie mniejszą niż 0,5% powierzchni terenu,
•
dachy strome o kącie pochylenia połaci dachowych nie większym niż 25° lub płaskie,
•
dopuszczenie lokalizacji transparentnych dachów lub ich elementów,
•
powierzchnię nowo wydzielonych działek budowlanych nie mniejszą niż 1800 m2.
Ponadto, na terenie U – w jego północnej części – ustalono lokalizację ciągu pieszego,
w miejscu wskazanym na rysunku planu. W tej części planu wyznaczono również strefę wspólnego
dostępu do terenu U i do terenu zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zlokalizowanej poza
północną granicą mpzp.
Projekt planu określa normatyw parkingowy dla zabudowy zlokalizowanej na terenie U. W tym
zakresie ustalono lokalizację stanowiska postojowych dla użytkowników biur i urzędów w kondygnacji
podziemnej, pod warunkiem, że nie będzie to kolidowało z ograniczeniami wynikającymi z ochrony
konserwatorskiej analizowanego obszaru oraz jego poszczególnych obiektów (budynku Archiwum
Państwowego i średniowiecznych murów miejskich). Określono minimalną liczbę stanowisk
postojowych dla samochodów osób niepełnosprawnych oraz dla rowerów, a także ustalono lokalizację
miejsca do przeładunku towarów.
Teren zieleni urządzonej ZP stanowi w znacznej części skwer im. Romana Wilhelmiego.
Na terenie tym ustalono nakaz zachowania ciągłości powiązań pieszych, w tym kontynuacji ciągu
pieszego wskazanego na rysunku planu na terenie U z innymi ciągami zlokalizowanymi w granicy
mpzp oraz z chodnikami zlokalizowanymi poza granicą planu. Ustalono również lokalizację ciągu
pieszego wokół baszty obronnej, położonej w północnej części terenu, o szerokości nie mniejszej niż
3,6 m. Z kolei w południowej części terenu ZP ustalono lokalizację pomnika w miejscu wskazanym
na rysunku planu (pomnika Romana Wilhelmiego). Udział powierzchni biologicznie czynnej na terenie
ZP nie może być mniejszy niż 45% jego powierzchni.
W zakresie ograniczeń w użytkowaniu terenu ZP, ustalono zakaz lokalizacji budynków oraz
miejsc postojowych dla samochodów. Ustalono natomiast lokalizację łącznie nie więcej niż 20 miejsc
postojowych dla rowerów.
Z uwagi na lokalizację w reprezentacyjnym fragmencie miasta oraz zabytkowy charakter
obszaru planu, dużo miejsca poświęcono ustaleniom w zakresie ochrony i kształtowania ładu
przestrzennego, a także w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków.
Na całym obszarze planu ustalono zakaz lokalizacji:
•
tymczasowych obiektów budowlanych,
•
napowietrznych sieci infrastruktury technicznej, z wyjątkiem sieci trakcyjnych,
•
wolno stojących stacji transformatorowych,
•
wolno stojących stacji bazowych telefonii komórkowej,
•
klimatyzatorów, wentylatorów, kolektorów słonecznych, anten i stacji bazowych telefonii
komórkowej na elewacjach budynku i dachach,
•
żaluzji i rolet zewnętrznych, z wyjątkiem dopuszczenia ozdobnych krat w oknach przyziemia,
•
garaży wolno stojących i budynków gospodarczych,
15
•
ogrodzeń, z wyjątkiem służących zachowaniu bezpieczeństwa.
Na terenach U i ZP dopuszczono natomiast lokalizację obiektów małej architektury, dojść,
dojazdów na terenie U (również poza strefą wspólnego dostępu), ciągów pieszych na terenie ZP oraz
sieci infrastruktury technicznej, z wyjątkiem tych napowietrznych.
Na całym obszarze planu ustalono zakaz lokalizacji urządzeń reklamowych oraz w sposób
szczegółowy określono zasady lokalizacji na terenach szyldów i tablic informacyjnych. Dla przestrzeni
publicznych wprowadzono obowiązek zachowania spójnego rozwiązania elementów wyposażenia,
takich jak: nawierzchnie, latarnie, obiekty małej architektury.
W zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków ustalono ochronę na terenie całego
obszaru planu:
•
fragmentu obszaru pomnika historii „Poznań – historyczny zespół miasta”,
•
fragmentu „zespołu urbanistyczno-architektonicznego Starego Miasta z budynkami
użyteczności publicznej, sakralnymi oraz kamienicami mieszczańskimi” (nr A225, decyzja
z dnia 04.06.1979 r.),
•
fragmentu „zespołu urbanistyczno-architektonicznego kolebki miasta, najstarszego
przedmieścia i najstarszych dzielnic XIX-wiecznego Poznania z budynkami użyteczności
publicznej, sakralnymi, założeniami parkowymi i willowymi, zabytkami architektury
przemysłowej i kamienicami” (nr A239, decyzja z dnia 06.10.1982 r.),
•
otoczenia gmachu Archiwum Państwowego w Poznaniu przy ul. 23 Lutego nr 41/43” (nr A855
decyzja z dnia 28.12.2011 r.),
•
zabytków archeologicznych.
Na terenach U i ZP ochroną objęto wskazane na rysunku planu fragmenty „pozostałości
średniowiecznych murów miejskich wewnętrznego i zewnętrznego pierścienia obwarowań miasta
z fragmentami baszt i Bramy Wronieckiej” (nr 250, decyzja z dnia 13.07.1984 r.).
Na terenie U ustalono ochronę budynku „Najwyższego Sądu Krajowego, ob. Archiwum”
(nr A220, decyzja z dnia 23.05.1979 r.), natomiast na terenie ZP obiekt „baszty obronnej” (nr A002,
decyzja z dnia 16.04.1066 r.).
Zarówno na terenie U, jak i ZP ustalono wyeksponowanie przebiegu pozostałości
średniowiecznych murów miejskich, w miejscu wskazanym na rysunku planu posadzką, obiektami
małej architektury lub zielenią, z dopuszczeniem odkopania, rekonstrukcji lub uzupełnienia.
W zakresie zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego projekt mpzp
„Archiwum Państwowe” w Poznaniu ustala:
•
zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać
na środowisko, z wyjątkiem inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej,
•
zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów,
•
odprowadzanie ścieków komunalnych do sieci kanalizacji ogólnospławnej,
•
odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych z terenu U do sieci kanalizacji ogólnospławnej
lub na teren ZP,
•
zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na terenie ZP w jego obrębie,
•
stosowanie zasad akustyki architektonicznej i budowlanej w budynkach wymagających komfortu
akustycznego,
•
dopuszczenie zagospodarowania mas ziemnych w obrębie terenu,
•
dopuszczenie stosowania indywidualnych systemów grzewczych, przy czym zakazuje się
stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, z wyjątkiem paliw odnawialnych
z biomasy.
W zakresie prowadzenia gospodarki wodnej na terenach znajdujących się w granicach
projektu planu ustalono zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej. Ustalono powiązanie sieci
infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci. Dopuszczono
roboty budowlane w zakresie infrastruktury technicznej, w tym: wodociągowej, kanalizacyjnej,
gazowej, ciepłowniczej, elektroenergetycznej, telekomunikacyjnej i teleinformatycznej, a także
w zakresie systemu monitoringu wizyjnego oraz systemu służb ratowniczych i bezpieczeństwa
publicznego.
16
4.3
Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami
Stosownie do ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym zapisy projektu planu miejscowego (część tekstowa i graficzna) muszą być powiązane
z zapisami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, a rada gminy
uchwala plan miejscowy dopiero po wcześniejszym stwierdzeniu jego zgodności ze studium. Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy sporządza się w celu określenia
polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego.
W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”
obszar objęty opracowaniem projektu planu miejscowego „Archiwum Państwowe” w Poznaniu
znajduje się w strefie A – CENTRUM MIASTA, obejmującej teren ograniczony: torami kolejowymi od
ul. Poznańskiej do doliny rzeki Warty, doliną rzeki Warty, ulicami Królowej Jadwigi, Towarową,
mostem Dworcowym oraz ulicą F.D. Roosevelta.
W „Studium...” obszar znajdujący się w granicach projektu planu stanowi teren zabudowy
śródmiejskiej, zwartej, średniowysokiej o funkcji: usługowej, centrotwórczej i ogólnomiejskiej oraz
mieszkaniowej wielorodzinnej, oznaczony symbolem UMsw.
Kształtując zagospodarowanie obszaru strefy centralnej i Starego Miasta należy dążyć do jego
kształtowania jako ważnych miejsc tożsamości i identyfikacji przestrzeni miasta, m.in. poprzez:
ochronę wartościowego zainwestowania, intensyfikację funkcji centrotwórczych, zwiększenie
atrakcyjności usług poprzez:
•
utrzymanie i koncentrację atrakcyjnych usług wzdłuż ważnych przestrzeni publicznych
(w szczególności na terenie Starego Miasta, wzdłuż Ringu Stübbena),
•
wprowadzenie różnorodności funkcjonalnej, w tym usług handlu o powierzchni sprzedaży
powyżej 2000 m2,
•
poszerzanie stref dla ruchu pieszego, m.in. wskazanie ulic o dominacji handlu, jako ulic
o priorytecie dla ruchu pieszego,
•
poprawę dostępności komunikacyjnej,
•
budowę garaży podziemnych i kubaturowych.
W zakresie kierunków ochrony środowiska przyrodniczego i jego zasobów „Studium...”
wskazuje na konieczność dążenia do poprawy jakości wód podziemnych i powierzchniowych, w tym
wód rzeki Warty, poprzez zmniejszenie obciążeń i wyeliminowanie zrzutów ścieków bytowych oraz
przemysłowych do wód powierzchniowych i gruntowych. W celu polepszenia przepływu powietrza
w mieście postuluje zwiększanie powierzchni terenów zieleni towarzyszącej zabudowie, tworzenie
pasów zieleni w ciągach komunikacyjnych oraz uwzględnianie w założeniach urbanistycznych korytarzy
przewietrzania miasta.
W zakresie zasad ochrony cennego kulturowo zespołu urbanistyczno-architektonicznego
miasta lokacyjnego „Studium...” wskazuje na konieczność dążenia do m.in. zachowania historycznych
linii zabudowy ulic i placów, jeżeli nie koliduje to z przyjętymi rozwiązaniami komunikacyjnymi oraz do
zaakcentowania elementów krystalizujących przestrzeń, walorów dawnego zagospodarowania,
elementów symbolicznych, tj. dominant, placów, alei.
W kontekście powyższych ustaleń zapisy analizowanego projektu planu należy uznać za
zgodne z zapisami „Studium...”, zwłaszcza w zakresie:
• utrzymania
atrakcyjnych
usług
wzdłuż
ważnych
przestrzeni
publicznych
(w szczególności na terenie Starego Miasta) – zachowanie budynku Archiwum Państwowego
i umożliwienie jego rozbudowy, utrzymanie przeznaczenia budynku pod usługi administracji,
z dopuszczeniem funkcji służącej magazynowaniu i archiwizowaniu dokumentów,
• budowy garaży podziemnych i kubaturowych – dopuszczenie lokalizacji na terenie
U kondygnacji podziemnych i zapewnienie lokalizacji w niej wymaganej ilości stanowisk
postojowych,
• poszerzanie stref dla ruchu pieszego – zachowanie ogólnodostępnego terenu zieleni
urządzonej ZP, ustalenie lokalizacji ciągów pieszych, w tym ciągu wokół baszty obronnej
na terenie ZP i ciągu w północnej części terenu U, zachowanie ciągłości powiązań pieszych,
w tym kontynuacji ciągu pieszego wskazanego na rysunku planu na terenie U z innymi
ciągami zlokalizowanymi w granicy mpzp oraz z chodnikami zlokalizowanymi poza granicą
planu, dopuszczenie lokalizacji nowych ciągów pieszych na terenie ZP.
Projekt planu, stosownie do zapisów „Studium”, pozwala na ochronę i kształtowanie ładu
przestrzennego. Służą temu szczegółowe zapisy dotyczące m.in. zakazów lokalizacji na obszarze planu
17
obiektów dysharmonizujących przestrzeń, m.in.: tymczasowych obiektów budowlanych, urządzeń
reklamowych, napowietrznych sieci infrastruktury technicznej.
4.4
Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń
projektu planu
Jak już wcześniej wspominano, na omawianym terenie obowiązuje miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego. W przypadku odstąpienia od uchwalenia mpzp „Archiwum
Państwowe” zasady kształtowania polityki przestrzennej i sposobu postępowania w sprawach
przeznaczania omawianego terenu na określone cele oraz ustalania zasad jego zagospodarowania
określane będą na podstawie ustaleń mpzp „Obszar Staromiejski”.
Nie przewiduje się wystąpienia zasadniczych zmian stanu środowiska przyrodniczego
na skutek odstąpienia od realizacji ustaleń mpzp „Archiwum Państwowe”, bowiem środowisko
przyrodnicze analizowanego obszaru, a zwłaszcza powierzchnia ziemi, zasoby wodne, szata roślinna,
zostały już wcześniej znacząco i trwale przekształcone na skutek realizacji obecnie istniejącej
zabudowy usługowej, układu komunikacyjnego oraz podziemnej infrastruktury technicznej. Niemniej,
pozytywnym aspektem będzie utrzymanie obecnego procentu powierzchni zabudowy w obrębie terenu
U, ponieważ w mpzp „Obszar Staromiejski” ustalony jest zakaz rozbudowy istniejącego zabytkowego
gmachu Archiwum.
5.
CELE
OCHRONY
ŚRODOWISKA
USTANOWIONE
MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM, LOKALNYM
NA
SZCZEBLU
Akcesja Polski do Unii Europejskiej nałożyła na Polskę nowe obowiązki, wynikające
z konieczności dostosowania prawa polskiego do regulacji unijnych. Ochrona środowiska wraz
z Traktatem z Maastricht (1991) włączona została przez Wspólnoty Europejskie do spisu ich stałych
zadań, dla których określono cele działań zapobiegawczych i regulujących. Obecnie prawo Unii
Europejskiej regulujące ochronę środowiska liczy sobie kilkaset aktów prawnych, obejmujących
dyrektywy, rozporządzenia, decyzje i zalecenia.
Do priorytetów Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska zaliczyć należy m.in.
przeciwdziałanie zmianom klimatu, ochronę różnorodności biologicznej, ograniczenie wpływu
zanieczyszczenia na zdrowie, a także lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych.
Do dokumentów rangi międzynarodowej – wspólnotowej – formułujących cele ochrony
środowiska, istotne z punktu widzenia projektu mpzp „Archiwum Państwowe” w Poznaniu, zaliczyć
można:
•
Dyrektywę Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków
komunalnych (91/271/EWG), nakładającą na Państwa Członkowskie wymóg wyposażenia
aglomeracji w systemy zbierania ścieków komunalnych – realizowany w projekcie mpzp poprzez
ustalenie: nakazu odprowadzania ścieków komunalnych do sieci kanalizacji ogólnospławnej;
•
Dyrektywę Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością
otaczającego powietrza (96/62/WE), nakładającą na Państwa Członkowskie obowiązek
utrzymania jakości powietrza tam, gdzie jest ona dobra, oraz jej poprawie w pozostałych
przypadkach - cel szczególnie istotny w kontekście obowiązywania dla Poznania Programu
ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań, realizowany w projekcie mpzp poprzez
ustalenie: zakazu stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, z wyjątkiem paliw
odnawialnych z biomasy, w przypadku stosowania indywidualnych systemów grzewczych,
zakazu lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać
na środowisko, za wyjątkiem inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej,
•
Europejską Konwencję o ochronie dziedzictwa archeologicznego z dnia 16 stycznia
1992 r., przyjętą przez Polskę w 1996 r. (Dz. U. Nr 120, poz. 564). Celem Konwencji jest
ochrona dziedzictwa archeologicznego jako źródła zbiorowej pamięci europejskiej oraz jako
instrumentu dla badań historycznych oraz badań naukowych. Za przedmiot dziedzictwa
archeologicznego uznaje się wszystkie pozostałości, obiekty oraz wszelkie inne ślady ludzkości
z minionych epok, których zachowanie i analiza pomogą prześledzić historię ludzkości i jej
stosunek do środowiska naturalnego, dla których wykopaliska, odkrycia oraz inne metody badań
nad dziejami ludzkości i nad jej środowiskiem stanowią główne źródło informacji, i które
znajdują się na obszarach pozostających pod jurysdykcją stron. Realizowana w projekcie mpzp
18
poprzez ustalenia w zakresie zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków, dotyczących
ochrony na terenie projektu planu wszystkich obszarów i obiektów objętych wpisami do rejestru
zabytków miasta Poznania, a także poprzez ustalenie obowiązku wyeksponowania przebiegu
pozostałości średniowiecznych murów miejskich posadzką, obiektami małej architektury lub
zielenią, z dopuszczeniem ich odkopania, rekonstrukcji lub uzupełnienia.
Na szczeblu krajowym cele ochrony środowiska ustanawiają strategiczne dokumenty rządowe:
II Polityka Ekologiczna Państwa oraz Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą
do roku 2016. Oba te dokumenty respektują zapisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.,
mówiące o konieczności zapewnienia przez Rzeczypospolitą Polską ochrony środowiska kierując się
zasadą zrównoważonego rozwoju oraz konieczności zapewnienia przez władze publiczne
bezpieczeństwa ekologicznego współczesnemu i przyszłym pokoleniom.
II Polityka Ekologiczna Państwa
Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest zasada zrównoważonego rozwoju,
ustanowiona w ramach Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro w 1992 r. Podstawowym
założeniem zrównoważonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych
sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie
zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne
jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów
przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym,
ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zrównoważonego rozwoju jest równorzędne
traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania
zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki.
Podstawowym celem polityki jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju, czyli
mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych. Wśród metod realizacji polityki
ekologicznej państwa priorytet ma stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania i systemów
zarządzania środowiskowego, które pozwalają powiązać efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi,
zwłaszcza w przemyśle i energetyce, transporcie, rolnictwie, leśnictwie, budownictwie i gospodarce
komunalnej, zagospodarowaniu przestrzennym, turystyce, ochronie zdrowia, handlu i działalności
obronnej.
Cele szczegółowe polityki ekologicznej państwa ujęto w dwóch grupach: w sferze racjonalnego
użytkowania zasobów naturalnych i w zakresie jakości środowiska. Wśród nich, w kontekście zakresu
ustaleń projektu mpzp dla rejonu ulicy Łysogórskiej w Poznaniu, wymienić należy m.in.:
•
racjonalizację użytkowania wody, jakość wód, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy
ustalające zasady prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej: nakaz zaopatrzenia
w wodę pitną z sieci wodociągowej, odprowadzenie ścieków komunalnych do sieci kanalizacji
ogólnospławnej, w zakresie wód opadowych i roztopowych: odprowadzanie wód z terenu U do
sieci kanalizacji ogólnospławnej lub na teren ZP, na terenie ZP zagospodarowanie wód
w obrębie terenu;
•
jakość powietrza, zmiany klimatu, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające:
zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, z wyjątkiem paliw odnawialnych
z biomasy w przypadku stosowania indywidualnych systemów grzewczych, zakazu lokalizacji
przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, za
wyjątkiem inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej.
Ponadto, dokument wskazuje na konieczność stworzenia spójnego wewnętrznie systemu
prawa ochrony środowiska, dostosowanego do wymagań unijnych. Wymaga poddania dokumentów
programowych z dziedziny ochrony środowiska (planów, strategii, polityk, itp.) ocenie ekologicznej
skuteczności lub ocenie oddziaływania na środowisko (w formie strategicznych ocen oddziaływania
na środowisko), ocenie efektywności kosztowej, konsultacjom społecznym, ocenie zgodności
z wymogami Unii Europejskiej.
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 stanowi
załącznik do uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r. w sprawie przyjęcia
Polityki. Sporządzona została przez Ministerstwo Środowiska, zgodnie z wymogiem ustawy
z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Omawiany dokument określa cele
średniookresowe do 2016 r. oraz wskazuje kierunki działań do wykonania w latach 2009-2012
w odniesieniu do zagadnień związanych z:
19
•
•
•
kierunkami działań systemowych,
ochroną zasobów naturalnych,
poprawą jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
Wśród działań systemowych dokument wymienia aspekt ekologiczny w planowaniu
przestrzennym i w jego ramach cel dotyczący podnoszenia roli planowania przestrzennego, które
powinno być podstawą lokalizacji nowych inwestycji. Wskazuje się na konieczność wdrażania
wytycznych, dotyczących uwzględnienia w planach zagospodarowania przestrzennego wymagań
ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wdrożenie przepisów, umożliwiających przeprowadzenie
strategicznej oceny oddziaływania na środowisko już na etapie studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy, zatwierdzenie wszystkich obszarów europejskiej sieci
Natura 2000, uwzględnianie obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, określenie zasad
ustalania progów tzw. chłonności środowiskowej oraz pojemności przestrzennej zależnie od typu
środowiska, uwzględniania w planach wyników monitoringu środowiska.
Na szczeblu gminnym wyraz realizacji Polityki stanowi Program Ochrony Środowiska dla
Miasta Poznania na lata 2009-2012. Program określił zadania w zakresie ochrony środowiska dla
Poznania dla okresu czteroletniego (lata 2009-2012) oraz zdefiniował cele średniookresowe dla miasta
do roku 2015. Wskazuje działania strategiczne, obejmujące cele i kierunki działań realizowanych
w Poznaniu w zakresie ochrony środowiska, podzielone na trzy bloki tematyczne, w tym:
•
cele i priorytety o charakterze systemowym obejmującym rozwój społeczno-gospodarczy gminy
w powiązaniu z ochroną środowiska,
•
cele i priorytety w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania
zasobów przyrody,
•
cele i priorytety w zakresie poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
Zapisy projektu planu „Archiwum Państwowe” w Poznaniu, w ramach problematyki jakiej dotyczą,
realizują część celów ekologicznych, wskazanych we wspomnianym programie. Są to poniższe cele
ekologiczne:
1. Poprawa jakości wód powierzchniowych i zapewnienie odtwarzalności zasobów wód
podziemnych. Realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zaopatrzenie w wodę
pitną z sieci wodociągowej, odprowadzanie ścieków komunalnych do sieci ogólnospławnej,
odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych z terenu U do sieci kanalizacji ogólnospławnej
lub na teren ZP, na terenie ZP zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych w obrębie
terenu.
2. Ochrona i utrzymanie użytków zielonych kształtujących krajobrazy miejskie. Realizowany
w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zachowanie ogólnodostępnego terenu zieleni
urządzonej ZP (skweru im. Romana Wilhelmiego), zagospodarowanie zielenią wszystkich
wolnych od utwardzenia fragmentów terenów, zachowanie istniejących ciągów pieszych
i dopuszczenie realizacji nowych ciągów na terenie ZP, wprowadzenie szczegółowych zapisów
w zakresie ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, co pozwoli na poprawę walorów
estetycznych i krajobrazowych terenu ZP .
6.
PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO
PRZYRODNICZE
6.1.
Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i warunki podłoża
Antropogeniczne przeobrażenia powierzchni ziemi związane są głównie z działaniami
techniczno-inżynieryjnymi, a zasięg tych zmian warunkowany jest skalą projektowanych w planach
inwestycji, zwłaszcza przewidywanej powierzchni nowej inwestycji oraz głębokością prowadzonych
prac ziemnych. Wszelkie przekształcenia w zagospodarowaniu terenu, zmierzające do wprowadzenia
nowych obiektów budowlanych, ciągów komunikacyjnych lub elementów infrastruktury technicznej,
prowadzą do nieodwracalnego zniszczenia powierzchni ziemi, ponieważ jej poszczególne formy są
na ogół adaptowane do założeń poszczególnych projektów inwestycyjnych.
Projektem planu obejmuje się tereny których powierzchnia ziemi została silnie przekształcona
w wyniku realizacji obecnego zainwestowania, w tym historycznych elementów murów miejskich,
zabytkowego gmachu Archiwum Państwowego, sieci infrastruktury technicznej.
20
Projekt planu na terenie U dopuścił możliwość rozbudowy istniejącego budynku oraz lokalizacji
kondygnacji podziemnych, również poza wyznaczonymi na tym terenie liniami zabudowy, w których
realizowane będą m.in. stanowiska postojowe.
Realizacja nowej części budynku Archiwum wraz z kondygnacjami podziemnymi spowoduje
znaczące oddziaływania na powierzchnię ziemi. Prace realizacyjne w okresie budowy planowanej
inwestycji spowodują zarówno trwałe,jak i krótkoterminowe przeobrażenia powierzchni ziemi oraz
środowiska gruntowo-wodnego w obrębie terenu objętego pracami. Ingerencja ta będzie
spowodowana:
•
naruszeniem powierzchni terenu, związanym z pracami ziemnymi przy wykonywaniu wykopów,
•
naruszeniem powierzchni terenu, związanym z pracami ziemnymi przy wykonywaniu fundamentów
obiektów inżynierskich,
•
wytworzeniem określonej ilości różnego rodzaju odpadów i ścieków,
•
ewentualnym krótkotrwałym obniżeniem zwierciadła wód podziemnych, powstałym na skutek
konieczności wykonania odwodnień związanych z wykonywaniem fundamentów obiektów
inżynierskich (ograniczone do przestrzeni poszczególnych wykopów).
Wykopy związane z fundamentowaniem obiektów budowlanych powodują powstawanie mas
ziemnych, które należy w odpowiedni sposób zagospodarować. Z reguły wskazane jest, aby ziemia
pochodząca z wykopów została w miarę możliwości zagospodarowana w granicach działki
inwestorskiej, nie powodując jednak naruszenia istniejących spływów powierzchniowych w stosunku
do terenów sąsiadujących. Zapis o dopuszczeniu zagospodarowania mas ziemnych w obrębie terenu
znalazł się w projekcie mpzp. Jednak z uwagi na niewielką powierzchnię obszaru planu, a także
specyfikę planowanej inwestycji, związaną z realizacją kondygnacji podziemnych, ilość mas ziemnych
może być tak znaczna, że będą one musiały być usunięte, w uzgodnieniu z władzami Miasta,
na wskazane miejsce poza obszar projektu planu.
Szczególną uwagę należy zwrócić na grunty zanieczyszczone np. na skutek wycieku paliw, czy
olejów. Zanieczyszczony grunt powinien być natychmiast usuwany i zastąpiony gruntem czystym.
Grunt zanieczyszczony powinien zostać zdeponowany na specjalnie przygotowanym placu
magazynowym (szczelna powierzchnia, kontrola odprowadzania odcieków) i następnie wywieziony do
utylizacji przez firmy posiadające koncesję na tego typu działalność.
W trakcie prowadzenia robót ziemnych powstaną trwałe przeobrażenia w środowisku
gruntowym w miejscach wykonania wykopów. Rozpoznanie warunków gruntowo-wodnych, przy
założeniu maksymalnych poziomów występowania wód gruntowych, może sugerować przyjęcie
sposobu odwodnienia wykopów fundamentowych pod obiekty inżynierskie, ponieważ poziom ich
posadowienia może znajdować się poniżej zwierciadła wód gruntowych.
Do działań minimalizujących negatywne oddziaływanie inwestycji na powierzchnie ziemi
i środowisko gruntowo-wodne zaliczyć można:
•
•
•
•
•
ograniczenie do niezbędnego minimum terenów zajętych techniczną ingerencją, w tym terenu
zaplecza budowy i parku maszyn, a także czasu trwania robót budowlanych,
zapewnienie funkcjonalności systemu gospodarowania odpadami i odzyskanymi materiałami,
zastosowanie odpowiednich odwodnień budowlanych,
racjonalne gospodarowanie odpadami na etapie eksploatacji inwestycji, nadążające za postępem
robót zagospodarowywanie powierzchni terenów zdegradowanych w wyniku działalności związanej
z budową i utrzymaniem urządzeń i instalacji,
właściwy nadzór i eksploatacja na etapie eksploatacji.
W celu ochrony środowiska gruntowo-wodnego przed zanieczyszczeniami emitowanymi
w trakcie wykonywania prac ziemnych przy realizacji nowej części budynku Archiwum należy właściwie
zaprojektować i zorganizować roboty ziemne oraz zaplecze budowy. W wielu wypadkach zła
organizacja robót, jak również brak odpowiedniego nadzoru, mogą doprowadzić do zanieczyszczenia
gruntu i wody gruntowej paliwami, zanieczyszczania terenu wokół budowy niewykorzystanymi
materiałami lub odpadami, niszczenia istniejącej infrastruktury oraz obniżenia jakości wykonawstwa,
która pośrednio ma wpływ na stan środowiska w okresie eksploatacji. Wobec powyższego, roboty
powinny być prowadzone w taki sposób, aby maksymalnie ograniczyć zasięg ewentualnych szkód,
obszarów naruszenia powierzchni ziemi oraz ilość powstających odpadów. Prace ziemne należy
prowadzić pod nadzorem i zgodnie z dokumentacją projektową. Do budowy powinien być
wykorzystywany sprawny technicznie sprzęt i środki transportu, eksploatacja powinna być zgodna
21
0z instrukcjami obsługi. Sprzęt i środki transportu powinny być dostosowane do wielkości
realizowanego zadania.
Ponadto, w celu ograniczenia możliwości zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego
ściekami i odpadami powstającymi na etapie realizacji inwestycji, należy zorganizować zaplecze
budowy w sposób zabezpieczający grunt i wodę przed zanieczyszczeniami substancjami
ropopochodnymi (na terenie placów postojowych dla maszyn i środków transportu), wyposażyć je
w pomieszczenia socjalno-bytowe dla pracowników, przenośne toalety dla pracowników oraz skład
materiałów budowlanych. Powstałe w czasie realizacji inwestycji ścieki i odpady powinny być usuwane
z terenu budowy zgodnie z obowiązującymi przepisami odrębnymi i normami.
Powyższe zasady prowadzenia prac budowlanych w zakresie odwodnienia wykopów oraz
zabezpieczenia jakości środowiska gruntowo-wodnego nie stanowią zakresu ustaleń planów
miejscowych, nie mniej jednak powinny być uwzględnione na późniejszym etapie inwestycyjnym w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji.
Znacznie mniejsze przekształcenia powierzchni ziemni przewidywane są na terenie ZP. Projekt
planu ustalił na tym terenie zakaz lokalizacji budynków i miejsc postojowych dla samochodów.
Dopuszczono natomiast realizacje inwestycji, pozwalającej na wyeksponowanie przebiegu pozostałości
murów miejskich, wskazanych na rysunku planu. Jedną z możliwości jest odkopanie, rekonstrukcja lub
uzupełnienie murów. Realizacja tego typu działań wymagać będzie przeprowadzenie wykopów, które
spowodują trwałe przekształcenia powierzchni ziemi. Tego typu oddziaływań można się również
spodziewać na skutek prowadzenia robót budowlanych w zakresie sieci infrastruktury technicznej
(m.in.
wodociągowej,
kanalizacyjnej,
gazowej,
ciepłowniczej,
elektroenergetycznej,
telekomunikacyjnej i teleinformatycznej itd.), dopuszczonych do realizacji zarówno na terenie U, jak
i ZP.
Przewidywana realizacja rozbudowy gmachu Archiwum Państwowego będzie oczywiście
wpływać na zmianę powierzchni ziemi oraz zmianę struktury i funkcjonowania innych elementów
środowiska w sposób trwały lub długotrwały. Należy jednak uznać, że zjawisko to jest procesem
niezbędnym dla poprawy sprawności funkcjonowania Archiwum oraz dla poprawy walorów
estetycznych analizowanego obszaru. Wyeksponowanie przebiegu pozostałości średniowiecznych
murów oraz realizacja nowych ciągów pieszych na terenie ZP przyczyni się również do wzrostu
znaczenia analizowanego terenu jako przestrzeni publicznej.
6.2.
Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne
Ze względu na brak występowania na obszarze objętym analizą wód powierzchniowych, nie
przewiduje się bezpośredniego oddziaływania na ich stan i jakość na skutek realizacji ustaleń mpzp
„Archiwum Państwowe” w Poznaniu.
Projekt planu na terenie U dopuścił możliwość rozbudowy istniejącego budynku oraz lokalizacji
kondygnacji podziemnych, również poza wyznaczonymi na tym terenie liniami zabudowy, w których
realizowane będą m.in. stanowiska postojowe. Znaczące oddziaływania na środowisko wodne –
stosunki wodne oraz jakość wód podziemnych – mogą wynikać z prowadzenia prac odwodnieniowych
oraz nieprawidłowego odprowadzania wód opadowych, roztopowych lub też ścieków z rejonu budowy.
Budowa obiektów podziemnych, w zależności od warunków gruntowo-wodnych, a zwłaszcza
głębokości zalegania wód podziemnych (zarówno piętra czwartorzędowego i trzeciorzędowego),
spowodować może zmianę reżimu ich przepływu. Dlatego realizacja kondygnacji podziemnych
wymagać będzie wykonania szczegółowych badań geotechnicznych i geologiczno-inżynierskich
z elementami badań hydrogeologicznych. W zależności od wyników tych badań, zwłaszcza
dotyczących głębokości i rodzaju wód gruntowych oraz kierunku ich przepływu, niezbędne może
okazać się wskazanie metody odwodnienia terenu inwestycji, która pozwoli na utrzymanie w możliwie
niezmienionym stanie warunków wodnych w rejonie inwestycji. Brak takiego odwodnienia
spowodować może podniesienie się poziomu wód gruntowych (w strefie położonej przed przegrodą
podziemną) oraz zmianę warunków geotechnicznych podłoża gruntowego na terenach położonych za
inwestycją podziemną18.
W rejonie projektowanej podziemnej inwestycji niezbędne będzie zorganizowanie placu
zaplecza budowy. Poza zaspokojeniem potrzeb socjalnych, place budowy będą służyły jako miejsca
18
Problem piętrzenia wód gruntowych na przykładach głębokiego posadowienia obiektów w Poznaniu, dr hab. Antoni
Florkiewicz, mgr Maciej Troć, Politechnika Poznańska; Inżynieria i Budownictwo nr 7/2002
22
postojowe dla maszyn budowlanych i pojazdów ciężarowych. Podczas tankowania maszyn
budowlanych oraz podczas ich awarii i napraw istnieje potencjalne zagrożenie występowania
wycieków paliwa, olejów (szczególnie oleju hydraulicznego) i innych płynów eksploatacyjnych, które
mogą zanieczyścić wody podziemne. W związku z powyższym, podczas realizacji należy zabezpieczyć
teren budowy, a wszelkie prace budowlane wykonywać w sposób jak najmniej inwazyjny dla
zachowania stosunków wodnych i jakości wód podziemnych na przedmiotowym obszarze. Takie
ustalenia nie są jednak przedmiotem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Na etapie
sporządzania projektu budowlanego garażu podziemnego należy przewidzieć wykonywanie prac
budowlanych w taki sposób, aby ich realizacja nie stanowiła źródła uciążliwości dla wód podziemnych
w fazie budowy.
Projekt planu w pełnym zakresie reguluje, istotne z punktu widzenia zachowania jakości wód
podziemnych, zasady prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej. Ustalono zaopatrzenie terenów
w wodę pitną wyłącznie z sieci wodociągowej, wprowadzono obowiązek odprowadzania ścieków
komunalnych, powstających na terenach objętych planem, do sieci kanalizacji ogólnospławnej.
Ograniczy to do minimum ryzyko przedostawania się niebezpiecznych dla środowiska substancji
zawartych w ściekach do gruntu, a w dalszej kolejności do wód gruntowych. Ustalono również
odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych z terenu U do sieci kanalizacji ogólnospławnej lub
na teren ZP. Na terenie ZP ustalono zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych w obrębie
terenu. W związku z powyższym, tylko nieprawidłowe funkcjonowanie systemu kanalizacji
ogólnospławnej stanowiłoby zagrożenie dla jakości zasobów wodnych.
6.3.
Oddziaływanie na różnorodność biologiczną
Obszar projektu planu pozbawiony jest w znacznej części powierzchni biologicznie czynnej.
Jest to teren silnie przekształcony antropogenicznie. Mimo, że w jego granicach znajduje się teren
zieleni urządzonej (skwer), to charakteryzuje się znacznym udziałem powierzchni uszczelnionej,
pozbawionej miejsc, które mogłyby pełnić funkcję siedlisk dla większości populacji organizmów
roślinnych, zwierzęcych, czy też mikroorganizmów, które decydują o różnorodności biologicznej
danego obszaru. Szatę roślinną analizowanego obszaru stanowią nieliczne kompozycje krzewów,
nasadzone w obrębie skweru, pełniących tu raczej funkcje estetyczne i ozdobne, a w mniejszym
stopniu funkcje przyrodnicze.
Projekt planu „Archiwum Państwowe” zakłada utrzymanie obecnego sposobu
zagospodarowania terenu ZP, z kolei rozbudowa budynku Archiwum Państwowego odbywać się
będzie na terenie obecnie w znacznej mierze uszczelnionym. W związku z powyższym, należy
zakładać, że realizacja ustaleń mpzp nie będzie powodować zasadniczych zmian w zakresie
różnorodności biologicznej omawianego obszaru.
6.4.
Oddziaływanie na szatę roślinną i zwierzęta
Realizacja ustaleń mpzp „Archiwum Państwowe” nie spowoduje znaczących oddziaływań
na szatę roślinną oraz zwierzęta.
Pozytywnym ustaleniem projektu planu w kontekście odziaływań na szatę roślinną jest
zachowanie lokalizacji terenu zieleni urządzonej ZP, na którym obecnie występują jedyne nasadzenia
zieleni w obrębie obszaru planu. W projekcie ustalono zachowanie co najmniej 45% powierzchni
terenu ZP, co najmniej 0,5% ternu U jako biologicznie czynnego, a także zagospodarowania zielenią
wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów. Zapisy te pozwolą na zagwarantowanie
w obrębie obszaru planu chociaż niewielkich powierzchni terenów zagospodarowanych zielenią, które
z uwagi na lokalizację w ścisłym centrum miasta, w którym dominują tereny pozbawione powierzchni
biologicznie czynnych, zainwestowane zwartą zabudowy, stanowią cenne elementy środowiska.
Przeobrażenia zieleni posadzonej w obrębie skweru spowoduje realizacja inwestycji, mającej
na celu wyeksponowanie przebiegu pozostałości średniowiecznych murów miejskich, w miejscach
wskazanych na rysunku planu. Realizacja tej inwestycji spowoduje niewątpliwie konieczność usunięcia
zieleni urządzonej, posadzonej na przebiegu murów. Nasadzenia te będą niewątpliwie uzupełnione
w innym miejscu skweru, lub też zostaną wprowadzone wzdłuż murów, ponieważ jako jedną
z możliwości wyeksponowania ich dawnego przebiegu, projekt planu wskazuje właśnie nasadzenia
zieleni.
23
Nie przewiduje się oddziaływań na świat zwierzęcy omawianego obszaru, który obecnie,
z uwagi na charakter omawianego obszaru, jest bardzo ubogi.
6.5.
Oddziaływanie na krajobraz
Obszar projektu planu położony jest w ścisłym centrum Poznania. Charakteryzuje się
krajobrazem silnie przekształconym, typowo miejskim. Jego wartość tworzy lokalizacja na terenie U
zabytkowego, wartościowego architektonicznie, budynku Archiwum Państwowego, a na terenie ZP
ogólnodostępnego skweru, którego znaczna część od 2011 r. nazwana została imieniem Romana
Wilhelmiego.
Walory krajobrazowe omawianego obszaru zostaną zachowane dzięki zapisom projektu planu
utrzymującym lokalizację zarówno budynku Archiwum Państwowego na terenie U, jak i terenu zieleni
ZP.
Na całym obszarze planu wprowadzono zakaz lokalizacji obiektów oraz elementów
zagospodarowania dysharmonizujących krajobraz, takich jak: tymczasowe obiekty budowlane,
napowietrzne sieci infrastruktury technicznej, z wyjątkiem sieci trakcyjnych, wolno stojące stacje
transformatorowe, wolno stojące stacje bazowe telefonii komórkowej, klimatyzatory, wentylatory,
kolektory słoneczne, anteny i stacje bazowe telefonii komórkowej na elewacjach budynku i dachach,
żaluzje i rolety zewnętrzne, z wyjątkiem dopuszczenia ozdobnych krat w oknach przyziemia, garaży
wolno stojących i budynków gospodarczych, ogrodzeń, z wyjątkiem służących zachowaniu
bezpieczeństwa.
Wyeliminowanie z terenów U i ZP ww. elementów i obiektów niewątpliwie poprawi walory
krajobrazowe omawianego obszaru. Dotyczyć to będzie zwłaszcza niewielkiego budynku handlowego,
zlokalizowanego na terenie skweru Romana Wilhelmiego, który przesłania widok na skwer i fragment
zabytkowej baszty obronnej, zlokalizowanej w północnej części terenu ZP. Usunięcie tego obiektu
niewątpliwie wpłynie na uporządkowanie przestrzeni skweru.
Ze względu na lokalizację obszaru projektu planu w ścisłym centrum miasta, w strefie ochrony
konserwatorskiej, na etapie projektowania nowego zainwestowania terenu skweru (np. związanego
z wyeksponowaniem przebiegu średniowiecznych murów miejskich), niezbędne będzie uwzględnienie
konieczności dążenia do podniesienia jakości architektonicznej i wizualnej jego przestrzeni. W tym
zakresie w §7 projektu planu ustalono obowiązek zachowania spójnego rozwiązania elementów
wyposażenia, takich jak: nawierzchnie, latarnie, obiekty małej architektury.
Ponadto, realizacja nowego zainwestowania na terenach położonych w ścisłym, zabytkowym
centrum miasta, powinna uwzględniać również konieczność stosowania wysokiej jakości wykończenia
ww. elementów zagospodarowania terenów. Wymóg ten powinien dotyczyć zarówno elementów
nowego zagospodarowania na terenie ZP, jak i zabudowy usługowej na terenie U, na którym
dopuszczono rozbudowę istniejącego budynku Archiwum.
Przestrzeń skweru, a wraz z nią i jego walory krajobrazowe, może ulec zmianie na skutek,
dopuszczonego w projekcie planu, odkopania, rekonstrukcji lub uzupełnienia pozostałości
średniowiecznych murów miejskich, które na obszarze planu znajdują się pod ziemią. Wówczas
niezbędne będzie dostosowanie zagospodarowania skweru do nowego, istotnego elementu jego
przestrzeni. Realizacja tej inwestycji prowadzona będzie pod nadzorem konserwatora, a także
w oparciu o projekt budowlany, który niewątpliwie w sposób kompleksowy rozwiąże kwestie spójnego
i atrakcyjnego zagospodarowania skweru.
Na etapie rozbudowy budynku Archiwum Państwowego, na skutek prowadzenia prac
ziemnych i organizacji placu budowy, zmieni się krajobraz w obrębie omawianego obszaru. Będą to
oddziaływania negatywne, niemniej jednak również chwilowe i krótkoterminowe, które po zakończeniu
prac budowlanych zostaną usunięte.
6.6.
Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne
Realizacja ustaleń planu nie spowoduje znaczącego, długoterminowego oddziaływania
na powietrze atmosferyczne. Podobnie jak w stanie istniejącym, jedyne źródło emisji do powietrza
stanowić będzie budynek Archiwum Państwowego, który zgodnie z ustaleniami projektu planu może
być rozbudowany.
W projekcie mpzp ustalono powiązanie sieci infrastruktury technicznej w granicach planu
z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do istniejącej sieci. W związku z powyższym,
24
dostarczanie ciepła do budynków Archiwum Państwowego możliwe będzie w oparciu o magistralę
ciepłowniczą, biegnącą przez teren placu Wielkopolskiego, po zachodniej stronie obszaru planu.
Projekt planu dopuszcza również stosowanie w budynkach indywidualnych systemów grzewczych, przy
uwzględnieniu jednak zakazu stosowania jako źródła ciepła paliw stałych, z wyjątkiem paliw
odnawialnych z biomasy. Zapis ten wyklucza możliwość stosowania instalacji, w których stosowane
byłyby paliwa o wysokich wskaźnikach emisji.
Czasowy wzrost emisji gazowych i pyłowych zanieczyszczeń powietrza nastąpi głównie
na etapie prowadzenia inwestycji związanej z rozbudową budynku Archiwum Państwowego,
w mniejszym stopniu na etapie realizacji inwestycji w zakresie rozbudowy lub modernizacji
infrastruktury technicznej. Źródłem emisji zanieczyszczeń będzie praca silników pojazdów i maszyn
budowlanych, a także prace przy przemieszczaniu mas ziemnych oraz innych materiałów
budowlanych. Wielkość emisji substancji gazowych i pyłowych uzależniona będzie od warunków
meteorologicznych i fazy realizacji zadania. Na tym etapie inwestycyjnym oddziaływanie na powietrze
będzie jednak chwilowe. Okresowo wymienione emisje mogą być dokuczliwe, ale biorąc pod uwagę
ich przejściowy charakter należy uznać, że etap ten nie spowoduje długotrwałych negatywnych zmian
w jakości powietrza. Należy również zwrócić uwagę, że wielkość emisji zanieczyszczeń na etapie
realizacyjnym zależeć będzie od organizacji przedsięwzięcia, od ilości i jakości zastosowanego sprzętu
budowlanego.
W celu ograniczenia na etapie realizacyjnym emisji zanieczyszczeń pyłowo-gazowych do
powietrza, niezwykle istotny będzie sposób prowadzenia prac budowlanych, a także sposób organizacji
placu budowy. Istnieje szereg zasad, zakazów, ograniczeń, które należ zastosować w celu
ograniczania emisji zanieczyszczeń. Należą do nich m. in.:
•
odpowiednie utrzymanie dróg dojazdowych do miejsca inwestycji w celu ograniczenia pylenia
materiałów budowlanych (czyszczenie jezdni),
•
ograniczenie mieszania kruszyw na placu budowy poprzez stosowanie gotowych mieszanek
budowlanych,
•
transportowanie sypkich materiałów budowlanych odpowiednimi wywrotkami, posiadającymi
elementy ograniczające pylenie,
•
minimalizowanie emisji spalin z maszyn budowlanych i samochodów ciężarowych poprzez
wyłączanie silników w trakcie postoju bądź załadunku.
Powyższe zasady nie stanowią zakresu ustaleń planów miejscowych, nie mniej jednak powinny
być uwzględnione na późniejszym etapie inwestycyjnym – w decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach realizacji inwestycji.
6.7.
Oddziaływanie na klimat akustyczny
W projekcie planu „Archiwum Państwowe” wyznaczono teren zabudowy usługowej U oraz
teren zieleni urządzonej ZP. Wskazane w planie przeznaczenie terenów jest zgodne ze stanem
istniejącym. Dla tego typu terenów przepisy odrębne19 nie określają dopuszczalnych poziomów hałasu
w środowisku.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie20, budynki użyteczności
publicznej należy lokalizować w miejscach najmniej narażonych na występowanie hałasu i drgań,
a jeżeli takowe występują i spowodują przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu i drgań
w pomieszczeniach budynku, określonych w Polskich Normach, należy stosować skuteczne
zabezpieczenia. Zgodnie z § 325, ust. 2 rozporządzenia „Budynki z pomieszczeniami wymagającymi
ochrony przed zewnętrznym hałasem i drganiami należy chronić przed tymi uciążliwościami
poprzez (…) racjonalne rozmieszczenie pomieszczeń w budynku i zapewnienie wymaganej
izolacyjności przegród zewnętrznych (...)”. W projekcie planu wprowadzono zapis o stosowaniu zasad
akustyki architektonicznej i budowlanej w budynkach wymagających komfortu akustycznego.
W trakcie realizacji inwestycji związanej z rozbudową budynku Archiwum Państwowego
dojdzie do czasowego pogorszenia komfortu akustycznego w granicach planu, a także w jego
najbliższym otoczeniu. Nowym źródłem hałasu będzie najprawdopodobniej praca ciężkiego sprzętu
19
20
ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150,
ze zmianami) oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U z 2012, poz. 1109)
Dz. U. Nr 75, poz. 690, ze zmianami
25
budowlano-drogowego, a jego wielkość i zasięg zależeć będzie od wielu czynników, w tym m.in. ilości
pracujących maszyn, ich stanu technicznego, długości czasu pracy. Będzie to jednak oddziaływanie
krótkoterminowe, które po zakończeniu prac budowlanych ustąpi. Stąd dla komfortu życia
mieszkańców pobliskich kamienic szczególnie istotne będzie, aby prace budowlane z użyciem ciężkiego
sprzętu budowlano-drogowego nie były prowadzone w porze nocnej (od 2200 do 600).
6.8.
Oddziaływanie na zabytki
Ustalenia mpzp „Archiwum Państwowe” w Poznaniu w sposób szczególny odnoszą się do
zlokalizowanych na tym terenie zabytków, dlatego należy zakładać, że realizacja planu zapewni ich
ochronę, odpowiednie zagospodarowanie i utrzymanie.
Na całym obszarze projektu planu ustalono ochronę wszystkich terenów i obiektów, objętych
wpisami do rejestru zabytków miasta Poznania. Obiekty zabytkowe zaznaczone zostały na rysunku
projektu planu.
Zgodnie z ustaleniami projektu ochronie podlega: fragment zespołu urbanistycznoarchitektonicznego Starego Miasta (A225), fragment zespołu urbanistyczno-architektonicznego kolebki
miasta (A239), otoczenie gmachu Archiwum Państwowego w Poznaniu przy ul. 23 Lutego 41/43.
(A855).
Na terenie całego obszaru planu ustalono również ochronę fragmentu obszaru pomnika
historii ”Poznań – historyczny zespół miasta”, a także zabytków archeologicznych.
Na terenie zabudowy usługowej U ochronie podlega budynek Najwyższego Sądu Krajowego
(A220), a na terenie zieleni urządzonej ZP obiekt baszty obronnej (A002).
Zabytek stanowią również pozostałości średniowiecznych murów miejskich (A250),
przebiegające głównie przez teren ZP, w niewielkim tylko fragmencie przez wschodni fragment terenu
U. W projekcie planu ustalono ich ochronę. Ustalono również obowiązek wyeksponowania ich
pozostałości, w miejscu wskazanym na rysunku planu, za pomocą posadzki, obiektów małej
architektury lub zieleni. Dopuszczono również bardziej radykalne formy ich wyeksponowania – poprzez
odkopanie, rekonstrukcję lub uzupełnienie. Realizacja tej inwestycji prowadzona będzie pod nadzorem
konserwatora, zakładać więc należy, że przeprowadzona będzie z poszanowaniem ich historycznej
wartości.
Projekt planu dopuszcza również rozbudowę budynku Archiwum Państwowego. W projekcie
uwzględniono zabytkowy charakter budynku, ustalając obowiązek nawiązania nowej części do jego
architektury pod względem linii gzymsów i okapów, materiałów elewacyjnych, kolorystyki elewacji,
lokalizacji detali architektonicznych.
6.9.
Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000
W granicach projektu planu nie występują formy ochrony przyrody, wyznaczone
na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody21, w tym również obszary Natura
2000, ustanowione w krajach Wspólnoty Europejskiej na podstawie dyrektyw unijnych – Dyrektywy
Ptasiej22 oraz Dyrektywy Siedliskowej23.
Ze względu na stosunkowo dużą odległość od obszarów objętych ochroną prawną nie
przewiduje się wystąpienia oddziaływań realizacji mpzp. Najbliżej omawianego obszaru położone są
tereny Fortów, wchodzące w skład obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty „Fortyfikacje
w Poznaniu” (PLH300005). Realizacja ustaleń planu „Archiwum Państwowe” nie wpłynie negatywnie
na zachowanie cennych przyrodniczo walorów obszarów prawnie chronionych, w tym obszaru Cytadeli
oraz innych Fortów. Zaplanowane inwestycje nie spowodują powstania czynników wpływających
negatywnie na zachowanie cennych siedlisk nietoperzy oraz mogących pogorszyć środowisko tych
terenów jako całości.
6.10.
Oddziaływanie na dobra materialne
Ustalenia projektu planu obejmują ochroną istniejące w jego granicach dobra materialne.
Ochroną objęto wszystkie najbardziej wartościowe, zabytkowe obiekty, takie jak: gmach Archiwum
21
22
23
tekst jednolity z dnia 25 sierpnia 2009 (Dz. U. Nr 151, poz. 1220)
Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków
Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory
26
Państwowego, baszta obronna, pozostałości średniowiecznych murów miejskich. Dopuszczone planem
inwestycje budowlane, związane z rozbudową gmachu Archiwum oraz odkopaniem murów miejskich,
powinny być prowadzone z poszanowaniem ich historycznych i architektonicznych wartości.
W przypadku realizacji inwestycji związanej z odkopaniem, rekonstrukcją lub uzupełnieniem
pozostałości średniowiecznych murów, na etapie prac budowlanych niewątpliwie dojdzie do usunięcia
obecnego zainwestowania terenu ZP. Będzie to jednak oddziaływanie krótkoterminowe. Po
zakończeniu prac budowlanych wszystkie elementy zagospodarowania placu powinny zostać
odtworzone, możliwe, że już w nieco innym układzie.
Zakładając realizację dopuszczonych w projekcie planu nowych inwestycji, należy spodziewać
się zwiększenia ilości dóbr materialnych, występujących na jego obszarze. Realizacja tych inwestycji
przyczyni się również do poprawy stanu i jakości istniejącej zabudowy i obecnego zainwestowania
skweru zieleni. Oddziaływania te można rozpatrywać jako średnio i długoterminowe.
6.11.
Oddziaływanie na ludzi
Oddziaływania na ludzi, wynikające z realizacji ustaleń omawianego w prognozie mpzp
„Archiwum Państwowe”, zaliczyć można zarówno do pozytywnych, jak i negatywnych.
Negatywne oddziaływania związane będą głównie z etapem realizacji rozbudowy budynku
Archiwum, dopuszczonej w planie na terenach U. Negatywne oddziaływania polegać będą przede
wszystkim na emisji hałasu i zanieczyszczeń powietrza, na niektórych etapach prowadzenia inwestycji
może również i na utrudnieniach w ruchu pojazdów i pieszych. Należy jednak przypuszczać, że prace
prowadzone będą w ciągu dnia i nie będą stanowiły uciążliwości w godzinach nocnych. Poza tym,
będzie to oddziaływanie krótkoterminowe i chwilowe, które ustanie po zakończeniu prac budowlanych.
Zasięg oddziaływania powinien być ograniczony do działki budowlanej, by nie stanowić zbyt dużego
dyskomfortu dla dalszego otoczenia, zwłaszcza dla mieszkańców okolicznych kamienic przy placu
Wielkopolskim.
Pozytywnym skutkiem realizacji ustaleń planu będzie utrzymanie i ochrona przestrzeni
publicznej skweru zieleni. Projekt planu zawiera również ustalenia, których realizacja przyczyni się do
poprawy jego walorów estetycznych. Służyć temu będzie m.in. ustalenie zakazu lokalizacji na terenie
ZP jakiejkolwiek zabudowy oraz tymczasowych obiektów budowlanych, co pozwoli na wyeliminowanie
z przestrzeni skweru obecnie tam zlokalizowanego obiektu handlowego, zaburzającego ład
przestrzenny tego terenu. Ponadto, projekt planu wprowadza obowiązek wyeksponowania dawnego
przebiegu średniowiecznych murów miejskich (posadzką, zielenią, obiektami małej architektury),
a także dopuszcza ich odkopanie, rekonstrukcję lub uzupełnienie. Realizacja tych ustaleń przyczyni się
do wzrostu atrakcyjności skweru jako przestrzeni publicznej w centrum Poznania, a także wpłynie
pozytywnie na jego ład przestrzenny i pozwoli stworzyć otoczenie bardziej przyjazne mieszkańcom
miasta.
W celu zapewnienia wyższej jakości życia i bezpieczeństwa użytkownikom zabudowy
usługowej oraz skweru zieleni, projekt planu zawiera ustalenia, które pozwalają na zapewnienie
ochrony zdrowia, co jest ważne przy zagospodarowywaniu przestrzeni urbanistycznych w tak gęstej
zabudowie śródmieścia. Są to ustalenia, dotyczące:
•
ochrony i kształtowania jakości powietrza atmosferycznego, dotyczące zapewnienia dostępu
do sieci i dopuszczenie robót budowlanych w zakresie sieci gazowej, ciepłowniczej,
elektroenergetycznej, dopuszczenia stosowania indywidualnych systemów grzewczych,
z zakazem stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, z wyjątkiem paliw
odnawialnych z biomasy,
•
regulacji gospodarki wodno-ściekowej, dotyczące zaopatrzenia terenów przeznaczonych pod
zabudowę w wodę pitną z sieci wodociągowej, odprowadzanie ścieków komunalnych do sieci
kanalizacji ogólnospławnej,
•
ochrony i kształtowania ładu przestrzennego analizowanego obszaru, szczegółowo opisane
w rozdziale 4.2. prognozy.
•
oddziaływania na krajobraz niniejszego opracowania, mające na celu zachowanie
niepowtarzalnego, historycznego charakteru omawianego obszaru oraz ożywienie jego
przestrzeni publicznej.
27
6.12.
Pola elektromagnetyczne
Nie przewiduje się wystąpienia znaczących oddziaływań w zakresie emisji pól
elektromagnetycznych na skutek realizacji ustaleń mpzp „Archiwum Państwowe”. W zakresie
ograniczenia możliwości wystąpienia negatywnego oddziaływania spowodowanego polami
elektromagnetycznymi generowanymi przez nowe sieci infrastruktury technicznej, w projekcie planu
wprowadzono zakaz lokalizacji napowietrznych sieci infrastruktury technicznej (z wyjątkiem trakcji
tramwajowej).
6.13.
Oddziaływanie transgraniczne
Ze względu na położenie geograficzne Poznania (znaczne oddalenie od terenów
przygranicznych państwa) stwierdzić należy, że realizacja ustaleń omawianego planu miejscowego nie
spowoduje oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, w rozumieniu Konwencji
z Espoo z 25 lutego 1991 r24.
7.
METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU
ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
ORAZ
CZĘSTOTLIWOŚCI
JEJ
PRZEPROWADZANIA
Skutki realizacji postanowień planu podlegać będą bieżącym pomiarom, ocenom oraz analizom
wpływu na środowisko wielu czynników, prowadzonym w ramach Państwowego Monitoringu
Środowiska25 przez zobligowane do tego instytucje. Stosownie do art. 10 ust. 2 Dyrektywy
2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu
niektórych planów i programów na środowisko, dla monitoringu znaczącego wpływu na środowisko
realizacji planów możliwe jest wykorzystanie istniejącego systemu monitoringu, w celu uniknięcia jego
powielania.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Państwowy Instytut Geologiczny,
Prezydent miasta Poznania, pełniący jednocześnie obowiązki starosty powiatu grodzkiego, prowadzą
monitoring poszczególnych komponentów środowiska, w tym jakości powietrza, jakości wód, jakości
gleby i ziemi, hałasu i pól elektromagnetycznych, w zakresie określonym w ustawie z dnia z dnia 27
kwietnia 2001 r Prawo ochrony środowiska26 oraz ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne27.
W kontekście ustaleń omawianego w prognozie projektu planu, szczególnie istotne będzie
monitorowanie jakości powietrza, ze względu na położenie obszaru projektu w centrum miasta, gdzie
w minionych latach notowano jedne z najwyższych stężeń pyłu PM10, zarówno stężeń
średniorocznych i 24-godzinnych.
8.
ROZWIĄZANIA
ALTERNATYWNE
W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE
DO
ROZWIĄZAŃ
ZAWARTYCH
Nie wskazuje się rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projekcie mpzp
„Archiwum Państwowe”, bowiem jego zapisy stanowią alternatywę dla rozwiązań obecnie
obowiązującego planu miejscowego „Obszar Staromiejski”, który uniemożliwia rozbudowę gmachu
Archiwum Państwowego, a o co wnioskowały władze Archiwum.
24
25
26
27
Dz. U. 1999 Nr 96, poz. 1110
utworzonemu ustawą z dnia 20 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska
zgodnie z art. 88, art. 109 ust.1, art. 117 ust. 1, art. 123 ustawy (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zmianami)
zgodnie z art. 155a ustawy (Dz. U. z 2012 r. poz. 145)
28
9. STRESZCZENIE I WNIOSKI
•
Prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektu mpzp „Archiwum Państwowe” składa
się z ośmiu części.
•
W pierwszej części omówiono podstawy formalno-prawne, metodologię i zasadność jej
sporządzania.
Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument, niezbędny do
przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko
skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Obowiązek jej opracowania wynika
bezpośrednio z zapisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko oraz ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym. Zasadniczym celem prognozy oddziaływania na środowisko
jest diagnoza obecnego stanu środowiska oraz wskazanie potencjalnego oddziaływania realizacji
ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko.
Projekt mpzp „Archiwum Państwowe” opracowywany jest na podstawie uchwały
Nr XXII/279/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 6 grudnia 2011 r. Obecnie na omawianym
terenie obowiązują ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Obszar
Staromiejski” w Poznaniu, uchwalonego uchwałą Nr XCIII/1055/III/2002 Rady Miasta Poznania
z dnia 9 lipca 2002 r.
•
W drugiej części prognozy omówiono obecne zagospodarowanie przedmiotowego obszaru oraz
scharakteryzowano poszczególne elementy środowiska przyrodniczego, w tym rzeźbę terenu,
budowę geologiczną i warunki gruntowe, warunki wodne, szatę roślinną, świat zwierzęcy,
powierzchnię ziemi, klimat lokalny.
Projektem planu objęto teren położony w centrum Poznania, pomiędzy placem Wielkopolskim,
ul. 23 Lutego a ul. Masztalarską, na którym zlokalizowany jest budynek Archiwum Państwowego,
a także skwer im. Romana Wilhelmiego. Powierzchnia omawianego obszaru wynosi ok. 3284 m.
Analizowany obszar zlokalizowany jest w obrębie II terasy (wg Bartkowskiego 1957), której strop
gruntów rodzimych występuje na rzędnych 52,0 - 55,0 m n.p.m. Pod warstwą nasypów, zalega
warstwa plejstoceńskich różnoziarnistych piasków rzecznych, lokalnie również pospółki i żwiry.
Warstwa piasków zawierać może domieszki próchnicy, a także wkładki i przewarstwienia gruntów
organicznych, w tym przede wszystkim torfów i namułów.
Obecnie na przedmiotowym obszarze nie występują cieki i zbiorniki wód powierzchniowych.
Na skutek intensywnego rozwoju śródmieścia na przestrzeni wieków sieć hydrograficzna tej części
miasta uległa jednak bardzo intensywnym przekształceniom. Ze źródeł archiwalnych wynika,
że przez obszar zlokalizowany w rejonie analizowanego projektu mpzp – mniej więcej zgodnie
z przebiegiem obecnej ul. Kramarskiej – przebiegało naturalne koryto rzeki Bogdanki.
Współcześnie przebieg koryta rzeki Bogdanki jest zupełnie odmienny od pierwotnego. Na początku
XX w. jej wody na wysokości ul. Pułaskiego zostały ujęte w system kanalizacji miejskiej i omijają
ścisłe centrum miasta. Na obszarze planu występują podziemne wody plejstoceńskie i holoceńskie.
Średnia głębokość zalegania I zwierciadła wody gruntowej wynosi do 3 m p.p.t. Zwierciadło ma
charakter swobodny, głębokość jego zalegania zależy w dużej mierze od stanów wody w Warcie.
Teren objęty ustaleniami mpzp „Archiwum Państwowe” w Poznaniu, z uwagi na lokalizację
w centrum miasta, został całkowicie pozbawiony roślinności naturalnej, natomiast istniejąca szata
roślinna, będąca skutkiem sztucznych nasadzeń, jest stosunkowo uboga. Reprezentowana jest
jedynie przez kompozycje ozdobnych krzewów, posadzonych w obrębie skweru im. Romana
Wilhelmiego.
Obszar projektu planu położony jest na obszarze objętym ochroną konserwatorską. Stanowi
fragment obszarów, które objęte zostały wpisami do rejestru zabytków miasta Poznania, w tym:
zespołu urbanistyczno-architektonicznego Starego Miasta (A225), zespołu urbanistycznoarchitektonicznego kolebki miasta (A239), otoczenie gmachu Archiwum Państwowego w Poznaniu
przy ul. 23 Lutego 41/43. (A855). Stanowi również fragment pomnika historii „Poznań historyczny zespół miasta”. Na obszarze planu zlokalizowane są też zabytkowe obiekty, takie jak:
budynek Najwyższego Sądu Krajowego (A220), obiekt baszty obronnej (A002) oraz pozostałości
średniowiecznych murów miejskich (A250).
29
•
W trzeciej części prognozy omówiono stan środowiska przyrodniczego, w powiązaniu z istniejącymi
problemami ochrony środowiska istotnymi dla analizowanego obszaru, w szczególności w zakresie
jakości powietrza, klimatu akustycznego, efektu „wyspy ciepła”.
•
W czwartej części prognozy przedstawiono cel i zapisy projektu planu. Wskazano również
powiązania ich z zapisami „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
miasta Poznania”. Wykazano także potencjalne skutki dla środowiska i przestrzeni w wyniku braku
realizacji ustaleń projektu planu.
Do najważniejszych założeń planu miejscowego „Archiwum Państwowe” należy umożliwienie
rozbudowy budynku Archiwum, ponieważ obecnie obowiązujący mpzp „Obszar Staromiejski” takiej
możliwości nie daje. Władze Archiwum wystąpiły z wnioskiem do Prezydenta Miasta Poznania
o zmianę ww. mpzp w celu usunięcia zapisów uniemożliwiających rozbudowę budynku Archiwum
Państwowego oraz ustalenia większego procentu zabudowy dla terenu, na którym jest on
zlokalizowany.
W związku z powyższym, w projekcie mpzp dla terenu U, na którym znajduje się budynek
Archiwum Państwowego, wprowadzono zapis o dopuszczeniu rozbudowy istniejącego budynku,
a nieprzekraczalne linie zabudowy wyznaczono w taki sposób, aby była możliwość jego rozbudowy
w północnym i wschodnim fragmencie terenu. Powierzchnię zabudowy ustalono nie większą niż
wynikającą z linii zabudowy.
W projekcie planu, oprócz terenu zabudowy usługowej U, wyznaczono jeszcze jeden teren
wyłączony z zabudowy – teren zieleni nieurządzonej ZP, którego większą cześć stanowi skwer
im. Romana Wilhelmiego. Projekt planu utrzymuje jego lokalizację oraz obecny zasięg. W zakresie
nowych inwestycji na terenie ZP ustalono obowiązek wyeksponowania pozostałości
średniowiecznych murów miejskich posadzką, obiektami małej architektury lub zielenią.
Dopuszczono również możliwość odkopania, rekonstrukcji lub uzupełnienia murów.
Ustalenia planu zawierają niezbędne parametry określające przestrzeń w kategoriach
urbanistycznych, architektonicznych i środowiskowych, wykorzystujące atuty historycznej
lokalizacji i kreujące nowe możliwości inwestycyjne, przy jednoczesnym uwzględnieniu potrzeb
cywilizacyjnych, ekonomicznych, kulturowych i społecznych jej użytkowników.
Projekt planu zawiera zapisy zapewniające ochronę istotnych elementów środowiska
przyrodniczego i minimalizujących lub ograniczających negatywne skutki realizacji planu
na środowisko przyrodnicze. Dotyczą one:
→ zakazu lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać
na środowisko, z wyjątkiem inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej,
→ zagospodarowania zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów,
→ odprowadzania ścieków komunalnych do sieci kanalizacji ogólnospławnej,
→ odprowadzania wód opadowych lub roztopowych z terenu U do sieci kanalizacji
ogólnospławnej lub na teren ZP,
→ zagospodarowania wód opadowych i roztopowych na terenie ZP w jego obrębie,
→ dopuszczenia zagospodarowania mas ziemnych w obrębie terenu,
→ dopuszczenia stosowania indywidualnych systemów grzewczych, przy czym zakazuje się
stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, z wyjątkiem paliw odnawialnych
z biomasy.
W zakresie prowadzenia gospodarki wodnej na terenach znajdujących się w granicach projektu
planu ustalono zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej. Ustalono powiązanie sieci
infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci.
Dopuszczono roboty budowlane w zakresie infrastruktury technicznej, w tym: wodociągowej,
kanalizacyjnej,
gazowej,
ciepłowniczej,
elektroenergetycznej,
telekomunikacyjnej
i teleinformatycznej, a także w zakresie systemu monitoringu wizyjnego oraz systemu służb
ratowniczych i bezpieczeństwa publicznego.
Z uwagi na lokalizację w reprezentacyjnym fragmencie miasta oraz zabytkowy charakter obszaru
planu, dużo miejsca poświęcono ustaleniom w zakresie ochrony i kształtowania ładu
przestrzennego, a także w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków. Na całym
obszarze planu ustalono zakaz lokalizacji:
→ tymczasowych obiektów budowlanych,
→ napowietrznych sieci infrastruktury technicznej, z wyjątkiem sieci trakcyjnych,
→ wolno stojących stacji transformatorowych,
30
→
→
wolno stojących stacji bazowych telefonii komórkowej,
klimatyzatorów, wentylatorów, kolektorów słonecznych, anten i stacji bazowych telefonii
komórkowej na elewacjach budynku i dachach,
→ żaluzji i rolet zewnętrznych, z wyjątkiem dopuszczenia ozdobnych krat w oknach
przyziemia,
→ garaży wolno stojących i budynków gospodarczych,
→ ogrodzeń, z wyjątkiem służących zachowaniu bezpieczeństwa.
Na terenach U i ZP dopuszczono lokalizację obiektów małej architektury, dojść, dojazdów
na terenie U (również poza strefą wspólnego dostępu), ciągów pieszych na terenie ZP oraz sieci
infrastruktury technicznej, z wyjątkiem tych napowietrznych. Na całym obszarze planu ustalono
zakaz lokalizacji urządzeń reklamowych oraz w sposób szczegółowy określono zasady lokalizacji
na terenach szyldów i tablic informacyjnych. Wprowadzono obowiązek zachowania spójnego
rozwiązania elementów wyposażenia, takich jak: nawierzchnie, latarnie, obiekty małej
architektury.
W zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków ustalono ochronę na terenie całego
obszaru planu:
→ fragmentu obszaru pomnika historii „Poznań – historyczny zespół miasta”,
→ fragmentu „zespołu urbanistyczno-architektonicznego Starego Miasta z budynkami
użyteczności publicznej, sakralnymi oraz kamienicami mieszczańskimi” (nr A225, decyzja
z dnia 04.06.1979 r.),
→ fragmentu „zespołu urbanistyczno-architektonicznego kolebki miasta, najstarszego
przedmieścia i najstarszych dzielnic XIX-wiecznego Poznania z budynkami użyteczności
publicznej, sakralnymi, założeniami parkowymi i willowymi, zabytkami architektury
przemysłowej i kamienicami” (nr A239, decyzja z dnia 06.10.1982 r.),
→ otoczenia gmachu Archiwum Państwowego w Poznaniu przy ul. 23 Lutego nr 41/43” (nr
A855 decyzja z dnia 28.12.2011 r.),
→ zabytków archeologicznych.
Na terenach U i ZP ochroną objęto wskazane na rysunku planu fragmenty „pozostałości
średniowiecznych murów miejskich wewnętrznego i zewnętrznego pierścienia obwarowań miasta
z fragmentami baszt i Bramy Wronieckiej” (nr 250, decyzja z dnia 13.07.1984 r.). Na terenie U
ustalono ochronę budynku „Najwyższego Sądu Krajowego, ob. Archiwum” (nr A220, decyzja z dnia
23.05.1979 r.), natomiast na terenie ZP obiekt „baszty obronnej” (nr A002, decyzja z dnia
16.04.1066 r.). Zarówno na terenie U, jak i ZP ustalono wyeksponowanie przebiegu pozostałości
średniowiecznych murów miejskich, w miejscu wskazanym na rysunku planu posadzką, obiektami
małej architektury lub zielenią, z dopuszczeniem odkopania, rekonstrukcji lub uzupełnienia.
Poprzez określenie zasad kształtowania ładu przestrzennego, zasad ochrony środowiska projekt
planu pozwala na stworzenie otoczenia przyjaznego człowiekowi. Warunkiem niezbędnym dla
ograniczania negatywnych skutków oddziaływania na środowisko będzie precyzyjne
wyegzekwowanie ustaleń planu miejscowego i restrykcyjne przestrzeganie przez inwestorów
przepisów i wymogów ochrony środowiska, wynikających z przepisów odrębnych.
•
W piątej części omówiono podstawowe cele ochrony środowiska, formułowane na szczeblu
międzynarodowym, krajowym i lokalnym, m.in. w takich dokumentach i opracowaniach jak:
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016, II
Polityka Ekologiczna Państwa, Program ochrony środowiska dla miasta Poznania na
lata 2009-2012.
•
W szóstej części omówiono potencjalne oddziaływanie realizacji ustaleń projektu planu
na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego. Wskazano też rozwiązania mające
na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być
rezultatem realizacji projektowanego planu.
Środowisko przyrodnicze omawianego obszaru zostało już w przeszłości znacząco i trwale
przekształcone na skutek realizacji obecnego zainwestowania – zabudowy, elementów
zagospodarowania skweru oraz podziemnej infrastruktury technicznej.
Realizacja ustaleń projektu planu „Archiwum Państwowe” wiązać się będzie z wystąpieniem
potencjalnych oddziaływań na środowisko przyrodnicze o zróżnicowanym charakterze,
intensywności oraz zasięgu przestrzennym. Największe oddziaływania spowoduje realizacja
31
inwestycji związanej z rozbudową gmachu Archiwum Państwowego na terenie U. Będzie to obiekt
podziemny, głęboko posadowiony, jego realizacja będzie trwale oddziaływać na powierzchnię
ziemi i stosunki gruntowo-wodne. Z tego względu niezbędne będzie pełne rozpoznanie budowy
podłoża gruntowego i warunków hydrogeologicznych w celu stwierdzenia konieczności
zastosowania systemu odwodnienia terenu w rejonie inwestycji oraz wybrania jego odpowiedniej
metody. Ponadto, realizacja tej inwestycji spowoduje również szereg oddziaływań chwilowych
i krótkoterminowych. Dotyczyć one będą takich komponentów jak: powietrze, klimat akustyczny,
krajobraz, ludzie. W większości przypadków oddziaływania te zaliczane będą do negatywnych,
a wynikać one będą z organizacji placu zabudowy, emisji zanieczyszczeń powietrza, emisji hałasu,
a także powstawania utrudnień w ruchu.
Ze względu na brak występowania na obszarze objętym analizą wód powierzchniowych, nie
przewiduje się bezpośredniego oddziaływania na ich stan i jakość. Nie przewiduje się również
wystąpienia znaczącego negatywnego oddziaływania skutków realizacji ustaleń projektu planu
na zasoby i jakości wód podziemnych. Nowe zainwestowanie może jedynie pogłębić powstałe
w przeszłości historycznej zakłócenia naturalnego cyklu obiegu wody i materii w przyrodzie.
Należy założyć, że realizacja ustaleń planu miejscowego nie będzie powodować zasadniczych
zmian w zakresie różnorodności biologicznej, a raczej ograniczy się do wprowadzania ściśle
ograniczonej ilości gatunków roślin i pojawiających się wraz z nimi gatunków zwierząt (zwłaszcza
ptaków i owadów). W tak niesprzyjających, obecnych warunkach środowiskowych, zapisy projektu
planu, pozwalają stworzyć siedlisko, nie tyle różnorodne biologicznie, co składające się z wysoce
wyspecjalizowanej grupy roślin i zwierząt, uzależnionych od funkcjonowania użytkowników terenu.
Zarówno realizacja nowej części budynku Archiwum Państwowego na terenie U, jak również
i odkopanie i rekonstrukcja pozostałości średniowiecznych murów miejskich, głównie na terenie
ZP, spowodują trwałe przekształcenia krajobrazu omawianego obszaru. Biorąc pod uwagę fakt,
że obie inwestycje prowadzone będą pod nadzorem konserwatora zabytków, należy założyć,
że będą to oddziaływania pozytywne.
•
W siódmej części odniesiono się do zagadnień związanych z analizą skutków realizacji postanowień
planu miejscowego.
•
Natomiast w części ósmej wyjaśniono brak rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych
w projekcie planu.
32

prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

Podobne dokumenty

Poprzednia wersja szkolnej strony zablokowana!

Łącząc miłość nauki z miłością ojczyzny. Ofiarodawstwo na rzecz

Formularz kontaktowy - Archiwum Państwowe w Lublinie

Zasób online - Archiwum Państwowe w Białymstoku

Ocean wszechrzeczy... - Archiwum Nauki PAN i PAU

Formularz kontaktowy - Archiwum Państwowe w Katowicach

L I S T A projektów, które otrzymały powyżej 50 punktów, bez

Stan Wojenny w literaturze historycznej i prasie

Zebranie naukowe w AP Gdańsk - Archiwum Państwowe w Gdańsku