trzeci sektor w gliwicach - Strona główna

Transkrypt

TRZECI SEKTOR W GLIWICACH
RAPORT Z BADANIA 2008
Opracowanie:
mgr Agnieszka Bator
Gliwice, 2008 r.
SPIS TREŚCI
1. CHARAKTERYSTYKA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH .................................... 3
1.1.
Forma prawna .......................................................................................................... 3
1.2.
Rok rejestracji .......................................................................................................... 4
1.3.
Obszary działania ..................................................................................................... 5
1.4.
Członkowstwo .......................................................................................................... 6
1.5.
Zatrudnienie ............................................................................................................. 9
1.6.
Szkolenia ................................................................................................................ 11
1.7.
Zarządzanie i relacje z otoczeniem ........................................................................ 12
1.8.
Finanse ................................................................................................................... 18
1.9.
Problemy organizacji pozarządowych .................................................................... 24
2. WSPÓŁPRACA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH Z WOLONTARIUSZAMI ....... 25
2.1.
Liczba wolontariuszy .............................................................................................. 26
2.2.
Charakterystyka wolontariuszy ............................................................................. 27
2.3.
Plany odnośnie współpracy z wolontariuszami ..................................................... 29
3. WSPÓŁPRACA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH Z SAMORZĄDEM ................. 30
3.1.
Znajomość i ocena Programu Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi ........ 30
3.2.
Formy współpracy z samorządem .......................................................................... 31
3.3.
Ocena współpracy z samorządem .......................................................................... 32
3.4.
Działalność GCOP w opinii liderów organizacji pozarządowych ............................ 33
3.5.
Bariery we współpracy z samorządem ................................................................... 36
ZAKOŃCZENIE ...................................................................................................... 41
LITERATURA ......................................................................................................... 44
SPIS TABEL........................................................................................................... 45
SPIS WYKRESÓW ................................................................................................. 46
ANEKS .................................................................................................................. 47
1
WPROWADZENIE
W niniejszym raporcie podjęto próbę przedstawienia aktualnego stanu sektora
pozarządowego w Gliwicach w oparciu o dane uzyskane w trakcie badań przeprowadzonych
przez Gliwickie Centrum Organizacji Pozarządowych. Do udziału w badaniach Centrum
zaprosiło liderów wszystkich gliwickich NGOs, do których udało się dotrzeć na podstawie
zgromadzonych danych adresowych.
Badania rozpoczęto 26 listopada 2007 roku. Rolę narzędzia badawczego pełnił
kwestionariusz ankiety skierowany do liderów gliwickich organizacji pozarządowych.
Standaryzowany kwestionariusz miał na celu dostarczenie danych w tej samej formie od
wszystkich respondentów. W trakcie dwóch miesięcy badań kwestionariusz ankiety
przekazano liderom 304 gliwickich organizacji pozarządowych. Udział w badaniach wzięło
141 organizacji, a 9 odmówiło wypełnienia ankiety. Odsetek zwrotów wyniósł zatem 46%.
W związku z powyższym wyraźnie zaznacza się, iż wyniki uzyskane z badań nie mogą
być uogólniane na wszystkie gliwickie organizacje pozarządowe. Przedstawione w raporcie
zestawienia ukazują obraz zbiorowości organizacji, które zostały przebadane – i tylko tych
organizacji. Z tego samego powodu niemożliwym jest dokonywanie porównań uzyskanych
wyników z materiałem empirycznym uzyskanym w trakcie badań zrealizowanych przez
Gliwickie Centrum Organizacji Pozarządowych w 2005 roku.
Jak zaznaczono we wstępie, celem badań było ukazanie aktualnego stanu trzeciego
sektora w Gliwicach. W ramach tego nadrzędnego celu dążono do dokonania ogólnej
charakterystyki
organizacji
pozarządowych,
rozpoznania
współpracy
organizacji
z wolontariuszami oraz współpracy z samorządem lokalnym. Każde z tych zagadnień zostało
szczegółowo omówione w kolejnych rozdziałach raportu w oparciu o uzyskane dane
ilościowe.
W
części
pierwszej
raportu
ukazana
jest
charakterystyka
organizacji
pozarządowych, które wzięły udział w badaniu. Część druga traktuje o współpracy NGOs
z
wolontariuszami,
pozarządowych
z
zaś
trzecia
samorządem
podejmuje
lokalnym.
problematykę
Całość
podsumowane zostały wyniki uzyskane w toku badań.
2
zamyka
współpracy
zakończenie,
organizacji
w
którym
1. CHARAKTERYSTYKA ORGANIZACJI
POZARZĄDOWYCH
W rozdziale tym zaprezentowane zostaną ogólne informacje dotyczące gliwickich
organizacji pozarządowych, które wzięły udział w badaniu. Kim są osoby poświęcające swój
czas na udział w życiu organizacji pozarządowych w Gliwicach? Od ilu lat prowadzi
działalność najstarsza gliwicka organizacja? W jakich obszarach najczęściej przejawiają
aktywność organizacje non-profit, a w jakich działają jedynie pojedyncze stowarzyszenia
i fundacje? Jak przebiega współpraca NGOs z mediami? Jakie problemy stopują działania
organizacji pozarządowych w mieście? To tylko część pytań, na które czytelnik znajdzie
odpowiedź w tej części opracowania.
1.1. Forma prawna
Na początku przyjrzyjmy się formom prawnym gliwickich organizacji. Analiza
zebranego materiału badawczego wskazuje, iż wśród przebadanych NGOs wyraźnie dominują
stowarzyszenia zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym. Szczegółowa struktura
organizacji z uwzględnieniem formy prawnej jako kryterium różnicującego ukazana jest
w poniższej tabeli.
Tabela 1. Forma prawna organizacji pozarządowych
Procent
Forma
prawna
Fundacja
3%
Stowarzyszenie
78%
Organizacja powstała na mocy umowy Państwo – Kościół
1%
Stowarzyszenie kultury fizycznej
(wpisane do ewidencji Prezydenta Miasta)
6%
Związek stowarzyszeń
2%
Inna forma osobowości prawnej
4%
Nieposiadająca osobowości prawnej grupa inicjatywna
6%
Ogółem
100%
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań GCOP.
3
1.2. Rok rejestracji
Zadano pytanie o rok rejestracji organizacji, a w przypadku grup nieformalnych –
rok rozpoczęcia działalności. Analiza odpowiedzi według kolejnych lat wykazała, iż największy
procent respondentów wskazał rok 2005 jako rok rejestracji organizacji (8%). Tylko w roku
2007 zostało zarejestrowanych 5% podmiotów. Warto też wspomnieć, iż najstarsza spośród
objętych badaniami organizacji została zarejestrowana dokładnie 90 lat temu – w roku 1918.
Aby ukazać dynamikę powstawania organizacji na przestrzeni kolejnych lat, dokonano
ich podziału na pięć grup wiekowych. Procentowy udział każdej z pięciu utworzonych w ten
sposób grup prezentuje wykres 1. Poniższe dane informują, iż niemal co czwarta organizacja
została zarejestrowana przed 1990 rokiem. Porównując następujące kolejno trzy okresy
czteroletnie dostrzegamy stały wzrost liczby nowotworzonych NGOs (o 5% a następnie
o 3%). Tymczasem najmłodsza grupa – w wieku nie przekraczającym 3 lat – stanowi 19%
wszystkich organizacji objętych badaniami.
Wykres 1. Organizacje pozarządowe według roku rejestracji
4
1.3. Obszary działania
Respondentów poproszono o wskazanie trzech najważniejszych obszarów działania
organizacji spośród piętnastu, które zostały zawarte w kwestionariuszu ankiety z dodatkową
możliwością uzupełnienia odpowiedzi. Uzyskane wyniki ilustruje poniższe zestawienie.
Tabela 2. Organizacje pozarządowe według trzech najważniejszych obszarów działania
Procent*
Obszary
działania
Edukacja, oświata, wychowanie
49%
Sport, rekreacja, turystyka
32%
Hobby, rozwój zainteresowań
28%
Kultura, sztuka
24%
Integracja europejska, współpraca międzynarodowa
18%
Pomoc społeczna, usługi socjalne
18%
Ochrona zdrowia, rehabilitacja
16%
Wspieranie inicjatyw obywatelskich
16%
Pomoc niepełnosprawnym
12%
Rozwój lokalny
12%
Technika, technologia, nauka
9%
Ekologia, ochrona środowiska
8%
Przeciwdziałanie bezrobociu
6%
Bezpieczeństwo publiczne
4%
Mieszkalnictwo, budownictwo
2%
Inne
11%
*Wskazania nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci zostali poproszeni o wskazanie 3 odpowiedzi.
Tabela 2 wskazuje, iż prawie połowa z przebadanych organizacji prowadzi działania
w zakresie edukacji, oświaty, wychowania. Znaczny jest ponadto odsetek organizacji
prowadzących działania w zakresie sportu, turystyki i rekreacji (32%) oraz organizacji
hobbystycznych (28%). Niemal co czwarta organizacja zajmuje się kulturą i sztuką.
Wśród „innych obszarów”, spontanicznie wymienianych przez respondentów, znalazły
się następujące odpowiedzi: „przedsiębiorczość, rozwój gospodarczy” (2%), „budowa
społeczeństwa obywatelskiego”, „wspieranie innych organizacji pozarządowych”, „pomoc
kombatantom”, „zmniejszenie cierpienia zwierząt bezdomnych”, „integracja absolwentów”,
„promocja transportu zbiorowego”, „wsparcie partii politycznej”, „służba społeczna dla
bibliotekarstwa
i
informacji
naukowej”,
„pomoc
prawna
w
dochodzeniu
majątkowych od Skarbu Państwa” (każda z odpowiedzi po 1% wskazań).
5
roszczeń
1.4. Członkowstwo
Liczba członków należących do organizacji jest kolejnym kryterium, które znacznie
różnicuje trzeci sektor. Obok niewielkich stowarzyszeń zrzeszających kilka lub kilkanaście
osób działają podmioty, do których należy kilka tysięcy osób. To, ilu członków zrzesza dana
organizacja ma swoje daleko idące konsekwencje – począwszy od jej struktury
organizacyjnej, sposobów zarządzania i działania, a na zaangażowaniu i charakterze
aktywności samych członków kończąc. Należy w tym miejscu dodać, iż podrozdział ten
opisywać
będzie
jedynie
te
organizacje,
w
przypadku
których
można
mówić
o członkostwie, czyli stowarzyszenia.
Przyjmując za kryterium liczbę członków dokonano podziału stowarzyszeń na pięć
grup. Opierając się na uzyskanych w ten sposób wynikach należy stwierdzić, iż ponad
połowa przebadanych stowarzyszeń zrzesza od 15 do 50 członków. Znikomy procent
stanowią te najmniejsze – zrzeszające mniej niż 15 osób. Strukturę stowarzyszeń według
liczby członków przedstawia wykres 2.
Wykres 2. Organizacje pozarządowe według liczby członków
6
Warto rozpatrzyć kim są członkowie stowarzyszeń – do jakich kategorii społecznozawodowych należą. Przytoczone poniżej dane informują, iż 81% organizacji potwierdziło
przynależność osób zatrudnionych w innym miejscu pracy. Ponadto znaczny odsetek
stowarzyszeń zrzesza emerytów (59%) i studentów (47%).
Tabela 3. Członkowie organizacji pozarządowych
Procent*
Kategoria
społecznozawodowa
Zatrudnieni w innym miejscu pracy
81%
Emeryci
59%
Studenci
47%
Renciści
39%
Uczniowie
33%
Bezrobotni
17%
Niepracujący zawodowo
17%
*Wskazania nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mieli możliwość wielokrotnego wyboru odpowiedzi.
Jednak samo członkowstwo nie zawsze stanowi o czynnym uczestnictwie w życiu
organizacji. Aby zweryfikować, jak trafnie sformułowanie to odnosi się do realiów gliwickich
stowarzyszeń poproszono ich liderów o podanie, jaki jest procent członków aktywnie
włączających się w działania organizacji. Zaledwie 13% stowarzyszeń – według zapewnień
ich liderów – zrzesza wyłącznie aktywnych członków. Jednocześnie 37% respondentów
oszacowało, iż ponad połowa członków czynnie uczestniczy w działaniach swojej organizacji.
Tabela 4. Procent członków aktywnych
% członków aktywnie włączających
się w życie organizacji
Procent
0%
0%
1% do 20%
23%
21% do 40%
24%
41% do 50%
16%
51% do 70%
9%
71% do 99%
15%
100%
13%
Ogółem
100%
7
Celem rozpoznania dynamiki liczby członków stowarzyszeń porównano odpowiedzi na
pytania o liczbę członków należących do organizacji podczas jej zakładania z odpowiedziami
wskazującymi na obecną liczbą członków. Z analizy wyłączono organizacje, które udzieliły
odpowiedzi jedynie na jedno z tych pytań (łącznie 48 podmiotów), a następnie obliczono
różnicę pomiędzy wartościami. Uzyskane w ten sposób dane pokazują, iż aż w ponad siedmiu
na dziesięć stowarzyszeniach liczba członków uległa zmniejszeniu. Jednocześnie 19%
organizacji zrzesza więcej członków niż w momencie rejestracji, a w pozostałych 10% liczba
członków na przestrzeni lat nie uległa zmianie.
Wykres 3. Dynamika liczby członków organizacji
8
1.5. Zatrudnienie
Biorąc pod uwagę społeczny i dobrowolny charakter działalności organizacji trzeciego
sektora, można zaryzykować stwierdzenie, że najważniejszym bogactwem organizacji
non-profit są ludzie w nich działający. Do tej pory mowa była o członkostwie
w stowarzyszeniach. Tymczasem kapitał ludzki sektora pozarządowego tworzą również
pracownicy organizacji. Stąd też warto się przyjrzeć, jakim pracodawcą jest organizacja
pozarządowa. W jednym z artykułów zamieszczonych w miesięczniku „Trzeci sektor”
czytamy, iż w sektorze pozarządowym próżno szukać zarówno stabilizacji, jaką daje praca
w administracji publicznej, jak i dochodów czy perspektyw awansu, które oferuje
wykwalifikowanym pracownikom sektor prywatny1. Jednak wbrew tym niedogodnościom
organizacje kuszą przyszłych pracowników szansą na wykonywanie pracy zgodnej
z wyznawanymi wartościami, dającej możliwość realizacji misji społecznej2.
Jakie rozmiary przybiera zatrudnienie w gliwickich NGOs? Okazuje się, iż jedynie 19%
przebadanych organizacji
pozarządowych zatrudnia pracowników etatowych.
Tabela
5 pokazuje, iż 13% organizacji tworzy maksymalnie 10 etatów.
Tabela 5. Liczba stworzonych etatów w organizacjach pozarządowych
Procent
Liczba
stworzonych
etatów
Do 3
8%
4 do 10
5%
11 do 20
4%
Powyżej 21
2%
Ogółem
19%
Organizacja nie zatrudnia
pracowników „na etat”
81%
Ogółem
100%
Tymczasem 30% podmiotów trzeciego sektora zatrudnia pracowników na zlecenie.
Co czwarta organizacja zatrudnia w tej formie maksymalnie 10 pracowników. Strukturę
organizacji według kryterium liczby osób pracujących na zlecenie odtworzoną na podstawie
danych uzyskanych z badań ilustruje tabela 6.
1
J. Kucharczyk, L. Kuczmierowska, Dwugłos w sprawie zatrudnienia i ścieżek kariery w trzecim sektorze, „Trzeci
Sektor”, Instytut Spraw Publicznych, 2006 nr 5, s. 114.
2
E. Giermanowska, Trzeci sektor: docelowe czy tymczasowe miejsce pracy dla młodych osób – wyniki badań
empirycznych, „Trzeci sektor”, Instytut Spraw Publicznych, 2006 nr 4, s. 27.
9
Tabela 6. Liczba osób pracujących na zlecenie w organizacjach pozarządowych
Procent
Liczba osób
pracujących na
zlecenie
Do 3
14%
4 do 10
11%
11 do 20
3%
Powyżej 21
2%
Ogółem
30%
Organizacja nie zatrudnia
pracowników na zlecenie
70%
Ogółem
100%
Z przytoczonych poniżej danych wynika, iż 35% przebadanych organizacji pozarządowych
zatrudnia płatny personel – niezależnie od formy zatrudnienia.
Wykres 4. Zatrudnienie w organizacjach pozarządowych
(A) Organizacja nie zatrudnia pracowników; (B) Organizacja zatrudnia tylko pracowników na zlecenie;
(C) Organizacja zatrudnia tylko pracowników etatowych; (D) Organizacja zatrudnia pracowników
etatowych oraz na zlecenie.
10
1.6. Szkolenia
Co piąta organizacja deklaruje regularny udział w szkoleniach swoich członków,
wolontariuszy, pracowników. Sporadyczne uczestnictwo w szkoleniach potwierdza 41%
NGOs. Warto też zwrócić uwagę, iż 39% organizacji nie brało udziału w żadnych szkoleniach.
Zdecydowanie największy odsetek organizacji uczestniczył w szkoleniach dotyczących
pozyskiwania funduszy (59%) i finansów organizacji (53%). Znaczną popularnością cieszyły
się także szkolenia z zakresu zarządzania projektami (36%); budowy wizerunku organizacji,
promocji, współpracy z mediami (33%); kształcenia umiejętności interpersonalnych (32%);
obsługi komputera (31%) i zarządzania ludźmi (28%).
Jak kształtuje się zapotrzebowanie na nowe szkolenia? Również w tym rankingu
zdecydowanie najwięcej głosów zdobyły szkolenia z zakresu pozyskiwania funduszy (57%),
finansów organizacji (45%) i zarządzania projektami (43%). Inne często wskazywane tematy
to: zarządzanie ludźmi (34%); budowa wizerunku organizacji, promocja, współpraca
z mediami; szkolenia komputerowe (po 31% wskazań); budowanie relacji z innymi
sektorami, współpraca z administracją publiczną oraz szkolenia językowe (po 28% wskazań).
Tabela 7. Tematyka szkoleń dla organizacji pozarządowych
Procent
Organizacja korzystała
ze szkoleń*
Tematyka
szkoleń
Zapotrzebowanie na
szkolenia*
Budowa wizerunku organizacji, promocja,
współpraca z mediami
33%
31%
Budowanie relacji z innymi sektorami,
współpraca z administracją publiczną
17%
28%
Umiejętności interpersonalne (komunikacja,
autoprezentacja, negocjacje)
32%
22%
Zarządzanie ludźmi (budowanie zespołu,
prowadzenie zebrań, przywództwo)
28%
34%
Finanse organizacji (księgowość,
zarządzanie finansami)
53%
45%
Pozyskiwanie funduszy
59%
57%
Zarządzanie projektami (planowanie,
ewaluacja)
36%
43%
Pozyskiwanie oraz organizowanie pracy
wolontariuszy
18%
22%
Szkolenia komputerowe
31%
31%
6%
28%
18%
5%
Znajomość języków obcych
Inne
11
1.7. Zarządzanie i relacje z otoczeniem
Organizacja pozarządowa istnieje po to, by wywołać zmiany w jednostce
i w społeczeństwie3. Jednak trzeba mieć na uwadze, że sukces organizacji zależy nie tylko od
zaangażowania osób je tworzących, ale też od odpowiedniego zarządzania nimi. Jeszcze
kilkadziesiąt lat temu nie był to termin często używany w odniesieniu do trzeciego sektora.
Uważano, że jest to element biznesu, nieodpowiedni dla organizacji opartych na wartościach.
Gwałtowny rozwój i coraz większy profesjonalizm całkowicie ten pogląd zmieniły4.
Jak w nowoczesny sposób zarządzać organizacją oraz nie stracić elastyczności,
innowacyjności i ducha współpracy, a jednocześnie pozostać wiernym swojej misji?
Z pewnością takie właśnie pytanie stawia sobie niejeden lider organizacji pozarządowej.
NGOs stoją wobec wyzwań związanych z planowaniem strategicznym, pozyskiwaniem
funduszy, tworzeniem budżetów, a także wzrostem i zmianą organizacyjną. Coraz większego
znaczenia nabierają relacje z otoczeniem organizacji: sektorem publicznym, komercyjnym,
ale też z innymi podmiotami trzeciego sektora5.
Dążąc do ukazania aktualnego stanu sektora pozarządowego w Gliwicach warto
przyjrzeć się, w jaki sposób zarządzane są organizacje non-profit. W kwestionariuszu ankiety
zamieszczono pytania z dziedziny zarządzania, jak i poruszające problematykę relacji NGOs
z otoczeniem. W analizie nie przytacza się danych na temat projektów zrealizowanych przez
organizacje, gdyż informacji w tym zakresie udzielił jedynie niewielki odsetek NGOs,
a w podawanych odpowiedziach niejednokrotnie pojawiał się brak konsekwencji – polegający
na
sprzeczności
pomiędzy
cząstkowymi
i
sumarycznymi
danymi.
Rozpatrzmy,
jak
przedstawiają się odpowiedzi na poszczególne zagadnienia w tym bloku tematycznym.
Organizacje istnieją dzięki swej misji i dla niej6. Wiele organizacji rozumie sens tego
słowa znacznie lepiej od przedsiębiorstw, bo powstały właśnie po to, by wypełniać misję.
Organizacje charytatywne, prowadzące lobbing czy reprezentujące interesy swoich członków
walczą o dobrą sprawę i mają szczególne silne poczucie misji7.
Ośmiu na dziesięciu respondentów potwierdziło, iż w organizacji „jest jasna misja,
którą posługuje się Zarząd i zespół”. Skrajnie odmiennej odpowiedzi udzieliło 15% badanych,
przyznając, iż w organizacji „nie ma misji, a grupa jednoczy się wokół powszechnych celów”.
3
P. Drucker, Zarządzanie organizacją pozarządową. Teoria i praktyka, Fundusz Współpracy, Program Phare
Dialog Społeczny NGOs, Warszawa 1995, s. 19.
4
M. Hudson, Bez zysków i strat. Sztuka kierowania organizacjami sektora pozarządowego, Fundusz Współpracy,
Warszawa 1997, s. 11.
5
E. Bogacz-Wojtanowska, Zarządzanie organizacjami pozarządowymi na przykładzie organizacji krakowskich,
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006, s. 95-97.
6
M. Hudson, Bez zysków i strat..., op. cit,, s. 70-72.
7
Ibidem, s. 89.
12
Pozostali ankietowani (5%) wskazywali, iż „misja jest jasna i zgodna z głównymi działaniami,
jednakże zespół nie jest w stanie w pełni wyartykułować misji”. Napawa optymizmem,
iż żaden z liderów organizacji nie udzielił odpowiedzi: „zespół/Zarząd nie utożsamia się
z misją, a ludzie spoza organizacji nie identyfikują misji z organizacją”.
Zadano pytanie o styl przywództwa. W niemal co drugiej organizacji „wszyscy
członkowie Zarządu mają swój wkład w przywództwo i rozwój organizacji”. Kolejnych 12%
ankietowanych odpowiedziało: „członkowie Zarządu wykazują coraz większe zaangażowanie
w tworzenie wizji organizacji”. Relatywnie często respondenci wskazywali, że „przewodzi
główny założyciel/prezes organizacji oraz 1 lub 2 członków Zarządu” (35%). Najmniej
wskazań otrzymała odpowiedź: „przewodzi jedna osoba – główny założyciel/prezes
organizacji” (7%).
Wykres 5. Styl przywództwa
(A) Przewodzi jedna osoba – główny założyciel/prezes organizacji; (B) Przewodzi główny
założyciel/prezes organizacji oraz 1 lub 2 członków Zarządu; (C) Członkowie Zarządu wykazują coraz
większe zaangażowanie w tworzenie wizji organizacji; (D) Wszyscy członkowie Zarządu mają swój
wkład w przywództwo i rozwój organizacji.
13
W jaki sposób są podejmowane strategiczne decyzje w organizacji? Zdecydowanie
największy odsetek NGOs potwierdził, iż „większość decyzji z zakresu zarządzania
podejmowanych jest przez dyrektora i/lub Zarząd” (55%). Jednocześnie obserwuje się
skłonność do delegowania uprawnień: 29% respondentów wskazało, iż „decyzje dotyczące
zarządzania przekazywane są do stosownych poziomów organizacji”, a kolejnych 10%
odpowiedziało, że „decyzje dotyczące zarządzania coraz częściej są przekazywane do
koordynatorów projektów”. Znikomy procent badanych (6%) odpowiedział, iż „decyzje są
przekazywane do organizacji przez dyrektora i/lub prezesa z małą możliwością udzielenia
przez zespół informacji zwrotnej”.
Wykres 6. Partycypacja w podejmowaniu decyzji
(A) Decyzje są przekazywane do organizacji przez dyrektora i/lub prezesa z małą możliwością
udzielenia przez zespół informacji zwrotnej; (B) Większość decyzji z zakresu zarządzania
podejmowanych jest przez dyrektora i/lub Zarząd; (C) Decyzje dotyczące zarządzania coraz częściej są
przekazywane do koordynatorów projektów; (D) Decyzje dotyczące zarządzania przekazywane są do
stosownych poziomów organizacji.
14
Organizacje non-profit, eksponując swoje cele i misję, a także kształtując wizerunek,
prezentują „społeczną odpowiedzialność”. Wynika to zarówno z faktu, że są one powoływane
z inicjatywy społeczności w celu zaspokajania jej ważnych potrzeb, ale także z tego, że mają
na celu kształtowanie postaw humanistycznych i integrowanie społeczeństwa. W związku
z tym istotna jest komunikacja masowa. Dla organizacji pozarządowych, które nie dysponują
funduszami na takie cele oznacza to potrzebę podejmowania współpracy ze środkami
masowego przekazu8.
Postanowiono sprawdzić, jak przebiega współpraca gliwickich NGOs z mediami.
Wśród badanych organizacji gliwickich 45% „w niewielkim stopniu współpracuje z mediami”,
a zaledwie 4% potwierdza, że w organizacji „istnieje strategia medialna”.
Wykres 7. Współpraca organizacji pozarządowych z mediami
(A) Organizacja w niewielkim stopniu współpracuje z mediami; (B) Współpraca z mediami zazwyczaj
opiera się na ciekawych wydarzeniach; (C) Nagłośnienie organizacji w mediach jest częste, ale nie
strategiczne; (D) Istnieje strategia medialna.
8
B. Iwankiewicz-Rak, Siła wizerunku organizacji pozarządowej, „Trzeci Sektor”, Instytut Spraw Publicznych, 2006
nr 5, s. 35.
15
Istotną kwestią, na którą zwrócono uwagę są relacje organizacji z innymi NGOs.
Okazuje się, iż niemal 1/2 przebadanych organizacji „ma nikłe doświadczenia we współpracy
z innymi organizacjami”. Co czwarta organizacja „uczestniczy w sieciach/koalicjach
pozarządowych”. Niewiele mniejszy procent respondentów wskazał, iż „doświadczenia we
współpracy oparte są na wymaganiach związanych z realizacją projektów” (22%). Jedynie
5% NGOs „odgrywa rolę przywódczą w promowaniu koalicji pozarządowych”.
Wykres 8. Współpraca organizacji pozarządowych z innymi NGOs
(A) Organizacja ma nikłe doświadczenia we współpracy z innymi organizacjami; (B) Doświadczenia we
współpracy oparte są na wymaganiach związanych z realizacją projektów; (C) Organizacja uczestniczy
w sieciach/koalicjach pozarządowych; (D) Organizacja odgrywa rolę przywódczą w promowaniu
koalicji pozarządowych.
16
Liderów gliwickich NGOs poproszono o wybranie jednego z czterech stwierdzeń
opisujących charakter relacji organizacji z samorządem lokalnym. Z analizy zebranego
materiału wynika, że prawie połowa przebadanych NGOs współpracę z samorządem
ogranicza do realizacji specyficznych zadań i projektów. Dwukrotnie mniejszy odsetek
potwierdził, że „współpraca ma charakter planowy i długofalowy”. Kolejne 19% badanych
wskazało na małą komunikację i myślenie kategoriami „my”/„oni”, a 10% odpowiedziało, że
współpraca ta ma jedynie okresowy charakter.
Wykres 9. Charakter relacji organizacji z samorządem
(A) Mała komunikacja – widoczne jest myślenie kategoriami „my”/„oni”; (B) Współpraca ma charakter
okazjonalny i dotyczy specyficznych zadań i projektów; (C) Współpraca ma charakter okresowy;
(D) Współpraca ma charakter planowy i długofalowy.
17
1.8. Finanse
Niewątpliwie organizacje różnią się w sposób znaczący pod względem wielkości
osiąganych przychodów – obok organizacji rozporządzających znacznym budżetem działają
podmioty, które na skutek słabej kondycji finansowej muszą ograniczać działania,
zredukować swoją aktywność, a incydentalnie – nawet zakończyć działalność.
W trzech na dziesięć przebadanych NGOs przychody nie przekraczają 1 tys. zł
w skali roku. Warto przy tym zauważyć, iż w tej kategorii mieszczą się również organizacje,
które deklarują brak jakichkolwiek przychodów. O niewystarczającym zapleczu materialnym
trzeciego sektora świadczyć mogą ponadto odpowiedzi na pytanie o problemy, na jakie
napotyka organizacja realizując założone cele – aż 68% organizacji jako jeden
z najważniejszych problemów wskazało właśnie „brak niezbędnych środków finansowych
i rzeczowych”.
Wykres 10. Organizacje pozarządowe według przychodów
18
Warto prześledzić, jakie źródła finansowania zasilają najczęściej budżety podmiotów
trzeciego sektora w Gliwicach. W tym celu poproszono respondentów o wskazanie wszystkich
źródeł finansowania organizacji spośród dwunastu możliwości. Najbardziej popularną formą
finansowania okazały się składki członkowskie (82% wskazań). Inne relatywnie często
wymieniane odpowiedzi to darowizny od osób fizycznych, źródła samorządowe oraz
darowizny od instytucji i firm (blisko co trzecia organizacja). Nową możliwością uzyskania
funduszy dla organizacji pożytku publicznego są dochody uzyskiwane z przekazania 1%.
Tą formę finansowania wskazało 16% ankietowanych. Taki sam procent organizacji uzyskuje
dochody z działalności gospodarczej. Ze źródeł rządowych w postaci środków od ministerstw,
agencji rządowych, województw korzysta 13% organizacji. Po 10% wskazań otrzymały takie
źródła finansowania jak: „przychody z kampanii, zbiórek publicznych, akcji charytatywnych”,
„wsparcie od innych krajowych organizacji pozarządowych”. Najrzadziej wymieniano „środki
funduszy strukturalnych Unii Europejskiej” (8%) i „wsparcie od zagranicznych organizacji
pozarządowych” (7%). Badani wskazywali ponadto na środki z PFRON, NFZ, WFOŚiGN,
środki otrzymywane od Zarządu organizacji, prywatne fundusze założyciela – prezesa oraz
wsparcie partii politycznej (każda z odpowiedzi po 1% wskazań).
Tabela 8. Źródła finansowania organizacji pozarządowych
Procent*
Źródła
finansowania
Składki członkowskie
82%
Darowizny od osób fizycznych
35%
Źródła samorządowe (środki od gminy, powiatu
lub samorządu wojewódzkiego)
34%
Darowizny od instytucji i firm
33%
Dochody z przekazania 1% (dotyczy organizacji
pożytku publicznego)
16%
Dochody z działalności gospodarczej
16%
Źródła rządowe (środki od ministerstw, agencji
rządowych, województw)
13%
Przychody z kampanii, zbiórek publicznych, akcji
charytatywnych
10%
Wsparcie od innych krajowych organizacji
pozarządowych
10%
Środki funduszy strukturalnych UE
8%
Wsparcie od zagranicznych organizacji
pozarządowych
7%
Inne
6%
19
Dotychczas mowa była o funduszach strukturalnych Unii Europejskiej. Zadano
dodatkowe – bardziej ogólne pytanie o korzystanie z środków Unii Europejskiej. Zaledwie
15% organizacji pozarządowych ubiegało się dotychczas o unijne pieniądze (w tym 10%
zakończyło aplikację sukcesem, a 5% nie uzyskało wsparcia). Pozostałe organizacje nie
korzystały z tego źródła finansowania – przy czym 36% zadeklarowało, iż planuje zrobić to
w najbliższym czasie. Prawie połowa przebadanych organizacji dotąd nie korzystała i nie
zamierza ubiegać się o dofinansowanie z środków Unii Europejskiej.
Wykres 11. Wykorzystanie środków UE
(A) Nie i nie zamierzamy w najbliższym czasie; (B) Nie, ale zamierzamy w najbliższym czasie;
(C) Tak, ale organizacja nie otrzymała dofinansowania; (D) Tak, skutecznie.
20
Kolejną badaną zmienną opisującą organizacje jest sposób prowadzenia księgowości.
W 45% organizacji księgowość jest prowadzona nieodpłatnie przez członka organizacji.
Dwukrotnie rzadziej organizacje korzystają z usług biur rachunkowych (22%). Co piąta
organizacja
zatrudnia
Zdecydowanie
pracownika
najrzadziej
odpowiedzialnego
praktykowane
jest
za
powierzanie
prowadzenie
prowadzenia
księgowości.
księgowości
wolontariuszom – jedynie 6% respondentów wskazało taką odpowiedź. Pozostali ankietowani
udzielili innej odpowiedzi: 3% potwierdza, że księgowość prowadzona jest przez inne
podmioty, a pozostałe 4% organizacji nie prowadzi księgowości.
Istotnym problemem dotyczącym finansowania organizacji pozarządowych jest
zależność od jednego rodzaju źródła finansowania. Uzależnienie od jednego źródła
finansowania powoduje powstawanie takich organizacji jak DONGOs (donor-organized
NGOs), czyli organizacji opartych na prywatnych sponsorach, lub GONGOs (governmentorganized NGOs), opartych na funduszach publicznych lub też bezpośrednio zakładanych
przez instytucje rządowe. Dywersyfikacja źródeł funduszy jest niewątpliwie sposobem na
uniknięcie problemów finansowych, warunkiem przetrwania organizacji, a nadto pozwala na
zachowanie niezależności9.
Na podstawie liczby źródeł finansowania wskazanych przez badanych wszystkie
organizacje podzielono na cztery grupy. Strukturę organizacji według kryterium stopnia
dywersyfikacji źródeł finansowania ilustruje wykres 12. Aż 37% organizacji wskazało tylko
jedno źródło finansowania. Może to oznaczać z jednej strony brak zabezpieczenia
finansowego w przypadku, gdy uzyskiwane środki są niewystarczające, a z drugiej strony –
niebezpieczeństwo uzależnienia się od tego źródła i w konsekwencji konieczność
dostosowania działalności w związku z otrzymywaniem środków z danego źródła. Jedynie
24% organizacji posiada zdywersyfikowane formy zasilania budżetu – wskazało na 4 i więcej
źródła finansowania.
9
E. Bogacz-Wojtanowska, Zarządzanie organizacjami..., op. cit., s. 77.
21
Wykres 12. Dywersyfikacja źródeł finansowania
Respondentów poproszono o wybranie jednego z pięciu stwierdzeń, które najbardziej
adekwatnie odzwierciedla sytuację finansową organizacji. Jak widać na wykresie 13 niemal
sześć na dziesięć NGOs określiło swoją sytuację finansową jako „stabilną”. Tym samym 20%
obawia się zmiany na niekorzyść, 27% wyraziło przekonanie, iż pozostanie tak w najbliższych
latach, a kolejne 11% optymistycznie stwierdziło, że sytuacja w najbliższych latach ulegnie
poprawie. Natomiast 27% ankietowanych wskazało, iż sytuacja finansowa ich organizacji nie
jest najlepsza, ale z nadzieją patrzy w przyszłość. Niepokojącym jest fakt, iż 15% NGOs
obecną kondycję finansową oceniło negatywnie i co więcej – obawia się o możliwość
kontynuowania działalności.
22
Wykres 13. Ocena sytuacji finansowej
(A) Sytuacja finansowa jest zła i obawiamy się o możliwość kontynuowania działalności; (B) Sytuacja
finansowa nie jest najlepsza, ale uważamy, że się poprawi; (C) Sytuacja finansowa jest stabilna, ale
obawiamy się zmiany na niekorzyść; (D) Sytuacja finansowa jest stabilna, tak pozostanie
w najbliższych latach; (E) Sytuacja finansowa jest stabilna, w najbliższych latach poprawi się.
23
1.9. Problemy organizacji pozarządowych
Liderom NGOs zadano pytanie o problemy, z jakimi najczęściej spotyka się
organizacja realizując swoje cele. Rozkład odpowiedzi na to pytanie ilustruje tabela 9.
Tabela 9. Problemy organizacji pozarządowych
Procent*
Problemy
Brak niezbędnych środków finansowych i rzeczowych
68%
Biurokracja administracji publicznej
46%
Brak wystarczającej liczby osób aktywnie włączających się
w działania organizacji
45%
Prowadzenie niezbędnych formalności
24%
Trudności w znalezieniu odpowiedniego lokalu na działalność
15%
Napięcia i konflikty wewnątrz organizacji
7%
Inne
4%
Okazuje się, iż zdecydowanie największy procent organizacji (niemal 70%) zmaga się
z brakiem niezbędnych środków finansowych i rzeczowych. Inne palące problemy to
biurokracja administracji publicznej oraz brak wystarczającej liczby osób aktywnie
włączających się w działania organizacji – boryka się z nimi niemal co druga organizacja.
Prowadzenie niezbędnych formalności stanowi uciążliwy obowiązek dla 24% NGOs, a 15%
wskazuje na trudności w znalezieniu odpowiedniego lokalu na działalność. Najmniejszy
odsetek organizacji wskazał na napięcia i konflikty wewnątrz organizacji jako utrudnienie
w prowadzeniu działalności. Respondenci wymieniali ponadto inne ograniczenia: „brak
infrastruktury sportowej”, „brak mody na działania prozwierzęce”, „brak woli polityków
rządzących”, „stale zmieniające się przepisy” (każda z odpowiedzi po 1% wskazań).
24
2. WSPÓŁPRACA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH
Z WOLONTARIUSZAMI
Przyjmuje się, iż wolontariuszami są osoby pracujące społecznie nie będące członkami
organizacji
pozarządowych.
Uzyskane
w
toku
badań
dane
pozwalają
stwierdzić,
iż wolontariusze wspomagają działania 35% organizacji: 5% organizacji deklaruje istnienie
całościowego
systemu
zarządzania
wolontariuszami,
7%
systemowo
współpracuje
z wolontariuszami i posiada koordynatora pracy z wolontariuszami, 11% akcyjnie, ale
w sposób uporządkowany współpracuje z wolontariuszami, zaś 12% określa tą współpracę
jako sporadyczną.
Wykres 14. Współpraca z wolontariuszami
(A) Nie; (B) Organizacja sporadycznie współpracuje z wolontariuszami; (C) Organizacja akcyjnie, ale
w sposób uporządkowany współpracuje z wolontariuszami; (D) Organizacja systemowo współpracuje
z wolontariuszami i posiada koordynatora pracy wolontariuszy; (E) Istnieje całościowy system
zarządzania wolontariuszami.
25
2.1. Liczba wolontariuszy
W dalszej części tego i kolejnego rozdziału zaprezentowane zostaną wyniki badań
opisujące NGOs, których działalność wspierają wolontariusze – zarówno sporadycznie, jak
i regularnie. Wszystkie obliczenia będą wykonywane na podgrupie NGOs wydzielonej na
podstawie kryterium współpracy z wolontariuszami.
Jeśli przyjrzeć się liczbie wolontariuszy działających w trzecim sektorze, to okazuje
się,
iż
co
druga
organizacja
współpracowała
w
ubiegłym
roku
z
co
najmniej
10 wolontariuszami. Wszystkie organizacje, które zadeklarowały, iż w zeszłym roku
korzystały z pomocy wolontariuszy podzielono na pięć grup. Jak widać na wykresie
zamieszczonym poniżej największy odsetek NGOs deklaruje, iż w ubiegłym roku
współpracował z maksymalnie 15 wolontariuszami. Bliski co czwarta organizacja rocznie na
zasadzie wolontariatu angażuje od 15 do 50 osób.
Wykres 15. Liczba wolontariuszy
26
2.2. Charakterystyka wolontariuszy
Kolejną kwestią, którą warto przeanalizować jest określenie profilu społecznozawodowego wolontariusza. Jak widać na poniższym zestawieniu, największy procent
organizacji potwierdził, iż wśród pracujących na rzecz organizacji wolontariuszy są osoby
zatrudnione w innym miejscu pracy.
Tabela 10. Wolontariusze działający w organizacjach pozarządowych
Procent*
Kategoria
społecznozawodowa
Zatrudnieni w innym miejscu pracy
61%
Uczniowie
57%
Studenci
57%
Emeryci
33%
Renciści
24%
Bezrobotni
18%
Niepracujący zawodowo
18%
Organizacje ponadto bardzo chętnie angażują do nieodpłatnej pomocy uczniów
i studentów. Co trzecia organizacja pozarządowa zadeklarowała, iż „zatrudnia” emerytów
jako wolontariuszy. Stosunkowo najmniejszy procent organizacji potwierdził, iż pośród
współpracujących wolontariuszy są renciści, bezrobotni i osoby niepracujące zawodowo.
W kwestionariuszu zamieszczono pytanie o praktykowane sposoby pozyskiwania
wolontariuszy. Liderzy NGOs wymieniali następujące sposoby: poprzez indywidualne
rozmowy, spotkania, kontakty osobiste (11%); z „własnych szeregów” organizacji (5%) – są
to byli zawodnicy, rodzice członków organizacji; poprzez media (5%): prasa lokalna, Internet
– własna strona organizacji, strona www.ngo.pl; poprzez szkoły, uczelnie (5%); poprzez
promowanie celów działania organizacji (3%); poprzez inne organizacje, Kościół (3%) –
partnerstwo z organizacją międzynarodową, kontakt z duszpasterstwami akademickimi,
ogłoszenia duszpasterskie; poprzez Centrum Wolontariatu (3%). Ponadto pojawiała się
odpowiedź, iż osoby zainteresowane działalnością organizacji, sympatyzujące z organizacją
same zgłaszają się do pracy w charakterze wolontariuszy (5%).
Dane uzyskane w trakcie badań wskazują, iż 45% organizacji pozarządowych
twierdząco odpowiedziało na pytanie: „Czy w organizacji są podpisywane porozumienia
z wolontariuszami?”. Taki sam odsetek badanych potwierdził, iż w organizacji jest
27
wyznaczony koordynator do pracy z wolontariuszami. Ponad dwukrotnie mniejszy procent
organizacji (22%) przygotowuje indywidualny program pracy z wolontariuszem.
Najczęściej
wymienianym
zajęciem
wykonywanym
przez
wolontariuszy
jest
organizowanie imprez, spotkań, kampanii (71% wskazań). Prawie połowa organizacji
angażuje wolontariuszy w pracę z podopiecznymi (46%). Inne stosunkowo często
wymieniane dziedziny, w których wolontariusze wspierają NGOs poprzez swoją bezpłatną
pracę to: praca na rzecz promocji organizacji (35%), pomoc w pracach porządkowych
(25%), poradnictwo, doradztwo, prowadzenie szkoleń (23%) oraz prace biurowoadministracyjne (17%).
Tabela 11. Dziedziny, w jakich wolontariusze wspierają organizacje pozarządowe
Procent*
Dziedziny
Organizowanie imprez, spotkań, kampanii
71%
Praca z podopiecznymi
46%
Praca na rzecz promocji organizacji
35%
Pomoc w pracach porządkowych
25%
Poradnictwo, doradztwo, prowadzenie szkoleń
23%
Prace biurowo-administracyjne
17%
Zbieranie, dystrybucja informacji
8%
Zbieranie pieniędzy
6%
Zarządzanie/współzarządzanie projektami organizacji
6%
Uczestnictwo w pracach organów kolegialnych
2%
Inne
13%
Liderów organizacji poproszono o udzielenie odpowiedzi na pytanie, co organizacja
zapewnia wolontariuszom – można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Największy
procent respondentów (40%) potwierdził, iż organizacja zapewnia możliwość uzyskania
referencji. Ponadto 26% liderów NGOs zadeklarowało, iż organizacja daje swoim
wolontariuszom możliwość udziału w szkoleniach, 11% – zwrot kosztów dojazdu, 7% –
ubezpieczenie. Badani wymieniali też odpowiedzi, które nie pojawiły się w kafeterii:
„możliwość udziału w projektach – wyjazdach organizowanych przez stowarzyszenie”,
„podziękowania”, „pochwały”, „dyplomy”. Nade wszystko organizacje gwarantują swoim
wolontariuszom „znakomite towarzystwo” i „satysfakcję z pracy”.
28
2.3. Plany odnośnie współpracy z wolontariuszami
Liderów gliwickich NGOs zapytano o plany odnośnie zatrudnienia „nowych”
wolontariuszy. Prawie połowa (47%) organizacji, która już współpracuje z wolontariuszami
zadeklarowała,
iż
planuje
rozszerzyć
zakres
tej
współpracy.
Kolejne
39%
NGOs
odpowiedziało negatywnie na zadane pytanie, a pozostała część nie ma jeszcze
sprecyzowanych planów w tym zakresie.
Organizacje, które do tej pory nie korzystały z pomocy wolontariuszy zapytano, czy
zamierzają
rozpocząć
współpracę
z
wolontariuszami.
Jedynie
13%
respondentów
odpowiedziało twierdząco. Tymczasem 79% badanych nie planuje zmian w tym zakresie,
a 8% nie potrafiło jednoznacznie odpowiedzieć na tak zadane pytanie.
Na pytanie o powody braku współpracy z wolontariuszami aż 77% respondentów
odpowiedziało „nie widzimy takiej potrzeby”. Jednocześnie 5% organizacji nie mogło znaleźć
kandydatów spełniających oczekiwania, 3% wyraziło obawę, iż nie podoła formalnościom
związanym z angażowaniem wolontariuszy, a 11% wskazało na inne powody. Pozostałe 3%
respondentów nie udzieliło odpowiedzi.
Zatem wolontariuszy planuje „zatrudnić” 47% organizacji współpracujących już
z wolontariuszami i 13% spośród organizacji, które nie mają tego doświadczenia. Przyjrzyjmy
się teraz kogo chcą zatrudnić wspomniane organizacje. Zestawienie przedstawiające plany
organizacji pozarządowych w tym obszarze przedstawia tabela 12. Wynika z niej
jednoznacznie, iż jako najbardziej atrakcyjną grupę potencjalnych wolontariuszy NGOs
postrzegają studentów (78%). Nieco ponad połowa organizacji zamierza podpisać umowę
o wolontariat z uczniami. Ponadto 47% NGOs planuje pozyskać do współpracy w ramach
wolontariatu osoby zatrudnione w innym miejscu pracy, zaś 41% – emerytów.
Tabela 12. Plany organizacji pozarządowych odnośnie zatrudnienia wolontariuszy
Procent*
Kategoria
społecznozawodowa
Studentów
78%
Uczniów
53%
Zatrudnionych w innym miejscu pracy
47%
Emerytów
41%
Rencistów
38%
Niepracujących zawodowo
31%
Bezrobotnych
25%
29
3. WSPÓŁPRACA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH
Z SAMORZĄDEM
Organizacje pozarządowe różnią się od samorządu pod wieloma względami. Różnice
te można obserwować miedzy innymi w takich wymiarach, jak: przesłanki działania,
priorytety, podstawy i legitymizacja działania, adresaci, odpowiedzialność10. Tymczasem zbyt
często bywają one lekceważone, co prowadzi do wzajemnego niezrozumienia i postrzegania
drugiej strony poprzez pryzmat zastanych stereotypów. Korzystne dla współpracy byłoby
niewątpliwie maksymalne wykorzystanie istniejących różnic, gdyż to właśnie dzięki nim
sektor publiczny i pozarządowy wzajemnie się dopełniają.
W niniejszym rozdziale omówione zostaną poszczególne aspekty współpracy
organizacji pozarządowych z samorządem lokalnym. Opis rozpocznie charakterystyka relacji
z samorządem, by w dalszej części opracowania zaprezentować opinię liderów gliwickich
NGOs odnośnie tejże współpracy.
3.1. Znajomość i ocena Programu Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi
Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że 63% respondentów odpowiedziało
twierdząco
na
pytanie
o
znajomość
zasad
współpracy
z
samorządem
lokalnym
sprecyzowanych w Programie Współpracy Miasta Gliwice z Organizacjami Pozarządowymi
w roku 2007. Tymczasem 37% liderów organizacji pozarządowych nie zna prawa lokalnego
regulującego współpracę z samorządem.
Badanych, którzy potwierdzili, iż zapoznali się z Programem poproszono dodatkowo
o opinię, czy dobrze reguluje on kwestie współpracy pomiędzy organizacjami i samorządem.
Wyraźnie dominują pozytywne oceny programu: 93% liderów NGOs odpowiedziało,
iż Program dobrze reguluje współpracę – w tym aż 78% zdecydowanie się z tym zgadza.
Jedynie
7%
respondentów
udzieliło
odpowiedzi
„raczej
nie”.
Co
istotne,
żaden
z respondentów kategorycznie nie zaprzeczył tej opinii (0% wskazań na „zdecydowanie nie”).
10
Zob. Z. Woźniak, Państwo, władza publiczna a trzeci sektor, w: P. Gliński, B. Lewenstein, A. Siciński (red.),
Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: III sektor i wspólnoty lokalne w jednoczącej się Europie, IFiS PAN,
Warszawa 2002, s. 106, 107.
30
3.2. Formy współpracy z samorządem
Raz jeszcze przytacza się wyniki badań zamieszczone w podrozdziale poświęconym
zarządzaniu i relacjom organizacji pozarządowych z innymi podmiotami. Prawie co czwarta
organizacja (24%) potwierdziła, że współpraca z samorządem ma charakter planowy
i długofalowy. Kolejne 10% organizacji wskazało na okresowy charakter tej współpracy, a aż
47% określiło ją jako okazjonalną.
Spośród
różnorodnych
form,
jakie
może
przybierać
współpraca
organizacji
pozarządowych z samorządem wybrano cztery i następnie poproszono respondentów
o wskazanie, które z nich miały miejsce od 1.01.2006 roku. Odsetki wskazań dla
poszczególnych form współpracy wynosiły odpowiednio:
Tabela 13. Formy współpracy z samorządem
Procent*
Formy
współpracy
Samorząd promował działalność organizacji i pomagał
w tworzeniu jej dobrego wizerunku
26%
Przedstawiciele organizacji brali udział w sesjach Rady
Miejskiej, posiedzeniach Komisji Rady Miejskiej
24%
Przedstawiciele organizacji uczestniczyli w
konsultacjach dokumentów strategicznych dotyczących
dziedzin objętych działalnością organizacji
16%
Przedstawiciele organizacji uczestniczyli w
opracowaniu Programu Współpracy Miasta Gliwice z
Organizacjami Pozarządowymi w roku 2007
16%
Z powyższej tabeli wynika, że blisko jeden na czterech respondentów potwierdził, iż
samorząd promował działalność organizacji. Niemal taki sam procent zadeklarował
uczestnictwo przedstawicieli organizacji w sesjach Rady Miejskiej, posiedzeniach Komisji
Rady Miejskiej. Dokładnie po 16% ankietowanych wskazało na udział ich organizacji
w tworzeniu prawa lokalnego – zarówno poprzez uczestnictwo w konsultacjach dokumentów
strategicznych w dziedzinach właściwych dla obszaru działania organizacji, jak i w tworzeniu
Programu Współpracy Miasta Gliwice z Organizacjami Pozarządowymi w roku 2007.
31
3.3. Ocena współpracy z samorządem
Liderów gliwickich NGOs poproszono o ocenę współpracy z samorządem na skali od
1 do 5, gdzie „1” oznacza ocenę niedostateczną, a „5” – bardzo dobrą. Badania wskazują,
iż wśród odpowiedzi dominują pozytywne oceny. Największy odsetek organizacji dobrze
ocenił współpracę z samorządem (41%), a co więcej żaden respondent nie wskazał na ocenę
niedostateczną. Szczegółowy rozkład odpowiedzi na to pytanie prezentuje wykres 16.
Wykres 16. Ocena współpracy z samorządem
Postanowiono zbadać, jak liderzy NGOs oceniają współpracę z samorządem
w dłuższym przedziale czasowym. Okazuje się, że 68% ankietowanych wyraziło opinię, że
współpraca ich organizacji z samorządem lokalnym w ostatnim czasie nie uległa istotnej
zmianie. Jednocześnie 28% potwierdziło, iż współpraca ta zmieniła się na lepsze
(22% odpowiedziało, że współpraca ta „polepszyła się”, a 6% – „znacznie się polepszyła”).
Natomiast na negatywny kierunek zmian wskazało zaledwie 4% badanych (3% udzieliło
odpowiedzi, że współpraca ta „pogorszyła się”, a 1% – „znacznie się pogorszyła”).
32
3.4. Działalność GCOP w opinii liderów organizacji pozarządowych
Zadano pytanie „Czy znana jest Pani/Panu oferta działania Gliwickiego Centrum
Organizacji Pozarządowych?”. Olbrzymi procent badanych (85%) zna ofertę Centrum (w tym
35% udzieliło odpowiedzi „zdecydowanie tak”). Pozostałe 15% na pytanie o znajomość
oferty GCOP odpowiedziało przecząco (w tym 3% udzieliło odpowiedzi „zdecydowanie nie”).
Wykres 17. Znajomość oferty działania GCOP
Respondentów poproszono o wskazanie, z jakich form usług oferowanych przez GCOP
korzystają
organizacje
pozarządowe.
Najczęściej
praktykowane
jest
korzystanie
z pomieszczeń GCOP (60% wskazań). Mniej więcej co druga organizacja wskazywała na:
uczestnictwo w szkoleniach organizowanych przez GCOP; uczestnictwo w warsztatach,
seminariach, spotkaniach informacyjnych; korzystanie z porad/konsultacji indywidualnych.
Odsetki wskazań dla każdej formy ilustruje tabela 14.
33
Tabela 14. Formy usług GCOP
Procent*
Formy usług
GCOP
Korzystanie z pomieszczeń GCOP
60%
Szkolenia
51%
Warsztaty, seminaria, spotkania informacyjne
50%
Porady/konsultacje indywidualne
48%
Korzystanie z komputera, telefonu, faksu, ksera
44%
Pomoc administracyjna
35%
Korzystanie z czasopism, informatorów
27%
Inne formy
13%
Inne formy usług GCOP wymieniane przez badanych to: przyjmowanie uczestników
projektów międzynarodowych organizacji (prezentacja działalności IOP i GCOP), wizyty
zagraniczne
wolontariuszy
stowarzyszenia
w
ramach
projektu
MELVA,
pomoc
w organizowaniu imprez i akcji prowadzonych przez stowarzyszenie, wsparcie projektowe,
organizacja wystaw, konferencje prasowe, informacje przesyłane za pośrednictwem poczty
e-mail,
skrzynka
pocztowa,
adres
siedziby,
pomoc
logistyczna
przy
wizualizacji
stowarzyszenia, pomoc w urządzeniu biura, a także wypożyczanie sprzętu technicznego.
Celem rozpoznania, jak organizacje pozarządowe oceniają pomoc udzielaną przez
GCOP poproszono liderów organizacji non-profit o ocenę wsparcia merytorycznego
(poradnictwo, szkolenia, spotkania informacyjne itp.) i wsparcia infrastrukturalnego
(pomieszczenia, sprzęt itp.) udzielanego przez GCOP – siedzibę główną, Centrum
Wolontariatu oraz Inkubator Organizacji Pozarządowych. W pytaniu zastosowano skalę
od 1 do 5, gdzie „1” oznacza ocenę niedostateczną, a „5” – bardzo dobrą. Tabele: 16 i 17
prezentują odpowiedzi na pytania w tym zakresie. Wszystkie wyliczone średnie oscylują
blisko oceny dobrej.
Tabela 15. Średnie oceny wsparcia udzielanego przez GCOP
Siedziba główna,
ul. Jagiellońska 21
Średnia
ocena
Centrum Wolontariatu,
ul. Zwycięstwa 1
Inkubator Organizacji
Pozarządowych,
ul. Kościuszki 35
Wsparcie
merytoryczne
4,12
4,14
4,47
Wsparcie
infrastrukturalne
4,47
4,36
4,67
34
Poniższe tabele ukazują, że we wszystkich sześciu ocenach dominują oceny bardzo
dobre. Porównując odsetki wskazań na „5” w tabeli 16 można stwierdzić, iż zbliżony odsetek
respondentów ocenił na ocenę bardzo dobrą wsparcie merytoryczne udzielane przez GCOP –
siedzibę główną i Inkubator Organizacji Pozarządowych (odpowiednio 21% i 20%). Ponad
dwukrotnie mniejszy procent ankietowanych przyznał „5” Centrum Wolontariatu (9%).
Analizując dane w tabeli 17 widzimy, iż największy procent respondentów bardzo dobrze
ocenił pod względem wsparcia infrastrukturalnego GCOP – siedzibę główną (26%). Niewiele
mniejszy odsetek na „5” ocenił Inkubator Organizacji Pozarządowych (21%). Tymczasem co
dziesiąta organizacja przyznała najwyższą ocenę Centrum Wolontariatu. Interpretując te
wyniki należy mieć na uwadze, iż odpowiedzi na to pytanie udzieliła jedynie część
respondentów.
Tabela 16. GCOP – ocena wsparcia merytorycznego
Procent
Siedziba główna,
Ocena
Braki danych
ul. Zwycięstwa 1
Pozarządowych,
ul. Kościuszki 35
1
1%
1%
1%
2
2%
1%
1%
3
7%
1%
1%
4
17%
4%
8%
5
21%
9%
20%
Ogółem
49%
16%
30%
Brak odpowiedzi
51%
84%
70%
100%
100%
100%
Ogółem
Tabela 17. GCOP – ocena wsparcia infrastrukturalnego
Procent
Siedziba główna,
Ocena
Braki danych
Ogółem
ul. Zwycięstwa 1
Pozarządowych,
ul. Kościuszki 35
1
1%
0%
0%
2
1%
1%
1%
3
1%
1%
1%
4
13%
3%
3%
5
26%
10%
21%
Ogółem
43%
16%
26%
Brak odpowiedzi
57%
84%
74%
100%
100%
100%
35
3.5. Bariery we współpracy z samorządem
Liderom gliwickich organizacji pozarządowych zadano pytanie „Czy w gminie istnieją
bariery, które utrudniają organizacji współpracę z samorządem lokalnym?”. Z uzyskanych
odpowiedzi wynika, że 62% organizacji nie dostrzega żadnych utrudnień w tym zakresie.
Tymczasem 22% respondentów wskazało, że takie bariery istnieją, zaś 16% wstrzymało się
od udzielenia odpowiedzi. Dla uzyskania pełniejszego obrazu sytuacji, poproszono
o dookreślenie, jakie to są przeszkody. Wskazywane przez respondentów utrudnienia we
współpracy zgrupowano w sześć kategorii – poniżej zostaną zacytowane poszczególne
wypowiedzi.
Tabela 18. Bariery we współpracy z samorządem
Procent
Bariery
Braki danych
Brak zrozumienia NGOs i zainteresowania obszarami
działalności organizacji
5%
Bariery komunikacyjne, pasywność samorządu
i organizacji w inicjowaniu kontaktów
5%
Biurokracja, formalne ograniczenia
4%
Subiektywne traktowanie organizacji przez inne podmioty
2%
Lekceważenie organizacji
2%
Bariery dotyczące organizacji konkursów dla NGOs
1%
Brak wskazania, jakie to są bariery
3%
Brak barier
62%
Ogółem
84%
Brak odpowiedzi
16%
Ogółem
100%
1. Brak zrozumienia NGOs i zainteresowania obszarami działalności organizacji
„Brak partnerstwa i zrozumienia celów organizacji pozarządowych”;
„Słaba znajomość (zrozumienie) specyfiki naszej działalności”;
„Samorząd nie wspiera działań NGOs promujących miasto”;
„Brak zainteresowania losem starszych osób – kombatantów”;
„Sprawy kultury nie są traktowane z należytą uwagą – tak, jak w innych miastach”;
„Całkowity brak zrozumienia potrzeb sportowych społeczeństwa”;
„Władze lokalne w niedostatecznym stopniu promują sport".
36
2. Bariery komunikacyjne, pasywność samorządu i organizacji w inicjowaniu
kontaktów
„Bariery informacyjne”;
„Brak informacji”;
„Brak informacji o pomocy udzielanej przez samorząd”;
„Brak możliwości bezpośredniego kontaktu z władzami samorządowymi”;
„Brak kontaktu i doświadczeń z Centrum”;
„Brak działań z ramienia Urzędu Miasta i organizacji pozarządowych”;
„Na 50% korespondencji nie otrzymujemy odpowiedzi z Urzędu Miasta”.
3. Biurokracja, formalne ograniczenia
„Biurokracja”;
„Procedury obowiązujące w Urzędzie”;
„Czasem zbyt sformalizowane podejście do spraw merytorycznych”;
„Jako grupa nieformalna nie możemy nic załatwić”;
„Brak lokali do prowadzenia zajęć”.
4. Subiektywne traktowanie organizacji przez inne podmioty
„Ukierunkowanie i skierowanie działań na pewne organizacje – pomijanie innych”;
„Niechęć miasta w stosunku do nas”;
„Media prywatne nie zawsze akceptują działania NGOs, których sponsorem jest gmina”.
5. Lekceważenie organizacji
„Obojętność”;
„Niepisana polityka wobec organizacji: instrumentalne traktowanie organizacji (np. dla
«odfajkowania» tzw. szerokiej konsultacji społecznej)”;
„Brak rzeczywistych konsultacji z mieszkańcami, organizowane «pokazowe» konsultacje
niczego nie wnoszą, argumenty nie są w ogóle brane pod uwagę”.
6. Bariery dotyczące organizacji konkursów dla NGOs
„Propozycje
składane
pozarządowych
nie
przez
samorząd
odpowiadają
lokalny
naszemu
w
konkursach
profilowi
dla
działalności
organizacji
–
projekty
międzynarodowe i edukacyjne (pozaszkolne)”;
„Brak odpowiednich środków finansowych, o które może starać się organizacja na
realizację zadań, ubogi i skostniały system zlecania zadań publicznych w formie
otwartych konkursów”.
37
Respondentów poproszono ponadto o wskazanie, jakie działania powinny być podjęte
przez samorząd lokalny oraz organizacje pozarządowe w celu poprawy wzajemnej
współpracy. Postulowane przez liderów NGOs propozycje zgrupowano w tabeli 19.
Tabela 19. Propozycje działań w celu poprawy współpracy z samorządem
Procent
Propozycje
działań
Sugerujące usprawnienie komunikacji i zwiększenie partycypacji
NGOs w planowaniu i podejmowaniu decyzji
17%
Sugerujące zmiany w organizacji współpracy z NGOs
7%
Przejawiające postawę roszczeniową
4%
Sugerujące zmianę w sposobie postrzegania NGOs przez samorząd
2%
Sugerujące większą aktywność samych organizacji
1%
Negujące potrzebę współpracy
1%
Ogółem
32%
Braki danych
68%
Ogółem
100%
1. Sugerujące usprawnienie komunikacji i zwiększenie partycypacji NGOs
w planowaniu i podejmowaniu decyzji
„Zainteresowanie – komunikacja z organizacją”;
„Przejawy chęci współpracy ze strony samorządu, np. nawiązanie kontaktu”;
„Lepsza komunikacja”;
„Częstsze spotkania w grupach tematycznych”;
„Częstsze spotkania i dyskusje o wzajemnych problemach”;
„Częstsze spotkania z władzami lokalnymi, które pozwolą poznać charakter i cele
poszczególnych organizacji. Jest to potrzebne, ponieważ jest ich wiele i są bardzo
zróżnicowane”;
„Częstsze spotkania, wspólne wypracowanie strategii działania”;
„Więcej spotkań, aby decyzje podejmowane były w oparciu o doświadczenia organizacji”;
„Wspólne spotkania z samorządem (raz do roku)”;
„Organizacja okresowych spotkań”;
„Spotkania”;
„Systematyczne robocze spotkania”;
„Zwiększenie ilości spotkań roboczych, włączenie organizacji do zarządzania miastem,
planowania długookresowego”;
38
„Przepływ informacji, zainteresowanie formami działalności”;
„Więcej konsultacji z organizacjami”;
„Zasięganie opinii fachowców z uwzględnieniem specyfiki danej organizacji”;
„Bezpośredni kontakt z przedstawicielami organizacji”;
„Wzajemne informowanie się o podejmowanych zadaniach (nie tylko w formie udziału
w konkursach miejskich), zapraszanie przedstawicieli organizacji do współtworzenia
dokumentów strategicznych”;
„Więcej informacji, np. o działalności GCOP”;
„Wspólne konsultacje na temat
danego
problemu,
na które będą zapraszani
przedstawiciele wszystkich organizacji działających w tym temacie”;
„Udział w sesjach Rady Miejskiej w celu przedyskutowania problemów związanych
z funkcjonowaniem stowarzyszenia, kontakt z prezydentem”;
„Wspólne wypracowanie strategii działania”;
„Tworzenie i realizacja planów długofalowych”;
„Decyzje dotyczące mieszkańców powinny być poprzedzone konsultacjami, argumenty
władzy powinny mieć charakter merytoryczny, a nie tylko «siłowy»”.
2. Sugerujące zmiany w organizacji współpracy z NGOs
„Konsultant ds. dotacji przy Urzędzie Miasta, urzędnicy kontrolujący wyniki działalności”;
„Zastąpienie nieskutecznego systemu «kontraktowania» działań objętych dotacjami za
dany rok, komórką zajmującą się tym stale, niezależnie od chwili, w jakiej pojawia się
inicjatywa. Rozwiązania systemowe powinny dążyć do maksymalnej elastyczności, bo
tylko taka może zapewnić rozwój inicjatyw społecznych i pozarządowych. To organizacje
społeczne najlepiej potrafią rozpoznać społeczne oczekiwania i na nie odpowiedzieć”;
„Samorząd powinien jedynie pełnić rolę recenzenta i siły finansującej. Paradoksem jest
sytuacja, w której łatwiej jest – nawet małym grupom nieformalnym – uzyskać dotację
z ogólnopolskiej fundacji niż np. zgodę urzędu na zwolnienie z opłat za wynajem sali
gimnastycznej”;
„Doprecyzowanie Programu Współpracy pod kątem rozszerzenia oferty samorządu
w zakresie zadań publicznych zlecanych w formie otwartych konkursów oraz potrzeb
i możliwości organizacji”;
„Obowiązkowe informowanie o strategii i wydatkach, wspólne planowanie w celu
unikania dublowania działań. Nie unikanie szczegółowych informacji w korespondencji –
zmniejszanie arogancji władzy. Korespondencja zwrotna z zachowaniem formy – dobrego
tonu, pomocnej dłoni a nie w imperatywie kategorycznym”;
„Konsekwentne realizowanie przyjętego programu”;
39
„Ograniczenie biurokracji”;
„Mniej biurokracji”;
„Stworzenie możliwości częstszego korzystania z lokalu. Niewystarczające wsparcie –
kilka godzin możliwości korzystania z lokalu i skrzynka to za mało, by organizacja mogła
się rozwijać”;
„Większa promocja naszych imprez”.
3. Przejawiające postawę roszczeniową
„Konkretne propozycje konsultacji”;
„Więcej konkretnych propozycji współpracy i pomocy”;
„To zależy w jakim sensie. Dla naszej organizacji najważniejsze jest wsparcie finansowe
ze strony samorządu. Dla takich organizacji jak nasza jest to najtrudniejszy «odcinek»
działalności”;
„Pomoc finansowa”;
„Większa pomoc pieniężna ze strony samorządu”;
„Małym organizacjom potrzebne są fundusze – nie przyznawane w proporcji 50-50, tylko
w 100-0, ponieważ państwo całkowicie zablokowało dotacje ze strony małych i średnich
podmiotów gospodarczych poprzez kilka ustaw zmieniających kwestie podatkowe, które
zniechęcają ewentualnych sponsorów do dotowania organizacji pozarządowych”.
4. Sugerujące zmianę w sposobie postrzegania NGOs przez samorząd
„Traktowanie poważnie działań organizacji, a nie tylko współpraca w finansowaniu
projektów – organizacje pozarządowe powinny skonsolidować swoje działania i wspólnie
dążyć do realizacji poszczególnych celów – nie tylko poprzez projekty”;
„Samorząd
ma
zacząć poważnie
traktować
zaangażowanie
społeczne
członków
stowarzyszenia. Ci ludzie robią swoje zupełnie za darmo, z czystej chęci robienia czegoś
dla innych”;
„Więcej zrozumienia urzędników dla trudności wynikających z nietypowej działalności”.
5. Sugerujące większą aktywność samych organizacji
„Większa aktywność organizacji pozarządowych”;
„Lepsza współpraca pomiędzy organizacjami konsultanckimi”.
Pojawiły się ponadto odpowiedzi negujące potrzebę współpracy:
„Nie widzimy potrzeby takiej współpracy, nie bierzemy udziału w spotkaniach
z samorządem, spotykamy się we własnym gronie”;
„Na obecną chwilę nie mamy potrzeby współpracy”.
40
ZAKOŃCZENIE
Kończąc rozważania podjęte w niniejszej pracy warto raz jeszcze przytoczyć
zasadniczy cel pracy. W opracowaniu dążono do ukazania aktualnego stanu gliwickiego
trzeciego sektora na podstawie badań prowadzonych przez Gliwickie Centrum Organizacji
Pozarządowych. Ponownie podkreśla się, że uzyskanych wyników nie można traktować jako
reprezentatywnych dla wszystkich organizacji non-profit w Gliwicach.
Czytelnik
na
stronach
niniejszego
raportu
miał
sposobność
zapoznać
się
z charakterystyką przebadanych NGOs w trzech aspektach. Podsumujmy krótko wyniki
badań. Co roku gliwicki trzeci sektor wzbogaca się o nowe organizacje: NGOs utworzone
w 2005 roku stanowią 8% przebadanych organizacji, w 2006 – 6%, w 2007 – 5%.
Organizacje pozarządowe przejawiają aktywność na rozmaitych płaszczyznach. Największy
odsetek NGOs koncentruje swoją działalność na takich obszarach jak: edukacja, oświata,
wychowanie; sport, rekreacja, turystyka; hobby, rozwój zainteresowań oraz kultura, sztuka.
Mianem niszowych – w kontekście działań organizacji trzeciego sektora – określić można
następujące dziedziny: technika, technologia, nauka; ekologia, ochrona środowiska;
przeciwdziałanie bezrobociu; bezpieczeństwo publiczne oraz mieszkalnictwo, budownictwo.
Jeśli organizacje pozarządowe rozpatrywać pod względem liczby członków, to okazuje
się, iż wyraźnie dominują zrzeszające od 15 do 50 członków. Najczęściej do stowarzyszeń
należą osoby zatrudnione w innym miejscu pracy, a ponadto emeryci i studenci. Aż 71%
stowarzyszeń odnotowało spadek liczby członków w porównaniu z ich liczbą w momencie
rejestracji, w 19% organizacji liczba członków zwiększyła się, a w pozostałych 10% liczba
członków na przestrzeni lat nie uległa zmianie. Blisko co trzecia organizacja pozarządowa
tworzy miejsca pracy – niezależnie od formy zatrudnienia.
Warto rozważyć z jakimi problemami zmagają się na co dzień gliwickie organizacje.
Niewątpliwie bolączką lokalnego trzeciego sektora są finanse – aż 68% ankietowanych jako
jeden z najważniejszych problemów organizacji wskazało właśnie „brak niezbędnych środków
finansowych i rzeczowych”. Przychody w 30% NGOs nie przekraczają 1 tys. zł rocznie.
Co więcej, organizacje wykazują niski stopień dywersyfikacji źródeł finansowania – budżety
37% zasilane są tylko przez jedno źródło finansowania. Najbardziej popularną formą
finansowania są składki członkowskie (82%), a w dalszej kolejności: darowizny od osób
fizycznych, źródła samorządowe (otrzymywane od gminy, powiatu lub samorządu
wojewódzkiego) oraz darowizny od instytucji i firm – odpowiednio 35%, 34% i 33%.
41
Zaledwie 15% organizacji pozarządowych ubiegało się dotychczas o środki Unii Europejskiej
(w tym 10% zakończyło aplikację sukcesem, a 5% nie uzyskało wsparcia). Niemal połowa
organizacji nie korzystała i nadal nie zamierza ubiegać się o dofinansowanie z funduszy
unijnych. Liderzy organizacji akcentowali również potrzebę zgłębiania wiedzy z zakresu
finansów. Najbardziej popularne tematy szkoleń to właśnie pozyskiwanie funduszy i finanse
organizacji – największy odsetek organizacji potwierdził udział w szkoleniach z tego zakresu
swoich członków, pracowników, wolontariuszy, a jednocześnie są to szkolenia, na które nadal
istnieje największe zapotrzebowanie.
Na jakie inne ograniczenia wskazują liderzy gliwickich NGOs? Niemal co drugi
respondent wymienił biurokrację administracji publicznej i brak wystarczającej liczby osób
aktywnie
włączających
się
w
działania
organizacji
(63%
badanych
oszacowało,
iż maksymalnie połowa członków czynnie uczestniczy w działaniach stowarzyszenia).
Prowadzenie niezbędnych formalności stanowi uciążliwy obowiązek dla 24% NGOs.
Zdecydowanie najrzadziej wymieniane, aczkolwiek nie mniej istotne problemy to trudności
w znalezieniu odpowiedniego lokalu (15%) i napięcia, konflikty wewnątrz organizacji (7%).
Przyjrzyjmy się teraz jak przebiega współpraca NGOs z wolontariuszami. Osoby
pracujące społecznie nie będące członkami organizacji pozarządowych wspomagają działania
35% przebadanych podmiotów: 5% organizacji deklaruje istnienie całościowego systemu
zarządzania wolontariuszami, 7% systemowo współpracuje z wolontariuszami i posiada
koordynatora pracy z wolontariuszami, 11% akcyjnie, ale w sposób uporządkowany
współpracuje z wolontariuszami, zaś 12% określa tą współpracę jako sporadyczną.
Wolontariuszami są najczęściej osoby zatrudnione w innym miejscu pracy, uczniowie
i studenci. Wolontariuszy planuje „zatrudnić” 47% organizacji posiadających już takie
doświadczenie i 13% spośród organizacji, które do tej pory nie angażowały wolontariuszy.
Kolejna kwestia, o której była mowa w raporcie to współpraca z samorządem.
Znajomość zasad współpracy sprecyzowanych w Programie Współpracy Miasta Gliwice
z Organizacjami Pozarządowymi w roku 2007 potwierdziło 63% respondentów. Niemal co
czwarta organizacja planowo i długofalowo współpracuje z samorządem. Dla 10% NGOs
współpraca ma charakter jedynie okresowy, 47% organizacji współpracę ogranicza do
realizacji specyficznych zadań i projektów, a 19% jest zdania, iż w relacjach z samorządem
„widoczne
jest
myślenie
kategoriami
«my»/«oni»”.
Największy
odsetek
organizacji
współpracę z samorządem ocenił na „4” (41%), a zdecydowana większość wyraziła opinię,
iż współpraca ta w ostatnim czasie nie uległa istotnej zmianie (68%). O pozytywnej ocenie
świadczyć może ponadto stosunkowo niski odsetek organizacji dostrzegających bariery, które
utrudniają współpracę z samorządem lokalnym (22%).
42
Opinie wyrażane przez liderów gliwickich NGOs tworzą opis przeszkód stojących na
drodze ku sprawnej współpracy z samorządem: utrudnienia wynikające z biurokracji,
formalnych ograniczeń, sposobu organizacji konkursów dla NGOs. Jednak najwięcej
wypowiedzi oscyluje wokół dwóch problemów. Po pierwsze, często pojawił się motyw barier
wynikających z braku zrozumienia organizacji oraz braku zainteresowania obszarami
działalności organizacji. Respondenci wskazywali na konieczność zmian w sposobie
postrzegania organizacji non-profit przez samorząd. „Traktowanie poważnie działań
organizacji, a nie tylko współpraca w finansowaniu projektów (...)” ma poprawić te relacje.
Kolejnym utrudnieniem wielokrotnie wskazywanym przez badanych jest słaba
komunikacja, pasywność samorządu, jak i samych organizacji w inicjowaniu kontaktów.
Liderzy NGOs proponują zwiększenie częstotliwości wspólnych spotkań, konsultacji, dyskusji,
ale też partycypacji w planowaniu i podejmowaniu decyzji. Wobec deklaracji chęci
i gotowości do współpracy zastanawia niski procent organizacji korzystających z dostępnych
form współpracy. Warto w tym miejscu przytoczyć dane z badań wskazujące, iż niespełna co
czwarty respondent potwierdził uczestnictwo przedstawiciela organizacji w sesjach Rady
Miejskiej, posiedzeniach Komisji Rady Miejskiej. Jeszcze mniejszy odsetek ankietowanych
wskazał na uczestnictwo przedstawicieli organizacji w opracowywaniu Programu Współpracy
Miasta
Gliwice
z
Organizacjami
Pozarządowymi
w
roku
2007
oraz
uczestnictwo
w konsultacjach dokumentów strategicznych dotyczących dziedzin objętych działalnością
organizacji (po 16% wskazań). Pozostaje zatem pytanie o przyczyny niskiej frekwencji NGOs
w tych działaniach. Uzyskany materiał empiryczny nie daje gotowej odpowiedzi na tak
postawione pytanie – nie było to bowiem zamierzeniem autorów kwestionariusza. Niemniej
jednak uwagę zwracają stwierdzenia wskazujące na brak zaufania do samorządu:
„organizowane «pokazowe» konsultacje niczego nie wnoszą (...)”, „ukierunkowanie
i skierowanie działań na pewne organizacje – pomijanie innych”, instrumentalne traktowanie
organizacji (np. dla «odfajkowania» tzw. szerokiej konsultacji społecznej)”. Tymczasem
należy wyraźnie zaznaczyć, iż wzajemne zaufanie stron jest nieodzownym elementem
skutecznej komunikacji. Stąd też niezwykle istotnym jest dążenie do przełamywania
nieufności poprzez ustalanie przejrzystych reguł współpracy, jak też rozliczania się z niej.
Pomimo obszernego zakresu badań nie sposób w jednym opracowaniu odpowiedzieć
na wszystkie pytania, jakie pojawiają się w refleksji na temat gliwickich stowarzyszeń
i fundacji, jak i w trakcie lektury raportu. Problematyka ta jest zbyt obszerna, aby stanowiła
przedmiot dociekań tej pracy. Nie mniej jednak dążono do przybliżenia czytelnikowi
wyłaniającego się z badań obrazu lokalnych organizacji pozarządowych – tak bliskich
wszystkim mieszkańcom Gliwic, a jednocześnie chyba jeszcze zbyt mało znanych.
43
LITERATURA
1. Bogacz-Wojtanowska E., Zarządzanie organizacjami pozarządowymi na przykładzie
organizacji krakowskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
2. Drucker P., Zarządzanie organizacją pozarządową. Teoria i praktyka, Fundusz
Współpracy, Program Phare Dialog Społeczny NGOs, Warszawa 1995.
3. Giermanowska E., Trzeci sektor: docelowe czy tymczasowe miejsce pracy dla
młodych osób – wyniki badań empirycznych, „Trzeci sektor”, Instytut Spraw
Publicznych, 2006 nr 4.
4. Hudson M., Bez zysków i
strat. Sztuka kierowania organizacjami sektora
pozarządowego, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997.
5. Iwankiewicz-Rak B., Siła wizerunku organizacji pozarządowej, „Trzeci Sektor”,
Instytut Spraw Publicznych, 2006 nr 5.
6. Kucharczyk J., Kuczmierowska L., Dwugłos w sprawie zatrudnienia i ścieżek kariery
w trzecim sektorze, „Trzeci Sektor”, Instytut Spraw Publicznych, 2006 nr 5.
7. Woźniak Z., Państwo, władza publiczna a trzeci sektor, w: P. Gliński, B. Lewenstein,
A. Siciński (red.), Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: III sektor i wspólnoty
lokalne w jednoczącej się Europie, IFiS PAN, Warszawa 2002.
44
SPIS TABEL
TABELA 1. FORMA PRAWNA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH .................................................................... 3
TABELA 2. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE WEDŁUG TRZECH NAJWAŻNIEJSZYCH OBSZARÓW DZIAŁANIA ............. 5
TABELA 3. CZŁONKOWIE ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH ........................................................................ 7
TABELA 4. PROCENT CZŁONKÓW AKTYWNYCH....................................................................................... 7
TABELA 5. LICZBA STWORZONYCH ETATÓW W ORGANIZACJACH POZARZĄDOWYCH ....................................... 9
TABELA 6. LICZBA OSÓB PRACUJĄCYCH NA ZLECENIE W ORGANIZACJACH POZARZĄDOWYCH .........................10
TABELA 7. TEMATYKA SZKOLEŃ DLA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH.......................................................11
TABELA 8. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH ........................................................19
TABELA 9. PROBLEMY ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH ..........................................................................24
TABELA 10. WOLONTARIUSZE DZIAŁAJĄCY W ORGANIZACJACH POZARZĄDOWYCH.......................................27
TABELA 11. DZIEDZINY, W JAKICH WOLONTARIUSZE WSPIERAJĄ ORGANIZACJE POZARZĄDOWE .......................28
TABELA 12. PLANY ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH ODNOŚNIE ZATRUDNIENIA WOLONTARIUSZY ...................29
TABELA 13. FORMY WSPÓŁPRACY Z SAMORZĄDEM ................................................................................31
TABELA 14. FORMY USŁUG GCOP .....................................................................................................34
TABELA 15. ŚREDNIE OCENY WSPARCIA UDZIELANEGO PRZEZ GCOP.........................................................34
TABELA 16. GCOP – OCENA WSPARCIA MERYTORYCZNEGO ....................................................................35
TABELA 17. GCOP – OCENA WSPARCIA INFRASTRUKTURALNEGO .............................................................35
TABELA 18. BARIERY WE WSPÓŁPRACY Z SAMORZĄDEM .........................................................................36
TABELA 19. PROPOZYCJE DZIAŁAŃ W CELU POPRAWY WSPÓŁPRACY Z SAMORZĄDEM ....................................38
45
SPIS WYKRESÓW
WYKRES 1. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE WEDŁUG ROKU REJESTRACJI ....................................................... 4
WYKRES 2. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE WEDŁUG LICZBY CZŁONKÓW ...................................................... 6
WYKRES 3. DYNAMIKA LICZBY CZŁONKÓW ORGANIZACJI ........................................................................ 8
WYKRES 4. ZATRUDNIENIE W ORGANIZACJACH POZARZĄDOWYCH ............................................................10
WYKRES 5. STYL PRZYWÓDZTWA.......................................................................................................13
WYKRES 6. PARTYCYPACJA W PODEJMOWANIU DECYZJI .........................................................................14
WYKRES 7. WSPÓŁPRACA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH Z MEDIAMI ......................................................15
WYKRES 8. WSPÓŁPRACA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH Z INNYMI NGOS ...............................................16
WYKRES 9. CHARAKTER RELACJI ORGANIZACJI Z SAMORZĄDEM ...............................................................17
WYKRES 10. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE WEDŁUG PRZYCHODÓW ..........................................................18
WYKRES 11. WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW UE.......................................................................................20
WYKRES 12. DYWERSYFIKACJA ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA ........................................................................22
WYKRES 13. OCENA SYTUACJI FINANSOWEJ .........................................................................................23
WYKRES 14. WSPÓŁPRACA Z WOLONTARIUSZAMI .................................................................................25
WYKRES 15. LICZBA WOLONTARIUSZY ................................................................................................26
WYKRES 16. OCENA WSPÓŁPRACY Z SAMORZĄDEM ...............................................................................32
WYKRES 17. ZNAJOMOŚĆ OFERTY DZIAŁANIA GCOP .............................................................................33
46
ANEKS
Kwestionariusz ankiety dla liderów gliwickich organizacji pozarządowych
47
Gliwickie Centrum Organizacji Pozarządowych
ul. Jagiellońska 21, 44-100 Gliwice
tel.: (032) 238 24 55, faks: (032) 231 19 56
e-mail: [email protected]
www.gcop.gliwice.pl
Inkubator Organizacji Pozarządowych przy GCOP
ul. Kościuszki 35, 44-100 Gliwice
tel./fax: (032) 238 81 67
e-mail: [email protected]
KWESTIONARIUSZ AKIETY
dla liderów gliwickich organizacji pozarządowych
Szanowni Państwo!
Uprzejmie prosimy o udział w badaniu, które jest kontynuacją badania „Trzeci sektor
w Gliwicach” przeprowadzonego w 2005 roku. Ponownie badaniami zostaną objęte wszystkie
organizacje pozarządowe mające siedzibę na terenie Miasta Gliwice.
Celem badania jest poznanie opinii liderów organizacji pozarządowych na temat współpracy
z Samorządem Miasta Gliwice, rozpoznanie potrzeb organizacji w zakresie pozyskiwania wolontariuszy
oraz uzyskanie ogólnych informacji odnośnie działalności organizacji pozarządowych. Ponadto
uzyskane wyniki posłużą do prześledzenia dynamiki zmian sektora pozarządowego w Gliwicach na
przestrzeni dwóch ostatnich lat.
Badania mają charakter anonimowy i uzyskane dane posłużą wyłącznie do opracowania
raportu, w którym wyniki przedstawione zostaną w postaci zbiorczych analiz statystycznych.
Żadna z informacji dotycząca pojedynczej organizacji nie zostanie upubliczniona.
Serdecznie dziękujemy za współpracę.
UWAGA: Wybrane odpowiedzi należy zaznaczać za pomocą „X”.
I. WSPÓŁPRACA ORGANIZACJI Z SAMORZĄDEM LOKALNYM
1. Czy zna Pani/Pan zasady współpracy z samorządem sprecyzowane w Programie
Współpracy Miasta Gliwice z Organizacjami Pozarządowymi w roku 2007?
tak
nie → proszę przejść do pytania 3
2. Czy Pani/Pana zdaniem Program Współpracy dobrze reguluje kwestie współpracy
pomiędzy organizacjami i samorządem?
zdecydowanie tak
raczej nie
raczej tak
zdecydowanie nie
3. Czy znana jest Pani/Panu
Pozarządowych?
zdecydowanie tak
raczej tak
oferta
działania
Gliwickiego
Centrum
Organizacji
raczej nie
zdecydowanie nie
4. Proszę o wskazanie wszystkich form usług GCOP, z których korzystała organizacja:
porady/konsultacje indywidualne
warsztaty, seminaria, spotkania informacyjne
szkolenia
korzystanie z czasopism, informatorów
korzystanie z pomieszczeń GCOP
korzystanie z komputera, telefonu, faksu, ksera
pomoc administracyjna (obsługa komputera, akty prawne, wzory druków, pomoc w pisaniu
dokumentów, etc.)
inne formy – jakie? ..................................................................................................................................
I
5. Jak Pani/Pan ocenia pomoc udzielaną organizacjom przez GCOP w skali od 1 do 5,
gdzie „1” oznacza ocenę niedostateczną, a „5” – bardzo dobrą? Proszę ocenić filie
GCOP, z których wsparcia Pani/Pana organizacja korzystała:
GCOP – siedziba główna – ul. Jagiellońska 21
wsparcie merytoryczne (poradnictwo, szkolenia, spotkania informacyjne itp.) .................
wsparcie infrastrukturalne (pomieszczenia, sprzęt itp.) .................
GCOP – Centrum Wolontariatu – ul. Zwycięstwa 1
GCOP – Inkubator Organizacji Pozarządowych – ul. Kościuszki 35
6. Proszę o wskazanie wszystkich stwierdzeń, które są prawdziwe dla organizacji,
przyjmując, iż stwierdzenia te dotyczą okresu od 1.01.06 r.:
przedstawiciele organizacji brali udział w sesjach Rady Miejskiej, posiedzeniach Komisji Rady
Miejskiej
przedstawiciele organizacji uczestniczyli w opracowaniu Programu Współpracy Miasta Gliwice
z Organizacjami Pozarządowymi w roku 2007
przedstawiciele organizacji uczestniczyli w konsultacjach dokumentów strategicznych dot.
dziedzin objętych działalnością organizacji
samorząd promował działalności organizacji i pomagał w tworzeniu jej dobrego wizerunku
7. Jak Pani/Pan ocenia współpracę organizacji pozarządowych z samorządem lokalnym
w skali od 1 do 5, gdzie „1” oznacza ocenę niedostateczną, a „5” – bardzo dobrą?
1
2
3
4
5
8. Czy współpraca Pani/Pana organizacji z samorządem w ostatnim czasie:
znacznie się polepszyła
pogorszyła się
polepszyła się
znacznie się pogorszyła
nie uległa istotnej zmianie
9. Czy w gminie istnieją bariery, które utrudniają organizacji współpracę z samorządem
lokalnym?
tak – jakie?...............................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
nie
10. Które ze stwierdzeń najlepiej opisuje charakter relacji organizacji z samorządem?
współpraca ma charakter planowy i długofalowy
współpraca ma charakter okresowy
współpraca ma charakter okazjonalny i dotyczy specyficznych zadań i projektów
mała komunikacja – widoczne jest myślenie kategoriami „my”/„oni”
11. Jakie działania powinny być podjęte przez samorząd lokalny oraz organizacje
pozarządowe w celu poprawy wzajemnej współpracy? ...............................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
II
II. INFORMACJE O WOLONTARIUSZACH W ORGANIZACJI
1. Czy organizacja korzysta/korzystała z pomocy wolontariuszy – osób pracujących
społecznie, które nie są członkami organizacji?
organizacja sporadycznie współpracuje z wolontariuszami
organizacja akcyjnie, ale w sposób uporządkowany współpracuje z wolontariuszami
organizacja systemowo współpracuje z wolontariuszami i posiada koordynatora pracy
wolontariuszy
istnieje całościowy system zarządzania wolontariuszami
2. Ilu wolontariuszy angażowało się (choćby raz) w działania organizacji w zeszłym
roku? ...............................................................................................................................................................
3. Jak organizacja pozyskuje wolontariuszy?
............................................................................................................................................................................
4. Proszę o wskazanie czy w organizacji:
są podpisywane porozumienia z wolontariuszami
jest przygotowywany indywidualny program pracy z woluntariuszem
jest wyznaczony koordynator do pracy z wolontariuszami
5. Proszę wybrać i uporządkować 3 najważniejsze dziedziny, w których wolontariusze
wspierają organizację (gdzie „1” oznacza najważniejszą a „3” najmniej ważną):
organizowanie imprez, spotkań,
poradnictwo, doradztwo, prowadzenie
kampanii
szkoleń
pomoc w pracach porządkowych
zarządzanie/współzarządzanie
praca na rzecz promocji organizacji
projektami organizacji
praca z podopiecznymi
zbieranie, dystrybucja informacji
prace biurowo-administracyjne
zbieranie pieniędzy
uczestnictwo w pracach organów
inne – jakie? ...........................................
kolegialnych organizacji
....................................................................
6. Do jakich grup społeczno-zawodowych należą wolontariusze pracujący w organizacji?
uczniowie
niepracujący zawodowo
studenci
renciści
zatrudnieni w innym miejscu pracy
emeryci
bezrobotni
7. Co Państwa organizacja zapewnia wolontariuszom?
zwrot kosztów dojazdu
możliwość uzyskania referencji
ubezpieczenie
inne – jakie? ...........................................
możliwość udziału w szkoleniach
....................................................................
8. Czy organizacja planuje zatrudnić więcej wolontariuszy?
tak – ilu? ......................................................................................... → proszę przejść do pytania 11
nie → proszę przejść do części III kwestionariusza
9. Dlaczego dotychczas organizacja nie współpracowała z wolontariuszami?
nie widzimy takiej potrzeby
obawiamy się, że nie podołalibyśmy formalnościom/obowiązkom związanym z angażowaniem
wolontariuszy
nie możemy znaleźć kandydatów spełniających nasze oczekiwania
inne powody – jakie? ...........................................................................................................................
10. Czy organizacja zamierza rozpocząć pracę z wolontariuszami?
tak – ilu? ..................................................................................................................................................
nie → proszę przejść do części III kwestionariusza
11. Kogo planuje Pani/Pan zatrudnić jako wolontariuszy?
uczniów
niepracujących zawodowo
studentów
rencistów
zatrudnionych w innym miejscu pracy
emerytów
bezrobotnych
III
III.
OGÓLNE INFORMACJE DOTYCZĄCE ORGANIZACJI
1. Proszę podać rok rejestracji organizacji (w przypadku grup nieformalnych – rok
rozpoczęcia działalności): ........................................................................................................................
2. Proszę wskazać status prawny organizacji:
fundacja
stowarzyszenie
organizacja powstała na mocy umowy Państwo – Kościół
stowarzyszenie kultury fizycznej (wpisane do ewidencji Prezydenta Miasta)
związek stowarzyszeń
inna forma osobowości prawnej – jaka? ..............................................................................................
nieposiadająca osobowości prawnej grupa inicjatywna
3. Czy organizacja posiada status pożytku publicznego?
tak
nie
4. Proszę wskazać 3 najważniejsze obszary działania organizacji:
bezpieczeństwo publiczne
pomoc niepełnosprawnym
ekologia, ochrona środowiska
pomoc społeczna, usługi socjalne
edukacja, oświata, wychowanie
przeciwdziałanie bezrobociu
hobby, rozwój zainteresowań
rozwój lokalny
integracja europejska, współpraca
sport, rekreacja, turystyka
międzynarodowa
technika, technologia, nauka
kultura, sztuka
wspieranie inicjatyw obywatelskich
mieszkalnictwo, budownictwo
inne – jakie? ...........................................
ochrona zdrowia, rehabilitacja
....................................................................
5. Czy organizacja ma sformułowaną misję?
jest jasna misja, którą posługuje się Zarząd i zespół
misja jest jasna i zgodna z głównymi działaniami, jednakże zespół nie jest w stanie w pełni
wyartykułować misji
zespół/Zarząd nie utożsamia się z misją, a ludzie spoza organizacji nie identyfikują misji
z organizacją
nie ma misji, grupa jednoczy się wokół powszechnych celów
6. Ilu członków należy do organizacji obecnie? ...................................................................................
% członków aktywnie włączających się w życie organizacji ..............................................................
% członków całkowicie biernych ...........................................................................................................
7. Ilu członków należało podczas zakładania organizacji? ..............................................................
8. Do jakich grup społeczno-zawodowych należą członkowie organizacji?
uczniowie
niepracujący zawodowo
studenci
renciści
zatrudnieni w innym miejscu pracy
emeryci
bezrobotni
9. Ile osób pobiera wynagrodzenie z tytułu pracy w organizacji?
liczba stworzonych etatów ......................................................................................................................
liczba osób pracujących na zlecenie ......................................................................................................
10. W jaki sposób są podejmowane decyzje w organizacji?
decyzje dotyczące zarządzania przekazywane są do stosownych poziomów organizacji
decyzje dotyczące zarządzania coraz częściej są przekazywane do koordynatorów projektów
większość decyzji z zakresu zarządzania podejmowanych jest przez dyrektora i/lub Zarząd
decyzje są przekazywane do organizacji przez dyrektora i/lub prezesa z małą możliwością
udzielenia przez zespół informacji zwrotnej
IV
11. Które z poniższych stwierdzeń najlepiej charakteryzuje sytuację w organizacji?
wszyscy członkowie Zarządu mają swój wkład w przywództwo i rozwój organizacji
członkowie Zarządu wykazują coraz większe zaangażowanie w tworzenie wizji organizacji
przewodzi główny założyciel/prezes organizacji oraz 1 lub 2 członków zarządu
przewodzi jedna osoba – główny założyciel/prezes organizacji
12. Czy członkowie/pracownicy/wolontariusze biorą udział w szkoleniach?
tak, regularnie – kto?
tak, sporadycznie - kto?
13. Proszę wskazać wszystkie tematy szkoleń, z których korzystała organizacja:
budowa wizerunku organizacji, promocja, współpraca z mediami
budowanie relacji z innymi sektorami, współpraca z administracją publiczną
umiejętności interpersonalne (komunikacja, autoprezentacja, negocjacje)
zarządzanie ludźmi (budowanie zespołu, prowadzenie zebrań, przywództwo)
finanse organizacji (księgowość, zarządzanie finansami)
pozyskiwanie funduszy
zarządzanie projektami (planowanie, ewaluacja)
pozyskiwanie oraz organizowanie pracy wolontariuszy
szkolenia komputerowe
znajomość języków obcych
inne – jakie? ..............................................................................................................
14. Proszę wskazać wszystkie tematy szkoleń, na które istnieje zapotrzebowanie:
15. Jak przebiega współpraca z innymi organizacjami pozarządowymi?
organizacja odgrywa rolę przywódczą w promowaniu koalicji pozarządowych
organizacja uczestniczy w sieciach/koalicjach pozarządowych
doświadczenia we współpracy oparte są na wymaganiach związanych z realizacją projektów
organizacja ma nikłe doświadczenia we współpracy z innymi organizacjami
16. Jak przebiega współpraca z mediami?
istnieje strategia medialna
nagłośnienie organizacji w mediach jest częste, ale nie strategiczne
współpraca z mediami zazwyczaj opiera się na ciekawych wydarzeniach
organizacja w niewielkim stopniu współpracuje z mediami
17. Proszę krótko scharakteryzować realizowane w 2006 roku projekty:
Proszę podać liczbę projektów zrealizowanych w poszczególnych obszarach:
bezpieczeństwo publiczne
......
ekologia, ochrona środowiska
......
edukacja, oświata, wychowanie
......
hobby, rozwój zainteresowań
......
integracja europejska, współpraca międzynarodowa
......
kultura, sztuka
......
projekty nakierowane na pielęgnowanie dziedzictwa historycznego i kulturowego miasta ......
mieszkalnictwo, budownictwo
......
ochrona zdrowia, rehabilitacja
......
pomoc niepełnosprawnym
......
pomoc społeczna, usługi socjalne
......
przeciwdziałanie bezrobociu
......
rozwój lokalny
......
sport, rekreacja, turystyka
......
technika, technologia, nauka
......
wspieranie inicjatyw obywatelskich
......
inne – jakie? ...........................................................................................................................................
Projekty ogółem
liczba zrealizowanych projektów w ubiegłym roku ogółem ...............................................................
liczba beneficjentów wszystkich zrealizowanych w ubiegłym roku projektów ................................
V
Projekty międzysektorowe (realizowane we współpracy z administracją lub biznesem)
liczba projektów międzysektorowych zrealizowanych w ubiegłym roku .........................................
wartość projektów międzysektorowych zrealizowanych w ubiegłym roku .....................................
wartość wkładu partnerów projektów:
organizacji pozarządowej ..............................................................................................................................
firm ...................................................................................................................................................................
instytucji publicznych .....................................................................................................................................
wartość pozyskanego wsparcia zewnętrznego ....................................................................................
liczba beneficjentów.................................................................................................................................
18. Z jakimi problemami najczęściej spotyka się organizacja realizując cele?
biurokracja administracji publicznej
brak niezbędnych środków finansowych i rzeczowych
brak wystarczającej liczby osób aktywnie włączających się w działania organizacji
napięcia i konflikty wewnątrz organizacji
prowadzenie niezbędnych formalności (w tym księgowości)
trudności w znalezieniu odpowiedniego lokalu na działalność
inne – jakie? ...........................................................................................................................................
19. Czy organizacja ubiegała się w dotychczasowej działalności o środki Unii
Europejskiej?
tak
liczba złożonych wniosków ................................................................................................................
liczba wniosków, które uzyskały dofinansowanie ..........................................................................
nie, ale zamierzamy w najbliższym czasie
nie i nie zamierzamy w najbliższym czasie
20. Proszę wskazać wszystkie źródła finansowania organizacji:
darowizny od instytucji i firm
darowizny od osób fizycznych
dochody z działalności gospodarczej
dochody z przekazania 1% (dotyczy organizacji pożytku publicznego)
przychody z kampanii, zbiórek publicznych, akcji charytatywnych
składki członkowskie
wsparcie od innych krajowych organizacji pozarządowych
wsparcie od zagranicznych organizacji pozarządowych
środki funduszy strukturalnych UE
źródła rządowe (środki od ministerstw, agencji rządowych, województw)
źródła samorządowe (środki od gminy, powiatu lub samorządu wojewódzkiego)
inne – jakie? ...........................................................................................................................................
21. Jakie są roczne przychody organizacji?
do 1 tys. zł
10 tys. do 100 tys. zł
1 tys. do 10 tys. zł
100 tys. do 1 mln zł
1 mln do 10 mln zł
powyżej 10 mln zł
22. W jaki sposób jest prowadzona księgowość organizacji?
nieodpłatnie przez członka organizacji
przez zatrudnioną osobę
nieodpłatnie przez wolontariusza
inna odpowiedź – jaka? ........................
przez biuro rachunkowe
....................................................................
23. Jak ocenia Pani/Pan
sytuacja finansowa
sytuacja finansowa
sytuacja finansowa
sytuacja finansowa
sytuacja finansowa
sytuację finansową organizacji?
jest stabilna, w najbliższych latach poprawi się
jest stabilna, tak pozostanie w najbliższych latach
jest stabilna, ale obawiamy się zmiany na niekorzyść
nie jest najlepsza, ale uważamy, że się poprawi
jest zła i obawiamy się o możliwość kontynuowania działalności
Jeśli ma Pani/Pan dodatkowe uwagi, uprzejmie prosimy o podanie ich poniżej:
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
SERDECZNIE PAŃSTWU DZIĘKUJEMY ZA POŚWIĘCONY CZAS.
VI

trzeci sektor w gliwicach - Strona główna

Transkrypt

Podobne dokumenty

Relacja ze spotkania kwartalnego 27 09 2015

I Forum Biznesu i Organizacji Pozarządowych w Powiecie

Siła w grupie

Skład grupy roboczej

SZKOLENIE „AUDYT ORGANIZACYJNY W NGO”

Wiadomości - Gmina

XII BS NGO Forum in Turku, Finland, 1

Zaproszenie_konferencja_5.11.2015_Krakow

Spis treści: Rewolucja bosych / B. Schneider. Warszawa, 1989