PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

Transkrypt

PROJEKT MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO MIASTA ZAWIERCIE DLA TERENÓW:
BOROWE POLE, STAWKI, BLANOWICE, KROMOŁÓW, ZUZANKA,
WARTY, WYDRA ZIELONA, ŁOŚNICE
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
2016, luty
Opracowanie zostało wykonane
przez Zespół Biura Rozwoju Regionu Sp. z o.o.
Autor opracowania:
AGNIESZKA BŁOŃSKA
WIESŁAW KONIECZNY
ZDZIASŁAW WIELAND
BIURO ROZWOJU REGIONU SP. Z O.O.
ULICA ŚRODKOWA 5, 40-584 KATOWICE
tel/fax: 32/251-29-12, 32/205-23-93
e-mail: [email protected]
Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercie dla terenów: Borowe Pole, Stawki,
Blanowice, Kromołów, Zuzanka, Warty, Wydra Zielona, Łośnice
SPIS TREŚCI
I.
Wprowadzenie .......................................................................................................
3
I. 1.
Podstawa prawna, przedmiot i cel prognozy........................................................................
3
I. 2.
Zawartość, główne cele projektowanego dokumentu oraz jego powiązania z innymi
dokumentami ........................................................................................................................
5
I. 3.
Metodyka ..............................................................................................................................
10
II.
Ocena aktualnego stanu środowiska na terenach objętych projektem oraz na
obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem ........................
12
II. 1.
Budowa geologiczna. Złoża kopalin i ich eksploatacja …………..........................................
12
II. 2.
Rzeźba terenu ......................................................................................................................
14
II. 3.
Gleby ....................................................................................................................................
15
II. 4.
Wody ....................................................................................................................................
16
II. 5.
Klimat i stan sanitarny atmosfery .........................................................................................
19
II. 6.
Biosfera i krajobraz ...............................................................................................................
20
II. 7.
Inne zagrożenia środowiska .................................................................................................
23
III.
VII.
Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji
projektowanego
dokumentu,
w
szczególności
dotyczące
obszarów
podlegających ochronie prawnej na mocy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004
o ochronie przyrody ................................................................................................
Ocena projektu planu w aspekcie uwzględnienia celów ochrony środowiska
ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym ............
Przewidywane oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura
2000 oraz integralność tych obszarów ...................................................................
Potencjalne zmiany środowiska w wyniku braku realizacji projektowanego
dokumentu………………………………………………………………………………..
Przewidywane oddziaływania na środowisko ........................................................
VII. 1.
Warunki zdrowotne i bezpieczeństwo ludności …………......................................................
34
VII. 2.
Zwierzęta i rośliny oraz różnorodność biologiczną................................................................
37
VII. 3.
Wody powierzchniowe i podziemne .....................................................................................
38
VII. 4.
Klimat i powietrze atmosferyczne .........................................................................................
39
VII. 5.
Powierzchnia ziemi i zasoby naturalne ................................................................................
40
VII. 6.
Krajobraz i zabytki ................................................................................................................
40
VII. 7.
Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko...............................
41
VIII.
Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być
rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele
ochrony i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralności tego
obszaru……………………………………………………………………………………
Proponowane metody analizy skutków realizacji postanowień projektowanego
dokumentu .............................................................................................................
Streszczenie w języku niespecjalistycznym ...........................................................
42
IV.
V.
VI.
IX.
X.
1
26
28
31
32
34
43
45
SPIS TABEL
1
Przeznaczenie terenów objętych projektem planu miejscowego wraz z podstawowymi
wskaźnikami wpływającymi na skalę możliwej presji na środowisko……
6
2
Zestawienie złóż kopalin występujących w granicach opracowania, ujętych w „Bilansie
zasobów kopalin w Polsce wg stanu na 31.XII.2013 r.” (PIG PIB, Warszawa 2014),
uzupełnione………………………………………………………...
13
3
Zestawienie celów ochrony środowiska zawartych w wymienionych dokumentach oraz
ocena zgodności rozwiązań projektowanego dokumentu ze wskazanymi celami,
mającymi znaczenie dla projektowanego dokumentu oraz sposób ich uwzględnienia
w projekcie planu………………………………………………….
28
SPIS ZAŁĄCZNIKÓW
Prognoza oddziaływania na środowisko – mapa w skali 1:7000
2
I. WPROWADZENIE
I. 1. PODSTAWA PRAWNA, PRZEDMIOT I CEL PROGNOZY
Przedmiotem prognozy oddziaływania na środowisko (zwanej dalej „prognozą”) jest
pr oj ek t m iej s c o we g o p la n u za g os p o dar o wa n ia pr ze s tr ze n n e go m i as t a Z a wi er c ie
d la t er e nó w: B or o we P ol e , S ta wk i, B la n o wi c e, Kr om oł ó w, Z u za nk a, W ar t y, W ydr a
Z i e lo n a, Ł oś n ic e.
Projekt ten został sporządzony w związku z Uchwałą Nr L/499/14 Rady Miejskiej
w Zawierciu z dnia 28 maja 2014 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercie dla terenów: Borowe Pole, Stawki, Blanowice,
Kromołów, Zuzanka, Warty, Wydra Zielona, Łośnice.
Projekt dokumentu został sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 r.
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 199). Plan, zgodnie z art.
46 pkt 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (tj. Dz.U. z 2013 r. poz. 1235, z późn. zm.), należy do dokumentów wymagających
przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko - postępowania w sprawie oceny
oddziaływania
na
środowisko
skutków
realizacji
dokumentu.
Postępowanie
to
obejmuje
w szczególności: (i) uzgodnienie stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie,
(ii) sporządzenie prognozy, (iii) uzyskanie wymaganych opinii, (iv) zapewnienie możliwości udziału
społeczeństwa w postępowaniu.
Zasady i cel sporządzania prognozy oddziaływania na środowisko reguluje rozdział 2 w
dziale IV uooś (Prognoza oddziaływania na środowisko). Bezpośrednią podstawę prawną
sporządzenia prognozy stanowi art. 51 ust. 1 uooś. Celem prognozy jest, zgodnie z art. 51 ust. 1 i 2
uooś:
•
ocena istniejącego stanu środowiska oraz określenie potencjalnych zmian tego stanu
w przypadku braku realizacji projektu planu;
•
określenie problemów i celów środowiska istotnych z punktu widzenia projektu planu;
•
określenie przewidywanych znaczących oddziaływań na cele i przedmiot ochrony obszarów
Natura 2000 oraz integralność tych obszarów;
•
określenie przewidywanych znaczących oddziaływań na środowisko (różnorodność biologiczną,
ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby
naturalne, zabytki i dobra materialne z uwzględnieniem zależności między tymi elementami
i między oddziaływaniami na te elementy);
•
przedstawienie rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji
projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura
2000 oraz integralność tych obszarów;
•
przedstawienie (przy wzięciu pod uwagę cele i geograficzny zasięg projektu dokumentu, a także
cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralność tych obszarów) rozwiązań
alternatywnych do rozwiązań zawartych w projekcie dokumentu (wraz z uzasadnieniem ich
wyboru oraz opisem metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru) albo wyjaśnienie
braku rozwiązań alternatywnych (ze wskazaniem napotkanych trudności wynikających
3
z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy);
•
określenie proponowanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektu planu oraz
częstotliwości jej przeprowadzania.
Zgodnie z art. 53 w związku z art. 57 ust. 1 pkt 2 i art. 58 ust. 1 pkt 2 uooś, zakres i stopień
szczegółowości informacji wymaganych w prognozie został uzgodniony z Regionalnym Dyrektorem
Ochrony Środowiska w Katowicach (pismo WOOŚ.411.5.2015.MG z dnia 23 stycznia 2015 r.) oraz
z Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Katowicach (pismo NS/NZ/522-05/KA/15
z dnia 23 stycznia 2015 r.).
Podczas prac nad dokumentacją oparto się o przepisy zawarte w innych ustawach, wraz
z powiązanymi aktami wykonawczymi, w szczególności uwzględniając ustawy: Prawo ochrony
środowiska, Prawo wodne, Prawo geologiczne i górnicze, o ochronie przyrody, o lasach,
o odpadach, o ochronie gruntów rolnych i leśnych. W trakcie prac dokonano wizji terenu oraz
przeanalizowano powiązane z przedmiotem prognozy dokumenty i opracowania oraz zebrane
materiały, w szczególności uwzględniono:
•
Opracowanie ekofizjograficzne do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
miasta Zawiercie dla terenów: Borowe Pole, Stawki, Blanowice, Kromołów, Zuzanka, Warty,
Wydra Zielona, Łośnice, Biuro Rozwoju Regionu w Katowicach, Katowice-Zawiercie 2015;
•
Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe miasta Zawiercia, Instytut Gospodarki Przestrzennej
i Mieszkalnictwa, Warszawa 2012;
•
Plan ochrony Parku Krajobrazowego „ORLICH GNIAZD”, 2014 . załącznik do uchwały Nr
IV/48/2/2014
Sejmiku
Województwa
Śląskiego
z
dnia
10
marca
2014
roku.
http://www.slaskie.pl/;
•
Program ochrony środowiska dla miasta Zawiercie na lata 2012 – 2015 z perspektywą na lata
2016 - 2019, IGO Sp. z o. o., Katowice 2011;
•
Plan gospodarki odopadami dla miasta Zawiercie na lata 2012 – 2015 z perspektywą na lata
2016 - 2019, IGO Sp. z o. o., Katowice 2011;
•
Program ochrony powietrza dla terenu województwa śląskiego mającego na celu osiągnięcie
poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu oraz pułapu stężenia ekspozycji, Atmoterm
S.A., Katowice 2014;
•
Plan urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Siewierz na okres gospodarczy od 1 stycznia 2009 r. do
31 grudnia 2018 r. Program Ochrony Przyrody, Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
w Warszawie oddz. w Krakowie, Kraków 2008;
•
Stan środowiska w województwie śląskim w 2013 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska w Katowicach, 2014;
•
Raport oddziaływania na środowisko wymiany starego łukowego pieca elektrycznego E2 na
nowy w Hali Elektrostalowni wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną w CMC Poland Sp. z
o.o. w Zawierciu. Wykonawca: Urszula Burzyńska, Biuro Projektów BIPROSTAL Sp. z o.o. w
Krakowie, lipiec 2013;
•
Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2013 r. Państwowy Instytut
Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2014;
•
Jędrzejewski W. (red.) 2005. Projekt korytarzy ekologicznych łączyących Europejską Sieć
Natura 2000 w Polsce. Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża (wersja zaktualizowana);
4
•
Mapy akustyczne dla dróg krajowych w województwie śląskim o łącznej długości 536,144 km
(zadanie 9), TRAKT sp. z o.o. sp. k. Biuro Projektów Budownictwa Komunikacyjnego, Katowice
2012;
•
Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających
szczególnej ochrony 1: 500 000. Red. A.S. Kleczkowski. Instytut Hydrogeologii i Geologii
Inżynierskiej Akademii Górniczo - Hutnicza. Kraków, 1990;
•
Numeryczny model terenu wykonany na podstawie skaningu laserowego – LIDAR w 2012 r.,
Centralnego Ośrodka Dokumentacji i Kartografii w Warszawie;
•
Ortofotomapa - wykonana na podstawie zdjęcia lotniczego w skali 1:13000 (nalot z 2012 r.),
Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Warszawie;
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony
gatunkowej zwierząt. Dz. U. Poz. 1348;
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 października 2014 r. w sprawie ochrony
gatunkowej roślin. Dz. U. poz. 1409;
•
Mapy zagrożeń powodziowych, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Warszawa 2013.
I. 2. ZAWARTOŚĆ, GŁÓWNE CELE PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ JEGO
POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI
Zawartość i główne cele projektu planu
Cel, zasady i tryb sporządzenia planu oraz zakres dokumentu określa ustawa o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia
2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego (Dz. U. Nr 164, poz. 1587), a także przepisy odrębne odnoszące się do obszaru
objętego planem.
Ustalenia planu sporządza się w nawiązaniu do określonej polityki przestrzennej miasta
wyrażonej w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta
Zawiercia (uchwała Nr XXXVIII/349/13 Rady Miejskiej w Zawierciu z dnia 7 sierpnia 2013 r.),
z którym plan miejscowy musi być zgodny i nie może naruszać jego ustaleń.
Głównym zadaniem planu jest stworzenie warunków kontrolowanego rozwoju terenów
zurbanizowanych w nawiązaniu do otoczenia, przy uwzględnieniu ochrony zidentyfikowanych
zasobów
środowiska
oraz
wartości
przyrodniczych,
kulturowych
czy
krajobrazowych,
w szczególności poprzez ustalenie zasad możliwych przekształceń istniejącej struktury funkcjonalnej
i przestrzennej, w tym ustalenie linii rozgraniczających poszczególne terenu o różnym
przeznaczeniu oraz określenie nakazów, zakazów, dopuszczeń i ograniczeń w zagospodarowaniu
terenu i w kształtowaniu zabudowy.
Treść uchwały (projektu planu) jest zawarta w 4 rozdziałach: 1 – przepisy ogólne, 2 –
ustalenia ogólne dotyczące obszaru planu, 3 – ustalenia dotyczące terenów, 4 – przepisy końcowe.
Ustalenia obowiązujące w całym obszarze planu obejmują:
• zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego;
• zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego;
• zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków;
5
• granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, ustalonych
na podstawie odrębnych przepisów;
• szczegółowe zasady i warunki scalania i podziału nieruchomości objętych planem miejscowym;
• szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu, w tym
zakaz zabudowy;
• zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji;
• zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów infrastruktury technicznej;
• stawki procentowe.
Ustalenia
dotyczące
terenów
(dla
poszczególnych
terenów
wydzielonych
liniami
rozgraniczającymi) obejmują: przeznaczenie terenów, zasady kształtowania zabudowy i gabaryty
obiektów, wskaźniki zagospodarowania terenu oraz miejsca do parkowania, a ponadto minimalne
powierzchnie nowo wydzielonych działek budowlanych.
Tab. 1. Przeznaczenie terenów objętych projektem planu miejscowego wraz z podstawowymi
wskaźnikami wpływającymi na skalę możliwej presji na środowisko
Pow.
Symbo
Udział
Podstawowe przeznaczenie
l
terenu
terenu
ha
%
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy
Pozostała część
działki
budowlanej
Min. udział
powierzchni
biologicznie
czynnej
%
%
%
MN1
zabudowa mieszkaniowa
jednorodzinna
MN2
jednorodzinna
MN2
-ZZ
jedno-rodzinna zagrożona
powodzią
MN3
jednorodzinna
55,33 2,41
MN4
jednorodzinna
201,83 8,81
20
20
60
MN5
jednorodzinna
9,69 0,42
20
20
60*
MN6
jednorodzinna
24,63 1,08
20
20
60*
MN7
jednorodzinna
14,22 0,62
20
20
60
MW1
wielorodzinna
12,34 0,54
MW2
wielorodzinna
1,54 0,07
MNU1
jednorodzinna i usługowa
16,39 0,72
MNU2
56,80 2,48
35
25
40
MNU2
-ZZ
0,53 0,02
35
25
40
50,68 2,21
45,08 1,97
40*
20
40*
102,74
4,48
30
30
40
0,03
0,00
30
30
40
25
25
35
50
25
25
40
25
50
45
15
40
zagrożona powodzią
MNU3
6
30
20
50
Symbo
l
terenu
terenu
Pow.
ha
Udział
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy
Pozostała część
działki
budowlanej
Min. udział
powierzchni
biologicznie
czynnej
%
%
%
%
MNU4
1,58 0,07
MWU1
wielorodzinna i usługowa
2,38 0,10
MWU2
0,30 0,01
MWU3
5,19 0,23
UMN1
zabudowa usługowa
i mieszkaniowa jednorodzinna
0,26 0,01
60
20
20
UMN2
zabudowa usługowa
2,71 0,12
60
20
20
UMN3
zabudowa usługowa
1,13 0,05
U1
zabudowa usługowa, drobne
działalności produkcyjne
15,05 0,66
U2
4,35 0,19
U3
3,17 0,14 40
45
U4
0,29 0,01 40
20
U5
1,37 0,06 30
U6
zabudowa usługowa
0,74 0,03 20
U7
zabudowa usługowa
1,44 0,06
40
20
40
UO
zabudowa usług oświaty
6,46 0,28
40
20
40
UK1
zabudowa usług kultu
religijnego
3,62 0,16
50
20
30
UK2
zabudowa usług kultu
religijnego
0,56 0,02
50
20
30
US1
obiekty sportu, rekreacji
i turystyki
6,18 0,27
10
US2
i turystyki
5,86 0,26
10
US3
i turystyki
39,27 1,71
UP
teren zabudowy usługowej
oraz obiektów produkcyjnych,
składów i magazynów
P
obiekty produkcyjne, składy
i magazyny
168,79 7,37
PU1
i magazyny, zabudowa
usługowa
11,09 0,48
2,26 0,10
7
20
40
60
70
15
40
15
25
45
35
60
40
20
40
60
30
50
15
15
10
25
25
15
40
60
10
10
70
30
60
10
80
25
60
60
30
70
60
10
25
30
5
10
Symbo
l
terenu
terenu
Pow.
ha
Udział
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy
Pozostała część
działki
budowlanej
Min. udział
powierzchni
biologicznie
czynnej
%
%
%
%
PU2
usługowa
31,26 1,36
PU3
usługowa
1,98 0,09
PE
eksploatacja powierzchniowa
7,46 0,33
ZP
terenów zieleni urządzonej
2,00 0,09
ZD
teren ogrodów rodzinnych
ZC
cmentarze
ZCC
teren dawnego cmentarza
żydowskiego
ZI
60
30
30
20
50
20
10
10
79
1
10
80
7,56 0,33
30
60
10
11,54 0,50
30
60
10
0,84 0,04
10
90
zieleń nieurządzona
218,41 9,53
10
90
ZE
zieleń ekologiczna
158,15 6,90
10
90
ZR
teren suchego zbiornika
retencyjnego
ZL
lasy
WS
wody powierzchniowe
R1
0,29 0,01
20
80
11,9
4
100
16,97 0,74
100
tereny rolnicze
131,51 5,75
100
R2
tereny rolnicze
342,49
14,9
5
100
R3
tereny rolnicze
2,96 0,13
100
RU1
obsługa produkcji
w gospodarstwach rolnych
2,04 0,09
RU2
obsługa produkcji
w gospodarstwach rolnych
1,11 0,05
KDGP
droga publiczna klasy głównej
ruchu przyspieszonego
3,82 0,17
100
droga główna ruchu
przyspieszo-nego (do oddania
KDGP
do użytku drogi KDGP) i klasy
/KDG
głównej (po odda-niu do
użytku drogi KDGP)
12,72 0,56
100
KDZ
drogi publiczne klasy zbiorczej
45,39 1,98
100
KDL
drogi publiczne klasy lokalnej
22,40 0,98
100
KDD
drogi publiczne klasy
dojazdowej
47,32 2,07
100
273,57
8
50
30
40
30
20
30
Symbo
l
terenu
terenu
Pow.
ha
KDW
Udział
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy
Pozostała część
działki
budowlanej
Min. udział
powierzchni
biologicznie
czynnej
%
%
%
%
13,75 0,60
100
KDX1 ciągi piesze i pieszo-rowerowe
1,34 0,06
100
KDX2 ciągi piesze i pieszo-rowerowe
0,08 0,00
100
KP
parkingi
4,90 0,21
KG
garaże
2,41 0,11
KK
komunikacja kolejowa
7,11 0,31
ITW
infrastruktura techniczna zaopatrzenie w wodę
1,91 0,08
30
60
10
ITG
infrastruktura techniczna gazownictwo
0,78 0,03
30
60
10
ITE
infrastruktura techniczna elektroenergetyka
6,40 0,28
30
60
10
ITO
infrastruktura techniczna –
składowanie i przetwarzanie
odpadów
34,80 1,52
30
60
10
drogi wewnętrzne
10
85
5
80
15
5
* dotyczy zabudowy wolnostojącej
Powiązania projektowanego dokumentu z innymi dokumentami
Nadrzędnym dokumentem planistycznym w stosunku do projektu miejscowego planu
Kromołów, Zuzanka, Warty, Wydra Zielona, Łośnice jest Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercie (Uchwała Nr XXXVIII//349/13 Rady Miejskiej
w Zawierciu z dnia 7 sierpnia 2013 r.). Studium jest istotnym dokumentem strategicznym służącym
kształtowaniu polityki przestrzennej w mieście oraz identyfikującym wszelkie uwarunkowania
wpływające na funkcjonowanie miasta głównie w aspektach przestrzennych, gospodarczych
i społecznych. W studium uwzględnia się z kolei nadrzędne cele określone w koncepcji
przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania
przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju miasta.
Ustawowy wymóg zachowania zgodności planu miejscowego z ustaleniami studium
i nienaruszanie przyjętych w nim kierunków zagospodarowania przestrzennego jest ważnym
elementem kształtowania ciągłości planistycznej. Zachowanie zgodności ze studium i nienaruszanie
jego ustaleń oznacza w szczególności przyjęcie takich rozwiązań planistycznych, które wpiszą się
w ogólną politykę przestrzenną gminy i zagwarantują możliwość jej kontynuowania. Przyjęte
w studium kierunki przeznaczenia terenów, stanowią element docelowy i perspektywiczny.
Wykorzystanie nowych kierunków przeznaczenia terenu powinno być uzależnione od innych
uwarunkowań odnoszących się m.in. do:
•
szczegółowej (miejscowej) oceny lokalnych warunków ekofizjograficznych, zwłaszcza
związanych z zagrożeniami powodzią, utrzymaniem ciągłości ekologicznej dolin cieków oraz
9
ochroną innych cennych przyrodniczo terenów;
•
kontrolowanego rozwoju w oparciu o możliwości uzbrojenia terenów i obsługi komunikacyjnej rozwijanie terenów zurbanizowanych w nawiązaniu do istniejących skupisk zabudowy, bez
rozpraszania nowej zabudowy co wymaga zwiększenia nakładów na rozbudowę infrastruktury;
•
uzyskania stosownych zgód na zmianę przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne.
Ze względu na położenie części obszaru planu w granicach Parku Krajobrazowego Orlich
Gniazd istnieje konieczność uwzględnienia ustaleń planu ochrony Parku, zatwierdzonego Uchwałą
NR IV/48/2/2014 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 10 marca 2014 r. w sprawie ustanowienia
planu ochrony Parku Krajobrazowego „Orlich Gniazd”.
Istotnym dokumentem powiązanym z projektem planu miejscowego jest również aktualne
opracowanie ekofizjograficzne sporządzone na potrzeby i dla obszaru objętego niniejszym
miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Opracowanie to, aktualne na luty 2015
roku, zawiera najświeższą diagnozę stanu środowiska. Uwarunkowania wynikające z potrzeb
ochrony środowiska zawarte w opracowaniu ekofizjograficznym, zasadniczo potwierdzają problemy
i zagadnienia
ujawnione
w
przyjętym
dokumencie
studium
uwarunkowań
i
kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta.
Podstawowym zadaniem opracowania ekofizjograficznego jest zebranie najistotniejszych
uwarunkowań formalnych i przestrzennych na potrzeby zidentyfikowania przydatności obszaru dla
różnych rodzajów użytkowania i form zagospodarowania w kontekście warunków środowiskowych.
Rozpoznanie stanu i funkcjonowania środowiska pozwoliło na określenie zasobów środowiska,
przyrody i krajobrazu oraz potrzeb związanych z ochroną poszczególnych elementów środowiska
a także zidentyfikowanie zagrożeń i uciążliwości wpływających na ocenę warunków do rozwoju
urbanizacyjnego obszaru – w szczególności zwraca się uwagę na:
•
zapewnienie warunków ochrony i wzbogacania różnorodności biologicznej, a zwłaszcza ochronę
cennych przyrodniczo siedlisk, naturalnego ukształtowania dolin cieków oraz innych obszarów
wodno-błotnych, zbiorowisk roślinności półnaturalnej, obszarów leśnych,
•
zapewnienie warunków ochrony krajobrazu jurajskiego,
•
zapewnienie korzystnych warunków ochrony zasobów wodnych oraz ich odtwarzania, dotyczy
w szczególności głównych zbiorników wód podziemnych,
•
ochronę przed narażeniem na niebezpieczeństwo powodzi w zasięgu terenów zalewowych
o prawdopodobieństwie wystąpienia p=1% (obszarów szczególnego zagrożenia powodzią) oraz
skutkami podtopień i zalewania wodami opadowymi, zwłaszcza w dolinach;
•
ochronę przed hałasem komunikacyjnym w rejonie przebiegu drogi krajowej nr 78 oraz linii
kolejowej nr 1;
•
ograniczanie zanieczyszczania powietrza ze źródeł niskiej emisji;
•
potrzebę ochrony zasobów złóż kopalin oraz ochronę powierzchni ziemi przed skutkami
eksploatacji złóż na poziomie umożliwiającym wykorzystanie terenu zgodnie z planowanym
przeznaczeniem.
I.3. METODYKA
W trakcie prac nad prognozą zebrano i przeanalizowano materiały archiwalne,
przeprowadzono niezbędne prace terenowe, przeanalizowano opracowanie ekofizjograficzne
i materiały zebrane dla potrzeb tego opracowania. Dokonano identyfikacji obszarów, których
zagospodarowanie
może
ulec
zmianie
w
następstwie
10
realizacji
nowych
ustaleń
planu.
Zidentyfikowano możliwe skutki wynikające ze zmiany zagospodarowania terenu, określono
i oceniono wpływ tych zmian, przeanalizowano wpływy otoczenia na obszar objęty projektem oraz
wpływ ocenianych zmian na obszary sąsiednie. Określono niezbędne zalecenia minimalizujące
wpływy negatywne.
Prognoza obejmuje syntetyczny opis i ocenę stanu środowiska w podziale na jego
podstawowe elementy. Odnosi się też do możliwych zmian w środowisku w przypadku nieprzyjęcia
ocenianego dokumentu.
W części prognostycznej opracowania zawarto ocenę projektowanych ustaleń planu
z punktu widzenia ochrony i kształtowania środowiska, sporządzoną z zastosowaniem analizy
przestrzennej wspomaganej technikami GIS. Do prezentacji wyników prac posłużono się metodami
opisowymi i graficznymi.
Na podstawie diagnozy stanu środowiska i uwarunkowań planistycznych dokonano
syntetycznej oceny wpływu projektu planu na środowisko, uwzględniając wagę oraz rodzaj skutków
dla środowiska. Oddziaływanie może być bezpośrednie, pośrednie, wtórne lub skumulowane. Skutki
oddziaływania mogą być zarówno negatywne jak i pozytywne oraz stałe lub chwilowe.
W ocenie wpływu na poszczególne komponenty środowiska wagę skutków ujęto
w dwustopniowej skali:
•
nieznaczne (wynikające ogólnie z powszechnego korzystania ze środowiska, o bardzo
ograniczonym oddziaływaniu);
•
umiarkowane (powstałe w wyniku działalności wykraczającej poza powszechne korzystanie ze
środowiska, negatywne - miejscowo zubażające pojedyncze lub nieliczne komponenty
środowiska w stopniu nie wykraczającym poza oddziaływania lokalne, pozytywne – zwiększenie
stopnia ochrony niektórych komponentów środowiska;
Ponadto oceniono:
•
odwracalność procesów - odwracalny, trudno odwracalny, nieodwracalny;
•
zasięg przestrzenny - miejscowy (mieszczący się ogólnie w ramach konkretnej przestrzeni,
miejsca, wydzielenia), lokalny (dotyczący skali planu i ewentualnie najbliższego otoczenia).
W ramach syntetycznej oceny skutków ustaleń planu na środowisko wyznaczono
4 kategorie terenów, które pokazuje załącznik kartograficzny:
•
brak skutków lub skutki nieznaczne – obszary, na których utrzymuje się dotychczasowe
funkcje terenów lub zmiana funkcji, czy wskaźników urbanistycznych, nie wpłynie istotnie na
stopień zagrożenia dla środowiska;
•
skutki negatywne – niewielkie - obszary, dla których przewiduje się zmianę funkcji w wyniku
czego zwiększy się presja na środowisko (na ogół tereny rolne lub tereny zieleni zmienia się na
tereny zabudowy mieszkaniowej); będą to zmiany o niewielkiej skali przestrzennej, nie
zagrażające wartościowym zasobom przyrody.
•
skutki negatywne – umiarkowane - obszary, dla których przewiduje się zmianę funkcji
w wyniku czego zwiększy się presja na środowisko; będą to zmiany o niewielkiej skali
przestrzennej, mogące jednak naruszać wartościowe zasoby przyrody (lasy, zadrzewienia, ciągi
ekologiczne w dolinach, krajobraz).
•
skutki pozytywne – obszary, dla których w wyniku ustaleń planu zmniejszy się potencjalna
presja na środowisko lub zmniejszy się zagrożenie dla walorów krajobrazowych.
11
II. OCENA AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA NA TERENACH OBJĘTYCH
PROJEKTEM ORAZ NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM
ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM
II. 1. BUDOWA GEOLOGICZNA. ZŁOŻA KOPALIN I ICH EKSPLOATACJA
Podłoże skalne obszaru opracowania, istotne z punktu widzenia zagospodarowania
przestrzennego, stanowią skały osadowe powstałe w dewonie, triasie, jurze i czwartorzędzie.
Utwory dewonu – dolomity i wapienie budują wyniesioną blokowo część antykliny Siewierza
– dolnopaleozoicznej struktury tektonicznej o przebiegu zbliżonym do równoleżnikowego.
Wyniesione partie antykliny sięgają miejscowo bezpośrednio pod powierzchnię terenu na
południowy zachód od obszaru opracowania, w rejonie ul. I. Paderewskiego. Utwory dewonu
stosunkowo płytko występują także pod terenem Walcowni Bruzdowej Sp. z o.o. Na urozmaiconej
powierzchni starszego podłoża zalegają niezgodnie utwory triasu i jury. W rejonie wyniesienia stropu
skał paleozoicznych skały dolnego triasu nie występują. Serię utworów triasu rozpoczynają wapienie
warstw gogolińskich, dolomity kruszconośne lub nawet dopiero ogniwa triasu górnego. Iły triasu
górnego zalegają bezpośrednio pod pokrywą utworów czwartorzędu: w rejonie studni ujęcia wód
podziemnych CMC Poland Sp. z o.o. w Zawierciu, na południe od linii Zuzanka – południowa część
Nowego Zawiercia, a także w ujściowym odcinku kopalnej, przedczwartorzędowej doliny potoku Rak
(w Borowym Polu). Miąższość tych osadów miejscami sięga do ok. 80 m, a w kopalnej dolinie Warty
są zredukowane do kilku - kilkunastu metrów. Na powierzchni terenu występują w sąsiedztwie doliny
Warty, w rejonie ul. I. Paderewskiego i ul. H. Sienkiewicza.
Poza wymienionymi wyżej obszarami występowania iłów triasu górnego na powierzchni
podczwartorzędowej, pod pozostałą częścią obszaru opracowania serie triasowe przykrywają
utwory jury. Wychodnie podczwartorzędowe osadów jury dolnej ciągną się od Wydry Zielonej, przez
tereny przemysłowe Walcowni i Huty, gdzie wyjątkowo odsłaniały się także na powierzchni terenu,
dalej przez rejon Zuzanki, Kolonii Ręby, Nowe Zawiercie i Borowe Pole. Warstwy skalne nachylone
w kierunku północno – wschodnim zapadają pod utwory jury środkowej. Miąższość utworów liasu
rośnie od kilku – kilkunastu metrów w części zachodniej do ok. 50 m pod przykryciem osadów
młodszych. Jurę środkową reprezentują piaskowce, iły, zlepieńce oraz syderyty warstw kościeliskich
(aalen i bajos), które odsłaniają się na powierzchni terenu w Rudnikach, a w granicach omawianego
obszaru jedynie w obrębie niewielkiego płata na wschód od ul. Glinianej. W pozostałej części
zalegają tylko pod osadami czwartorzędu. Ogólna miąższość profilu osadów jury środkowej sięga
ok. 30 m. Utwory jury górnej przykrywają starsze ogniwa jury we wschodniej części obszaru
opracowania, gdzie budują bezpośrednie podłoże utworów czwartorzędowych lub występują na
powierzchni terenu. Wapienie oksfordu środkowego i górnego występują powszechnie na
powierzchni terenu w obrębie wierzchowin w zachodniej części obszaru planu. Wapienie skaliste
budują m.in. skałki ostańcowe koło Piecek. Osady wyższych ogniw jury zostały zerodowane
podczas neokimeryjskich ruchów górotwórczych (przełom jury i kredy).
Utwory czwartorzędu występują w postaci gliniastej zwietrzeliny, eluwialnych piasków lub
glin, bądź wodnolodowcowych piasków, najczęściej średnio- i drobnoziarnistych. Miejscami
występują także pyły i pyły piaszczyste o charakterze zastoiskowym. Miąższość tych osadów jest
zmienna, od niespełna metra do kilkunastu metrów w osiach pogrzebanych kopalnych dolinek
denudacyjnych lub zasypanych kominach krasowych, jakie sporadycznie mogą występować
w omawianym rejonie. Na powierzchni terenu największy zasięg mają piaszczyste osady
12
wodnolodowcowe, przykrywające również podczwartorzędowe wychodnie starszych ogniw jury oraz
triasu. Rozcięcie erozyjne kopalnej doliny Warty wypełniają plejstoceńskie piaski i żwiry oraz mułki
i mady rzeczne wiązane z interglacjałem eemskim oraz vistulianem (zlodowacenie północnopolskie),
a także podobnie wykształcone osady rzeczne holocenu. Miąższość tych utworów generalnie rośnie
z biegiem doliny, od ok. 3-6 m do ok. 20-30 m. Największe rozprzestrzenienie mają piaski budujące
terasę vistuliańską. Dna dolin rzecznych dopływów Warty wypełniają holoceńskie osady aluwialne
facji korytowej – piaszczyste oraz facji pozakorytowej - mułki, iły i torfy.
W obrębie górotworu pod obszarem opracowania położone są, w całości lub w części,
następujące udokumentowane złoża kopalin:
Tab. 2. Zestawienie złóż kopalin występujących w granicach opracowania, ujętych w „Bilansie
zasobów kopalin w Polsce wg stanu na 31.XII.2013 r.” (PIG PIB, Warszawa 2014),
uzupełnione
Nazwa złoża *
Blanowice A
Blanowice B
Blanowice C
Kopalina
surowce ilaste ceramiki
budowlanej
budowlanej
budowlanej
3
eksploatowane
62 tys. m
3
eksploatowane
151 tys. m
3
rozpoznane szczegółowo
Marciszów
rudy cynku i ołowiu
rozpoznane wstępnie
Zawiercie 3
)
1)
113 tys. m
piaski i żwiry
2)
bilansowe
eksploatowane
BlanowiceZaleszcze
Zawiercie I
Zasoby geologiczne
Stan zagospodarowania
265 tys. t
778 tys. t
cynk 34 tys. t
ołów 13 tys. t
337,53 tys. t
cynk 15,32 tys. t
ołów 18,24 tys. t
rudy siarczkowe 32 032,84 tys.
t
cynk 1 573,10 tys. t
ołów 570,94 tys. t
rudy utlenione
169,56 tys. t
cynk
10,29 tys. t
ołów
0,60 tys. t
Objaśnienia: 1) – zasoby całych złóż, 2) - zasoby podano zgodnie z dodatkiem nr 2 do dokumentacji
geologicznej złoża (2014); 4) - dokumentacja złoża zatwierdzona w 2014r.
Złoża rud cynku i ołowiu rejonu zawierciańskiego nie były dotychczas eksploatowane. Złoża
surowców ilastych ceramiki budowlanej udokumentowano w obrębie utworów jury środkowej,
których wychodnie ciągną się wzdłuż podnóża kuesty, są eksploatowane.
Złoże Blanowice A tworzy jeden pokład o średniej miąższości 8,9 m – od powierzchni terenu
do rzędnej 347,6 m n.p.m. Złoże Blanowice B, które obejmuje również część zabudowań cegielni
oraz zabudowę mieszkaniową jednorodzinną przy ul. Łącznej, tworzy jeden pokład o średniej
miąższości 6,6 m – od powierzchni terenu do rzędnej 347,7 m n.p.m. Złoże Blanowice C tworzy
jeden pokład o średniej miąższości 7,6 m – od powierzchni terenu do rzędnej 344,7 m n.p.m.
W granicach złoża znajduje się część zabudowań cegielni. Złoża nie są zawodnione, natomiast
w dnie wyrobisk stagnuje woda opadowa.
Złoże piasku Blanowice-Zaleszcze położone jest na terenie leśnym na zachód od Blanowic.
Przez południową część przebiega ul. Armii Krajowej, co ogranicza możliwość wydobycia kopaliny.
13
Złoże tworzą piaski o miąższości 3,5 – 8,8 m, zalegające pod nadkładem o średniej grubości ok.
0,5m. Kopalina nie była dotychczas eksploatowana.
II. 2. RZEŹBA TERENU
Według
rozwiniętej
regionalizacji
geomorfologicznej
przez S.Gilewską, obszar
Polski
Południowej
M.
opracowania położony jest na
Klimaszewskiego,
pograniczu dwóch
makroregionów: Wyżyny Śląskiej i Wyżyny Krakowskiej, odpowiednio w obrębie regionów: Dolina
Górnej Warty i Płaskowzgórze Częstochowskie.
Granica pomiędzy makroregionami przebiega wyrazistym progiem strukturalnym (kuestą) na
wychodniach stosunkowo odpornych skał węglanowych jury górnej. Wysokość względna kuesty
wynosi ok. 60-70 m. Dolna część stoku kuesty jest stosunkowo łagodna. Górna część stoku jest
zdecydowanie bardziej stroma. Nachylenia najczęściej wynoszą 8-12%, miejscami przekraczają
20%, a nawet 50%. Szczególnie wyrazista krawędź zaznacza się w obrębie dwóch odcinków stoku
– w rejonie Cegielni oraz na wschód od kompleksu przemysłowego CMC Sp. z o.o. Kuesta
rozcinana jest obsekwentnymi dolinami o założeniu przedczwartorzędowym, wykorzystywanymi
przez współczesne doliny potoku Rak i źródłowego odcinka doliny Warty oraz dolinki denudacyjne.
Próg strukturalny zbudowany z wapieni jury górnej jest jednym z ważniejszych elementów rzeźby
Polski.
Przekształcenia antropogeniczne w obrębie krawędzi i stoku kuesty obejmują: kamieniołom
w Łośnicach, zasypany w części odpadami pohutniczymi, platformę budowlaną GZP Łośnice
o powierzchni ponad 5 ha, podcinającą stok kuesty skarpą o wysokości do ok. 6,5 m, platformę
budowlaną kompleksu przemysłowego CMC Sp z o.o. o powierzchni ok. 145 ha, podcinającą stok
kuesty skarpą o wysokości do ok. 9,5 m, nadpoziomowe składowiska odpadów poprzemysłowych
CMC Sp. z o.o. oraz Odlewni Żeliwa S.A. w Łośnicach - Łazach, pole warpi pozostałych po
eksploatacji węgla brunatnego w Łośnicach – Łazach, wyrobiska po eksploatacji iłów w Cegielni, w
części wypełnione gruntami nasypowymi, liczne drobne kamieniołomy i łomy wapieni w wyższych
partiach stoków kuesty.
Powierzchnia Płaskowzgórza Częstochowskiego jest wyżyną z resztkami zrównań
plioceńskich. Stanowi falistą powierzchnię na wysokości ok. 400 – 410 m n.p.m. z kopulastymi
kulminacjami na wysokości ok. 420 – 430 m n.p.m. (G. Szubienica – 430,1 m n.p.m.). Najwyższym
wzniesieniem jest bezimienne wzgórze na zachód od Kromołowa (441 m n.p.m.). Szczyt
wzniesienia położonego na południe od Piecek wieńczy grzęda ostańców skalnych. Największa
skałka ma wysokość 10 m i sięga 437 m n.p.m. Nachylenie powierzchni terenu jest bardzo zmienne.
Największe nachylenie cechuje krótkie zbocza dolin odwadnianych okresowo (wodących), gdzie
nachylenie 30–50% jest powszechne, a niejednokrotnie jest większe.
Dolina Warty w górnym odcinku jest mocno wcięta w podłoże - do ok. 40-50 m na wysokości
krawędzi progu strukturalnego. Profil podłużny dna doliny obniża się o ok. 30 m na odcinku ok. 2,5
km. Szerokość dna doliny wynosi od ok. 100 m powyżej Kromołowa, do ok. 250 m na wysokości
osiedla Warty. Zbocza doliny niezauważalnie przechodzą w stoki okolicznych wzgórz. W niższym
biegu Warty, w obrębie regionu Dolina Górnej Warty kopalna dolina wycięta w iłach jury została
zamaskowana szeroko rozprzestrzenioną, lecz najczęściej cienką pokrywą piaszczysto-gliniastych
osadów czwartorzędowych – wodnolodowcowych oraz młodoplejstoceńskiej rzeki. Powierzchnia
terenu jest równinna lekko nachylona od podnóża kuesty jurajskiej w kierunku dna współczesnej
doliny Warty oraz z kierunkiem biegu tej doliny. Nachylenie terenu tylko wyjątkowo przekracza 5%,
14
na dużej części terenu jest mniejszy niż 2%. W rejonie kompleksu przemysłowego CMC Sp z o.o.
teren w przeważającej części jest wyrównaną platformą. Dno doliny Warty jest tu zawężone do
kilkudziesięciu metrów przez nasypy antropogeniczne.
Dolina potoku Rak na odcinku rozcinającym Płaskowzgórze Częstochowskie i kuestę ma
100 – 150 m szerokości, a jej dno nie przekracza 100 m szerokości. Dolina wcina się w podłoże na
głębokość 20 – 35 m. Z prawej strony uchodzi do niej dolina wodąca, prowadząca od Blanowic.
Poniżej progu strukturalnego dolina rozszerza się do ok. 250 m, a niżej – do ponad 350 m,
natomiast głębokość wcięcia w powierzchnię równiny Doliny Górnej Warty nie przekracza kilku
metrów. Bezpośrenio poniżej kuesty prawobrzeżna część doliny sąsiaduje ze stoliwem o wysokości
względnej 5 –7 m, rozciętym dolinkami denudacyjnymi. Prawdopodobnie jest to stoliwo kemowe.
Antropogeniczne elementy rzeźby doliny potoku Rak i jej sąsiedztwa to: wyrobisko piasków
w ujściowym odcinku doliny wodącej oraz misy i groble stawów w dnie doliny cieku Rak.
W granicach obszaru opracowania nie odnotowano występowania ruchów masowych
gruntu. W ramach wstępnej oceny zagrożenia, dokonanej w 2007r. w ramach Systemu Osłony
Przeciwosuwiskowej (SOPO), wskazano fragment mocno nachylonych stoków oraz stosunkowo
silnie rozcinanych przez erozję wodną systemem parowów w rejonie Kolonii Zadąbrowy, jako teren
o predyspozycjach do ruchów masowych. Przewiduje się badania potencjalnego zagrożenia
w kolejnych etapach prac w ramach SOPO. Rekomenduje się ustalenie przeznaczenia terenu
zapewniającego utrzymanie zadrzewień stabilizujących mocno nachylone stoki oraz parowy we
wskazanym rejonie.
II. 3. GLEBY
Gleby w zachodniej części obszaru wytworzyły się na podłożu utworów aluwialnych z dużym
udziałem drobnych frakcji pyłowych i iłowych lub utworów torfowych i mułowo-torfowych. Tereny
wyżej położone pokrywają na ogół piaski słabogliniaste. We wschodniej części, w wyższych
częściach stoków, podłoże stanowią rędziny lekkie lub średnie, a obniżenia są wypełnione
przeważnie piaskami słabo gliniastymi. Ponadto pomiędzy Blanowicami i Kromołowem część gleb
wytworzyła się na ciężkim podłożu ilastym.
W zachodniej oraz w południowej (dolina Warty) części obszaru dominują gleby
hydrogeniczne: mady, mułowo-torfowe i torfowo-mułowe, czarne ziemie właściwe. Ponadto dla tego
obszaru charakterystyczne są: rędziny (obejmują jurajskie wzgórza), gleby brunatne wyługowane
(obejmują podnóża wzgórz o cięższym podłożu) oraz gleby bielicowe i rdzawe (w obrębie utworów
piaszczystych). Znaczący jest też udział gleb antropogenicznych (inicjalnych) kształtujących się w
obrębie gruntów nasypowych, będących pozostałością działalności przemysłowej.
Wartość bonitacyjna gleb (wg ewidencji gruntów) jest ogólnie słaba, gdyż dominują grunty
IV i V klasy. Udział gleb dobrych - III klasy bonitacyjnej jest mały, natomiast znaczący jest udział
gleb najsłabszych – VI klasy.
Obszary o glebach tworzących kompleksy względnie wysokiej przydatności rolniczej grupują
się przede wszystkim w rejonie Piecek i na wschód od Kromołowa. Występuje tu stosunkowo duża
powierzchnia gleb zaliczonych do III klasy bonitacyjnej.
Badania skażenia gleb na terenie Zawiercia prowadzone były na zlecenie Zarządu Powiatu
przez Okręgową Stację Chemiczno - Rolniczą w Gliwicach w 2006 r. Ocena zawartości metali
ciężkich w glebach została dokonana w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9
15
września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. z 2002
r., nr 165, poz. 1359). W Zawierciu w badanych próbkach gleb stwierdzono przekroczenia
dopuszczalnych norm zawartości metali ciężkich jedynie dla ołowiu i kadmu. Na obszarze planu
przekroczenia (standardów dla grupy „B”) zostały stwierdzone w Blanowicach i Łośnicach. Jest to
prawdopodobnie efekt wieloletniego oddziaływania Huty Zawiercie.
II. 4. WODY
Wody podziemne
Wody podziemne występują w osadach przepuszczalnych tworzących czwartorzędowe,
jurajskie, triasowe i dewońskie piętra wodonośne.
Wody podziemne piętra czwartorzędowego związane są przeważnie z piaszczystymi lub
piaszczysto – żwirowymi utworami rzecznymi lub wodnolodowcowymi. Poziomy wodne występują w
sposób ciągły tylko w dolinie Warty oraz jej dopływów.
W osadach tworzących piętro jurajskie wody podziemne zalegają głównie w obrębie wapieni
jury górnej. Zasilane są bezpośrednio z powierzchni terenu na obszarach wychodni, lub poprzez
osady czwartorzędu. Od starszego podłoża wody te izolują słaboprzepuszczalne margle oraz
nieprzepuszczalne iły i iłowce jury środkowej, a także iły i gliny jury dolnej.
Triasowe piętro wodonośne tworzą trzy poziomy wodonośne: wapienia muszlowego (trias
środkowy), retu (trias dolny) oraz niższego pstrego piaskowca (trias dolny). Największe zasoby
znajdują się w obrębie wapieni i dolomitów triasu środkowego. Osady wodonośne triasu są na ogół
dobrze izolowane od powierzchni lub osadów jury i czwartorzędu nieprzepuszczalnymi iłowcami
i mułowcami triasu górnego. Zasilanie triasowych poziomów wodonośnych ma miejsce na
wychodniach położonych na zachód od Zawiercia. W niewielkim stopniu możliwe jest również
poprzez sięgające powierzchni przepuszczalne utwory dewonu.
Skałami wodonośnymi w obrębie piętra dewońskiego są wapienie i dolomity. Zalegają one
na niewielkiej głębokości w obrębie antykliny Siewierza, wzdłuż południowej granicy obszaru
opracowania. Boczny kontakt ze skałami wodonośnymi triasu umożliwia dobry kontakt hydrauliczny
wód piętra dewońskiego z wodami piętra triasowego, dlatego często traktowane są łącznie.
Pod obszarem opracowania zalegają duże zasoby wód podziemnych. Według Mapy
Hydrogeologicznej Polski w skali 1:50000 wydajność pojedynczego otworu na prawie całym
3
obszarze przekracza 70 m /h, tylko na krańcach północno – wschodnim oraz wschodnim wydajność
została oszacowana, odpowiednio, na 30-50 m3/h oraz 10-30 m3/h. Duża wydajność i dobra jakość
wody, pozwala na wykorzystanie jej jako wody pitnej oraz do celów gospodarczych.
W granicach Zawiercia wyznacza się trzy - cztery GZWP. Górnojurajski GZWP nr 326
Częstochowa E oraz triasowe GZWP nr 327 Lubliniec – Myszków oraz nr 454 Olkusz-Zawiercie
wymienione są w załączniku nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2006 r. w
sprawie przebiegu granic dorzeczy i regionów wodnych (Dz.U. Nr 126, poz. 878).
Według A.
Różkowskiego GZWP Lubliniec – Myszków (T/1) znajduje się poza Zawierciem, a triasowy GZWP w
granicach Zawiercia to w całości GZWP Olkusz-Zawiercie (T/4). Jurajski GZWP Krzeszowice –
Pilica (J/1) obejmuje południową część GZWP nr 326 Częstochowa E, a jego granica na obszarze
Zawiercia odpowiada zasięgowi utworów jury górnej przedstawionej na Mapie geologicznej Polski w
skali 1:200000 bez utworów czwartorzędowych. Różkowski wyodrębnia ponadto dewoński Użytkowy
Poziom Wód Podziemnych (UPWP) Brudzowice – Rodaki (DI).
16
Stopień zagrożenia wód GZWP, określany czasem pionowej migracji zanieczyszczeń
z powierzchni terenu do poziomu wodonośnego, w sposób całościowy ocenił zespół A.
Różkowskiego. W północnej i wschodniej części obszaru opracowania, dla wód jurajskiego GZWP,
stopień zagrożenia określono jako wysoki (czas przenikania zanieczyszczeń z powierzchni do wód
podziemnych 2 -5 lat) – w obrębie wychodni wapieni jury górnej, lub średni – w przypadku
występowania pokrywy osadów czwartorzędu (czas pionowej migracji zanieczyszczeń z powierzchni
do poziomu wodonośnego 5 - 25 lat). Granice obszaru ochronnego GZWP nr 326 proponowane
w dokumentacji hydrogeologicznej Zbiornika nie obejmują jednak analizowanego obszaru.
W obrębie GZWP w utworach triasu stopień zagrożenia wód jest bardzo niski (migracja
zanieczyszczeń z powierzchni trwa ponad 100 lat), tylko we fragmentach przy południowej granicy
obszaru planu miejscowego, nad antykliną Siewierza, stopień zagrożenia oceniono jako niski (czas
przenikania zanieczyszczeń z powierzchni 25 – 100 lat). Inaczej oceniono zagrożenie poziomu
wodonośnego obszaru centralnej części Zawiercia w Dokumentacji hydrogeologicznej zasobów
dyspozycyjnych wód podziemnych z utworów serii węglanowej triasu w rejonie Lubliniec – Myszków
(1999), gdzie czas pionowej migracji zanieczyszczeń do warstwy wodonośnej oszacowano na
1
maksymalnie 25 lat , co odpowiada średniemu stopniowi zagrożenia wg oceny A. Różkowskiego
(1997).
Na terenie opracowania wody podziemne są czerpane z czterech studni głębinowych na
terenie zakładu CMC Poland Sp. z o.o. w Zawierciu. Woda spełnia normy jakości wody pitnej i nie
wymaga uzdatniania. Używana jest w ok. 90% do celów technologicznych oraz na potrzeby socjalne
firmy. Z nadwyżek korzystają inne podmioty gospodarcze prowadzące działalność gospodarczą na
terenie CMC Poland Sp. z o.o. oraz część mieszkańców dzielnicy Warty, rejonu ul. Rataja
i ul. Polskiej, a także przychodnia przy ul. Piłsudskiego oraz przedszkole i mieszkańcy budynków
przy ul. Paderewskiego. Ujęcie nie ma ustanowionej strefy ochronnej.
Państwowy monitoring wód podziemnych jest prowadzony w odniesieniu do wydzielonych
Jednolitych Części Wód Podziemnych (JCWPd). W ostatnich latach JCWPd nr: 118, 119 i 136 nie
były badane z ramach krajowego monitoringu stanu chemicznego. Najbliższy punkt monitoringu
regionalnego w obrębie JCWPd nr 118 jest w Mrzygłódce (T208/R), gdzie w latach 2010-2013 woda
utrzymywała się w II klasie jakości wód podziemnych. W latach 2006 i 2007 monitoring obejmował
także ujęcie Stary Rynek, gdzie stwierdzono, odpowiednio, wody I i II klasy (w latach tych
stosowano inną metodykę oceny niż obecnie).
Żadna z JCWPd obejmujących obszar opracowania nie została zakwalifikowana jako
zagrożona nieosiągnięciem stanu dobrego (nie były oceniane z uwagi na wcześniejsze dobre
i stabilne wyniki badań).
Woda w studniach ujęcia CMC Poland Sp. z o.o. w Zawierciu, a także w ujęciach wód
służących do zaopatrzenia ludzi w wodę pitną, położonych w sąsiedztwie obszaru opracowania,
spełnia normy jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Jedynie w ujęciu Stary Rynek
w niektórych próbkach notowano przekroczone wskaźniki mikrobiologiczne, w związku z czym woda
jest dezynfekowana podchlorynem sodu.
1
W rejonie opracowania planu w dokumentacji tej mapa zagrożenia wód podziemnych obejmuje cały obszar
występowania utworów triasu poza zasięgiem wyżej leżących utworów jury.
17
Wody powierzchniowe
Prawie cały obszar planu (97,1%) położony jest w zlewni rzeki Warty, której źródła znajdują
się na analizowanym terenie. Jedynie niewielkie fragmenty południowych krańców planu
odwadniane są przez Czarną Przemszę (1,5%) oraz południowo-wschodni fragment (1,4%) przez
Krztynię (lewobrzeżny dopływ Pilicy). Są to fragmenty zlewni położone blisko wododziału, przez co
nie wykształciły się w ich obrębie elementy sieci hydrograficznej.
Warta przepływa przez południową i (na krótkim odcinku) zachodnią część obszaru planu.
Od samych źródeł płynnie w uregulowanym, miejscami wybetonowym korycie. Warta bierze
początek w Kromołowie, gdzie wypływa z dwóch położonych blisko siebie źródeł krasowych.
Do Warty uchodzą dwa cieki naturalne, które przepływają przez ten obszar. Są to: Ciek Łośnicki (wg
niektórych źródeł - Strumień) i Rak. Pierwszy wypływa obecnie spod Huty Zawiercie, drugi płynie
północną granicą planu. Jego źródła znajdują się na północ od Pomrożyc.
Ciek Łośnicki, którego długość wynosi zaledwie 2,9 km posiada zlewnię o powierzchni 8,7
2
km . Koryto cieku prawie na całej długości jest uregulowane i ma sztuczny charakter. Górna część
jego biegu została zlikwidowana w czasie rozbudowy Huty Zawiercie oraz w wyniku składowania
w jego obszarze źródliskowym odpadów Odlewni Żeliwa.
Ciek Rak jest ponad dwukrotnie dłuższy (ok. 6 km) i posiada również większy obszar
2
zlewniowy (18,4 km ). Koryto cieku w wieku miejscach zachowało naturalny charakter.
W środkowym biegu meandruje, co wpływa korzystnie na atrakcyjność krajobrazową jego doliny.
Spośród cieków przepływających przez obszar planu kontrolowana hydrologicznie jest tylko Warta.
Najbliższy posterunek wodowskazowy IMGW znajduje się w Kręciwilku (gmina Myszków) - ok. 3 km
poniżej granic obszaru objetego planem.
W zlewni Warty przeważa odpływ półrocza zimowego. Stanowi on 54% odpływu rocznego.
W ciągu roku zaznacza się jedna wyraźna kulminacja trwająca od lutego do kwietnia z maksimum
w marcu, kiedy przepływ osiąga 126% wartości średniego rocznego przepływu. Druga wyraźnie
mniejsza kulminacja obserwowana jest w grudniu. Okres obniżonych przepływów rozpoczyna się
pod koniec lata i trwa do listopada. Minimum przepływu przypada na wrzesień, w którym średni
przepływ wynosi 87% wartości średniego rocznego przepływu. W przypadku przepływów
maksymalnych można zauważyć wyraźną drugorzędną kulminację letnią z maksimum w lipcu.
Sieć hydrograficzną miasta uzupełniają powierzchniowe zbiorniki wodne pochodzenia
antropogenicznego. Są to niewielkie akweny. Łącznie zajmują powierzchnię 12,2 ha, największe
nieznacznie przekraczają 2 ha. Na szczególną uwagę zasługują dwa akweny: Staw Łakoty i zbiornik
retencyjny Huty Zawiercie. Staw Łakoty jest w znacznym stopniu zasilany wodami podziemnymi –
stosunkowo ciepłymi w okresie zimowym, co sprawia, że nie zamarza. Stwarza to z kolei korzystne
warunki do zimowania ptactwa wodnego. Zbiornik retencyjny, przy którym znajduje się ujęcie
zaopatrujące Hutę w wodę technologiczną, zajmuje powierzchnię 2,5 ha. Pojemność zbiornika
3
wynosi 60000 m , średnia głębokość 2,4 m, a wysokość piętrzenia do 1,2 m.
Badania
jakości
wód
powierzchniowych
wykonywane
są
w
ramach
monitoringu
prowadzonego przez WIOŚ w Katowicach, nie obejmują w ostatnich latach odcinków rzek płynących
przez Zawiercie. Zatem najnowsze badania jakości wód Warty pochodzą z 2009 r. Badania
prowadzono w punkcie znajdującym się na źródłowym odcinku rzeki Warty w Kromołowie,
obejmowały wstępną ocenę stanu ekologicznego i stanu chemicznego wód, które wykonano
w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu
klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 162, poz. 1008).
18
Klasyfikacja elementów biologicznych w omawianym punkcie wykazała umiarkowany stan
wód (klasa III).
Klasyfikacja elementów fizykochemicznych, która obejmowała
wskaźniki
charakteryzujące stan fizyczny, warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne, zasolenie,
zakwaszenie oraz warunki biogenne, oceniła jakość wód poniżej stanu dobrego. Nie dokonano
oceny stanu chemicznego, natomiast stężenia substancji szczególnie szkodliwych (syntetycznych
i niesyntetycznych) nie przekroczyły wartości granicznych. Ogólny stan ekologiczny wód
w źródłowym odcinku rzeki Warty oceniono jako umiarkowany (klasa III).
II. 5. KLIMAT I STAN SANITARNY ATMOSFERY
Klimat
Według regionalizacji rolniczo-klimatycznej R. Gumińskiego, obszar opracowania należy do
dzielnicy częstochowsko-kieleckiej. Średnia temperatura roczna wynosi 8°C, średnia temperatura
stycznia to -4°C, a lipca 17°C. Roczne sumy opadów wynoszą ok. 700 mm, z maksimum w lipcu
(100 mm) i minimum w styczniu (40 mm). Stacja opadowa w Zawierciu zarejestrowała w okresie
1956 - 1995 średni roczny opad 708 mm. Najniższy wystąpił w 1989 r. 530 mm, najwyższy w 1966 r.
950 mm. Czas zalegania pokrywy śnieżnej waha się między 60 a 90 dni rocznie. Okres wegetacyjny
trwa 200 - 210 dni.
W rejonie Zawiercia najczęściej występującymi wiatrami są wiatry południowe i południowozachodnie. Prędkości wiatru wykazują zmienność w ciągu roku. Większe prędkości osiągają
w sezonie zimowym, mniejsze w letnim. Największą prędkość (4,6 m/s) osiągają wiatry z kierunku
zachodniego i południowo-zachodniego. Średnia prędkość wiatru wynosi 3,3 m/s. Najczęściej
występującym stanem równowagi atmosfery jest równowaga obojętna charakteryzująca się
zakresem prędkości wiatru 1 - 11 m/s.
Występujące na analizowanych obszarach warunki topoklimatyczne są zróżnicowane.
Najmniej korzystne warunki topoklimatyczne występują: w dolinie Warty w Kromołowie, w bocznej
dolinie cieku Rak w Blanowicach – ulice Olendry i Przyjaźni oraz w części doliny Warty i dolnych
fragmentów dolin cieków: Rak i Łośnickiego. Tereny te cechuje zagrożenie częstymi mgłami oraz
przymrozkami radiacyjno-adwekcyjne, a w warunkach zimowych są tu sprzyjające warunki do
zwiększonej koncentracji zanieczyszczeń w powietrzu.
Zanieczyszczenia powietrza na terenie opracowania pochodzą z kilku podstawowych grup
źródeł: przemysłowych (m. in: CMC Poland Sp. z o.o., Walcownia Bruzdowa Sp. z o.o., cegielnie PPUH "Certex-2", „Karolscy”), niskiej emisji (lokalnych palenisk i kotłowni) oraz emisji liniowej
(głównie transportu samochodowego). W przypadku tego terenu istotne znaczenie ma również
emisja niezorganizowana ze źródeł powierzchniowych (składowiska na wschód od Huty). Część
zanieczyszczeń pochodzi ze źródeł zewnętrznych: innych części miasta - położonych na zachód,
miast ościennych i aglomeracji katowickiej.
Stan sanitarny powietrza
Systematyczny monitoring jakości powietrza atmosferycznego na terenie miasta jest
prowadzony przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach, z wykorzystaniem
manualnej stacji pomiarowej, zlokalizowanej przy ul. Skłodowskiej-Curie 16. Punkt pomiarowy
znajduje się ok. 0,5 km na południowy zachód od obszaru planu. Można go uznać za
reprezentatywny dla zachodniej części analizowanego obszaru i słabo reprezentacyjny dla jego
wschodnich krańców, gdzie zanieczyszczenie powietrza powinno być mniejsze. Wskazują na to
19
wyniki modelowania rozkładu zanieczyszczeń (Program ochrony powietrza… 2014). Na stacji
mierzony jest tylko poziom pyłu zawieszonego (PM10) oraz benzo(a)pirenu. W ostatniej dekadzie
średnie roczne stężenie pyłu zawieszonego oscylowało wokół wartości dopuszczalnej (40 µg/m3)
przekraczając ją w niektórych latach tylko nieznacznie. Średnie roczne stężenie benzo(a)pirenu
przekraczało w tym okresie normę wielokrotnie (4 do 8 razy). W przypadku tej substancji można zauważyć
jednak tendencję obniżania się jej poziomu w powietrzu.
Jak wynika z rocznych ocen jakości powietrza w województwie śląskim za 2013 r. i za lata
wcześniejsze, wykonanej wg zasad określonych w art. 89 ustawy Prawo ochrony środowiska, ocena
roczna z uwagi na ochronę zdrowia zakwalifikowała strefę do klasy C, co oznacza, że poziomy
stężeń przekraczają wartość dopuszczalną powiększoną o margines tolerancji. Odnotowano
przekroczenia stężeń pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz benzo(a)pirenu. Konsekwencją
zaliczenia strefy do klasy C jest konieczność opracowania programu ochrony powietrza.
Program ochrony powietrza dla terenu województwa śląskiego mający na celu osiągnięcie
poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu oraz pułapu stężenia ekspozycji (uchwała Nr
IV/57/15/2014 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 17 listopada 2014 r.) określa najważniejsze
działania niezbędne do przywrócenia poziomów substancji w powietrzu do poziomów
nieprzekraczających standardów jakości powietrza. W szczególności wskazuje na działania możliwe
do realizacji poprzez planowanie przestrzenne:
- opracowanie nowych lub zmiana istniejących planów zagospodarowania przestrzennego dla
obszarów gmin, w których wstępują obszary przekroczeń, w szczególności pyłu PM10 i PM2,5,
określające wymagania w zakresie stosowanych sposobów zaopatrzenia w ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe niepowodujące nadmiernej emisji zanieczyszczeń;
- uwzględnienie,
w
nowopowstających
lub
zmienianych
planach
zagospodarowania
przestrzennego oraz na etapie wydawania decyzji o warunkach zabudowy, zachowania terenów
zielonych oraz określonych wymogów ochrony powietrza;
- zwiększenie obszarów zieleni ochronnej w miastach zapewniającej wymianę powietrza
w obszarach gęstej zabudowy;
- prowadzenie polityki zagospodarowania przestrzennego uwzględniającej konieczność ochrony
istniejących
i
wyznaczania
w miejscowościach
o
nowych
niekorzystnym
kanałów
położeniu
przewietrzania
topograficznym
miast,
szczególnie
sprzyjającym
kumulacji
zanieczyszczeń.
II. 6. BIOSFERA I KRAJOBRAZ
Lasy na terenie opracowania zajmują niewielkie powierzchnie (Las Łakoty i Zaleszczyce)
w północnej jego części. Są to lasy sosnowe, gospodarcze, nawiązujące składem florystycznym do
borów sosnowych świeżych Leucobryo-Pinetum. W drzewostanie panuje sosna zwyczajna (Pinus
sylvestris), czasem z domieszką brzozy (Betula pendula) i świerka (Picea abies). Warstwa krzewów
jest tu bardzo uboga, a runo ma charakter trawiasto-mszysty. Występują tu gatunki o niewielkich
wymaganiach glebowych: śmiałek pogięty (Deschampsia flexuosa), mietlica pospolita (Agrostis
capillaris), borówka czernica (Vaccinium myrtillus), b. brusznica (V. vitus-idaea), rzadziej konwalijka
dwulistna (Majanthemum bifolium), orlica pospolita (Pteridium aquilinum). W lesie tym występuje
także
podlegający
ochronie
częściowej
kruszczyk
szerokolistny
(Epipactis
helleborine).
W odlesionym krajobrazie istotną rolę pełnią zarośla śródpolne z klasy Rhamno-Prunetea. Rozwijają
się one głównie na stokach wzniesień oraz starych miedzach i obrzeżach pól w krajobrazie
20
rolniczym m. in. okolic Blanowic. Zarośla te budowane są głównie przez tarninę (Prunus spinosa),
która wkracza aktualnie na nieużytkowane pola i łąki i murawy w sąsiedztwie. Czasem w strukturze
tych zarośli występują także szakłak pospolity (Rhamnus cathartica), dereń świdwa (Cornus
sanguinea), dzika róża (Rosa canina), głogi (Crataegus sp.) i dziki bez czarny (Sambucus nigra)
oraz ligustr pospolity (Ligustrum vulgare). Zarośla te są istotnym elementem roślinności
w odlesionym krajobrazie rolniczym, zwiększają bowiem różnorodność biologiczną, stanowią
miejsce schronienia i żerowania dla licznych gatunków zwierząt (owady, ptaki), a także zwiększają
atrakcyjność krajobrazu, szczególnie wiosną, kiedy zakwitają krzewy i jesienią, ze względu na
dojrzewające owoce i przebarwiające się liście. Pełnią rolę ekologiczną jako tzw. steeping-stones
(przystanków m.in. dla migrujących zwierząt).
Ważną rolę w terenie opracowania stanowią murawy kserotermiczne porastające stoki
wzniesień. Rozwijają się one najczęściej na silnie eksponowanych stokach, w przyszczytowych
partiach wzniesień, na stosunkowo płytkich glebach, zasobnych w węglan wapnia. Najlepiej
wykształcone murawy kserotermiczne znajdują się na wzgórzach za Cegielnią w Blanowicach oraz
stokach Góry Gaj i Goje, wzniesieniu w Pieckach, a fragmentarycznie wykształcają się również w
okolicach hałdy za Hutą i na stoku Góry Szubienica. W ich strukturze istotną rolę odgrywają barwnie
kwitnące byliny m.in. szałwia okółkowa (Salvia verticillata), gorysz pagórkowy (Peucedanum
oreoselinum), przetacznik kłosowy (Veronica spicata), wilżyna ciernista (Ononis spinosa),
dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis), cieciorka pstra (Coronilla varia), chaber drakiewnik
(Centaurea scabiosa), pierwiosnek wyniosły (Primula veris) i trawy: kłosownica pierzasta
(Brachypodium pinnatum) i tymotka Boehmera (Phleum phleoides). Fitocenozy te reprezentują
zespół
Adonido-Brachypodietum
pinnati
z
klasy
Festuco-Brometea.
Fitocenoza
ta
jest
identyfikatorem siedliska przyrodniczego istotnego dla wspólnoty o kodzie 6210 (murawy
kserotermiczne). Na wychodni wapiennej w Pieckach w szczelinach skały rozwinęły się fragmenty
murawy naskalnej. Na nieco mniej eksponowanych stokach i poniżej nich na dawnych terenach
rolniczych rozwijają się zbiorowiska roślinne porastające porzucone pola uprawne z udziałem
kserotermicznych gatunków przenikających z sąsiadujących muraw.
Istotne znaczenie dla roślinności mają doliny rzeczne (Warty, cieków Strumień i Rak).
W dolinach tych wykształca się roślinność higrofilna – łąki wilgotne (miejscami podtapiane
z udziałem gatunków torfowisk) i szuwary a także łąki świeże. Zbiorowiska szuwarowe
reprezentowane są głównie przez szuwar trzcinowy (Phragmitetum australis), rzadziej szuwary
pałkowe (Typhetum latifoliae, Typhetum angustifoliae)
i szuwar mozgowy (Phalaridetum
arundinaceae). Zdecydowanie mniejsze powierzchnie zajmują turzycowiska, szuwar ponikłowy
(Eleocharitetum palustris). Czasem w kompleksie z szuwarami występuje zespół z dominacją
sitowia leśnego (Scirpetum sylvatici). Szuwarom towarzyszą też zarośla wierzbowe (z Salix
purpurea i S. cinerea). W rozlewiskach i niewielkich zbiornikach wodnych spotyka się roślinność
wodną głównie z klasy Lemnetea. W miejscach wysięków w dolinach cieków wodnych występują
fragmenty okrajków nitrofilnych oraz wilgotnych łąk. Szczególnie te ostatnie są cenne przyrodniczo,
a w ich strukturze występują m. in. ostrożeń łąkowy (Cirsium rivulare) i o. warzywny (C. oleraceum),
dzięgiel leśny (Angelica sylvestris), bodziszek błotny (Geranium palustre), wiązówka błotna
(Filipendula ulmaria), krwawnica pospolita (Lythrum salicornia). W miejscach wysięku wód w
dolinach cieków występują w kompleksie łąk wilgotnych niewielkie powierzchniowo zabagnienia
z udziałem gatunków torfowiskowych (m. in. świbka błotna - Triglochin palustre, dziewięciornik
błotny – Parnassia palustre, kozłek całolistny – Valeriana simplicifolia, siedmiopalecznik błotny –
Comarum palustre, wełnianka wąskolistna – Eriophorum angustifolium). Na siedliskach świeżych
występują łąki świeże związku Arrhenatherion. W ich fitocenozach występują głównie trawy:
21
wiechlina łąkowa (Poa pratensis), kupkówka pospolita (Dactylis gomerata), rajgras wyniosły
(Arrhenatherum elatius), kłosówka (Holcus lanatus), a także szczaw zwyczajny (Rumex acetosa),
firletka poszarpana (Lychnis flos-cuculi), pasternak zwyczajny (Pastinaca sativa), komonica
zwyczajna (Lotus corniculatus), koniczyna łąkową (Trifolium pratense) i jaskier ostry (Ranunculus
acris).
Na terenach użytkowanych rolniczo występuje roślinność segetalna, zaś w miejscach
zurbanizowanych i na nieużytkach poprzemysłowych (w okolicy hałdy) roślinność ruderalna klasy
Artemisietea oraz fitocenozy miejsc wydeptywanych rzędu Plantaginetalia.
Powiązania przyrodnicze z otoczeniem
W południowej części charakteryzowanego obszaru znajduje się źródłowy odcinek
ponadregionalnego korytarza ichtiologicznego rzeki Warty wraz z niewielkim fragmentem obszaru
rdzeniowego (czyli obszaru zapewniającego warunki niezbędne do przetrwania cennych gatunków
ryb, w tym komunikacji ekologicznej w obrębie ostoi oraz miejsca potrzebne do odbycia tarła,
a także rozwoju i wzrostu wszystkich stadiów wiekowych tych gatunków). Należy jednak wskazać,
że przytoczona propozycja rzecznych korytarzy ekologicznych służących migracji organizmów
wodnych i lądowych związanych ze środowiskiem wodnym (Parusel i in. 2007), nie bierze pod
uwagę faktycznej drożności wskazywanych ciągów, rozpatrując jedynie rolę trasy dla wędrówek
organizmów w przeszłości oraz potencjalną możliwość zapewnienia migracji w przyszłości. Korytarz
ichtiologiczny Warty zaklasyfikowany został w powyższym opracowaniu jako II-rzędowy szlak
migracji ryb dwuśrodowiskowych oraz jednośrodowiskowych. W związku z istniejącymi barierami
(liczne budowle piętrzące, w tym dwa zbiorniki zaporowe: Jeziorsko i Poraj) nie ma on jednak
charakteru drożnego.
Dolina rzeczna Warty wraz z obszarem sąsiadującym w pobliżu Kromołowa stanowi również
obszar korytarza spójności „Górna Warta”, rozpoczynającego się w tym rejonie w sąsiedztwie granic
Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd, a właściwie granic jego otuliny i przebiegającego w kierunku
północno-zachodnim wzdłuż doliny Warty. Korytarz ten na wielu odcinkach został jednak znacznie
zawężony w wyniku zabudowy i nie sposób pozytywnie ocenić jego drożności.
W sąsiedztwie południowych granic analizowanego terenu położony jest korytarz
teriologiczny dla ssaków drapieżnych D/LL-E – łączący Lasy Lublinieckie z kompleksami leśnymi
w południowej części Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd i w województwie małopolskim – oraz
obszar węzłowy dla ssaków kopytnych „Lasy Siewierskie” (z jeleniami, sarnami, dzikami
i introdukowanymi danielami), a w pobliżu granic wschodnich – korytarz teriologiczny dla ssaków
drapieżnych D/JURA/N – spajający lasy położone w południowej części Parku Krajobrazowego
Orlich Gniazd i województwie małopolskim z położoną na północy województwa doliną Warty oraz
korytarz dla ssaków kopytnych K/LS-LO/LZ – łączący Lasy Siewierskie z Lasami Olsztyńskimi
i Złotopotockimi.
Krajowa sieć korytarzy ekologicznych spajających obszary Natura 2000 (Jędrzejewski 2005)
pod postacią korytarza „Bory Stobrawskie-Lasy Przedborskie”, łączącego się na południu z „Jurą
Krakowsko-Częstochowską”, na zachodzie – z „Borami Stobrawskimi”, a na północy – z „Lasami
Przedborskimi”, „Doliną Wiernej Rzeki”, „Doliną Nidy” i „Załęczańskim Łukiem Warty − Lasami
Przedborskimi”, przebiega przez wschodni fragment przedmiotowego terenu – na wschód od
Kromołowa i w pobliżu Piecek.
Obszar planu, wraz z resztą gminy, objęty jest granicami obszaru CORINE „Jura
Krakowsko-Częstochowska” o powierzchni niespełna 270 tys. ha, powołanego ze względu na cenne
22
siedliska, gatunki flory i fauny (zarówno bezkręgowce, jak i ryby, płazy, gady, ptaki oraz ssaki),
zbiorowiska roślinne, walory geomorfologiczne i krajobrazowe. Wschodnia część gminy Zawiercie
wraz z fragmentem obszaru objętego opracowaniem znajduje się w granicach sieci ekologicznej
ECONET-Polska
pod
postacią
międzynarodowego
obszaru
węzłowego
Jury
Krakowsko-
Częstochowskiej (30M).
II. 7. INNE ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA
Klimat akustyczny
Źródłami uciążliwości akustycznych, oddziaływującymi na analizowany obszar są głównie
drogi, oraz linia kolejowa. Emisja hałasu z obiektów przemysłowych ma mniejsze znaczenie.
Najbardziej
zagrożone
hałasem
są
tereny
położone
wzdłuż
głównych
arterii
komunikacyjnych miasta: drogi krajowej nr 78 oraz linii kolejowej nr 1 Warszawa Centralna –
Katowice. Tereny położone wzdłuż tych dwóch ciągów komunikacyjnych są zagrożone
występowaniem przekroczeń wartości dopuszczalnych hałasu. Ponadto uciążliwe akustycznie mogą
być ul.: Blanowska i Łośnicka.
Dla odcinka DK 78, przebiegającego przez obszar planu nie wykonano mapy akustycznej.
Mapa akustyczna została wykonana tylko dla fragmentu drogi krajowej obejmującej jej odcinek
w zachodniej
części
miasta
-
Mapy
akustyczne
dla
dróg
krajowych
w
województwie
śląskim…(2012), gdzie występuje zbliżone natężenie ruchu pojazdów. Na tej podstawie można tylko
szacować (poprzez analogię) potencjalny zasięg ponadnormatywnego oddziaływania tej drogi.
Najbardziej wrażliwe na oddziaływanie hałasu są tereny zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej, terenów zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci
i młodzieży, domów opieki i szpitali. Szacuje się, że dla takich sposobów zagospodarowania terenu
przekroczenia wartości dopuszczalnych mogą sięgać maksymalnie 90 metrów od krawędzi jezdni.
Dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego, zabudowy
zagrodowej, terenów rekreacyjno-wypoczynkowych, terenów mieszkaniowo-usługowych zagrożenie
ponadnormatywnym hałasem jest mniejsze, nie powinno sięgć dalej niż 50 m od krawędzi jezdni.
W przypadku wybudowania planowanej obwodnicy Zawiercia w ciągu drogi krajowej, która
przejmie ruch tranzytowy z odcinka przebiegającego obecnie przez obszar planu, powinno się
znacząco zmniejszyć oddziaływanie akustyczne drogi.
W przypadku w/w linii kolejowej, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., w piśmie IGK16a-20145.4/2014 z dnia 3 listopada 2014 r., wnioskuje aby w odległości mniejszej niż 50 m od linii kolejowej
nie wyznaczać terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego,
zabudowy zagrodowej, terenów rekreacyjno-wypoczynkowych, terenów mieszkaniowo-usługowych,
a w odległości mniejszej niż 80 m od niej, nie wyznaczać terenów zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej, terenów zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci
i młodzieży, domów opieki i szpitali.
Głównym źródłem hałasu przemysłowego są instalacje CMC POLAND Sp. z o.o. Zakład ten
zrealizował Program dostosowawczy z zakresu ochrony środowiska przed hałasem, zatwierdzony
decyzją Wojewody Śląskiego z dnia 8 czerwca 2007 r. znak ŚR.II-6618/24/06444/07. W wyniku
realizacji tego programu emisja hałasu została ograniczona. Prowadzone pomiary nie wykazują
przekroczeń wartości dopuszczalnych hałasu dla najbliższej zabudowy mieszkaniowej.
23
Promieniowanie elektromagnetyczne
Źródłami promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego, mogącymi stwarzać
ograniczenia w zagospodarowaniu terenu, są urządzenia elektroenergetyczne (linie wysokiego
i średniego napięcia oraz niektóre stacje transformatorowe), a także stacje przekaźnikowe telefonii
komórkowej.
Operatorzy sieci elektroenergetycznych wnioskują, aby w „pasach technologicznym linii” nie
budować budynków mieszkalnych i nie lokalizować terenów przeznaczonych na stały pobyt ludzi.
Pasy technologiczne są wyznaczane w równej odległości od osi linii elektroenergetycznej, mierząc
poziomo i prostopadle do osi. Dla linii 220 kV szerokość strefy wynosi 50 m (po 25 m w każdą
stronę), a dla 110 kV 32 m (2 x 16 m). W uproszczeniu można przyjąć, że ponadnormatywne
wartości promieniowania elektromagnetycznego mieszczą się w granicach opisanych powyżej stref
technicznych.
Stacje bazowe telefonii komórkowej są rozlokowane w wielu miejscach na terenie całego
miasta. Zamontowane są na: masztach, kominach, wieżach kościołów oraz dachach budynków.
Zasięg ich ponadnormatywnego oddziaływania może wynosić od ok. 30 do ok. 100 m w poziomie
oraz od ok. 10 do ok. 40 m w pionie (anteny starego typu). Wszystkie przypadki dotyczą formalnie
miejsc aktualnie niedostępnych dla ludzi, co jest koniecznym warunkiem lokalizacji tych urządzeń w
danym miejscu. Nowoczesne anteny posiadają nadajniki o mniejszych mocach (20-100 W dla 2G),
natomiast promieniowanie nowoczesnych anten 3G jest znacznie mniejsze od stosowanych anten
2G (średnia moc promieniowania na poziomie 3 W). Stosowanie w miastach większej liczby stacji,
ale o mniejszej mocy powoduje zmniejszenie całkowitej mocy promieniowania.
W ramach Państwowego Monitoringu Środowiska WIOŚ w Katowicach prowadzi pomiary
poziomów pól elektromagnetycznych emitowanych do środowiska. Na analizowanym terenie takie
pomiary nie były dotychczas wykonane.
Zagrożenie wystąpieniem poważnej awarii
Nadzwyczajne zagrożenia środowiska są związane z możliwością wystąpienia awarii bądź
wypadków z udziałem substancji niebezpiecznych. Na obszarze planu nie ma zakładów
o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (art. 248 ustawy Prawo ochrony
środowiska).
Występuje
natomiast
zagrożenie
wystąpieniem
awarii
w
wyniku
wypadku
komunikacyjnego ze względu na przewożenie substancji niebezpiecznych drogą krajową nr 78 oraz
linią kolejowej nr 1 Warszawa Centralna – Katowice..
Zagrożenie powodziowe
Opracowana mapa zagrożenia powodziowego, przekazana do Miasta przez Dyrektora
RZGW w Poznaniu, obejmuje obszary:
1. na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi 0,2 %, (czyli raz na 500
lat);
2. obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi 1 %, (czyli
raz na 100 lat);
3. obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie i wynosi 10 %, (czyli
raz na 10 lat).
Wyznaczone strefy zalewowe obejmują niewielkie, na ogół nie zabudowane, fragmenty
doliny Warty. Jak wynika z mapy zagrożenia powodziowego, w przypadku wystąpienia powodzi
o prawdopodobieństwie 1%, głębokość zalania terenu nie przekroczy 1 m.
24
Obszary zagrożone powodzią o prawdopodobieństwie 1% i 10% stanowią obszary
szczególnego zagrożenia powodzią, w rozumieniu ustawy Prawo wodne.
Na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią obowiązują zakazy wynikające z art. 88l
ust. 1 ustawy Prawo wodne (Dz.U. 2001 Nr 115 poz. 1229), tj. zabrania się wykonywania robót oraz
czynności utrudniających ochronę przed powodzią lub zwiększających zagrożenie powodziowe, w
tym:
1) wykonywania urządzeń wodnych oraz budowy innych obiektów budowlanych;
2) sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz
roślinności stanowiącej element zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub służącej do wzmacniania
brzegów, obwałowań lub odsypisk;
3) zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót, z
wyjątkiem robót związanych z regulacją lub utrzymywaniem wód oraz brzegu morskiego, a także
utrzymywaniem, odbudową, rozbudową lub przebudową wałów przeciwpowodziowych wraz z
obiektami związanymi z nimi funkcjonalnie.
Dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej może, w drodze decyzji, zwolnić od w/w
zakazów określonych, jeżeli nie utrudni to ochrony przed powodzią.
Należy wspomnieć, że zagrożenie powodziowe w dzielnicy Kromołów uległo w ostatnim
czasie zmniejszeniu ze względu na wybudowanie 3 suchych zbiorników przeciwpowodziowych
w dnie suchej doliny powyżej zabudowań Kromołowa. Zbiorniki te znajdują się bezpośrednio za
granicą planu.
Zagrożenia wodne występują również w dnach dolin cieków: Rak i Łośnickiego oraz ich
dopływów. Są to tereny o płytko zalegających wodach gruntowych, często stale lub okresowo
podmokłe.
25
III. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU
WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W
SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH
OCHRONIE PRAWNEJ NA MOCY USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004
O OCHRONIE PRZYRODY
Formami ochrony przyrody na analizowanym obszarze są: Park Krajobrazowy Orlich Gniazd
wraz z otuliną oraz 2 pomniki przyrody (klony zwyczajne Acer platanoides).
Zgodnie z planem ochrony Parku Krajobrazowego „Orlich Gniazd” zatwierdzonym na
podstawie Uchwały NR IV/48/2/2014 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 10 marca 2014 r.
w sprawie ustanowienia planu ochrony Parku Krajobrazowego „Orlich Gniazd” celami ochrony
przyrody Parku są:
1) zachowanie
zróżnicowanej,
charakterystycznej
rzeźby
terenu
Parku
oraz
procesów
warunkujących jej istnienie;
2) zachowanie szaty roślinnej;
3) zachowanie specyficznego układu przestrzennego zbiorowisk nieleśnych i leśnych;
4) zachowanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych;
5) zachowanie różnorodności genetycznej i gatunkowej flory i fauny, szczególnie gatunków
endemicznych i reliktowych;
6) zachowanie funkcji Parku jako korytarza ekologicznego umożliwiającego migrację gatunków;
7) zachowanie walorów krajobrazowych, a zwłaszcza powiązań fizjonomii krajobrazu z układami
przyrodniczo-kulturowymi, charakterystycznymi dla Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej;
8) zachowanie elementów dziedzictwa kulturowego, w szczególności stanowisk archeologicznych
oraz zabytków architektury drewnianej i murowanej.
Obszar Piecków oraz Kromołowa leżący w obszarze opracowania należy do obszaru 4
realizacji działań ochronnych, które zostały wyznaczone w planie ochrony Parku w zależności od
charakteru środowiska przyrodniczego i krajobrazu. Obszar 4 obejmuje krajobraz kulturowy
nieharmonijny i zakłada następujące działania ochronne:
1) Wzmacnianie
walorów
środowiska
przyrodniczego
poprzez
wzbogacanie
środowiska
przyrodniczego i krajobrazu przez wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych,
zadrzewień alejowych.
2) Wzmacnianie walorów środowiska przyrodniczego poprzez neutralizację negatywnego wpływu
na środowisko istniejącego zagospodarowania terenu – wprowadzanie zadrzewień kępowych
w otoczeniu
kompleksów
zabudowy,
ujednolicenie
formy
architektonicznej
obiektów
budowlanych.
3) Rozwój
funkcji
mieszkaniowej
w
strefie
poprzez
uporządkowane
i
intensywne
zagospodarowanie turystyczne – lokalizacja obiektów obsługi ruchu turystycznego – parków
wodnych, hoteli, restauracji, wypożyczalni sprzętu turystycznego, stadnin.
4) Rozwój funkcji mieszkaniowej w strefie poprzez organizację zespołów zabudowy rekreacyjnej
z towarzyszącą infrastrukturą.
26
5) Koordynowanie i nadzór nad zakresem udostępnienia Podobszaru przez Dyrektora i Służbę
Parku.
Główna część obszaru Parku w granicach planu, zgodnie z planem ochrony, znajduje się
w podstrefie IIB, w której nakazuje się m. in. stosowane odpowiednich rozwiązań planistycznych
związanych z zabudową oraz zakazuje się m. in. zabudowy rozproszonej i inwestycji
infrastrukturalnych o znaczeniu ponadlokalnym. Ponadto niewielkie powierzchnie w terenie
opracowania znajdują się w podstrefach IB i IIA. W pierwszej nakazuje się stosowanie rozwiązań
planistycznych przewidujących ochronę walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych oraz
utrzymanie lub odtwarzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych, a w drugiej nakazuje się m. in.
zachowanie walorów krajobrazowych i kulturowych, określenie terenów rolnych wolnych od
zabudowy, oraz utrzymanie i odtwarzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych.
W akcie ustanawiającym Park Krajobrazowy Orlich Gniazd, w jego otoczeniu utworzono
obszar chronionego krajobrazu, który miał pełnić rolę otuliny dla parku. Na tym terenie nie zostały
wprowadzone jednak żadne zakazy i nakazy. Obszar ten nie został również uwzględniony w Planie
ochrony… (2014).
Ponadto z punktu widzenia projektowanego dokumentu do najistotniejszych problemów
ochrony środowiska należą:
1. Zapewnienie warunków ochrony i wzbogacania różnorodności biologicznej, a zwłaszcza:
- ochronę cennych przyrodniczo siedlisk (łąki i mokradła w dolinach rzecznych, murawy
kserotermiczne i zarośla, fragmenty lasów),
- ochrona naturalnego ukształtowania dolin: Warty, Cieku Łośnickiego i Cieku Rak,
- ochrona korytarzy ekologicznych,
- zachowanie warunków dla siedlisk gatunków podlegających ochronie prawnej,
- utrzymanie i wzmocnienie trwałego funkcjonowania obszarów leśnych,
- utrzymanie mozaikowatości ekosystemów;
2. Ochrona krajobrazu, zwłaszcza w rejonie kuesty jurajskiej;
3. Ochrona zasobów wodnych oraz zapewnienie korzystnych warunków ich odtwarzania,
w szczególności ograniczanie zanieczyszczeń wód powierzchniowych oraz ochrona Głównych
Zbiorników Wód Podziemnych występujących pod obszarem opracowania, poprzez rozwój
zbiorowego, rozdzielczego systemu gospodarki wodno-ściekowej oraz ograniczanie
niekorzystnego wpływu przemysłu na wody;
4. Ograniczenie środowiskowych zagrożeń dla zdrowia ludzi, a zwłaszcza:
- ochrona przed narażeniem na niebezpieczeństwo powodzi w zasięgu terenów zalewowych
o prawdopodobieństwie wystąpienia p=1% (obszary szczególnego zagrożenia powodzią) oraz
skutkami podtopień i zalewania wodami opadowymi w pobliżu przebiegu innych dolin,
- ochrona przed hałasem komunikacyjnym w rejonie przebiegu drogi krajowej nr 78 oraz linii
kolejowej nr 1,
- ograniczanie zanieczyszczania powietrza, zwłaszcza ze źródeł niskiej emisji,
- ograniczanie narażenia na oddziaływanie pól elektromagnetycznych;
5. Uwarunkowania wynikające z obecnych i przyszłych potrzeb eksploatacji złóż kopalin oraz
racjonalnego wykorzystywania powierzchni ziemi na terenach eksploatacji złóż kopalin,
uwzględnienie potencjalnych skutków eksploatacji górniczej.
27
IV. OCENA PROJEKTU PLANU W ASPEKCIE UWZGLĘDNIENIA CELÓW
OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU
MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM
Za dokumenty rangi krajowej i międzynarodowej (w tym wspólnotowej) formułujące cele
ochrony środowiska uznane za istotne z punktu widzenia projektowanego miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego, uznano:
- Decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 listopada 2012 r. w sprawie ogólnego
unijnego programu działań w zakresie środowiska do 2020 r. „Dobrze żyć w granicach naszej
planety”;
- Odnowiona strategia UE dotycząca trwałego rozwoju (w wersji przyjętej przez Radę Europejską
w dniach 15-16 czerwca 2006 r.);
- Europejska Konwencja Krajobrazowa (Florencja, 2000 r.), ratyfikowana przez Polskę w 2004 r.;
- Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016;
- Strategia Rozwoju Kraju 2020 (Uchwała Nr 157 Rady Ministrów z dnia 25 września 2012 r.);
- Program Ochrony Środowiska Województwa Śląskiego do 2013 r. oraz cele długoterminowe do
roku 2018;
- Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r.
w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim.
Wyboru dokumentów dokonano na podstawie zidentyfikowanych istotnych problemów ochrony
środowiska występujących na obszarze opracowania, celów ochrony środowiska określonych
w dokumentach oraz ustaleń projektu planu miejscowego i ich potencjalnych skutków
środowiskowych w kontekście środowiskowo – przestrzennym.
Tab.3 Zestawienie celów ochrony środowiska zawartych w wymienionych dokumentach oraz ocena
zgodności rozwiązań projektowanego dokumentu ze wskazanymi celami, mającymi znaczenie
dla projektowanego dokumentu oraz sposób ich uwzględnienia w projekcie planu
Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 listopada 2012 r. w sprawie ogólnego unijnego
programu działań w zakresie środowiska do 2020 r. „Dobrze żyć w granicach naszej planety”
Cele/zadania istotne dla projektu planu
Rozwiązania projektu planu znaczące dla realizacji celów
- przekształceniu Unii w zasobooszczędną, zieloną
i konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną,
- wykluczenie źródeł ciepła w relatywnie największym
stopniu zanieczyszczających atmosferę,
- ochronie obywateli Unii przed związanymi ze
środowiskiem obciążeniami i zagrożeniami dla
zdrowia i dobrostanu,
- odprowadzenie ścieków głównie w oparciu o sieci
kanalizacji służącej do zbiorowego odprowadzania
ścieków,
- wspieraniu zrównoważonego charakteru miast Unii.
- zakaz stosowania rozwiązań technicznych w
zakresie gospodarki wodnościekowej, które mogłyby
powodować przedostawanie się nieoczyszczonych
ścieków do wód powierzchniowych lub do ziemi,
- zrównoważono rozwój w obszarze planu
uwzględniając strefowanie funkcji i racjonalny
zasięgu terenów inwestycyjnych przy ograniczaniu
niekorzystnego wpływu na środowisko, przyrodę i
krajobraz,
28
Odnowiona strategia UE dotycząca trwałego rozwoju (2006)
- ograniczyć zmiany klimatu oraz ich koszty i
negatywne skutki, jakie obciążają społeczeństwo i
środowisko naturalne,
- przejść w sposób zrównoważony do przyjaznych
dla środowiska środków transportu w celu
stworzenia systemu transportu i poruszania się
spełniającego wymogi trwałego rozwoju,
- ograniczyć wywoływany transportem hałas,
zarówno u źródła, jak i poprzez środki łagodzące
tak, by poziom narażenia na hałas miały jak
najmniejszy wpływ na zdrowie,
- wszystkie powyższe oraz:
- poprawa warunków mieszkaniowych poprzez
budowę obwodnicy miasta w ciągu drogi krajowej
nr 78 przebiegającej poza obszarem zabudowanym
(zmniejszenia ruchu na dotychczasowym przebiegu
drogi krajowej),
- określenie zasad ochrony przed hałasem, w tym
wskazanie terenów zaliczonych do danej grupy
terenów wymagających ochrony przed hałasem,
- ograniczenie nowych terenów wymagających
ochrony przed hałasem wzdłuż dróg generujących
ponadnormatywny poziom hałasu;
Europejska Konwencja Krajobrazowa (Florencja, 2000 r.)
projekt uwzględnia ochronę krajobrazu
przyrodniczego i kulturowego, w szczególności :
zintegrowanie krajobrazu z własną polityką w
zakresie planowania regionalnego i urbanistycznego;
- chroniąc wartościowe obszary zieleni, lasów, stawów
i dolin rzecznych,
- regulując zagadnienia kształtowania zabudowy i
zagospodarowania terenu;
- ochronę obiektów dziedzictwa kulturowego i dóbr
kultury współczesnej;
Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016
- uwzględnienie w planach zagospodarowania
przestrzennego wyników monitoringu środowiska,
w szczególności w zakresie powietrza, wód i
hałasu,
- ograniczenie presji wywieranej na środowisko
podczas prowadzenia prac geologicznych i
eksploatacji kopalin,
- utrzymanie lub osiągnięcie dobrego stanu
wszystkich wód;
- wszystkie powyższe oraz:
- określenie racjonalnych warunków eksploatacji
górniczej, które nie naruszą przeznaczenia terenu,
umożliwiając jego użytkowanie oraz chroniąc dobra
materialne – zapisy mają na celu zapobieganiu
niepożądanym wpływom eksploatacji górniczej;
- dopuszczenie naturalnego zasilania wód
podziemnych poprzez stosowanie rozwiązań
umożliwiających infiltrację niezanieczyszczonych
wód opadowym i roztopowym do ziemi lub ich
odpływ do wód powierzchniowych,
- określenie innych zasad ochrony przed hałasem,
oddziaływaniem pól elektromagnetycznych, ochrony
powietrza, wód, gleb i ziemi oraz w zakresie
postępowania z odpadami;
29
Strategia Rozwoju Kraju 2020
- podniesienie jakości systemu transportowego, w
tym wspieranie alternatywnych form transportu
wobec transportu drogowego,
- wspieranie przedsięwzięć związanych
z oczyszczaniem ścieków, zagospodarowaniem
odpadów i rekultywacją terenów zdegradowanych,
ochrona powietrza, ochrona przed hałasem;
- wskazanie przebiegu nowej drogi tranzytowej
(obwodnica miasta),
- dopuszczenie swobodnego wytyczania ścieżek
rowerowych w każdym terenie,
- wykluczenie źródeł ciepła w relatywnie największym
stopniu zanieczyszczających atmosferę,
- odprowadzenie ścieków głównie w oparciu o sieci
kanalizacji służącej do zbiorowego odprowadzania
ścieków,
- zakaz stosowania rozwiązań technicznych w
zakresie gospodarki wodnościekowej, które mogłyby
powodować przedostawanie się nieoczyszczonych
ścieków do wód powierzchniowych lub do ziemi, w
tym zakaz przydomowych oczyszczalni ścieków,
- określenie zasad ochrony przed hałasem, w tym
wskazanie terenów zaliczonych do danej grupy
terenów wymagających ochrony przed hałasem,
- ograniczenie nowych terenów wymagających
ochrony przed hałasem wzdłuż dróg generujących
ponadnormatywny poziom hałasu;
Program Ochrony Środowiska Województwa Śląskiego do 2013 r. oraz cele długoterminowe do 2018 r.
- przywrócenie wysokiej jakości wód
powierzchniowych oraz ochrona jakości wód
podziemnych i racjonalizacja ich wykorzystania,
- większość z wyszczególnionych wcześniej;
- polepszenie jakości powietrza atmosferycznego,
w tym poprzez redukcję niskiej emisji ze środków
transportu i lokalnych źródeł grzewczych,
- zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców
i środowiska poprzez obniżenie jego natężenia do
poziomu obowiązujących standardów,
- kontrola i ograniczenie emisji promieniowania
niejonizującego do środowiska,
Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie
oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim
- ustanowienie ram dla oceny ryzyka powodziowego
i zarządzania nim, w celu ograniczenia
negatywnych konsekwencji dla zdrowia ludzkiego,
środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz
działalności gospodarczej, związanych z
powodziami na terytorium Wspólnoty
- uwzględnienie obszarów szczególnego zagrożenia
powodzią (tereny zalewowe o prawdopodobieństwie
wystąpienia p=1%) poprzez wykluczenie zabudowy
i utrzymanie terenów zieleni naturalnej;
30
V. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY
OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TYCH OBSZARÓW
Na obszarze planu nie występują obszary sieci Natura 2000. Około 2 km na północny
wschód od tego terenu znajduje się obszar specjalnej ochrony siedlisk: „Ostoja Kroczycka”.
Ze względu na przedmiot ochrony pobliskiego obszaru Natura 2000 (zarośla jałowca
pospolitego na wrzosowiskach lub murawach nawapiennych, murawy kserotermiczne z istotnymi
stanowiskami storczyków, wapienne ściany skalne ze zbiorowiskami Potentilletalia caulescentis,
jaskinie, żyzne buczyny, ciepłolubne buczyny storczykowe), w powiązaniu z umiarkowaną
ingerencją
w środowisko
projektowanych
zmian
zagospodarowania
terenu,
oddziaływanie na cele i przedmiot ochrony oraz integralność obszarów Natura 2000.
31
nie
wystąpi
VI. POTENCJALNE ZMIANY ŚRODOWISKA W WYNIKU BRAKU
REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
Na całym obszarze objętym opracowaniem obowiązują aktualnie ustalenia planów
miejscowych. Brak przyjęcia projektowanego dokumentu (planu miejscowego) i realizacji jego
ustaleń sprawi, że rozwój przestrzenny tej części miasta odbywał się będzie na dotychczasowych
zasadach - w oparciu o obowiązujące plany miejscowe:
•
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercie dla terenów położonych
przy ulicach: Zachodniej. Cerefisko, Podmiejskiej, projektowanej drodze głównej oraz przy ul.
Rolniczej i ul. Lotniczej (Uchwała Rady Miejskiej w Zawierciu Nr V/13/15 z dnia 30 stycznia
2015 r.);
•
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego
miasta
Zawiercie
dla
obszarów
obejmujących dzielnice: Blanowice, Borowe Pole, Kromołów i Warty (Uchwała Rady Miejskiej
w Zawierciu Nr LIV/669/10 z dnia 30 czerwca 2010 r.);
•
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego
miasta
Zawiercie
dla
obszarów
obejmujących Strefę Aktywności Gospodarczej w Zawierciu - Obszar „A”, położony w rejonie
ulic: Wojska Polskiego, Myśliwskiej i projektowanej drogi głównej, z otoczeniem (Uchwała Rady
Miejskiej w Zawierciu Nr XLIX/634/10 z dnia 31 marca 2010 r.);
•
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercie dla rurociągu tlenu do huty
CMC Zawiercie (Uchwała Rady Miejskiej w Zawierciu Nr XXVII/345/08 z dnia 24 września
2008 r.);
•
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercie dla obszaru obejmującego
rejon Osiedla Ręby – Zuzanka (Uchwała Rady Miejskiej w Zawierciu Nr XV/175/07 z dnia 24
października 2007 r.);
•
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercie dla obszaru obejmującego
rejon Osiedla Stawki i tereny przemysłowo – składowe (Uchwała Rady Miejskiej w Zawierciu Nr
XV/174/07 z dnia 24 października 2007 r.);
•
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercie dla obejmujących
dzielnice: Bzów, Karlin, Pomrożyce, Skarżyce i Żerkowice (Uchwała Rady Miejskiej w Zawierciu
Nr XII/131/07 z dnia 29 sierpnia 2007 r.);
•
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercie - tereny przemysłowo składowe - część wschodnia z otoczeniem i osiedlem Łośnice – Wierczki (Uchwała Rady
Miejskiej w Zawierciu Nr XLIII/472/07 z dnia 1 października 2002 r.).
Realizacja rozwoju tej części miasta w oparciu o ustalenia obecnie obowiązujących planów
spowoduje znaczną presję na środowisko i krajobraz, szczególnie w rejonie Blanowic. Znajdują się
tutaj duże rezerwy terenów budowlanych – umożliwiające nawet ok. trzykrotne zwiększenie
powierzchni terenów zabudowanych i zurbanizowanych. Znaczna część tych terenów jest położona
w obrębie stoku kuesty jurajskiej, co będzie miało niewątpliwie duży niekorzystny wpływ na
krajobraz.
Znacznie mniejszych zmian w zagospodarowaniu terenu można się spodziewać
w zachodniej części obszaru planu, gdzie już obecnie występuje dość intensywna zabudowa.
32
W skali całego analizowanego obszaru może nastąpić maksymalny przyrost powierzchni terenów
zabudowanych i zurbanizowanych o ok. 380 ha, z 690 do 1070 ha, tj. o ok. 56%.
Sporządzany projekt planu dopuszcza 28,6 ha nowych terenów budowlanych, jednocześnie
rezygnuje z 25,2 ha dotychczas przeznaczonych do zabudowy (zabudowa mieszkaniowa
jednorodzinna) na rzecz terenów usług sportu (w zamierzeniu pole golfowe). Ogólnie więc można
stwierdzić, że niezależnie od tego czy nastąpi realizacja projektowanego dokumentu, skala zmian
w środowisku będzie na podobnym poziomie.
33
VII. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
VII.1. WARUNKI ZDROWOTNE I BEZPIECZEŃSTWO LUDNOŚCI
Oddziaływanie na ludzi będzie się wiązało z kształtowaniem ogólnych warunków
zdrowotnych i bioklimatycznych, na które pośredni wpływ wywiera w szczególności stan sanitarny
powietrza, wód, gleb (zależności wynikające m.in. z wymienionych elementów środowiska
omówiono w kolejnych punktach oceny). Bezpośrednie oddziaływanie na ludzi wynika z emisji
zanieczyszczeń w postaci hałasu czy promieniowania elektromagnetycznego oraz wiąże się
z bezpieczeństwem powszechnym w zakresie eliminacji zagrożeń np. wodnych (powodzie,
podtopienia) i geologicznych (osuwanie się mas ziemnych, skutki eksploatacji złóż kopalin), a także
z wpływem na ogólną jakość życia (warunki zamieszkania i użytkowania).
Hałas.
Największe zagrożenie dla terenów w granicach planu miejscowego związane jest z imisją
hałasu komunikacyjnego, przede wszystkim pochodzącego z istniejącej i planowanej drogi krajowej
nr 78 oraz linii kolejowej nr 1. Ponadto źródłem hałasu są zakłady przemysłowe znajdujące się
w granicach planu, zwłaszcza CMC Poland Sp. z o.o. Projekt planu w niewielkim zakresie,
w zgodzie ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta
Zawiercie (2013), wprowadza nowe tereny mieszkaniowe i mieszkaniowo-usługowe w bliskiej
odległości od w/w ciągów komunikacyjnych, gdzie występuje duże ryzyko przekroczeń
dopuszczalnych poziomów hałasu. W przypadku linii kolejowej jest to 0,3 ha, a w przypadku DK 78
ok. 2,5 ha, przy czym w tym przypadku przewiduje się zmniejszenie uciążliwości akustycznej tego
odcinka drogi po wybudowaniu obwodnicy, która przejmie ruch tranzytowy.
Nowe źródła hałasu (oprócz planowanej obwodnicy miasta) mogą powstać w związku
z planowaną zabudową przemysłowo-usługową i usługową. Projekt planu nie wprowadza istotnych
zmian w stosunku do obowiązującego planu w zasięgu terenów o w/w funkcjach (potencjalnie
konfliktowych z funkcją mieszkaniową – chronioną akustycznie).
Przebiegająca przez obszar planu projektowana obwodnica miasta (droga klasy głównej
ruchu przyspieszonego – symbol KDGP) nie będzie konfliktowa w stosunku do terenów
podlegających ochronie akustycznej. Z drogą sąsiadują tereny rolnicze (R2) – niewymagające
ochrony akustycznej. Najbliższy teren podlegający ochronie akustycznej (zabudowa mieszkaniowa
jednorodzinna MN7) znajduje się w odległości ok. 300 m od planowanej drogi.
Syntetyczna ocena zmian wynikających z ustaleń nowego planu miejscowego:
Rodzaj skutków – negatywne;
Waga skutków – umiarkowana;
Odwracalność procesów – odwracalne;
Zasięg przestrzenny – miejscowy.
Zagrożenia wodne.
Projekt planu ogólnie respektuje potrzebę ochrony dolin rzecznych oraz innych terenów
podmokłych przed zabudową, w celu unikania naturalnych zagrożeń wodnych.
34
Zagrożenie powodziowe na terenie objętym planem może dotyczyć fragmentów doliny
Warty, zgodnie z opracowanymi mapami zagrożenia powodziowego i ryzyka powodziowego.
W dolinie tej rzeki występują obszary szczególnego zagrożenia powodzią, w stosunku do których
obowiązują zakazy wynikające z art. 88l ust. 1 ustawy Prawo wodne. W praktyce tereny te powinny
pozostawać wolne od zabudowy. Poza niewielkim fragmentem terenu o funkcji mieszkaniowousługowej (MNU2), który jest już w obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania
przestrzennego przeznaczony pod zabudowę, na obszarze szczególnego zagrożenia powodzią
obowiązuje funkcja „ZE” (tereny zieleni ekologicznej). Takie przeznaczenie terenu w pełni umożliwia
realizację podstawowych celów ochrony przeciwpowodziowej.
Rodzaj skutków – negatywne (dopuszczenie do zabudowy niewielkich fragmentów den dolin Warty
i Cieku Łośnickiego) i pozytywne (ochrona przed zabudową najważniejszych fragmentów dolin
rzecznych);
Waga skutków – nieznaczna;
Odwracalność procesów – trudno odwracalne;
Zasięg przestrzenny – lokalny.
Zagrożenie osuwaniem się mas ziemnych.
W granicach obszaru opracowania nie odnotowano występowania ruchów masowych
gruntu. W ramach wstępnej oceny zagrożenia, dokonanej w 2007r. w ramach Systemu Osłony
Przeciwosuwiskowej (SOPO), wskazano fragment mocno nachylonych stoków oraz stosunkowo
silnie rozcinanych przez erozję wodną systemem parowów w rejonie Kolonii Zadąbrowy, jako teren
o predyspozycjach do ruchów masowych. Projekt planu dopuszcza niewielkie poszerzenie (0,5 ha)
terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w tej strefie, lokując ją jednak w miejscach
o niewielkim nachyleniu terenu, nie przekraczającym 5 stopni. W tej sytuacji zagrożenie osuwiskowe
jest znikome.
Waga skutków – nieznaczna;
Odwracalność procesów – nieodwracalne;
Niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne.
Źródłami emisji fal elektromagnetycznych są nadajniki radiowe, stacje nadawcze telefonii
komórkowej, oraz urządzenia elektroenergetyczne (linie wysokiego i średniego napięcia, niektóre
stacje transformatorowe). Przepisy w tym względzie reguluje przede wszystkim rozporządzenie
Ministra Środowiska, z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól
elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów.
W obszarze planu przebiegają napowietrzne linie elektroenergetyczne wysokich (220kV
i 110kV) oraz średnich napięć. Brak danych o strefach ponadnormatywnego oddziaływania linii
elektroenergetycznych. Oddziaływanie linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia, powinno
mieści się z reguły w zakresie od kilku do kilkunastu metrów od skrajnych przewodów. Operatorzy
sieci wnioskują o wyznaczanie tzw. „pasów technologicznych linii” (szerokość do ok. 15m od
35
skrajnych przewodów linii 110kV, 25m od linii 220 kV). W uproszczeniu można przyjąć, że
ponadnormatywne wartości promieniowania elektromagnetycznego mieszczą się w zasięgu pasa
technologicznego.
Na rysunku projektu planu pasy technologiczne przedstawione są tylko jako element
informacyjny. W części przypadków tereny w pasach technologicznych są przeznaczone na funkcje
mieszkaniowe lub mieszkaniowo-usługowe, co stwarza potencjalny konflikt z oddziaływaniem sieci
elektroenergetycznych.
Projekt planu nie przewiduje budowy napowietrznych linii elektroenergetycznych wysokiego
napięcia lub stacji elektroenergetycznych. Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej
w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną określają, że rozbudowa i przebudowa dotyczyć
będzie infrastruktury elektroenergetycznej na poziomie średnich i niskich napięć. Kierunków i zasad
rozwoju infrastruktury telekomunikacyjnej w projekcie studium nie określono. Obowiązują zasady
dotyczące budowy i lokalizacji urządzeń i sieci infrastruktury technicznej określone w ustawie z dnia
7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych oraz w cyt. Rozporządzeniu
Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku.
Waga skutków – umiarkowane;
Odwracalność procesów – trudno odwracalne;
Ryzyko narażenia ludzi na skutki poważnych awarii.
Projekt planu zakazuje lokalizowania przedsięwzięć stwarzających zagrożenie dla życia lub
zdrowia ludzi, a w szczególności ryzyko wystąpienia poważnych awarii, w rozumieniu przepisów
z zakresu ochrony środowiska. Zakaz nie dotyczy terenu obiektów produkcyjnych P oraz terenów
infrastruktury technicznej - składowania i przetwarzania odpadów ITO. W sąsiedztwie tych terenów
znajduje się istniejąca i planowana zabudowa mieszkaniowa.
Wzdłuż tras przewozu towarów niebezpiecznych (droga krajowa nr 78 i linia kolejowa nr 1)
w 300 metrowych strefach, które uznaje się za szczególnie narażone na skutki pośredniego
skażenia środowiska spowodowanego wypadkiem z udziałem środków transportu towarów
niebezpiecznych,
plan
ustala
niewiele
nowych
terenów
przeznaczonych
pod
zabudowę
mieszkaniową, gdyż w/w szlaki komunikacyjne są już mocno obudowane zabudową mieszkaniową
i usługową. Ograniczanie ryzyka poważnej awarii podczas transportu materiałów niebezpiecznych
polega przede wszystkim na utrzymywaniu dobrego stanu technicznego środków transportu oraz
stosowaniu właściwych procedur bezpieczeństwa.
36
VII.2. ZWIERZĘTA I ROŚLINY ORAZ RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA
Planowany rozwój zabudowy będzie się odbywał na ogół w miejscach charakteryzujących
się przeciętnymi walorami fitocenotycznymi. Są to przeważnie pola uprawne oraz nieużytki porolne
w różnym stanie sukcesji. Tylko miejscami niewielkie fragmenty łąk i muraw są bogatsze
florystycznie. Planowany rozwój nowej zabudowy bezpośrednio nie zagraża rozpoznanym
stanowiskom
rzadkich
i chronionych
gatunków
roślin
oraz
wskazanym
w
opracowaniu
ekofizjograficznym obszarom o podwyższonych walorach przyrodniczych, w tym rozpoznanym w ich
obrębie murawom kserotermicznym oraz siedliskom roślinności higrofilnej w dolinach rzecznych.
Wpływ na rośliny będzie się przejawiać głównie poprzez zmniejszanie udziału powierzchni
biologicznie czynnej, niszczenie roślin – głównie zbiorowisk roślinnych wykształconych na
nieużytkach porolnych. Wystąpi też nieznaczna presja na pospolite w środowisku miejskim
zwierzęta, głównie ptaki.
Można wskazać tylko dwa miejsca, w których zmiany w ustaleniach planu, w stosunku do
obecnie obowiązujących zapisów, wpłyną na elementy przyrody żywej. W pierwszym przypadku
wprowadza się dodatkowe tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (MN4) kosztem terenów
zieleni (ZE), na niewielkiej powierzchni 0,3 ha, w dolinie Cieku Łośnickiego. Obszar ten stanowi
fragment dawnych łąk świeżych, które w wyniku wieloletniego odłogowania przekształciły się
w zbiorowisko zaroślowe i ruderalne. Występują tu głównie trawy: wiechlina łąkowa (Poa pratensis),
kupkówka pospolita (Dactylis gomerata), rajgras wyniosły (Arrhenatherum elatius), kłosówka (Holcus
lanatus) a także podrost drzew, głównie lipy drobnolistnej i brzozy brodawkowatej. Nie wykształciła
się na tym terenie roślinność higrofilna. Walory biocenotyczne tego terenu są przeciętne lub niskie.
Niekorzystny wpływ na środowisko w przypadku tego obszaru będzie polegał na zmniejszeniu
powierzchni biologicznie czynnej i zawężeniu terenów otwartych w dolinie cieku, którego znaczenie
dla zachowania ciągłości procesów przyrodniczych jest jednak znikome.
Drugi przypadek można uznać za pozytywny, ponieważ rezygnuje się z zabudowy, głównie
zabudową mieszkaniową jednorodzinną, dużego (25 hektarów) terenu, w rejonie Góry Szubienica.
W zamian planuje się funkcję usług sportu (US3). Korzystne w tym przypadku będzie utrzymanie
większego udziału powierzchni biologicznie czynnej oraz mniejsze negatywne oddziaływanie,
zwłaszcza pośrednie, na zwierzęta. Fragment stoków Góry Szubienica, na której planuje się funkcję
usług sportu stanowią użytki rolne użytkowane jako grunty orne.
Proponowane rozwiązania przestrzenne projektu planu nie wpłyną również istotnie na
funkcjonowanie korytarzy ekologicznych, gdyż nie wprowadzają żadnych nowych funkcji terenów,
ograniczających ich drożność.
Rodzaj skutków – negatywne i pozytywne;
37
VII.3. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE
Oddziaływanie na wody należy rozpatrywać w dwóch aspektach: w kontekście ich stanu
sanitarnego oraz w kontekście ich zasobów, w tym warunków odpływu i retencji. O wpływie na stan
sanitarny wód decydować będzie ilość i sposób odprowadzania i stopień oczyszczenia potencjalnie
powstających na tych terenach ścieków oraz naturalna odporność środowiska na zanieczyszczenia.
W przypadku wód powierzchniowych płynących regeneracja może następować szybko, po ustaniu
dopływu zanieczyszczeń. W przypadku wód stojących, zwłaszcza tych nie mających przepływu
powierzchniowego oraz wód podziemnych proces regeneracji będzie znacznie dłuższy.
W przypadku przedmiotowego obszaru szczególnie istotna jest ochrona głównych
zbiorników wód podziemnych, będących źródłem zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do
spożycia. W obszarze planu stopień zagrożenia zanieczyszczeniami infiltrującymi z powierzchni
terenu jest niski lub bardzo niski (czas przenikania zanieczyszczeń do poziomu wodonośnego na
poziomie 25-100 lat i powyżej 100 lat) w zachodniej części obszaru. Natomiast w części wschodniej
zagrożenie jest średnie lub duże (czas przenikania zanieczyszczeń do poziomu wodonośnego
odpowiednio: 5-25 lat i 2-5 lat).
Naturalna retencja gruntowa zostanie ograniczona na skutek wzrostu powierzchni
nieprzepuszczalnych (ulic, chodników, parkingów, dachów budynków). Jednocześnie przyspieszeniu
ulegnie spływ wód opadowych do cieków. Zjawiska te są niepożądane z punktu widzenia
kształtowania się przepływów cieków wodnych – z jednej strony silniejsze wezbrania po wystąpieniu
deszczy nawalnych, z drugiej słabsze zasilanie gruntowe w okresach bez opadów. Wody opadowe
zamiast naturalnie infiltrować w grunt, są zbierane w systemy kanalizacji deszczowej i muszą być
podczyszczane do normatywnego poziomu.
Plan nie wprowadza istotnych zmian, jeżeli chodzi o skalę możliwej urbanizacji terenu, a co
za tym idzie ilość potencjalnych źródeł zanieczyszczeń. W § 6 Zasady ochrony środowiska, przyrody
i krajobrazu kulturowego wprowadza się zapisy, które są korzystne z punktu widzenia ochrony wód:
Do czasu realizacji sieci kanalizacji sanitarnej dopuszcza się stosowanie indywidualnych zbiorników
bezodpływowych na nieczystości ciekłe oraz przydomowych oczyszczalnie ścieków. Nie dopuszcza
się stosowania rozwiązań technicznych, które mogłyby powodować przedostawanie się
nieoczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych lub do ziemi;
Dla ochrony cieków powierzchniowych i rowów melioracyjnych obowiązuje nakaz zapewnienia
swobodnego dostępu do cieku w pasie o szerokości 5 m od brzegu cieku lub górnej krawędzi
okalającej go skarpy oraz o szerokości 2 m od brzegu rowu melioracyjnego.
Ochronie wód podziemnych będzie również sprzyjał zapis w § 10 Szczególne warunki
zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu, w tym zakaz zabudowy:
W obszarze planu znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych: nr 326 GZWP „Częstochowa”,
nr 327 GZWP „Lubliniec - Myszków”, nr 454 GZWP „Olkusz - Zawiercie” - obowiązuje nakaz obsługi
zabudowy siecią kanalizacji służącej do zbiorowego odprowadzania ścieków - po jej realizacji.
Rodzaj skutków – negatywne (nowe źródła zanieczyszczeń) i pozytywne (wprowadzenie priorytetu
dla zbiorowego odprowadzania ścieków);
Waga skutków – nieznaczne;
Odwracalność procesów –odwracalne;
38
VII.4. KLIMAT I POWIETRZE ATMOSFERYCZNE
Wpływ projektowanych zmian w zagospodarowaniu przestrzennym na warunki klimatyczne
może się przejawiać poprzez emisję gazów cieplarnianych (oddziaływanie na klimat w skali
globalnej) oraz poprzez zmiany mikroklimatyczne. Emisja gazów cieplarnianych wynikać będzie
w głównej mierze ze spalania paliw (węgla, oleju lub gazu) w celach grzewczych. Przy spodziewanej
skali zabudowy dopuszczonej planem zmiany mikroklimatyczne będą mało znaczące.
Plan nie wprowadza istotnych zmian, jeżeli chodzi o skalę możliwej urbanizacji terenu, a co
za tym idzie ilość potencjalnych źródeł zanieczyszczeń powietrza.
Realizacja ustaleń projektu planu spowoduje powstanie dodatkowego zapotrzebowania na
ciepło oraz zwiększenie ruchu samochodowego, skutkując dodatkową emisją pyłowo - gazową do
atmosfery. Wzrost ruchu samochodowego może być istotny dla środowiska tylko w przypadku
lokalizacji działalności usługowych ruchotwórczych. W dalszym ciągu negatywny wpływ na jakość
powietrza będzie miała działalność polegająca na przetwarzaniu i odzysku odpadów z branży
hutniczej.
Zasadniczy
wpływ
na
jakość
powietrza
atmosferycznego
terenów
z
zabudową
jednorodzinną, gdzie stosuje się indywidualne źródła grzewcze, w znaczącej części oparte na
spalaniu paliw stałych, ma jakość stosowanego paliwa. Stosowanie odpadowych mułów
wydobywanych
z
osadników
kopalń
węgla
kamiennego,
zawierających
znaczne
ilości
zanieczyszczeń, które są emitowane do atmosfery, znacząco niekorzystnie wpływa na jej stan
sanitarny. Dla zdrowia ludzi najgroźniejsze skutki wynikają z rozpowszechniającego się w ostatnich
latach spalania odpadów komunalnych w piecach grzewczych. Ograniczenie zagrożenia zależy od
wdrożenia i egzekwowania znowelizowanych przepisów dotyczących utrzymania porządku
i czystości w gminie oraz gospodarki odpadami, a także od kontynuacji programu ograniczania
niskiej emisji. Wymiana kotłów grzewczych na wysokosprawne, niskoemisyjne urządzenia,
najczęściej
wymagające
paliwa
dobrej
jakości,
zasadniczo
wyklucza
spalanie
odpadów
komunalnych. Działania w tym zakresie pozostają poza regulacjami przepisów o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym.
W planie wprowadza się zasadę, że dla nowych źródeł ciepła nie dopuszcza się stosowania
systemów grzewczych opartych o spalanie paliw w urządzeniach o średniorocznej sprawności
energetycznej poniżej 80%. Przepisy odnoszące się do efektywności energetycznej wodnych kotłów
grzewczych gazowych i olejowych obowiązują powszechnie, wprowadzanie do obrotu nowych
urządzeń niespełniających standardów jest zabronione. Ustalenia projektu planu mają zatem
znaczenie w odniesieniu do kotłów na paliwa stałe.
39
VII.5. POWIERZCHNIA ZIEMI I ZASOBY NATURALNE
Prognozowany
wpływ
na
powierzchnię
ziemi
wiąże
się
głównie
ze
zmianami
w ukształtowaniu (rzeźbie) terenu i przekształceniami pokrywy glebowej.
Realizacja nowych inwestycji budowlanych może powodować takie przekształcenia
powierzchni ziemi, które wpłyną na zmianę stosunków wodnych, mieszaniu wierzchnich warstw
gruntu, niszczeniu lub zaburzaniu profili glebowych oraz pogorszeniu ich właściwości. Bezpośredni
wpływ na powierzchnię ziemi polegać będzie na usunięciu wierzchniej warstwy i wyłączeniu
biologicznej czynności gleby (przekształcenie gruntów rolnych i leśnych w terenach budowlanych).
Niekorzystny wpływ może dotyczyć zwłaszcza inwestycji realizowanych w rejonie dolin oraz
przekroczenia dolin przez obiekty infrastrukturalne i drogowe, zwłaszcza w sytuacji zawężania dolin
poprzez wszelkie niwelujące prace ziemne (nadsypywanie gruntu).
Znaczące zmiany powierzchni ziemi występować będą w miejscach przeznaczonych
w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jako tereny infrastruktury technicznej składowanie i przetwarzanie odpadów (ITO), zlokalizowanych na wschód od kompleksu
przemysłowego Huty Zawiercie, a ponadto w związku z wydobywaniem surowców ilastych ceramiki
budowlanej na terenach eksploatacji powierzchniowej (PE) w Blanowicach. W tym przypadku
ograniczaniu presji na środowisko służą zapisy § 46.1:
zakaz składowania odpadów w wyrobiskach poeksploatacyjnych (z wyłączeniem odpadów
poeksploatacyjnych, służących rekultywacji wyrobiska);
po zaprzestaniu wydobycia i związanej z tym produkcji ustala się nakaz rekultywacji
zdegradowanych terenów, w szczególności wyrobisk poeksploatacyjnych, w kierunku zieleni
urządzonej i wód.
Na mocy obowiązujących przepisów w planie miejscowym uwzględnia się uwarunkowania
wynikające z zapewnienia warunków racjonalnej gospodarki zasobami środowiska naturalnego.
W granicach planu pod powierzchnią terenu występują udokumentowane złoża - powierzchniowe:
surowców ilastych ceramiki budowlanej (eksploatowane) i piasków i żwirów oraz głębinowe złoża
rud cynku i ołowiu. Ustalenia planu respektują wydane koncesje na wydobycie kopalin. W przypadku
złóż jeszcze nie eksploatowanych planowane zagospodarowanie terenu nie będzie ograniczać
możliwości podjęcia ich eksploatacji w przyszłości.
VII.6. KRAJOBRAZ I ZABYTKI
Wartości krajobrazowe w obszarze planu, są bardzo wysokie, ze względu na występowanie
we wschodniej części obszaru planu krajobrazu jurajskiego oraz walory geomorfologiczne związane
z progiem strukturalnym (kuestą jurajską). Obszary o najcenniejszym krajobrazie znajdują się
w granicach Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd. Dla terenu Parku obowiązuje plan ochrony,
którego ustalenia zostały zaimplementowane do projektu miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego. Dla części terenów graniczących z Parkiem Krajobrazowym wyznaczono otulinę.
40
W granicach otuliny planuje się rozwój zabudowy w rejonie Kromołowa oraz na wschód od obecnej
zabudowy Blanowic (rejon Góry Szubienica). Zabudowa w nieznacznym stopniu obejmuje też
obszar samego Parku. Tereny te zostały jednak przeznaczone już do zabudowy w poprzednich
edycjach planów miejscowych. Sporządzany obecnie projekt planu ogranicza skalę zabudowy
mieszkaniowej w rejonie Góry Szubienica, na rzecz usług sportu (w zamierzeniu budowa pola
golfowego). Jest to o tyle istotne, że zrezygnowano z zespołu zabudowy mieszkaniowej w miejscu
silnie eksponowanym krajobrazowo, co jest ustaleniem korzystnym z punktu widzenia kształtowania
krajobrazu. Ponadto plan chroni wszystkie wartościowe przyrodniczo tereny w granicach otuliny
(lasy, zadrzewione jary, murawy kserotermiczne, wody powierzchniowe). Na obszarze kuesty
znaczny jest udział terenów przeznaczonych do zabudowy mieszkaniowej i mieszkaniowousługowej w Blanowicach. Projekt planu wprowadza tylko niewielkie korekty (poszerzenia) tych
obszarów, zakłada jednak ochronę dwóch istotnych składników krajobrazu: muraw
kserotermicznych, wraz ze starym wapiennikiem na północ od cegielni oraz zarośli śródpolnych na
wschód od ul. Sportowej.
W obrębie wymienionych obszarów, wrażliwych krajobrazowo, w ramach planowanego
zagospodarowania terenu wprowadza się dopuszczalną wysokość budynków nieprzekraczającą
12 m, przy czym dla przeważającej części tych terenów maksymalna wysokość zabudowy wynosi
tylko 9 m. Nie przewiduje się powstania nowych dominant krajobrazowych w związku z realizacją
ustaleń planu miejscowego.
Na terenie objętym planem występują obiekty wpisane do rejestru zabytków województwa
śląskiego (cmentarz żydowski, kościół parafialny pw. św. Mikołaja), a ponadto liczne obiekty,
głównie budynki wskazane do ujęcie w gminnej ewidencji zabytków i podlegających ochronie na
zasadach ustalonych w niniejszym planie. W granicach planu znajduje się również 35 stanowisk
archeologicznych z różnych okresów historycznych.
Projekt
dokumentu
zawiera
ustalenia
zapewniające
właściwą
ochronę
zabytków.
W przypadku ochrony obiektów wpisanych do rejestru zabytków, podstawowe zasady ochrony tych
obiektów wynikają z ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Dla
innych wyznaczonych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków - ujętych w gminnej ewidencji
zabytków wprowadzono stosowne zapisy mające na celu ich ochronę (§ 7). Ogólnie można stwierdzić,
że dokument zapewnia ochronę obiektów zabytkowych na dotychczasowym poziomie.
Rodzaj skutków – negatywne (zwiększenie dopuszczalnego zasięgu zabudowy) i pozytywne
(ograniczenie zabudowy mieszkaniowej w rejonie Góry Szubienica);
VII.7. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO
Skutki realizacji ustaleń projektu planu na środowisko będą mieć oddziaływanie lokalne.
W tym kontekście należy uznać, że nie występuje znaczące transgraniczne oddziaływanie na
środowisko w rozumieniu art. 104 Ustawy z dnia 3 października 2009 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach
oddziaływania na środowisko.
41
VIII. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB
KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA
ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE
I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ
INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU
Teren opracowania nie posiada żadnych powiązań z terenami NATURA 2000. Realizacja
ustaleń miejscowego planu nie wpłynie negatywnie na zasoby przyrodnicze i integralność obszarów
cennych przyrodniczo. Prognoza oddziaływania na środowisko realizacji projektu planu nie wskazuje
na możliwość wystąpienia znaczących negatywnych skutków dla środowiska. Nie proponuje się
zatem rozwiązań kompensujących niekorzystne skutki dla środowiska, zwłaszcza, gdy możliwe
niekorzystne skutki dla środowiska mają charakter potencjalny. Możliwość ich wystąpienia jest
warunkowana realizacją konkretnej inwestycji, której presja na środowisko jest na tym etapie trudna
do określenia.
Projekt miejscowego planu wprowadza szereg ustaleń ograniczających potencjalny
niekorzystny wpływ na środowisko. W szczególności:
• w zakresie ochrony przed hałasem określa się tereny, którym odpowiadają wymogi w zakresie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku;
• w zakresie ochrony przed polami elektromagnetycznymi – przy sytuowaniu instalacji
wytwarzających pola elektromagnetyczne należy uwzględnić dopuszczalne poziomy pól
elektromagnetycznych w środowisku;
• w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego dla nowych źródeł ciepła nie dopuszcza się
stosowania systemów grzewczych opartych o spalanie paliw w urządzeniach o średniorocznej
sprawności energetycznej poniżej 80%;
• w zakresie ochrony środowiska gruntowo-wodnego projekt planu zakazuje stosowania rozwiązań
technicznych, które mogłyby powodować przedostawanie się nieoczyszczonych ścieków do wód
powierzchniowych lub do ziemi.
Ponadto plan wprowadza ograniczenia w zagospodarowaniu terenów inwestycyjnych
poprzez wprowadzenie wskaźników minimalnej powierzchni biologicznie czynnej. Ma to zapobiegać
nadmiernemu
zainwestowaniu
terenu,
skutkującemu
znacznemu
pogorszeniu
możliwości
retencyjnych obszaru i jego cech mikroklimatycznych, a także tworzeniu barier w migracji zwierząt.
Z uwagi na to, że zwiększy się presja na wody powierzchniowe i podziemne (dodatkowe
ilości ścieków wytwarzanych w nowych gospodarstwach domowych) oraz może wzrosnąć liczba
źródeł niskiej emisji (presja na powietrze) proponuje się przyspieszyć rozwój systemu kanalizacji
sanitarnej we wschodniej części obszaru planu oraz realizować program ograniczania niskiej emisji
(wspieranie: termomodernizacji budynków, niskoemisyjnych systemów grzewczych, odnawialnych
źródeł energii).
W przypadku terenów o niekorzystnym klimacie akustycznym zasadne jest podjęcie działań
ograniczających wpływ hałasu na tereny o funkcji mieszkaniowej i mieszkaniowo-usługowej,
polegające m.in. na: ekranowaniu źródeł hałasu ekranami akustycznymi, zwartą zielenią izolacyjną,
czy poprzez odpowiednie kształtowanie rzeźby terenu oraz poprzez zmiany organizacji ruchu, w tym
ograniczaniu prędkości na niektórych odcinkach.
42
IX. PROPONOWANE METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI
POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
W
związku z tym, że realizacja ustaleń miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego następuje poprzez wydawane na jego podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę,
skutki realizacji projektu wyrażać się będą we wpływie na środowisko konkretnych inwestycji.
Oznacza to, że ocenę skutków realizacji planu należy przeprowadzać poprzez zbadanie wpływu na
środowisko planów miejscowych i pozwoleń na budowę. Jest to możliwe w trakcie analizy zmian
w zagospodarowaniu
przestrzennym,
o
której
mowa
w
art.
32
ustawy
o
planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym (ocena aktualności planu nie rzadziej niż raz na cztery lata, co
najmniej raz w trakcie kadencji rady miasta).
W trakcie wspomnianej analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym, należy
skontrolować skuteczność realizacji dokumentu w zakresie:
•
wykorzystania przestrzeni, głównie zasięgu terenów o różnym przeznaczeniu lub o różnych
zasadach zagospodarowania;
•
faktycznego użytkowania terenów, zwłaszcza w zakresie dopuszczalnych funkcji usługowych
i produkcyjnych;
•
parametrów i wskaźników urbanistycznych (dopuszczalna intensywność i powierzchnia
zabudowy, minimalny udział terenu biologicznie czynnego, wysokość zabudowy);
•
zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego (nakazy, zakazy, dopuszczenia
i ograniczenia w zagospodarowaniu terenów wynikające z potrzeb ochrony środowiska,
o których mowa w szczególności w art. 72 i art. 73 upoś oraz ustaleń dla form ochrony przyrody)
- w szczególności należy skontrolować stosowanie zasad dotyczących: ochrony zdrowia ludzi
przed hałasem, właściwego rozdzielania funkcji mieszkaniowych od funkcji uciążliwych dla
środowiska zamieszkania, rozwiązań chroniących grunt i wody powierzchniowe przed
zanieczyszczeniem oraz służących poprawie stanu sanitarnego atmosfery;
•
granic i sposobów zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, ustalonych
na podstawie odrębnych przepisów, w tym terenów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi;
•
szczególnych warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczeń w ich użytkowaniu, w tym
dotyczących zakazu zabudowy.
Metody analizy zachodzących zmian korzystania ze środowiska powinny opierać się na
wynikach państwowego monitoringu środowiska oraz informacji o korzystaniu ze środowiska
i danych, wymaganych przepisami dotyczącymi ochrony środowiska, w szczególności z pomiarów
od przedsiębiorców prowadzących instalacje oraz zarządzających terenami. Należy zbierać sygnały
i zasięgać opinii od społeczności lokalnej na temat ewentualnych uciążliwości oraz nieprawidłowego
wykorzystywania i użytkowania terenów. Analizę wykorzystania przestrzeni zgodnie z zapisami
planu należy dokonać metodami GIS, wykorzystując aktualne mapy zasadnicze i zdjęcia lotnicze,
w razie konieczności uzupełniane pomiarami terenowymi.
W razie stwierdzenia okoliczności wskazujących na możliwość negatywnego oddziaływania
na środowisko organ ochrony środowiska powinien zobowiązać podmiot korzystający ze środowiska
do sporządzenia i przedłożenia przeglądu ekologicznego, zgodnie z przepisami ustawy Prawo
ochrony środowiska. W przypadku wystąpienia szkód w środowisku lub niedopełnienia przez
podmiot korzystający ze środowiska przepisów o ochronie środowiska, należy zastosować
adekwatne środki, przewidziane w przywołanej ustawie, z uwzględnieniem przepisów ustawy
43
o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie. W razie stwierdzenia istotnych naruszeń
postanowień planu miejscowego, należy wnieść do właściwego organu nadzoru budowlanego
o wydanie decyzji nakazującej dostosowanie zabudowy i zagospodarowania działki budowlanej do
wymogów planu miejscowego.
44
X. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Prognoza
oddziaływania
na
środowisko
dotyczy
projektu
miejscowego
planu
Kromołów, Zuzanka, Warty, Wydra Zielona, Łośnice, sporządzanego na podstawie ustawy z dnia 27
marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 199).
Podstawę prawną sporządzenia prognozy stanowi art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 3 października
2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tj. Dz.U. z 2013 r. poz. 1235, z późn.
zm.).
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest dokumentem planistycznym
stanowiącym prawo miejscowe. Stanowi on podstawę wydawania pozwoleń na budowę. Również
prowadzone inwestycje budowlane wymagające zgłoszenia oraz zmiany sposobu użytkowania
terenu na działce powinny być zgodne z ustaleniami planu.
W pierwszej części opracowania oceniono cechy i aktualny stan środowiska na terenach
objętych projektem oraz w otoczeniu tych terenów. Z oceny tej wynikają główne uwarunkowania,
jakie wpływają na rozwiązania planistyczne, w tym ograniczenia zagospodarowania przestrzennego.
Stanowi to kontekst, w jakim oceniono wpływ ustaleń planu na szeroko rozumiane środowisko.
Budowa
geologiczna
i
ukształtowanie
terenu
miejscami
stwarzają
przeszkodę
w zagospodarowaniu terenu. Dotyczy to zwłaszcza stromych stoków i zboczy jarów we wschodniej
części planu. W rejonie Kolonii Zadąbrowy wskazano fragment mocno nachylonych stoków oraz
stosunkowo
silnie
rozcinanych
przez
erozję
wodną
systemem
parowów,
jako
teren
o predyspozycjach do ruchów masowych. Ograniczenia w zagospodarowaniu terenu mogą wynikać
z bieżącej eksploatacji iłów ceramiki budowlanej, a w przyszłości również innych złóż, w tym rud
cynku i ołowiu (ewentualna eksploatacja podziemna).
Jakość gleb na tych terenach jest przeciętna lub słaba, przy czym grunty są miejscami
przekształcone i zanieczyszczone. Warunki mikroklimatyczne na większości obszaru są przeciętne.
Najmniej korzystne warunki klimatyczne występują: w dolinie Warty w Kromołowie, w bocznej dolinie
cieku Rak w Blanowicach. Tereny te cechuje zagrożenie częstymi mgłami oraz przymrozkami. Zimą
mogą się tu koncentrować zanieczyszczenia w powietrzu.
Teren obfituje w wody płynące (m.in. Warta oraz cieki: Rak i Łośnicki), a zwłaszcza w wody
podziemne. Pod tym terenem, na różnej głębokości, występują wody w tzw. głównych zbiornikach
wód podziemnych, które stanowią istniejące i potencjalne źródło zaopatrzenia w wodę do spożycia,
wymagają szczególnej ochrony. W praktyce chroni się miejsca ich zasilania. Stopień zagrożenia
wód GZWP, określany czasem pionowej migracji zanieczyszczeń z powierzchni terenu do poziomu
wodonośnego jest zróżnicowany. W północnej i wschodniej części obszaru opracowania, dla wód
jurajskiego GZWP, stopień zagrożenia określono jako wysoki (czas przenikania zanieczyszczeń z
powierzchni do wód podziemnych 2 -5 lat) – w obrębie wychodni wapieni, lub średni (czas pionowej
migracji zanieczyszczeń z powierzchni do poziomu wodonośnego 5 - 25 lat). Na pozostałym
obszarze jest niski (czas przenikania zanieczyszczeń z powierzchni 25 – 100 lat) lub bardzo niski
(migracja zanieczyszczeń z powierzchni trwa ponad 100 lat).
Obszar planu charakteryzuje się dość znacznym stopniem różnorodności biologicznej,
zarówno pod względem siedliskowym – biorąc pod uwagę poszczególne zespoły i zbiorowiska
45
roślinne, jak i gatunkowym. Cenniejsze przyrodniczo obszary są związane z terenami leśnymi (Las
Łakoty i Zaleszczyce), dolinami rzecznymi (Ciek Rak, Ciek Łośnicki – w dolnym biegu, Warta),
zadrzewionymi jarami, murawami kserotermicznymi i niektórymi zaroślami śródpolnymi.
Wschodnie fragmenty obszaru planu znajdują się w graniach Parku Krajobrazowego Orlich
Gniazd. Dla tego obszaru został opracowany i uchwalony plan ochrony, który zawiera szereg
nakazów i zakazów, służących ochronie wartości przyrodniczych i krajobrazowych, stanowiących
istotę jego istnienia. Główna część obszaru Parku w granicach planu, zgodnie z planem ochrony,
znajduje się w podstrefie IIB, w której nakazuje się m. in. stosowane odpowiednich rozwiązań
planistycznych związanych z zabudową oraz zakazuje się m. in. zabudowy rozproszonej i inwestycji
infrastrukturalnych o znaczeniu ponadlokalnym. Ponadto niewielkie powierzchnie w terenie
opracowania znajdują się w podstrefach IB i IIA. W pierwszej nakazuje się stosowanie rozwiązań
planistycznych przewidujących ochronę walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych oraz
utrzymanie lub odtwarzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych, a w drugiej nakazuje się m. in.
zachowanie walorów krajobrazowych i kulturowych, określenie terenów rolnych wolnych od
zabudowy, oraz utrzymanie i odtwarzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych.
Głównymi zagrożeniami środowiska, oprócz wyżej wymienionych, na tych obszarach są:
zanieczyszczenie powietrza i wód powierzchniowych, zagrożenie powodziowe (Warta) oraz
zagrożenie hałasem drogowym (głównie droga krajowa nr 78) i kolejowym.
Na obszarze planu nie występują obszary sieci Natura 2000. Około 2 km na północny
wschód od tego terenu znajduje się obszar specjalnej ochrony siedlisk: „Ostoja Kroczycka”. Ze
względu na przedmiot ochrony pobliskiego obszaru Natura 2000, w powiązaniu z umiarkowaną
ingerencją
w środowisko
projektowanych
zmian
zagospodarowania
terenu,
nie
wystąpi
oddziaływanie na cele i przedmiot ochrony oraz integralność obszarów Natura 2000.
W dalszej części oceniono wpływ ustaleń planu na poszczególne komponenty środowiska,
w tym zgodność ustaleń planu z aktami prawnymi regulującymi zasady korzystania ze środowiska.
Oceniając wpływ ustaleń planu na poszczególne komponenty środowiska stwierdzono, że
negatywne oddziaływanie na środowisko ustaleń planu będzie ogólnie niewielkie. Wynika to z faktu,
że cały obszar już jest pokryty planami miejscowymi, a oceniany projekt nie wprowadza znaczących
zmian dotychczasowych ustaleń.
Oceniając wpływ na ludzi stwierdza się, że ustalenia planu nie wpływają istotnie na
zwiększenie zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa ludności, z wyjątkiem kilku nowych terenów
budowlanych położonych w sąsiedztwie drogi wojewódzkiej lub linii kolejowej (hałas).
Oceniając wpływ na rośliny, zwierzęta i bioróżnorodność zwraca się uwagę na fakt, że
zajmowane pod zabudowę obszary cechują się na ogół niskimi lub przeciętnymi walorami
przyrodniczymi.
Oceniając wpływ na wody zwraca się uwagę na możliwy wzrost ilości odprowadzanych
ścieków, w powiązaniu z planowanym rozwoju zabudowy. Przeciwdziałanie zagrożeniom dla wód,
będzie polegać przede wszystkim na rozbudowie systemu odprowadzania ścieków.
Realizacja zabudowy przewidywanej w projekcie planu może powodować miejscowe
przekształcenia powierzchni ziemi, polegające na zmianie ukształtowania terenu wskutek
przemieszczania wierzchnich warstw gruntów oraz likwidacji lub zaburzaniu profili glebowych.
Ze względu na położenie części terenów w strefie ponadnormatywnego hałasu, zagrożenie
niedotrzymaniem
odpowiedniego poziomu jakości powietrza i wód, a także zagrożenie
46
występowaniem
lokalnych
podtopień
wodami
opadowymi
zaproponowano
rozwiązania
ograniczające niekorzystne skutki dla środowiska i ludzi. W tym celu proponuje się przyspieszyć
rozwój systemu kanalizacji sanitarnej we wschodniej części obszaru planu oraz realizować program
ograniczania niskiej emisji (wspieranie: termomodernizacji budynków, niskoemisyjnych systemów
grzewczych, odnawialnych źródeł energii). Dla ochrony przed hałasem proponuje się podjęcie
działań ograniczających wpływ hałasu na tereny o funkcji mieszkaniowej i mieszkaniowo-usługowej,
polegające m.in. na: ekranowaniu źródeł hałasu ekranami akustycznymi, zwartą zielenią izolacyjną,
czy poprzez odpowiednie kształtowaniem rzeźby terenu oraz poprzez zmiany organizacji ruchu,
w tym ograniczaniu prędkości na niektórych odcinkach.
47

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

Transkrypt

Podobne dokumenty

Wniosek o dokonanie zmiany przeznaczenia terenu w miejscowym

Do Burmistrza ……………………….. Wniosek o zmianę

zał 2.odt - GMINA SUWAŁKI

GP.K4-Karta informacyjna-opracowanie i zmiany mpzp

Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej realizuje w tym miejscu

UZASADNIENIE DO UCHWAŁY NR XXXVI/607/VII/2016 RADY

Uchwała Nr XVII/183/08 Rady Miejskiej w Trzebnicy z dnia 19

Strona 1 z 1 PLANOWANIE PRZESTRZENNE II (REGIONALNE