strategia rozwiązywania problemów społecznych gminy kościerzyna

Transkrypt

STRATEGIA
ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH
GMINY KOŚCIERZYNA
NA LATA 2014-2020
KOŚCIERZYNA 2013
2
SPIS TREŚCI
Wstęp……………………………………………………………………………4
1. Podstawy
prawne
tworzenia
Strategii
Rozwiązywania
Problemów Społecznych…………………………………………….6
1.1. Ustawa o pomocy społecznej…………………………………..6
1.2. Ustawy regulujące system pomocy społecznej………………8
1.3. Podstawy prawne w zakresie planowania polityki społecznej
w Unii Europejskiej……………………………………………..15
1.4. Źródła pozyskania informacji………………………………….16
1.5. Dokumenty programowe………………………………………17
1.6. Metodyka pracy nad strategią…………………………………18
1.6.1. Uczestnicy budowania strategii……………………...……18
1.6.2. Proces uspołecznienia opracowania Strategii
Rozwiązywania Problemów Społecznych………………..18
2. Diagnoza Sytuacji społecznej w Gminie Kościerzyna…….….19
2.1. Charakterystyka gminy………………………………….……19
2.1.1. Struktura powierzchni…………………………………..….21
2.1.2. Demografia…………………………………………….…..22
2.1.3. Zasoby instytucjonalne gminy…………………….……..23
2.2. Opis głównych problemów w zakresie polityki społecznej..24
2.2.1. Bezrobocie.…………………………………………….…..24
2.2.2. Bezdomność…………………………………………….…28
2.2.3. Alkoholizm……………………………………………….…31
2.2.4. Niepełnosprawność…………………………………….…34
2.2.5. Ubóstwo i wykluczenie społeczne………………….……41
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
W GMINIE KOŚCIERZYNA
3
2.2.6. Główne powody ubiegania się o świadczenia z pomocy
społecznej……………………………………………….….45
3. Strategia rozwiązywania problemów społecznych……….……47
3.1. Problemy społeczne w Gminie Kościerzyna……………...…47
3.2. Analiza SWOT…………………………………………………47
3.3. Wizja przyszłości i cel nadrzędny Strategii Rozwiązywania
Problemów Społecznych………………………………..……53
3.4. Cele strategiczne i operacyjne strategii…………………….55
4. System monitoringu i ewaluacji Strategii…………………...…..63
4
WSTĘP
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o
pomocy
społecznej
do
zadań
własnych
gminy
o
charakterze
obowiązkowym należy opracowanie i realizacja gminnej strategii
rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem
programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów
alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup
szczególnego ryzyka.
Celem niniejszego opracowania jest ulepszenie lokalnej polityki
społecznej uwzględniająca potrzeby poszczególnych grup społecznych.
Dokument tworzy fundament do realizacji relatywnie trwałych wzorów
interwencji społecznych, które mają przyczynić się do poprawy
warunków życia mieszkańców, przede wszystkim tych, którzy są
zagrożeni
marginalizacją
konsekwencji
i
doprowadzić
wykluczeniem
do
integracji
społecznym,
społecznej.
aby
w
Strategia
powstająca, jako opracowanie planistyczne, którego opracowanie jest
warunkowane ustawą o pomocy społecznej w wieloletniej perspektywie
czasowej ma doprowadzić do zmniejszania rozmiarów problemów
społecznych rozumianych jako bariery, które musi przezwyciężyć lokalna
społeczność by rozwijać się w sposób spójny i zrównoważony.
Strategia opracowana została po wnikliwej analizie istniejących
zasobów polityki społecznej, danych dotyczących sytuacji społeczno–
demograficznej mieszkańców, a także z uwzględnieniem wniosków
płynących z realizacji i monitorowania dotychczasowej Strategii.
Strategia podlegać będzie ciągłym zmianom, ponieważ pojawiać się
będą nowe, istotne cele, a część straci swoją aktualność. Ten ciągły
proces
zmian
jest
jak
najbardziej
pożądany,
ponieważ
będzie
5
wskaźnikiem działań i dążeń społeczności lokalnej, grup społecznych do
zmiany społecznej, w którym to procesie współdziałać będą instytucje i
organizacje zarówno administracji samorządowej, rządowej i organizacje
pożytku
publicznego
zajmujące
się
rozwiązywaniem
problemów
społecznych oraz szeroko rozumianą integracją społeczną.
Dokument zawiera diagnozę sytuacji społecznej i prognozę zmian
problemów społecznych w perspektywie do 2020 roku. Diagnoza jest
skonstruowana z określenia stanu aktualnych problemów społecznych.
Identyfikacja
najważniejszych
kwestii
społecznych
została
skonstruowana na podstawie przedłożonych materiałów statystycznych i
urzędowych a także narzędziom analizy strategicznej, do których należy
zaliczyć identyfikację mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń
lokalnego systemu polityki społecznej (analiza SWOT). Identyfikacja ta
składa się ze wskazanych stwierdzeń określających cechy lokalnej
polityki społecznej oraz oddziaływania danego czynnika na środowisko
lokalne.
Strategia jest więc instrumentem umożliwiającym podejmowanie
decyzji zarówno w najbliższym okresie, jak i w odległej perspektywie.
Zasady realizacji polityki długofalowej określają cele strategiczne
i zadania związane z ich realizacją, działania i decyzje zarówno
w najbliższym okresie, jak i decyzje w dalszym okresie powinny być
podejmowane na podstawie niniejszej strategii.
Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych służyć
będzie jako podstawa definiująca kierunki zamierzeń rozwojowych w
sektorze pomocy społecznej na terenie Gminy Kościerzyna na lata 20142020. Niniejsze opracowanie stanowi aktualizację Gminnej Strategii
Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kościerzyna na lata
2008-2013.
6
1. Podstawy prawne tworzenia Strategii Rozwiązywania
Problemów Społecznych
1.1. Ustawa o pomocy społecznej
Warunki prawne i organizację systemu pomocy społecznej określała
Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r ( tj. Dz. U z
07.02.2013r. poz. 182 z późn. zm.).
Ustawa o pomocy społecznej określa:
1) zadania w zakresie pomocy społecznej;
2) rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich
udzielania;
3) organizację pomocy społecznej;
4) zasady i tryb postępowania kontrolnego w zakresie pomocy
społecznej.
Według J. Szmaglińskiego „Pomoc społeczna jest metainstytucją,
obejmuje bowiem szeroki wachlarz zawodów pomocowych i służb,
mających zaspokoić potrzeby społeczne w sposób naturalny. Jest ona
nastawiona
na
zapewnienie
adekwatnych
standardów
życia
i
społecznego funkcjonowania wszystkim członkom społeczeństwa. Jest
jednym z głównych instrumentów stabilizacji społecznej i zmiany
społecznej w celu utrzymania i doskonalenia ustroju społecznego i
struktur instytucjonalnych dla dobra wszystkich ludzi w naszym
społeczeństwie”1.
Pomoc
społeczną
realizują
organy
administracji
rządowej
i
samorządowej, kooperując z organizacjami pozarządowymi (kościołami,
1
Szmagliński J., Teoria pracy socjalnej a ideologia i polityka społeczna, Wyd. Żak, Warszawa 1996, s. 45.
7
fundacjami i stowarzyszeniami, związkami zawodowymi, a także
osobami fizycznymi i prawnymi).
Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom znajdującym się w
trudnej sytuacji materialnej, w szczególności gdy w rodzinie tej
występuje:
1) ubóstwo;
2) sieroctwo;
3) bezdomność;
4) bezrobocie;
5) niepełnosprawność;
6) długotrwała lub ciężka choroba;
7) przemoc w rodzinie;
8) potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
9) bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia
gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub
wielodzietnych;
10)
brak
umiejętności
w
przystosowaniu
do
życia
młodzieży
opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze;
11) trudność w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy;
12) trudność w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu
karnego;
13) alkoholizmu lub narkomanii;
14) zdarzenie losowe i sytuacja kryzysowa;
15) klęska żywiołowa lub ekologiczna.
8
1.2. Ustawy regulujące system pomocy społecznej
System pomocy społecznej określają następujące ustawy:
Ustawa o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003r.(tj.
Dz. U. z 2006r. Nr 139 poz. 992 z późn. zm.) regulująca nowy system
pozaubezpieczeniowych świadczeń społecznych, finansowanych w
całości ze środków budżetu państwa, całkowicie odrębny od systemu
pomocy społecznej. Ustawa ta wprowadza zasiłek rodzinny wraz z
dodatkami, świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, specjalny
zasiłek
opiekuńczy
oraz
świadczenie
pielęgnacyjne,
zapomogę
wypłacaną przez gminy, na podstawie art. 22a („Rada Gminy w drodze
uchwały może przyznać zamieszkałym na terenie jej działania osobom
jednorazowa zapomogę z tytułu urodzenia ich dziecka”), a także
jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia się dziecka.
Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów z dnia 7
września 2007r. (tj. Dz. U. z 2012r. poz. 1228)
Zgodnie z zasadą pomocniczości na państwo został nałożony
obowiązek wspierania jedynie tych osób ubogich niebędących w stanie
samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb i nie otrzymujących wsparcia od
osób należących do kręgu zobowiązanych względem nich do alimentacji.
Ustawa powstała z zamiarem wspierania osób znajdujących się w
trudnej sytuacji materialnej z powodu niemożności wyegzekwowania
alimentacji.
W ustawie zostały sprecyzowane: zasady pomocy państwa
osobom uprawnionym do alimentów w oparciu o tytuł wykonawczy, w
razie bezskuteczności egzekucji, warunki uzyskiwania prawa do
9
świadczeń
pieniężnych
wypłacanych
w
momencie
wystąpienia
bezskuteczności egzekucji alimentów, zasady i tryb postępowania co do
przyznawania i wypłacania świadczeń z funduszu alimentacyjnego,
zasady finansowania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, czynności
podejmowane względem dłużników alimentacyjnych.
Ustawa o zatrudnieniu socjalnym z dnia 13 czerwca 2003r. (tj. Dz.
U. z 2011r. Nr 43 poz. 225 z późn. zm.)
Ustawa ma zastosowanie do osób, którzy podlegają wykluczeniu
społecznemu i ze względu na swoją sytuację życiową nie są w stanie
własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych
i znajdują się w sytuacji powodującej ubóstwo oraz uniemożliwiającej lub
ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym,
społecznym i
rodzinnym. Przepisy ustawy stosuje się w szczególności do osób:
bezdomnych, uzależnionych od alkoholu, uzależnionych od narkotyków
lub innych środków odurzających, chorych psychicznie, długotrwale
bezrobotnych, zwalnianych z zakładów karnych, mających trudności w
integracji ze środowiskiem, uchodźców realizujących indywidualny
program integracji oraz osób niepełnosprawnych.
Tym osobom ustawa oferuje zatrudnienie socjalne, rozumiane jako
uczestnictwo
w
zajęciach
prowadzonych
przez
centra
integracji
społecznej, kluby integracji społecznej oraz zatrudnienia wspieranego,
które oferuje wsparcie o charakterze doradczym i finansowym osobom,
w
zachowaniu
aktywności
zawodowej
umożliwiającej
podjęcie
zatrudnienia, prac społecznie użytecznych, założenie lub przystąpienie
do spółdzielni socjalnej lub podjęcie działalności gospodarczej.
Drugą formą pomocy przewidzianą w ustawie jest wsparcie zatrudnienia
osób, które uległy wykluczeniu społecznemu. Wsparcie może polegać na
10
skierowaniu uczestnika przez powiatowy urząd pracy do pracy
u przedsiębiorcy. W tej sytuacji pracodawca zobowiązuje się do
zatrudnienia danej osoby przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy, zaś
starosta do refundowania przedsiębiorcy części wynagrodzenia przez
okres pierwszych 12 miesięcy osoby.
Ustawa powołuje do życia kluby integracji społecznej, w których
organizować można przede wszystkim: czynności zmierzające do
udzielenia pomocy w znalezieniu pracy na czas określony bądź na czas
wykonania określonej pracy, prace społecznie użyteczne, roboty
publiczne, poradnictwo prawne czy staże. Uczestnictwo w klubach
integracji społecznej jest powiązane z realizacja kontraktu socjalnego.
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego (tj. Dz. U. z 2011r. Nr
231, poz. 1375)
Za ochronę zdrowia psychicznego odpowiedzialne są organy
administracji rządowej i samorządowej oraz instytucje do tego powołane.
W funkcjonowanie ochrony zdrowia psychicznego angażują się również
stowarzyszenia i inne organizacje społeczne, fundacje, samorządy
zawodowe, Kościoły i inne związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy
pacjentów i ich rodzin, a także inne osoby fizyczne i prawne.
Zadania ochrony zdrowia psychicznego są realizowane przez
działania
określone
w
Narodowym
Programie
Ochrony
Zdrowia
Psychicznego i obejmują realizację zadań dotyczących w szczególności:
1)
promocji
zdrowia
psychicznego
i
zapobiegania
zaburzeniom
psychicznym;
2) zapewnienia osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i
powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i
pomocy
11
niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym;
3) kształtowania wobec osób z zaburzeniami psychicznymi właściwych
postaw społecznych, a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, życzliwości, a
także przeciwdziałania ich dyskryminacji.
Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze
środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004r. (tj. Dz. U. z 2008r. Nr
164 poz. 1027)
Ustawa określa warunki udzielania i zakres świadczeń opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Do zadań własnych
gminy
związanych
ze
świadczeniem
opieki
zdrowotnej,
należy:
opracowywanie i realizacja oraz ocena efektów programów zdrowotnych
wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia
mieszkańców
gminy,
realizowanych
programach
wytyczaniu
kierunków
przekazywanie
powiatowi
zdrowotnych,
przedsięwzięć
inicjowanie
lokalnych
informacji
i
udział
zmierzających
o
w
do
zaznajamiania mieszkańców z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia oraz
ich skutkami, podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych
potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców gminy.
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku
publicznego i wolontariacie (tj. Dz. U. z 2010r. Nr 234, poz. 1536 z
późn. zm.)
Działalnością pożytku publicznego jest aktywność
społecznie
użyteczna, która jest organizowana przez instytucje pozarządowe w
sferze zadań publicznych. Niniejsza ustawa reguluje obszary dotyczące:
prowadzenie działalności pożytku publicznego (działalność odpłatna i
nieodpłatna),
nabywanie
przez
organizacje
pozarządowe
statusu
12
organizacji pożytku publicznego oraz działania organizacji pożytku
publicznego, sprawowania kontroli nad prowadzeniem działalności
pożytku publicznego, powoływania i funkcjonowania rad działalności
pożytku publicznego. Równocześnie ustawa określa zasady realizowania
świadczeń przez wolontariuszy oraz korzystania z tych świadczeń.
Ustawa
o
wychowaniu
w
trzeźwości
i
przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2012r., poz. 1356 z późn. zm.)
Zgodnie z ustawą do zadań własnych gmin należy prowadzenie działań
związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych
oraz integracją społeczną osób uzależnionych od alkoholu.
Organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego są
zobligowane do podejmowania czynności dążących do ograniczania
spożycia napojów alkoholowych oraz zmiany struktury ich spożywania,
inicjowania i wspierania przedsięwzięć, które mają na celu zmianę
obyczajów w zakresie sposobu spożywania tych napojów, działania na
rzecz trzeźwości w miejscu pracy, przeciwdziałania tworzeniu i usuwania
rezultatów nadużywania alkoholu, a także popierania działalności w tym
zakresie organizacji społecznych i zakładów pracy. Organy w/w promują
także tworzenie i rozwój organizacji społecznych, które dążą do
zaszczepiania trzeźwości i abstynencji, oddziaływania na osoby
nadużywające alkoholu oraz udzielania pomocy ich rodzinom, jak
również zapewniają warunki sprzyjające działaniom tych organizacji.
Ważne jest również współdziałanie z Kościołem Katolickim i innymi
kościołami oraz związkami wyznaniowymi w zakresie wychowania w
trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi.
13
Realizacja tych zadań jest prowadzona w postaci Gminnego Programu
Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, który corocznie
uchwala Rada Gminy.
Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z 29 lipca 2005 r. (tj. Dz. U.
z 2012 r. poz. 124)
Ustawa
reguluje:
przeciwdziałania
zasady
narkomanii,
i
tryb
zadania
postępowania
i
w
uprawnienia
zakresie
organów
administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego oraz innych
podmiotów w zakresie przeciwdziałania naruszeniom prawa dotyczącego
obrotu, wytwarzania, przetwarzania, przerobu i posiadania substancji,
których
używanie
może
prowadzić
do
narkomanii,
kary
za
nieprzestrzeganie przepisów ustawy.
Profilaktyka antynarkotykowa jest przeprowadzana przez odpowiednie
rozwijanie polityki społecznej, gospodarczej, oświatowo-wychowawczej i
zdrowotnej, głównie:
1)
działalność
wychowawczą,
edukacyjną,
informacyjną
i
zapobiegawczą,
2) leczenie, rehabilitację i reintegrację osób uzależnionych,
3) ograniczanie szkód zdrowotnych i społecznych,
4) kontrola nad substancjami, których używanie może prowadzić do
narkomanii;
5)
zwalczanie
zabronionego
obrotu,
wytwarzania,
przetwarzania,
przerobu i posiadania substancji, których używanie może prowadzić do
narkomanii;
6) nadzór nad uprawami roślin zawierających substancje, których
używanie
może prowadzić do narkomanii.
14
Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia
9 czerwca 2011r. (tj. Dz. U. z 2013r. poz. 135 z późn. zm.)
Ustawa została stworzona z myślą dobru rodziny, która jest
podstawową komórką społeczeństwa oraz naturalnym środowiskiem
rozwoju i
wszystkich jej członków, a w szczególności dzieci, z
przekonaniem, że skuteczna pomoc dla rodziny przeżywającej trudności
w opiekowaniu się i wychowywaniu dzieci oraz skuteczna ochrona dzieci
i pomoc dla nich może być osiągnięta przez współpracę wszystkich
osób, instytucji i organizacji pracujących z dziećmi i rodzicami.
Ustawa precyzuje zasady i formy wspierania rodziny doświadczającej
trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, zasady i
formy
sprawowania
pieczy
zastępczej
oraz
wskazówki
w
usamodzielnianiu jej pełnoletnich podopiecznych, zadania administracji
publicznej dotyczące wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,
wytyczne finansowania wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,
zadania dotyczące postępowania adopcyjnego.
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca
2005r. (tj. Dz. U. z 2005r. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.)
Zgodnie z ustawą - przemoc w rodzinie należy rozumieć jako
jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie
naruszające prawa lub dobra osobiste członka rodziny, w szczególności
narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia,
naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym
seksualną,
powodujące
szkody
na
ich
zdrowiu
fizycznym
lub
psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób
dotkniętych przemocą.
15
W ustawie zostały zawarte zadania dotyczące przeciwdziałania
przemocy w rodzinie, normy postępowania względem osób dotkniętych
przemocą w rodzinie czy normy postepowania wobec osób stosujących
przemoc w rodzinie.
Niewątpliwie przemoc w rodzinie burzy podstawowe prawa
człowieka, z uwzględnieniem prawa do życia i zdrowia, a także
poszanowania godności osobistej. Obowiązkiem władz publicznych jest
zagwarantowanie wszystkim obywatelom równe traktowanie oraz
poszanowanie praw i wolności, a także wzmacnianie efektywności
przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Ustawa o dodatkach mieszkaniowych z dnia 21 czerwca 2001r. (tj.
Dz. U. z 2013r. poz. 966 z późn. zm.),
Ustawa reguluje zasady i tryb przyznawania, ustalania wysokości i
wypłacania dodatków mieszkaniowych oraz właściwość organów w tych
sprawach.
1.3.Podstawy prawne w zakresie planowania polityki społecznej w
Unii Europejskiej
W
zakresie
polityki
strukturalnej
i
Europejskiego
Funduszu
Społecznego istnieją regulacje podejmowane przez Radę, Parlament
i Komisję
Europejską,
dotyczące
Funduszy
Strukturalnych
Unii
Europejskiej oraz polityki społecznej i wsparcia społecznego:
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 6
października 2011 roku w sprawie przepisów szczegółowych
dotyczących Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 14
marca 2012 roku w sprawie Funduszu Spójności
16
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 14
marca 2012 roku w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1312/2011
z dnia 19 grudnia 2011 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Rady
(WE) nr 1698/2005 (w sprawie Europejskiego Funduszu Rolnego
na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich) w odniesieniu do
niektórych przepisów dotyczących zarządzania finansowego dla
niektórych państw członkowskich doświadczających poważnych
trudności
w zakresie
ich
stabilności
finansowej
lub
nimi
zagrożonych
Powyższe programy zostały zobowiązane do realizacji wspólnych celów
tematycznych wynikających z UE 2020 i w ślad za tym zostaną objęte
Wspólnymi Ramami Strategicznymi (WRS) przygotowanymi przez KE.
1.4.Źródła pozyskania informacji
 Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 przyjęta
uchwałą 458/XXII/12 z dnia 24 września 2012 r. Sejmiku
Województwa Pomorskiego
 Projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa
Pomorskiego na lata 2014-2020
 Program Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na
lata 2013-2016 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2020
(Uchwała nr 528/XXV/12 z dnia 21 grudnia 2012r. Sejmiku
Województwa Pomorskiego)
 Projekt pakietu legislacyjnego dla polityki spójności na lata
2014-2020
17
 Projekt Umowy Partnerstwa 2014-2020 z dnia 12 lipca 2013
roku
 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju
sprzyjającego włączeniu społecznemu EUROPA 2020
 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu
Kościerskiego do roku 2015 (Uchwała nr XI/80/2011 Rady
Powiatu Kościerskiego z dnia 27 października 2011r.)
 Projekt Strategii Polityki Społecznej Województwa Pomorskiego
na lata 2014-2020 (załącznik do Uchwały Nr 985/278/13
Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 27 sierpnia 2013
roku)
 Regionalny Program Strategiczny w zakresie aktywności
zawodowej i społecznej - Aktywni Pomorzanie 2020
 Regionalny Program Strategiczny w zakresie ochrony zdrowia Zdrowie dla Pomorzan 2020
 Projekt Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój
2014-2020 (PO WER).
1.5. Dokumenty programowe
- Zarys
projektu
Regionalnego
Programu
Operacyjnego
dla
Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020,
- Pomorski Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 20122015,
- Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020,
- Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2020,
- Program Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społecznemu
2020,
18
- Strategia
Rozwoju
Kraju
2020
–
aktywne
społeczeństwo,
konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo.
1.6. Metodyka pracy nad strategią
1.6.1. Uczestnicy budowania strategii
W
pracach
Problemów
nad
opracowaniem
Społecznych
Gminy
Strategii
Kościerzyna
Rozwiązywania
uczestniczyli
przedstawiciele GOPS, Urzędu Gminy, Zakładu Oświaty, Gminnej
Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Rady Gminy
Kościerzyna, Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego, Komendy
Powiatowej Policji, Powiatowego Urzędu Pracy, Powiatowego Centrum
Pomocy Rodzinie oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych
działających na terenie gminy.
Diagnoza problemów społecznych występujących na terenie Gminy
Kościerzyna została sporządzona w oparciu o dane będące w dyspozycji
Urzędu Gminy w Kościerzynie, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
w Kościerzynie, w oparciu o dane uzyskane z Powiatowego Urzędu
Pracy oraz z innych instytucji i organizacji współpracujących z Gminnym
Ośrodkiem Pomocy Społecznej.
1.6.2. Proces uspołecznienia opracowania Strategii Rozwiązywania
Uspołecznienie procesu planowania strategicznego jest wymogiem
Unii Europejskiej i wiąże się w praktyce z zastosowaniem w procesie
19
planowania co najmniej dwóch z czterech niżej podanych zasad polityki
strukturalnej Unii Europejskiej:
programowanie – obowiązek tworzenia długookresowych strategii
i planów rozwoju na poziomie narodowym, wojewódzkim i wszędzie tam,
gdzie jest to uzasadnione potrzebami lokalnymi – także na poziomie
gmin i powiatów,
subsydiarność – jasne określenie kompetencji władzy wykonawczej
różnych szczebli i upoważnienie (na mocy stosowanych aktów
prawnych) samorządów do programowania i realizacji polityki społecznej
regionu,
partnerstwo – statutowy obowiązek konsultowania polityki społecznej
z partnerami społecznymi na każdym poziomie programowania polityki
społecznej.
koncentracja – wybór i ustalenie hierarchii priorytetów w ramach
programów operacyjnych i systematyczne zwiększanie przydziału
środków na te działania w obszarach, na których koncentrują się
problemy społeczne i ekonomiczne.
2. Diagnoza sytuacji społecznej w gminie Kościerzyna
2.1.Charakterystyka gminy
Zgodnie z uchwałą Rady Ministrów z dnia 1 stycznia 1992 roku został
powołana Gmina Kościerzyna. Gmina Kościerzyna jest to gmina wiejska
leżąca w środkowej części województwa pomorskiego, w powiecie
kościerskim.
Geograficzny środek województwa znajduje się w miejscowości Nowa
Wieś Kościerska. Gmina Kościerzyna sąsiaduje z wszystkimi gminami
20
powiatu kościerskiego. Biorąc pod uwagę położenie gminy, to zachodnia
część gminy jest umiejscowiona na Równinie Charzykowskiej, natomiast
wschodnia część leży w obszarze Pojezierza Kaszubskiego.
W jej skład wchodzą 54 miejscowości, z czego 36 sołectw:
Czarlina, Częstkowo, Dębogóry, Dobrogoszcz, Gostomie, Grzybowo,
Juszki, Kaliska Kościerskie, Kłobuczyno, Korne, Kościerska Huta,
Kościerzyna Wybudowanie, Loryniec, Łubiana, Małe Stawiska, Mały
Klincz,
Mały
Podleś,
Niedamowo,
Nowa
Kiszewa,
Nowa
Wieś
Kościerska, Nowy Klincz, Nowy Podleś, Puc, Rotembark, Sarnowy,
Skorzewo, Stawiska, Sycowa Huta, Szarlota, Szenajda (zostało
wydzielone z sołectwa Stawiska i utworzono nowe odrębne sołectwo na
początku roku 20132), Wąglikowice, Wdzydze Kiszewskie, Wielki Klincz,
Wielki Podleś, Wieprznica, Zielenin.
Przez teren Gminy Kościerzyna przebiega jedna droga krajowa,
trzy drogi wojewódzkie, a także są umiejscowione cztery linie kolejowe.
Obszar Gminy Kościerzyna zlokalizowany jest na terenie osadu
czwartorzędowego,
obejmującego
pokaźne
ilości
surowca
skandynawskiego naniesionego przez lodowce. Na skutek aktywności
lądolodu oraz wód roztopowych na obszarze Gminy Kościerzyna,
wykształciła się nadzwyczajnie obfita rzeźba terenu tworząca: liczne
wzgórza morenowe, rynny lodowcowe czy pola sandrowe. Na ciągu
Wzgórz Szymbarskich znajduje się najwyżej położony punkt gminy – 253
m n.p.m., leżący na północny wschód od Kłobuczyna. Natomiast najniżej
położony punkt Gminy znajduje się na brzegu Jeziora Wdzydze – 134 m
n.p.m. Dzięki żłobieniu wód polodowcowych powstały również rynny
polodowcowe, przez które przepływają m.in. takie rzeki jak: Wierzyca,
2
Por. Uchwała Nr 208/XIV/12 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 11 grudnia 2012 roku w sprawie utworzenie
Sołectwa Szenajda oraz nadania statutu
21
Wda, Trzebiocha, Pilica, Graniczna, a także w niektórych zagłębieniach
utworzyły się jeziora.
Bogactwo natury znajdującej się na terenie gminy przyciąga wiele
turystów, z czego można wywnioskować, że głównymi sektorami
gospodarki są turystyka i agroturystyka, a także rolnictwo. Znajduje się tu
jeden z najstarszych skansenów w całej Polsce – założony w 1906 roku
przez Teodorę i Izydora Gulgowskich – Muzeum - Kaszubski Park
Etnograficzny we Wdzydzach, gdzie co roku latem, odbywa się Jarmark
Wdzydzki. Na terenach gminy można znaleźć również cenne zabytki,
takie jak: kościoły, groby skrzynkowe, grodziska, stare cmentarze. Dla
aktywnie spędzających czas również znajdzie się coś interesującego.
Organizowane są różnego rodzaju imprezy kulturalne i sportoworekreacyjne. Z powodu występującej dużej ilości wód można tu uprawiać
sporty wodne, a także sprzyja to wędkowaniu. Natomiast baza
noclegowa jest bardzo urozmaicona i cały czas się rozwija3.
Na obszarze Gminy Kościerzyna są dwa parki krajobrazowe:
Kaszubski Park Krajobrazowy (w niewielkiej części gminy) i Wdzydzki
Park Krajobrazowy (w 1/3 części swojego obszaru). Znaleźć można
również wiele rezerwatów przyrody, m. in.: florystyczny rezerwat
przyrody – „Krwawe Doły” czy rezerwat czapli siwej „Czapliniec” w
Wierzysku.
2.1.1. Struktura powierzchni
Powierzchnia Gminy Kościerzyna wynosi 30.989 ha i jest największą
gminą powiatu kościerskiego. Ogólna powierzchnia wód płynących i
stojących zajmuje powierzchnię około 1.900 ha, co stanowi ok. 6%
3
Por. Kisiel A., Ebertowski M., Gmina Kościerzyna 10 Lat. Kronika Wydarzeń 1992-2001, Wyd. „MISIURO”,
Kościerzyna 2002, s. 105-107.
22
ogólnej powierzchni gminy, grunty rolne zajmują ponad 11.500 ha (ok.
37% ogólnej powierzchni gminy), natomiast grunty leśne niespełna
15.000 ha (czyli 47% ogólnej powierzchni gminy) – co przedstawia
poniższy wykres.
10%
47%
GRUNTY LEŚNE
37%
WODY
GRUNTY ROLNE
POZOSTAŁE
6%
Źródło: opracowanie własne na podstawie
Gmina stanowi 26,6% powierzchni powiatu.
2.1.2. Demografia
Ogólna liczba mieszkańców Gminy Kościerzyna na dzień
31 grudnia 2012 r. wynosiła 15.101 osób, w tym powyżej 18. roku życia –
9.545.
Opis
jednostka
Ogółem
osób
Mężczyźni
Kobiety
%
osób
%
osób
%
23
populacja
15.101
100
7.456
49,37
7.645
50,63
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z UG na dzień 31.12.2012r.
struktura wieku
11%
25%
przedprodukcyjny
produkcyjny
poprodukcyjny
64%
Wśród mieszkańców Gminy Kościerzyna 3.710 osób stanowią dzieci i
młodzież. Ponadto jest 9.701 osób w wieku produkcyjnym. Najmniej
liczną grupę stanowią mieszkańcy w wieku poprodukcyjnym – 1.690
osób, co obrazuje bardzo dobrą strukturę społeczną.
2.1.3. Zasoby instytucjonalne gminy
Na terenie gminy działają 3 większe zakłady produkcyjne: Zakład
Porcelany Stołowej Lubiana w Łubianie, Przedsiębiorstwo Produkcyjnousługowe Unibud w Wielkim Klinczu, Kruszywa Polskie Sp. z o.o. w
Rybakach oraz wiele mniejszych podmiotów gospodarczych. Ponadto
znajduje się 5 przedszkoli, 9 szkół podstawowych oraz 5 szkół
gimnazjalnych.
Według danych za 2012 rok dzieci uczęszczających do szkół
gimnazjalnych było 489, uczęszczających do szkół podstawowych było
24
935, natomiast dzieci w wieku przedszkolnym uczęszczających do
oddziałów przedszkolnych było 412.
Gmina nie dysponuje żadną szkołą ponadgimnazjalną.
Dodatkowo znajdują się 3 ośrodki zdrowia, 2 kościoły i 5 parafii.
2.2. Opis głównych problemów w zakresie polityki społecznej
2.2.1. Bezrobocie
We współczesnej gospodarce mamy do czynienia ze zjawiskiem
bezrobocia. Tym mianem określa się taką sytuację na rynku pracy,
w której podaż siły roboczej/zasobów ludzkich przewyższa popyt na nią,
zgłaszany przez pracodawców. Innymi słowy w sytuacji bezrobocia
istnieje część osób w wieku produkcyjnym i zdolnych do pracy, które
chciałyby podjąć pracę przy stawkach wynagrodzenia istniejących
na rynku, ale nie mogą jej znaleźć.
Podstawowym miernikiem wielkości bezrobocia jest stopa bezrobocia,
czyli stosunek liczby bezrobotnych zarejestrowanych do liczby ludności
aktywnej zawodowo (tj. pracującej i bezrobotnej łącznie) wyrażony w
procentach. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, że na terytorium
Polski występuje duże zróżnicowanie stopy bezrobocia. Są więc regiony,
na których stopa bezrobocia znacznie przekracza średnią krajową i sięga
nawet 20 %. Z kolei w dużych miastach, stopa bezrobocia jest znacznie
niższa niż średnia krajowa i wynosi około poniżej 5%.
Statystyki dotyczące bezrobocia w znacznym stopniu zniekształcają
obraz zjawiska ze względu na duży stopień tzw. bezrobocia utajonego
oraz powszechności „pracy na czarno‘’. Bezrobocie powoduje, że
25
standard życia wielu ludzi stale się obniża i rozszerza się obszar
patologii społecznej.
Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Kościerzynie na
dzień 31grudnia 2012r. w gminie były 852 osoby zarejestrowane jako
bezrobotne. Wśród bezrobotnych dominowały kobiety, które stanowiły
55% wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych w gminie. Ogółem
zarejestrowanych było 5,6% mieszkańców gminy. Dane te wskazują, że
gmina Kościerzyna ma znacznie mniejszy odsetek bezrobotnych
mieszkańców niż pozostałe rejony kraju. Należy dodać, że poziom
bezrobocia odnotowany w statystykach instytucji rynku pracy może być
różny od rzeczywistej liczby informującej o osobach pozostających bez
pracy.
Walka z bezrobociem jest największym problemem Polaków w
dzisiejszych czasach. Sposoby walki dzielą się na aktywne i pasywne.
Aktywne to takie gdzie ogranicza się bezrobocie, tworzy realne sposoby
pomagania ludziom w zdobywaniu pracy oraz utrzymuje się istniejące już
miejsca pracy. Natomiast pasywne, to te mające prowadzić do
załagodzenia
skutków
bezrobocia
poprzez
przyznawanie
rent,
wcześniejszych emerytur. Czyli dążące do zminimalizowania widocznej
stopy bezrobocia w kraju, poprzez zmniejszanie liczby osób aktywnych
zawodowo będących na bezrobociu.
Związek między brakiem pracy a relacjami w rodzinie, obecnie jest
zbyt mocno widoczny i odczuwalny. Osoby pozostające bez pracy swoje
poczucie porażki zawodowej przenoszą na najbliższych, co bardzo
często
psuje
więzy
rodzinne,
atmosferę
domowego
ogniska,
doprowadzając wielokrotnie do rozpadu rodzin. Brak zatrudnienia
pozbawia ojca autorytetu, degraduje pozycję społeczną całej rodziny,
26
rodząc
rozmaite
patologie,
takie
jak:
przemoc,
alkoholizm
czy
narkomanię.
Wypłacane przez państwo tylko czasowo i w niewysokiej kwocie
zasiłki dla bezrobotnych i ich rodzin nie tylko pogłębiają poczucie
bezsilności i upokorzenia bezrobotnego, ale i często nie pozwalają na
godną egzystencję jego samego i jego najbliższych.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej współpracował z Powiatowym
Urzędem Pracy w zakresie organizowania prac społecznie-użytecznych
w formie aktywizacji zawodowej bezrobotnych. Poniższa tabela zawiera
informację o liczbie osób zatrudnionych w ramach prac społecznieużytecznych oraz łączną liczbę przepracowanych godzin.
LICZBA OSÓB
ROK
LICZBA ŁĄCZNIE
PRZEPRACOWAMYCH GODZIN
2010
69
19498
2011
76
19500
2012
85
24146
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GOPS
Praca socjalna prowadzona przez pracowników socjalnych to między
innymi pomoc w planowaniu nowych koncepcji życia zawodowego,
rozbudzanie motywacji do działania ukierunkowanego na zatrudnienie,
jak również technika kontraktu, która pozwala na to, by pomoc – jej
forma, wysokość i okres świadczenia, uzależniona była od aktywności
bezrobotnego i jego rodziny. Niepokojący jest wpływ bezrobocia na
zachowanie patologiczne. Szczególnie niebezpiecznym zjawiskiem staje
się przemoc w rodzinie. Długie pozostawanie bez pracy stymuluje
procesy dezintegracji życia rodzinnego. Przymusowa bezczynność
zawodowa
i
nieuregulowany
tryb
życia
wyzwalają
zachowania
dewiacyjne, skierowane na rodzinę i lokalne środowisko społeczne.
Negatywne emocje związane sytuacją bezrobocia przenoszone są na
27
najbliższych – ofiarami przemocy i złego traktowania są najczęściej
kobiety
i
dzieci.
konsekwencjami
Długotrwałe
bezrobocie,
psychospołecznymi,
z
wymaga
jego
negatywnymi
odpowiednich
form
oddziaływań.
Poniższy
wykres
przedstawia
liczbę
osób
bezrobotnych
zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Gminie Kościerzyna
na przełomie lat 2008-2012.
900
818
836
835
852
2009
2010
2011
2012
800
700
672
600
500
400
300
200
100
0
2008
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP Kościerzyna.
Coraz częściej słyszymy o tym, że sposobem na zmniejszenie skali
bezrobocia jest założenie własnej działalności gospodarczej. Osoby,
które zdecydują się na taki krok mogą liczyć na wiele udogodnień, m.in.
na dotacje w ramach różnego rodzaju projektów realizowanych przez
Powiatowy Urząd Pracy w Kościerzynie, Kaszubski Instytut Rozwoju czy
Starostwo Powiatowe.
28
2010
2011
2012
59
15
15
-
-
4
5
-
10
Powiatowy Urząd
Pracy
Kaszubski Instytut
Rozwoju
Starostwo
Powiatowe
Źródło: opracowanie własne na podstawie: danych PUP Kościerzyna, KIR, Starostwa
Powiatowego.
Powyższa tabela prezentuje liczbę osób, które skorzystały z dotacji na
podjęcie działalności gospodarczej na przestrzeni lat 2010-2012r.
Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społecznej
w
Kościerzynie
na
przestrzeni lat 2008-2013 realizował projekt systemowy Europejskiego
Funduszu Społecznego „Zainwestuj w siebie – masz ogromne
możliwości”, w którym łącznie wzięło udział 93osoby, z czego po
ukończonym projekcie zatrudnienie znalazło 17 osób.
Podsumowując można stwierdzić, że bezrobocie jest jednym z
głównych powodów wykluczenia społecznego wielu osób i rodzin.
Długotrwałe pozostawanie bez pracy prowadzi niejednokrotnie do
ubóstwa a co za tym idzie także do innych patologicznych zjawisk
społecznych w tym przestępczości i nałogów. Zatem bardzo istotne staje
się podjęcie wszelkich możliwych kroków do walki z tym zjawiskiem.
2.2.2. Bezdomność
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej za osobę bezdomna
uważa się „osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu
przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i
niezameldowaną na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji
29
ludności, a także osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i
zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości
zamieszkania”. Bezdomność oznacza zatem odrzucenie jednego z
podstawowych praw ludzkich, jakim jest prawo do posiadania trwałego i
pewnego
miejsca
egzystencji.
Pozbawienie
domu
jest
bowiem
pozbawieniem człowieka bezpieczeństwa i możliwości zaspokojenia
niezbędnych potrzeb, w tym potrzeby własnego rozwoju.
Bezdomność niewątpliwie zaliczyć należy do ważniejszych kwestii
społecznych. Stanowi ona przykład patologii społecznej i marginalizacji.
Bezdomni zauważalni są bowiem w miejscach publicznych, zwykle
odbierani są jako stwarzający potencjalne zagrożenie dla porządku i
bezpieczeństwa innych obywateli. Wszystko to sprawia, że bezdomność
na wiele sposobów odciska piętno na codziennym życiu również tej
części społeczeństwa, która nie jest tym problemem dotknięta.
Do głównych przyczyn występowania zjawiska bezdomności
zaliczyć można:
-rozpad rodziny,
-przemoc w rodzinie,
-eksmisje,
-uzależnienia od narkotyków czy alkoholu,
- bezrobocie połączone z brakiem źródła stałego dochodu,
-opuszczenie zakładu karnego,
- związek ze światem przestępczym powodujący odrzucenie przez
rodzinę,
- choroba powodująca wykluczenie społeczne (np. AIDS),
- powrót ze szpitala psychiatrycznego,
- brak tolerancji społecznej,
- opuszczenie domu dziecka,
30
- uchodźstwo
- odrzucenie wartości, którymi kieruje się społeczeństwo - świadomy
wybór.
Konsekwencjami bezdomności mogą być, w szczególności:
zakażenia, choroby czy nawet śmierć z powodu wyziębienia. Aby
zapobiegać takim zjawiskom ustawa o pomocy społecznej nakłada na
gminy obowiązek „udzielenia schronienia, zapewnienia posiłku oraz
niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym”.
Osoba bezdomna może zostać objęta indywidualnym programem
wychodzenia z bezdomności, polegającym na wspieraniu osoby
bezdomnej w rozwiązywaniu jej problemów życiowych, w szczególności
rodzinnych i mieszkaniowych oraz pomocy w uzyskaniu zatrudnienia.
Indywidualny
program
wychodzenia
z
bezdomności
winien
być
opracowywany przez właściwego pracownika socjalnego wraz z osobą
bezdomną.
Ośrodkiem wsparcia dla osób potrzebujących pomocy jest
środowiskowy dom samopomocy, dzienny dom pomocy, schronisko i
dom dla bezdomnych oraz klub samopomocy.
Na dzień 31 grudnia 2012 roku na terenie Gminy odnotowano 25
rodzin (39 osób) borykających się z problemem bezdomności. Gmina
Kościerzyna nie posiada na swoim terenie schroniska, ani noclegowni.
Osoby bezdomne, nie posiadające własnego lokalu mieszkalnego i nie
zameldowane na pobyt stały, kierowane są do schronisk znajdujących
się na terenie województwa pomorskiego.
Gmina posiada w swoim zasobie 31 mieszkań komunalnych, które
znajdują się w 8 budynkach. Część z tych mieszkań (7), znajduje się w
budynkach, które pełnią również inną funkcję niż mieszkalną. W
listopadzie 2011 r. oddano do użytku nowo wybudowany budynek w
31
Małym Klinczu, w którym znajduje się 15 mieszkań. Pozostałe
mieszkania znajdują się w starszych budynkach, w niektórych z nich
zostały wykonane konieczne remonty, a niektóre z nich takiego remontu
wymagają.
Celem podjęcia natychmiastowych działań w sytuacji kryzysowej
Gmina zamierza utworzyć mieszkanie, w którym będzie udzielane
schronienie osobom i rodzinom znajdującym się w stanie kryzysu.
Interwencją kryzysową obejmuje się osoby i rodziny bez względu na
posiadany dochód, udziela się natychmiastowej specjalistycznej pomocy
psychologicznej, a w zależności od potrzeb – poradnictwa socjalnego lub
prawnego, w sytuacjach uzasadnionych – schronienia do 3 miesięcy.
2.2.3.Alkoholizm
Alkoholizm według Światowej Organizacji Zdrowia jest to „wszelki
sposób picia, który wykracza poza miarę tradycyjnego i zwyczajowego
spożycia albo poza ramy obyczajowego, przyjętego w całej społeczności
picia towarzyskiego bez względu na czynniki etiologiczne, które do
takiego zachowania prowadzą”.
Zjawisko to dotyka bardzo wielu osób w różnym wieku, niezależnie
od miejsca zamieszkania, płci czy wykształcenia. Alkoholicy to ludzie,
którzy nie są w stanie konsekwentnie kontrolować swojego picia przez
dłuższy czas i którzy nie mogą ręczyć za swe zachowanie po tym jak
zaczną pić. Jest to choroba, którą można zatrzymać ale nie wyleczyć.
Nadużywanie alkoholu bardzo często wynika z nieumiejętności
radzenia sobie z problemami jakie niesie życie i w ostateczności
prowadzi do fizycznego i psychicznego wyniszczenia jednostki. Alkoholik
jest osobą niedojrzałą emocjonalnie, skłonną do wahań i wybuchowych
32
reakcji radości lub rozpaczy, które mogą prowadzić do gwałtownych,
nieprzemyślanych zachowań. Cechuje go także mała odporność na
frustracje, kryje w sobie lęk przed wyjściem na jaw jego uzależnienia.
Jego kontakty z innymi ludźmi zazwyczaj dość płytkie i luźne, nasycone
są wysokim poziomem niepokoju.
Nadmierne spożywanie alkoholu znajduje swoje odbicie nie tylko
w życiu jednostki ale także w życiu społeczeństwa. Problemy, których
przyczyną jest alkohol mogą pojawić się w różnych dziedzinach. Można
mówić o następstwach rodzinnych, problemach w pracy, łamaniu
porządku publicznego.
Jego rozmiar i niszczycielskie działanie daje się zaobserwować
wśród klientów pomocy społecznej. Z problemem nadużywania alkoholu
pracownicy socjalni spotykają się od wielu lat, niepokojącym jest jednak
fakt wzrostu liczby osób uzależnionych od alkoholu i obniżania wieku
pierwszego z nim kontaktu. Problem nadużywania alkoholu przez
podopiecznych pomocy społecznej jest bardzo skomplikowany ponieważ
obok alkoholizmu występują zaburzenia komunikacji między członkami
rodziny, bieda, problemy wychowawcze i zdrowotne.
W Gminie Kościerzyna działa Gminna Komisja do spraw
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Do jej głównych celów
zaliczono: zapobieganie powstawaniu nowych problemów związanych z
używaniem
substancji
psychoaktywnych,
zmniejszanie
rozmiarów
problemów już istniejących oraz podwyższanie kompetencji i innych
zasobów niezbędnych do radzenia sobie z problemami zażywania
środków uzależniających. W roku 2012 zgłoszono 33 osoby, z czego
GKRPA skierowała 19 osób w
celu przebadania do biegłych
orzekających w przedmiocie uzależnienia, wobec 15 osób przygotowano
wnioski o przymusowe leczenie odwykowe i skierowano je do Sądu
33
Rejonowego w Kościerzynie (aktualnie Sąd Rejonowy w Kartuzach – VIII
Zamiejscowy Wydział Rodzinny i Nieletnich z siedzibą w Kościerzynie),
natomiast 13 uzależnionych wyraziło zgodę na dobrowolne leczenie w
Poradni Uzależnień w Kościerzynie.
Realizatorem programu jest między innymi Gminny Ośrodek
Pomocy Społecznej. Pracownicy socjalni w ramach swoich kompetencji
przygotowują plan pomocy, monitorują efekty podjętych działań,
pomagają w załatwianiu spraw urzędowych i innych ważnych spraw 25
rodzinom (dane za rok 2012), u których występuje problem alkoholowy.
Udzielają szeroko idącego poradnictwa, wskazują miejsca gdzie można
uzyskać taką pomoc.
W
ramach
alkoholizmu
należy
gminnego
ściśle
systemu
przeciwdziałania
współpracować
z
Poradnią
zjawisku
Leczenia
Uzależnień, Gminną Komisją do spraw Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych,
Poradnią
Zdrowia
Psychicznego
w
Kościerzynie,
Zakładem Opieki Zdrowotnej, Szpitalem dla Nerwowo i Psychicznie
Chorych w Starogardzie Gdańskim, Komendą Powiatową Policji, Sądem
Rejonowym oraz różnymi instytucjami, organizacjami społecznymi i
stowarzyszeniami, które niosą wsparcie osobom uzależnionym i ich
rodzinom.
Nadmienić należy, że w 2011r. swoją działalność na terenie Gminy
rozpoczęła Grupa AL-ANON „Zaufanie” w Łubianie oraz od 2012r. działa
grupa AA „ISKRA” w Wielkim Klinczu, działające w oparciu o 12 kroków.
Grupa AL-ANON wspiera krewnych i przyjaciół alkoholików, którzy na
spotkaniach
wspólnie
rozwiązują
swoje
problemy
dzieląc
się
doświadczeniem, siła i nadzieją. Grupa AA natomiast zrzesza osoby
uzależnione od alkoholu, niosąc im pomoc w utrzymania trzeźwości i
wspomagania innych alkoholików w jej osiąganiu.
34
2.2.4. Niepełnosprawność
Mówiąc o osobach niepełnosprawnych, Strategia odwołuje się do
osób posiadających stopień niepełnosprawności orzeczony przez Zespół
d/s Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności, Komisję przy ZUS, KRUS,
jak również inne osoby z dysfunkcjami fizycznymi, psychicznymi i
umysłowymi. Za niepełnosprawne uznać należy osoby, których stan
fizyczny, psychiczny i umysłowy powoduje trwałe lub okresowe
utrudnienia, ograniczenia bądź uniemożliwia pełnienie ról i zadań
społecznych na poziomie powszechnie przyjętych kryteriów. Obserwacje
pracowników Ośrodka pozwalają stwierdzić, że sytuacja tej grupy osób
jest bardzo trudna.
Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz. U. 2011, Nr 127, poz. 721
z
późn.
zm.),
definicja
osoby
niepełnosprawnej
brzmi:
„Niepełnosprawnymi są osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub
umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia
wypełnianie ról społecznych, a w szczególności ogranicza zdolności do
wykonywania pracy zawodowej”.
Nie istnieje jedna, powszechnie uznana definicja niepełnosprawności.
Światowy Program Działań na rzecz Osób Niepełnosprawnych oraz
Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych
podkreślają, iż niepełnosprawność jest problemem społecznym i nie
ogranicza się do konkretnej osoby. Mówiąc o niepełnosprawności mamy
na względzie relację między zdrowiem człowieka (uwzględniając jego
wiek, płeć i wykształcenie), a społeczeństwem i środowiskiem, które go
otacza.
35
Polityka społeczna powinna prowadzić aktywne działania na
wszystkich szczeblach życia społecznego oraz aktywnie pracować na
rzecz równouprawnienia osób niepełnosprawnych, przeciwdziałać ich
dyskryminacji i tworzyć mechanizmy wyrównujące szansy i warunki
korzystania z przysługujących im praw. W Gminie Kościerzyna w roku
2012 z powodu niepełnosprawności z pomocy skorzystało 208 rodzin, w
2011 – 177 rodzin, a w 2010 – 190 rodzin.
Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych zwraca uwagę na cztery
priorytety, które mają zapewnić równość osobom niepełnosprawnym
w społeczeństwie. Są to:
1. promocja praw osób niepełnosprawnych oraz poszanowanie ich
godności,
2. możliwość swobodnego przemieszczania się w środowisku wolnym
od barier dla osób niepełnosprawnych, do informacji i usług
komunikacyjnych,
3. wspieranie organizacji zrzeszających osoby niepełnosprawne.
Ugrupowania udzielają wsparcia organizacjom, których działalność
skierowana
jest
na
niepełnosprawności,
rozpowszechnianie
podnoszenie
wymianę
technologii
świadomości
w zakresie
doświadczeń
ułatwiających
życie
oraz
osobom
niepełnosprawnym,
4. włączenie tematyki niepełnosprawności do wszystkich kwestii
związanych z rozwojem społecznym i gospodarczym państw.
Jednym z największych wyzwań dla polityki społecznej w Polsce, jest
skuteczna
integracja
społeczna
i
aktywizacja
zawodowa
osób
niepełnosprawnych. Z badań wynika, że osoby pracujące mają większe
poczucie własnej wartości i akceptacji niż osoby bierne zawodowo.
Według badaczy podstawowe działania mające na celu zmniejszenie
36
prawdopodobieństwa wykluczenia społecznego osób z ograniczeniami
sprawności w okresie dorosłości powinny być realizowane w okresie
dzieciństwa i dorastania.
Ustanowienie takich samych zasad włączania się osób pełnosprawnych
oraz niepełnosprawnych w życie zawodowe ma znaczenie nie tylko
humanitarne, ale dla wielu niepełnosprawnych może być ważnym
elementem
rewalidacji
i
rehabilitacji.
Posiadanie
przez
osoby
niepełnosprawne własnych, nawet niewielkich dochodów jest istotnym
czynnikiem
zapobiegania
(bądź
zmniejszania)
wykluczeniu
społecznemu. Zwraca się uwagę na to, że osoby niepełnosprawne mają
często potrzeby finansowe związane z kosztami leczenia i rehabilitacji, a
jednocześnie problemy z ich ograniczeniami w aktywności zawodowej.
Praca daje takim osobom poczucie posiadania kontroli nad życiem,
możliwość odczuwania niezależności, satysfakcji, autonomii, jest także
ważnym elementem w procesie kreowania obrazu własnej osoby oraz
ma krytyczne znaczenie dla konstruowania poczucia sensu własnego
życia. Konieczność zapewnienia osobom niepełnosprawnym wsparcia w
nawiązywaniu aktywności zawodowej jest związane z występującym u
tych ludzi przekonaniem o ich słabszej własnej pozycji.
Państwo nie pozostawiło jednak osób niepełnosprawnych samym
sobie i wdrażając
projekty mające przeciwdziałać marginalizacji
społecznej osób niepełnosprawnych powołało Państwowy Fundusz
Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Jest on funduszem celowym
powołanym na podstawie Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o
rehabilitacji
zawodowej
i
społecznej
oraz
zatrudnianiu
osób
niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r., którego środki
przeznaczane są na
rehabilitację zawodową
i
społeczną osób
niepełnosprawnych w celu zmniejszenia barier oraz polepszenia jakości
37
życia i integracji społecznej (art.7) osób niepełnosprawnych oraz
umożliwienie zatrudnienia.
Ostatnie dane, dotyczące liczby osób niepełnosprawnych w Polsce
pochodzą z Narodowego Spisu Powszechnego 2011. Według jego
wyników w 2011 roku liczba osób niepełnosprawnych ogółem wynosiła
około 4,7 mln (dokładnie 4697,5 tys.). Natomiast liczba orzeczeń
wydanych mieszkańcom Gminy Kościerzyna na przestrzeni lat 20102012 przez Zespół do spraw Orzekania o Niepełnosprawności PCPR w
Kościerzynie kształtuje się następująco:
Liczba osób niepełnosprawnych w gminie, którym wydano orzeczenia:
Rok
Liczba
Liczba
ogółem
dzieci
Liczba osób dorosłych
242
2010
289
47
STOPIEŃ
STOPIEŃ
STOPIEŃ
LEKKI
UMIARKOWANY
ZNACZNY
46
99
97
278
2011
330
52
STOPIEŃ
STOPIEŃ
STOPIEŃ
LEKKI
UMIARKOWANY
ZNACZNY
57
102
119
271
2012
339
68
STOPIEŃ
STOPIEŃ
STOPIEŃ
LEKKI
UMIARKOWANY
ZNACZNY
40
104
127
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PCPR w Kościerzynie.
Wychodząc z pomocą naprzeciw osobom niepełnosprawnym Gmina
realizuje wiele różnorodnych działań, aby ułatwić im codzienną
egzystencję, m.in.: Gmina planuje zakupić fabrycznie nowy autobus
przystosowany do przewozu osób niepełnosprawnych, który będzie
dostępny dla uczniów szkół naszej Gminy.
38
Zgodnie z art. 17 ust. 3a ustawy z dnia 7 września 1991r. o
systemie oświaty – obowiązkiem gminy jest zapewnienie uczniom
niepełnosprawnym bezpłatnego transportu do najbliższej szkoły
podstawowej, gimnazjum lub ośrodka umożliwiającego realizacje
obowiązku szkolnego i obowiązku nauki. Łącznie do szkół na
terenie naszej Gminy uczęszcza 1921 uczniów. Gmina obejmuje
dowozem
zamkniętym
680
uczniów
szkół
podstawowych
i
gimnazjów w tym 75 uczniów niepełnosprawnych. Wśród tej grupy
jest
6
uczniów
poruszających
niepełnosprawni
przystosowane
Dodatkowy
z
się
na
są
do
środek
niepełnosprawnością
wózkach
ruchową,
inwalidzkich.
dowożeni
autobusami,
przewozu
uczniów
transportu
w
postaci
w
tym
Uczniowie
które
nie
są
niepełnosprawnych.
autobusu
pomógłby
rozwiązać problem dowozu dzieci niepełnosprawnych do szkół oraz
spowodowałaby odciążenie rodziców. Rozwiązaniem problemu
byłoby zakupienie autobusu przystosowanego do przewozu osób
niepełnosprawnych, w tym do przewozu osób poruszających się na
wózkach inwalidzkich. Urząd Gminy w Kościerzynie obecnie
posiada 1 mikrobus i autobus 19miwejscowy przystosowane do
przewozu
osób
niepełnosprawnych,
zakupione
ze
wsparciem
środków PFRON. Jednakże środki transportu, którymi dysponuje są
niewystarczające
w
stosunku
do
występujących
potrzeb
niepełnosprawnych mieszkańców, głównie w zakresie przewozu do
placówek
oświatowych,
leczniczych,
rehabilitacyjnych
oraz
w
ramach integracji społecznej.
Kolejnym
działaniem
na
rzecz
osób
niepełnosprawnych
był
realizowany Program współpracy z organizacjami pozarządowymi i
innymi podmiotami w rozumieniu ustawy o działalności pożytku
39
publicznego i wolontariacie, którego zadaniem priorytetowym m. in. była
pomoc
osobom
niepełnosprawnym,
poprzez
szkolenia
sportowe
młodzieży oraz organizacje zawodów i rozgrywek sportowych.
W 1992 roku na ternie gminy powstała Osada Burego Misia w Nowym
Klinczu. Celem fundacji jest tworzenie i utrzymywanie bazy materialnej,
służącej do udzielania schronienia, opieki, rehabilitacji i rekreacji dla
ludzi upośledzonych umysłowo i fizycznie. Osada posiada małe jezioro,
stawy rybne, zajmuje się hodowlą zwierząt czy uprawą ogrodów
warzywnych. Poza pracami ogrodowymi mieszkańcy Osady chętnie
uczestniczą w aktywnym spędzaniu wolnego czasu, poprzez zajęcia:
rehabilitacyjno-ruchowe, komputerowe, plastyczne, a także wyjścia do
kina, teatru czy na basen.
Gdańska Fundacja Dobroczynności z siedzibą w Gdańsku działa od
1992 r. Głównym zadaniem Organizacji jest prowadzenie:
1. Domu Pomocy Społecznej "Kaszub" w Stawiskach, w którym
specjalistyczną opieką objęta jest grupa 50 osób w podeszłym
wieku;
2. Środowiskowego Domu Samopomocy "Jesteśmy dla Ciebie" w
Kościerzynie ul. Stolarska 8, w którym opiekę znajduje grupa 27
osób z upośledzeniem intelektualnym i ruchowym;
3. Ośrodka "Stawiska", w którym m.in. organizowane są turnusy
rehabilitacyjne, zielone szkoły, kolonie letnie dla dzieci i warsztaty
dla młodzieży.
4. Kościerskie Centrum Wolontariatu w Kościerzynie, ul. Stolarska 8
zrzeszające młodych ludzi i nie tylko, chcących nieść pomoc
osobom niepełnosprawnym i starszym.
40
Głównym celem Fundacji jest prowadzenie szeregu działań na rzecz
osób niepełnosprawnych, poprzez realizację zadań publicznych w
zakresie pomocy społecznej i ochrony zdrowia, w szczególności:

działalność charytatywna;

pomoc społeczna w tym pomoc osobom w podeszłym wieku i
osobom niepełnosprawnym,

ochrona i promocja zdrowia,

działania w zakresie nauki, edukacji, oświaty, sportu i wychowania,

działania na rzecz wypoczynku dzieci i młodzieży,

sport oraz profilaktyka zdrowia psychicznego i profilaktyka
przeciwdziałania uzależnieniom,

działania na rzecz kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji,

upowszechnianie, ochrona wolności i praw człowieka oraz swobód
obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój
demokracji,

pomoc ofiarom katastrof i klęsk żywiołowych,

promocja i organizacja wolontariatu.
Od 2012 roku na terenie gminy działa Stowarzyszenie na rzecz dzieci
i młodzieży sprawnej inaczej „Otwarte Serca” w Łubianie, w ramach
której organizowane są różnego rodzaju spotkania, wycieczki, imprezy
oraz szkolenia wraz z rodzinami czy wolontariuszami. W marcu 2013r.
zorganizowano rehabilitację
na rzecz osób niepełnosprawnych ze
Stowarzyszenia, w ramach której również nauczono prostych czynności
rehabilitacyjnych rodziców dzieci niepełnosprawnych. W projekcie brało
udział 15 dzieci wraz z rodzicami.
41
2.2.5. Ubóstwo i wykluczenie społeczne
Program Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społecznemu 2020
jest programem rozwoju, w rozumieniu art. 15, ust. 4 pkt. 2 ustawy z dnia
6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z
2009 r. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.). Celem niniejszego dokumentu
jest właśnie przedstawienie projektowanej polityki państwa w zakresie
walki z ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w ramach warunku 9
Wspólnych Ram Strategicznych. Państwa członkowskie zobowiązały się
do
opracowania
polityk
ograniczania
ubóstwa,
zaangażowania
odpowiednich zainteresowanych stron, a następnie monitorowania
rozwoju sytuacji, ze szczególnym uwzględnieniem warunków życia.
Definicja
wykluczenia
społecznego
przyjęta
w
dokumencie
powołującym Zespół Zadaniowy ds. Reintegracji Społecznej, który
opracował Narodową Strategię Integracji Społecznej dla Polski brzmi
następująco: Wykluczenie społeczne to brak lub ograniczenie możliwości
uczestnictwa, wpływania i korzystania z podstawowych instytucji
publicznych i rynków, które powinny być dostępne dla wszystkich, a w
szczególności dla osób ubogich.
Grupami społecznymi najbardziej narażonymi na wykluczenie społeczne
są:
- długotrwale bezrobotni,
- osoby niepełnosprawne,
- osoby chore psychicznie,
- uzależnieni,
- opuszczający zakłady karne i poprawcze,
- kobiety samotnie wychowujące dzieci,
- ofiary patologii życia rodzinnego,
42
- osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych,
- starsze osoby samotne,
- bezdomni,
- dzieci i młodzież ze środowisk zaniedbanych oraz wychowujące się
poza rodziną,
- osoby będące imigrantami oraz członkowi mniejszości narodowych (np.
członkowie społeczności romskiej).
Często błędnie pojęciem wykluczenia społecznego utożsamia się z
pojęciem ubóstwa. Mimo iż są to pojęcia pokrewne to wykluczenie
społeczne jest pojęciem szerszym, gdyż oprócz niskich dochodów
zwraca też uwagę na inne czynniki powodujące wyłączenie jednostek z
funkcjonowania w życiu społecznym. Zależność między ubóstwem, a
wykluczeniem społecznym może mieć charakter sprzężenia zwrotnego
tzn. ubóstwo może powodować wykluczenie, ale i może być jego
skutkiem.
Ubóstwo, podobnie, jak inne pojęcia z zakresu nauk społecznych, nie
posiada jednoznacznej definicji. Określa się je zwykle jako stan, w
którym
jednostce
czy
grupie
społecznej
brakuje
środków
na
zaspokojenie podstawowych potrzeb, uważanych w danej społeczności
za niezbędne.
Według ustawy o pomocy społecznej ubóstwo to stan kiedy osoba lub
rodzina
osiąga
dochód
miesięczny
poniżej
tzw.
„kryterium
dochodowego”. Kryterium dochodowe na dzień dzisiejszy wynosi 456 zł
na osobę w rodzinie bądź dla osoby samotnie gospodarującej – 542 zł,
zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17.07.2012r. w
sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń
pieniężnych z pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2012r. poz. 823).
43
Liczbę rodzin, której udzielono pomocy pieniężnej z powodu ubóstwa
przedstawia poniższa tabela:
ROK
LICZBA RODZIN
2010
299
2011
312
2012
373
Żródło: opracowanie własne na podstawie danych GOPS Kościerzyna
Zagrożenie ubóstwem wzrasta wraz ze wzrostem liczebności
gospodarstwa domowego, a najwyższe wartości osiąga w rodzinach
wielodzietnych z trojgiem bądź większą liczbą dzieci na utrzymaniu.
Ubóstwo
jest
jednym
z
najbardziej
znaczących
składników
warunkujących patologię życia społecznego w sensie najbardziej
dramatycznym: egzystencjalnym, instytucjonalnym i politycznym. Jest
składnikiem o tyle niebezpiecznym, że zwiększa dystans pomiędzy
poszczególnymi
warstwami
społecznymi,
powoduje
niemożność
zaspokojenia potrzeb, co często prowadzi do frustracji. Ubóstwo jest
zatem zjawiskiem powszechnym i niebezpiecznym, co gorsze - obecnie
obserwuje się szereg zmian, które ciągle je pogłębiają i poszerzają.
Ubóstwo często wkrada się też w sferę doznań psychicznych ludzi,
powodując u nich stany depresyjne, nerwicowe, wzrost zachorowań,
uczucie rezygnacji i niezadowolenia, a często bardzo niebezpiecznej
frustracji,
będącej
źródłem
licznych
zachowań
dewiacyjnych,
agresywnych. To tylko niektóre skutki ubóstwa, charakterystyczne
zwłaszcza dla indywidualnych jednostek. Jednak warto zwrócić uwagę
na fakt, iż ubóstwo jest też ogromnym problemem społecznym,
dezorganizującym życie społeczne.
Dość specyficzny wymiar przyjmują skutki ubóstwa w naszym kraju.
Dotyczy to głównie młodych, stojących u progu życia osób, które wobec
44
trudnej sytuacji ekonomicznej państwa nie potrafią dostrzec dla siebie
perspektyw. To skłania wielu z nich do szukania zarobku za granicą, co z
reguły jest dla nich bardziej opłacalne. Za kolejne, pośrednie następstwo
ubóstwa w Polsce można zatem uznać emigrację wielu młodych ludzi,
opuszczanie przez nich domów rodzinnych, niejednokrotnie - zrywanie
"trwałych" więzi. Ubóstwo ma również bardzo negatywny wymiar dla
dzieci, które wychowują się w rodzinach dotkniętych tym zjawiskiem.
Niskie dochody rodziców wpływają bowiem na los uczących się dzieci. W
momencie, kiedy rodzicom brakuje środków materialnych na wspieranie
edukacji dzieci, te zmuszone są do przerwania nauki. Ich kwalifikacje
zawodowe będą zatem niższe, a tym samym zmaleją ich realne szanse
na rynku pracy. Z powyższych rozważań wynika więc, że ubóstwo, jako
jeden z najważniejszych obecnie problemów społecznych, jest bardzo
bogate w niekorzystne konsekwencje. Zagraża nie tylko pojedynczym
osobom,
ale
całym
rzeszom
społecznym.
Jednak
zagrożenia
wypływające z tego zjawiska nie są przez wszystkich postrzegane w
prawidłowy sposób.
W rzeczywistości polskiej ciężar walki z ubóstwem spoczywa głownie
na samorządach terytorialnych. Mogą co najwyżej łagodzić przejawy
najbardziej rażącego ubóstwa. W walce z ubóstwem przede wszystkim
należy dążyć do przełamania izolacji środowisk ubogich od środowisk
bardziej zasobnych i aktywnych.
W zakresie walki z ubóstwem Gmina Kościerzyna uczestniczy w
Programie PEAD, w ramach którego otrzymuje bezpłatnie żywność,
która jest rozdysponowana wśród osób najbardziej potrzebujących tego
wsparcia. Organizacją dystrybuującą żywność, która bezpośrednio
zajmuje się programem i bezpłatnie wydaje żywność jest Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społecznej
w
Kościerzynie.
45
Z pomocy rzeczowej, w formie bezpłatnej żywności mogą korzystać
osoby i rodziny, których dochód w rodzinie nie przekracza 150%
kryterium dochodowego w pomocy społecznej, o którym mowa w art. 8
ustawy o pomocy społecznej. Do pomocy w formie żywności
zakwalifikowano 1000 osób/rocznie
z terenu Gminy Kościerzyna.
Program cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem wśród klientów
pomocy społecznej. Rodziny bardzo chętnie odbierają żywność i są
bardzo
zadowolone
z
takiej
formy
pomocy.
2.2.6. Główne powody ubiegania się o świadczenia z pomocy
społecznej
Ilustracją zapotrzebowania ze strony mieszkańców gminy na
społeczne wsparcie jest liczba rodzin (osób w tych rodzinach), które
otrzymały wsparcie od Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej.
Poniższa tabela prezentuje dane dotyczące liczby mieszkańców Gminy
Kościerzyna, które korzystały z powodu różnych problemów z pomocy
Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej.
Liczba rodzin
Liczba osób w
tych rodzinach
Niepełnosprawność
208
678
Bezrobocie
265
1003
Alkoholizm
25
81
Ubóstwo
213
789
Bezdomność
25
39
Bezradność w sprawach opiekuńczo –
wychowawczych
i
prowadzenia
gospodarstwa domowego – ogółem
198
1009
Powód trudnej sytuacji życiowej
46
W tym
Rodziny niepełne
71
259
Rodziny wielodzietne
127
750
7
12
141
450
Trudności w przystosowaniu do życia po
opuszczeniu zakładu karnego
Długotrwała choroba
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GOPS Kościerzyna na dzień 31.12.2012r.
47
3. Strategia rozwiązywania problemów społecznych
3.1.Problemy społeczne Gminy Kościerzyna
Podczas konstruowania niniejszej strategii zauważono szereg
problemów społecznych, z którymi boryka się Gmina Kościerzyna. Do
najbardziej widocznych należą:
- trudności ze znalezieniem pracy wśród mieszkańców, zwłaszcza
kobiet, osób młodych, starszych, niepełnosprawnych,
- zła sytuacja materialna rodzin,
- niskie kwalifikacje zawodowe wśród osób bezrobotnych,
- występowanie obaw co do zatrudnienia osób niepełnosprawnych,
- niższa świadomość społeczna w zakresie osób niepełnosprawnych i
starszych,
- problemy wychowawcze dzieci i młodzieży,
- niewystarczająca edukacja społeczna dot. obszaru uzależnień,
- utrudniony dostęp do pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób
uzależnionych od alkoholu.
3.2. Analiza SWOT
Analiza SWOT to narzędzie, dzięki któremu można zanalizować i
rozpoznać własne silne i słabe strony, a także istniejące i potencjalne
szanse i zagrożenia płynące z otoczenia zewnętrznego. Po zakończeniu,
analiza SWOT określa, co może pomóc w realizacji celów (silna strona
lub możliwość) lub co może być przeszkodą, którą należy przezwyciężyć
lub zminimalizować w celu osiągnięcia pożądanego rezultatu (słaba
strona lub zagrożenie).
48
Wnikliwe opracowanie SWOT jest istotnym etapem procesu
planowania strategicznego. Przy właściwym opracowaniu stanowi punkt
wyjściowy
dla
określenia
celów
strategicznych
oraz
projektów
socjalnych. Dodać należy , że w analizie SWOT odniesiono się
wyłącznie do kwestii społecznych.
Analiza SWOT została przygotowana w Gminnym Ośrodku Pomocy
Społecznej w Kościerzynie. Przedstawione poniżej czynniki obejmują:
siły – wewnętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na sytuację
społeczną
słabości – wewnętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na
sytuację społeczną
szanse – zewnętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na
realizację celów,
zagrożenia – zewnętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na
realizację celów.
Wynik tych prac obrazują prezentowane zestawienia
49
Analizowany obszar: BEZROBOCIE
SILNE STRONY
 sprzyjające warunki do zakładania
działalności gospodarczej
 dobry stan dróg w gminie
 aktywna postawa władz gminy
dot. poszerzania rynku pracy dla
mieszkańców
 dobra współpraca z PUP w celu
aktywizacji osób bezrobotnych
 chęć podjęcia atrakcyjnej, dobrze
płatnej pracy
 posiadanie wykształcenia
SŁABE STRONY
 alkoholizm
 niski poziom wykształcenia
 postawy roszczeniowe obywateli
 niewystarczająca liczba miejsc w
przedszkolach i żłobkach
 duża ilość kobiet bezrobotnych w
różnym wieku
 brak dojazdu do pracy
 brak motywacji i pogodzenia się z
istniejącą sytuacją
 lenistwo
SZANSE
 wzrost gospodarczy
 niż demograficzny
 otwarcie rynków pracy UE na
pracowników z Polski
 możliwości
uzupełniania
kwalifikacji i przekwalifikowania
 rozwój programów i funduszy UE
 dofinansowanie
na
rozwój
działalności gospodarczych
 nowo powstające zakłady pracy
 możliwość skorzystania ze stażów
zawodowych
ZAGROŻENIA
 złe prawodawstwo zniechęcające
pracodawców do zatrudniania
 krach gospodarczy
 otwarcie
rynku
pracy
dla
pracowników ze Wschodu
 kierunki szkolnictwa zawodowego
nieadekwatne do potrzeb rynku
pracy
 brak przemysłu i miejsc pracy
 nielegalne
zatrudnienie
pracowników
 bardzo niskie płace i brak osłony
socjalnej
 brak wsparcia dla małych firm i
podmiotów indywidualnych
50
Analizowany obszar: OSOBY STARSZE
SILNE STRONY
 aktywna postawa GOPS –
zauważanie problemu
 rodziny wielopokoleniowe
 większa świadomość społeczna
 dobra działalność społeczności
lokalnych (KGW, sołtysów, rad
sołeckich, straży, radnych itd.) na
rzecz osób starszych
 doświadczenie życiowe
 dysponowanie dużą ilością
wolnego czasu
 działające koła emerytów i
rencistów
 organizacja Spartakiady Seniorów
SŁABE STRONY
 brak usług opiekuńczych dla osób
starszych
 nieświadomość społeczna dot.
potrzeby
zapewnienia
odpowiednich warunków osobie
starszej
 zwiększający się odsetek ludzi
starszych – niepełnosprawnych
 brak
profesjonalistów
przygotowanych do opieki nad
osobami starszymi
 brak organizacji społecznych,
które mogłyby zająć się tym
problemem
 problemy zdrowotne
 ograniczenia ruchowe
 niechęć osób starszych do
przyjmowania pomocy
 nieświadomość ludzi na temat
funkcjonowania
instytucji
pomocowych
SZANSE
 stworzenie
prawodawstwa
skutecznie
egzekwującego
obowiązek alimentacyjny dzieci
wobec rodziców
 istnienie
Domu
Pomocy
Społecznej w Stawiskach
 baza lokalowa, istniejące obiekty,
których właścicielem jest gmina
do wykorzystania po południu
 walory turystyczno-krajobrazowe
gminy
 duża liczba kobiet pozostających
bez pracy, które mogłyby zająć się
opieką nad osobami starszymi
ZAGROŻENIA
 brak pełnego rozeznania w
problemach osób starszych
 brak
możliwości
rozwijania
aktywności osób starszych
 brak instytucji wolontariatu
 brak możliwości dojazdu w celu
załatwiania różnorodnych spraw
 niskie dochody
 niż demograficzny
 emigracja zarobkowa
51
Analizowany obszar: UZALEŻNIENIA
SŁABE STRONY
 bezrobocie
 brak etatów pedagogów w
szkołach gminnych
 przyzwolenie i tolerancja
społeczna
 silne więzi rodzinne
 brak instytucji odwykowej na
terenie gminy
 długi okres oczekiwania na
leczenie
 brak instytucji zajmującej się
pomocą dla ofiar przemocy
 brak pedagogów szkolnych
 niska świadomość społeczna,
tendencja do ukrywania problemu
uzależnienia
SZANSE
ZAGROŻENIA
 rozwój gospodarczy
 brak miejsc na oddziałach
odwykowych
 powstanie instytucji powiatowych:
centrum interwencji kryzysowej z  otwarcie na kulturę zachodnią
etatami psychologa, prawnika
 brak placówek pomocowych w
 wspieranie i realizowanie przez
pobliżu miejsca zamieszkania
gminę programów
 trudności komunikacyjne
profilaktycznych w szkołach
 możliwość dofinansowania z
MPiPS
SILNE STRONY
 duża kontrola społeczna
 dobra współpraca instytucji
gminnych
 istnienie GKRPA
 istnienie ścieżki prowadzenia
osoby uzależnionej do leczenia
 działalność świetlicy
socjoterapeutycznej
 dysponowanie stałymi środkami
finansowymi na profilaktykę i
rozwiązywanie problemów
alkoholowych
 działające Grupy: AA oraz ALANON
52
Analizowany obszar: DZIECI I MŁODZIEŻ
SILNE STRONY
 małe społeczności lokalne
 silne więzi rodzinne
 chęć działania
 aktywność
 spontaniczność
 zapał
 chęć podejmowania nowych
inicjatyw i kontaktów społecznych
 działalność świetlic
środowiskowych z programem
socjoterapeutycznym
SZANSE
 programy profilaktyczne
 wzrost gospodarczy
 istnienie Specjalnego Ośrodka
Szkolno – Wychowawczego
 imprezy integracyjne
 baza turystyczno – rekreacyjna
 działalność świetlic wiejskich
 dofinansowanie zajęć
pozalekcyjnych
 doposażenie szkół
SŁABE STRONY
 alkoholizm rodziców
 bezrobocie rodziców
 niewystarczająca liczba miejsc w
żłobkach
 demoralizacja
 brak klubów młodzieżowych
 kompleks osoby pochodzącej ze
środowiska wiejskiego
 niska samoocena
ZAGROŻENIA
 negatywne wzorce płynące z
Internetu
 zła sytuacja gospodarcza kraju
 trudności komunikacyjne
 brak przepływu informacji między
młodzieżą a przedstawicielami
instytucji gminnych
 brak psychologów i innych
specjalistów w szkołach
 brak żłobków
 zagrożenie funkcjonowania
rodziny: rozpad więzi rodzinnych,
uzależnienia, bezrobocie,
przemoc w rodzinie itp.
 wyjazdy za pracą powodujące
rozpad rodzin
53
Strategia rozwiązywania problemów społecznych
Celem głównym strategii jest dążenie do poprawy standardu życia
wszystkich członków społeczności, do zapewnienia mieszkańcom gminy
warunków sprzyjających osobistemu rozwojowi, wzrostu produktywnego
zatrudnienia
oraz
eliminacji
negatywnych
zjawisk
dotykających
mieszkańców, ich rodzin i całych społeczności, tj. ubóstwa, patologii oraz
wszelkich form dyskryminacji i wykluczenia społecznego.
3.3. Wizja przyszłości i cel nadrzędny Strategii Rozwiązywania
Wizja rozwoju jest określeniem takiego obrazu gminy, jaki chcieliby
osiągnąć za 8 lat mieszkańcy – uczestnicy procesu planowania. Wizja
określa bardzo ogólnie dlaczego działamy, do czego dążymy, jakie
chcemy osiągnąć cele, jeśli podejmiemy działania strategiczne.
W Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy
Kościerzyna wizję sformułowano w następujący sposób:
Dostatnia, bezpieczna i zdrowa Gmina Kościerzyna.
Działania we wszystkich płaszczyznach życia społecznego będą
skuteczne, gdy zaangażują się w nie wszyscy zainteresowani, również
mieszkańcy, którzy poprzez swoją aktywność będą mieli znaczący wpływ
na rozwój gminy.
Strategia
pozwala
zaplanować
harmonijny
plan
rozwoju,
przygotować konspekt działań zgodny z wcześniej wypracowaną wizją,
ze szczegółowym podziałem na najważniejsze obszary oraz ich
54
poszczególne etapy realizacji. Podczas prac nad Strategią uczestnicy
określili w sposób szczegółowy oczekiwania realizacyjne, i wypracowali
cele dzięki którym gmina osiągnie pożądany stan.
55
3.4. Cele strategiczne i operacyjne Strategii
Cel strategiczny 1:
Zwiększenie poziomu aktywności zawodowej osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym w Gminie Kościerzyna
Cele operacyjne:
1.1
Umożliwienie
uzupełnienia
kwalifikacji,
umożliwienie
przekwalifikowania się,
1.2
Rozwój stałej współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w
zakresie monitorowania i łagodzenia skutków zjawiska bezrobocia
na terenie Gminy Kościerzyna,
1.3
Wspieranie działań z zakresu ekonomii społecznej.
Działania
Odpowie- Współrea
dzialny
lizatorzy
1.1.1
organizacja
szkoleń i kursów dla
osób bezrobotnych w
oparciu o projekty
Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społeczne
j
1.1.2organizacja
GminnyOś
wsparcia
rodek
psychologicznego osób Pomocy
długotrwale
Społeczne
bezrobotnych w oparciu j
o projekty
1.1.3
objęcie
pracą Gminny
socjalną
osób Ośrodek
długotrwale
Pomocy
bezrobotnych w oparciu Społeczne
o metodę kontraktu j
socjalnego
1.1.4
promowanie
i GOPS
dofinansowanie szkoleń
kadry
pomocy
społecznej
i
przygotowanie jej do
działań na rzecz osób
długotrwale
bezrobotnych
1.2.1 współorganizacja Gminny
Wskaźniki
Powiatow Liczba
y
Urząd przeszkolony
Pracy
ch osób
Szkoły
Czas
realizacji
Źródła
finansowania
Lata 2014 - Środki unijne
2020
psycholog
Liczba osób, Lata 2014- Środki unijne
którym
2020
udzielono
wsparcia
Pracownic
y socjalni
Lata 2014- Środki unijne,
2020
Budżet GOPS
Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społeczne
j
Liczba osób,
które
wypełniły
warunki
kontraktu
socjalnego
Liczba
przeszkolony
ch
pracowników
GOPS
Powiatow
Liczba
Lata
Lata 2014- Środki unijne,
2020
budżet GOPS
2014- Budżet GOPS
56
prac
społecznie Ośrodek
użytecznych
Pomocy
Społeczne
j
2020
1.2.2
budowanie
kanałów
przepływu
informacji Urzędu Gminy
a PUP
Lata 2014 - Budżet
2020
państwa
1.2.3 promocja działań
PUP wśród klientów
GOPS
1.2.4 Zatrudnianie w
ramach
robót
publicznych,
prac
interwencyjnych,
prac
społecznie-użytecznych,
staży lub praktyk
1.3.1
promocja
programu
Gminy
Kościerzyna
wprowadzającego ulgi
podatkowe
1.3.2
uruchomienie
funduszy poręczeń na
tworzenie
nowych
miejsc pracy
1.3.3
wspieranie
organizacji
pozarządowych
w
powstawaniu jednostek
sektora
ekonomii
społecznej
y
Urząd bezrobotnych
Pracy
–
uczestników
prac
społecznie użytecznych
Urząd
Gminny
Łatwiejszy
Gminy
Ośrodek
dostęp
do
Powiatow Pomocy
informacji
y
Urząd Społeczne dot.
Pracy
j
wspólnych
klientów
Gminny
Powiatow Wyższa
Ośrodek
y
Urząd świadomość
Pomocy
Pracy
działań PUP
Społeczne
wśród
j
klientów
GOPS
Powiatow Urząd
Liczba
y
Urząd Gminy,
zatrudnionyc
Pracy
GOPS,
h przy
lokalne
robotach
zakłady
publicznych i
pracy
pracach
interwencyjn
ych i
pracach
społecznie
użytecznych
Urząd
Gminny
Wyższa
Gminy
Ośrodek
świadomość
Pomocy
programu
Społeczne wśród
j
mieszkańców
gminy
Starostwo Urząd
Liczba
Powiatow Gminy
powstałych
e
nowych
miejsc pracy
Urząd
Urząd
Liczba
Gminy
Gminy
podjętych
Gminny
inicjatyw dot.
Ośrodek
Sektora
Pomocy
ekonomii
Społeczne społecznej
j
organizacj
e
pozarządo
we
Budżet
państwa
Lata 2014 - _
2020
Lata 2014 - Budżet
2020
Powiatu,
budżet gminy,
budżet
państwa
Lata 2014 - _
2020
Lata 2014 - Budżet gminy
2020
Budżet
Starostwa
Powiatowego
Lata 2015 - Budżet gminy,
2020
środki
alkoholowe,
budżet
samorządu
województwa,
fundusze
pracy, środki
unijne,
PFRON,
środki własne
57
Cel strategiczny 2:
Umożliwienie pełnego dostępu do udziału w życiu społecznym
osobom starszym
Cele operacyjne:
2.1. Zapewnienie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania osobom
starszym,
2.2. Zapewnienie oferty spędzania wolnego czasu dla osób starszych,
aktywizacja osób starszych,
2.3. Rozwój systemu wsparcia na rzecz osób starszych.
Działania
Odpowie- Współrea
dzialny
lizatorzy
2.1.1
tworzenie
i Gminny
rozwijanie
systemu Ośrodek
usług opiekuńczych
Pomocy
Społeczne
j
2.1.2
wykorzystanie Gminny
możliwości zatrudnienia Ośrodek
opiekunów
osób Pomocy
starszych w ramach Społeczne
prac
społecznie- j
użytecznych
2.1.3
współpraca
z
PCPR
w
zakresie
organizowania
usług
opiekuńczych w oparciu
o pracę wolontariuszy
2.1.4
promocja
wolontariatu na rzecz
osób starszych
Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społeczne
j
Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społeczne
j
Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społeczne
j
organizacj
e
pozarządo
we, osoby
prywatne
Powiatow
y
Urząd
Pracy
Wskaźniki
Czas
realizacji
Źródła
finansowania
Liczba
osób Lata 2014- Budżet gminy
sprawujących
2020
usługi
opiekuńcze
Liczba
osób
starszych
objętych
pomocą
w
ramach
prac
społecznie –
użytecznych
Powiatow Liczba
osób
e Centrum starszych
Pomocy
objętych
Rodzinie
opieką
wolontariuszy
Powiatow Liczba
osób
e Centrum zainteresowan
Pomocy
ych
Rodzinie
wolontariatem
Lata 2014 – Budżet gminy
2020
Budżet
państwa
Lata 2014 – Budżet gminy
2020
Lata 2014 – _
2020
2.2.1
rozwijanie
Koła
Liczba
Lata 2014 - Budżet GOPS
współpracy z Kołami
Gospodyń zorganizowany 2020
Budżet
Gospodyń
Wiejskich,
Wiejskich, ch imprez na
sołectw
Kołami
Emerytów
i
sołtysi,
rzecz
osób
Rencistów,
sołtysami,
radni, rady starszych
radami
sołeckimi,
sołeckie,
radnymi,
strażą
straż
pożarną,
pożarna,
organizacjami
szkoły,
pozarządowymi, i innymi
ZSKiT
instytucjami gminnymi w
58
zakresie
organizacji
imprez
sportowych,
kulturalnych,
edukacyjnych i innych
na rzecz osób starszych
2.2.2
organizacja Urząd
kursów
internetowych Gminy
dla osób starszych
2.2.3
promocja Urząd
zdrowego stylu życia Gminy
poprzez aktywne formy
spędzania
wolnego
czasu
wśród
osób
starszych (np.: zajęcia
na
basenie,
nordic
walking)
2.2.4
tworzenie
i Urząd
wspieranie
Rad Gminy
Seniorów
2.3.1
zwiększenie Urząd
dostępu osób starszych Gminy
do
informacji
o
możliwych
formach
wsparcia
2.3.2
Realizacja
przedsięwzięć
wspomagających osoby
starsze w samodzielnym
zaspokajaniu
potrzeb,
zmniejszających skalę
ich uzależnienia od
Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społeczne
j
GOPS,
Koła
Gospodyń
Wiejskich,
sołtysi,
radni, rady
sołeckie,
szkoły,
ZSKiT
GOPS,
Koła
Gospodyń
Wiejskich,
sołtysi,
radni, rady
sołeckie,
ZSKiT,
Koła
Emerytów
i
Rencistów
GOPS,
Koła
Gospodyń
Wiejskich,
sołtysi,
radni, rady
sołeckie,
Koła
Emerytów
i
Rencistów
GOPS,
PCPR,
Starostwo
Powiatow
e,
organizacj
e
pozarządo
we
PCPR,
Urząd
Gminy,
Starostwo
Powiatow
e,
organizacj
Liczba
Lata 2014 - Budżet
zorganizowany 2020
Gminy, środki
ch
kursów.
unijne
Liczba
przeszkolonyc
h
osób
starszych.
Liczba
Lata 2014 - Budżet
podjętych form 2020
państwa,
aktywności.
budżet gminy
Liczba
uczestników.
Liczba
podjętych
działań.
Liczba
utworzonych
Rad Seniorów.
Lata 2014 2020
-
Liczba
podjętych
działań
Lata 2014 - Środki unijne,
2020
budżet
państwa,
środki własne
Liczba
Lata 2014 - Budżet
zrealizowanych 2020
państwa,
przedsięwzięć.
budżet gminy,
Liczba
osób
środki unijne
objętych
pomocą.
59
otoczenia
i
instytucjonalnej pomocy
e
pozarządo
we,
pracownic
y socjalni
Cel strategiczny 3:
Zapobieganie wykluczeniu społecznemu i wspieranie właściwego
rozwoju dzieci i młodzieży
Cele operacyjne:
3.1. organizacja czasu wolnego dla dzieci,
3.2. promowanie zdrowego stylu życia wśród dzieci, młodzieży i ich
rodzin,
3.3. wspieranie rodziny we właściwym spełnianiu funkcji opiekuńczo –
wychowawczych,
3.4. poprawa dostępu do edukacji dzieci i młodzieży.
Działania
Odpowie- Współrea
dzialny
lizatorzy
3.1.1
współpraca
z
organizacjami
w
zakresie
organizacji
czasu wolnego dzieci i
młodzieży
(kolonie,
zajęcia
pozalekcyjne,
zajęcia w czasie ferii
zimowych,
zajęcia
Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społeczne
j
Szkoły,
Komisja
ds.
Rozwiązy
wania
Problemó
w
Alkoholow
Wskaźniki
Czas
realizacji
Źródła
finansowania
Liczba dzieci Lata 2014 – Budżet gminy
uczestnicząc 2020
Budżet GOPS
a
w
zajęciach,
imprezach
dla
nich
zorganizowa
nych
60
sportowe itd.)
3.2.1 organizacja imprez Gminna
środowiskowych
z Komisja
tematyką
ds.
alternatywnego
stylu Rozwiązy
życia
wania
Problemó
w
Alkoholow
ych
3.3.1 prowadzenie pracy Gminny
socjalnej
z
rodziną Ośrodek
mającą
problemy Pomocy
opiekuńczo
– Społeczne
wychowawcze
j
3.3.2 rozwój współpracy Gminny
z
instytucjami Ośrodek
zajmującymi się dziećmi Pomocy
i
młodzieżą
oraz Społeczne
wsparciem ich rodzin j
(PCPR, Sąd, Policja,
kuratorzy)
3.3.3 Zintensyfikowanie
pracy
socjalnej
z
rodzinami,
w
szczególności
dotkniętymi
bezradnością
opiekuńczowychowawczą.
3.3.4 współpraca z
asystentem rodziny
Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społeczne
j
Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społeczne
j
3.3.5 Opracowanie i GOPS
realizacja
Programu
Wsparcia Rodziny i
Rozwoju
Pieczy
Zastępczej
3.4.1
wspieranie Gminny
systemu stypendialnego Ośrodek
ych,
organizacj
e
pozarządo
we,
Starostwo
Powiatow
e
Szkoły
Liczba dzieci Lata 2014 – Budżet
uczestnicząc 2020
Gminnej
ych
w
Komisji
ds.
imprezach
Rozwiązywani
a Problemów
Alkoholowych
pracownic
y socjalni
Liczba
rodzin, które
skorzystały z
pracy
socjalnej
Powiatow Liczba
e Centrum wspólnie
Pomocy
rozwiązywan
Rodzinie,
ych
Sąd,
problemów
Kuratorzy dot. dzieci i
Powiatow młodzieży
a
Komenda
Policji
Liczba rodzin
objętych tą
formą
pomocy
Lata 2014 – _
2020
Lata 2014 – _
2020
Lata 2014 – Budżet
2020
państwa,
środki unijne
Liczba rodzin Lata 2014 – Budżet
objętych tą 2020
państwa,
formą
środki unijne,
pomocy
budżet gminy
PCPR
Liczba rodzin Lata 2014 - Budżet
objętych tą 2020
państwa,
formą
budżet
pomocy
powiatu,
budżet gminy
Urząd
Gminy
Liczba
udzielonych
2020
państwa,
61
Pomocy
Społeczne
j
3.4.2 promocja edukacji Zakład
integracyjnej
Oświaty
3.4.3
rozwój
zajęć Zakład
pozalekcyjnych
i Oświaty
pozaszkolnych przy
wykorzystaniu zasobów
oświatowych,
kulturalnych i sportoworekreacyjnych
stypendiów
Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społeczne
j , Szkoły
Szkoły
Liczba dzieci
niepełnospra
wnej objęta
nauczaniem
w szkołach
Liczba dzieci
uczestnicząc
a w zajęciach
pozalekcyjny
ch
budżet gminy
Lata 2014 – _
2020
Lata 2014 - Budżet gminy
2020
Cel strategiczny 4:
Zintegrowanie działań na rzecz profilaktyki i rozwiązywania
problemów uzależnień
Cele operacyjne:
4.1. wspieranie osób uzależnionych i ich rodzin,
4.2. profilaktyka uzależnień.
Działania
Odpowie- Współrea
dzialny
lizatorzy
4.1.1 Współpraca przy Poradnia
tworzeniu grup wsparcia Uzależnie
dla ludzi ze środowisk ń
zagrożonych
alkoholizmem
Wskaźniki
Czas
realizacji
Źródła
finansowania
Gminna
Liczba grup Lata 2014 – _
Komisja
wsparcia
2020
ds.
Rozwiązy
wania
Problemó
w
Alkoholow
ych
4.1.2
Współpraca Gminna
Powiatow Liczba osób, Lata 2014 – Budżet gminy,
instytucji gminnych i Komisja
e Centrum którym
2020
Budżet
powiatowych
w ds.
Pomocy
udzielono
Starostwa
udostępnianiu pomocy Rozwiązy Rodzinie , pomocy
Powiatowego
psychologa
osobom wania
Poradnia
psychologa
uzależnionym
Problemó Uzależnie
62
w
Alkoholow
ych
4.1.3
Współtworzenie Poradnia
grup wsparcia dla rodzin Uzależnie
osób uzależnionych
ń
4.1.4
Doskonalenie
kompetencji
kadry
pomocy społecznej w
zakresie
problematyki
uzależnień
4.2.1
Spotkania
z
dziećmi i młodzieżą
dotyczące uzależnień,
wykłady
na
temat
szkodliwości nałogów
4.2.2
Prowadzenie
profilaktyki i zajęć w
szkołach zaczynając od
dzieci najmłodszych
4.2.3
Wzmożony
monitoring
sprzedaży
alkoholu i papierosów
przy współpracy policji
Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społeczne
j
Gminna
Komisja
ds.
Rozwiązy
wania
Problemó
w
Alkoholow
ych
Gminna
Komisja
ds.
Rozwiązy
wania
Problemó
w
Alkoholow
ych
Gminna
Komisja
Rozwiązy
wania
Problemó
w
Alkoholow
ych
Szkoły,
GKRPA
4.2.4
Wspieranie
i
inicjowania działań na
rzecz
profilaktyki
uzależnień
w
środowisku rodzinnym i
szkolnym
4.2.5
promowanie GOPS,
postaw społecznych dot. GKRPA
ń
Gminna
Komisja
ds.
Rozwiązy
wania
Problemó
w
Alkoholow
ych, grupy
samopom
ocowe
Instytucje
szkolenio
we
Liczba grup Lata 2014 – Budżet
wsparcia
2020
państwa
Szkoły,
Poradnia
Uzależnie
ń
Liczba
spotkań dot. 2020
Gminnej
Szkodliwości
Komisji
ds.
nałogów
Rozwiązywani
a Problemów
Alkoholowych
Szkoły
Liczba zajęć Lata 2014 - Budżet
dot.
2020
Gminnej
profilaktyki
Komisji
ds.
alkoholowej
Rozwiązywani
a Problemów
Alkoholowych
Powiatow
a
Komenda
Policji,
Straż
Gminna
Liczba
dokonanych
kontroli
Lata 2014 - _
2020
KPP,
Zakład
Oświaty,
ZSKiT
Liczba
podjętych
działań
Lata 2014 - Budżet
2020
państwa,
budżet
GKRPA
Zakład
Opieki
Liczba
przedsięwzię
Lata 2014 - Budżet
2020
państwa,
Liczba
przeszkolony
ch
pracowników
Lata 2014 – Środki unijne,
2020
budżet GOPS
63
zdrowego trybu życia
oraz
zachowania
trzeźwości
Zdrowotne
j,
Poradnia
Leczenia
Uzależnie
ń
ć w zakresie
promocji
zdrowia
i
profilaktyki
zdrowotnej
budżet gminy,
budżet
GKRPA
4. System monitoringu i ewaluacji Strategii
Za koordynację realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych Gminy Kościerzyna odpowiedzialny jest Wójt Gminy.
Sprawy organizacyjne związane z procesem wdrażania, realizacji i
oceny stopnia realizacji Strategii należą do zadań Gminnego Ośrodka
Pomocy Społecznej w Kościerzynie.
Realizacja
Strategii
Rozwiązywania
Gminy Kościerzyna na lata 2014-2020 będzie miała wpływ na wdrożenie
w Gminie Kościerzyna nowoczesnego modelu polityki społecznej.
Strategia kierunkuje działania władz samorządowych i instytucji pomocy
społecznej, w tym Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej na pełnienie
aktywnej roli w budowaniu nowoczesnego systemu pomocy i integracji
społecznej. Zorientowanie strategii na wybranych grupach socjalnych
przez pryzmat działań strukturalnych, inwestycyjnych, rozwojowych, jest
64
najlepszą możliwością poprawy sytuacji wielu osób i rodzin, a także
zaktywizowania wielu grup podlegających wykluczeniu społecznemu.
Monitoring i ewaluacja zapisów strategicznych polegać będzie na
systematycznej ocenie realizowanych działań oraz modyfikacji kierunków
działania w przypadku istotnych zmian społecznych, które mogą pojawić
się
poprzez
zmianę
regulacji
prawnych
czy
też
poszczególnych kwestii społecznych.
narastanie

strategia rozwiązywania problemów społecznych gminy kościerzyna

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zaćmienie Księżyca (Krwawy Księżyc)

Projekt uchwały na druku 41 w sprawie wprowadzenia zwolnień od

Regulamin rekrutacji i uczestnictwa w projekcie

raport monitoringu strategii

Ślimak wstężyk gajowy - Liga Ochrony Przyrody Okręg w Gdańsku

Uchwała Nr XLVIII/……/09 Rady Miasta Kościerzyna z dnia 30

Kopia zawiadomienie o wyborze najkorzystniejszej foerty

"Kaszub Travel" Biuro Turystyki Zagranicznej, Koscierzyna, Rynek 4