(jak <.lwóch (Wia<.l Zybcrk

11~
(jak mą .. i .yn) 1976 ro k\> po U-.ydliesm <.lwóch latac h taloby ,
(Wia<.lomoki na tcmat Zygm untów u lupeł niły KrySl~ n a Zybcrk ·Pla ter i kuzynka. H~I(na So k ołowsk a. )
epitafi um w tym kok iele. Zmarł w roku 1897 pochowany na
miej!ICowym cmc manu. gdzie znajdują si~ groby wiciu Hemplów. M i ał jednego syna _ Alchego (11),
K a z i m i c r z (18%_I94 ł ). legion ista - l rLec; sy n Joachima
; Anny l Bą<.l .yń,k ich. unx!zii .' ie w roku 18%. Wspomniany
jOl! podpułkownik Bagi ńs ki pi= w ~wej hią~ce o ud lialc Kazimi •• za w dzialalności ni(pcxllt~ł ościowej przw pie r wszą
wojną światową. Potem służył w Legionach i braI udział .... wojnie 1920 ro ku. Ni~ ma informacj i o tym . ja kie były jego dalue
zasługi w cusic niepodległoki . Był in';'ynierem. W ro ku 1939
70Slał mianowan\' na burmistrza Chęcin. W,i ety jako nkład nik
w ro ku 1939. 19iń~ł w OŚwię<:imiu . Jego .yn. Jerzy. był tam
równiej ..... i~li on y. ale ocalał. Po wojnic pracował w ~gnicy.
Bra k w iadomości O daISI)'ch losach J orzego .
Alek sy (IIJ ( ł 885-19291 , rol n ik _ j(d~ny syn Aleksego
Józefa i Jadwigi Dmocho",-s kicj urodził ,i~ w ro ku 188 5 .w Tu ·
chowinu .
O dz iadk u i o tyciu .wego ojca ta k pisze (notatka <.I I~ Kazimic ..~a Hcmpla) syn Alek,ego (I I), również Aleby (III). zwa ny
Leszkiem:
.Tuchowicz. bo O ni m tO bo;dzi. mowa ". moich ,,-spornn i. niach. po łotony jes t na Pod lasiu. przy starym trakci e prowadzącym z Łukowa do Żde.:howa. Kraina tO równin na. częścio­
wo pod mokła. władana niegdys przn Jadtwingów. po których
pozostały jc.,cze do dzisiaj ~.7.l k i ich warownych 7.a mków,
usylllowan)"ch -na wzn i..ieniac h terenowwh. O ki l kanaście
kilometrów od Tucho"icza Idy rodzinna "':'ioska Sienkiewicza .
Wola Okruj. ka oraz Burzec. w któ rym. wwług powieściopi_
sarza. zamieszkiwać mial" Skl'"letu,ki, posyłają~y ."·ych synów
do szkół ojców pijarów" Lukowie.
Fakt~czn i c jedna k okoliczne ,,-sie i pomniejsze dwory, i mają tki należały <.lo Dmochows kich i Tu k ałłów. których prochy
pod prastarymi po mnikami. o zata.tych p rzez wieki. ledwi.
je;;7C7e cz~tcl nych . napi~ach. >poclywają na starym cmentarzu
tuchowi~k im - jedynej wÓwczas w~; kościelnej. Poprzez mari aże Tuchowicz ·oraz Sarn6w. Jeleniec i Sie nkiewiczowski
BUllet przes;dy na Dmochowskich .
Z jedn" z nich - R07alią - ożeni! .ię w roku 1820 powracający 1 kampani i n apo leo ń sk iej kap itan gwardi i. J oachim
Hem pel. biorąc ... posag u mają te k Tuchowicz , Joachim zmarł
w ro ku 1874. pr.:cŁa7ując mająte k syno "'i Alekse mu [I). zma rłe­
mu 1 kolei w ro ku 1897. któ ry pozost a w ił syna jedyna ka _
Aleksego [II ) - mojego ojca . Joach im, choć wic ie lat , tra,,'ii na wojac"c. o ka zal ~i ~ pracowitym i zapobie81iwym gospod arzem, wprowadzając w Tuchowic zu post~powe metody go,pocla rclC w po.Ównaniu do 7a.tanego tu prym itywu, pol..
gającego głównie na hodowłi owiec. Stąd pochodzić mia!a
n3tWa Tucho"ic7A: Tu _ ch6w - owiec ... •
. Ojeiec nasz urOdli1, i; w Tucho wic>u w !885 ro ku Z mat ki
Jad wigi l domu D mochows kiej i ojca Alchcgo [ I]. który w dn iu
\>rodzin jedyn ak a m iał już s7eś.ćdzi", i ąt dwa lata. Chlopcu
5. Glllqi Aleksego Jóufa (/823-/887)
prof~sora
rolnika
Alck"y. czwarty syn Joachima i Roza li i Z Dmochowskich.
urodzil si~ ... TucllOWicIU w ro k u 1823. Ukończył szkolę roi·
niczą prz) Instytucie Agronom inn)'m w Marymoncie, powo·
łan~ m w ro ku 1816. ak uruchomiony m ... 1820 w dawnych
dob rach Marys ień k i Sobieskiej. na wzg6r.:u z,,'an)'m Mont de
Mari e. Insty tut został zam k n i ę t y po Powsta niu 1830 roxu
i olwa rty po nownie w 1836. W laiach 1836-- 1853 kierowany
pruz d}nktora Michała o.:zapows kiego. w rok u 1840 zoslal
p"e ksztako ny w Instyt ut Gospooa rstwa Wiejs ki ego i Ld·
nictwa.
W hią;_,e Z u'ki Marymomclyka Jordana J uliana Wit·
niawski cgo (Wa n,za wa 1911, s. 15-16) dowiadujemy się. te
.wy klad hodo",l i inwema rza powierzono uzdolnionem u w t)'m
kierunku i ró " niei zacncmu pedag08ow i. Alekse mu Hcmplowi·_
Po zamkn ięc iu In stylut u w Mar}moncie po upad ku Pows tania S\ynniowego Ale ksy - ja k pooaje rodzinn~ ge nealog He·
lena H.mpló.... na _ wykłada ł przez jak i ś Cl'a S w Sz ko le Rol niClej w Dublanach ( późn iej.za Akadc mia) , Pote m osiadł w rodzinnym Tuchowic zu i w pMn)m wie ku oieni! s i~ 7. s...-oj ą
CiOICC lll~ .im trą. Jad"igą Dmochowską. Jego staranie m wstał
wybudowany kooci61 parafialny w Tucho .... iclu, o czym św iadcl~
_ _ J.
", " ,~,
'"
n~
chnci, ,więlym nadano im ię Alek sy. Dliadek bll 11abfao
~rowia i zma. 1 w rok u 1891. kied~ .i<ao $yn mia l dopiero
12 lal.·
. Po ' mifKi męb. matka o;ca mego sa ma obKb ~an~d ma·
jt lku i dlu. ie lala .obiła to dobrze. &<Iyt Ba,«1 za ł)'<"Uo , ... ego
m ~ta . lubila u jmo ...ał się gospodul>t ...~m ..... prt«i ...i f1'i" ...·ie
do nicJO. 0 1iadek Althl. mimo t<: nie mial !ludió ... ~yi:Znleh. ~e zn''''''I..."m ujmo .... al ~ię mW)cyn, . l eny! podobno
dobrl. i na wydzielo nej clęki p(>dwórza m.j'lk o ..... e.o. pnyleglej do s I31l'j oficyny. pełno b~!o UW!l C furmanek chloJ)skk h l chor}'mi po poradę.
·Babka . op.ÓC1. l.in lcrnowania maj~lk icm. pilnie baczyla
na pra ... idłowe ",)·cho .... nic i naukę syna. któregu u(7)'1i POCZtlkowa w do mu lalrudnieni do tego celu naucl)·d cle. I polem
W)'sWa brl bk a ojca do Kra kOWI na nudil rol n e. Z l apis ków
brlbki i tachOw;l ncj kOft~pondmeji matki 1. synem wyn iki . ił.
od mlod )-.:h III ojci«. jako pU)'u l)' ,ospodan Tueho",k za.
ty...o im cleMl ... al .;~ roln iclwo:m i jut jak u $l lMknt udl idal
babce instr ukcji. jakie Ba przyklad na",-ou nif n~lowwat pod
ziemniak i iłp .
W 1907 ro ku ojci« po.nal W Krako ... ie pói nicjsz~ SWł '.onę.
Jadwin Rl« l)'fk~. córJ(ę MalcUSJJ. buchali • •• tll rudni o·
nego ", Slpiko",ie w cukrowni. Babka była pr7.f~; "'·nl zamiarom
ojca wzięcia z. tonę osob)' SpoZI sfery ;óc miańs k i cj i miala
jut. up8trzon~ 10nę dl~ ojca. klór~ jed nak p')l>la ...·il ... ' ''''oim
i ", 1909 roku o t<:nil .ię zt s",-oj~ w ~br~n • .
WOb« talcdwi~ u kładnego. a poe>ąt k o ....·o na ...."t wrCCl
wrog;cao. Uł lOllU nk owa ni a się prlC t babk~ do I~nowcj njeiec
obj,wuy .~~dy .... mająt k u. wybudowa l wbie no wy d ... Ór i zami.ukaltam 11on~ . Dopiero gdy w 19 11 ro ku pnyucd lc m na
' ...·ial i babka . eht •• ·nie ehc~c. mi~la wnuk~. stos unki 7. I~­
nOW4 ulclli)' dalucj popra ..... ie .
Ojciec:. od dliec:ka wycllo ....lny ni wsi. byl umi lowan ym roi·
nik M= 1lI i po ulrooczeniu studiów .... Krako"ie pru~ 1 ulko",icie
u.mtd nad ,ospodlm",~m roln~m . kl ó" wkrótc. ~1 ~lo .ię
'""lo"m dla ulej o kolicy. kdnoudn M= p.o wad zit ZIłC~~1 ojciec: I URI inwnl >~ji ",. postaci melioru j; ut ylkó w , ol n ~ch
orat na powicrnhni ok oło S ha zalo tyl ....wn.1 pla nó ...· op"·
co ..... n)'fh pn;u profesora Sc:henfeLda pa rk w '1 ) lu angielskim.
spro ..... dnj.c .... icle galunków i odmian dn ..... i knewów ozdob-
•
nych . Od r"mOnIOW, 1 lakt<: Sla rc b\ldynki .ospodarac oru
wyb\ldo,"..1 no"" Slajnię i lrilkupięl.o...'Y ' pichlc.z.
Da5Y lO tIlo'ły ninpoł:ojnc ; w ó"'-.:znncj Polsc. pod za boRm r06yjslr im rora7. imM=l~ ",,,, niwwal się ruch wY2...o1.6et)·. Ojciec nieu k ,h'óe od pracy zawodowej C"Z)'nnic uuutnktył
.... tych .k cj .~h . M i~7y inn)"mi lorl!~niw ..... ł ,"t wsi OO:holniC24
~I raż ogn i o",·~. pod pT1.ylrrywk~ klórej P'V""ad r il tajne- nkolen i. uiwi.damiają~ i przygotowujące młodc um)'sl)" ~ hłop$kie
do maj ,eyeh wkrÓtce nadejK w~'d aTzeń polit}~Inych . [W po.
bliskich li sach uClyl chłopaków wiejskich SITulania - wildo mość od K. H.] W 1913 ro ku urodził się mó j brat. KI1;m'crz.
Wi omą 1914 nlwiQlał ojciec w s ....j lajn.j pracy po li t)·cznej Ilos unki Z Komitet"m Warszawskim. Nicsl.ty. Idy wraclł
Z Warsllwy. wi oząc jakid tajne pisma. zost ał na IIKji kole·
jo~j Mienia u myman~. a na skulek zn l lcl:ien i. pny nim
przez policję clrsk, I)'ch malerialćw _ Irfizto"'"lI ny. Prn .... ie·
riony 1IOSI" do więtM= nia UedculO w WaB z,wic • • $I. d ",. głłb
Rosji. Pmbywal w więtifTL i u dl3 poIilyt"zn)-.:h ",. urlC prlwie
el l•• )" lali . , dzie lcz","OIOno mu na Sl udio",·.nif rol nlclwa
l pod ręczn i ków. W opkCZęlO'""lI l1ym PfU I komendania więzie nia
doK pokatn ym notesie zapK~",..1 "''Ystudio wanc: z ksi,ttk
kW(Stie i pro ... adzi! pam iętnik . Zoszy! ,.n udllo się ojc u P!"lY'
",id.ć l f sob~ do kraju. Z li~lów pisanych do Mlllki uchował
s ię Iylko jo:d~n . 01 0 jelo treU :
14 VI 1915 rOk
I
•
!
- Dro ga Jadziu!
Ja [po"'t~naj~ec się ..ja" il>iadc2y o tłumac~niu t r01yjskiego]
olrtymakm Twój roz ~czli ....")' li$! 1 19 IV. Pmnę Wu wuy·
. Ikich. abyk ie się nic niepokoili, po ni .wat jes!cm zdrów I motnJ
pra ...it na pe"'no przypu m: zać. na podslawi. obecnego rncao
Olanu zd rowil . t<: na,",,' gd yby trzeba bylo sitd.ict w ... ięzieni u
jntttt b. dN, o. o no na pewno się nie ttpsujc . Ja pn:ypuuaam.
to: lny mojc poc7.1ówk i 19in~ ... Ja n M=pokoję się O li, t do
Zd7islawa ... ponicv...1 ra",,,rlem w nim wat ne wska l ówk i od niKnie "ICłO l ospod.a rsl ...... kkl; t)'lko otrtYman If n liii •
nl l)'fh mil$1 mnie uwiadom.
6 Cttrwcl powiadomio no mnie . k OI rzymalcm prlCku n'
sa rubl i. 8 cterwCI. n. podsta ....i. m)'<"h częsl ych próśb, "',,zwa no mnie do kanloru ; powiadomiono ."<t<: wzór upowdnicn ia
",
",
w),.bny pruz Z.b ida"". juł n,ad!.Z<:dl. a \Ol c;'IIu PIIn.I miuięcy
olny~m '0. Upc>"""nicnie d am z..msb ••o,,·i. Ił p.o .. ad~n i.
WSZyS, kKh bi'łll pozOIU",iam "1'Iączni . Hd i. a h .)" _ Tobie.
Pl"O$zę Cit . J ad '';u , i .-Obowią.uj<; uspokoił m()j~ mac kę,,a bym
dawno naplSl' do niej. al. gd~ pom ~-słt. f. lisul
ni. będzie
w SIanie pn«lyllt, .aniocha bem tc~ listu. Ty w ostatn ich
dwóch lisiach nal.,ln. abym napisał u wbi<:.
Dob,r. WiUI. t. nigd y ni. lubilcm ujmo ...'.ć innych .""oj~
o.ob•.• teru. w ok,,~~j. lak trudn}'m dla Pol.~i i w ClI.;.
prawi. wojny świ atowej. nawe, my~I.'; o.ol:>i. nie Imi.m. a l~' m
bardziej pisać. ucz poni.".! te wiadomoki są nitzb~dn.
'''go
dla Twojego 5p(1 koju. postaram . i ~ PQIt 'ÓICC opisać o bce ne
tyci • . W'l aję o piątej rano. czySlc,~ nRc'yni•. sprzą!.m cel ę.
t. laj~i~ lajmuH mi około go<lliny. U mnie w « Ii oltien ko
laWSl'C OI .... art. i dla tego lawsze ~wi.l., pachnące wi05 n~ i I~­
bm; powiw7.C . Czuję w so bie tyk łwitt,ch ~il i mylli. te ni.
mog~ nic1.)'m ,ię raj'lO!. Sp3«ruję po «Ii. po CJ)'Slej uarn.;
i bI~'sz,,~cej jak lustro podłod7t . Okolo o»mc; ,odliny pl'N '
judasta P<Jda,R W1'7~l.k i chlcb. potem W)'pu"claJ~ na prttchadzkę . spaceruję 1 ~20 minut . po pow.ocie (7)'llm. Ile to
pr.~~ho,bi mi ~ta l n'o z lrudnołci~. ponicwd ni. m~ , k.. pić
m~śti na czYlan)'m temacie. O dwunastej obiad . po tt 6rym
zno .... u sp_ceruję po «Ii. a o koło god.i ny UH-nUl.; mo ...·..
spaceruję na dwon. o k oło 20 mi nu l. Po t)'m 'pacer •• CI)'lam,
O 8<>dlinic <»iem n~ ...j podają wrzątek i k ol~ cj ę . O dyiewi(t ·
nutej apd . a o d "'udz;cstcJ ,071ega się gwi1dck na kład .. n;.
~ię Ipat.
Jut IRIO. moja droga , i pr,dk o bo;dzi. rok. jak opuścikm
Po l skę. dom. O.bie ; swoją liemi, . o kl ó rej Tohi. tyle mó .... ;l_m. ,d~' b)'łcm T .... o im narzcelonym. i choc.at po', ba" .. ion~'
wiadomoki O T .... ej In ieny1.lnc slowo - Z. J. B.] ni. upadl.m
na duchu •• na"~t ~mocni"m się i ~d ro .... jc mnie nic zdradzi lo.
Oczywiście bywają •• ,aie momcnty. gd)' mył/ę. te w niCl~'m
.....am nk mo", pom6c. a t~ tko jenem cięta"m . To nie jcsI moja
...; n.a, aLe tylko na~ugo nic51.częsncgo polotenia. Pracu;cmy
na korz~K ogól... a Ty laC')'naj "Cl~t ~l arslCgo s)'na k ochać
"sz~'slko i ,",,~I k ieh. !;Ió",y zaslutyl; na milość, Pmtaraj
.i(. kb)' JfgO ...... pomnimia o .... ojnic 11,!,"zyly s~ , pic''''szł
miloki. oJo Poliki. Tli .... sz~scy ob,:1I0,hą sit Ze mną doit jI.!"UCznic. Oni co! przc~luwają , kim ja jeslem. i mot~ b)'t dzięk i tem u
lt7ym3j~ mnie " . poJed)'nc,cj cdi. z C1cgO jt,tcm bard w r~d .•
Gd~ wiO$łlą
1918. po zwy<:ię.t .... ie .....·oloc; •. 0""'.,.10 poliIy.:zn( więlic n i •• oje;'. J)T7C1 pntn lo pół rok .. musiał ;c~
p". by...-at w Uli • • nIc maj'4C motłiwoki powro lU do kraJU.
P.-aco...1 na Wii W kolchozi. i stamtąd pnysbl Ibl. który
,uho..,.1 .i~ ...· or)"ginak . Kiedy wr.$7Cie pod koni« 1918 roku
po"'T~ił d u Pol~ki i zjawii .i~ w dum u. pierw.,)" wlallCiwie raz
ronomni..... idliakm .woje80 o;Ca. l Iym w rdzicj Kuik (I d .... a
I.la młodIT~' . Ojcitc ,ab<al się niezwłocmi. do prac)' przy opus.·
ClUn~m i zd.wa~to ".. anym gospodarsl",ie rolnym , 1\ H"}" byl)'
ni.lmicrnic (iętkk w Ojczytnie. klór~ od1)'1 k .łII wpra"'(hie
wolność. alc pflel dl .. gi. lata ckspI0310"'3na i 8rab'on~ prlC'l
zaborców byl. bied na i .... yni slClOna. Ci~tk~ pr.cą i m otnłem
pusta .... ił ojciec maj~te k na n08i. Gdy przyszla wojna 1920 ro ku.
o;Ci.c bez ,... hania. ja ko prosty uł.ln ..... r11.1 .... tu n)·m koni.II'I.
... n,,1 do obrony kraj u. by i lym mzcm broni<! lak nied3wno
odz)'1 k.ncj woln<»(i. Na s>:częście po kr6t kich ....o;.nn)ch wy_
pra ....ac h. 1akofH:lon)~h zwycięską bit""'! pod W. rsu ..'_, ojcie.:
powrócił do domu i po....tórnie Z3bral się do prac)' n. t oli. Mimo
nowJ""h trud n" i gDlipodarC"l~eh - wroga armia ' n jenclC
dosK1ę1nie ogrtbila i .plądro .... '" majątc k - n,uadl" ,o la~tyn,,1 ojde.: jako najlepszy gO'lpodan w po .... iecie.
Od s~., i adó ....... yrMnia! się pn.Me ...... yst kim Iym. k linoWOC7.Cłn'al 1 edtnikę roln •. sprowad •.aj:te wydljni.jne mlUyn~ i naW1(hia do uprawy roh. Na wyso kim po~it>m ie pO~1a,,;1
hOrluw l,. prowa di" ~.rodow, obo.~. chl .... ni , .• la kic ulubio n_
pr1tl ~ i <bic hodowlę ko ni . Dwa w~'.o k i.j krw i o,ier)' p oprawjal~
ras~ koni ... iok iań sk ich. Na ... et 7. dal szy~h o kolic gromadni.
p rowad~,on o do T ucho ...ic"La klac~e.
Ojc;ec prow~d,il go<podarkę na~ienną 1bó!. burak ów cukrowych i IraW, W maj ąt ku roiło się od ró~nyc h spe<;J ali.tów
2auudnion>ch prze' o;Ca. a takie l rótn)'ch Ii.m i llklad6w
nauko"' ych. ZO$tała ukomana rOZPOCl( ta jniclC prJcd woin~
melioracja l~k . ktÓ.e z b~gn;sly<:h pó lnófuiylkó ... "a ty !Cię
nad podziw ... ydajnymi ląkami . Do Tuchowic7a u .... ila!y td
pi• • wsl'X w powi«ic traklory. 1;\\'3"" wledy ciągnik am i ro lnin~mi. a taktc w 1923 .ok .. komplet płu,6w p•.row)~h.
N~ motn. po .... iedll«. aby ojci..: był .......·n'd, ' I k unodry
.... inwnt)'Cjach dla wlunego domu. Są~.d l' midi pi,kn ic!v(
meble i salony. clCj!anbu powozy i karet y, W Tucho ulClU
lI nito .... s'~ sl k o ... obejściu i na polu. alt dwór był skromny. 3C1
dO~1~ ln i. I'i< kn icj.~y b~1 1yl ko park. I'o lrzeby ~ospodar~twa
'"
roln~,o mialy u o;.:a u.wsu pierv.'uo:ńslwO p< lCd ;eso
bami OSobi$l~mi. Wuclti luksus ... tyci u domow~'m
pou'u uwabi
za zbędny. i'\ie <».naaalo to. aby nanej maI« u~ nam C7tłOił
brakowało. wr(a przeciwnie . ale 10. co mic lilm~. b)'ło UI ...,ze
$Iuomne. choeiat solidne. Sta ...iaj~c. wysOko i d ając prior)'lcl
p<)(r~bom ,ospodarsl ..-a. hOkio ...-a1 ojeic< updtic. kl6r4
mo:tna b~ sprowadził do lwierdzenia. k ojciec t~ł I goJP.O<
darst wem.' nic I ,ospodarstwa .
Kochając z iem ię i widz,c jej polrzcby. mial ojc iec takU ,łę­
boki na~unck dla ludz.;. kt6,zy 1'11 niej pracowali . ZaW$ZC ",idz.;.1 potn.cby prlcownilf,,6w i ,ich troski czy Jd~pC/ty i w mi a ~
s""Y"h mC/illwQki ~Iaral się im pom'x. W)"<,hodz,," naprzeciw
i naBradując dobrą. neldną pracę - z ~a lą bnwl8lQdnok i ~
tępil pruja wy niedbalstwa i Ick~cwdcni .·. Surowo kll'1ll przewinienia. dllj~ jwnak motli waAt popraW)'. SI06Uj~ rOint metody
w>"<,howlwac. Podc~ie do ludz; oOCych bylo zm v4 b.rdzo
pądobne do metod. jakie st o'lOw31 o;eicc do pu. Od d2iccka
uczył nu ua(u nku dl. ciętkiej pracy rolnita Clplioncj w pocie
I
znoJU.
~.
G~bot o wl ~'1o mi lię w pami~ Ilk ie <)(0 w)'(jarzenie . Kie.
dy{. ,dy bylem u ojca w je,o gIIpinccie. a miak m litdcm CI~
olicm lat . ..,zedl do op jakiś tral<!OI'I)lSII. z bardto brudn )'mi
od smar6w rękami. Widz,," czarne ja k u Murzyna ,ęco: ucz,lem
się z picao ~mi~. I ~tcd)' ojcit<: zcrwal s~ od biurk •• podszedl
do mn ie i powitdzi l l:
~ To 5.iI ręee zabrudzone przy pracy - idt i <!lcalLlj tę brudn,
rękę~, a ja bez sp,teeiwu mllsiakm spełni ł t}~leni( ojca ...
Naut i pobier. li śm~ poc z~tkowo w dC/mu. po nym prlez
dwa lila w , imnazjum w lukowie. Z kOl,ci zostaliśmy umi eszcze ni w ,im nnju m ojc6w marianów pod Wanu ...·~. sklld po
dwóch I."ch Kuika odda! ojciec do Korpusu KI <UlpW wc
L ...'Owic. i jI. pIlChywate m na Bie lanach at do uzyskania ma•
lury.
lalem. &d~ przyjddbliśmy na .... kacje, m usic]iłm)' t~ć
~Iu, pro"lmu u.jęt oplllCo_ne, o prlC)' ojca. W pro"" mie
t)·m. ~WSZ) od godzin) szP:sIcj rano. z dokladnoki, do
pięlnastu mi nut. usti lony byl c:za.s rótnyo:h cz)·nnoki . I lak :
6 I'1In o _ pobu dka _ wstawanie i m1<'ic się pr~y Iludni.
6. IS _ obrl,dek i czyszczenie koni.
6. 4S _" imnISWh ~
7. 15 - k,picl w I"lCCC.
,
B.OO _ i ni.dlllie.
B.30 _ nauki o koniu.
9.30- 12 - cus wolny.
]2. 15 _ pog1>da.nka z chemii. i tlt dllej at do wit<:zora .
Nie ~ powiodzict. ab)jmy 1 bralcm byli tadowoleni z II·
kk,o ~dl.nil wakacji. alc mo",,~ nic by/<)•• byśmy mogli
okauć . woje niczadowoknie. Pmz Clły okres nastej młodoki
at do trasic1.ncj ' mitrc; Ojcl "" 1929 ,oku w)'ChoW)'wani by·
tiimy po , plnllisku. Ct~ 10 będ~c .... $Ekolach, cr~ w domu.
nic d~sponowali łmy powdnicjs.z)mi kwolami pieniędz)' OplÓCZ
minimaln)'ch kwot na rozr~wki C'ly stodytze. Chot ojcitc na
pewno mÓI I sobie na 10 pOlIl'01iĆ. nie pO$i~dali ~m y kosztown yc h
moj6w. pn:ybor6w ilp .. a taHe pn:cdm iol6w osobisle,o ut~­
tku. jak lower cty .pa rat fOlos.raficzny. Mie liimy je<lnak Zl wsze
porą(lnic wnl~j~e ubl'llnia~ mocne buty. ze,,,ki firm~ Lonkompa sy i laIIrki dynamodckll)"<':mc ( .•. 1. .
Opróc~' pro...·adzenia l ospodan I... i " Y"ho"''Yw. nia synÓ'&'
ojc iec nau mi. 1 ju~ Czai 1'11 rbineso lodaj u formy n to~nil , ebłop6w w rolnict,,·ic. a lat k częst )ch t..io:u"" i zaj~
.... ocootniaym oddziale .. rity ogniowej. klórej oJci« byl na<;zelnikiem. Gd~ wybudl l pot.ar. a było ich ... o kolicy wiele.
ojcit<: siadal na konia . opl.y .. al się plS~m z parabcnum i jechal Tlttm '- oddlia~m kicroy.:a'; akcj _ ołniow~. Wracal zmc·
CEony i osmalony. I CZHlmi i poperzony. i opo .... iadał nam
zawsze o wy(\lrłeniach przy ogn iu. Kiodył pll takiej akcjt n.·
bawił l ię ojckc duru brzusznego. napiwszy lię po P lzeniu
o,nia z jII kici' uratonej studni. Jak pa·miętam. bard 7n (iętk o
to przt<:lIorowal. Inn ym llIi.m\ pędząc do potaTU nocą po ni.
znanej droott. kO"" lię lwaiii na ,ja k i mś .... ykrocie--i ojci« zła·
mel no,ę. Źle mu ją złożyli i pot_m mial lę nO'ę nieco I krzy'
"nn.
wi oną·
z...,ze
czrnny i zajęty ró!n~m i problem.m i. nic lubil się
bawił. nic vał w karty. nic palii i nie pił. W jtdzeniu nie "')'·
bredny. lubił proste potrawy i jadł z umiare m. bwsze IIolllj.1
w nu lIładę. ze od stqłu powin ....o $łę ... st ...... t z UCll~ietn. te
jcsttzc by si. rot zjadło •
.kd)·n~ plsj4 op b)'il konie. Oprón hodowli uj mował
.;~ taUe sportem jetdzicckim. Mial ... perkI> u~dton~ perCOurs i jak byl w domu . codziennie skakał pn:c:z pnnzkody.
Z~jęci. " nic przen kadzały mu jednak w podstawowym zaglIdnicniu. kt6rym b)'lo W1!orow. prowadzenie łOłpodar$lwa.
\lo
Uprawiając na'
niezbyt mocn~ch glebach pszenic~ i buraki cu'
krowe. ojdec przekonal s~siad6w. te rośliny te idą nie wlko
na włakiw~'ch glebach pszenno·buraczanych. a laldy to tylko
od sposobu uprawy i nawoten;a .
Niestely. w~bilnic inlcns)'wnc prowadzen1t gospoda~twa
na\ralilo na znany kr}'ZYs ekonomic7.ny w latach 1928-1930.
Wygrały ....,t.d~ gospoda~nOia Iradyeyjne. nic wprowadUlj~ce
wysok ich nakład6w. W takkj sy!Uaeji. nie pnestaj ąc gospo.
darować w Tuchowiczu. podjął ~i~ ojciec :(3n~du maj~tk6w
ziemskich. widląt w tym możliwość poprawienia sW'>;h finan.
s6w. Byty tO; maj~tek Bar/omino.....iasno.ć ZygmUnlft Hempla.
i Kurowo w wojewódltwie bialo.lackim. Pami~tam . jak O$lalni.
nasze wakacje la t)'cia ojca spo;dlalismy w 1929 roku w KurOWIe.
Tym razem .....·olnil nas od n:gulaminowego tj'cia i opr6cz
ja~dy konnej oddaliśmy się gl6wnie polowan;u na kac1k i i lowienill ryb w Narwi. kl6ra wra~ Z labir)"ntem swych liclnych
odn6g i rozlewisk. p=plywała obok mająlkll. Ojciec był jui
wtedy zbyt laj~ty swymi sprawami. aby poświ~cac nam wi""ej
ClaSU. Jednak co wieczór. na spolkaniu po kolacji. rozmawia.
liśmy długo O bieżących wydarzeniach. p"y czym ojci"" wla.
jemniczał nas w złmone sprawy gospoda~ki •.
Po sko ńczony~h waka~jach wr6cil. m na Bielany. aby 7<lli.
ClyĆ O$tami rok przedmat uralny, a Kalik ..... rócił do Lwowa.
Je~ienią dOSiali_my alarmująq wi adom~ć od matki, le oj<;icc
jesl ci~żk" chory. Ojciec '" tym okre<ie bard~o duto pracował
i brł ..... ci~głych ro~ja,dach l Tuchowicm do administro ....·a nyeh
przez siebie majątk6w, Będ~c w Kurowie d(l~nał skaleczenia.
bo.po ..... /oleniu buta na nogę jakiś nicdbałe przybil~' gwóźdź
uWIeral SIOp~. Ale Ojciec nic miał czasu na u~un;""k tej usterki
i poszcdł do zajęć. PO ..... slała drobna ranka, klÓra się zaognit-..
i noga zaczęła puchn~ć. Udał się ojciec do jakiego~ felczera.
klóry ran~ powier1.chownic oJ>3lr>.ył i ojciec nadal pracował.
Gdy po paru dniach pow,;lała gorączka. udat się do szpilala
i dopiero zawiadomił malkę. która go niezwłocznie pr7.e wiozła
do najlepszego prywalnego npilala w Warszawie. Po kom~lillm
naj lepszych lekarzy sugerowano 'ojcu amputację nogi.
co
nit chciał się zgodzić. Była to lapewne Wjego mniemaniu abso.
lutna rezygnacja i pogrzeba nie możliwości prowadzenia dOlych.
czaso .....ego trybu C'tynnego życia. Mimo iż lekarze robili. co
mogli. po paru dniach dokonana amputacja nogi jut ni c po'
na
mogla. Ojciec całkowicie załamał ~ię. a organizm
bronić. Czwartego dnia slTaci! przytomność , w
~akońClył l~cie. pr1.eiywsl.y zaledwie 44 lata, '
przesIał .i~
następnym
A I cks ~ (llI)(ur.19J I). rolnik - pi erworodn~' syn Aleksego
(II) i Jadwigi l Rz""zy<:kich urodlit S;~ 3 lutego 1911 roku.
Wstępne nauki pobieral w domu. a potem, w latach 1922-1924.
w gi mnaljum im. H. Sienkiewicza w luko wi •. Następnie w gim_
nazjum marian6w na Bielanach pod Warszawą. w klórym .dal
malur~, W roku 193Q wst'lpił do Szkoły Głównej Gospodarstwa
Wiejskiego w WarsUIwie: w latach 1934-193S odbył słu~
wojikową .... Szkole Podchorążych Re zerwy w Zambrowi~.
W roku 1936 105lal mia~waoy podporucznikiem rczerwy
• przyd 7.iakm do 33. pułku pie,hoty w Łomży. Studia wy1$ze
ukończy/ w roku 1939 i po odbyciu praklyki rolnej zaeząl &05'
podarować w TuchowiclU .
.
W sierpniu 1939 Aleksy .oslal .mobili.owao~' do macic·
rzyslego pułku na <lanowi<ko dowódcy plutonu dm oa ta·
czanlach. Pluton tcn wraz z batalionem zaj~ł P07}Cjc we .... si
Jcdnaezewo. połownej nad Narwią międl)" loml~ a Nowo·
grodem. Tam batalion 33. pulku bronił $i~ do 17 wndnia. Do
oiewoli ni. dostal ,i~. Poc.ątlo ..... o ukrywał si, w Wal'lóZ3wic.
po czym ,,'jął si~ &ospodam",em rolnym w Tuchowic. u. W 1942
roku otenil .i~ z Marią Sulim;er$k~. a w roku nast,pnym liro·
d,ila .i~ im córka. Magdalena.
Tuchowic~ w eUlsic wojny stał .i~ arylem dla bliż$zej i dal·
.zej rodziny. Po wycofaniu <i~ !'icmców nowe władze polskie
powierzyły Aleksemu adm;oistrdcj" dużego s~siednie&o ma·
jątk u Ryżki. Ale l listopada 1944 Aleksy został areszto ..... any
i wy",ie~iony. Powrócił w roku 1946. Po kiłkumiesi,uncj rekon·
wa1escencji i powrocie do wrowia. w .mienionych w kraju SIOsunbch polilyC7.00·spole<;ltl~ch przYSIąpił do pracy w PańsIwo·
wreh Nieruchomokiach Ziemskich , gdzie na stanowiskach kie·
rowniczych pracowal do roku 19S3.
W roku ł 948 rOZSIał się 7.C swą pierwszą f.oną i ożenil t [n:ną
Kuncówną: w 1953. w okresie stalinowskim. zmuszony został
do re.ygnacji ~ dal!""j pr~ey ....' PGR. Zmęczony ~lowOCnym
naówczas prn;,..kiwanicm odpo"iedniego zatrudnienia dla czło­
wieka z .. wadliwym pochodzeniem społecznym". Aleksy podjął
'mialą inicjalyw~ powrotu do Tuchowicza. Było lO możliwe
1 tego ..... Zlll~u. że z dawne&o maj~lku około 3 ha ziemi WTllI
,.
domem ; osrodcm w~ kup;1 sw~l\o czasu tdć Aleksego dla
swcj wn uc1.ki . Magdalen y. Rcu l6wka ta nie uleg.b parcelacji.
Ponicwd wlain;t "'led)' te rmin C7leroletni"j dzierż ....)' wy_
P><ll. A rch)' p rn:j<ll j~ i 7.amiC'u kal tam VI lata.c h 1 95-ł_ 19S7.
Oprócz gospoda rki ""' rT.ywno-O&.od ni~i zajmo .... 1 się stt.o ko
13krojon ~ akcją upo" '&l«hnia niJ ...ied z)' . olnicuj wśród oko;>licznyc h chlopów (arty k uł na tt n te ma t _ .Plon" 1951. nr 4).
l
Po sp, ' tdaty 'nz!ó...·k; [ucho"i" ki"j prze'. C6Tk~. Magd~ lcn~.
polflcbuj<lc~ pitni~dzy. Aleksy otr1ymal i ntfrcs ując~ pracę
w Biuru Pro~kl6w i OrpniziKji Rolnej w 0 Is2l)'"' • . Praco_I tam niepf'lC """3nie pucz dwadzirici~ dwa la ta. do mial
1979. Za calohnalt U,Tj płacy wyró,niony rosla l w rok u
1974 prtt1. Mi nis,cmwo Rolnin"", odznaką .. Z• • łu~ony Pr.cownik Rolni cl"'a- oraT. w r ok u 19')9 pl7-CT. wojewodę oI$7 1 )'ń.
, ki ogo odmak, "Zasłu żony dla W.. mii i Maz u,·. Pi~ koy oawrót
do lr~ d)"ji n,a ~~)(h warmińs kich praojc6w, Obcenie jako emt·
ryt mil <:US, b~ upra .... iał u miłow~ny spon m)'łli ..ski.
Warlo na u ~ oitcunie wspom nieć dwa ..,yduunia ł :ty(ia
Aleksego:
Zaraz po wojnie. gdy wybierano w Tu chowkzu nowe wł,d .. e
gmi one, jeden z ch lopó .... powiedział na zebraniu p=dy,')'·
borc:zym: .Kto zbudował w Tuchowiczu koki6-/? - Hampc:1.
Klo dal ziotm ię na cmen larz? - H~ mpc:l. Klo wrga lliw\ło'al
Slnlt ogniow~? _ Hampc:l . K 10 o piekowa l się darmo <:hor)'mi~ ­
Ham!",!. No lO glosujemy n,a Hampla!"' Aleksy oc.ywikiot trc:·
z)gno .... ał z wyboru. zdaj ą, sobie doskonale $prawę. te wiad ••
nit ści c rpi miejscowego .obsn rnika" .... 8 minie.
Gdv u,i10""IOO robif Aleksemu wStręly za lO , te jego ojcicc
był ja'koby .rukcjon islą" , jW.n l c hł0p6w po .. itdzia l pub licznie: . Ojci« H . mpl~ byl ...-iętnicm politycznym za rz~du dl "
"'itgo ; zO$111 u",olniony pt'UI rewolucję pat.dzi<'rnikO"l\'4·'
1 uspok oiło się.
Popul.m ott Hempló w l T uchowic71 wł.M miejscow~h
włościan byla t~ k ugru ntOWani. te gdy lalem ł944 uStępo­
VI'IIli Nicmc:y. I ",kran"ła Armil Cur\ło'oo •• o puslO5u ly •..sl)slkit okoliC11><= dwory 7 wyj,lkicm T...:howiaa. Driwili się
I».rdzo ROłjanic. bón)' us111i H. mplÓw ni mifj~u . w pfu,
ci",.ieńst .... ic do ellej bli',n ej i dal,~j otoli cy.
K a z; m i o r t ( 191 3- 1944), pow staniec wars7lwski - drugi
s~n Aleksego i J~dwi~i Z Rua:yct ieh urodzi l się w T ... cho .... i·
,
nu IS ,tyczn ia 19]) roku . UcZ)J się "" gimnazjum"" Lukowie.
pote m na Biela nach ... ojców mal i.nów, a w ro k ~ 1926 ""st~pil
do Sz koly Ka dt t6w nr I .... e lwo wie . Jego trudny dllrakl.r
spowodowa l. k n;ua le żn ie od lego. iż był pry muse m w W)"
sz ko lt niu bojowym. musial odejłt l Korpusu tU Skulek n;cporozum ien ia 7. bezpośredni m prtclożonym . Szk ołę 'red"i,
ukończy! OStllocznie w Si.dlcat h. zdaj~c maturę w roku 193~.
W ro ku naSl ~pn)'m powo la ny lós tal do słutby wojs ko"..:j
"" Szko le Podchor~fyc h Rezt rwy Kawalorii .. G ludv'ldt~.
którą u końC7yl w 1937. Zachował ";ę pli k dyplomó.... za wybitne O$iągni.ęria wc "iadiiniu subl;j, jdd~ic konnej ilp. W ro t u
1933 przyjęty roSili jako Sludcn t do Wytucj Szkoły Nauk
Polilynn)'ch w Wlrs 7awie i ta m uO!ala go woJna. Zm'o bili lO '
"'~ ny do Sv.-cgo ma cie rzystego 26. pulku u łanów"" Baranowi.
czach, odbył kampanię wojtnn~" bio rą c międlY in ny mi u d ział
w lilawny<:h nlltac h kaw:ak:F)lj$kich pod " rasnob .odem.
W uasie okupuji w Wa .Ulwie . jato to/nicrz AK '" bo ·
talionie • Wigry". brai ud zia! w "icl u akcjach d )'WC:rsyjn ych .
SctIw~'!any podcUIi ł apanki w drodze na Ok ~ie wyskoczyl
w biegu 1 budy wio74cej zlapanyc h i $~l~śliwic zbiegI. Siód·
mego dnia Powslan;a Wa"U1w$kl ogo. w ezasi. akcji na Wą l i .
fonuj~c nasyp kolejo wy dzidnicy Koło. padl kięty se.ią ka·
rabinu m~SlynOWCgO. Proc:hy jo,o 5poczywaj. ~ wspó lnej
powsl ańczej mo&i1c ni Pową.kach .
A n I On i (ur . 1921l, major WP _ n ajmłodny syn Aleksego
(li) i Jadwis i l Rzec ,yckich urodził ,ię I listopada 1921 ro ku
W Tuchowinu . Oto. eo podaje o n O swoim 2,d u od wyb\lchu
wojny rok u 1939 (nOlatka dla Kazi mierza Hem pll ):
Jtm::zc w m'ui.cu lipcu , wru ze Stanisł .,,'C m Hcmplem
(Jynem profesora). płllgnąle m doJllt si~ n~ OChotni ka do ....'<lj.
ski. Z chwilą w)'buc hu wojny. po kil ku -dniach, ud.łem się n.
W5chód '" ponu ki"'aniu jednost ki woj, kow~j , która chciałab)'
pr,yjąt młodegO ed"wie b i dać m... mofli woot skutecznej Wil k,
l najddtą nitm ieckim. Mimo usilnych ~t.ra '" i przejścia
kilk ustt kilomnrów pod o:unale m z .amolOlów i bombami
hillerowskimi do Wilna, adn. jednostka nic dala mi t.kicj
motliwok;. Po prostu wojsko było w rozsyp«. W pauh iernik u
1939 znalazłem się 1 powrotem w Tuchowicl Uca ły , .Ie w <labej
ko ndycji lizycznej i psychicznej.
•
W roku 1943 u kolkzyłc m li~um rolnicze w Cle rnicho .. ic
I
'*
kolo kr.kowa, które j.ko bedni. IICzclnia W);4c ko-.;o nit zo, ..lo u mknięte. Mieli Niernq OC'l.)..-iSlł po ..."Ody, dll których
atcł pl Qwa li ten rodząi ukoły. Planowali .bso',"nt.mi ugo·spodalo .....t olbrzymie polKie mm; w ZSRR. W Czcmichowic
istniał. o raanizacja Z.WZ. a potem AK . N. ld.1 do niej jeszcze
d1'\l1i HCtn~1 _ Zn:mul'u junior (ZWlIDy Dulkk), ktÓry r6wnid
IICztsK'l11 do I~ szkoły, ale pod pn:ybran)'m nuwi,kie m Kru ·
ll'yó.ski.
Po utOfw:ZCn.i1l Czcrpi<;howa. ob~ł.m rllPkcję pr.kryk'nla
w maj41ku My.16w koło :tel.chowa. W litach ]943-]944
byłem ,czynnym et/opk'iem AK w M)"slowic •• nłStępnic ," Stł­
pił_m do ,rupy Kierownictwa Dy ..~rsji · AK (K cdyw). Oddział
dowodzony b~ł puc. hpiu,", pod pseudo nimem ~O~ioja •.
Stacjonow.lilm), w lISich koło LutOWI. Pełni łe m tam funkcję
zwiadowcy plutonu konn_IO \li stopni u ulaNI . Od p;t.1UI Chwali.
<k:<;talcm ' konia. któr~ w lalach
1933--1919 byl w p""iadaniu Jenerała JamunkitwicUl. Anu,,·
C1\ byl ,WSpł nial)"Dl konitm. WVO$I 1.16. kliny, zdrKyplino"'lny, potralil '! .uie potrzeb)" ze s-so ci. l. t""OI"z>"t oslanę
d" jetdkt , penwllał 'pa~ pod ~ na k ióke i nawozie. kló. )"
ch.onil skutt<:l nie pncd ",·szami. Przy~k=m psęl>donim -Ją­
ay·. 00 lipca .944 bralem udział w widu akcjach bojo,,")'Ch
\ot ramach odwet\l - ~iędzy innymi w likwidacji pociuu na
Itacji ~rn6w. w uaku na maj,lck KlljlW)" i w ..... idu innych.
NajN-rdzicj wzruuaj,cym pndyciem b)" ..... yjnd cllciO
nanclo z"upowania z huu na spotkanie Armii Cltr·. ,onej.
Ze wl,łędu ni mojego konia, uzbrojenie OTU pona ...·~ ZOSla!em wyznaczony na c horąiclo c.iłego ~upow.nia . Jechałem
na Anlr'geic z biało-cn.woną n." pnr !!rzemieniu na
cze le odd,ilłu OIlCUj~cegO dowód:ttwo ·'Irupow. nil . Prujddt.liimy przu wsie. Enllu:jazm ludzi byl 0lromn )'.. Nie prusadzam, mój bUl mok~ byl od łez lud.i wil.j.4cych nas (pragnienic poo;ałowan ia biakH;zuwofl(j tll,j).
Po 'ozl»ojcnill nasugo cddziaru pruz annię radzieck,
poI«ano nam piecho!, lldat się do luko.... adzie mie liłlny
być "",ielrni do Ludowego Wojst. Polskieao. W lukowie w" aliimy rdtiesi,lkowani pnez bomby niemieck ie. a oddział
poslCdl w rouypkę.
.
Po trl,ih n)'ch wydarzeniach w lukowie udlkm się do mlj,'kll Myl/ÓW , poniewlt pan Cbwalibóa wyjtthal. Jlcył nie
zna ni mi do dzisiaj ludzie donidli O mojej pu)"naldnoki do
boli, wbkieicla
,
Mrsłowa,
'"
AK. ZosIIlem u trzymany przez .... ładl~ ,adIoeek, i odnlany
do Lubli na na t.bjdanek ule m _Klcnia do L WP. Byl lo 8 sic.pnia 1944.
Po n ko6cttn ill szkoly podofi«rskiej 4. Dywizji Pi«boty
im. J . K i~ Mkieło w MlłdzlI pod Wanuw, bra k m IId l"!
lO' wielk iej lI )'flniO\ftj ofensywK
1945 roku. wYl1ll'alajł«j
Warsza..·ę. Na5t~pnie \IfflIZ l 4. DP JlfzeslCdlt-m szlak bojo "'y
poplRZ Wał Pomonki , Kolob=,. Odrę. Oranie:nburg, Berlin - do momentu pol~lCnia się z armią amcrykańsk4 nad
hnalem H olI~nroll.rn 6w. W okresi( tycll walk sprali/owa lem
fllnkc.K: dowOdcy pilIlonu mo1dz ierzy, w slopnill plutono\ftgo
z .enlwem, podchorąfego. Między innymi oddział m6j brał
udtiał w cię2kkh wal kach o zdobycie KOlobruI". Po uko ń ­
czeni u działań wojennych lOlIta lem ski crowany do u ko/y oficerskiej. klÓ'ą uk ońaylcm '" stopniu podporucznika .... 1945
rok u.
W roku 1946 brl lem udzial ..· walkach l bandam; likra lftskim i
UPA. -rr 19<1 7 byle m dow6dc, szkol)' podofiursk icj. a 'Ot 1952
ukohc"rykm Wym , SJ;kolę Art ylerii • . Torun;" i następnie:
spra_"3łem fu n kcję WJlkbdowcy w suole orlCftskiej. W,oku
1959 ot(1)"male m lIopicń majora.
W tym CfllK (ł9S6-19161 pntCOwakm ...icle spokn:ni<c
.... dz~zinie sporIU - sprawowałem fun kcj~ prezesa klubó,,'
sportowych w S:>:czecinic. Bydgosz".y (SKS ~ Pol oni").1 potem
zasl~pc)' w QKS. Wybncu~ w GdańskII. W latach 19:59_1976
wiciokrOlnic UClcslnic7ylcm w wyjazdac ll Ilg,*nH;lnycb z"'i~­
unych ze sponom _ oli mp iady w Rzymie 1960 i Innsbrucku
1964, w~ilzOy do Szwccji. Fin landii. ZSRR.
VI' 1912 roku z mojtj inicjat~wy poWStaje pitrwuy w kraju
ośrode k bada wczy budo ...'y i piclęilnacji trawnik6 ..... !pO' IOwyeh. <XIpornych na .n;wozenie. Po kilku llt.c h dzillalnoki
oś.odek ma ilC,clI Dliunil;c, C?CJo dowodem b)'ło odw iwt<nie
go pntl o,p nólatorów Oli mpiady ..' MOlJt""ic ó wielkie ui nte.
"",owa nie nauymi osi",nięcia mi. Ja ko kierown fk ołrodta
rostalem zaproszony do Szwajurii , do firm)' Ora,. produkuj~ej maszyny do pi~łqnacji trawnik ów. W,oku 1979 odwied.ilem Sta n)' Zjednononc, a lam w miekie La Farettc ołrodck
Perduc Un iwc n;;tr, który ma .... ydlial budo"'1' trawnikó .... ~m
wydalem kilka in",utcj i 0'17. hiąż~k,. laUe napisakm ....·iclt
artykul6,,' na powy:t:ny tcmal. Urządziłem trawnikf ni cztery
koltjnc ccnt t.1 ne dotyn ki . J_stcm "'ykhldowcą budowy obi.kłÓ ....
'"
spOrlQ,.,)'<'h W Akademii Wychowa ni. Fizycznego.
Jeuem odznaczony K rzyżem K.""alerskim Poloni .. Resli lula. Krlykm Parl )'ZIIncki m i innymi odlnaUllniami bojcr
w)'mi i paflu _wymi. Posiadam lyll,,1 Zaslu!onqo Działacza
KulIu.)' Fiz)'Cznc:j oraz ZaslużoneSO Oby ....n d a Miuu Gdań.ka.
Je~lmI człon kiem Polsk iego Z...-i4Z!<u Hokeja n' l o.h' •. Pol-
skiego Zwi"zku Pił k i
w foku
Nom";,
1946 oknikm się
NOT i ZBOWiD • .
Zuzann" Oruagh . Mamy dwoj.
d~ied - A~nę (II', (941). ktbra ...')'Szla za m~t l i Je=,o
PISkorza (maj" dlieci - Andrzeja i Cecylię) oraz Jana (u r. 1949)
01c"'OIl<IO Z Jolant. Kędziorą. Maj ą syna $cbul'ana. Ja ko
dziclny i zamiłowan)' kolan Jan odbył .... motn i. wi.lki IOljd
na foweru doo ko>ta Europy . W. Wkl6zcch O malo co ni. zos tal
llIm,ordowany przez bandy tó ..... O!>«ni. pracuje W pQls kiej
nocie hand ło ",'.j. plywaj~ do da l_ kich krajów.l
L e o n j. - urodzona .... maj,,!tku rodzinnym T~ho..nn.
có,h Al.ksciO (II) i J ad .. igi l Rz«Z)'('kich pracuje lA' prud.
s.i(biOfłt l.;i. projek to ...·ania pn em}s/u chcmiCUlt,o. Ró"",it!
na budowach pr o wadlOł1)..:h przcz Pol$k~ za ,,,nic,,,.
•
6. U " itl S ' tI"iS/(HWII KM/ki (1 788-184). n ..'fŃtifrtl
I ,nOWII wr:ll~a my do aasó...· napoko.b kich. 1. którym. ' 0'
dli na Hcmplów nicodląemi< pt związa na. CIllI ,a kttr)'Stynn•.
że tywitj .e.,uje ,, ~ n~ opisy boha tłTsk ich walk nit na o brl!
pm cowitego i potyteczncgo t~cia warmiń.k ich papiuni ków.
l xtór)'ch wy .... o<bą s ię sławn' bracia napo1eończycy. Być mot e.
d. iała lU c iągle ~Sttlt f:)o .... a napoleońska I_gcnda. tylo kro tnit
w,krzuzana II' polskit j litcraturz. :.... ostatn io $7.1I'0 Ietc rSkim
cyklc m Mariana Brandysa. Tak pisał on o pocr"ka ch swojej
pra cy nad pię kną k s ;ąf.k~ Kozittulski i i""i. cytowaną W'Cldnicj
(s.
81.
.Z potólkłych kanek [li$\ó W KOli.tul ski.,o _ Z, J. B.]
drobniut ko zapisan )'C h zr udziałym atramentem . w)'hl n i~li ~ię
bohat erowi. moi<h pic'W$l~h "'''l!rlln.ń lit .,"c ko·histo!ycr.
n)'Ch : pulkown ik W,n""my Krasiński . "',,!'laty ~ ~pa; Dautan'
COll fl. szcf u wadronll Toman lubieński. hpi,a n Jan r.:cpo·
mucc n Ozi."·ano,"'Ski. bracia Homplowi • • FloH. i Marcek .
GO!U !O"scy ... Dow;ild~""alc m si~ od najbaldzcj miarodajnt,o
. .. i"dka o i,'h bojach ; nIKlach mars.zo .. ). h. o,l,,!da km K:h.
kicd~ nocami ...-je t d hli ..... kwattr)' do zdobytych mi.;Uowoki hi $lPlńlkkh. hote nderskich. bcl,ij.kich . nitm;tckich.
bud,ąc z. lnu m;tnkatKów skoczną melodią .marsza 1f~bil'
Cly." Pi,'W5lt,O Pułku Sz wol_terów:
Wi .. my.""
Willmy·.""
J< .. liki, flIsi.
K o< ~ojci< fil ••
!:o<hj<;< .....
Wit. ",>' ••••
w ;"IIO)' •••
J<l<tiki. ~ .
& .nu}ri< ....
Snnu";. no •.
00 ''''l''''ę.'''' F.~ .. ~kti
"'lI tat .... y do " ...
OI><ll<i, "", Itdn<,o
?~dar.,
"" .....,