6. Pszenżyto ozime
Transkrypt
6. Pszenżyto ozime
6. Pszenżyto ozime Uwagi ogólne W sezonie wegetacyjnym 2012/2013, w ramach PDOiR w rejonie warmińsko-mazurskim, prowadzone były dwa doświadczenia z pszenżytem. Zlokalizowano je w stacjach doświadczalnych we Wrócikowie i Rychlikach. Od dwóch lat opracowanie zostało wzbogacone o dane z doświadczenia w ZDOO Marianowo, z sąsiedniego województwa podlaskiego, w celu poszerzenia informacji o badanych odmianach. Badano 20 odmian (13 tradycyjnych i 7 krótkosłomych) wybranych przez Wojewódzki Zespół PDOiR. Spośród tych odmian 8 znajdowało się w minionym roku na liście odmian zalecanych do uprawy w województwie warmińsko-mazurskim. W 2013 na LZO wpisano Fredro, a wycofano odmianę Pigmej. Aktualnie tworzą ją odmiany: Todan, Aliko, Algoso, Pizarro, Tulus, Fredro, Borwo i Atletico. Doświadczenia założono w dwóch powtórzeniach. Były to doświadczenia dwuczynnikowe, gdzie pierwszym czynnikiem były odmiany, a drugim poziomy agrotechniki (dodatkowym czynnikiem w ZDOO Rychliki był przedplon zbożowy). Celem tych badań było sprawdzenie wartości gospodarczej wybranych odmian w warunkach regionu północnego oraz określenie ich reakcji na zróżnicowaną agrotechnikę. Wyboru środków ochrony roślin do zabiegów dokonali prowadzący doświadczenia. Preparaty te były zarejestrowane w Polsce i znajdowały się w oryginalnych opakowaniach. Na obu poziomach agrotechnicznych w uzasadnionych przypadkach zwalczano również szkodniki. Wyniki doświadczeń W porównaniu do roku ubiegłego, plony pszenżyta ozimego uzyskane w 2013 roku były znacznie wyższe we Wrócikowie natomiast w Rychlikach i Marianowie pszenżyto ozime plonowało nieco niżej. Średni plon na poziomie a1 wyniósł we Wrócikowie 87,0 dt/ha, w Rychlikach 71,9 dt/ha natomiast w Marianowie 65,7 dt/ha. Przy zastosowaniu metod agrotechniki intensywnej (a2), we Wrócikowie uzyskano średni plon ziarna w wysokości 103,2 dt/ha, w Rychlikach 88,5 dt/ha a w Marianowie 80,8 dt/ha (tabela 3). Przyrost plonu na poziomie a2 wyniósł 16,2 dt/ha we Wrócikowie, 16,6 dt/ha w Rychlikach i 15,1 dt/ha w Marianowie. W ostatnim roku wśród odmian tradycyjnych najwyżej plonowały na poziomie a 1 i a2: Fredro, Algoso, Tulus, Borowik i badana pierwszy rok odmiana Subito. Z odmian krótkosłomych wyróżniły się badane drugi rok Mikado i Agostino. W trzyleciu najwyższy stabilny plon, na poziomie a1 i a2 uzyskały tradycyjne odmiany Algoso, Tulus i Fredro. Natomiast wśród odmian krótkosłomych najwyżej plonowało Atletico (tabela 5). Porażenie przez choroby analizowano na poziomie podstawowym a1 (bez stosowania fungicydów). Wyższą odpornością na większość patogenów cechowały się pszenżyta: Todan, Pizarro, Tulus, Borowik, Maestozo, Tomko i Agostino. Najbardziej podatne na mączniaka było Elpaso i Fredro, a wśród odmian krótkosłomych Mikado i Atletico. Większą podatność na rdzę brunatną wykazały Algoso, Fredro, Bereniko i krótkosłoma odmiana Wiarus. Największą podatność na septoriozę liści zaobserwowano u odmiany Elpaso, Algoso, Fredro, Amorozo i Mikado. Na septoriozę plew najbardziej podatna okazała się odmiana Todan, Pizarro, Bereniko, Atletico i badane pierwszy rok Twingo i Wiarus. W minionym sezonie wystąpiła na pszenżycie również pleśń śniegowa. Wyższą wrażliwość na tego patogena wykazały Tulus, Aliko i Algoso (tabela 6). Wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej, zarówno na poziomie a 1 jak i a2, wystąpiło w Marianowie i Rychlikach. Na obu poziomach agrotechniki najbardziej podatne na wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej i przed zbiorem okazały się odmiany: Aliko, Elpaso, Bereniko, Maestozo oraz Amorozo. Z odmian krótkosłomych na poziomie a2 przed zbiorem najbardziej wyległy Agostino i Mikado. (tabela 7). W pszenżytach masa tysiąca ziaren (MTZ) w 2013 roku wyniosła średnio na poziomie a1 41,9 g, a na a2 44,0 g. Najgrubszym ziarnem na obu poziomach wyróżniały się odmiany Tulus, Borowik i Atletico, a najdrobniejszym ziarnem cechowały się odmiany Elpaso, Wiarus i Bereniko. Tabela 1. Pszenżyto ozime. Odmiany badane. Rok zbioru: 2013 Lp. Odmiana Kod kraju pochodzenia Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce* Rok wpisania do LZO Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) odmiany tradycyjne 1. 2. Todan Aliko PL PL 2003 2005 2006 2008 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce 3. Algoso PL 2007 2010 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan 4. Pizarro PL 2008 2011 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan 5. Tulus DE 2009 2012 Saaten-Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70; PL- 62-100 Wągrowiec 6. Elpaso PL 2010 7. Fredro PL 2010 8. Bereniko PL 2011 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan 9. Borowik PL 2011 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce 10. Maestozo PL 2011 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan 11. Amorozo PL 2012 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce 12. Subito PL 2012 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan 13. Tomko PL 2012 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan 2013 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan odmiany krótkosłome 14. 15. Borwo Pigmej PL PL 2008 2008 2011 16. Atletico PL 2009 2012 17. Agostino NL 2011 Lantmännen SW Seed sp. z o.o. ul. Terenowa 6g; PL-52-231 Wrocław 18. Mikado PL 2011 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan 19. Twingo PL 2012 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan 20. Wiarus PL 2012 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce * - według „Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce” Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan Tabela 2. Pszenżyto ozime. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2013 SDOO Wrócikowo ZDOO Rychliki pow. Olsztyn pow. Elbląg ZDOO Marianowo woj. podlaskie pszenny dobry pszenny dobry żytni bardzo dobry Klasa bonitacji gleby III b III b IV a pH gleby w KCl 6,2 5,5 5,9 Przedplon bobik pszenica ozima groch pastewny Data siewu 18.09.12 21.09.12 25.09.12 350 350 400 06.08.13 02.08.13 06.08.13 Miejscowość Kompleks rolniczej przydatności gleby Obsada nasion (szt./m2) Data zbioru Nawożenie mineralne N na poziomie a1 (kg/ha) 80 80 100 N na poziomie a2 (kg/ha) 120 120 140 P2O5 (kg/ha) 40 80 40 K2O (kg/ha) 60 120 60 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a2 (nazwa, dawka/ha) Zboża Total Extra (2 x 3 kg) Ekolist Z (1,5 l); Basfoliar 36 Extra ( 10 l) Kristalon Pomarańczowy (2 x 1,5 kg) Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Funaben Plus 02 WS Funaben Plus 02 WS Herbicyd (nazwa, dawka/ha) Legato Plus 600 SC (1,5l) Mustang Forte 195 SE (0,6 l) Snajper 600 SC (1,5 l) Insektycyd (nazwa, dawka/ha) Karate Zeon 050 CS (0,1 l) Sumi-Alpha 050 EC (0,25 l) Sarfun T 65 DS Glean 75 WG (25 g); Huzar Activ 387 OD (0,8 l) Decis 50 EW ( 0,125 l) tylko na poziomie a2 Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa, dawka/ha) Bumper Super 490 EC (1 l) Duett Ultra 497 SC (0,6 l) Artea 330 SE (0,5 l) Fungicyd - drugi zabieg (nazwa, dawka/ha) Falcon 460 EC (0,6 l) Sokół 460 EC (0,6 l) Falcon 460 EC (0,6 l) Regulator wzrostu (nazwa, dawka/ha) Moddus 250 EC (0,6 l) Moddus 250 EC (0,4 l) Stabilan 750 SL ( 1,75 l) Tabela 3. Pszenżyto ozime. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2013 Lp. Wrócikowo Wyszczególnienie Rychliki Marianowo a1 a2 a1 a2 a1 a2 9 9 9 9 8,7 8,6 8,8 8,8 9 9 8,3 8,0 0 0 0 0 0 0 1. Stan roślin przed zimą (skala 9°) 2. Stan roślin po zimie (skala 9°) 3. Martwe rośliny (%) 4. Termin kłoszenia (data) 27.05. 29.05. 24.05. 25.05. 29.05. 30.05. 5. Termin dojrzałości woskowej (data) 17.07. 19.07. 18.07. 21.07. 15.07. 16.07. 6. Wysokość roślin (cm) 109 96 104 102 113 106 7. Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9°) 9 9 8,8 8,1 8,1 8,4 8. Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9°) 8,0 8,7 7,2 6,2 6,3 5,8 9. Porażenie przez choroby (skala 9°): -pleśń śniegowa 8,2 8,3 9 9 8,5 8,5 -mączniak prawdziwy 7,2 8,9 7,4 8,6 6,1 7,8 -rdza brunatna 8,2 9 8,5 9 9 9 -septorioza liści 7,4 8,9 7,6 8,8 4,9 6,7 -septorioza plew 9 9 9 9 6,6 7,3 -rynchosporioza 9 9 9 9 9 9 10. Masa 1000 ziaren (przy wilgotności 14%) (g) 46,8 49,1 44,5 45,3 34,5 37,6 11. Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 13,5 13,8 13,8 13,6 12,5 12,4 12. Plon ziarna (przy wilgotności 14%) (dt/ha) 87,0 103,2 71,9 88,5 65,7 80,8 Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian a1 - przeciętny poziom agrotechniki; a2 - wysoki poziom agrotechniki Skala 9°: 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny Tabela 4. Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2013 przy wilgotności ziarna 14% Odmiana Lp. Wrócikowo 85,7 Wzorzec (dt/ha) Poziom a1 Rychliki 63,9 Marianowo 68,6 Wrócikowo 97,4 Poziom a2 Rychliki 85,6 Marianowo 82,3 102 100 122 106 108 104 109 106 109 108 110 117 104 91 107 115 93 110 100 110 94 119 104 109 99 99 95 79 96 95 98 94 107 108 114 98 91 109 108 95 98 105 106 116 105 93 90 99 96 116 116 101 101 84 100 107 106 108 103 101 odmiany tradycyjne 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 98 97 108 109 106 99 109 101 107 108 104 117 108 Todan Aliko Algoso Pizarro Tulus Elpaso Fredro w Bereniko Borowik Maestozo Amorozo Subito Tomko w 123 111 128 120 118 98 110 118 125 127 116 120 96 90 82 91 104 108 67 114 111 114 101 85 122 91 odmiany krótkosłome 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. w w 94 102 97 107 111 94 90 Borwo Pigmej Atletico Agostino Mikado Twingo Wiarus w 95 104 101 126 113 105 100 87 91 89 121 94 103 108 - odmiany wchodzące w skład wzorca w 2013 roku Tabela 5. Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2013, 2011-2013 przy wilgotności ziarna 14% Lp. Odmiana Liczba lat badań Zimotrwałość Wzorzec (dt/ha) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Todan Aliko Algoso Pizarro Tulus Elpaso Fredro w Bereniko Borowik Maestozo Amorozo Subito Tomko w a1 2013 72,5 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 1 1 1 5,5 6 4 5 4 4 4,5 3 5,5 4 4 5,5 6,5 103 96 108 111 110 89 111 109 115 112 102 119 99 a2 20122013 20112013 2013 2012 2011 20122013 20112013 77,5 84,7 75,0 odmiany tradycyjne 78,2 88,3 82,0 95,8 85,2 88,7 97 97 108 106 108 94 107 - 96 94 111 98 105 99 109 103 113 103 103 108 103 101 94 104 96 108 100 110 104 111 102 - 102 100 111 107 107 102 100 - 98 94 108 96 108 99 111 104 114 103 - 99 96 109 100 108 100 106 - 2012 94 93 102 102 103 94 112 100 111 97 - 2011 96 101 114 106 111 99 100 - 98 94 105 106 106 91 112 104 113 104 - odmiany krótkosłome 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. w Borwo Pigmej Atletico Agostino Mikado Twingo Wiarus w 3 3 3 2 2 1 1 5,5 5 3,5 3,5 5 6 6,5 Liczba doświadczeń w - odmiany wchodzące w skład wzorca w 2013 roku 92 99 96 117 106 100 98 92 91 96 102 107 - 89 99 103 - 92 95 96 109 107 - 91 96 98 - 90 98 102 109 114 103 98 87 87 96 101 106 - 89 92 100 - 87 92 99 105 111 - 87 91 99 - 3 3 2 6 8 3 3 2 6 8 Tabela 6. Pszenżyto ozime. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki – a1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2013, 2011-2013 Lp. Odmiana Liczba lat badań Wzorzec (skala 9º) Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Pleśń śniegowa Septorioza plew 2013 2011-2013 2013 2011-2013 2013 2011-2013 2013 2011-2013 2013 2011-2013 6,8 6,6 7,9 7,9 7,0 6,9 6,4 7,1 8,3 8,4 odmiany tradycyjne 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Todan Aliko Algoso Pizarro Tulus Elpaso Fredro w Bereniko Borowik Maestozo Amorozo Subito Tomko w 3 0,7 1,3 0,1 0,1 -0,3 0,4 -0,4 0,3 -1,1 -0,6 3 -0,8 0,3 -0,2 -0,1 -0,6 0,1 0,1 -0,1 -0,8 0,1 3 -0,6 -0,7 -1,4 -1,5 -1,5 -0,8 0,1 -0,4 -0,8 -0,2 3 1,9 2,3 0,8 0,8 0,7 1,0 -0,4 0,1 0,4 0,3 3 0,2 0,9 1,1 0,7 0,0 0,3 0,6 -0,1 0,4 0,2 3 -3,1 -1,9 -0,2 -0,2 -2,0 -1,1 0,6 0,3 0,2 0,1 3 -1,1 0,0 -0,9 0,2 -1,1 -0,3 0,1 -0,4 -0,3 -0,3 2 1,7 - -0,7 - 0,5 - -0,4 - 0,7 - 2 0,4 - 0,8 - -0,1 - 1,1 - 0,2 - 2 1,0 - 0,8 - 0,5 - 0,6 - 0,7 - 1 0,4 - 0,6 - -2,0 - 0,6 - 0,2 - 1 1,4 - 0,8 - -0,3 - 0,6 - 0,4 - 1 1,0 - 1,1 - 0,4 - 0,1 - 0,7 - odmiany krótkosłome 14. 15. 16. 17. 18 19. 20. Borwo w Pigmej Atletico Agostino Mikado Twingo Wiarus w Liczba doświadczeń 3 -0,6 0,7 1,1 1,0 -0,1 0,6 0,1 0,9 -0,1 0,0 3 0,0 1,2 0,8 0,9 -0,3 0,4 0,6 0,3 -0,1 0,2 3 -1,5 -0,6 1,1 0,9 -0,8 -0,1 -0,4 -0,3 0,2 0,1 2 1,4 - 1,1 - 0,7 - 0,6 - -0,1 - 2 -1,3 - 1,1 - -1,0 - 1,1 - -0,3 - 1 0,2 - 1,1 - -0,5 - -0,4 - -0,1 - 1 0,7 - -1,2 - 0,9 - -0,4 - -0,3 - 3 8 2 7 3 8 1 3 2 6 Wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko, wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą w - odmiany wchodzące w skład wzorca w 2013 Tabela 7. Pszenżyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2013, 2011- 2013 Wyleganie (skala 9º) Wysokość roślin Liczba w fazie doj. mlecznej przed zbiorem (cm) Lp. Odmiana lat 201120112011badań 2013 2013 2013 2013 2013 2013 Masa 1000 ziaren (g) 2013 20112013 Poziom agrotechniki a1 Wzorzec (skala 9º) 9 9 7,6 7,1 102 108 39,4 42,7 19 21 14 15 10 1 8 14 26 16 9 14 3 11 15 11 12 6 -4 4 - 3,0 -1,0 4,1 1,5 6,7 -4,7 2,9 -2,2 7,0 1,9 0,1 4,5 -0,6 3,9 -0,8 3,1 -0,2 4,1 -5,3 2,7 - odmiany tradycyjne 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Todan Aliko Algoso Pizarro Tulus Elpaso Fredro w Bereniko Borowik Maestozo Amorozo Subito Tomko w 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 1 1 1 0,0 -2,0 0,0 -0,3 0,0 -2,8 0,0 -1,5 -0,3 -1,8 -1,8 -0,3 0,0 -0,8 -2,5 -0,1 -0,7 -0,3 -0,9 0,0 - -1,1 -2,8 -0,1 -0,8 1,1 -1,6 -1,1 -3,1 0,8 -2,3 -2,3 -1,3 -1,3 -0,7 -2,5 -0,5 -0,6 0,4 -0,4 -0,9 - odmiany krótkosłome 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. w Borwo Pigmej Atletico Agostino Mikado Twingo Wiarus w 3 3 3 2 2 1 1 Liczba doświadczeń 0,0 0,0 0,0 0,0 -0,3 0,0 0,0 2 0,0 0,0 0,0 - 0,9 1,4 1,4 0,3 0,6 1,4 1,4 1,2 1,4 1,7 - -2 -1 -10 -9 3 -15 -9 -4 -7 -12 - 2,2 -1,1 4,7 1,6 0,5 3,1 -4,5 1,0 -1,6 3,8 - 4 3 7 3 8 3 8 96 101 41,1 43,7 9 17 8 8 10 2 7 10 25 9 5 8 0 10 15 8 11 6 -2 3 - 4,1 -0,1 4,2 1,0 6,5 -5,0 1,9 -3,0 7,6 3,5 1,8 4,3 0,7 4,1 -0,7 4,2 -1,4 1,9 -4,8 2,2 - Poziom agrotechniki a2 Wzorzec (skala 9º) 8,9 9 7,7 6,6 odmiany tradycyjne 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Todan Aliko Algoso Pizarro Tulus Elpaso Fredro w Bereniko Borowik Maestozo Amorozo Subito Tomko w 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 1 1 1 -1,4 -1,1 0,1 -1,1 -0,1 -1,1 -0,4 -2,1 0,1 -2,9 -0,9 -2,4 0,1 -1,1 -2,0 0,0 -1,4 -0,2 -0,4 -0,1 - -0,7 -2,5 -0,2 -0,7 -0,4 -1,7 -0,9 -3,0 0,0 -2,7 -1,2 -2,5 -1,5 -0,3 -2,2 -0,5 -0,9 -0,2 -0,1 -0,7 - 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Borwo w Pigmej Atletico Agostino Mikado Twingo Wiarus w 3 3 3 2 2 1 1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 - 1,1 1,0 1,0 -1,5 -1,7 0,6 1,3 0,7 0,7 1,8 - -4 -1 -2 -3 4 -2 -4 -4 -6 -9 - 2,1 0,8 5,8 1,8 2,8 2,1 -4,7 -0,6 -2,0 2,3 - 2 4 3 7 3 8 3 8 odmiany krótkosłome Liczba doświadczeń Wyleganie: wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą w - odmiany wchodzące w skład wzorca