6. Pszenżyto ozime

Transkrypt

6. Pszenżyto ozime
6. Pszenżyto ozime
Uwagi ogólne
W sezonie wegetacyjnym 2012/2013, w ramach PDOiR w rejonie warmińsko-mazurskim, prowadzone były dwa
doświadczenia z pszenżytem. Zlokalizowano je w stacjach doświadczalnych we Wrócikowie i Rychlikach. Od dwóch lat
opracowanie zostało wzbogacone o dane z doświadczenia w ZDOO Marianowo, z sąsiedniego województwa
podlaskiego, w celu poszerzenia informacji o badanych odmianach. Badano 20 odmian (13 tradycyjnych
i 7 krótkosłomych) wybranych przez Wojewódzki Zespół PDOiR. Spośród tych odmian 8 znajdowało się w minionym
roku na liście odmian zalecanych do uprawy w województwie warmińsko-mazurskim. W 2013 na LZO wpisano Fredro,
a wycofano odmianę Pigmej. Aktualnie tworzą ją odmiany: Todan, Aliko, Algoso, Pizarro, Tulus, Fredro, Borwo
i Atletico.
Doświadczenia założono w dwóch powtórzeniach. Były to doświadczenia dwuczynnikowe, gdzie pierwszym
czynnikiem były odmiany, a drugim poziomy agrotechniki (dodatkowym czynnikiem w ZDOO Rychliki był przedplon
zbożowy). Celem tych badań było sprawdzenie wartości gospodarczej wybranych odmian w warunkach regionu
północnego oraz określenie ich reakcji na zróżnicowaną agrotechnikę.
Wyboru środków ochrony roślin do zabiegów dokonali prowadzący doświadczenia. Preparaty te były
zarejestrowane w Polsce i znajdowały się w oryginalnych opakowaniach. Na obu poziomach agrotechnicznych
w uzasadnionych przypadkach zwalczano również szkodniki.
Wyniki doświadczeń
W porównaniu do roku ubiegłego, plony pszenżyta ozimego uzyskane w 2013 roku były znacznie wyższe we
Wrócikowie natomiast w Rychlikach i Marianowie pszenżyto ozime plonowało nieco niżej. Średni plon na poziomie
a1 wyniósł we Wrócikowie 87,0 dt/ha, w Rychlikach 71,9 dt/ha natomiast w Marianowie 65,7 dt/ha. Przy zastosowaniu
metod agrotechniki intensywnej (a2), we Wrócikowie uzyskano średni plon ziarna w wysokości 103,2 dt/ha,
w Rychlikach 88,5 dt/ha a w Marianowie 80,8 dt/ha (tabela 3). Przyrost plonu na poziomie a2 wyniósł 16,2 dt/ha we
Wrócikowie, 16,6 dt/ha w Rychlikach i 15,1 dt/ha w Marianowie.
W ostatnim roku wśród odmian tradycyjnych najwyżej plonowały na poziomie a 1 i a2: Fredro, Algoso, Tulus, Borowik
i badana pierwszy rok odmiana Subito. Z odmian krótkosłomych wyróżniły się badane drugi rok Mikado i Agostino.
W trzyleciu najwyższy stabilny plon, na poziomie a1 i a2 uzyskały tradycyjne odmiany Algoso, Tulus i Fredro. Natomiast
wśród odmian krótkosłomych najwyżej plonowało Atletico (tabela 5).
Porażenie przez choroby analizowano na poziomie podstawowym a1 (bez stosowania fungicydów). Wyższą
odpornością na większość patogenów cechowały się pszenżyta: Todan, Pizarro, Tulus, Borowik, Maestozo, Tomko
i Agostino. Najbardziej podatne na mączniaka było Elpaso i Fredro, a wśród odmian krótkosłomych Mikado i Atletico.
Większą podatność na rdzę brunatną wykazały Algoso, Fredro, Bereniko i krótkosłoma odmiana Wiarus. Największą
podatność na septoriozę liści zaobserwowano u odmiany Elpaso, Algoso, Fredro, Amorozo i Mikado. Na septoriozę plew
najbardziej podatna okazała się odmiana Todan, Pizarro, Bereniko, Atletico i badane pierwszy rok Twingo i Wiarus.
W minionym sezonie wystąpiła na pszenżycie również pleśń śniegowa. Wyższą wrażliwość na tego patogena wykazały
Tulus, Aliko i Algoso (tabela 6).
Wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej, zarówno na poziomie a 1 jak i a2, wystąpiło w Marianowie i Rychlikach.
Na obu poziomach agrotechniki najbardziej podatne na wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej i przed zbiorem okazały
się odmiany: Aliko, Elpaso, Bereniko, Maestozo oraz Amorozo. Z odmian krótkosłomych na poziomie a2 przed zbiorem
najbardziej wyległy Agostino i Mikado. (tabela 7).
W pszenżytach masa tysiąca ziaren (MTZ) w 2013 roku wyniosła średnio na poziomie a1 41,9 g, a na a2 44,0 g.
Najgrubszym ziarnem na obu poziomach wyróżniały się odmiany Tulus, Borowik i Atletico, a najdrobniejszym ziarnem
cechowały się odmiany Elpaso, Wiarus i Bereniko.
Tabela 1.
Pszenżyto ozime. Odmiany badane. Rok zbioru: 2013
Lp.
Odmiana
Kod kraju
pochodzenia
Rok wpisania do
Krajowego Rejestru
Odmian w Polsce*
Rok wpisania
do LZO
Hodowca
(jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych
krajowy przedstawiciel)
odmiany tradycyjne
1.
2.
Todan
Aliko
PL
PL
2003
2005
2006
2008
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce
3.
Algoso
PL
2007
2010
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
4.
Pizarro
PL
2008
2011
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
5.
Tulus
DE
2009
2012
Saaten-Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70; PL- 62-100 Wągrowiec
6.
Elpaso
PL
2010
7.
Fredro
PL
2010
8.
Bereniko
PL
2011
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
9.
Borowik
PL
2011
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce
10.
Maestozo
PL
2011
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
11.
Amorozo
PL
2012
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce
12.
Subito
PL
2012
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
13.
Tomko
PL
2012
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
2013
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
odmiany krótkosłome
14.
15.
Borwo
Pigmej
PL
PL
2008
2008
2011
16.
Atletico
PL
2009
2012
17.
Agostino
NL
2011
Lantmännen SW Seed sp. z o.o. ul. Terenowa 6g; PL-52-231 Wrocław
18.
Mikado
PL
2011
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
19.
Twingo
PL
2012
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
20.
Wiarus
PL
2012
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce
* - według „Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce”
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL 99-307 Strzelce
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
Tabela 2.
Pszenżyto ozime. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2013
SDOO Wrócikowo
ZDOO Rychliki
pow. Olsztyn
pow. Elbląg
ZDOO Marianowo
woj. podlaskie
pszenny dobry
pszenny dobry
żytni bardzo dobry
Klasa bonitacji gleby
III b
III b
IV a
pH gleby w KCl
6,2
5,5
5,9
Przedplon
bobik
pszenica ozima
groch pastewny
Data siewu
18.09.12
21.09.12
25.09.12
350
350
400
06.08.13
02.08.13
06.08.13
Miejscowość
Kompleks rolniczej przydatności gleby
Obsada nasion (szt./m2)
Data zbioru
Nawożenie mineralne
N na poziomie a1 (kg/ha)
80
80
100
N na poziomie a2 (kg/ha)
120
120
140
P2O5
(kg/ha)
40
80
40
K2O
(kg/ha)
60
120
60
Nawożenie dolistne preparatami
wieloskładnikowymi na poziomie a2
(nazwa, dawka/ha)
Zboża Total Extra
(2 x 3 kg)
Ekolist Z (1,5 l);
Basfoliar 36 Extra
( 10 l)
Kristalon
Pomarańczowy
(2 x 1,5 kg)
Środki ochrony roślin
Zaprawa nasienna (nazwa)
Funaben Plus 02 WS
Funaben Plus 02 WS
Herbicyd (nazwa, dawka/ha)
Legato Plus 600 SC
(1,5l)
Mustang Forte 195 SE
(0,6 l)
Snajper 600 SC (1,5 l)
Insektycyd (nazwa, dawka/ha)
Karate Zeon 050 CS
(0,1 l)
Sumi-Alpha 050 EC
(0,25 l)
Sarfun T 65 DS
Glean 75 WG (25 g);
Huzar Activ 387 OD
(0,8 l)
Decis 50 EW ( 0,125 l)
tylko na poziomie a2
Fungicyd - pierwszy zabieg
(nazwa, dawka/ha)
Bumper Super 490 EC
(1 l)
Duett Ultra 497 SC
(0,6 l)
Artea 330 SE (0,5 l)
Fungicyd - drugi zabieg
(nazwa, dawka/ha)
Falcon 460 EC (0,6 l)
Sokół 460 EC (0,6 l)
Falcon 460 EC (0,6 l)
Regulator wzrostu
(nazwa, dawka/ha)
Moddus 250 EC (0,6 l)
Moddus 250 EC (0,4 l)
Stabilan 750 SL ( 1,75 l)
Tabela 3.
Pszenżyto ozime. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2013
Lp.
Wrócikowo
Wyszczególnienie
Rychliki
Marianowo
a1
a2
a1
a2
a1
a2
9
9
9
9
8,7
8,6
8,8
8,8
9
9
8,3
8,0
0
0
0
0
0
0
1.
Stan roślin przed zimą (skala 9°)
2.
Stan roślin po zimie (skala 9°)
3.
Martwe rośliny (%)
4.
Termin kłoszenia (data)
27.05.
29.05.
24.05.
25.05.
29.05.
30.05.
5.
Termin dojrzałości woskowej (data)
17.07.
19.07.
18.07.
21.07.
15.07.
16.07.
6.
Wysokość roślin (cm)
109
96
104
102
113
106
7.
Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9°)
9
9
8,8
8,1
8,1
8,4
8.
Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9°)
8,0
8,7
7,2
6,2
6,3
5,8
9.
Porażenie przez choroby (skala 9°):
-pleśń śniegowa
8,2
8,3
9
9
8,5
8,5
-mączniak prawdziwy
7,2
8,9
7,4
8,6
6,1
7,8
-rdza brunatna
8,2
9
8,5
9
9
9
-septorioza liści
7,4
8,9
7,6
8,8
4,9
6,7
-septorioza plew
9
9
9
9
6,6
7,3
-rynchosporioza
9
9
9
9
9
9
10.
Masa 1000 ziaren (przy wilgotności 14%) (g)
46,8
49,1
44,5
45,3
34,5
37,6
11.
Wilgotność ziarna podczas zbioru (%)
13,5
13,8
13,8
13,6
12,5
12,4
12.
Plon ziarna (przy wilgotności 14%) (dt/ha)
87,0
103,2
71,9
88,5
65,7
80,8
Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian
a1 - przeciętny poziom agrotechniki; a2 - wysoki poziom agrotechniki
Skala 9°: 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny
Tabela 4.
Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2013
przy wilgotności ziarna 14%
Odmiana
Lp.
Wrócikowo
85,7
Wzorzec (dt/ha)
Poziom a1
Rychliki
63,9
Marianowo
68,6
Wrócikowo
97,4
Poziom a2
Rychliki
85,6
Marianowo
82,3
102
100
122
106
108
104
109
106
109
108
110
117
104
91
107
115
93
110
100
110
94
119
104
109
99
99
95
79
96
95
98
94
107
108
114
98
91
109
108
95
98
105
106
116
105
93
90
99
96
116
116
101
101
84
100
107
106
108
103
101
odmiany tradycyjne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
98
97
108
109
106
99
109
101
107
108
104
117
108
Todan
Aliko
Algoso
Pizarro
Tulus
Elpaso
Fredro w
Bereniko
Borowik
Maestozo
Amorozo
Subito
Tomko w
123
111
128
120
118
98
110
118
125
127
116
120
96
90
82
91
104
108
67
114
111
114
101
85
122
91
odmiany krótkosłome
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
w
w
94
102
97
107
111
94
90
Borwo
Pigmej
Atletico
Agostino
Mikado
Twingo
Wiarus w
95
104
101
126
113
105
100
87
91
89
121
94
103
108
- odmiany wchodzące w skład wzorca w 2013 roku
Tabela 5.
Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2013, 2011-2013
przy wilgotności ziarna 14%
Lp.
Odmiana
Liczba
lat
badań
Zimotrwałość
Wzorzec (dt/ha)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Todan
Aliko
Algoso
Pizarro
Tulus
Elpaso
Fredro w
Bereniko
Borowik
Maestozo
Amorozo
Subito
Tomko w
a1
2013
72,5
3
3
3
3
3
3
3
2
2
2
1
1
1
5,5
6
4
5
4
4
4,5
3
5,5
4
4
5,5
6,5
103
96
108
111
110
89
111
109
115
112
102
119
99
a2
20122013
20112013
2013
2012
2011
20122013
20112013
77,5 84,7 75,0
odmiany tradycyjne
78,2
88,3
82,0
95,8
85,2
88,7
97
97
108
106
108
94
107
-
96
94
111
98
105
99
109
103
113
103
103
108
103
101
94
104
96
108
100
110
104
111
102
-
102
100
111
107
107
102
100
-
98
94
108
96
108
99
111
104
114
103
-
99
96
109
100
108
100
106
-
2012
94
93
102
102
103
94
112
100
111
97
-
2011
96
101
114
106
111
99
100
-
98
94
105
106
106
91
112
104
113
104
-
odmiany krótkosłome
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
w
Borwo
Pigmej
Atletico
Agostino
Mikado
Twingo
Wiarus w
3
3
3
2
2
1
1
5,5
5
3,5
3,5
5
6
6,5
Liczba doświadczeń
w
- odmiany wchodzące w skład wzorca w 2013 roku
92
99
96
117
106
100
98
92
91
96
102
107
-
89
99
103
-
92
95
96
109
107
-
91
96
98
-
90
98
102
109
114
103
98
87
87
96
101
106
-
89
92
100
-
87
92
99
105
111
-
87
91
99
-
3
3
2
6
8
3
3
2
6
8
Tabela 6.
Pszenżyto ozime. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki – a1 (odchylenia od wzorca).
Lata zbioru: 2013, 2011-2013
Lp.
Odmiana
Liczba
lat
badań
Wzorzec (skala 9º)
Mączniak
Rdza brunatna
Septorioza liści
Pleśń
śniegowa
Septorioza plew
2013
2011-2013
2013
2011-2013
2013
2011-2013
2013
2011-2013
2013
2011-2013
6,8
6,6
7,9
7,9
7,0
6,9
6,4
7,1
8,3
8,4
odmiany tradycyjne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Todan
Aliko
Algoso
Pizarro
Tulus
Elpaso
Fredro w
Bereniko
Borowik
Maestozo
Amorozo
Subito
Tomko w
3
0,7
1,3
0,1
0,1
-0,3
0,4
-0,4
0,3
-1,1
-0,6
3
-0,8
0,3
-0,2
-0,1
-0,6
0,1
0,1
-0,1
-0,8
0,1
3
-0,6
-0,7
-1,4
-1,5
-1,5
-0,8
0,1
-0,4
-0,8
-0,2
3
1,9
2,3
0,8
0,8
0,7
1,0
-0,4
0,1
0,4
0,3
3
0,2
0,9
1,1
0,7
0,0
0,3
0,6
-0,1
0,4
0,2
3
-3,1
-1,9
-0,2
-0,2
-2,0
-1,1
0,6
0,3
0,2
0,1
3
-1,1
0,0
-0,9
0,2
-1,1
-0,3
0,1
-0,4
-0,3
-0,3
2
1,7
-
-0,7
-
0,5
-
-0,4
-
0,7
-
2
0,4
-
0,8
-
-0,1
-
1,1
-
0,2
-
2
1,0
-
0,8
-
0,5
-
0,6
-
0,7
-
1
0,4
-
0,6
-
-2,0
-
0,6
-
0,2
-
1
1,4
-
0,8
-
-0,3
-
0,6
-
0,4
-
1
1,0
-
1,1
-
0,4
-
0,1
-
0,7
-
odmiany krótkosłome
14.
15.
16.
17.
18
19.
20.
Borwo w
Pigmej
Atletico
Agostino
Mikado
Twingo
Wiarus w
Liczba doświadczeń
3
-0,6
0,7
1,1
1,0
-0,1
0,6
0,1
0,9
-0,1
0,0
3
0,0
1,2
0,8
0,9
-0,3
0,4
0,6
0,3
-0,1
0,2
3
-1,5
-0,6
1,1
0,9
-0,8
-0,1
-0,4
-0,3
0,2
0,1
2
1,4
-
1,1
-
0,7
-
0,6
-
-0,1
-
2
-1,3
-
1,1
-
-1,0
-
1,1
-
-0,3
-
1
0,2
-
1,1
-
-0,5
-
-0,4
-
-0,1
-
1
0,7
-
-1,2
-
0,9
-
-0,4
-
-0,3
-
3
8
2
7
3
8
1
3
2
6
Wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko, wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą
w
- odmiany wchodzące w skład wzorca w 2013
Tabela 7.
Pszenżyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca).
Lata zbioru: 2013, 2011- 2013
Wyleganie (skala 9º)
Wysokość roślin
Liczba
w fazie doj. mlecznej
przed zbiorem
(cm)
Lp.
Odmiana
lat
201120112011badań
2013
2013
2013
2013
2013
2013
Masa 1000 ziaren
(g)
2013
20112013
Poziom agrotechniki a1
Wzorzec (skala 9º)
9
9
7,6
7,1
102
108
39,4
42,7
19
21
14
15
10
1
8
14
26
16
9
14
3
11
15
11
12
6
-4
4
-
3,0
-1,0
4,1
1,5
6,7
-4,7
2,9
-2,2
7,0
1,9
0,1
4,5
-0,6
3,9
-0,8
3,1
-0,2
4,1
-5,3
2,7
-
odmiany tradycyjne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Todan
Aliko
Algoso
Pizarro
Tulus
Elpaso
Fredro w
Bereniko
Borowik
Maestozo
Amorozo
Subito
Tomko w
3
3
3
3
3
3
3
2
2
2
1
1
1
0,0
-2,0
0,0
-0,3
0,0
-2,8
0,0
-1,5
-0,3
-1,8
-1,8
-0,3
0,0
-0,8
-2,5
-0,1
-0,7
-0,3
-0,9
0,0
-
-1,1
-2,8
-0,1
-0,8
1,1
-1,6
-1,1
-3,1
0,8
-2,3
-2,3
-1,3
-1,3
-0,7
-2,5
-0,5
-0,6
0,4
-0,4
-0,9
-
odmiany krótkosłome
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
w
Borwo
Pigmej
Atletico
Agostino
Mikado
Twingo
Wiarus w
3
3
3
2
2
1
1
Liczba doświadczeń
0,0
0,0
0,0
0,0
-0,3
0,0
0,0
2
0,0
0,0
0,0
-
0,9
1,4
1,4
0,3
0,6
1,4
1,4
1,2
1,4
1,7
-
-2
-1
-10
-9
3
-15
-9
-4
-7
-12
-
2,2
-1,1
4,7
1,6
0,5
3,1
-4,5
1,0
-1,6
3,8
-
4
3
7
3
8
3
8
96
101
41,1
43,7
9
17
8
8
10
2
7
10
25
9
5
8
0
10
15
8
11
6
-2
3
-
4,1
-0,1
4,2
1,0
6,5
-5,0
1,9
-3,0
7,6
3,5
1,8
4,3
0,7
4,1
-0,7
4,2
-1,4
1,9
-4,8
2,2
-
Poziom agrotechniki a2
Wzorzec (skala 9º)
8,9
9
7,7
6,6
odmiany tradycyjne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Todan
Aliko
Algoso
Pizarro
Tulus
Elpaso
Fredro w
Bereniko
Borowik
Maestozo
Amorozo
Subito
Tomko w
3
3
3
3
3
3
3
2
2
2
1
1
1
-1,4
-1,1
0,1
-1,1
-0,1
-1,1
-0,4
-2,1
0,1
-2,9
-0,9
-2,4
0,1
-1,1
-2,0
0,0
-1,4
-0,2
-0,4
-0,1
-
-0,7
-2,5
-0,2
-0,7
-0,4
-1,7
-0,9
-3,0
0,0
-2,7
-1,2
-2,5
-1,5
-0,3
-2,2
-0,5
-0,9
-0,2
-0,1
-0,7
-
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Borwo w
Pigmej
Atletico
Agostino
Mikado
Twingo
Wiarus w
3
3
3
2
2
1
1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,0
0,0
0,0
-
1,1
1,0
1,0
-1,5
-1,7
0,6
1,3
0,7
0,7
1,8
-
-4
-1
-2
-3
4
-2
-4
-4
-6
-9
-
2,1
0,8
5,8
1,8
2,8
2,1
-4,7
-0,6
-2,0
2,3
-
2
4
3
7
3
8
3
8
odmiany krótkosłome
Liczba doświadczeń
Wyleganie: wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą
w
- odmiany wchodzące w skład wzorca