Systematyka rodzaju Astrophytum.

Systematyka rodzaju Astrophytum.
Autor: mgr inż. Konrad Szychowski
[email protected]
Astrofyta są jednymi z najpiękniejszych i bardzo pożądanych kaktusów. Zawdzięczają to swoim
niezwykłym kształtom oraz symetrii. Nazwa łacińska rodzaju oznacza dosłownie „roślina-gwiazda” i tak
też w najprostszy sposób można opisać przedstawicieli tego rodzaju. Rośliny te jednak uważane są za
względnie trudne w uprawie, sprawiającymi najwięcej problemów jest A. asterias, utrudnia życie nawet
doświadczonym hodowcą. Bardzo ciężkie oraz cenne odmiany zazwyczaj są szczepione, w ten sposób
uprawiana jest prawie cała populacja A. caput-medusae. Chciałbym tytułem wstępu przytoczyć kilka
informacji o ogólnej uprawie i pochodzeniu tych roślin, co może przydać się początkującym
kolekcjonerom.
Rośliny te pochodzą z Meksyku (środkowa i północna cześć kraju) oraz USA (południowy
Teksas) gdzie rosną na ziemiach ciepłych marglowych a temperatura zimą waha się od 3oC-30oC.
Rośliny te potrafią znosić krótkotrwałe przymrozki (z drobnymi wyjątkami), ponieważ temperatura
gleby zawsze jest dodatnia. Astrofyta poza niezwykłą symetrią różnią się też od pozostałych gatunków
kaktusów charakterystycznymi, białymi wełnistymi kłaczkami, pokrywającymi w mniejszym lub
większym stopniu powierzchnię rośliny. Nasiona tych roślin w porównaniu z nasionami innych
kaktusów są duże miseczkowatego kształtu. Cechuje je też bardzo krótki czas kiełkowania, niektóre
gatunki wschodzą już po dwóch dniach.
Nazwę dla rodzaju zaproponował w 1839r. francuski botanik Charles Lemaire. Znano wtedy
Echinocactus ornatus (dzisiejsze Astrophytum ornatum) odkryty przez Thomasa Coultera w 1827r. oraz
Cereus callioche (dzisiejsze Astrophytum myriostigma) odkryty przez Galeottiego w 1837r. Kolejnych
odkryć dokonywano kolejno w 1845r. Echinocactus asterias (dzisiejsze Astrophytum asterias) w 1851r.
Echinocactus capriocornus (dzisiejsze Astrophytum capricorne) oraz w 1927r. Astrophytum
myriostigma subspecies coahuilense (dzisiejsze Astrophytum coahuilense). Jedną z nowości w
systematyce jest odkryte w 2002r. Digitostigma caput-medusae (dzisiejsze Astrophytum caputmedusae).
Systematyka bywa bardzo często obiektem tak zwanej „gry nazw” gdzie rośliny bywają
przeklasyfikowywane jedynie po to, aby na stałe związać nazwę rośliny z nazwiskiem zainteresowanych
osób. Aktualnie istnieje wiele różnych poglądów na systematykę rodzaju mianowicie czescy hodowcy
Sadovsky i Schütz wyróżniają 10 gatunków Astrophytum: A. asterias, A. capricorne, A. crassiispinum,
A. niveum, A. senile, A. coahuilense, A. myriostigma, A. columnare, A. tulenie, A ornatum. Niektórzy
badacze wyróżniają jeszcze A. aureum. Takie podejście wprowadza chaos, ponieważ niektóre z
powyższych gatunków nie są na tyle odległe genetycznie, aby zasługiwały na oddzielne traktowanie.
Innym przykładem skrajności jest minimalistyczne podejście, które gatunki odległe sprowadza do
wspólnego mianownika. Ten typ jest przedstawiany przez Edwarda Andersena, wyróżnia on cztery
gatunki astrofytów: A. asterias, A. capricorne, A. myriostigma i A. ornatum.
Chciałbym zaprezentować i pokrótce poprzeć argumentami systematykę będąca czymś w rodzaju
„złotego środka” powyższych skrajności. Systematyka z 2003r. zaproponowana prze Hoock’a wyróżnia
6 głównych gatunków oraz poniższe odmiany. Nie przedstawia ona wyhodowanych sztucznie odmian,
takich jak A. myriostigma ‘Onzuka’ czy A. capricorne ‘Crassispinoides’ (nie mylić z A. capricorne v.
crassispinum). Za podstawę systematyki rodzaju przyjmujemy bowiem rośliny obecne na stanowiskach
naturalnych.
Podstawową systematykę można przedstawić w poniższy sposób:
1. Astrophytum asterias
2. Astrophytum capricorne
Astrophytum capricorne v. aureum
Astrophytum capricorne v. crassispinum
Astrophytum capricorne v. minus
Astrophytum capricorne v. niveum
Astrophytum capricorne v. senile
3. Astrophytum caput-medusae
4. Astrophytum coahuilense
5. Astrophytum myriostigma
Astrophytum myriostigma v. columnare
Astrophytum myriostigma v. nudum
Astrophytum myriostigma subsp. tamaulipense
Astrophytum myriostigma subsp. tulense
Astrophytum myriostigma v. quadricostatum
6. Astrophytum ornatum
Astrophytum ornatum v. glabrescens
Astrophytum ornatum v. mirbelii
Scharakteryzuje pokrótce każdy z gatunków, aby pokazać różniące je cechy.
Wydaje mi się, że odrębności A. asterias (A. gwiaździste) nie trzeba dowodzić gdyż wszyscy
autorzy zawsze zgodnie wyróżniają je jako odrębny gatunek, bez odmian ponieważ rośliny z
poszczególnych populacji niewiele się od siebie różnią. Jest to roślina płasko-kulista w naszych
kolekcjach czasem okrągła jest to efekt niedostatku światła gdyż nigdy nie zapewnimy im takiego
nasłonecznienia jak w ojczyźnie. Posiada zwykle 8 żeber i dorasta do około 10cm średnicy. Roślina ta
pokryta jest kłaczkami zazwyczaj rzadko rozsianymi po powierzchni, nie posiada cierni. Posiada kwiat
żółty z czerwonym dnem kielicha, o długości około 3cm i średnicy 6,5cm. Owoce otwierają się od góry
gwiaździście, siewki są czerwono-brązowe.
A. capricorne (A. koziorogie), tu zaczynają się różnice. Wyszczególniamy formę typową oraz jej
odmiany różniące się od niej pewnymi cechami. Typowe A. capricorne posiada ciemne (brązowe bądź
czarne) ciernie osiągające około 7cm długości, 9 ostrych żeber, których liczba czasem z wiekiem może
się zwiększyć. Żebra mogą być lekko faliste. Roślina posiada żółte kwiaty z czerwonym środkiem.
Poniższa tabela ma zilustrować różnice między poszczególnymi odmianami, chciałbym dodać, że na to
iż jest to jeden gatunek wskazuje fakt ze wszystkie odmiany swobodnie krzyżują się między sobą.
Rośliny te posiadają zakrzywione ciernie, kwiaty żółte o środku blado pomarańczowym do czerwonego,
hypokotyl u sadzonek zielony, wszystkie posiadają 8 żeber (u młodych okazów) u dorosłych 9 bardzo
rzadko 11 u starszych okazów. Owocnia pęka u dołu.
A. - rośliny posiadające na naskórku liczne kłaczki
- rośliny z czerwoną gardzielą kwiatu (czasem pomarańczowa)
Ciernie elastyczne, brązowe do czarnych, nowe
kłaczki czerwono-białe, czasem brązowe, dorosłe
Astrophytum capricorne (forma typowa)
okazy mogą osiągać ok. 40cm wysokości na około
18cm średnicy
Ciernie bardzo twarde, mało elastyczne, nowe
kłaczki blado żółte, skórka pokryta gęsto
Astrophytum capricorne v. niveum
kłaczkami, dorosłe okazy mogą osiągać ok. 40cm
wysokości na około 18cm średnicy
Ciernie bardzo elastyczne, cienkie, zakrywające
wierzchołek rośliny, nowe kłaczki blado żółte,
Astrophytum capricorne v. minus
powierzchnia rośliny pokryta nielicznymi
kłaczkami, rośliny mniejsze od poprzednich
osiągają rozmiary 20cm na 12cm średnicy
B. – rośliny nie posiadające kłaczków lub bardzo niewielkie ilości
B1. – gardziel kwiatu czerwona do pomarańczowej
Długie ciernie, elastyczne, ciemne, czerwonoAstrophytum capricorne v. senile
brązowe, czarne
Astrophytum capricorne v. aureum
Astrophytum capricorne v. niveum f. nudum
B2. – gardziel kwiatu czysta żółta
Astrophytum capricorne v. crassispinum
Długie ciernie, elastyczne, blado żółte do ciemno
żółtych.
Ciernie twarde mało elastyczne
Ciernie długie i gróbe.
W innych systematykach v. niveum v. senile v. crassispinum podnoszone są do rangi gatunków
jednak według mnie niesłusznie. Jak już wspomniałem wszystkie krzyżują się w łatwy sposób a różnią
się od typu przede wszystkim budową cierni co opisane jest w tabeli oraz mniejszą ilością białych
kłaczków (w porównaniu do formy typowej).
A. caput-medusae jest ostatnio odkrytą osobliwością świata przyrody. Mimo iż zalicza się do tego
rodzaju całkowicie od niego odstaje (oczywiście, jeżeli chodzi o pierwsze wrażenie). Roślina swoim
wyglądem przypomina „ośmiornice” w połowie jej „macek” (brodawki do 19 cm długości i 2-5 mm
średnicy) pojawiają się jej kwiaty niczym się nie różniące od kwiatów innych roślin tego rodzaju.
Owoce oraz nasiona są tak samo podobne. Badania genetyczne wykazały, że A. caput-medusae jest
spokrewnione z innymi astrofytami dlatego uwzględniane jest razem z nimi w systematyce.
Podobną sytuację mamy z A. coahuilense, przez wielu autorów zaliczane jako odmiana A.
myriostgima jednak rośliny te są na tyle odległe genetycznie ze nie krzyżują się co jest najsilniejszym
argumentem do utworzenia osobnego gatunku. Roślina ta jest gęściej pokryta kłaczkami niż A.
myriostigma oraz posiada duży (do 9cm średnicy) siarkowo-żółty kwiat z pomarańczowo-czerwoną
gardzielą natomiast A. myriostigma posiada kwiaty w całości żółte. Owocnia pęka u dołu podobnie jak u
A. capricorne. Siewki tych roślin są jasnozielone i niezależnie od intensywności światła nie wybarwiają
się na czerwono.
Kolejne komplikacje pojawiają się u A. myriostigma starałem się w dość czytelny sposób
zaprezentować to w poniższej tabeli. Wszystkie rośliny z tego gatunku pozbawione są cierni, kwiat mają
żółty, hypokotyl u siewek jest smukły i czerwony, rośliny posiadają 4-5 żeber, u starszych okazów
liczba ta może się zwiększyć. Areole oddalone są od siebie o około 10-15 mm. Owoce otwierają się od
góry.
Rośliny pokryte kłaczkami:
Astrophytum myriostigma (forma typowa)
Kwiat dużej średnicy, średnio 63mm max. 76mm,
w owocu średnio 81 nasion max 162, rośliny
raczej niskie szerokie
Astrophytum myriostigma subsp. tamaulipense
Kwiaty średniej wielkości, średnio 47mm max
60mm, w owocu średnio 54nasiona max. 136,
roślina znacznie wyższa od poprzedniego typu
Astrophytum myriostigma subsp. tulense
Kwiat małej średnicy, średnio 38mm max 50mm,
kwiat o intensywnym zapachu, średnio 53 nasiona
w owocu max 113, rośliny krótko cylindryczne już
w młodości
Rośliny nie posiadające kłaczków:
Astrophytum myriostigma v. nudum
Rośliny nie posiadają na powierzchni białych
kłaczków
Inne odmiany:
Astrophytum myriostigma v. columnare
Rośliny posiadają mały kwiat 25mm, przybierają
postać małych kolumienek już w młodości,
dorosłe okazy posiadają 5 żeber
Astrophytum myriostigma v. quadricostatum
Rośliny niezależnie od wieku posiadają 4 żebra
(czasem zdarza się, że u starych okazów wyrasta
piąte)
Pozostało nam do omówienie jeszcze A. ornatum (A. ozdobne). Są to rośliny o sztywnych
ostrych cierniach, kwiatach żółtych, hypokotyl u siewek smukły czerwonawy, posiadają zazwyczaj 8
żeber u starszych okazów może być ich więcej. Rośliny posiadają 5-11 cierni długości do 3 cm.
Astrophytum ornatum (forma typowa)
Roślina kolumnowa dochodzi do około 180cm
wysokości i 22 średnicy, ciernie na wierzchołku
żółte potem brązowieją i czernieją
Astrophytum ornatum v. mirbelii
Roślina bardziej cylindryczna, dochodzi do 70cm
wysokości i 32cm średnicy, ciernie młodych roślin
są bladożółte u dorosłych okazów złociste, rośliny
te są jeszcze gęściej pokryte kłaczkami od formy
typowej
Astrophytum ornatum v. glabrescens
Roślina nie posiada kłaczków skórka jest
całkowicie naga.
Niektórzy badacze (W. Senta) dzielą (za Backebergiem) rodzaj Astrophytum na dwa podrodzaje
mianowicie:
1. Astrophytum
2. Neoastrophytum
Za podstawę tego podziału przyjmują budowę owoców. Podrodzaj Astrophytum posiada owoce
otwierające się u góry, gwiaździsto i siewki tych roślin są czerwone. Natomiast pododzaj
Neoastrophytum posiada owoce otwierające się od dołu lub pozostające zamknięte i rozpadające się,
siewki natomiast są jasno zielone. Przyjmując powyższe kryteria do podrodzaju Astrophytum
zaliczymy: A. myriostigma, A. asterias, A. ornatum. Natomiast do podrodzaju Neoastrophytum A.
capricorne i A. cahuilense. Owoce A. caput-medusae otwierają się nieregularnie wzdłuż i dla tego to
gatunku D. Hunt utworzył podrodzaj Stigmatodactylus.
Podział ten nie jest ogólnie przyjęty, może być jednak bardzo pomocy w określaniu wzajemnego
pokrewieństwa miedzy przedstawicielami poszczególnych gatunków.
Chciałbym oczywiście zaznaczyć, że w uprawie istnieją też inne odmiany oraz formy astrofytów
prze zemnie nie wspomniane, ale tak jak pisałem na początku opisuje tutaj tylko odmiany naturalne.
Istnieje mnogość odmian i form takich jak np. Astrophytum asterias f. nudum czy formy monstrualne A.
myriostigma bądź wspominane przeze mnie wielokrotnie Astrophytum capricorne ‘crassispinoides’ i
wiele innych w tym również form albinotycznych. Wszystkie inne odmiany bądź formy są mniej istotne
z punktu widzenia systematyki, choć każdy hodowca będzie je bardzo cenił za nietypowy i egzotyczny
wygląd. Podobnie jest z mieszańcami międzygatunkowymi, w których kryje się też wielkie
niebezpieczeństwo. Krzyżówki takie są oczywiście piękne i często w wyniku heterozji przewyższają
pięknem czyste linie, jednak w wyniku wieloletnich niekontrolowanych krzyżowań możemy zatracić
pulę genową roślin pierwotnych. W wyniku tego można otrzymać pozornie czyste linie zawierające
domieszkę genów innego gatunku (o czym zazwyczaj nie wiemy), które dadzą rośliny potomne różniące
się od opisanych czystych gatunków. Taka sytuacja ma miejsce bardzo często w ogrodach botanicznych
gdzie dochodzi do niekontrolowanego krzyżowania roślin. Dlatego ważne jest to, aby w marę
możliwości kupować nasiona roślin ze stanowisk naturalnych. Oczywiście krzyżowanie astrofytów nie
jest zabronione gdyż tak jak wspomniałem powstają w ten sposób piękne rośliny, jednak powinniśmy z
tym uważać i wszystkie tego rodzaju próby dokładnie opisywać.
Wspomnę jeszcze w kilku słowach odnoście popranej systematyki. Niektóre osoby mogły się
zdziwić, że użyłem nazwy A. capricorne ‘Crassispinoides’ a nie A. capricorne cv. Crassispinoides.
Według najnowszych zaleceń nazwy odmian uprawnych (tzw. kultywarów) należy pisać normalną
czcionką, rozpoczynając z wielkiej litery i ujmując w pojedynczy cudzysłów (np. Betula 'Hoseri'), nie
należy poprzedzać ich skrótem cv., ani dodawać nazwiska autora. Fakt, że nie wszyscy się do niego
stosują, wynika albo z niechęci ludzi do zmiany przyzwyczajeń, albo z nieświadomości.
Synonimy nazw
Poniżej zamieszczam synonimy nazw kaktusów z rodzaju Astrophytum wraz z nazwiskami
autorów i datami. Przedstawione poniżej nazwy odnoszą się do naturalnych gatunków niema tu
synonimów dla roślin otrzymanych sztucznie przez człowieka.
Astrophytum asterias
Astrophytum capricorne
Astrophytum capricorne v. aureum
Astrophytum capricorne v.
crassispinum
Echinocactus asterias: ZUCCARINI, J. G. 1845
Astrophytum capricorne, 1937, BRITTON, N. L.; ROSE, J. N.
Astrophytum capricorne capricorne, 1971, KLAUS, W.
Astrophytum capricorne f. major hort., 1967, ZBINDEN, P.; KRAINZ, H.
Astrophytum capricorne f. varieg., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum capricorne maior, 1971, SCHÜTZ, B.
Astrophytum capricorne major, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum capricorne mayor, 1936, BLOSSFELD, R.
Astrophytum capricorne v. capricorne, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum capricorne v. majus, 1981, ITO, Y.
Astrophytum capricorne v. majus Hort., 1951, BORG, J.
Astrophytum capricorne v. mayor, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum capricorne v. seminube, 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum Capricornis, 1930, MÖLLER, A. F.
Astrophytum capricornis v. major Hort., 1977, HIRAO, H.
Astrophytum capricornius, 1930, MÖLLER, A. F.
Astrophytum capricornum, 1940, SADOVSKY, O.
Astrophytum capricornum v. major, 1940, SADOVSKY, O.
Astrophytum capricornus, 1977, HIRAO, H.
Astrophytum capricornus v. major Hort., 1977, HIRAO, H.
Astrophytum capriocorne, 1980, RAUH, W.
Echinocactus capricornis, 1851, DIETRICH, A.
Echinocactus capricornis major, 1937, BRITTON, N. L.; ROSE, J. N.
Echinocactus capricornis v. major, 1909, BÖDEKER, F.
Echinocactus capricornus, 1925, MÖLLER, H.
Echinocactus capricornus major Hort., 1926, SCHELLE, E.
Echinocactus capricornus v. maior, 1927, MÖLLER, A. F.
Echinocactus capricornus v. major, 1927, MÖLLER, A. F.
Echinocactus capricornus v. major Hort., 1944, MEGATA, M.
Echinocactus v. major, 1977, HIRAO, H..
Maierocactus capricornis, 1925, ROST, E. C.
Maireocactus capricornus, 1944, MEGATA, M.
Astrophytum aureum, 1981, HAAGE, W.
Astrophytum capricorne aurea, 1940, KELLY, R. W.
Astrophytum capricorne aureum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum capricorne f. aureum, 1967, ZBINDEN, P.; KRAINZ, H.
Astrophytum capricorne v. aurea, 1928, KAKTEEN-HAAGE
Astrophytum capricorne v. aureum, 1944, MEGATA, M.
Astrophytum capricorne v. aureus, 1944, GILKEY, J. E.
Astrophytum capricorne v. luteum, 1943, NOYES, F. B.
Astrophytum capricornus v. aureus, 1977, HIRAO, H.
Echinocactus capricornis v. aureum, 1944, MEGATA, M.
Echinocactus capricornis v. aureus, 1929, BERGER, A.
Echinocactus capricornus v. aurea, 1925, SUHR, R.
Echinocactus capricornus v. aureus, 1925, MÖLLER, H.
Echinocactus capricornus v. occidentalis, 1922, OCHOTERENA, I.
Astrophytum capricorne crassispina, 1935, KREUZINGER, K.
Astrophytum capricorne crassispina nuda, 1935, KREUZINGER, K.
Astrophytum capricorne crassispinum, 1977, HIRAO, H.
Astrophytum capricorne crassispinum nudum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum capricorne f. crassispinum, 1967, ZBINDEN, P.; KRAINZ, H.
Astrophytum capricorne v. crassipinus, 1938, Anonym
Astrophytum capricorne v. crassispina, 1928, KAKTEEN-HAAGE
Astrophytum capricorne v. crassispinum, 1937, BACKEBERG, C.
Astrophytum capricorne v. crassispinum f. major, 1944, MEGATA, M.
Astrophytum capricorne v. crassispinum f. majus, 1977, HIRAO, H.
Astrophytum capricorne v. crassispinum f. nivea, 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum capricorne v. crassispinum f. varieg., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum capricorne v. crassispinum major, 1977, HIRAO, H.
Astrophytum capricorne v. crassispinum nudum, 1981, ITO, Y.
Astrophytum capricorne v. crassispinum subv., majus, 1977, HIRAO, H.
Astrophytum capricorne v. crassispinum subv., minor, 1977, HIRAO, H.
Astrophytum capricorne v. crassispinus, 1977, HIRAO, H.
Astrophytum capricorne cv.
crassispinoides
Astrophytum capricorne v. minus
Astrophytum capricorne v. niveum
Astrophytum capricorne v. senile
Astrophytum caput-medusae
Astrophytum coahuilense
Astrophytum capricorne v. crassispinus major, 1988, PERUTKA, J.
Astrophytum capricorne v. major Hort., 1944, MEGATA, M.
Astrophytum capricornis v. crassispinum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum capricornus v. crassispinus, 1977, HIRAO, H.
Astrophytum capricornus v. crassispinus major, 1977, HIRAO, H.
Astrophytum capricornus v. crassispinus minor, 1977, HIRAO, H.
Astrophytum capricornus v. crassispinus nivea, 1977, HIRAO, H.
Astrophytum crassispinum, 1957, HAAGE, W.; SADOVSKY, O.
Astrophytum crassispinum majus, 1977, HIRAO, H.
Echinocactus capricornis v. crassispinus, 1929, BERGER, A.
Echinocactus capricornus v. crassispina, 1925, MÖLLER, H.
Echinocactus capricornus v. crassispinus, 1925, MÖLLER, H.
Astrophytum capricorne v. minor f. crassispinoides, 1983, WERY, H.
Astrophytum capricorne v. minor f. lutea, 1982, LUX, A.; STANIK, R.
Astrophytum capricorne v. minor f. luteiflora, 1982, LUX, A.; STANIK, R.
Astrophytum capricorne f. minus, 1967, ZBINDEN, P.; KRAINZ, H.
Astrophytum capricorne minor, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum capricorne v. minor, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum capricorne v. minus, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum capricorne v. minus f. varieg., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum capricorne v. orientalis, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum capricornum v. minor, 1940, SADOVSKY, O.
Astrophytum capricornus v. minor, 1977, HIRAO, H.
Echinocactus capricornis minor, 1937, BRITTON, N. L.; ROSE, J. N.
Echinocactus capricornis v. minor, 1892, RUNGE, C.; QUEHL, L.
Echinocactus capricornus minor, 1926, SCHELLE, E.
Echinocactus capricornus v. minor, 1927, MÖLLER, A. F.
Astrophytum capricorne f. niveum, 1967, ZBINDEN, P.; KRAINZ, H.
Astrophytum capricorne mayor v. crassispina nivea, 1936, BLOSSFELD, R.
Astrophytum capricorne nivea, 1939, VIERECK, H. W.
Astrophytum capricorne v. neveus, 1938, Anonym
Astrophytum capricorne v. nivea, 1968, BOKE, N. H.
Astrophytum capricorne v. nivea Hort., 1944, MEGATA, M.
Astrophytum capricorne v. niveum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum capricorne v. niveum Hort., 1951, BORG, J.
Astrophytum capricorne v. niveus, 1977, HIRAO, H.
Astrophytum capricornis niveus, 1933, KAYSER, K.
Astrophytum capricornum v. niveum, 1940, SADOVSKY, O.
Astrophytum capricornus v. niveus, 1977, HIRAO, H.
Astrophytum niveum, 1957, HAAGE, W.; SADOVSKY, O.
Echinocactus capricornis niveus, 1933, KAYSER, K.
Echinocactus capricornis v. niveus, 1944, MEGATA, M.
Astrophytum capricorne senilis, 1936, BLOSSFELD, R.
Astrophytum capricorne v. senile, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum capricorne v. senilis, 1941, MARSHALL, W. T.; BOCK, T. M.
Astrophytum capricornus v. senilis, 1977, HIRAO, H.
Astrophytum senile, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum senile f. cristata, 1957, HAAGE, W.; SADOVSKY, O.
Astrophytum senile f. varieg., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum senile v. senile, 1983(?), SCHÜTZ, B.
Echinocactus capricorne senilis, 1929, ROEDER, W.
Echinocactus capricornis v. senilis, 1929, BERGER, A.
Echinocactus capricornus senile, 1926, Anonym
Echinocactus capricornus v. senilis, 1927, MÖLLER, H.
Digitostigma caput-medusae Velazco et Nevarez 2002
Astrophytum albissimum, 1944, MEGATA, M.
Astrophytum coahuilense, 1937, BACKEBERG, C.
Astrophytum coahuilense f. crist., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum coahuilense v. tulensis, 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum coahuilensis, 1930, MÖLLER, A. F.
Astrophytum koahuilense, 1932, KAYSER, K.
Astrophytum Koahuilensis, 1932, KAYSER, K.
Astrophytum myriostigma coahuilense, 1940, KELLY, R. W.
Astrophytum myriostigma coahuilensis, 1935, KREUZINGER, K.
Astrophytum myriostigma
Astrophytum myriostigma v.
columnare
Astrophytum myriostigma v. nudum
Astrophytum myriostigma f. coahuilense, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma subsp. coahuilense, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma subsp. koahuilensis, 1932, KAYSER, K.
Astrophytum myriostigma v. coahuilense, 1944, MEGATA, M.
Astrophytum myriostigma v. coahuilense f., cristatum Hort., 1981, ITO, Y.
Astrophytum myriostigma v. coahuilense pubesente, 1981, ITO, Y.
Astrophytum myriostigma v. coahuilensis, 1941, MARSHALL, W. T.; BOCK, T.
M.
Echinocactus myriostigma, 1911, PURPUS, J. A.
Echinocactus myriostigma subsp. coahuilensis, 1927, MÖLLER, H.
Echinocactus myriostigma v. columnaris, 1911, MEYER, R.
Astrophyton myriostigma depressa, 1841, LAWRENCE, G. in LOUDON, J. C.
Astrophytum myriostigma f. aurea, 1967, GRÄSER, R.
Astrophytum myriostigma f. cristatum Hort., 1981, ITO, Y.
Astrophytum myriostigma f. monst., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum myriostigma f. multicostatum, 1994, SATO, T.
Astrophytum myriostigma f. trunco variegato, 1967, GRÄSER, R.
Astrophytum myriostigma f. varieg., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum myriostigma mirbella, 1938, LEWIS, H.
Astrophytum myriostigma v. caespitoum, 1981, ITO, Y.
Astrophytum myriostigma v. depressa, 1944, MEGATA, M.
Astrophytum myriostigma v. globescens, 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum myriostigma v. grandiflora, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum myriostigma v. hexagona, 1953, MASTRANGEL, W.
Astrophytum myriostigma v. minimfilora, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum myriostigma v. minimiflora, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum myriostigma v. multicostatum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma v. multicostatum f. crist., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum myriostigma v. myriostigma, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma v. nudicarpa, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum myriostigma v. vera, 1944, GILKEY, J. E.
Astrophytum myriostigma vera, 1941, MARSHALL, W. T.; BOCK, T. M.
Astrophytum stellata, 1939, LAWRENCE, G.
Cereus Calicochus, 1846, FÖRSTER, C. F.
Cereus caliconche, 1886, RÜMPLER, TH.
Cereus callicoche, 1839, GALEOTTI, H. G. in SCHEIDWEILER, M. J.
Cereus inermis, 1839, GALEOTTI, H. G. in SCHEIDWEILER, M. J.
Echinocactus myriostigma f. cristata, 1933, WEINGART, W.
Echinocactus prismaticum, 1944, MEGATA, M.
Astrophytum columnare, 1941, WINKELMANN, F.
Astrophytum columnaris, 1930, MÖLLER, A. F.
Astrophytum myriostigma columnaris, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum myriostigma f. columnare, 1990, SCHÄTZLE, P.
Astrophytum myriostigma subsp. columnare hort., 1957, ZBINDEN, P.;
KRAINZ, H.
Astrophytum myriostigma v. columnare, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma v. columnare octogonum, 1981, ITO, Y.
Echinocactus myriostigma columnaris, 1907, SCHELLE, E.
Astrophytum myriostigma f. nuda Fjordhest, 1959, GRÄSER, R.
Astrophytum myriostigma f. nuda Hort., 1944, MEGATA, M.
Astrophytum myriostigma f. nudum, 1979, SADOVSKY, O.; SCHÜTZ, B.
Astrophytum myriostigma f. nudum hort., 1957, ZBINDEN, P.; KRAINZ, H.
Astrophytum myriostigma nuda, 1930, MÖLLER, A. F.
Astrophytum myriostigma nuda hort., 1935, KREUZINGER, K.
Astrophytum myriostigma v. fjordherst, 1979, SADOVSKY, O.; SCHÜTZ, B.
Astrophytum myriostigma v. glabrum, 1979, SADOVSKY, O.; SCHÜTZ, B.
Astrophytum myriostigma v. myriostigma f., glabrum, 1994, SATO, T.
Astrophytum myriostigma v. myriostigma subv., glabrum, 1960, BACKEBERG,
C.
Astrophytum myriostigma v. nuda, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum myriostigma v. nudum, 1944, MEGATA, M.
Astrophytum myriostigma v. nudum f. crist., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum myriostigma v. nudum f. monst., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum myriostigma v. nudum f. varieg., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum myriostigma v. nudum f. varieg., monst., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum myriostigma subsp.
tamaulipense
Astrophytum myriostigma v. nudum Hort., 1944, MEGATA, M.
Astrophytum myriostigma v. nudum octogonum, 1981, ITO, Y.
Astrophytum myriostigma v. nudum pubesente, 1981, ITO, Y.
Astrophytum myriostigma v. nudum subv., trecostatum, 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum myriostigma v. virens, 1979, SADOVSKY, O.; SCHÜTZ, B.
Astrophytum nuda, 1930, MÖLLER, A. F.
Echinocactus myriostigma nudus, 1937, BRITTON, N. L.; ROSE, J. N.
Echinocactus myriostigma v. nuda, 1912, MEYER, R.
Echinocactus myriostigma v. nudus, 1944, MEGATA, M.
Astrophytum jaumavense, 1979, SADOVSKY, O.; SCHÜTZ, B.
Astrophytum myriostigma f. quadricostata, 1963, FRANK, G.
Astrophytum myriostigma f. quadricostatum, 1957, ZBINDEN, P.; KRAINZ, H.
Astrophytum myriostigma f. tamaulipasense, 1967, ZBINDEN, P.; KRAINZ, H.
Astrophytum myriostigma f. tamaulipensis Hort., 1960, BYLES, R.
Astrophytum myriostigma f. tetragona, 1928, KAKTEEN-HAAGE
Astrophytum myriostigma jaumavense, 1957, HAAGE, W.; SADOVSKY, O.
Astrophytum myriostigma jaumavense cristata, 1957, HAAGE, W.; SADOVSKY,
O.
Astrophytum myriostigma jaumavense f. asterias, 1957, HAAGE, W.;
SADOVSKY, O.
Astrophytum myriostigma jaumavense f. nuda, 1957, HAAGE, W.; SADOVSKY,
O.
Astrophytum myriostigma quadricostata, 1935, KREUZINGER, K.
Astrophytum myriostigma quadricostatum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma subsp. quadricostata, 1932, KAYSER, K.
Astrophytum myriostigma subsp. quadricostatum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma subsp. Tamaulipens, 1932, KAYSER, K.
Astrophytum myriostigma subsp. tamaulipense, 1944, MEGATA, M.
Astrophytum myriostigma tamaulipasensis, 1936, BLOSSFELD, R.
Astrophytum myriostigma tamaulipasensis v., tetragona, 1936, BLOSSFELD, R.
Astrophytum myriostigma tamaulipense, 1935, KREUZINGER, K.
Astrophytum myriostigma tamaulipensis, 1930, MÖLLER, A. F.
Astrophytum myriostigma tetragona, 1940, KELLY, R. W.
Astrophytum myriostigma v. espiralis, 1979, SADOVSKY, O.; SCHÜTZ, B.
Astrophytum myriostigma v. jaumavense, 1957, HAAGE, W.; SADOVSKY, O.
Astrophytum myriostigma v. jaumavense hort., 1973, SCHÜTZ, B.
Astrophytum myriostigma v. jaumavensis, 1977, HAJEK, F.
Astrophytum myriostigma v. myriostigma f., quadricostatum, 1975, DONALD, J.
D.
Astrophytum myriostigma v. nudum f., quadricostatum, 1962, Anonym
Astrophytum myriostigma v. nudum subv., quadricostatum, 1979, HIRAO, H.
Astrophytum myriostigma v. nudum subv., quadricostatum f. varieg., 1978,
ISHIKAWA, T.
Astrophytum myriostigma v. potosinum subv., tamaulipense, 1960,
BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma v. quadricostata, 1941, MARSHALL, W. T.; BOCK, T.
M.
Astrophytum myriostigma v. quadricostatum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma v. quadricostatum f., varieg., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum myriostigma v. quadricostatum, pubesente, 1981, ITO, Y.
Astrophytum myriostigma v. quadricostatus, 1933, BAUM, H.
Astrophytum myriostigma v. quadricostum, 1988, FITZ MAURICE, W. A.
Astrophytum myriostigma v. tamaulipense f., quadricostatum nuda, 1994, SATO,
T.
Astrophytum myriostigma v. tamaulipense Hort., 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma v. tamaulipensis, 1935, BACKEBERG, C.; KNUTH, F.
M.
Astrophytum myriostigma v. tamaulipensis Hort., 1960, BYLES, R.
Astrophytum myriostigma v. tetracantha, 1939, VIERECK, H. W.
Astrophytum myriostigma v. tetragona, 1941, GRÄSER, R.
Astrophytum myriostigma v. tetragona Hort., 1951, BORG, J.
Astrophytum myriostigma v. tetragonum, 1961, SCHÜTZ, B.
Astrophytum quadricosta, 1930, MÖLLER, A. F.
Astrophytum quadricostata, 1930, MÖLLER, A. F.
Astrophytum tamaulipensis, 1930, MÖLLER, A. F.
Astrophytum myriostigma subsp.
tulense
Astrophytum myriostigma v.
quadricostatum
Astrophytum tetragona, 1944, GILKEY, J. E.
Echinocactus Hanburyi, 1979, SADOVSKY, O.; SCHÜTZ, B.
Echinocactus myriostigma subsp. Quadricostata, 1944, MEGATA, M.
Echinocactus myriostigma subsp. quadricostatus, 1927, MÖLLER, H.
Echinocactus myriostigma v. quadricostatum, 1979, SADOVSKY, O.; SCHÜTZ,
B.
Echinocactus myriostigma v. quadricostatus, 1927, MÖLLER, H.
Astrophytum myriostigma f. tulense, 1967, ZBINDEN, P.; KRAINZ, H.
Astrophytum myriostigma f. tulense Hort., 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma f. tulensis, 1929, KAKTEEN-HAAGE
Astrophytum myriostigma subsp. Tulense, 1932, KAYSER, K.
Astrophytum myriostigma subsp. tulense hort?, 1937, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma tulense, 1957, HAAGE, W.; SADOVSKY, O.
Astrophytum myriostigma tulensis, 1936, BLOSSFELD, R.
Astrophytum myriostigma v. columnaris (hort.), 1957, HAAGE, W.;
SADOVSKY, O.
Astrophytum myriostigma v. myriostigma f. tulense, 1975, DONALD, J. D.
Astrophytum myriostigma v. spirale, 1957, HAAGE, W.; SADOVSKY, O.
Astrophytum myriostigma v. tamaulipense f., quadricostatum, 1994, SATO, T.
Astrophytum myriostigma v. tulense, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma v. tulense f. columnare, 1994, SATO, T.
Astrophytum myriostigma v. tulense hort., 1937, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma v. tulensis, 1947, SADOVSKY, O.
Astrophytum myriostigma v. tulensis Hort., 1951, BORG, J.
Astrophytum tulense, 1966, HAAGE, W.
Astrophytum tulense v. nudum, 1979, SADOVSKY, O.; SCHÜTZ, B
Astrophytum myriostigma f. quadricostata, 1963, FRANK, G.
Astrophytum myriostigma f. quadricostatum, 1957, ZBINDEN, P.; KRAINZ, H.
Astrophytum myriostigma f. tetragona, 1928, KAKTEEN-HAAGE
Astrophytum myriostigma quadricostata, 1935, KREUZINGER, K.
Astrophytum myriostigma quadricostatum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma subsp. quadricostata, 1932, KAYSER, K.
Astrophytum myriostigma subsp. quadricostatum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma tamaulipasensis v., tetragona, 1936, BLOSSFELD, R.
Astrophytum myriostigma tetragona, 1940, KELLY, R. W.
Astrophytum myriostigma v. myriostigma f., quadricostatum, 1975, DONALD, J.
D.
Astrophytum myriostigma v. nudum f., quadricostatum, 1962, Anonym
Astrophytum myriostigma v. nudum subv., quadricostatum, 1979, HIRAO, H.
Astrophytum myriostigma v. nudum subv., quadricostatum f. varieg., 1978,
ISHIKAWA, T.
Astrophytum myriostigma v. quadricostata, 1941, MARSHALL, W. T.; BOCK, T.
M.
Astrophytum myriostigma v. quadricostatum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum myriostigma v. quadricostatum f., varieg., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum myriostigma v. quadricostatum, pubesente, 1981, ITO, Y.
Astrophytum myriostigma v. quadricostatus, 1933, BAUM, H.
Astrophytum myriostigma v. quadricostum, 1988, FITZ MAURICE, W. A.
Astrophytum myriostigma v. tamaulipense f., quadricostatum, 1994, SATO, T.
Astrophytum myriostigma v. tamaulipense f., quadricostatum nuda, 1994, SATO,
T.
Astrophytum myriostigma v. tamaulipensis, 1935, BACKEBERG, C.; KNUTH, F.
M.
Astrophytum myriostigma v. tetracantha, 1939, VIERECK, H. W.
Astrophytum myriostigma v. tetragona, 1941, GRÄSER, R.
Astrophytum myriostigma v. tetragona Hort., 1951, BORG, J.
Astrophytum myriostigma v. tetragonum, 1961, SCHÜTZ, B.
Astrophytum quadratum, 1957, HAAGE, W.; SADOVSKY, O.
Astrophytum quadricosta, 1930, MÖLLER, A. F.
Astrophytum quadricostata, 1930, MÖLLER, A. F.
Astrophytum tetragona, 1944, GILKEY, J. E., , , Echinocactus Hanburyi, 1979,
SADOVSKY, O.; SCHÜTZ, B.
Echinocactus myriostigma subsp. Quadricostata, 1944, MEGATA, M.
Echinocactus myriostigma subsp. quadricostatus, 1927, MÖLLER, H.
Echinocactus myriostigma v. quadricostatum, 1979, SADOVSKY, O.; SCHÜTZ,
Astrophytum ornatum
Astrophytum ornatum v.
glabrescens
Astrophytum ornatum v. mirbelii
B.
Echinocactus myriostigma v. quadricostatus, 1927, MÖLLER, H.
Astrophytum espiralis, 1934?, SCHMOLL, F.
Astrophytum ornatum, 1896, WEBER A.
Astrophytum ornatum columnaris, 1934?, SCHMOLL, F.
Astrophytum ornatum espiralis, 1934?, SCHMOLL, F.
Astrophytum ornatum f. crist., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum ornatum f. spirale, 1979, HIRAO, H.
Astrophytum ornatum f. spiralis, 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum ornatum f. tortuosa, 1961-65, KRAINZ, H.
Astrophytum ornatum f. varieg., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum ornatum Kochii, 1898, KAKTEEN-HAAGE
Astrophytum ornatum v. afilatum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum ornatum v. columnaris, 1979, SADOVSKY, O.; SCHÜTZ, B.
Astrophytum ornatum v. densiareolatum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum ornatum v. espirale, 1978, PECHANEK, J.
Astrophytum ornatum v. multicostatum, 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum ornatum v. pentacanthum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum ornatum v. pubesente, 1981, ITO, Y.
Astrophytum ornatum v. robustispinum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum ornatum v. spirale, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum ornatum. v. ornatum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum ornatus, 1922, OCHOTERENA, I.
Astrophytum v. spiralis, 1979, SADOVSKY, O.; SCHÜTZ, B.
Echinocactus ghiesbrechtii, 1937, BRITTON, N. L.; ROSE, J. N.
Echinocactus Ghiesbreghtii, 1903, SCHUMANN, K.
Echinocactus Ghisbrechtii, 1850, SALM-DYCK, J., , , Echinocactus Haageanus,
1886, RÜMPLER, TH.
Echinocactus holopterus, 1838, MIQUEL, F. W. A. in SCHLECHTENDAL, D. F.
L.
Echinocactus ornatus, 1828, DE CANDOLLE, A. P.
Echinocactus ornatus Kochii, 1926, SCHELLE, E.
Echinocactus ornatus v. Kochii, 1944, MEGATA, M.
Echinocactus tortus, 1838, SCHEIDWEILER, M. J.
Echinopsis haageana, 1937, BRITTON, N. L.; ROSE, J. N.
Astrophytum glabrescens, 1896, WEBER A.
Astrophytum ornatum f. glabrescens, 1961-65, KRAINZ, H.
Astrophytum ornatum v. glabrescens, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum ornatum v. glabrescens f. spirale Hort., 1981, ITO, Y.
Astrophytum ornatum v. glabrescens f. spiralis, 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum ornatum v. glabrescens f. varieg., 1978, ISHIKAWA, T.
Astrophytum ornatum. v. ornatum subv., glabrescens, 1960, BACKEBERG, C.
Echinocactus ornatus glabrescens, 1907, SCHELLE, E.
Echinocactus ornatus v. glabrescens, 1903, SCHUMANN, K.
Astrophytum mirabelli, 1954, Anonym
Astrophytum Mirbelii, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum mirbellii, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum ornatum f. flavispinum hort., 1967, ZBINDEN, P.; KRAINZ, H.
Astrophytum ornatum f. mirbelii, 1961-65, KRAINZ, H.
Astrophytum ornatum flavispinum, 1978, PECHANEK, J.
Astrophytum ornatum flavispinus, 1934?, SCHMOLL, F.
Astrophytum ornatum Mirbelli, 1936, BLOSSFELD, R.
Astrophytum ornatum Mirbellii, 1934?, SCHMOLL, F.
Astrophytum ornatum v. aureispina Hort., 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum ornatum v. auriespina, 1957, SHIELDS, M. E.
Astrophytum ornatum v. aurispinum, 1960, BACKEBERG, C.
Astrophytum ornatum v. flavispinum, 1979, SADOVSKY, O.; SCHÜTZ, B.
Astrophytum ornatum v. flavispinum hort., 1957, ZBINDEN, P.; KRAINZ, H.
Astrophytum ornatum v. Mirbelii, 1925, FRIC, A. V.
Astrophytum ornatum v. Mirbelli, 1944, MEGATA, M.
Astrophytum ornatum v. Mirbellii, 1951, BORG, J.
Astrophytum ornatum. v. mirbelii, 1960, BACKEBERG, C.
Echinocactus Mirbeli, 1873, CROUCHER, J.
Echinocactus Mirbelii, 1838, LEMAIRE, CH.
Echinocactus Mirbelii ornatus, 1907, HEESE, E.
Echinocactus Mirbelli, 1944, MEGATA, M.
Echinocactus Mirbellii, 1926, SCHELLE, E.
Echinocactus ornatus mirbelii, 1937, BRITTON, N. L.; ROSE, J. N.
Echinocactus ornatus Mirbelii hort., 1907, SCHELLE, E.
Echinocactus ornatus Mirbelli, 1890, DAUL, A.
Echinocactus ornatus Mirbellii Hort., 1926, SCHELLE, E.
Echinocactus ornatus v. Mirbeli, 1873, CROUCHER, J.
Echinocactus ornatus v. Mirbelii, 1927, MÖLLER, H.
Echinocactus ornatus v. Mirbellii, 1944, MEGATA, M.
Echinofossulocactus holoptera, 1841, LAWRENCE, G. in LOUDON, J. C.
Echinofossulocactus Mirbelii, 1841, LAWRENCE, G. in LOUDON, J. C.
Echinofossulocactus Mirbelli, 1944, MEGATA, M.
Echinofossulocactus spiralis, 1841, LAWRENCE, G. in LOUDON, J. C.
Bibliografia:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Z. Fleischer, B. Schutz, Kaktusy, PWRiL, Warszawa 1978
W. Senta, Kaktusy, PWRiL, Warszawa 1969
S. Hinz, M. Abramowicz, Uprawa Kaktusów, Wydawnictwo Glob, Szczecin 1986
A. K. Wróblewski, Świat Kaktusów, nr z roku 2004
http://www.astrobase.de/
http://www.astrophytum.republika.pl/
http://www.astrophytum.de/
Obserwacje własne.