Program Ochrony „rodowiska Osjaków 2009

Transkrypt

Program Ochrony Środowiska
dla
Gminy Osjaków
na lata 2009-2012
z perspektywą na lata 2013-2016
2009
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków na lata 2009-2011 z perspektywą do roku 2016
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie .............................................................................................................................................. 6
1.1
Podstawa Prawna, cel i zakres Programu ....................................................................................6
1.2
Uwarunkowania w zakresie ochrony środowiska wynikające z dokumentów krajowych .......6
Polityka Ekologiczna Państwa ........................................................................................................................ 6
1.3
Metodyka opracowania Programu ................................................................................................8
2 Ocena realizacji Programu Ochrony Środowiska Gminy Osjaków........................................................ 9
3 Ogólna charakterystyka .............................................................................................................................. 9
3.1
Informacje ogólne ...........................................................................................................................9
3.2
Struktura ludnościowa .................................................................................................................11
3.3
Struktura gospodarcza .................................................................................................................12
4 Diagnoza stanu środowiska ....................................................................................................................... 14
4.1
Powierzchnia ziemi .......................................................................................................................14
4.1.1
Zasoby glebowe i kopalin ......................................................................................................................... 14
4.1.2
Degradacja gleb i powierzchni ziemi ........................................................................................................ 16
4.1.3
Problemy i zagroŜenia ............................................................................................................................... 18
4.2
Wody ..............................................................................................................................................18
4.2.1
Zasoby wód podziemnych ......................................................................................................................... 18
4.2.2
Zasoby wód powierzchniowych ................................................................................................................ 20
4.2.3
Jakość wód podziemnych .......................................................................................................................... 20
4.2.4
Jakość wód powierzchniowych ................................................................................................................. 22
4.2.5
Gospodarka wodno-ściekowa.................................................................................................................... 23
4.2.5.1
ZuŜycie wód .................................................................................................................................... 23
4.2.5.2
Jakość wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę do spoŜycia ............................. 24
4.2.5.3
Stopień zwodociągowania i skanalizowania .................................................................................... 24
4.2.5.4
Ilość ścieków odprowadzanych do wód powierzchniowych ........................................................... 25
4.2.5.5
Oczyszczanie ścieków ..................................................................................................................... 25
4.2.5.6
Bilans ładunków zanieczyszczeń ..................................................................................................... 26
4.2.6
Retencja wód i zagroŜenie powodziowe ................................................................................................... 27
4.2.7
4.3
Powietrze........................................................................................................................................28
4.3.1
Jakość powietrza ....................................................................................................................................... 28
4.3.2
Klasyfikacja stref ...................................................................................................................................... 29
4.3.3
2
4.4
Energia odnawialna ......................................................................................................................30
4.5
Zasoby przyrodnicze .....................................................................................................................30
4.5.1
Charakterystyka przyrodnicza gminy ........................................................................................................ 30
4.5.2
Lasy i zalesienia ........................................................................................................................................ 31
4.5.3
System obszarów i obiektów prawnie chronionych .................................................................................. 32
4.5.4
4.6
Hałas ...............................................................................................................................................35
4.6.1
Podstawy oceny klimatu akustycznego w środowisku .............................................................................. 35
4.6.2
Hałas komunikacyjny ................................................................................................................................ 36
4.6.3
Hałas przemysłowy ................................................................................................................................... 36
4.6.4
Problemu i zagroŜenia ............................................................................................................................... 37
4.7
Gospodarka odpadami .................................................................................................................37
4.7.1
Odpady komunalne ................................................................................................................................... 37
4.7.2
Odpady niebezpieczne............................................................................................................................... 38
4.7.3
4.8
PowaŜne awarie przemysłowe ......................................................................................................40
4.8.1
Zakłady o duŜym i zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowych ......................................... 40
4.8.2
Transport materiałów niebezpiecznych ..................................................................................................... 40
4.8.3
4.9
Promieniowanie elektromagnetyczne ..........................................................................................40
4.9.1
Promieniowanie elektromagnetyczne na terenie gminy Osjaków ............................................................. 41
4.9.2
4.10
Edukacja ekologiczna ...................................................................................................................43
4.11
Wnioski z diagnozy .......................................................................................................................44
4.11.1
Analiza SWOT – Aspekt środowiskowy .............................................................................................. 44
5 Cele, działania i zadania Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków na lata 2009-2012 z
perspektywą na lata 2012-2016 ................................................................................................................. 46
5.1
Cele, priorytety, działania ............................................................................................................49
5.2
Zadania do realizacji na lata 2009-2016 .....................................................................................55
6 Harmonogramy realizacji zadań ekologicznych ..................................................................................... 58
6.1 Jednostki realizujące Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków na lata 2009 – 2016 .
........................................................................................................................................................58
6.2
Krótkoterminowy harmonogram Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków na
lata 2009 – 2012 .............................................................................................................................59
7 Finansowanie zadań w zakresie ochrony środowiska ............................................................................. 61
3
7.1
Potrzeby finansowe na realizację Programu na lata 2009 – 2012.............................................61
7.2
Analiza moŜliwości pozyskiwania środków na realizację Programu z róŜnych źródeł
finansowania ...............................................................................................................................................64
8
WdraŜanie i monitoring Programu...................................................................................................... 68
9
Informacje o przeprowadzonych konsultacjach ................................................................................. 71
10
Oddziaływanie na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków ....72
11
Streszczenie w języku niespecjalistycznym ......................................................................................... 74
SPIS ILUSTRACJI
Rysunek 1.
PołoŜenie Gminy Osjaków .........................................................................................11
SPIS TABEL
Tabela 1.
Cechy charakterystyczne klimatu...................................................................................10
Tabela 2.
Liczba mieszkańców ......................................................................................................12
Tabela 3.
Struktura ludności wg grup ekonomicznych ..................................................................12
Tabela 4.
Ruch naturalny ludności .................................................................................................12
Tabela 5.
Migracje ludności. ..........................................................................................................12
Tabela 6.
Wykaz gospodarstw agroturystycznych w Gminie Osjaków .........................................13
Tabela 7.
Klasyfikacja uŜytków rolnych w gminie ........................................................................15
Tabela 8.
Struktura uŜytkowania gruntów i uŜytków rolnych .......................................................15
Tabela 9.
Punkt kontrolno – pomiarowy w gminie Osjaków.........................................................21
Tabela 10.
Klasyfikacja zbadanych studni w ramach monitoringu krajowego wód podziemnych .
....................................................................................................................................22
Tabela 11.
Klasyfikacja jakości wód rzek w 2007 roku: ............................................................22
Tabela 12.
ZuŜycie wody w gminie Osjaków .............................................................................24
Tabela 13.
Udział w zuŜyciu wody gospodarstw domowych ......................................................24
Tabela 14.
Sieć wodno-kanalizacyjna w gminie Osjaków...........................................................24
Tabela 15.
Rozwój sieci wodno-kanalizacyjnej w gminie Osjaków w latach 2006-2008 ...........25
Tabela 16.
Ilość ścieków wymagających oczyszczenia w latach 2006-2008 .............................25
Tabela 17.
Udział ścieków oczyszczanych w ilości zuŜytej wody ..............................................25
Tabela 18.
Bilans ładunków zanieczyszczeń w oczyszczalni ścieków w Osjakowie w 2006 roku
....................................................................................................................................26
Tabela 19.
....................................................................................................................................26
4
Tabela 20.
....................................................................................................................................27
Tabela 21.
Klasyfikacja strefy......................................................................................................30
Tabela 22.
Zalesienia wykonane w latach 2004 - 2007 ...............................................................32
Tabela 23.
Dopuszczalne poziomy hałasu ...................................................................................36
Tabela 24.
Wykaz umów w zakresie zorganizowanej zbiórki odpadów komunalnych ..............37
Tabela 25.
Charakterystyka wybranych rodzajów promieniowania elektromagnetycznego. ......42
Tabela 34.
Jednostki realizujące oraz źródła finansowania zadań Programu Ochrony Środowiska
....................................................................................................................................58
Tabela 35.
Zadania do realizacji w latach 2009-2012 ..................................................................59
5
1. Wprowadzenie
1.1
Podstawa Prawna, cel i zakres Programu
Podstawą opracowania „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków ” jest art. 17 ust. 1 ustawy z
dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (tekst jednolity Dz. U. 2008 Nr 25 poz. 150 z
późniejszymi zmianami), który nakłada na Wójta Gminy obowiązek sporządzenia gminnego programu
ochrony środowiska. Program opracowany jest na okres 4 lat. Po zaopiniowaniu przez Zarząd Województwa
Łódzkiego Program uchwalany jest przez Radę Gminy, a co dwa lata Wójt sporządza raport z jego realizacji.
Program ten sporządza się w celu realizacji polityki ekologicznej państwa.
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków jest drugą edycją programów ochrony środowiska
Gminy Osjaków. Pierwszy „Program Ochrony Środowiska Gminy Osjaków” został przyjęty uchwałą nr
XXVII/126/2005 z dnia 6 czerwca2005r. Integralną część Programu stanowi Plan Gospodarki Odpadami dla
Gminy Osjaków sporządzany na mocy art. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity
Dz. U. 2007 Nr 39 poz. 251).
Program określa cele ekologiczne, priorytety, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych oraz ustala
środki niezbędne do osiągnięcia zaplanowanych celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki
finansowe.
Za realizację przedsięwzięć zawartych w Programie odpowiedzialne są jednostki samorządu terytorialnego i
administracji rządowej oraz podmioty, których działalność wpływa na stan środowiska.
1.2
Uwarunkowania w zakresie ochrony środowiska wynikające z dokumentów krajowych
Polityka Ekologiczna Państwa
Podstawowym dokumentem krajowym w zakresie ochrony środowiska jest „Polityka Ekologiczna Państwa
w latach 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016”; jest to aktualizacja „Polityki Ekologicznej Państwa na
lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 - 2010”.. Potrzeba aktualizacji dotychczasowej
Polityki wynika z uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej oraz odniesienia jej celów i
niezbędnych działań do aktualnej sytuacji społeczno – gospodarczej i stanu środowiska. Projekt Polityki
Ekologicznej Państwa na lata 2007 – 2010 uwzględnia unijne i krajowe strategie i programy tematyczne (m.
in. VI Program Działań na Rzecz Środowiska UE, Odnowioną Strategię UE dotyczącą Trwałego Rozwoju,
Strategię Gospodarki Wodnej, Krajową Strategię Ochrony i Umiarkowanego UŜytkowania RóŜnorodności
Biologicznej, Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, Krajowy Plan Gospodarki
Odpadami).
Nadrzędnym, strategicznym celem Polityki Ekologicznej Państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa
ekologicznego kraju i tworzenie podstaw do zrównowaŜonego rozwoju społeczno – gospodarczego.
6
Realizacja tego celu osiągana będzie poprzez niezbędne działania organizacyjne, inwestycyjne, tworzenie
regulacji dotyczących zakresu korzystania ze środowiska i reglamentowania poziomu tego wykorzystania w
najwaŜniejszych obszarach ochrony środowiska z uwzględnieniem następujących zasad:
przezorności - przewidywanie moŜliwości wystąpienia problemu i zapobieganie jego wystąpieniu,
równego dostępu do środowiska przyrodniczego,
uspołecznienia – stworzenie warunków do udziału społeczeństwa w procesie kształtowania
zrównowaŜonego rozwoju,
„zanieczyszczający płaci”,
likwidacji zanieczyszczeń u źródła,
prewencji – przeciwdziałanie negatywnym skutkom dla środowiska na etapie planowania i realizacji
przedsięwzięć,
stosowania najlepszych dostępnych technik,
subsydialności – stopniowe przekazywanie części kompetencji i uprawnień decyzyjnych na szczebel
regionalny,
klauzul zabezpieczających – umoŜliwia ona w uzasadnionych przypadkach stosowania bardziej
rygorystycznych środków niŜ wymagania prawa Unii Europejskiej,
skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej – stosowana przy wyborze planowanych
przedsięwzięć inwestycyjnych ochrony środowiska i pozwalającą na ocenę ich skuteczności.
Główne cele Polityki Ekologicznej Państwa:
1. Wzmacnianie systemu zarządzania ochroną środowiska,
2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody,
3. ZrównowaŜone wykorzystanie materiałów, wody i energii,
4. Dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego dla ochrony zdrowia mieszkańców
Polski,
5. Ochrona klimatu.
Dla osiągnięcia powyŜszych celów zostały określone priorytety i zadania jak równieŜ kierunki
działań podejmowanych w latach 2009 – 2012 i do 2016 roku.
Zgodnie z wymogami Polityki Ekologicznej Państwa aspekty ekologiczne obligatoryjnie powinny być
włączane do polityk sektorowych we wszystkich dziedzinach gospodarowania, a takŜe do strategii i
programów rozwoju na szczeblu regionalnym i lokalnym.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Opracowany w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007 – 2013, przyjęty w dniu
29 listopada 2006 roku przez Radę Ministrów Program, to jedno z podstawowych narzędzi do osiągnięcia
załoŜonych w NSRO celów przy wykorzystaniu środków Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego.
7
Głównym celem Programu jest podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez
rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia,
zachowaniu toŜsamości kulturowej i rozwoju spójności terytorialnej.
Koncentruje się on na działaniach o charakterze strategicznym i ponadregionalnym. W jego ramach
realizowanych będzie 17 priorytetów:
Gospodarka wodno – ściekowa
Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi
Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagroŜeniom środowiska
Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska
Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych
Drogowa i lotnicza sieć TEN-T
Transport przyjazny środowisku
Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe
Infrastruktura drogowa w Polsce Wschodniej
Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku
Bezpieczeństwo energetyczne
Kultura i dziedzictwo kulturowe
Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia
Infrastruktura szkolnictwa wyŜszego
Pomoc techniczna – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
Pomoc techniczna – Fundusz Spójności
Konkurencyjność regionów
1.3
Metodyka opracowania Programu
Sposób opracowania Programu został podporządkowany metodologii odpowiedniej dla planowania
strategicznego, polegającej na:
opracowaniu diagnozy aktualnego stanu środowiska, uwzględniającej wszystkie jego komponenty,
określeniu celów i priorytetów ekologicznych oraz krótko i długoterminowych działań zmierzających do
poprawy stanu środowiska,
określeniu szczegółowych zadań przewidzianych do realizacji wraz z kosztami ich realizacji.
Hierarchiczna konstrukcja i procedura formułowania celów ekologicznych stanowi gwarancję trwałego i
zrównowaŜonego rozwoju gminy Osjaków.
Program Ochrony Środowiska dla gminy Osjaków na lata 2009-2012 został opracowany w oparciu o
obowiązujące przepisy prawne oraz „Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu
regionalnym i lokalnym”.
8
Strategiczne kierunki działań proekologicznych proponowanych w Programie są spójne z propozycjami i
priorytetami zawartymi w Polityce Ekologicznej Państwa, Programie Ochrony Środowiska dla
Województwa Łódzkiego oraz Programie Ochrony Środowiska dla powiatu wieluńskiego.
Punktem wyjścia dla sporządzenia Programu były istniejące dokumenty, materiały dokumentacyjne i
programy w tym pierwszy Program Ochrony Środowiska Gminy Osjaków. Dodatkowe informacje
uzyskiwano takŜe od podmiotów gospodarczych działających w zakresie gospodarki odpadami, ochrony
środowiska oraz planowanych inwestycji proekologicznych.
Podstawowym źródłem aktualnych danych dotyczących stanu środowiska były informacja o stanie
środowiska w województwie łódzkim Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Łodzi.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami projekt Programu poddany zostaje procedurom konsultacji
społecznych oraz opiniowania i uzgadniania.
2
Ocena realizacji Programu Ochrony Środowiska Gminy Osjaków
W ramach realizacji Programu Ochrony Środowiska Gminy Osjaków sukcesywnie realizowano następujące
działania :
Rozbudowywano kanalizację sanitarną,
Rozbudowano siec wodociągową
Uruchomiono przydomowe oczyszczalnie,
Dokonywano zalesień,
Organizowano konkursy i akcje proekologiczne,
Prowadzono prenumeraty czasopism w zakresie ochrony środowiska
Zrealizowano zadania Planu Gospodarki Odpadami (PGO Gminy Osjaków rozdział 1.4)
Prowadzone konsekwentnie działania juŜ wpłynęły na poprawę stanu gospodarki odpadami oraz gospodarki
wodno – ściekowej. Zadowalający jest fakt zwiększania się zainteresowania stanem środowiska
mieszkańców i świadomości ekologicznej. Nastąpiła ogólna poprawa w krajobrazie gminy.
3
Ogólna charakterystyka
3.1
Informacje ogólne1
Gmina Osjaków to gmina wiejska połoŜona w województwie łódzkim, we wschodniej części powiatu
wieluńskiego. Siedzibą gminy jest Osjaków. Gmina powierzchni 10 074ha stanowi 10,86% powierzchni
powiatu. W gminie są następujące sołectwa: Borki Walkowskie, Chorzyna, Czernice, Dębina, Dolina
Czernicka, Drobnice, Felinów, Gabrielów, Jasień, Józefina, Kolonia Raducka, Krzętle, Kuźnica Ługowska,
Kuźnica Strobińska, Nowa Wieś, Osjaków, Raducki Folwark, Raduczyce, Walków, Zofia. Gęstość
1
Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Osjaków na lata 2007-2013
9
zaludnienia w gminie wynosi 47,1 mieszk./km, w tym: 23,7 kobiet/km, i 23,4 męŜczyzn/km. Gmina
Osjaków sąsiaduje z następującymi gminami:
· od północy z gminą Konopnicą,
· od północnego-zachodu z gminą Ostrówek,
· od zachodu z gminą i miastem Wieluń,
· od południowego- zachodu z gminą Wierzchlas,
· od południowego- wschodu z gminą Siemkowice (powiat pajęczański),
· od północnego – wschodu z gminą Rusiec (powiat bełchatowski),
· od wschodu – z gminą Kiełczygłów (powiat pajęczański).
Od północy gmina Osjaków sąsiaduje z Parkiem Krajobrazowym Międzyrzecza Warty i Widawki. Sam
obszar gminy leŜy w obrębie Nadwarciańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, który to znajduje się na
terenie Kotliny Szczercowskiej.
Osjaków posiada bardzo dobre połączenia z innymi częściami Polski. Znajduje na drodze krajowej nr 8.
Droga krajowa nr 8 jest kluczowa dla rozwoju przedsiębiorczości w Osjakowie. Jest głównym ciągiem
komunikacyjnym Polski. MoŜe pozytywnie oddziaływać na zmiany zachodzące w gminie Osjaków. NaleŜy
wykorzystać znakomite połoŜenie gminy w celu intensyfikacji zmian gospodarczych. Osjaków posiada
dogodne połączenia komunikacyjne z Łodzią, Wieluniem, Bełchatowem,
Sieradzem, Częstochową. Gmina Osjaków ma równieŜ bardzo rozbudowaną sieć dróg
gminnych, choć ich stan jest zły lub bardzo zły.
Tabela 1.
Cechy charakterystyczne klimatu
+ 7,7 oC
Średnia temperatura roczna powietrza
Lipiec + 18,0oC
Najcieplejszy miesiąc
Najchłodniejszy miesiąc
Luty – 3,0 oC
Długość okresu wegetacyjnego
230-231 dni
Kierunek wiatrów przewarzających
zachodni, południowo-zachodni
Parowanie terenowe
580-600 mm
Źródło: Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Osjaków na lata 2007-2013
Gmina Osjaków jest gminą typowo rolniczą. Najwięcej jest w gminie gospodarstw rolnych o powierzchni
od 2 ha do 5 ha – stanowią one ok. 33% wszystkich gospodarstw. Gospodarstwa do 5 do 7 ha stanowią ok.
15% wszystkich gospodarstw, a gospodarstwa o powierzchni od 7 do 10 ha – ok. 14%. W gminie dominują
więc gospodarstwa małe. Brak jest gospodarstw duŜych o powierzchni powyŜej 50 ha. W gospodarstwach o
małym areale opłacalność produkcji jest zbyt niska i rolników nie stać na to by stosować nowoczesne
technologie. W gminie Osjaków najwięcej uprawia się Ŝyta – ok. 37% wszystkich upraw oraz mieszanek
zboŜowych ozimych i jarych – razem ok. 18% wszystkich upraw. Taka struktura zasiewów wynika z faktu,
Ŝe Ŝyto moŜna siać na wszystkich rodzajach gleb.
10
Rysunek 1.
PołoŜenie Gminy Osjaków
Źródło: http://www.osjakow.bip.net.pl/?c=87
Źródło: http://www.osjakow.bip.net.pl/?c=87
3.2
Struktura ludnościowa
Gminę Osjaków zamieszkuje 4779 osób (dane na dzień 31.12.2008r.). Struktura ludności cechuje się
zwiększającym się udziałem ludności w wieku produkcyjnym.
Strukturę ludności w latach 2006 – 2008 przedstawiono w tabelach poniŜej.
11
Tabela 2.
Liczba mieszkańców
2005
2006
2007
2008
Ludność ogółem
4777
4664
4725
4779
Kobiety
2402
2356
2385
2410
MęŜczyźni
2375
2308
2340
2369
Źródło: Bank Danych Regionalnych, dane Urzędu Gminy
Tabela 3.
Struktura ludności wg grup ekonomicznych
2005
2006
2007
2008
Wiek przedprodukcyjny /0-17 lat/
1100
1043
1038
1008
Wiek produkcyjny
M/18-64/
K/18-59lat/
2824
2894
2897
2939
Wiek poprodukcyjny
847
727
790
832
Tabela 4.
Ruch naturalny ludności
2005
2006
2007
2008
Urodzenia
63
53
58
47
Zgony
53
54
47
60
Przyrost naturalny
+10
-1
+11
-13
Tabela 5.
Migracje ludności.
2005
2006
2007
2008
Napływ ludności – ogółem
65
60
63
57
Odpływ ogółem
60
46
52
51
Saldo migracji
+5
+14
+11
+6
Rozwój ludności danej jednostki administracyjnej określa się między innymi na skutek przyrostu
naturalnego oraz salda migracji.
3.3
Struktura gospodarcza
Gmina zajmuje powierzchnię 10 074 ha. Gmina Osjaków jest gminą typowo rolniczą. Najwięcej jest w
gminie gospodarstw rolnych o powierzchni od 2 ha do 5 ha – stanowią one ok. 33% wszystkich gospodarstw.
Gospodarstwa do 5 do 7 ha stanowią ok. 15% wszystkich gospodarstw, a gospodarstwa o powierzchni od 7
do 10 ha – ok. 14%. W gminie dominują więc gospodarstwa małe. Brak jest gospodarstw duŜych o
powierzchni powyŜej 50 ha.
12
Biorąc pod uwagę branŜe, w których funkcjonują przedsiębiorstwa zlokalizowane na terenie gminy
Osjaków, zdecydowaną przewagę sektora handlu i napraw (ok. 30%). Kolejnymi, najbardziej aktywnymi
sektorami w gospodarce gminy jest działalność produkcyjna (ok. 17%) oraz budownictwo (ok. 16%).
Największe firmy działające na terenie gminy Osjaków to:
Zakład Produkcji SpoŜywczej „KRZĘTLE” – Zakład Przetwórstwa SpoŜywczego wyposaŜony w
nowoczesne urządzenia produkcyjne; wytwarza produkty o wysokiej jakości na bazie owoców i warzyw
pochodzących z miejscowych upraw,
DROS (miejscowość Drobice) - Zakład Przetwórstwa Owoców i Warzyw oraz hurtownia artykułów
spoŜywczych, produkuje miedzy innymi chrzan wiejski z którego znana jest gmina Osjaków,
LA-VITA Marek Luniak (miejscowość Gabrielów) -Przetwórstwo Owocowo-Warzywne,
PPHU ADMAR (miejscowość Osjaków) -producent makaronów,
Krystyn Majsiak (miejscowość Osjaków) - producent pieczywa; oferuje pieczywo: pszenne, Ŝytnie,
mieszane, razowe, wyborowe oraz wyroby cukiernicze i półcukiernicze.
Piekarnia Jan Szuster – pieczywo Ŝytnie, razowe, pszenne.
Piekarnia Józef Graczyk - pieczywo
Piekarnia Ewa Nowak – pieczywo, ciasta domowe
Zakład Przetwórstwa Mięsnego Podgórniak Jacek - Felinów - oferuje szeroki asortyment wędlin,
tradycyjnych szynek oraz mięsa,
Ubojnia AS (miejscowość Kuźnica Strobińska )- ubojnia zwierząt,
Tartak Kempa Ryszard - Produkcja Wyrobów Tartacznych
Stolarstwo Ogólne Halina Podgórniak - Dębina
Gmina Osjaków została zakwalifikowana jako posiadająca znaczne walory do rozwoju agroturystyki. Gmina
posiada dobrze rozwiniętą bazę noclegową i gastronomiczna oraz korzystny układ komunikacyjny. W
obrębie Nadwarciańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu istnieje moŜliwość korzystania z basenu
kąpielowego, pól namiotowych, kortów tenisowych, ścieŜek rowerowych, wędkowania, grzybobrania,
spływów kajakowych, wędrówek po szlakach turystycznych.
Tabela 6.
Wykaz gospodarstw agroturystycznych w Gminie Osjaków
Lokalizacja
Osoby prowadzące
Osjaków
Wiesława i Stefan Tokarek
Felinów
Halina i Stanisław Zjawińscy
Felinów
Barbara i Jacek Podgórniakowie
Osjaków
GraŜyna i Leszek Mareccy
Walków
Halina Piekara
Kajdas
BoŜena Gibas
13
Osjaków
Wanda Sztajgla
Osjaków
Henryka Dubecka
Piskornik Czernicki
Leszek Gieda
Osjaków
Ewa Kempa
Józefina
Bogumiła Kowalczyk
Krzętle
Andrzej i Małgorzata Wrzesińscy
Źródło: Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Osjaków na lata 2007-2013
Oprócz gospodarstw agroturystycznych na terenie gminy działają takŜe następujące obiekty
noclegowe:
Zajazd „Mazurek" w Osjakowie,
Zajazd „Podjadek" w Osjakowie,
OberŜa „Knieja”,
Motel „Łasuch" w Kuźnicy Strobińskiej,
Ośrodek Wypoczynkowy „Kalina" w Drobnicach,
Pole biwakowe w Osjakowie.
4
Diagnoza stanu środowiska
4.1
4.1.1
Powierzchnia ziemi
Zasoby glebowe i kopalin
GLEBY
Zgodnie z podziałem Polski na jednostki geologiczne teren gminy Osjaków znajduje się w części zachodniej
Niecki Łódzkiej zbudowanej z utworów górnej kredy, na których zalegają róŜnej miąŜszości utwory
czwartorzędowe z plejstocenu i holocenu.
Na omawianym terenie utwory górnej kredy reprezentowane są przez margle piaszczyste, wapienie i gezy,
na których zalegają utwory czwartorzędowe o miąŜszości do kilkudziesięciu metrów. Utwory
czwartorzędowe reprezentowane są przez osady plejstocenu i holocenu. Osady plejstocenu powstały w
czasie zlodowacenia środkowopolskiego (Stadiał Warty). Na podstawie przeprowadzonych prac i badań
stwierdzono, Ŝe utwory z plejstocenu reprezentowane są przez utwory morenowe gliny zwałowej
wykształcone w postaci gliny piaszczystej. Utwory holocenu, reprezentowane są przez osady rzeczne
wykształcone w postaci piasków pylastych, drobnych, średnich i grubych oraz namułów organicznych
piaszczystych i torfów.2
2
14
Na terenie gminy zdecydowanie przewaŜają grunty niskich klas bonitacyjnych (V i VI klasy), wykształcone
na podłoŜu piaszczystym. NaleŜą głównie do typów gleb bielicowych i pseudobielicowych miejscami
czarnych ziem zdegradowanych i gleb szarych. Są to gleby piaskowe, o składzie mechanicznym piasków
słabogliniastych przechodzących w piaski luźne, na ogół zbyt suche, ubogie w składniki pokarmowe. Ich
wartość rolnicza jest dość słaba, naleŜą do kompleksów Ŝytnich słabych i najsłabszych (Ŝytnio-łubinowego),
lokalnie tylko Ŝytniego dobrego. W warunkach gminy najcenniejsze dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej są
gleby o bonitacji IIla i IVa. Są to grunty pozostające w uprawie rolnej zaliczane do kompleksów
uprawowych pszennych, Ŝytnich dobrych i fragmentarycznie bardzo dobrych. Gleby te według klasyfikacji
zaliczane są do klas wysokich. Na terenie gminy są to najwyŜsze klasy bonitacyjne chronione przed zmianą
uŜytkowania i przeznaczanie ich na inne cele niŜ rolnicze powinno być bardzo rozwaŜne, a przede
wszystkim racjonalne. Są to gleby Ŝyzne, strukturalne z właściwymi stosunkami wodnymi.
W dolinach rzek, okolicach cieków oraz w obniŜeniach terenu występują uŜytki zielone, trwałe jako łąki i
pastwiska kompleksu średniego i słabego na glebach głównie murszowatych i czarnoziemnych o wysokim
stopniu uwilgocenia.3
Tabela 7.
Klasyfikacja uŜytków rolnych w gminie
Grunty orne
Klasa
UŜytki zielone
Razem
powierzchni
a [ha]
udział % w
powierzchni
uŜytków
rolnych
powierzchnia
[ha]
udział % w
powierzchni
uŜytków
rolnych
powierzchnia
[ha]
udział % w
powierzchn
i uŜytków
rolnych
I
-
-
-
-
-
-
II
-
-
-
-
-
-
III a
6,94
0,12
III b
62,4819
1,11
5,5626
0,10
74,9845
1,33
IV a
452,1542
8,02
IV b
496,3333
8,80
274,5686
4,87
1223,0561
21,69
V
2051,18
36,38
686,7723
12,18
2737,9523
48,56
VI
1435,4698
25,46
167,3959
2,96
1602,7850
28,42
Razem
4504,5592
79,89
1134,2186
20,11
5638,7779
100
Źródło: Dane Urzędu Gminy
Tabela 8.
Struktura uŜytkowania gruntów i uŜytków rolnych
Powierzchnia
ha
Procentowy udział w
powierzchni ogólnej
UŜytki rolne ogółem
5638,7779
55,97
Grunty orne
4504,5592
44,71
UŜytki zielone
1134,2186
11,26
3691,30
36,64
Lasy
Jak widać w tabeli, gmina stanowi obszar rolniczy. Równie duŜy udział w ogólnej powierzchni gminy mają
tereny leśne.
3
Program Ochrony Środowiska Gminy Osjaków 2005
15
KOPALINY
W gminie udokumentowano jedno złoŜe kruszywa naturalnego „DROBNICE” w miejscowości
Drobnice. Rejon znajduje się w południowej części gminy Osjaków na gruntach wsi Drobnice.
Obejmuje swoim zasięgiem powierzchnię dwóch działek 2011 i 2012/1.
Teren złoŜa sąsiaduje głównie z gruntami rolnymi. Rodzaj i jakość kopaliny występującej w złoŜu
określono na podstawie badań labolatoryjnych. ZłoŜe „Drobnice” naleŜy do złóŜ piaskowych.
Surowiec pod względem granulometrycznym jest dość zróŜnicowany. Dominującymi frakcjami są
frakcje 0,25-0,5 mm i 0,5 – 1,0 mm. Następną jest frakcja 0,1250-0,25 mm. Te trzy frakcje wyraźnie
przemawiają w składzie granulometrycznym.
Rzędne powierzchni złoŜa zawierają się między wartością 194,80 m n.p.m. a wartością 199,2 m
n.p.m. Tak więc maksymalne deniwelacje dochodzą do około 4,4 m dotyczy to części złoŜa poza
wyrobiskiem.
Dość znaczna część powierzchni złoŜa (ponad 50 %) zajęta jest przez wyrobiska poeksplatacyjne.
Rzędne dna wyrobiska czyli powierzchni złoŜa w tej części wynoszą od 181,1 m n.p.m. do 186,9 m
n.p.m.
W rejonie złoŜa utwory zalegające na powierzchni to osady plejstoceńskie, zarówno lodowcowe jak i
wodnolodowcowe.
Obszar
złoŜa
leŜy
w
zasięgu
występowania
piasków
i
Ŝwirów
wodnolodowcowych.
4.1.2
Degradacja gleb i powierzchni ziemi
ObniŜenie się wartości uŜytkowej gleb następuje wskutek nadmiernego zakwaszenia oraz zuboŜenia gleby w
składniki pokarmowe roślin: fosfor, potas, magnez, które decydują o wielkości i jakości plonów. Istotny
wpływ na procesy chemiczne i biologiczne zachodzące w glebie odgrywa odczyn gleby (pH w 1n KCl).
Optymalny przedział dla procesów biologicznych związanych z metabolizmem większości gatunków roślin i
drobnoustrojów glebowych przyjmuje się w wartościach od 5,5 do 7,2 pH.
Nadmierne zakwaszenie gleb powoduje niekorzystne skutki dla rolnictwa oraz ochrony środowiska
przyczyniając się między innymi do tego, Ŝe plony są niŜsze, gorszej jakości i bardziej zanieczyszczone. Z
gleb kwaśnych następuje większe wypłukiwanie pierwiastków i związków chemicznych, które trafiają do
wód gruntowych, dalej wgłębnych, a takŜe powierzchniowych powodując ich zanieczyszczenie. Odczyn w
bardzo duŜym stopniu decyduje o mobilności i biodostępności metali cięŜkich i jonowych zanieczyszczeń
organicznych. Zanieczyszczenie gleb metalami cięŜkimi prowadzi do chemicznego przekształcania gleby i
jest jednym z najgroźniejszych typów degradacji. Metale cięŜkie, których, główne źródło stanowią emisje
przemysłowe oraz emisje pochodzenia komunikacyjnego, w odróŜnieniu od gazowych zanieczyszczeń,
charakteryzuje inny sposób rozprzestrzeniania się, gdyŜ większość z nich występuje w postaci pyłowej, a
tylko najdrobniejsze w postaci aerozoli. W konsekwencji wysokich stęŜeń takich metali jak cynk, kadm,
16
miedź, chrom, ołów, kobalt i innych następuje dezaktywizacja środowiska, prowadząca nierzadko do zaniku
szaty roślinnej.
DuŜy wpływ ma erozja powietrzna, wodna i osuwiskowa.
Główne czynniki antropogenicznych przyczyniających się do degradacji gleb w Gminie Osjaków to:
przemysł,
gospodarka komunalna,
komunikacja.
Do degradacji gleb przyczynia się takŜe w duŜej mierze budownictwo, poprzez wyłączanie z uŜytkowania
rolniczego gleb dobrych, często w terenach o duŜych walorach przyrodniczych (zabudowa terenu,
utwardzanie, zdjęcie lub wymieszanie z obcym elementem, wykonywanie zrównań, nasypów, wykopów itp).
Przemysł, emituje dodatkowo szereg zanieczyszczeń pyłowych i róŜnego rodzaju związków chemicznych,
które wnikając w glebę samoistnie, bądź z opadami powodują jej degradację.
Do degradacji gleb w duŜym stopniu przyczynia się takŜe gospodarka komunalna, niewłaściwie prowadzona
gospodarka wodno-ściekowa i odpadowa (wylewiska gnojownic, wypalanie). Odprowadzanie ścieków do
rowów melioracyjnych i rzek powoduje szczególnie w czasie wylewów, degradację gleb dolinnych.
Do niekorzystnych czynników antropogenicznych wpływających na degradację gleb zaliczyć naleŜy takŜe
niewłaściwie przeprowadzone melioracje, często powodujące ich nadmierne osuszenie (szczególnie gleb
organicznych: torfowych i bagiennych) oraz odwadnianie odkrywki Szczerców.
Przypuszcza się, Ŝe znaczący udział w zanieczyszczeniu gleb Gminy Osjaków siarką ma emisja jej
związków z Elektrowni „Bełchatów”.
Według monitoringu chemizmu gleb ornych Polski w latach 1995-2005 przeprowadzonych przez Instytut
Upraw NawoŜenia i Gleboznawstwa (IUNG) w Puławach gleby rejonu powiatu wieluńskiego nie były
zanieczyszczone metalami cięŜkimi. Lokalizacja punktów kontrolno – pomiarowych uwzględniała warunki
glebowe, fizjografie, występowanie ekologicznego zagroŜenia powstałego w wyniku określonej działalności
gospodarczej człowieka. Stąd wnioskuje się, Ŝe na terenie gminy Osjaków poza otoczeniem mogilnika
(przeterminowane środki ochrony roślin i ich opakowania; ok. 10Mg) w miejscowości Chorzynia nie
występują zanieczyszczenia metalami cięŜkimi. Próby gleby pobrane w otoczeniu mogilnika wykazały
podwyŜszone stęŜenia pestycydów chloro organicznych DDE i DDT dla norm gleb z grupy B (raport o
stanie środowiska w województwie łódzkim w 2004 roku).
Ocena jakości gleb przeprowadzona została w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9
września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi, które określa odmienne
wartości dopuszczalne dla trzech grup gruntów:
grupy A – obejmującej nieruchomości gruntowe wchodzące w skład obszaru poddanego ochronie na
podstawie przepisów o ochronie przyrody,
grupy B – obejmującej grunty zaliczone do uŜytków rolnych z wyłączeniem gruntów pod stawami i
pod rowami, grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione, nieuŜytki, a takŜe grunty zabudowane i
17
zurbanizowane
z
wyłączeniem terenów przemysłowych
uŜytków
kopalnych
i
terenem
komunikacyjnych,
4.1.3
grupa C – obejmującej tereny przemysłowe, uŜytki kopalne, tereny komunikacyjne.
Problemy i zagroŜenia
Przede wszystkim naleŜy przeprowadzić nowe badania gleby na obszarze gminy.
Udział gleb zdegradowanych w wyniku nadmiernego zakwaszenia oraz zuboŜenia w makroskładniki jest
ściśle związany z emisją zanieczyszczeń pochodzenia komunikacyjnego, stosowaniem nawozów
mineralnych, jak równieŜ emisją zanieczyszczeń przemysłowych. Potencjalne zagroŜenie stanowią odpady
produkowane przez przemysł oraz przez mieszkańców gminy. Odpady muszą być składowane lub
unieszkodliwiane w sposób zorganizowany, jednak nadal problem stanowią pojawiające się dzikie
składowiska śmieci, które mogą wpływać między innymi na zmianę odczynu gleb. Odpady komunalne
składowane w nieplanowany sposób mogą równieŜ przyczynić się do wzrostu zawartości metali cięŜkich.
4.2
4.2.1
Wody
Zasoby wód podziemnych
Gmina Osjaków zlokalizowana jest w obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 326 (Zbiornik
Częstochowa E)
W budowie geologicznej zbiornika wyróŜniane są dwa piętra: dolne, paleozoiczne piętro strukturalne oraz
górne tworzące monoklinalną pokrywę utworów mezozoicznych. Wychodnie jurajskich skał węglanowych
(wapienie skaliste, płytowe, kredowate, margliste oraz margle) odsłaniają się na powierzchni pasem o
szerokości 13–27 km, a ich miąŜszość rośnie od kilkudziesięciu metrów w rejonie kuesty do kilkuset na
wschodzie. Węglanowy kompleks malmu spoczywa na ilastych utworach doggeru, a zapada pod kredowe
piaskowce, opoki i margle. Utwory neogenu są reprezentowane przez osady miocenu i pliocenu (piaski,
gliny, iły, mułki, mułowce, węgle brunatne oraz rumosz skał mezozoicznych i gliny zwietrzelinowe). Osady
plejstocenu tworzą głównie piaski (od drobno- do gruboziarnistych) i gliny zwałowe zlodowacenia
południowo-, środkowo- i północnopolskiego, o miąŜszości 10–20 m, a w dolinach kopalnych 30–50 m.
Wody podziemne występują w dwóch piętrach: czwartorzędowym i górnojurajskim. Utworami
wodonośnymi w kompleksie czwartorzędowym są piaski i Ŝwiry mające istotniejsze znaczenie w dolinach
większych rzek, gdzie ich ogólna miąŜszość osiąga kilkadziesiąt metrów. Poziom czwartorzędowy jest
zasilany przez infiltrację opadów atmosferycznych lub boczny kontakt z wodami górno jurajskiego poziomu
wodonośnego. W utworach malmu wyróŜnia się trzy główne kompleksy. Słabo przepuszczalny kompleks
dolny o miąŜszości 30–50 m tworzą głównie skalne wapienie i margle. Kompleks środkowy o miąŜszości
90–250 m stanowią wapienie skaliste i płytowe, a takŜe margliste oraz margle. Kompleks górny ma
miąŜszość 20–60mi jest zbudowany ze słabo przepuszczalnych i częściowo przepuszczalnych margli i
18
wapieni marglistych oraz wapieni płytowych. Górnojurajski poziom wodonośny jest zasilany bezpośrednio
przez szczeliny na wychodniach albo infiltrację poprzez utwory neogenu do wapieni. Monoklinalny układ
warstw powoduje drenaŜ wód podziemnych w kierunku północno- wschodnim prawie z całego obszaru
WyŜyny. Jedynie wąski pas wychodni o szerokości 2–3 km przylegających do kuesty górnojurajskiej jest
drenowany w kierunku zachodnim. DuŜą rolę w kontaktowaniu się wód róŜnych pięter odgrywają uskoki,
ułatwiając lub ekranując przepływ wód podziemnych.4
GZWP występuje w obrębie Jednolitych Części Wód Podziemnych nr 77, 95 i 96, których cechami
szczególnymi są:
znacznie zaburzone stosunki wodne przez odwodnienie kopalń węgla brunatnego w rejonie
Bełchatowa,
występowanie na powierzchni odkrytych, szczelinowo-krasowych poziomów wodonośnych
stwarza zagroŜenie ich jakości.
Podstawowym sposobem uŜytkowania zasobów wodnych jest pobór wody na cele komunalne i
przemysłowe. W ostatnim okresie następuje wzrost zuŜycia wody na nierolnicze cele produkcyjne.
Przyczyną tego jest:
• wprowadzenie zasad racjonalnego uŜytkowania,
• podłączenie zakładów do sieci wodociągowej,
Mieszkańcy Gminy Osjaków są zaopatrywani w wodę z istniejących wodociągów komunalnych na terenie
gminy z ujęciami wody w Osjakowie, Chorzynie i Drobnicach.
W największym wodociągu komunalnym „Osjaków” woda jest pobierana na terenie SUW w Osjakowie z
utworów górnej jury o zatwierdzonych zasobach w kat. „B” decyzją dnia 06.08.1999r. wydaną przez
Starostwo Powiatowe w Wieluniu (znak: RS.6211-6/99) na poziomie Qhmax= 89,0 m3/h przy depresji s=10 m.
Pozwolenie wodnoprawne było aktualne do 31.07.2009r. Obecnie obowiązuje pozwolenie wydane przez
Starostę Wieluńskiego znak L.dz. RS 6223-16/09 z dnia 02.07.2009r. – obowiązuje do 02.07.2019r. Woda
jest podawana do sieci wodociągowej po uzdatnianiu. Wodociąg zaopatruje zasadniczo w wodę
mieszkańców wsi Osjaków, Felinów, Dębina, Walków, Nowa Wieś, Józefina, Stanisławów, Czernice,
Jasień, Dolina Czernicka, Kolonia Dąbrowice, Borki Walkowskie.
W wodociągu komunalnym „Chorzyna” woda jest pobierana na terenie SUW w Chorzynie z utworów
jurajskich o zatwierdzonych zasobach w kat. „B” decyzją z dnia 03.06.2002r. wydaną przez Starostę
Wieluńskiego (znak: RS.6223-07/02) na poziomie Qhmax= 27,9 m3/h, pozwolenie wodnoprawne jest aktualne
do 31.05.2012r. oraz decyzją z dnia 10.12.2005r. (znak: 6223-25/07) na poziomie Qhmax= 27,9 m3/h przy
depresji 0,20m; pozwolenie wodnoprawne jest aktualne do 31.12.2017r. Woda jest podawana do sieci
4
http://www.geologos.com.pl/geologos10/Geologos_10_Kaczorowski_Mizera_Malina_Rychlinski_Janczarek_Pacholew
ski.pdf
19
wodociągowej po uzdatnianiu. Wodociąg zaopatruje zasadniczo w wodę mieszkańców wsi Chorzyna,
Kuźnica Ługowska, Kuźnica Strobińska, Krzętle, Zofia, Gabrielów.
Natomiast w wodociągu komunalnym „Drobnice” woda jest pobierana na terenie SUW w Drobnicach z
utworów górnej jury o zatwierdzonych zasobach w kat. „B" decyzją z dnia 03.06.2002r. wydaną przez
Starostę Wieluńskiego (znak: RS.6223-06/02) na poziomie Qhmax= 14,1 m3/h przy depresji s=5,5 m.
Pozwolenie wodnoprawne jest aktualne do 31.05.2012r. Woda jest podawana do sieci wodociągowej po
uzdatnianiu. Wodociąg zaopatruje zasadniczo w wodę tylko mieszkańców wsi Drobnice.5, Kolonia Raducka,
Raducki Folwark, Raduczyc.
4.2.2
Zasoby wód powierzchniowych
Podstawowy układ hydrograficzny gminy tworzą rzeka Warta oraz jej prawobrzeŜny dopływ Wierznica. Ze
względu na znaczną czystość wód rzeki Wierznicy naturalny charakter doliny i koryta została uznana za
uŜytek ekologiczny.
Obszar gminy naleŜy prawie w całości do zlewni rzeki Warty. Jedynie fragmenty gminy na zachodzie naleŜą
do zlewni rzeki Oleśnicy oraz w minimalnym stopniu od północnego wschodu skrawek gminy obejmuje
zlewnia rzeki Niecieczy. Obie te zlewnie stanowią obszar deficytu wód powierzchniowych dla rolnictwa. W
zlewni Oleśnicy zaspokajanie potrzeb jest na poziomie 97 % zaś w zlewni Niecieczy na poziomie 47 %.
Teren odwadniany jest głównie przez rzekę Wartę i jej prawobrzeŜny dopływ rzekę Wierznicę oraz liczne
sieci cieków i rowów. ObniŜenia terenowe o utrudnionych warunkach odpływu powierzchniowego i słabej
przepuszczalności gruntów odwadniane są miejscami sztucznie, poprzez system rowów melioracyjnych
(102,16 km – aktualny stan). Znaczna część wód opadowych infiltruje tez w głąb piaszczystych utworów
przepuszczalnych i jest drenowana ku dolinie Warty.
Teren gminy jest ubogi w naturalne zbiorniki i oczka wodne, wypełniające zagłębienia terenu. Najwięcej z
nich znajduje się w dolinie rzeki Warty i rzeki Wierznicy. WaŜnym zadaniem w ramach zrównowaŜonego
rozwoju gminy powinno być utrzymywanie poziomów wód i niedopuszczenie do wysuszania zbiorników
powierzchniowych.
Małe zbiorniki wodne na terenie Gminy nie mają większego znaczenia w oddziaływaniu na ogólne stosunki
wodne. Najczęściej są to zbiorniki niezagospodarowane, w których od dłuŜszego czasu nie była dokonywana
Ŝadna renowacja. Większość z nich nie jest wykorzystywana ani do celów hodowlanych, turystycznych, czy
teŜ przeciwpoŜarowych.
4.2.3
Jakość wód podziemnych
W ramach monitoringu regionalnego przeprowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska na terenie gminy Osjaków wody podziemne badano w punkcie kontrolno – pomiarowym w
miejscowości Osjaków.
5
Program Ochrony Środowiska Gminy Osjaków 2005
20
Wyniki badań ocenia się zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. (Dz. U.
nr 32 poz. 284) w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych,
sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód.6
Klasyfikacja obejmuje pięć klas jakości wód, z uwzględnieniem przepisów w sprawie wymagań dotyczących
jakości wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi:
klasa I – wody o bardzo dobrej jakości:
- wartości wskaźników jakości wody są kształtowane jedynie w efekcie naturalnych procesów zachodzących
w warstwie wodonośnej,
- Ŝaden ze wskaźników jakości wody nie przekracza wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej
do spoŜycia przez ludzi,
klasa II – wody dobrej jakości:
- wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na oddziaływania antropogeniczne
- wskaźniki jakości wody, z wyjątkiem Ŝelaza i manganu, nie przekraczają wartości dopuszczalnych jakości
wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi,
klasa III – wody zadowalającej jakości:
- wartości wskaźników jakości wody są podwyŜszone w wyniku naturalnych procesów lub słabego
oddziaływania antropogenicznego,
- mniejsza część wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej
do spoŜycia przez ludzi,
klasa IV – wody niezadowalającej jakości:
- wartości wskaźników jakości wody są podwyŜszone w wyniku naturalnych procesów oraz słabego
oddziaływania antropogenicznego,
- większość wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do
spoŜycia przez ludzi,
klasa V – wody złej jakości:
- wartości wskaźników jakości wody potwierdzają oddziaływania antropogeniczne,
- woda nie spełnia wymagań określonych dla wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi.
Wyniki analiz klasyfikują wody do III klasy czystości. Szczegóły przedstawiono w tabelach poniŜej.
Tabela 9.
Punkt kontrolno – pomiarowy w gminie Osjaków
Nr pkt.
Lokalizacja
Nr JCWP
Stratygrafia
warstwy wodonośnej
Wody
W/G
Nr GZWP
135
Osjaków
77
Jura górna
Wgłębne
326
Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w roku 2007
6
Rozporządzenie straciło moc prawną z dniem 1 stycznia 2005 r., jednak Główny Inspektor Ochrony Środowiska
wyraził zgodę na dokonanie oceny na jego podstawie.
21
Tabela 10.
Klasyfikacja zbadanych studni w ramach monitoringu krajowego wód podziemnych
Rok
Klasa czystości
Wskaźniki decydujące o
klasie czystości
2007
III
śelazo 0,95mg Fe/l
2006
III
śelazo 1,05mg Fe/l
Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w roku 2006, 2007
Klasyfikacja wód do III klasy czystości pozwala określić stan wód jako dobry.
Jakości wód podziemnych zagraŜają głównie zanieczyszczenia antropogeniczne w tym brak dobrze
rozwiniętego systemu kanalizacji, jak równieŜ infiltracja zanieczyszczonych wód powierzchniowych i
sytuacje awaryjne.
4.2.4
Jakość wód powierzchniowych
Badania wód i ich ocena wykonywane były w sieciach monitoringowych:
w sieci monitoringu diagnostycznego (D)
w sieci monitoringu wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych (R)
w sieci monitoringu operacyjnego (O)
Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla
prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz
sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. nr 32 poz. 284) wprowadza się pięć klas
jakości7 :
klasa I – wody bardzo dobrej jakości
klasa II – wody dobrej jakości
klasa III – wody zadowalającej jakości
klasa IV – wody niezadowalającej jakości
klasa V – wody złej jakości.
Na terenie gminy Osjaków zlokalizowany jest punkt kontrolno – pomiarowy na rzece Wierznica w
miejscowości Kuźnica Strobińska. Dla rzeki Warty nie wskazano punktu kontrolnego na terenie gminy,
natomiast przedstawione zostaną najbliŜsze gminie punkty pomiarowe na rzece Warcie.
Tabela 11.
Rzeka i punkt
pomiarowy
Klasyfikacja jakości wód rzek w 2007 roku:
Km
od ujścia
Klasa jakości
Wskaźniki
decydujące o klasie
jakości wód
Przydatność do bytowania
ryb w warunkach
naturalnych
ChZT-Cr
Wierznica
Kuźnica Strobińska
5,0
IV
ChZT-Mn
OWO
Nieprzydatne
Azot Kjeidahia
7
Rozporządzenie straciło moc prawną z dniem 1 stycznia 2005 r., jednak Główny Inspektor Ochrony Środowiska
wyraził zgodę na dokonanie oceny na jego podstawie.
22
Barwa
ChZT-Cr
Warta
Krzeczów
Oleje mineralne
584,9
IV
Liczba bakterii coli
typu kałowego
Nieprzydatne
Ogólna liczba
bakterii coli
Barwa
ChZT-Cr
ChZT-Mn
OWO
Azot Kjeidahia
Azotany
Azot ogólny
Warta
Konopnica
559,98
III
Zasadowość ogólna
Nieprzydatne
Arsen
Ołów
śelazo
Oleje mineralne
Liczba bakterii coli
typu kałowego
Ogólna liczba bakterii
coli
Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w roku 2007
Stan wód rzeki Wierznica w kontrolowanym punkcie pomiarowym Kuźnica Strobińska w 2007 roku był
niezadowalającej jakości – klasa IV. Taki stan utrzymuje się juŜ od kilku lat.
Natomiast stan wód rzeki Warty w punkcie kontrolno – pomiarowym Krzeczów uległ pogorszeniu w latach
poprzednich zakwalifikowany był do III klasy.
Utrzymujący się stan jakości rzek gminy spowodowany jest nadal nierozwiązaną sprawą kanalizacji
sanitarnej, brakiem stałego nadzoru i konserwacji sieci. Sytuację pogarszają „dzikie” zrzuty ścieków
bytowych z nieskanalizowanych części gminy i zaśmiecanie koryta rzeki odpadami stałymi.
4.2.5
4.2.5.1
Gospodarka wodno-ściekowa
ZuŜycie wód
Właściwa gospodarka wodna polega na zabezpieczeniu odpowiedniej ilości i jakości wody na potrzeby
ludności, przemysłu i rolnictwa oraz zagospodarowaniu zasobami w sposób oszczędny i racjonalny,
zwłaszcza na obszarach, gdzie występują deficyty wody.
W gminie woda pobierana jest w całości z ujęć podziemnych. Bilans zuŜycia wody na terenie gminy
przedstawiono w tabelach poniŜej.
23
Tabela 12.
ZuŜycie wody w gminie Osjaków
Rok
Ilość zuŜytej wody
[dam3]
2004
133,4
2005
149,7
2006
148,4
2007
143,8
Źródło: Bank Danych Regionalnych
Tabela 13.
Udział w zuŜyciu wody gospodarstw domowych
Rok
Ilość zuŜytej wody przez
gospodarstwa domowe
[dam3]
Udział w ogólnym
zuŜyciu wody
[%]
2004
108,1
81,03
2005
125,2
83,63
2006
129,5
87,26
2007
127,5
88,66
Najwięcej wody zuŜywanej jest na cele komunalne, obecnie niemal 90% całkowitego zuŜycia; w
porównaniu z poprzednimi latami odnotowuje się wzrost zuŜycia wody w gospodarce komunalnej.
4.2.5.2
Jakość wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę do spoŜycia
Zaopatrzenie w wodę ludności opiera się na ujęciach wód głębinowych, które podlegają uzdatnianiu w trzech
stacjach uzdatniania wody w: Drobnicach, Chorzynie, Osjakowie.
Jakość wód podziemnych została omówiona w rozdziale 4.2.3.
4.2.5.3
Stopień zwodociągowania i skanalizowania
Sieć wodociągowa i kanalizacji sanitarnej stanowi majątek gminy.
Wg aktualnego stanu długość sieci wodociągowej stanowi 121,29 km natomiast długość sieci kanalizacji
sanitarnej 12,4 km
Tabela 14.
Sieć wodno-kanalizacyjna w gminie Osjaków
Sieć wodociągowa rozdzielcza
Sieć kanalizacji sanitarnej
121,29 km
12,4 km
Liczba połączeń wodociągowych do budynków mieszkalnych
1465
Liczba połączeń kanalizacji sanitarnej do budynków mieszkalnych
396
24
Tabela 15.
Rozwój sieci wodno-kanalizacyjnej w gminie Osjaków w latach 2006-2008
2006r
2007r
2008r
Sieć wodociągowa rozdzielcza wykonana rocznie [km]
9,13
0,0
2,59
Sieć kanalizacji sanitarnej wykonana rocznie [km]
0,22
0,16
0,0
Liczba połączeń wodociągowych do budynków mieszkalnych
1417
1460
1465
Liczba połączeń kanalizacji sanitarnej do budynków mieszkalnych
391
395
396
Udział budynków podłączonych do kanalizacji sanitarnej stanowi 27% liczby budynków mieszkalnych
podłączonych do sieci wodociągowej. Natomiast biorąc pod uwagę długość sieci kanalizacji sanitarnej to
stanowi ona zaledwie 10,22% długości sieci wodociągowej.
4.2.5.4
Ilość ścieków odprowadzanych do wód powierzchniowych
Gmina Osjaków posiada własną oczyszczalnię ścieków. Oczyszczalnia w Osjakowie jest biologiczną
oczyszczalnią ścieków o przepustowości 200 m3/dobę.
Tabela 16.
Ilość ścieków wymagających oczyszczenia w latach 2006-2008
Rok
2004
Ilość[dam3]
34
2005
35
2006
41
2007
54
2008
67
Źródło: Informacje z Urzędu Gminy, Bank Danych Regionalnych
4.2.5.5
Oczyszczanie ścieków
Na terenie gminy działa biologiczna oczyszczalnia ścieków z podwyŜszonym usuwaniem miogenów.
Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest rzeka Warta.
Oczyszczane są wszystkie ścieki trafiające do oczyszczalni. Przy czym naleŜy zauwaŜyć, Ŝe ilość ścieków
poddawanych oczyszczaniu znacznie odbiega od ilości wody zuŜywanej na terenie gminy:
Tabela 17.
Udział ścieków oczyszczanych w ilości zuŜytej wody
Rok
2004
%
25,49
2005
23,38
2006
27,63
2007
37,55
Źródło: Na podstawie tabel 12 i 16
25
Odnotowuje się powolny wzrost ścieków doprowadzanych do oczyszczenia.
Ponadto na terenie gminy Osjaków uruchomionych jest 20 przydomowych oczyszczalni ścieków.
W celu poprawy gospodarki wodno – ściekowej planuje się między innymi przebudowę stacji uzdatniania
wody, rozbudowę sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej, rozbudowę i modernizację oczyszczalni
ścieków.
4.2.5.6
Bilans ładunków zanieczyszczeń
Oczyszczanie ścieków odprowadzanych do wód powierzchniowych ma za zadanie zredukować ładunki
zanieczyszczeń odprowadzanych ze ściekami.
Tabela 18.
Wskaźnik
Jednostka
o
Temperatura
Odczyn pH
C
-
BZT5
Wartość
dopuszczalna
-
6,69
-
3
19,0
40
3
61,3
150
mgO2/dm
ChZT
Wartość
średnia
12,8
mgO2/dm
3
Zawiesina ogólna
mg/dm
40,0
50
Sucha pozostałość
mg/dm3
608,7
-
Substancje
rozpuszczalne
mg/dm3
568,7
-
Chlorki
mgCl/dm3
110,7
-
Siarczany
mgSO4/dm3
61,0
-
3
Azot ogólny
mgN/dm
Azot amonowy
22,3
-
3
7,5
-
3
mgNH4/dm
Azot azotanowy
mgNO3/dm
12,1
-
Fosfor ogólny
mgP/dm3
7,1
-
Źródło: Informacje Urzędu Gminy
Tabela 19.
Wskaźnik
Jednostka
Wartość
średnia
Wartość
dopuszczalna
Odczyn pH
-
BZT5
7,50
-
3
5,65
40
3
71,9
150
10
50
mgO2/dm
ChZT-Cr
mgO2/dm
Zawiesina ogólna
3
mg/dm
3
Azot ogólny
mgN/dm
17,0
-
Azot azotanowy
mgNO3/dm3
9,77
-
4,28
-
Fosfor ogólny
3
mgP/dm
26
Tabela 20.
Wskaźnik
Jednostka
Wartość
średnia
6,92
Wartość
dopuszczalna
-
Odczyn pH
-
BZT5
mgO2/dm3
9,39
40
3
80,5
150
15
50
ChZT-Cr
mgO2/dm
3
Zawiesina ogólna
mg/dm
3
Azot ogólny
mgN/dm
33,1
-
Azot azotanowy
mgNO3/dm3
11,5
-
Fosfor ogólny
mgP/dm3
3,67
-
4.2.6
Retencja wód i zagroŜenie powodziowe
Zdolnością retencyjną nazywa się zdolność do gromadzenia zasobów wodnych i przetrzymywania ich w
określonym czasie. Wzrost zdolności retencyjnych zlewni wynika z opóźniania spływu powierzchniowego
oraz zmiany wód opadowych i roztopowych na odpływ gruntowy. Retencja pozwala na rozłoŜenie w czasie
nadmiaru odpływających wód i powstrzymanie ich okresu deficytu. Ogólnie rozróŜnia się retencję naturalną
oraz sztuczną sterowaną i niesterowalną.
W przypadku małych zlewni podstawowe znaczenie dla gospodarowania ich zasobami ma tzw. mała
retencja; jest ona rozumiana jako działania techniczne i nietechniczne mające na celu ochronę ilościową i
jakościową zasobów wodnych poprzez spowalnianie obiegu wody. Małą retencję naleŜy traktować jako
działanie długofalowe i obejmujące obszar całych zlewni rzecznych. Obecnie najbardziej efektywnym
sposobem zwiększania retencji jest:
budowa małych zbiorników wodnych i oczek wodnych
regulacja odpływu ze stawów i oczek wodnych
gromadzenie wody w rowach melioracyjnych, kanałach
retencjonowanie odpływów z systemów drenarskich
zwiększenie retencji dolinowej
Głównym zadaniem małej retencji jest gromadzenie wody do bezpośredniego uŜycia, ale równieŜ regulacja i
kontrola wody w środowisku. Realizacja obiektów małej retencji przyczynia się równieŜ do:
spowolnienia odpływu wód powierzchniowych
podniesienia poziomu wód gruntowych
powstrzymania degradacji siedlisk wodno – bagiennych
zwiększenia róŜnorodności biologicznej obszaru
powstrzymania erozji terenowej
Obiekty małej retencji moŜna podzielić ze względu na funkcje, jakie mogą pełnić. Mogą słuŜyć głównie jako
obiekty magazynujące wodę na potrzeby gospodarcze (nawodnienia rolnicze, hodowla ryb, mała
energetyka), przeciwpowodziowe, przeciwpoŜarowe, przeciwdziałające erozji wodnej, mające znaczenie
krajobrazowe i rekreacyjne, ekologiczne.
27
Głównym źródłem zagroŜenia powodziowego dla gminy jest rzeka Warta. Obszary zagroŜone powodzią to
dolina rzeki Warty.
Istotne jest uwzględnianie zasięgu tych obszarów oraz warunków ochrony przeciwpowodziowej w ich
obrębie w planie zagospodarowania przestrzennego województwa, studiach uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miast i gmin, planach miejscowych oraz decyzjach o warunkach
zabudowy i zagospodarowania terenów; a takŜe realizacja zadań „Programu małej retencji dla województwa
łódzkiego”.
W planowaniu ochrony przeciwpowodziowej oraz w działaniach operacyjnych na szczeblu lokalnym
niezbędne jest utrzymanie droŜnych systemów melioracji.
4.2.7
Podstawowy problem to jakość wód powierzchniowych, a co za tym idzie ograniczenie moŜliwości ich
wykorzystania oraz ewentualne zagroŜenie powodziowe.
Zanieczyszczenia wód powierzchniowych wynikają głównie z niewystarczającej sieci kanalizacji sanitarnej.
Ścieki bytowo – gospodarcze na terenach nie objętych siecią kierowane są do szamb i dołów chłonnych.
Dodatkowo moŜe to powodować ich infiltrację do wód podziemnych. Źródło zanieczyszczenia stanowią
równieŜ powierzchniowe spływy zanieczyszczeń z otaczających je terenów, wody opadowe, roztopowe,
eutrofizacja. ZagroŜenia stanowią równieŜ: dzikie składowiska odpadów, stosowanie nawozów mineralnych
i chemicznych środków ochrony roślin, nawadnianie pól ściekami.
Ponadto zanieczyszczenia wód powodowane są przez emisję zanieczyszczeń gazowych i pyłowych
przenikających z opadami atmosferycznymi, wykonywanie robót budowlanych, spływy powierzchniowe z
dróg.
Z punktu widzenia ochrony przeciwpowodziowej najwaŜniejsze jest utrzymanie dobrym stanie infrastruktury
przeciwpowodziowej oraz postępowanie podczas zagroŜenia.
4.3
Powietrze
4.3.1
Jakość powietrza
Prawo ochrony środowiska narzuca obowiązek dokonywania co roku oceny jakości powietrza, celem
dostarczenia informacji o przestrzennym rozkładzie stęŜeń zanieczyszczeń, wskazania potrzeb w zakresie
wzmocnienia istniejącej sieci monitoringu, czy teŜ w zakresie działań mających poprawić jakość powietrza.
Kryteria oceny określone są w rozporządzeniach Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r.:
w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu
w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów
niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych
substancji.
28
Podstawę klasyfikacji stref w oparciu o wyniki rocznej oceny stanowią dopuszczalne poziomy substancji w
powietrzu oraz dopuszczalne poziomy substancji powiększone o marginesy tolerancji, stanowiące określony
procent wartości dopuszczalnej. Marginesy tolerancji ustanowione zostały dla wszystkich normowanych
substancji poza ozonem. Ich wartości są stopniowo redukowane, aŜ do czasu przyjętego jako data
wymaganego osiągnięcia stęŜeń nie wyŜszych od wartości granicznej. Przekroczenie dopuszczalnych
poziomów wiąŜe się z obowiązkiem opracowania szczegółowych programów ochrony powietrza.
Oceny poziomów stęŜeń zanieczyszczeni dokonuje się przede wszystkim w oparciu o wyniki pomiarów
imisji; stosowane są równieŜ obliczenia z wykorzystaniem matematycznych modeli rozprzestrzeniania się
zanieczyszczeń w powietrzu oraz obiektywne metody szacowania wykorzystujące informacje o emisji
zanieczyszczeń.
Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza w gminie są:
Energetyczne – gospodarstwa indywidualne i małe kotłownie lokalne opalane węglem kamiennym,
Przemysłowe – piekarnie opalane węglem kamiennym,
Komunikacyjne – drogi krajowe, drogi powiatowe i gminne,
Niezorganizowane – oczyszczalnia ścieków.
W gminie nie jest prowadzony monitoring stanu zanieczyszczenia powietrza. Ocenę jakości powietrza
przeprowadza wojewoda w strefach, którymi są obszary powiatów.
Gmina Osjaków znajduje się w strefie sieradzko - wieluńskiej o przekroczonym poziomie dopuszczalnego
stęŜenia pyłu zawieszonego PM10.
4.3.2
Klasyfikacja stref
Klasyfikację stref dokonano w oparciu o wyniki pomiarów imisji, wykorzystano równieŜ metodę
obiektywnego szacowania poziomu imisji na podstawie analogii ze strefami objętymi monitoringiem.
Stosowana kwalifikacja stref ma charakter dwojaki:
w przypadku gdy określony jest margines tolerancji stosuje się trzy klasy: A – poziom stęŜeń nie
przekracza wartości dopuszczalnych, B – poziom stęŜeń przekracza wartości dopuszczalne ale nie
przekracza wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji, C – poziom stęŜeń przekracza
wartości dopuszczalne powiększone o margines tolerancji.;
wymagane działania to : dla klasy A – brak, dla klasy B – określenie obszarów przekroczeń wartości
dopuszczalnych, dla klasy C – określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych powiększonych o
marginesy tolerancji oraz opracowanie programu ochrony powietrza (POP).
w przypadku gdy nie został określony margines tolerancji stosowane są dwie klasy stref: A – gdy
wartość klasy nie została przekroczona i C – gdy poziom stęŜeń jest powyŜej dopuszczalnych wartości;
wymagane działania to : dla klasy A – brak, dla klasy C – określenie obszarów przekroczeń wartości
dopuszczalnych oraz opracowanie programu ochrony powietrza (POP).
29
Ocenę roczną jakości powietrza w strefie sieradzko - wieluńskiej z uwzględnieniem kryteriów
ustanowionych w celu ochrony zdrowia na rok 2007 przedstawia tabela 21.
Tabela 21.
Klasyfikacja strefy
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń
Kod strefy
PL.10.06.z.05
SO2
NO2
PM10
Pb
BaP
As
Cd
C6H6
CO
Ni
O3
Klasa
ogólna
strefy
A
A
C
A
A
A
A
A
A
A
-
A
Źródło: Wyniki oceny jakości powietrza i klasyfikacji stref w województwie świętokrzyskim w roku 2007
W strefie są przekroczone poziomy stęŜeń wartości dopuszczalnych –opracowany jest program ochrony
powietrza.
4.3.3
Stan czystości powietrza atmosferycznego w gminie jest zadowalający. NaleŜy dąŜyć do utrzymywania tego
stanu.
Ewentualne zagroŜenia związane mogą być zanieczyszczeniami pochodzenia komunikacyjnego, w związku
ze wzrostem natęŜenia ruchu i jednocześnie brakiem jego płynności.
Poza tym istotne jest utrzymanie w dobrym stanie infrastruktury drogowej, urządzeń spalających paliwa
konwencjonalne,
świadomość
mieszkańców
(brak
świadomości
zagroŜenia
wynikającego
z
wykorzystywania odpadów komunalnych jako materiału opałowego).
4.4
Energia odnawialna
Udział odnawialnych źródeł energii w bilansie zasobów energetycznych, prócz podstawowego celu –
poprawy stanu środowiska, ma przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego kraju.
Zakłada się, Ŝe największym odbiorcą energii ze źródeł odnawialnych moŜe być rolnictwo, mieszkalnictwo i
komunikacja. Polityka energetyczna Polski do 2025 roku wskazała docelowe udziały energii pochodzącej ze
źródeł odnawialnych, i tak do roku 2010 – 7,5% oraz 2020 – 14% w bilansie energii pierwotnej stanowić ma
energia odnawialna.
Na terenie gminy Osjaków wykorzystywana jest energia słoneczna oraz geotermalna:
kolektory słoneczne - 7,
ogrzewanie z wód geotermalnych - 3.
4.5
4.5.1
Zasoby przyrodnicze
Charakterystyka przyrodnicza gminy
Na obszarze gminy szata roślinna jest zróŜnicowana pod względem jakości, intensywności i rangi.
Największymi skupiskami zieleni wysokiej są lasy, lesistość gminy wynosi ok. 35%. Kompleksy leśne z
30
dominującą sosną koncentrują się w południowej, zachodniej i północnej części gminy. Krajobraz gminy,
oprócz lasów, charakteryzuje się występowaniem obszarów pól uprawnych poprzecinanych kępami
śródpolnych zadrzewień i pasmami drzew przydroŜnych. Cenną grupę roślinności stanowią zbiorowiska
roślinności źródliskowej, wodnej, bagiennej i łąkowej towarzyszącej strugom, rowom i rzekom. Dominują tu
siedliska łęgowe i z olszą, wierzbą i topolą oraz rozległe obszary łąk poprzetykane kępami zieleni
krzewiastej.
Szczególny charakter pod względem intensywności szaty roślinnej mają:
Dolina Warty stanowiąca kompleks leśno – łąkowy. Jest ona ciekawym obiektem krajobrazowym
spełniającą równieŜ istotną rolę retencyjną oraz ostoi ptactwa i zwierząt,
Dolina Wierznicy, na terenie której występują zróŜnicowane siedliska botaniczne z dominacją
lasów. Największą jej powierzchnię stanowi kompleks leśno – szuwarowo - łąkowy wykształcony
głównie na podłoŜu torfowym.
Pozostałą roślinność obszaru stanowią: głownie szpalery przydroŜne – cenne elementy ochrony przed
uciąŜliwościami komunikacyjnymi (wskazane jest ich wzbogacanie i uzupełnianie), w których przewaŜają
jesiony, topole, pojedyncze, odosobnione egzemplarze drzew, pasy zieleni wśród pól i wzdłuŜ ścieŜek
między polami, zieleń urządzona skupiona wokół obiektów usługowych (głównie szkół, kościołów,
cmentarzy), ogrody przydomowe z uprawami ogrodniczymi, sadami i niewielką ilością ozdobnej roślinności
wysokiej. Dominują gatunki rodzime, wśród których moŜna wymienić: jesiony, klony, lipy, robinie, topole,
olchy, brzozy, wierzby.
4.5.2
Lasy i zalesienia
Generalny, morfologiczny podział gminy i uwarunkowania przyrodnicze odzwierciedlają intensywność
pokrycia terenu szatą roślinną, zwłaszcza zielenią wysoką, jak równieŜ jej charakter. W obszarze gminy szata
roślinna jest zróŜnicowana pod względem jakości, intensywności i rangi.
Największymi skupiskami zieleni wysokiej w gminnie są lasy. Lasy są najwaŜniejszą grupą zbiorowisk
pod względem walorów krajobrazowych, ekologicznych i przydatności gospodarczej. Kompleksy leśne,
głównie na siedliskach borowych z dominującą sosną koncentrują się w południowej, zachodniej oraz
północnej części gminy. Największy kompleks w administracji lasów państwowych pod zarządem
Nadleśnictwa Wieluń znajduje się na południowym-zachodzie gminy.
W ramach lasów państwowych występują lasy ochronne. Lasy wodochronne i glebochronne pozostałe to
lasy gospodarcze.
Główne siedliska leśne to siedlisko Boru świeŜego z drzewostanem sosnowym z pojedynczą brzozą i
świerkiem, siedlisko Boru mieszanego świeŜego z drzewostanem sosnowym, jodłowym modrzewiowym
i dębowym, siedlisko Boru wilgotnego (Bw) z drzewostanem świerkowym i brzozowym oraz siedlisko
Boru mieszanego-wilgotnego z drzewostanem sosnowym, dębowym, jodłowym i świerkowym.
31
Do kompleksów lasów państwowych przylegają na ogół niewielkie kompleksy lasów prywatnych, równieŜ
głównie na siedliskach boru świeŜego z dominującą sosną II – III klasy wieku. Są one wskazane do
ochrony przed zmianą uŜytkowania ze względu na walory krajobrazowe i korzystny wpływ na warunki
klimatu lokalnego.
Wiele gruntów zostało w ostatnich latach zalesionych. Wiele teŜ nieuŜytków i gruntów odłogowanych
podlega stopniowej naturalnej sukcesji roślinności leśnej,
w postaci samosiewów. W tych terenach
drzewa rosną przypadkowo i nie podlegają planowemu gospodarowaniu i pielęgnowaniu. Tereny
zalesiane i ulegające samosiewom nie są jednakŜe uwzględniane w ewidencji gruntów, dlatego trudno jest
określić przestrzennie i liczbowo ich zasięg i rozmiar.
Gospodarka leśna w lasach państwowych i prywatnych prowadzona jest na podstawie planów urządzenia
gospodarstw leśnych.
Celem wyrównania granicy polno-leśnej wskazane jest przeznaczenie do zalesień najsłabszych gruntów V
do VI klasy bonitacji. RównieŜ przeznaczenie do zalesień i zadrzewień gruntów połoŜonych nad
ciekami wodnymi spełnia waŜną rolę przy oczyszczaniu wód gruntowych, co zapobiega eutrofizacji wód
otwartych, naraŜonych na zanieczyszczenia pochodzące z nawoŜenia gruntów rolnych.
Tabela 22.
Zalesienia wykonane w latach 2004 - 2007
Rok
Zrealizowane zalesienia
[ha]
2004
0,6
2005
4,8
2006
-
2007
-
W latach 2004-2007 wykonano zalesienia o łącznej powierzchni 5,4 ha; dla porównania w latach 2000-2003
powierzchnia wykonanych zalesień wynosiła (źródło: Bank Danych Regionalnych):
2000r. – 30,4 ha,
2001r. – 33,6 ha,
2002r. – 8,3 ha,
2003r. – 2,0 ha.
4.5.3
Gmina
System obszarów i obiektów prawnie chronionych
Osjaków
charakteryzuje
się
duŜymi
walorami
przyrodniczymi
i kulturowymi
oraz
wielkoprzestrzennymi obszarami chronionymi ekologicznie i kulturowo jak: fragment Załęczańskiego Parku
Krajobrazowego wraz z otuliną, Osjakowski Zespół Przyrodniczo – Krajobrazowy, uŜytek ekologiczny,
którym uznano końcowy odcinek rzeki Wierznicy zgodne z opracowaniami planistycznymi o zasięgu
32
regionalnym. Warunki ochrony i zasady zagospodarowania przestrzennego na w/w obszarach regulują
następujące akty prawne:
Rozporządzenie Wojewody Łódzkiego z dnia 24.11.2005r. w sprawie Załęczańskiego Parku
Krajobrazowego w granicach województwa łódzkiego;
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego z dnia 31.12.98r. w sprawie określenia obszaru Osjakowskiego
Zespołu Przyrodniczo - Krajobrazowego i jego otuliny podtrzymane rozporządzeniem Wojewody
Łódzkiego z dnia 29.03.1999r. w sprawie Osjakowskiego Zespołu Przyrodniczo – Krajobrazowego.
Załęczański Park Krajobrazowy obejmuje pagórkowate tereny północno – wschodniej części
WyŜyny Wieluńskiej z malowniczą doliną warty i jej zakolem o charakterze przełomu, zwanym
Wielkim Łukiem Warty. Zadaniem ZPK jest ochrona krajobrazu jurajskiego, w tym bogactwa form
krasowych takich jak wapienne skałki ostańcowi, jaskinie, ponory i leje krasowe oraz wywierzyska
a takŜe ochrona miejscowej fauny i flory. Zachowały się tu równieŜ ślady zlodowacenia
pochodzące z plejstocenu – wzgórza morenowe i równiny sandrowe. ZPK pokryty jest mozaika
róŜnorodnych zbiorowisk leśnych – występują tu zarówno suche bory sosnowe, jak i bory bagienne,
dąbrowy i olsy, nad rzekami łęgi jesionowo – olszowe a na skałach wapiennych – murawy
kserotermiczne. Na obszarze Parku stwierdzono występowanie około 1200 gatunków roślin
naczyniowych, mchów i porostów. Tak liczny skład gatunkowy związany jest ze znacznym
zróŜnicowaniem siedlisk, które park zawdzięcza wapiennemu jurajskiemu podłoŜu, ubogim
przestrzeniom pokrytym kwaśnymi, plejstoceńskimi piaskami. Spotykamy tu gatunki naleŜące do
wielu grup siedliskowych, jednak najliczniej reprezentowane są rośliny związane z siedliskami
zmienionymi wskutek działalności człowieka, takimi jak uprawa roli czy osadnictwo wiejskie.
Duzy udział we florze parku maja gatunki charakterystyczne dla lasów liściastych oraz rośliny
siedlisk łąkowych i mokradeł, związanych z doliną warty.
Najbardziej charakterystyczne i
wyróŜniające ten obszar w krajobrazie Polski Środkowej, są jednak rośliny muraw napiaskowych i
kserotermicznych. Na murawy kserotermiczne składają się liczne gatunki roślin sucho i
ciepłolubnych
porastających
zalesione
szczyty
jurajskich
ostańców
wapiennych.
Wiele
wapieniolubnych roślin osiąga tu swe północne granice zasięgu. Najcenniejszym stanowiskiem
występowania roślin jest rezerwat „WęŜe”. (połoŜony jest poza gminą Osjaków).
Murawy napiaskowe rozwinęły się na bezleśnych, nieurodzajnych i piaszczystych przestrzeniach
zajmujących znaczne powierzchnie Parku. Związane są z niezwykle ubogim podłoŜem piasków i
Ŝwirów plejstoceńskich. Tworzą je łany macierzanki, rozchodnika, szczotlichy siwej, kocanki
piaskowej oraz innych roślin. Murawy te poprzeplatane są zaroślami jałowca, Ŝarnowca i wrzosu.
Innym bardzo cennym zespołem – związanym ze środowiskiem wodnym – jest zespół grzybieni
północnych z malowniczymi białymi kwiatami i duŜymi pływającymi liśćmi. Murawy i zarośla
33
kserotermiczne są równieŜ wspaniałym siedliskiem dla licznych owadów. Spotykamy tu wielkie
ilości tych zwierząt o ogromnej róŜnorodności gatunkowej, w tym: motyle, pajęczaki, świerszcze,
chrząszcze i szarańczaki. Najlepiej poznana grupa zwierząt bezkręgowych są ślimaki. Rozpoznano
tu około 100 gatunków. Naturalna dolina rzeki Warty stanowi siedlisko takŜe dla wielu gatunków
ptaków znajdujących tu dogodne i bezpieczne miejsca do lęgów i Ŝerowania. Z osobliwości moŜna
wymienić tracze nurogęsi gniazdujące w ilości kilku par w dziuplach przybrzeŜnych drzew.
Odnotowano tu stanowiska lęgowe gągoła – kaczki o podobnych upodobaniach gniazdowych.
Prawdziwa rzadkością jest para łabędzi krzykliwych, gniazdująca na ukrytych w lasach stawach
rybnych. O lęgowej atrakcyjności doliny stanowią takŜe starodrzewy, zadrzewia i zarośla łęgowe
porastające liczne wyspy i brzegi rzeki. Bogactwo siedlisk przyciąga wiele gatunków ptaków –
łącznie w Parku odnotowano ich około 130 gatunków. Spośród występujących 19 gatunków gadów
i płazów, warto odnotować salamandrę plamistą i gniewosza plamistego. Zasiedlenie Parku przez
ssaki, z wyjątkiem nietoperzy, nie wyróŜnia się niczym szczególnym.
Gatunki ciekawsze to
chomik europejski oraz bóbr i wydra.
Osjakowski Zespół Przyrodniczo - Krajobrazowy został powołany do Ŝycia w 1998 r. Ma łączną
powierzchnię 2.492 hektarów. Obejmuje fragmenty doliny środkowej Warty na odcinku pomiędzy
Parkami Krajobrazowymi: Załęczańskim i Międzyrzecza Warty i Widawki. Teren ten jest ostoją
ptaków wodno - błotnych. Stwierdzono tu występowanie 230 gatunków ptaków, w tym lęgowiska
145 gatunków. Równie zróŜnicowana jest tutejsza szata roślinna - stwierdzono tu ponad 1000
gatunków roślin naczyniowych (z czego około 100 gatunków zagroŜonych) tworzących około 230
zbiorowisk roślinnych.
Na terenie gminy ochroną prawną objęte są równieŜ pojedyncze obiekty chronione - pomniki przyrody oraz
uŜytki ekologiczne:
Pomniki przyrody
działka nr 3 Felinów – dąb szypułkowy, data utworzenia 17.02.1992r.
działka nr 213 Osjaków – Cmentarz parafialny – dwa dęby szypułkowe, data utworzenia
13.03.1990r.
działka nr 239 Osjaków – dąb szypułkowy, data utworzenia 01.02.1994r.
działka nr 215 Osjaków – wyspa na rzece warcie – pięć sztuk brzozy brodawkowatej, data
utworzenia 19.03.1993r.
UŜytek ekologiczny
naturalny odcinek rzeki Wierznicy (0+00 do 5+700km) –połoŜony na gminie Osjaków oraz
Konopnica.
34
4.5.4
Występowanie zagroŜeń związane jest przede wszystkim z obszarami zwartej zabudowy. Podstawowym
problemem jest antropopresja. Powoduje zmniejszenie bioróŜnorodności, wymieranie gatunków, a co za
tym idzie uboŜenie ekosystemów i degradację krajobrazu.
Generalnie największe szkody w środowisku przyrodniczym powodowane przez człowieka związane są z:
duŜym budownictwem w dolinach rzek i na ich obrzeŜach,
budownictwem przemysłowym w pobliŜu terenów cennych przyrodniczo,
nielegalnymi składowiskami śmieci,
dewastacją parków i zieleńców,
chorobami, szkodnikami, poŜarami lasów,
przecinaniem terenów cennych przyrodniczo ciągami komunikacyjnymi,
emisją zanieczyszczeń do powietrza.
Działania takie powodują przede wszystkim zmniejszanie się liczby składowisk wielu gatunków roślin oraz
przekształcanie siedlisk.
Eliminacja cennych składników szaty roślinnej moŜe nastąpić równieŜ w wyniku procesów spontanicznej
sukcesji jak zarastanie krzewami, czy przekształcenia płatów boru świeŜego w bór mieszany.
4.6
Hałas
4.6.1
Podstawy oceny klimatu akustycznego w środowisku
Ocenę stanu akustycznego środowiska dokonuje się obowiązkowo dla:
aglomeracji o liczbie mieszkańców powyŜej 100 tys. (w gestii starosty; oceny dokonywane w formie
map akustycznych opracowanych i aktualizowanych w cyklach pięcioletnich). Gmina Osjaków nie
stanowi aglomeracji powyŜej 100 tys. mieszkańców w związku z powyŜszym nie jest objęty
obowiązkiem wykonania oceny akustycznej;
terenów poza aglomeracjami, na których eksploatacja obiektów moŜe powodować przekroczenie
dopuszczalnego poziomu hałasu (w gestii zarządców, właścicieli dróg, linii kolejowych, lotnisk).
Zarządcy
dróg,
linii
kolejowych
powinni
dokonać
oceny
akustycznej
dla dróg po których przejeŜdŜa ponad 6 000 000 pojazdów rocznie i linii kolejowych
po
których
przejeŜdŜa
ponad
60 000
pociągów rocznie.
Od
1
stycznia
2011
r.
ilość
ta zmniejsza się do 3 000 000 w przypadku dróg i do 30 000 w przypadku linii kolejowych.
Wojewódzki
inspektor
ochrony
środowiska
dokonuje
oceny
stanu
akustycznego
na
terenach
nie wymienionych powyŜej.
Dopuszczalne wartości poziomów hałasu w środowisku określone są w tabeli 1 Załącznika do
Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów w
środowisku (Dz. U. Nr 120 poz. 826). W opracowaniu przedstawione w tabeli 28.
35
Tabela 23.
Dopuszczalne poziomy hałasu
Dopuszczalny poziom hałasu w [dB]
Drogi lub linie kolejowe
Lp.
Rodzaj terenu
Pozostałe obiekty i działalność będąca źródłem hałasu
LAeq D
przedział czasu
równy 16
godzinom
LAeq N
przedział czasu
równy 8
godzinom
LAeq D
przedział czasu odniesienia równy
8 najmniej korzystnym godzinom
dnia kolejno następującym po
sobie
LAeq N
przedział czasu
odniesienia równy 1
najmniej korzystnej
godzinie nocy
1
Strefa ochronna „A”
uzdrowiska
Tereny szpitali poza miastem
50
45
45
40
2
Tereny zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej
Tereny zabudowy związanej
ze stałym lub czasowym
pobytem dzieci i młodzieŜy
Tereny domów opieki
społecznej
Tereny szpitali w miastach
55
50
50
40
3
Tereny zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej
i zamieszkania zbiorowego
Tereny zabudowy zagrodowej
Tereny rekreacyjnowypoczynkowe
60
50
55
45
4
Tereny w strefie śródmiejskiej
miast powyŜej 100 tyś.
mieszkańców
65
55
55
45
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów
w środowisku (Dz. U. Nr 120 poz. 826).
4.6.2
Hałas komunikacyjny
UciąŜliwość hałasową stanowi głównie hałas komunikacyjny, występujący wzdłuŜ ciągów komunikacyjnych
- dróg, ulic, szczególnie tras tranzytowych, kolei, a takŜe lotniczy. Na poziom hałasu drogowego ma wpływ
szereg czynników, przede wszystkim:
natęŜenie ruchu,
średnia prędkość pojazdów, ich stan techniczny,
płynność ruchu,
udział pojazdów cięŜkich i hałaśliwych,
pochylenie podłuŜne drogi, łuki,
rodzaj i stan nawierzchni.
Na terenie gminy
zagroŜenie hałasem komunikacyjnym dotyczy obszarów połoŜonych wzdłuŜ drogi
krajowej nr 8.
Na terenie gminy nie były wykonywane pomiary hałasu.
4.6.3
Hałas przemysłowy
Zakłady mogące emitować hałas na terenie gminy to zakłady produkcyjne.
Brak jest informacji na temat ewentualnych przekroczeń emisji hałasu przez te zakłady, co nasuwa wniosek,
Ŝe ich wpływ na środowisko jest nieznaczny.
36
Generalnie systemy lokalizacji nowych inwestycji oraz potrzeba sporządzania ocen oddziaływania na
środowisko, kontrole i egzekucja nałoŜonych kar pozwalają na ograniczenie hałasu pochodzącego z
zakładów przemysłowych. Dla źródeł hałasu tego rodzaju, ze względu na ich niewielkie rozmiary, istnieją ,
moŜliwości techniczne ograniczenia emisji hałasu do środowiska przez stosowanie tłumików akustycznych,
obudów poszczególnych urządzeń czy zwiększenie izolacyjności akustycznej ścian pomieszczeń, w których
znajdują się dane maszyny wytwarzające hałas.
4.6.4
Problemu i zagroŜenia
UciąŜliwości hałasowe spowodowane są głównie przez emisje hałasu komunikacyjnego. Związane jest to ze
wzrostem natęŜenia ruchu drogowego. WzmoŜony ruch związany jest dodatkowo z przejazdami
tranzytowymi. Jednocześnie wzrost liczby pojazdów uczestniczących w ruchu wiąŜe się z problemami w
płynności przejazdów.
Na uciąŜliwości spowodowane hałasem komunikacyjnym wpływa równieŜ zły stan techniczny dróg stan.
4.7
Gospodarka odpadami
4.7.1
Odpady komunalne
Odbiór zorganizowany odpadów komunalnych odbywa się systemem mieszanym tj. z pojemników oraz w
systemie workowym. W zaleŜności od ilości i rodzaju odpadów komunalnych odbiór odbywa się nie rzadziej
niŜ: raz w miesiącu (dla budynków jednorodzinnych), raz w tygodniu (dla placówek handlowych i
usługowych).
Na terenie indywidualnych posesji zbiórka odpadów odbywa się do pojemników o pojemności 120 l.
Odpady komunalne odbierane są z terenu gminy przez dwie uprawnione do tego celu firmy, które posiadają
zezwolenia na odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy Osjaków:
Eko – Region Sp. z o.o., Bełchatów, która zmieszane odpady komunalne przekazuje na składowisko
odpadów inne niŜ niebezpieczne w miejscowości Dylów A gm. Pajęczno,
Altvater Sulo Polska Sp. z o.o., Tomaszów Mazowiecki – miejsce składowania odpadów komunalnych –
Przedsiębiorstwo komunalne Sp. z o.o. ul. Wojska Polskiego 102,Sieradz.
PoniŜej przedstawiono szczegółowy wykaz objęcia mieszkańców zorganizowanym odbiorem odpadów –
stan na 31.12.2008r.
Tabela 24.
Wykaz umów w zakresie zorganizowanej zbiórki odpadów komunalnych
Lp.
Miejscowość
Ilość podpisanych umów
Eko – Region Sp. z o.o.
Altvater Sulo Polska Sp. z o.o
Razem
1
Borki Walkowskie
15
0
15
2
Chorzyna
73
14
87
3
Dębina
15
7
22
4
Czernice
42
16
58
37
5
Dolina Czernicka
13
4
17
6
Drobnice
116
11
127
7
Felinów
17
10
27
8
Gabrielów
19
7
26
9
Huta Czernicka
1
1
2
10
Jasień
2
1
3
11
Józefina
23
7
30
12
Kajdas
1
0
1
13
Kolonia Dąbrowice
8
2
10
14
Kolonia Raducka
25
1
26
15
Krzętle
12
0
12
16
Kuźnica Ługowska
24
7
31
17
5
3
8
18
Nowa Wieś
25
9
34
19
Osjaków
107
201
308
20
Raduczyce
46
5
51
21
Raducki Folwark
18
9
27
22
Piskornik Czernicki
1
0
1
23
Skaleniec
8
0
8
24
Stanisławów
6
0
6
25
Walków
25
2
27
26
Zofia
15
1
16
662
318
980
Razem:
Na dzień 31.12.2008r. ca 82% gospodarstw domowych zostało objętych zbiórka odpadów komunalnych
(Sprawozdanie z realizacji gminnego planu gospodarki odpadami; 2009r.)
System gospodarki odpadami przedstawia Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Osjaków.
4.7.2
Odpady niebezpieczne
Zbiórka odpadów niebezpiecznych odbywa się w punktach uŜyteczności publicznej (urząd gminy,
przychodnia, szkoły), gdzie rozstawione są pojemniki do zbiórki baterii. Po ich napełnieniu odbiera
je firma Eko-Region Sp. z o.o. Bełchatów. Dodatkowo na początku 2009r. została zorganizowana
zbiórka zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
Gmina nie posiada opracowanego Programu usuwania wyrobów zawierających azbest –dokonano
natomiast inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest.
Tabela 25.
Ilość wyrobów azbestowych na terenie gminy Osjaków
1
Borki Walkowskie
Ilość
[m2]
Płyty faliste azbestowo - cementowe dla budownictwa 3805
2
Chorzyna
3
Czernice
Lp. Miejsce występowania wyrobu
Nazwa wyrobu
38
4
Dębina
5
Dolina Czernicka
6
Drobnice
7
Felinów
8
Gabrielów
9
Huta Czernicka
10
Jasień
11
Józefina
12
Kolonia Raducka
13
Kolonia Dąbrowice
14
Krzetle
15
Kuźnica Ługowska
16
17
Nowa Wieś
18
Osjaków
19
Raduczyce
20
Raducki Folwark
21
Skaleniec
22
Stanisławów
23
Walków
24
Zofia
Płyty faliste azbestowo - cementowe dla budownictwa
300
Razem: 155117
Stan na 15.08.2004r.
Przyjmując wagę 1m2 płyty 11kg (Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest
stosowanych na terytorium Polski) otrzymujemy informacje, Ŝe na terenie gminy gromadzonych
jest 1706,29 Mg wyrobów zawierających azbest. W lutym 2009 roku unieszkodliwiono 22,2691
Mg odpadów azbestowych. Zdjęciem, transportem i unieszkodliwianiem odpadów zajmowała się
firma JUKO Jerzy Szczukocki z/s w Piotrkowie Trybunalskim.
Ponadto na terenie gminy – w miejscowości Chorzyna – zlokalizowano mogilnik. Przeterminowane środki
ochrony roślin i ich opakowania (torrafun, agronex, fumatox, samatox, lindosep, pominit, zaprawa nasienna
KG i śmieciotox) zlokalizowano w lesie w odległości 300m od szosy Rusiec – Chorzyna. Odpady w ilości
ok. 10 Mg znajduja się w betonowym bunkrze o wymiarach 3,7 x 6 m i głębokości 2m.
4.7.3
W zakresie gospodarki odpadami główne problemy związane są z:
brak instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
niewystarczająco rozwinięta selektywna zbiórka odpadów;
brak segregacji „u źródła”
znikome ilości odpadów poddawanych procesom biologicznego przekształcania,
„dzikie” składowiska odpadów,
39
nieprzestrzeganie narzuconych w aktach prawnych obowiązków dla wytwórców i innych posiadaczy
odpadów.
Szczegółowe omówienie gospodarki odpadami przedstawiono w Planie Gospodarki Odpadami dla Gminy
Osjaków na lata 2009-2012.
4.8
PowaŜne awarie przemysłowe
Ryzyko wystąpienia nadzwyczajnych zagroŜeń dla środowiska oraz człowieka wiąŜe się z:
prowadzeniem działalności przemysłowej z uŜyciem substancji niebezpiecznych,
transportem materiałów i substancji niebezpiecznych,
celowymi działaniami człowieka związanymi z pozbywaniem się, w sprzeczności z przepisami,
substancjami lub materiałami niebezpiecznymi.
4.8.1
Zakłady o duŜym i zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowych
Zakład stwarzający zagroŜenie wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej, w zaleŜności od rodzaju,
kategorii i ilości substancji niebezpiecznej znajdującej się w zakładzie uznaje się za zakład o duŜym ryzyku
wystąpienia awarii (ZDR) lub za zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii (ZZR). Na terenie gminy
nie zlokalizowano takich zakładów. Dodatkowo miejscami większego ryzyka są stacje paliw.
4.8.2
Transport materiałów niebezpiecznych
Przez teren gminy nie przebiegają ciągi komunikacyjne, którymi odbywa się transport materiałów
niebezpiecznych.
Dla zwiększenia nadzoru przestrzegania przepisów w zakresie drogowego przewozu materiałów
niebezpiecznych prowadzone są akcje kontroli tych przewozów koordynowane przez policję,
przy udziale Państwowej StraŜy PoŜarnej, Inspekcji Transportu Drogowego i Inspekcji Ochrony Środowiska.
4.8.3
ZagroŜenie moŜe stanowić stan techniczny infrastruktury komunikacyjnej oraz stan techniczny pojazdów
wykorzystywanych do transportu materiałów niebezpiecznych.
4.9
Promieniowanie elektromagnetyczne8
Promieniowanie elektromagnetyczne dzielimy na jonizujące i niejonizujące. Podział ten wynika z
ograniczonej wielkości energii, która wystarcza do jonizacji cząstek materii. Granica ta wynosi około 1015
Hz. Promieniowanie elektromagnetyczne jonizujące zawiera się w zakresie częstotliwości powyŜej tej
granicy i jego oddziaływanie powoduje uszkodzenie organów wewnętrznych i zmiany DNA.
8
Program Ochrony Środowiska województwa łódzkiego na lata 2008-2011
40
Promieniowanie elektromagnetyczne niejonizujące jest to promieniowanie, którego energia oddziałując na
kaŜde ciało materialne (w tym takŜe na organizmy Ŝywe), nie powoduje w nim procesu jonizacji i zawiera
się poniŜej granicy 1015 Hz. Z punktu widzenia ochrony środowiska i zdrowia człowieka w zakresie
promieniowania niejonizującego istotne są mikrofale, radiofale oraz fale o bardzo niskiej częstotliwości VLF
i ekstremalnie niskiej częstotliwości ELF.
Promieniowanie to powstaje w wyniku działania zespołów sieci i urządzeń elektrycznych w pracy, w domu,
urządzeń elektromedycznych do badań diagnostycznych i zabiegów fizykochemicznych, stacji nadawczych,
urządzeń energetycznych, telekomunikacyjnych, radiolokacyjnych i radionawigacyjnych.
Odpowiednio do coraz niŜszej częstotliwości podzakresów promieniowania niejonizującego energia
promieniowania elektromagnetycznego jest coraz niŜsza, ale jednocześnie wiedza o oddziaływaniu na
materię Ŝywą jest coraz mniejsza. Człowiek w swym rozwoju nie był eksponowany na promieniowanie
elektromagnetyczne o częstotliwościach z zakresu ELF, VLF, radiofal i mikrofal. Są to więc zakresy, w
których źródła są budowane przez człowieka i to zaledwie od około stu lat.
Trzy podzakresy: pole stałe DC, podczerwień i światło widzialne, są dla człowieka zakresami naturalnymi.
4.9.1
Promieniowanie elektromagnetyczne na terenie gminy Osjaków
W gminie nie prowadzono badań dotyczących oddziaływania pól elektromagnetycznych. Potencjalnym
źródłem pól elektromagnetycznych są: linie i stacje elektroenergetyczne, stacje telefonii komórkowej i
transformatory.
Linie energetyczne w gminie Osjaków:
istniejąca linia niskiego napięcia 110kV
projektowana trasa linii elektroenergetycznej 400 kV.
Na podstawie pomiarów Instytutu Energetyki w Warszawie stwierdzono, Ŝe pod przęsłami linii natęŜenie
pola elektrycznego nie przekracza 7 kV/m tj. nie przekracza dopuszczalnej wartości 10 kV/m. W sąsiedztwie
budynków mieszkalnych zlokalizowanych w najbliŜszym sąsiedztwie linii, natęŜenie pola elektrycznego nie
przekracza wartości 0,1 kV/m.9
Stacje transformatorowo – rozdzielcze zlokalizowane są poza terenem gminy.
W praktyce w otoczeniu stacji bazowych GSM (najbardziej rozpowszechnionych) pola o wartościach
wyŜszych od dopuszczalnych w praktyce nie występują dalej niŜ 25m od anten na wysokości zainstalowania
tych anten.
4.9.2
W formie tabeli przedstawiono oddziaływanie wybranych rodzajów promieniowania elektromagnetycznego
na organizmy Ŝywe.
9
Program Ochrony Środowiska Gminy Osjaków, 2005
41
Tabela 26.
Charakterystyka wybranych rodzajów promieniowania elektromagnetycznego.
Rodzaj
promieniowania
Właściwości
Znaczenie w środowisku
Środki ochrony
Promieniowania
gamma
Promieniowanie elektromagnetyczne
o duŜej energii i małej długości fali,
jest najbardziej przenikliwe spośród
alfa, beta i gamma, emitowane
podczas rozszczepiania jądra
izotopów
Jest bardzo groźnym
czynnikiem raŜenia w
przypadku skaŜeń. Powoduje
zmiany w strukturze DNA i
chromosomów, moŜe
wywołać białaczkę,
nowotwory skóry.
Tarcze z metali
cięŜkich np. ołowiu
Promieniowanie
rentgenowskie –
X
Promieniowanie elektromagnetyczne
o długości fali od 0,001 A do 100 A,
rozróŜnia się promieniowanie
rentgenowskie miękkie (mniej
przenikliwe) i twarde (bardziej
przenikliwe)
Jest niebezpieczne moŜe
wywołać białaczkę
Szkło ołowiowe,
gruba blacha
metalowa z ołowiu,
Ŝelaza
Promieniowanie
ultrafioletowe UV
Krótkofalowe promieniowanie
elektromagnetyczne o długości fali
0,4nm – 10nm, stanowi 9%
promieniowania słonecznego,
niewidzialne dla oka ludzkiego, jest
silnie pochłaniane przez warstwę
ozonową
Dawki w normie działają
pozytywnie, zabijając
mikroorganizmy
chorobotwórcze, inicjujące
syntezę witaminy D u ssaków,
ptaków. Nadmierne dawki są
szkodliwe dla zdrowia –
skóry, oczu
Filtry pochłaniające
ten zakres
promieniowania
Promieniowanie
widzialne
Część promieniowania słonecznego
o długości fali w zakresie 0,4 –
0,75m, widzialne dla oka ludzkiego
Źródło energii decyduje o
Ŝyciu na Ziemi, przebiegu
procesu fotosyntezy,
stymuluje procesy rozrodu i
rozwoju. Warunkuje
aktywność dobową i sezonową
organizmów
dany zakres
promieniowania
Promieniowanie
podczerwone
Fale elektromagnetyczne o długości
większej niŜ 0,75m, składnik
promieniowania słonecznego,
niewidzialne dla oka ludzkiego, jest
emitowane przez nagrzane ciała
Ma duŜe znaczenie
ekologiczne, głównie ze
względu na wywoływanie
efektu cieplarnianego.
Wzmacnia procesy produkcji
biologicznej
ten zakres
promieniowania
Promieniowanie o
wysokiej
częstotliwości
Fale elektromagnetyczne o długości
fali 100m do 1mm. Promieniowanie
tego typu jest niewyczuwalne przez
zmysły człowieka. Emitowane jest
przez urządzenia radio – telewizyjne,
telekomunikacyjne, elektryczne i
elektroniczne.
Działanie negatywne w
postaci efektu termicznego
komórek.
Blachy Ŝelazne lub
aluminiowe o
grubości 0,5mm oraz
gęsta siatka mosięŜna
lub miedziana.
Źródło: Program Ochrony Środowiska Województwa Łódzkiego na lata 2008-2011
NatęŜenie promieniowania elektromagnetycznego na poziome uznawanym za aktywny pod względem
biologicznym moŜe występować w bezpośrednim otoczeniu wszelkiego rodzaju stacji nadawczych, w
odległościach zaleŜnych od mocy, częstotliwości i konstrukcji stacji. Ponadto moŜe to mieć miejsce równieŜ
w przypadkach nakładania się oddziaływań kilku źródeł.
42
4.10 Edukacja ekologiczna
Edukacja ekologiczna ma na celu wykształcenie u ludzi podstaw proekologicznych, które wpłyną na
minimalizację nadmiernej eksploatacji zasobów środowiska naturalnego oraz przyczynią się do poprawy
jego stanu.
Zgodnie z zapisami Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej do głównych celów zalicza się:
kształtowanie pełnej świadomości i budzenie zainteresowania społeczeństwa wzajemnie powiązanymi
kwestiami ekonomicznymi, społecznymi, politycznymi i ekologicznymi,
umoŜliwienie kaŜdemu człowiekowi zdobywania wiedzy i umiejętności niezbędnych dla poprawy stanu
środowiska,
tworzenie nowych wzorców zachowań oraz kształtowanie postaw, wartości niezbędnych dla poprawy
stanu środowiska,
upowszechnienie idei ekorozwoju we wszystkich strefach Ŝycia, uwzględniając równieŜ pracę i
wypoczynek człowieka.
Edukacja ekologiczna realizowana ma być w dwóch systemach kształcenia: systemie formalnym i systemie
nieformalnym. System formalny ma obejmować strefy wychowania przedszkolnego, szkół podstawowych i
ponadpodstawowych, szkolnictwa wyŜszego oraz edukacji dorosłych. System nieformalny to pozaszkolna
edukacja ekologiczna obejmująca strefy instytucji i urzędów centralnych, województw, samorządów
lokalnych, administracji terenów chronionych, organizatorów turystyki, kościołów, miejsc pracy, rodzin,
środków masowego przekazu.
Na terenie gminy została przeprowadzona akcja edukacyjno – informacyjna. Został zorganizowany program
edukacyjny pt. „Mój Zielony Świat na terenie gminy Osjaków”. Organizatorem programu był Urząd Gminy
w Osjakowie przy współpracy firmy Eko-region Sp. z o.o. Bełchatów. Program składał się z kilku etapów, z
róŜnego rodzaju konkursów związanych z gospodarką odpadami (np.: zbiórki baterii, makulatury),
zorganizowanych zarówno dla dzieci w szkołach jak i dorosłej społeczności gminy. Zostały równieŜ
rozesłane ulotki informacyjne na temat odpadów, moŜliwości ich ponownego wykorzystania. Zachęcano do
podejmowania działań mających na celu poprawę środowiska naturalnego. Zorganizowane były wyjazdy na
spotkania z zakresu ochrony środowiska, na których była mowa o konieczności i zaletach segregowania
odpadów. Przekazano mieszkańcom ksiąŜeczki informacyjne Fundacji Łódzkie bez azbestu pt. „bezpieczne
uŜytkowanie, demontaŜ i składowanie wyrobów zawierających azbest” oraz rozmieszczono na tablicach
ogłoszeń plakaty o szkodliwości azbestu.
Istotne jest
zaangaŜowanie
placówek oświatowych,
miejskich
podmiotów gospodarczych
oraz
przedstawicieli lokalnej społeczności w organizowaniu happeningów ekologicznych, akcji proekologicznych
tj. Dni Ziemi, Sprzątanie Świata.
Głównymi odbiorcami powyŜszych działań są dzieci i
młodzieŜ, wśród których najszybciej moŜna
upowszechnić wiedzę z zakresu ochrony środowiska oraz wpoić nawyki postępowań proekologicznych.
43
4.11 Wnioski z diagnozy
4.11.1 Analiza SWOT – Aspekt środowiskowy
W wyniku diagnozy stanu środowiska naturalnego sformułowane zostały poniŜej czynniki istotne
wpływające na stan środowiska i jego ochronę w gminie Osjaków.
W analizie przedstawiono:
Mocne strony – w postaci przewagi zjawisk i procesów pozytywnych dla rozwoju i poprawy stanu
środowiska, które powinny być kontynuowane i wzmacniane,
Słabe strony – w postaci procesów, barier, wad ograniczających moŜliwości rozwojowe, które powinny
być zmniejszone lub niwelowane,
Szanse – w postaci czynników obiektywnych, zewnętrznych, na które nie ma bezpośredniego wpływu
sprawczego, oraz wyjątkowej sytuacji jaką daje moŜliwość wykorzystania znacznych środków
pomocowych UE dla poprawy środowiska,
ZagroŜenia
–
wynikające
przede
wszystkim
z
czynników
zewnętrznych
stwarzających
niebezpieczeństwo dla zmiany niekorzystnej.
Mocne strony:
dobre połączenie komunikacyjne,
znaczące walory krajobrazowe,
korzystne warunki środowiskowe,
brak duŜych zakładów przemysłowych,
duŜa lesistość terenu gminy,
własna oczyszczalnia ścieków,
przyjęty Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Osjaków
bogate zasoby wód podziemnych
wystarczająca wydajność istniejących stacji na ujściach wody,
zadowalająca jakość wód podziemnych (III klasa jakości),
wzrost inwestycji związanych z modernizacją i budową obiektów i urządzeń gospodarki wodno –
ściekowej,
stały wzrost ilości mieszkańców połączonych z siecią kanalizacji sanitarnej,
stały wzrost ilości mieszkańców objętych zorganizowanym odbiorem odpadów komunalnych,
brak przekroczeń wartości normatywnych zanieczyszczeń gazowych,
prowadzenie akcji dotyczących popularyzacji wiedzy z zakresu prawidłowej gospodarki odpadami,
organizacja konkursów ekologicznych,
duŜe zaangaŜowanie władz samorządowych w popularyzację wiedzy ekologicznej,
korzystanie ze źródeł energii odnawialnej.
44
Słabe strony:
potencjalne zagroŜenie gleb erozja wietrzną,
niezadowalająca jakość wód powierzchniowych,
słabo rozbudowana sieć kanalizacji sanitarnej,
degradacja krajobrazu (zaśmiecanie i tworzenie dzikich wysypisk),
brak monitoringu emisji pól elektromagnetycznych,
niewystarczająco rozwinięty system selektywnej zbiórki odpadów,
zły stan nawierzchni drogowych,
brak monitoringu ruchu drogowego i kolejowego,
niezadowalający stan świadomości ekologicznej skutkujący nielegalnym zagospodarowaniem odpadów
(dzikie wysypiska),
brak utwardzonych dróg w niektórych częściach gminy,
zbyt mała popularyzacja wiedzy ekologicznej wśród grup dorosłych społeczeństwa.
Szanse:
dostępność środków unijnych,
zaktualizowane, zaostrzone przepisy z zakresu ochrony przyrody i środowiska , dostosowane do
wymogów unijnych,
skoordynowane działań prośrodowiskowych na wszystkich szczeblach administracji rządowej i
samorządowej,
stworzenie zintegrowanego systemu odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
zmiany procesów produkcyjnych (nowoczesne i bezpiecznie ekologicznie technologie), minimalizacja
zuŜycia surowców naturalnych i emisji zanieczyszczeń do środowiska przyrodniczego oraz racjonalna
gospodarka odpadami stałymi (recykling),
wdroŜenie ekologicznych metod oczyszczania wód powierzchniowych,
wzrost akceptacji społecznej dla działań zrównowaŜonego rozwoju,
ZagroŜenia:
skomplikowane procedury ubiegania się o pomocowe środki unijne,
konkurencja innych ośrodków i regionów w pozyskiwaniu kapitału zewnętrznego,
wysokie koszty wdraŜania planów gospodarki odpadami,
nadal za niski poziom nakładów finansowych na budowę i modernizację dróg,
wzrastające natęŜenie ruchu samochodowego,
nadal niewystarczająca świadomość ekologiczna mieszkańców.
45
5
Cele, działania i zadania Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków na lata 2009-2012 z
perspektywą na lata 2012-2016
Zasadą naczelną w działaniach zmierzających do poprawy stanu środowiska i zapewnienia bezpieczeństwa
ekologicznego jest zasada zrównowaŜonego rozwoju, który będzie realizowany przez politykę ochrony
środowiska .
We wcześniejszych rozdziałach programu przeprowadzono szczegółową analizę stanu i jakości
poszczególnych elementów środowiska gminy Osjaków, która umoŜliwiła identyfikację najwaŜniejszych
zagroŜeń.
NajwaŜniejsze problemy w zakresie ochrony środowiska to:
zanieczyszczenia wód powierzchniowych,
niewystarczająco rozbudowana sieć kanalizacyjna,
degradacja gleb i powierzchni ziemi,
hałas komunikacyjny,
pojawiające się ciągle dzikie składowiska.
Jako nadrzędną zasadę obowiązującą w Programie naleŜy przyjąć zrównowaŜony rozwój, przez co naleŜy
rozumieć taki rozwój społeczno – gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań
politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz podstawowych
potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli, zarówno współczesnego jak i przyszłych pokoleń.
Program wskazuje cele, priorytety ekologiczne, działania i zadania, które są skoordynowane z programami
inwestycyjnymi gminy.
Aktualny stan środowiska i przewidywane jego zmiany w aspekcie planowanego rozwoju gospodarczego i
przestrzennego wymuszają konieczność realizacji przedsięwzięć proekologicznych. Bardzo waŜnym
problemem jest dokonanie obiektywnego wyboru priorytetów realizacyjnych poprzez ustalenie znaczenia i
konieczności rozwiązania problemów. Wyboru dokonano przyjmując kryteria o charakterze ekologicznym i
prawno – ekonomicznym.
Kryteria o charakterze ekologicznym:
zgodność z Polityką Ekologiczną Państwa na lata 2003 -2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata
2007 – 2010 i jej aktualizacją Polityką Ekologiczną Państwa na lata 2009 – 2013 z uwzględnieniem
perspektywy do 2016 roku
zgodność z międzynarodowymi zobowiązaniami Polski w zakresie ochrony środowiska,
zgodność z celami zawartymi w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko,
zgodność z Programem Ochrony Środowiska Województwa Łódzkiego na lata 2008 – 2011,
jednoczesne osiągnięcie poprawy stanu w kilku komponentach środowiska.
Kryteria prawno – ekonomiczne:
publiczny charakter przedsięwzięć,
priorytet wynikający z wymogów przepisów prawa,
46
ocena przedsięwzięcia w zakresie realnej podstawy zabezpieczenia środków na realizację lub
moŜliwości pozyskiwania dodatkowych środków zewnętrznych (z funduszy unijnych lub innych źródeł
zagranicznych lub krajowych),
efektywność ekonomiczna przedsięwzięcia,
znaczenie przedsięwzięcia dla rozwoju struktury i systemu zarządzania środowiskiem w skali
regionalnej.
W związku z powyŜszym na terenie gminy wskazano następujące priorytety ekologiczne:
CEL PODSTAWOWY : Ochrona i poprawa stanu środowiska
Priorytet 1
ZrównowaŜone wykorzystanie surowców, materiałów, wody, energii
Priorytet 2
Poprawa jakości i ochrona wód powierzchniowych i podziemnych
Priorytet 3
Poprawa i utrzymanie jakości powietrza z ochroną przed hałasem
Priorytet 4
Racjonalna gospodarka odpadami
Priorytet 5
Ochrona powierzchni ziemi i gleb
Priorytet 6
Ochrona istniejących zasobów przyrodniczych i krajobrazowych
Priorytet 7
Wykształcenie w społeczności lokalnej nawyków kultury ekologicznej oraz poczucia
odpowiedzialności za stan i ochronę środowiska
CEL UZUPEŁNIAJĄCY: Przeciwdziałanie zagroŜeniom pochodzenia antropogenicznego
Priorytet 8
Zminimalizowanie występowania nadzwyczajnych zagroŜeń środowiska
Priorytet 9
Kontrola źródeł emisji promieniowania elektromagnetycznego
Główne kierunki działań zmierzające do realizacji załoŜonych działań:
Kontynuacja modernizacji sieci wodociągowej
Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej w systemach przesyłowych, poprawa parametrów
energetycznych budynków oraz podnoszenie sprawności wytwarzania energii
Wykorzystanie źródeł energii odnawialnej
Uporządkowanie gospodarki ściekowej
Poprawa stanu wód podziemnych i powierzchniowych
Ochrona przed wylewami rzek
BieŜąca modernizacja dróg
Wsparcie budowy infrastruktury rowerowej
Zwiększenie wykorzystania gazu ziemnego w przemyśle i gospodarce komunalnej
Monitoring hałasu
Ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów
Eliminowanie uciąŜliwości związanych z niewłaściwym postępowaniem z odpadami
Zapobieganie dewastacji i degradacji gleby
Rekultywacja terenów zdegradowanych
Ochrona zieleni
Ochrona zasobów leśnych
47
Ochrona i utrzymanie krajobrazu rekreacyjnego
Określenie potrzeb w zakresie reintrodukcji
Edukacja ekologiczna w szkolnictwie
Edukacja ekologiczna dorosłych
Zmniejszenie zagroŜenia dla mieszkańców i środowiska z powodu awarii przemysłowych i transportu
materiałów niebezpiecznych
Prowadzenie badań pól elektromagnetycznych
Zestawienie priorytetów i działań przedstawiono równieŜ w formie tabeli:
PRIORYTET 1
ZrównowaŜone wykorzystanie
surowców, materiałów, wody, energii
Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej w systemach przesyłowych,
poprawa parametrów energetycznych budynków oraz podnoszenie
sprawności wytwarzania energii
PRIORYTET 2
Poprawa jakości i ochrona wód
powierzchniowych i podziemnych
Poprawa stanu wód podziemnych i powierzchniowych
PRIORYTET 3
Poprawa i utrzymanie jakości
powietrza z ochroną przed hałasem
Zwiększenie wykorzystania gazu ziemnego w przemyśle i gospodarce
komunalnej
Monitoring hałasu
PRIORYTET 4
Eliminowanie uciąŜliwości związanych z niewłaściwym postępowaniem z
odpadami
PRIORYTET 5
Ochrona zieleni
PRIORYTET 6
Ochrona istniejących zasobów
przyrodniczych i krajobrazowych
Określenie potrzeb w zakresie reintrodukcji
PRIORYTET 7
Wykształcenie w społeczności lokalnej
nawyków kultury ekologicznej oraz
poczucia odpowiedzialności za stan i
ochronę środowiska
PRIORYTET 8
Zminimalizowanie występowania
nadzwyczajnych zagroŜeń środowiska
Zmniejszenie zagroŜenia dla mieszkańców i środowiska z powodu awarii
przemysłowych i transportu materiałów niebezpiecznych
PRIORYTET 9
Kontrola źródeł emisji promieniowania
elektromagnetycznego
48
5.1
Cele, priorytety, działania
PRIORYTET 1
Działanie: Kontynuacja modernizacji sieci wodociągowej
ZrównowaŜone wykorzystanie zasobów wodnych jest istotnym czynnikiem w jej ochronie. NaleŜy nakładać
nacisk na maksymalne ograniczenie jej strat. Oprócz działań samych mieszkańców mających na celu
oszczędzanie wody (korzystanie z urządzeń i sprzętów wodooszczędnych, racjonalne gospodarowanie wodą)
naleŜy zapewnić jak największe zminimalizowanie utraty wody w systemach przesyłowych. W tym celu
naleŜy prowadzić kontrolę i modernizację sieci wodociągowej. Ponadto poprawa stanu technicznego nie
tylko uszczelni sieć, jednocześnie wpłynie na poprawę jej jakości.
Działanie: Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej w systemach przemysłowych, poprawa parametrów
energetycznych budynków oraz podnoszenie sprawności wykorzystanie energii
Zmniejszenie zuŜycia wszelkich surowców i nośników energii jest najbardziej racjonalnym podejściem dla
zmniejszenia presji na środowisko (jednocześnie w sektorze przemysłowym wpłynie to na poprawę
opłacalności wytwórczości i ograniczenie opłat ponoszonych za korzystanie ze środowiska). Wymaga to
zaangaŜowania w działania zmierzające do wprowadzenia energooszczędnych technologii. W budownictwie
istotne jest stosowanie materiałów energooszczędnych, zabezpieczenia budownictwa mieszkalnego,
uŜyteczności publicznej przed jak najmniejszymi stratami ciepła.
Działanie: Wykorzystanie źródeł energii odnawialnej
Podobnie jak w całym kraju, największe moŜliwości upatruje się w rozwoju systemów przetwarzających
energie biomasy (zrębki drewna, słoma itd.) na energię uŜyteczną głównie cieplną. Do celów energetycznych
moŜe być wykorzystywana energia takich roślin jak wierzba czy malwa pensylwańska oraz biogaz
powstający z fermentacji odpadów z produkcji zwierzęcej, ścieków komunalnych lub odpadów
komunalnych (mieszanina gazów z przewaŜającym udziałem metanu). Zaawansowanie prac w zakresie
wykorzystania energii ze źródeł alternatywnych zaleŜy od dokładnego rozpoznania jej zasobów oraz
moŜliwości technicznych.
Efektem wyznaczonych działań ma być zmniejszenie zuŜycia zasobów naturalnych, zwiększenie
wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
PRIORYTET 2
Działanie: Uporządkowanie gospodarki ściekowej
Strategia w zakresie gospodarki ściekowej ma za zadanie między innymi zapobiegać zrzutom
nieoczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych (takŜe do gleby i do wód podziemnych). Obejmuje
budowę nowych systemów kanalizacyjnych, sukcesywną realizację rozbudowy sieci kanalizacji sanitarnej i
deszczowej wraz z urządzeniami podczyszczającymi, budowę przydomowych oczyszczalni ścieków.
Działanie: Poprawa stanu wód podziemnych i powierzchniowych
49
Poza działaniami zapobiegającymi przed zanieczyszczeniem wód naleŜy dokonać równieŜ zadań
naprawczych zasobów wodnych. Wyznaczono w tym celu podjecie przebudowy ujęć wody, stacji
uzdatniania wody i budowę sieci wodociągowej.
Poprawa stanu wód przyniesie nie tylko korzyści krajobrazowe ale równieŜ moŜliwość ich szerszego
wykorzystania.
Działanie: Ochrona przed wylewami rzek
W zakresie ochrony przeciwpowodziowej istotne jest ograniczenie i eliminowanie zabudowy z obszarów
zagroŜonych.
W tym celu istotne jest uwzględnianie zasięgu tych obszarów oraz warunków ochrony
przeciwpowodziowej w ich obrębie w planie zagospodarowania przestrzennego województwa, studiach
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miast i gmin, planach miejscowych oraz
decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenów; a takŜe realizacja zadań „Programu małej
retencji dla województwa łódzkiego”.
W planowaniu ochrony przeciwpowodziowej oraz w działaniach operacyjnych na szczeblu lokalnym
niezbędne jest utrzymanie droŜnych systemów melioracji oraz budowa urządzeń wodnych.
Przede wszystkim oczekuje się zachowania czystych zasobów wód podziemnych, poprawę jakości wód
powierzchniowych oraz zwiększenia atrakcyjności turystycznej wód powierzchniowych. Rozwój i
modernizacja systemów retencyjnych będzie zapobiegać wylewom rzek oraz wpływać na poprawę bilansu
wodnego.
PRIORYTET 3
Działanie: BieŜąca modernizacja dróg
Obecnie niezadowalający jest stan wielu nawierzchni. NaleŜy prowadzić prace naprawcze polegające na
likwidacji kolein, szczególnie niebezpiecznych głębokich „dziur” w nawierzchniach. Część ulic wymaga
generalnego remontu w tym w całości wymiany asfaltu.
Działanie: Wsparcie budowy infrastruktury rowerowej
NaleŜy propagować, promować, a przede wszystkim udostępniać alternatywne środki lokomocji, dąŜąc
równieŜ w ten sposób do zmniejszenia natęŜenia ruchu pojazdów samochodowych.
Działanie: Zwiększenie wykorzystania gazu ziemnego w przemyśle i gospodarce komunalnej
NaleŜy dąŜyć do zmiany nośnika energii z węgla na gaz ziemny. Szczególnie korzystne byłoby to dla
zmniejszenia emisji niskiej, mającej znaczący (oprócz zanieczyszczeń komunikacyjnych) wpływ na stan
powietrza. Opłacalność rozprowadzania sieci gazowej uzasadniona jest szczególnie w mieście i zwartej
zabudowie.
Działanie: Monitoring hałasu
Jako działania prewencyjne, a takŜe kontrolne naleŜy prowadzić badania poziomów ekwiwalentnych hałasu
szczególnie komunikacyjnego i przemysłowego
Poprzez powyŜsze działania planuje się poprawić jakość powietrza przez zmniejszenie wielkości
zanieczyszczenia, zmniejszyć hałas komunikacyjny, sukcesywnie wprowadzać paliwa ekologiczne.
50
PRIORYTET 4
Działanie: Eliminowanie uciąŜliwości związanych z niewłaściwym postępowaniem z odpadami
Istotne jest zawieranie umów przez właścicieli nieruchomości z podmiotami gospodarczymi odbierającymi
odpady, naleŜy dąŜyć do tego, aby wszyscy mieszkańcy byli objęci zorganizowaną zbiórką odpadów. Firmy
zobowiązane są do unieszkodliwiania odpadów na legalnych składowiskach. Z powyŜszym wiąŜe się
równieŜ kontrola podpisywania umów oraz działalności podmiotów gospodarczych w zakresie zbierania,
transportu i unieszkodliwiania odpadów. NaleŜy dąŜyć do wyeliminowania praktyki nielegalnego
składowania odpadów – dzikich składowisk.
Ponadto waŜnym problemem jest demontaŜ i unieszkodliwianie azbestu. Do 2032 roku zakłada się usunąć
azbest i wyroby zawierające azbest, co wiąŜe się z właściwie przeprowadzonymi działaniami. NaleŜy
kontrolować i uświadamiać mieszkańców, Ŝe usuwanie azbestu musi być przeprowadzone w odpowiednich
warunkach technicznych przez specjalistyczną firmę. Przy tym znaczący jest fakt, Ŝe właściwe eliminowanie
azbestu i wyrobów zawierających azbest wiąŜe się ze znacznymi kosztami. Nawet w okresie do 2032 roku
stanowić będzie znaczne obciąŜenie finansowe dla właścicieli nieruchomości, na których występują wyroby
azbestowe.
Działanie: Ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów
Pierwszym krokiem obniŜenia ilości odpadów powinna być selektywna zbiórka, która umoŜliwi
ograniczenie ilości odpadów na składowiskach oraz ich odzysk. Dzięki wykorzystaniu surowców wtórnych
zmniejsza się udział surowców pierwotnych w produkcji, co wpływa na zmniejszenie zanieczyszczenia
środowiska oraz zachowanie zasobów naturalnych. Realizacji tych załoŜeń sprzyja równieŜ wprowadzenie
nowoczesnych mało odpadowych i bezodpadowych technologii produkcji. W celu ograniczeniu odpadów
naleŜy takŜe wprowadzać nowoczesne technologie odzysku, w tym recyklingu, umoŜliwiające przetwarzanie
w całości lub części niektórych materiałów wprowadzanych na rynek oraz unieszkodliwianie innymi
metodami niŜ składowanie tych, których nie moŜna poddać odzyskowi.
NaleŜy ograniczyć składowanie odpadów ulegających biodegradacji. WiąŜe się to z budową linii
technologicznych do ich przetwarzania czyli: kompostowni odpadów organicznych, linii mechaniczno –
biologicznego przetwarzania odpadów, instalacji fermentacji odpadów i zakładów termicznego
przekształcania odpadów.
Przyjęte działania mają za zadanie nie tylko zlikwidować ilość wytwarzanych oraz składowanych odpadów,
ale takŜe zlikwidować zagroŜenia wynikające ze składowania odpadów oraz ograniczyć zuŜycie surowców
naturalnych.
PRIORYTET 5
Ochrona powierzchni ziemi i gleby
Działanie: Zapobieganie dewastacji i degradacji gleby
Podstawą jest racjonalne wykorzystanie zasobów gleb, zwłaszcza w ujęciu długookresowym, które powinno
polegać na zagospodarowaniu gleb w sposób odpowiadający ich walorom przyrodniczym i klasie
51
bonitacyjnej, dostosowaniu formy zagospodarowania oraz kierunków i intensywności produkcji do
naturalnego potencjału gleb.
Istotna jest działalność człowieka w zakresie działań agrotechnicznych. W rolnictwie powinno być
upowszechnianie i wdraŜanie Zasad Dobrej Praktyki Rolniczej.
Ponadto naleŜy zapobiegać przed nadmierną wycinką lasów i drzew, niszczeniem szaty roślinnej.
Oczywista jest ochrona przed zanieczyszczeniami komunikacyjnymi na przykład poprzez stosowanie zieleni
izolacyjnej.
Działanie: Rekultywacja terenów zdegradowanych
Działania rekultywacyjne powinny być optymalne dla środowiska ale równieŜ racjonalne ekonomicznie.
Dotyczą one nie zamykanych składowisk, ale i niestety ciągle pojawiających się „dzikich wysypisk” (w ich
przypadku zadania naprawcze polegają na oczyszczaniu terenu, ewentualnie nasadzeń drzew czy krzewów).
Kierunek działań naprawczych legalnych składowisk na leśny lub rolniczy zaleŜy od stopnia dewastacji i
zostaje zasugerowany w ekspertyzach i określony dalej w decyzji.
Przede wszystkim przez wyŜej wymienione działania dąŜy się do zachowania potencjału gleb, przywrócenia
walorów przyrodniczych
terenów zdewastowanych
i
zdegradowanych,
a
więc
i ograniczenia
zanieczyszczenia gleby, zmniejszenie zagroŜenia erozją.
PRIORYTET 6
Działanie: Ochrona zieleni
Na terenach miejskich istotne jest wprowadzanie elementów przyrodniczych. Ich obecność ma znaczenie nie
tylko przyrodnicze, ale równieŜ wypoczynkowe i rekreacyjne dla mieszkańców.
WaŜna jest kontrola stanu flory. WiąŜe się to zarówno z pielęgnacją (oczyszczanie, przycinanie, pielenie itd.)
istniejących elementów, ochroną przed dewastacją, ewentualnymi działaniami naprawczymi, oraz z wycinką
starych i/lub stanowiących zagroŜenie dla mieszkańców drzew czy krzewów i jednocześnie dosadzanie
nowych.
Szczególnie istotna jest kontrola obiektów chronionych, a takŜe elementów przyrodniczych na terenach
uŜytkowanych w kierunku rolnym.
Działanie: Ochrona zasobów leśnych
Strategia leśna powinna opierać się na zrównowaŜonym rozwoju lasów i gospodarki leśnej. DuŜe znaczenie
ma ochrona zasobów przyrodniczych lasów (zarówno drzewostanów jak i runa leśnego) oraz zwiększenie ich
powierzchni. Poza tym w celu działania stanom niepoŜądanym (choroby, szkodniki, poŜary) konieczne jest
prowadzenie monitoringu środowiska leśnego.
WaŜne jest aby dolesienia dąŜyły do łączenia ciągów ekologicznych. Zasoby leśne wpływają na jedne z
najwaŜniejszych zadań w zakresie ochrony środowiska. Powierzchnie lasów pozytywnie oddziaływają na
poprawę bilansu wodnego, zwiększenie róŜnorodności przyrodniczej (lasy nadal zachowują duŜy stopień
naturalności i cechują się zróŜnicowaniem siedlisk), ochronę gleb przed erozją.
52
Istotne jest, Ŝe wszystkie działania powinny być prowadzone w sposób ciągły bez względu na formę
własności lasów.
Działanie: Ochrona i utrzymanie krajobrazu rekreacyjnego
Gmina posiada wysokie walory przyrodniczo – krajobrazowe. Pokrywanie się obszarów najcenniejszych pod
względem przyrodniczym z obszarami atrakcyjnymi turystycznie ma swoje odzwierciedlenie we wzroście
negatywnego oddziaływania turystyki i rekreacji na zasoby przyrodnicze . Dlatego waŜne jest aby
zagospodarowanie takich terenów odbywały się
z uwzględnieniem zabezpieczenia środowiska
przyrodniczego, w tym równieŜ poprzez promowanie zachowań zgodnych z zasadami ochrony przyrody i
krajobrazu.
Ponadto moŜna wykorzystać walory przyrodniczo – krajobrazowe do promocji aktywnego wypoczynku i
edukacji ekologicznej.
Działanie: Określenie potrzeb w zakresie reintrodukcji
Postępujące procesy urbanizacyjne, gospodarcze, zanieczyszczenie środowiska mogą prowadzić do
niszczenia walorów przyrodniczo – krajobrazowych, fragmentacji ekosystemów i utraty bioróŜnorodności.
Znaczenie ma tutaj ochrona ekosystemów szczególnie wodnych, rzek i dolin, terenów wodno – błotnych tj.
obszarów charakteryzujących się najwyŜszą bioróŜnorodnością. Wskazana jest więc renaturyzacja części
terenów w kierunku odtworzenia mozaiki siedlisk. Podstawą jest przede wszystkim gruntowna identyfikacja
zagroŜonych siedlisk i opracowanie planów ich ochrony.
Ponadto przecinając obszary przyrodnicze ciągami komunikacyjnymi trzeba pamiętać o utrzymaniu
droŜności naturalnych szlaków migracyjnych.
Zakłada się w ten sposób utrzymać i przywrócić zasoby i walory przyrodnicze oraz osiągnąć jak najlepsze
efekty uŜytkowania w sposób zgodny z zasadami ochrony przyrody, bioróŜnorodności i krajobrazu
PRIORYTET 7
Wykształcenie w społeczności lokalnej nawyków kultury ekologicznej oraz poczucia odpowiedzialności za
stan i ochronę środowiska
Działanie: Edukacja ekologiczna w szkolnictwie
Kształtowanie świadomości ekologicznej dzieci i młodzieŜy jest waŜnym zadaniem w ich wychowaniu.
Istotne jest, aby wykształcić w nich odpowiedzialność za stan środowiska i inicjatywę w zakresie działań
proekologicznych.
Faktem jest teŜ, Ŝe dzieci i młodzieŜ jest grupą, do której najłatwiej dotrzeć (między innymi z powodu tego,
Ŝe istnieje obowiązek kształcenia formalnego, poprzez wprowadzanie zagadnień z zakresu ochrony
środowiska w szkołach) oraz grupą najchętniej i
najłatwiej przyswajającą wiedzę z zakresu ekologii.
Tematyka ekologiczna stanowi element wielu przedmiotów a jej właściwa realizacja zaleŜy równieŜ od
zaangaŜowania nauczycieli, od ich znajomości problemów z zakresu ochrony środowiska gminy.
Działanie: Edukacja ekologiczna dorosłych
Jednym z podstawowych warunków zrównowaŜonego rozwoju jest włączenie do udziału w nim całego
społeczeństwa. Dlatego konieczna jest jak najbardziej wszechstronna edukacja ekologiczna skierowana do:
53
osób
dorosłych,
róŜnych
grup
zawodowych
(rolników,
nauczycieli,
organizatorów
turystyki,
przemysłowców). Najlepszym i najefektywniejszym sposobem podniesienia świadomości ekologicznej osób
dorosłych jest zaangaŜowanie mieszkańców w procesy decyzyjne. Wymaga to szerokiego informowania
społeczeństwa o stanie środowiska, działaniach na rzecz jego ochrony, a takŜe o moŜliwościach prawnych
uczestnictwa mieszkańców w podejmowaniu decyzji mających wpływ na stan środowiska. Szczególnie
waŜną rolę w edukacji ekologicznej mają organy samorządowe. Powinny one współpracować przy
opracowaniu i realizacji lokalnych programów edukacji ekologicznej z organizacjami, instytucjami,
przedstawicielami zakładów pracy i społeczności lokalnych. NaleŜy równieŜ pamiętać, Ŝe duŜy wpływ i
znaczenie (jeśli nie największe) mają media. Stąd równieŜ waŜne jest włączenie ich do współpracy.
Zwiększenie świadomości ekologicznej (szczególnie w zakresie gospodarki odpadami, gospodarki
ściekowej, oszczędności energii) społeczeństwa jest koniecznym i niezbędnym warunkiem realizacji celów
zarówno w zakresie racjonalnego uŜytkowania zasobów naturalnych jak i poprawy jakości środowiska.
PRIORYTET 8
Działanie: Zmniejszenie zagroŜenia dla mieszkańców i środowiska z powodu awarii przemysłowych i
transportu materiałów niebezpiecznych
Działania zapobiegawcze winny zostać skoncentrowane na doskonaleniu systemów ostrzegawczych,
doskonaleniu technologii produkcji, opracowaniu standardów prawidłowych zachowań społeczeństwa w
sytuacji wystąpienia zagroŜeń środowiska z tytułu awarii przemysłowej, oraz na ciągłym doskonaleniu
systemu ratowniczo – gaśniczego na wypadek zaistnienia awarii, obejmującego zakłady o duŜym i
zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii. Istotnym działaniem będzie kreowanie właściwych zachowań
mieszkańców w przypadku wystąpienia awarii poprzez systematyczne edukacje i informacje.
Środki transportu materiałów niebezpiecznych powinny być przystosowane do bezpiecznego załadunku,
przeładunku i rozładunku materiałów, a trasy przejazdów powinny zapewniać bezpieczeństwo dla
mieszkańców i środowiska.
Działanie: Kontrola emisji promieniowania elektromagnetycznego
W najbliŜszych latach podstawowym zadaniem będzie prowadzenie badań, które pozwolą na ocenę skali
zagroŜenia polami elektromagnetycznymi. Ponadto, jednym z waŜnych zadań słuŜących realizacji celu
będzie wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów poświeconych
ochronie przed polami z wyznaczeniem stref ograniczonego uŜytkowania między innymi wokół urządzeń
elektroenergetycznych, radiokomunikacyjnych i radiolokacyjnych, gdzie jest rejestrowane przekroczenie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. W przypadku nowych urządzeń istotna będzie
niskokonfliktowa lokalizacja.
WaŜnym zjawiskiem jest wzajemne oddziaływanie pomiędzy poszczególnymi komponentami
środowiska, a co za tym idzie bezpośrednia poprawa jednego wpływa pośrednio na poprawę stanu
pozostałych składników środowiska.
54
5.2
Zadania do realizacji na lata 2009-2016
CEL PODSTAWOWY: Ochrona i poprawa stanu środowiska
PRIORYTET 1: ZrównowaŜone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii
Działanie: Kontynuacja modernizacji sieci wodociągowej:
BieŜące remonty i modernizacja istniejących wodociągów
Działanie: Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej w systemach przesyłowych, poprawa parametrów
energetycznych budynków oraz podnoszenie sprawności wytwarzania energii
Stosowanie materiałów energooszczędnych w budownictwie
Termomodernizacja budynków uŜyteczności publicznej
Modernizacja oświetlenia ulicznego
Działanie: Wykorzystanie źródeł energii odnawialnej
Określenie potencjału technicznego i ekonomicznego energii odnawialnej
Wspieranie projektów w zakresie budowy urządzeń i instalacji do produkcji i transportu energii
wytwarzanej z alternatywnych źródeł
Zastępowanie węgla bardziej ekologicznymi nośnikami energii
PRIORYTET 2: Poprawa jakości i ochrona wód powierzchniowych i podziemnych
Działanie: Uporządkowanie gospodarki ściekowej:
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Osjaków, Felinów, Zofia
Modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków w Osjakowie
BieŜące remonty istniejącej sieci kanalizacyjnej
Działanie: Poprawa stanu wód podziemnych i powierzchniowych
BieŜące remonty stacji uzdatniania wody
Modernizacja stacji uzdatniania wody w Osjakowie
Modernizacja stacji uzdatniania wody w Chorzynie
Działanie: Ochrona przed wylewami rzek
Budowa zbiornika retencyjnego
BieŜące remonty systemu melioracyjnego
PRIORYTET 3: Poprawa i utrzymanie jakości powietrza z ochroną przed hałasem
Działanie: BieŜąca modernizacja dróg
Przebudowa drogi w Felinowie
Przebudowa drogi w m. Drobnice
Przebudowa drogi Skaleniec – Walków
Przebudowa drogi Dąbrowa – Kolonia Nowiny
Przebudowa drogi Chorzyna – Krzętle
Przebudowa drogi Kuźnica Ługowska – Kuszyna
Przebudowa drogi w m. Chorzyna
55
Przebudowa drogi w m. Osjaków
Przebudowa drogi Czernice – Mrowiny – droga krajowa nr 8
Przebudowa drogi Dębina – Skaleniec – Walków
BieŜące remonty dróg
Działanie: Wsparcie budowy infrastruktury rowerowej
Budowa ścieŜek rowerowych
Działanie: Zwiększenie wykorzystania gazu ziemnego w przemyśle i gospodarce komunalnej
Rozbudowa sieci gazowej
Działanie: Monitoring hałasu
Wprowadzenie do miejskich planów zagospodarowania przestrzennego zapisów poświęconych ochronie
przed hałasem z wyznaczeniem obszarów ograniczonego uŜytkowania wokół głównych dróg i linii
kolejowych tam gdzie przekroczony jest ekwiwalentny poziom hałasu w porze nocnej 55 dB
PRIORYTET 4 : Racjonalna gospodarka odpadami
Priorytety, zadania i działania w zakresie gospodarki odpadami zostały przedstawione w Planie Gospodarki
Odpadami dla Gminy Osjaków stanowiącym załącznik do niniejszego Programu.
PRIORYTET 5: Ochrona powierzchni ziemi i gleby
Działanie: Zapobieganie dewastacji i degradacji gleby:
Właściwa polityka zalesiania gruntów nieprzydatnych rolniczo
Wspieranie i promowanie rolnictwa ekologicznego
WdraŜanie zasad Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych
Działanie: Rekultywacja terenów zdegradowanych:
Likwidacja „dzikich wysypisk”
Likwidacja mogilnika w m. Chorzyna
PRIORYTET 6: Ochrona istniejących zasobów przyrodniczych i krajobrazowych
Działanie: Ochrona zieleni
Prace pielęgnacyjne
Zachowanie tradycyjnych zadrzewień
śródpolnych
wraz z występującą florą
na
terenach
wykorzystywanych rolniczo
Dosadzanie drzew i krzewów
BieŜąca ochrona obszarów i obiektów prawnie chronionych
Lokalizacja zadrzewień zgodnie z planami zagospodarowania przestrzennego
Działanie: Ochrona zasobów leśnych:
Zalesianie terenów nieprzydatnych rolniczo
Tworzenie spójnych kompleksów leśnych
Zachowanie w stanie nienaruszonym śródleśnych nieuŜytków
56
Zapewnienie lasom właściwego znaczenia w planowaniu przestrzennym, w tym kształtowaniu granicy
rolno – leśnej i ochronie krajobrazu
Stały monitoring obszarów leśnych w celu przeciwdziałania stanom niepoŜądanym (poŜary, choroby,
szkodniki)
Działanie: Ochrona i utrzymanie krajobrazu rekreacyjnego:
Rozwój prac inwentaryzacyjnych w zakresie oceny stanu i rozpoznania zagroŜeń róŜnorodności
biologicznej
Rozwój sieci szlaków turystycznych i przyrodniczych ścieŜek dydaktycznych
Promowanie zachowań zgodnych z zasadami ochrony przyrody i krajobrazu
Organizowanie konkursu „Moja zagroda- moją wizytówką” mającego na celu poprawę estetyki
Gminy
Działanie: Określenie potrzeb w zakresie reintrodukcji
Identyfikacja zagroŜonych siedlisk i opracowanie planów ich ochrony
Budowa przejść dla zwierząt nad trasami komunikacyjnymi i przepustów dla organizmów wodnych
PRIORYTET 7: Wykształcenie w społeczności lokalnej nawyków kultury ekologicznej oraz poczucia
Działanie: Edukacja ekologiczna w szkolnictwie
Organizowanie i współorganizowanie konkursów
Współorganizowanie festynów
Coroczna akcja sprzątania świata i wywozu odpadów komunalnych
Działanie: Edukacja ekologiczna dorosłych
Wydawanie materiałów informacyjnych z zakresu stanu i ochrony środowiska
Szkolenia rolników
PRIORYTET 8: Zminimalizowanie występowania nadzwyczajnych zagroŜeń środowiska
Działanie: Zmniejszenie zagroŜenia dla mieszkańców i środowiska z powodu awarii przemysłowych i
materiałów niebezpiecznych:
Przeprowadzanie szkoleń i ćwiczeń w celu doskonalenia systemu ratowniczo – gaśniczego
PRIORYTET 9: Kontrola źródeł emisji promieniowania elektromagnetycznego
Działanie: Prowadzenie badań pól elektromagnetycznych
Wprowadzenie monitoringu pól elektromagnetycznych
Lokalizacja nowych urządzeń wytwarzających pola elektromagnetyczne na terenach niskokonfliktowych
57
6
6.1
Harmonogramy realizacji zadań ekologicznych
Jednostki realizujące Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków na lata 2009 – 2016
Tabela 34.
Jednostki realizujące oraz źródła finansowania zadań Programu Ochrony Środowiska
Priorytet
Działanie
Jednostka realizująca
Źródła
finansowania
Kontynuacja modernizacji sieci
wodociągowej
ZrównowaŜone
wykorzystanie surowców,
materiałów, wody i energii
Zmniejszenie strat energii,
zwłaszcza cieplnej w systemach
przesyłowych, poprawa
parametrów energetycznych
budynków oraz podnoszenie
Urząd Gminy i podległe
mu jednostki, podmioty
gospodarcze, jednostki
naukowo – badawcze,
właściciele mieszkań,
zarządcy budynków,
Wykorzystanie źródeł energii
odnawialnej
Poprawa jakości i ochrona
wód powierzchniowych i
podziemnych
Uporządkowanie gospodarki
ściekowej
Poprawa stanu wód podziemnych
i powierzchniowych
mu jednostki
Poprawa i utrzymanie
jakości powietrza z
ochroną przed hałasem
Wsparcie budowy infrastruktury
rowerowej
Zwiększenie wykorzystania gazu
ziemnego w przemyśle i
gospodarce komunalnej
mu jednostki, zarządcy
dróg, WIOŚ, gestorzy
sieci gazowej
Monitoring hałasu
Racjonalna gospodarka
odpadami
Eliminowanie uciąŜliwości
związanych z niewłaściwym
postępowaniem z odpadami
Ograniczenie ilości wytwarzanych
odpadów
Zapobieganie dewastacji i
degradacji gleby
Ochrona powierzchni
ziemi i gleb
Rekultywacja terenów
zdegradowanych
Ochrona zieleni
Ochrona istniejących
zasobów przyrodniczych i
krajobrazowych
Ochrona i utrzymanie krajobrazu
rekreacyjnego
Określenie potrzeb w zakresie
reintrodukcji
Wykształcenie w
społeczności lokalnej
Edukacja ekologiczna w
szkolnictwie
mu jednostki, podmioty
gospodarcze, jednostki
naukowo – badawcze,
właściciele mieszkań,
zarządcy budynków
Środki własne,
kredyty i poŜyczki,
GFOŚiGW, PFOŚi
GW, WFOŚiGW,
NFOŚiGW, dotacje i
fundusze wspierające
mu jednostki, terenowe
stacje chemiczno –
rolnicze, podmioty
gospodarcze, Agencja
Restrukturyzacji i
Modernizacji Rolnictwa,
rolnicy
mu jednostki, zarządcy
dróg, Wojewódzki
Konserwator Przyrody,
Nadleśnictwo Wieluń,
podmioty gospodarcze,
jednostki naukowo –
badawcze, rolnicy
mu jednostki, ekologiczne
58
nawyków kultury
ekologicznej oraz
poczucia
odpowiedzialności za stan
i ochronę środowiska
organizacje pozarządowe,
szkoły, rolnicy, Agencja
Restrukturyzacji i
Modernizacji Rolnictwa,
ośrodki doradztwa
rolniczego
Zminimalizowanie
występowania
nadzwyczajnych zagroŜeń
środowiska
Zmniejszenie zagroŜenia dla
mieszkańców i środowiska z
powodu awarii przemysłowych i
Komenda StraŜy
PoŜarnej, WIOŚ, Urząd
Gminy, podmioty
gospodarcze
Kontrola źródeł emisji
promieniowanie
elektromagnetycznego
Prowadzenie badań pól
elektromagnetycznych
mu jednostki, WIOŚ,
gestorzy sieci telefonii
komórkowej
6.2
Krótkoterminowy harmonogram Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków na lata
2009 – 2012
Tabela 35. Zadania do realizacji w latach 2009-2012
Działanie
Zadanie
Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza w
systemach przesyłowych, poprawa parametrów
energetycznych budynków oraz podnoszenie
Określenie potencjału technicznego i ekonomicznego energii
odnawialnej
Wspieranie projektów w zakresie budowy urządzeń i instalacji do
produkcji i transportu energii wytwarzanej z alternatywnych
źródeł
Zastępowanie węgla bardziej ekologicznymi nośnikami energii
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Osjaków,
Felinów, Zofia
Modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków w Osjakowie
BieŜąca modernizacja stacji uzdatniania wody
Poprawa stanu wód podziemnych i
powierzchniowych
Ochrona przed wylewem wód
59
Zwiększenie wykorzystania gazu ziemnego w
przemyśle i gospodarce komunalnej
Monitoring hałasu
Wprowadzenie do miejskich planów zagospodarowania
przestrzennego zapisów poświęconych ochronie przed hałasem z
wyznaczeniem obszarów ograniczonego uŜytkowania wokół
głównych dróg i linii kolejowych tam gdzie przeznaczony jest
ekwiwalentny poziom hałasu w porze nocnej 5dB
Eliminowanie uciąŜliwości związanych z
niewłaściwym postępowaniem z odpadami
Informacje zawiera Plan Gospodarki Odpadami
dla Gminy Osjaków
Właściwa polityka zalesiania gruntów nieprzydatnych rolniczo
Rekultywacja „dzikich wysypisk”
Zachowanie tradycyjnych zadrzewień śródpolnych wraz z
występującą florą na terenach wykorzystywanych rolniczo
Ochrona zieleni miejskiej
Lokalizacja zadrzewień zgodnie z planami zagospodarowania
przestrzennego
Zachowanie w stanie nienaruszonym śródleśnych nieuŜytków
Zapewnienie lasom właściwego znaczenia w planowaniu
przestrzennym, w tym kształtowaniu granicy rolno – leśnej i
ochronie krajobrazu
Stały monitoring obszarów leśnych w celu przeciwdziałania
stanom niepoŜądanym (poŜary, choroby, szkodniki)
Rozwój sieci szlaków turystycznych i przyrodniczych ścieŜek
dydaktycznych
Promowanie zachowań zgodnych z zasadami ochrony przyrody i
krajobrazu
60
Coroczna akcja sprzątania świata i wywozu odpadów
komunalnych
Wydawanie materiałów informacyjnych z zakresu stanu i
ochrony środowiska
Szkolenia rolników
Zmniejszenie zagroŜenia dla mieszkańców i
środowiska z powodu awarii przemysłowych i
Przeprowadzanie szkoleń i ćwiczeń w celu doskonalenia systemu
ratowniczo – gaśniczego
7
Lokalizacja nowych urządzeń wytwarzających pola
elektromagnetyczne na terenach niskokonfliktowych
Finansowanie zadań w zakresie ochrony środowiska
7.1
Potrzeby finansowe na realizację Programu na lata 2009 – 2012
Działanie
Kontynuacja modernizacji sieci
wodociągowej
Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza w
systemach przesyłowych, poprawa
parametrów energetycznych budynków
oraz podnoszenie sprawności
wytwarzania energii
Zadanie
Określenie potencjału technicznego i ekonomicznego energii
odnawialnej
Wspieranie projektów w zakresie budowy urządzeń i
instalacji do produkcji i transportu energii wytwarzanej z
alternatywnych źródeł
Zastępowanie węgla bardziej ekologicznymi nośnikami
energii
Poprawa stanu wód podziemnych i
powierzchniowych
Ochrona przed wylewem wód
Koszty
[zł]
160000
b.d.
300000
b.d.
-
b.d.
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Osjaków,
Felinów, Zofia
2372227
Modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków w
Osjakowie
2934270
200000
BieŜące remonty stacji uzdatniania wody
200000
1399000
2500000
3000000
350000
2159000
1300000
3300000
61
2500000
3500000
3000000
1000000
2000000
2000000
2600000
500000
Wsparcie budowy infrastruktury
rowerowej
400000
Zwiększenie wykorzystania gazu
ziemnego w przemyśle i gospodarce
komunalnej
Monitoring hałasu
Wprowadzenie do miejskich planów zagospodarowania
przestrzennego zapisów poświęconych ochronie przed
hałasem z wyznaczeniem obszarów ograniczonego
uŜytkowania wokół głównych dróg i linii kolejowych tam
gdzie przeznaczony jest ekwiwalentny poziom hałasu w
porze nocnej 5dB
Eliminowanie uciąŜliwości związanych z
niewłaściwym postępowaniem z
odpadami
Ograniczenie ilości wytwarzanych
odpadów
Zapobieganie dewastacji i degradacji
gleby
Właściwa polityka zalesiania gruntów nieprzydatnych
rolniczo
30000
b.d.
Rekultywacja „dzikich wysypisk”
20000
500000
40000
Zachowanie tradycyjnych zadrzewień śródpolnych wraz z
występującą florą na terenach wykorzystywanych rolniczo
Ochrona zieleni
-
Informacje zawiera Plan Gospodarki Odpadami
dla Gminy Osjaków
b.d.
-
b.d.
b.d.
Lokalizacja zadrzewień zgodnie z planami
zagospodarowania przestrzennego
-
b.d.
b.d.
Zachowanie w stanie nienaruszonym śródleśnych
nieuŜytków
b.d.
Zapewnienie lasom właściwego znaczenia w planowaniu
przestrzennym, w tym kształtowaniu granicy rolno – leśnej i
ochronie krajobrazu
-
Stały monitoring obszarów leśnych w celu przeciwdziałania
stanom niepoŜądanym (poŜary, choroby, szkodniki)
b.d.
62
Ochrona i utrzymanie krajobrazu
rekreacyjnego
Zmniejszenie zagroŜenia dla
mieszkańców i środowiska z powodu
awarii przemysłowych i materiałów
niebezpiecznych
Prowadzenie badań pól
elektromagnetycznych
Rozwój sieci szlaków turystycznych i przyrodniczych
ścieŜek dydaktycznych
b.d.
Promowanie zachowań zgodnych z zasadami ochrony
przyrody i krajobrazu
b.d.
Organizowanie konkursu „Moja zagroda- moją wizytówką”
mającego na celu poprawę estetyki Gminy
20000
12000
16000
Coroczna akcja sprzątania świata i wywozu odpadów
komunalnych
12000
Wydawanie materiałów informacyjnych z zakresu stanu i
ochrony środowiska
10000
Szkolenia rolników
b.d.
Przeprowadzanie szkoleń i ćwiczeń w celu doskonalenia
systemu ratowniczo – gaśniczego
b.d.
b.d.
Lokalizacja nowych urządzeń wytwarzających pola
elektromagnetyczne na terenach niskokonfliktowych
-
Dokładna analiza finansowa była znacznie ograniczona ze względu na udział w realizacji zadań róŜnych
jednostek publicznych i prywatnych. Ponadto nie uwzględnia prac podmiotów gospodarczych, zadań
monitoringowych.
PoniŜej przedstawiono zestawienie kosztów na poszczególne priorytety:
Lp.
1.
Priorytet
ZrównowaŜone wykorzystanie surowców, materiałów
Koszty [zł]
3 160 000
2.
12 955 497
3.
Poprawa i utrzymanie jakości powietrza z ochrona przed hałasem
24 259 000
4.
884 000
5.
Ochrona powierzchni ziemi i gleby
550 000
6.
60 000*
7.
Wykształcenie w społeczności lokalnej nawyków kultury ekologicznej
oraz poczucia odpowiedzialności za stan i ochronę środowiska
50 000
8.
b.d.
9.
b.d.
*
Koszty nie zawierają pełnych informacji, z powodu braku szacunków niektórych zadań.
Największe koszty wiąŜą się z poprawą stanu powietrza oraz wód, rozwojem gospodarki odpadami (wysokie
koszty infrastruktury technicznej), ale trzeba pamiętać, Ŝe są to komponenty środowiska, które mają istotny
wpływ na pozostałe elementy środowiska przyrodniczego oraz ludzi.
63
7.2
Analiza moŜliwości pozyskiwania środków na realizację Programu z róŜnych źródeł
finansowania
Potencjalne źródła finansowania działań związanych z ochroną środowiska to przede wszystkim:
Fundusze własne inwestorów, w tym fundusze własne województwa, powiatu i gminy
PoŜyczki, dotacje i dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów udzielane przez Fundusze
ochrony środowiska i gospodarki wodnej
Zagraniczna pomoc finansowa udzielana przez fundacje i programy pomocowe
Fundusze Unii Europejskiej
Kredyty preferencyjne z Banku Ochrony Środowiska
Kredyty międzynarodowych instytucji finansowych
Kredyty, poŜyczki udzielane przez banki komercyjne
Źródłem funduszy własnych województwa, powiatu i gminy mogą być:
wpływy z podatku rolnego, leśnego, podatki i opłaty lokalne od osób prawnych
udział gminy w podatkach stanowiących dochód budŜetu państwa (np. w podatku dochodowym)
podatki i opłaty od osób fizycznych
dochody uzyskiwane przez jednostki budŜetowe
subwencje z budŜetu państwa
dotacje celowe na zadania zlecone
Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej:
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (Wojewódzki Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi)
Powiatowe Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (Wieluń)
Gminne Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (Osjaków)
prowadzą samodzielną gospodarkę finansową i pokrywają wydatki na finansowanie zadań z dziedziny
ochrony środowiska i gospodarki wodnej z posiadanych środków i uzyskiwanych wpływów. Narodowy
fundusz i wojewódzkie fundusze prowadzą gospodarkę finansową w sposób zapewniający pełne
wykorzystanie środków pochodzących z Unii Europejskiej niepodlegających zwrotowi przeznaczonych na
ochronę środowiska i gospodarkę wodną. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Województwa
Fundusze Ochrony Środowiska uzupełniają fundusze gminne i powiatowe.
Przychodami funduszy są między innymi wpływy z tytułu opłat za korzystanie ze środowiska i
administracyjnych kar pienięŜnych pobieranych na
podstawie ustawy oraz przepisów szczególnych.
Przychodami mogą być równieŜ dobrowolne wpłaty, zapisy, darowizny, środki pochodzące z fundacji.
Środki funduszy przeznacza się na finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w celu realizacji
zasad zrównowaŜonego rozwoju i polityki ekologicznej państwa oraz na współfinansowanie projektów
64
inwestycyjnych, kosztów operacyjnych i działań realizowanych z udziałem środków pochodzących z Unii
Europejskiej
niepodlegających
zwrotowi.
Środki
funduszy
mogą
być
takŜe
przeznaczone
na
współfinansowanie projektów inwestycyjnych, kosztów operacyjnych i działań realizowanych z udziałem
środków bezzwrotnych pozyskiwanych w ramach współpracy z organizacjami międzynarodowymi oraz
współpracy dwustronnej. Działalność ta jest finansowana poprzez:
udzielanie oprocentowanych poŜyczek
dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów i poŜyczek
przyznawania dotacji
nagrody na działalność na rzecz ochrony środowiska i gospodarki wodnej
Zagraniczna pomoc finansowa udzielana przez fundacje i programy pomocnicze:
Norweski Mechanizm Finansowy i Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Mechanizmy te są bezzwrotnymi źródłami pomocy w dofinansowaniu rozwoju Polski. W ramach
Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego dostępne są środki wyasygnowane przez
państwa EFTA – Islandię, Lichtenstein i Norwegię, natomiast w ramach Norweskiego Mechanizmu
Finansowego dostępne są środki wyasygnowane przez Królestwo Norwegii. Pomoc ta stanowi rekompensatę
krajów EFTA za umoŜliwienie im dostępu do rynku Unii Europejskiej.
Środki finansowe w ramach mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego są dostępne
na realizację projektów w następujących obszarach priorytetowych:
− Ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego, poprzez m.in. redukcję zanieczyszczeń i promowanie
odnawialnych źródeł energii
− Promowanie zrównowaŜonego rozwoju poprzez lepsze wykorzystanie i zarządzanie zasobami
− Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego, w tym transport publiczny i odnowa miast
− Rozwój zasobów ludzkich poprzez m.in. promowanie wykształcenia i szkoleń, wzmacnianie w
samorządzie i jego instytucjach potencjału z zakresu administracji lub słuŜby publicznej, a takŜe
wzmacnianie wspierających go procesów demokratycznych
− Opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem
− Badania naukowe
Środki finansowe z Norweskiego Mechanizmu Finansowego mogą wspierać działania podejmowane w
ramach wszystkich priorytetów Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz na
zasadach pierwszeństwa w zakresie następujących dodatkowych obszarów priorytetowych:
− WdraŜanie przepisów z Schengen, wspieranie Narodowych Planów Działania z Schengen, jak równieŜ
wzmacnianie sądownictwa
− Ochrona środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem wzmocnienia zdolności administracyjnych do
wprowadzania w Ŝycie odpowiednich przepisów istotnych dla realizacji projektów inwestycyjnych
− Polityka regionalna i działania transgraniczne
− Pomoc techniczna przy wdraŜaniu acquis communautaire
65
Ponadto środki z obu Mechanizmów Finansowych przeznaczone są na granty blokowe w formie:
− Funduszu Kapitału Początkowego
− Funduszu dla Organizacji Pozarządowych
− Polsko – Norweskiego Funduszu Badań Naukowych
− Funduszu Stypendialnego i Szkolnego
− Funduszu Pomocy Technicznej
Fundusze unijne
Unia Europejska przewiduje udzielenie Polsce pomocy w zakresie ochrony środowiska poprzez Programy
Operacyjne z Narodowej Strategii Ram Odniesienia (NSRO) oraz Program Rozwoju Obszarów Wiejskich z
Krajowego Planu Strategicznego dla Obszarów Wiejskich według Strategii Rozwoju Kraju 2007 – 2015.
Aktualnie istnieje moŜliwość finansowania inwestycji w ochronie środowiska w latach 2007 – 2013 w
ramach Programów Operacyjnych:
Infrastruktura i Środowisko
Regionalny Program Operacyjny (Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na
lata 2007 - 2013)
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
Głównymi źródłami finansowani mają być fundusze:
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
Fundusz Spójności (współfinansuje tylko duŜe projekty inwestycyjne – budŜecie nie mniejszym niŜ 10
mln euro)
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
Priorytety prośrodowiskowe Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (nie licząc ekologicznych
aspektów uwzględnionych w priorytetach transportowych) skupione są w sześciu osiach priorytetowych:
− Gospodarka wodo – ściekowa (kanalizacja i oczyszczalnie finansowane z Funduszu Spójności)
− Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi (odpady i recykling finansowane z Funduszu
Spójności)
− Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagroŜeniom środowiska (zbiorniki retencyjne finansowane z
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego)
− Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska (inwestycje w firmie
finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego)
− Ochrona przyrody i kształtowania postaw ekologicznych (ochrona zagroŜonych gatunków finansowana z
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego)
− Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku (energia odnawialna finansowana z Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego)
Cele Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 – 2013 ujęte w
celu szczegółowym: „Poprawa stanu środowiska naturalnego województwa”, obejmują:
66
− ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody i dóbr kultury (tworzenie warunków
zrównowaŜonego rozwoju umoŜliwiających prawidłowe funkcjonowanie systemów ekologicznych),
− rozwój systemów infrastruktury technicznej i społecznej (rozwój infrastruktury ochrony środowiska,
zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego)
− aktywizacja rolnictwa i wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich (wielofunkcyjny rozwój obszarów
wiejskich umoŜliwiający przechodzenie ludności wiejskiej do zawodów pozarolniczych.).
Biorąc pod uwagę problemy i wyzwania, przed jakimi stoją obszary wiejskie, wyznaczono główne cele
nowej polityki Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich:
− Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych poprzez ich restrukturyzację
− Poprawa stanu środowiska oraz krajobrazu poprzez racjonalną gospodarkę ziemią
− Poprawa warunków Ŝycia ludności wiejskiej i promocja dywersyfikacji działalności gospodarczej
W ramach ochrony środowiska pomocy udziela się na realizację projektów w zakresie:
− Zalesienie gruntów rolnych oraz zalesienie gruntów innych niŜ grunty rolne (wsparcie na zalesiania,
premie pielęgnacyjne, premie zalesieniowe)
− Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej (zaopatrzenie w wodę; gospodarka ściekowa;
systemy zbioru, wywozu, segregacji odpadów komunalnych; wytwarzania, przesyłania i dystrybucji
energii elektrycznej oraz energii wytworzonej ze źródeł odnawialnych, a w szczególności wiatru, wody,
energii geotermalnej, słońca, biogazu lub biomasy)
Poza tym Komisja Europejska utworzyła program LIFE+ który jest jedynym programem wspólnotowym
poświęconym wyłącznie zagadnieniom związanym z ochroną środowiska. W jego ramach mogą być
realizowane projekty (szczególnie innowacyjnych metod), które realizowały by zadania z zakresu:
− ochrony przyrody i bioróŜnorodności,
− przeciwdziałania zmianom klimatu,
− zminimalizowanie negatywnych skutków wpływu zanieczyszczeń środowiska na zdrowie ludzi,
− zrównowaŜone wykorzystanie zasobów naturalnych i racjonalna gospodarka odpadami.
Przewidziane do realizacji projekty będą mogły otrzymać dofinansowanie w postaci bezzwrotnej dotacji.
Poziom dotacji jest uzaleŜniony od charakteru projektu i wynosi:
− 50 % kosztów kwalifikowanych – podstawowy maksymalny poziom dofinansowania,
− 75 % kosztów kwalifikowanych – moŜliwy poziom dofinansowania w wyjątkowych, uzasadnionych
przypadkach dla projektów z komponentu „Przyroda i BioróŜnorodność”, których głównym celem jest
ochrona gatunków i siedlisk priorytetowych w obrębie obszarów Natura 2000.
Wnioski o dofinansowanie mogą składać jednostki, podmioty, instytucje publiczne i prywatne.
Bank Ochrony Środowiska S.A
Bank Ochrony Środowiska jest jednym bankiem komercyjnym specjalizującym się w finansowaniu ochrony
środowiska. Proponuje nisko oprocentowane kredyty na:
67
− usuwanie
wyrobów
zawierających
azbest
oraz
budowę
składowisk
przystosowanych
do
unieszkodliwiania odpadów azbestowych i wodociągów w technologii rur bezazbestowych w miejsce
wodociągów z rur azbestowych,
− ograniczenie emisji spalin z pojazdów komunikacji zbiorowej,
− uszczelnianie i hermetyzację przeładunku i dystrybucji paliw,
− budowę ścieŜek rowerowych,
− ograniczenie hałasu (wyciszanie stacjonarnych źródeł, budowa ekranów dźwiękochłonnych przy
istniejących trasach komunikacyjnych),
− termomodernizacje budynków,
− ograniczenie zuŜycia energii elektrycznej, w tym modernizacje oświetlenia,
− budowę i modernizację systemów ciepłowniczych,
− zadania z zakresu czystszej produkcji.
8
WdraŜanie i monitoring Programu
W procesie wdraŜania Programu bardzo istotne jest właściwe wykorzystanie rozwiązań o charakterze
organizacyjnym, uwzględniających zasady zrównowaŜonego rozwoju.
Główna odpowiedzialność za realizacje Programu spoczywa na Wójcie, który składa Radzie Gminy raporty
z wykonania Programu. Wójt współdziała z organami administracji rządowej i samorządowej szczebla
wojewódzkiego oraz samorządami gminnymi, które dysponują instrumentarium wynikającym z ich
kompetencji. Wojewoda oraz podległe mu słuŜby dysponuje instrumentarium prawnym umoŜliwiającym
normowanie korzystania ze środowiska. Natomiast w dyspozycji Zarządu Województwa znajdują się
instrumenty finansowe na realizację zadań Programu. Ponadto Wójt współdziała z instytucjami kontroli i
monitoringu środowiska (Inspekcja Ochrony Środowiska, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska,
Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej)
Trzeba przy tym pamiętać, Ŝe zarządzanie środowiskiem nie jest wyłączną domeną słuŜb ochrony
środowiska. Chodzi o to, aby w procesie wdraŜania Programu uczestniczyli przedstawiciele róŜnych branŜ i
gałęzi gospodarki oraz strefy Ŝycia społecznego, a ich działania były zgodne z zasadami zrównowaŜonego
rozwoju.
Bezpośrednim realizatorem zadań nakreślonych w Programie jest samorząd miasta w zakresie ochrony
środowiska na własnym terenie oraz podmioty gospodarcze planujące i realizujące inwestycje zgodnie z
kierunkami nakreślonymi przez Program.
Realizacja Programu Ochrony Środowiska odbywa się za pomocą instrumentów:
prawnych
strukturalnych
społecznych
finansowych.
68
Do podstawowych instrumentów prawnych zawartych w ustawach (Prawo Ochrony Środowiska, Prawo
wodne, o ochronie przyrody, o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, o odpadach, o Inspekcji
Ochrony Środowiska, Prawo geologiczne i górnicze, Prawo budowlane) zalicza się:
pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii, w tym: pozwolenia zintegrowane, na
wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, emitowanie hałasu do środowiska, emitowanie pól
elektromagnetycznych, wytwarzanie odpadów, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pozwolenia
wodno – prawne na szczególne korzystanie z wód, wykonywanie urządzeń wodnych, wykonywanie
innych czynności i robót, budowli, które mają znaczenie w gospodarowaniu wodami lub korzystaniu z
wód;
zezwolenia m.in. na odzysk, unieszkodliwianie i transport odpadów, przewóz lub wywóz odpadów
niebezpiecznych za granicę, przewoŜenie przez granicę państwa określonych roślin i zwierząt;
koncesje wydane na podstawie Prawa geologicznego i górniczego;
oceny, w tym: oceny oddziaływania na środowisko, oceny jakości powietrza, jakości wód
powierzchniowych i podziemnych, stanu akustycznego środowiska, pól elektromagnetycznych w
środowisku;
zgody m.in. na przeznaczenie gruntów rolnych na cele nierolnicze, na gospodarcze wykorzystanie
odpadów;
rejestry np. terenów, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól
elektromagnetycznych, rezerwatów przyrody, parków narodowych, parków krajobrazowych;
programy: ochrony powietrza, ochrony środowiska przed hałasem;
plany, w tym: plan gospodarki odpadami, plany gospodarowania wodami dorzecza, plany ochrony
przeciwpowodziowej;
decyzje administracyjne, ustalające warunki realizacji przedsięwzięć, które umoŜliwiają uzyskanie
optymalnych efektów w zakresie ochrony środowiska.
Instrumenty strukturalne rozumiane są jako narzędzia do formułowania, integrowania i wdraŜania polityk
środowiskowych. Są to przede wszystkim strategie i programy wdroŜeniowe oraz systemy zarządzania
środowiskowego.
Do instrumentów strukturalnych naleŜą między innymi:
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków
Instrumenty społeczne to przede wszystkim edukacja ekologiczna, informacja i komunikacja oraz
współpraca i współdziałanie. Edukacja i informacja z komunikacją są ze sobą ściśle powiązane, bowiem
dobra i właściwa informacją potęguje proces edukacji. Z drugiej strony, w przypadku osiągnięcia
właściwego poziomu edukacji, komunikacja z grupami zadaniowymi jest łatwiejsza, a przekazywane
informacje są właściwie przekazywane.
Działania edukacyjne realizowane są w róŜnych formach i na róŜnych poziomach, począwszy od szkół
wszystkich stopni a skończywszy na szkoleniach adresowanych do poszczególnych grup zawodowych i
69
organizacji. Działalność ta wymaga ciągłego poszerzania sposobów aktywizacji społeczeństwa oraz
szkolenia coraz to innych grup zawodowych i społecznych. W szczególności powinny być organizowane
szkolenia dla: pracowników administracji, samorządów mieszkańców, nauczycieli, członków organizacji
pozarządowych, dziennikarzy, dyrekcji i kadry zakładów produkcyjnych.
Podstawą skuteczności działań edukacyjnych jest rzetelne informowanie społeczeństwa na temat stanu
środowiska na przykład poprzez wydawanie ogólnodostępnych raportów o stanie środowiska. Istotne jest
takŜe komunikowanie się ze społeczeństwem przy podejmowaniu decyzji o działaniach inwestycyjnych.
NajwaŜniejszymi formami pozyskiwania środków finansowych na działalność związaną z ochroną
środowiska są:
opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska (za emisję zanieczyszczeń do powietrza, za pobór
wody powierzchniowej i podziemnej, za odprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, za składowanie
odpadów, wyłączenie gruntów z produkcji rolnej i leśnej, usuwanie drzew i krzewów)
kary za przekroczenie lub naruszenie warunków korzystania ze środowiska (za przekroczenie
określonych w pozwoleniach: ilości lub rodzajów gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza, ilości,
stanu lub składu ścieków, ilości pobranej wody, poziomów hałasu, naruszenie warunków decyzji
zatwierdzającej instrukcje eksploatacji składowiska odpadów lub decyzji określającej miejsce i sposób
magazynowania odpadów, wymaganych przepisami o odpadach, co do rodzaju i sposobu składowania
lub magazynowania odpadów
fundusze celowe powołane wyłącznie aby pomagać w realizacji zadań związanych z ochroną
środowiska.
Pełnią one funkcję prewencyjną jak i redystrybucyjną. Funkcja prewencyjna dotyczy aktywnego zachęcenia
podmiotów gospodarczych do podejmowania działań m.in. w zakresie: instalowania odpowiednich urządzeń
ochronnych, dokonywania wyboru najlepszej dostępnej technologii (BAT), optymalizacji lokalizacji
inwestycji, oszczędnego korzystania z zasobów środowiska. Natomiast funkcja redystrybucyjna polega na
gromadzeniu i przemieszczaniu środków przeznaczonych na ochronę środowiska.
Szczegółowy opis źródeł finansowania zadań z zakresu ochrony środowiska przedstawiono w rozdziale 7.
WdraŜanie Programu ochrony Środowiska będzie podlegało regularnej ocenie w zakresie:
określenia stopnia wykonania przedsięwzięć,
określenia stopnia realizacji przyjętych celów,
oceny rozbieŜności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem,
analizy przyczyn tych rozbieŜności.
Wójt będzie oceniał co dwa lata stopień wdraŜania Programu. Ocena ta będzie podstawą przygotowania
raportu z wykonania Programu, opracowaniem listy przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w kolejnych
czterech latach, aktualizacji celów i kierunków działań ekologicznych..
Konieczne będzie regularne zbieranie, analiza i ocena danych stanu środowiska. PoniŜej proponuje się listę
wskaźników (przewidziana do modyfikacji) monitorujących Program:
jakość wód powierzchniowych, udział wód pozaklasowych,
70
jakość wód podziemnych, udział wód bardzo dobrych i dobrych,
stopień zwodociągowania miasta i gminy,
stopień skanalizowania miasta i gminy,
ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczenia odprowadzane do wód powierzchniowych
lub do ziemi,
stosunek długości sieci kanalizacyjnej do sieci wodociągowej,
ilość wytwarzanych odpadów komunalnych na jednego mieszkańca na rok,
udział odpadów komunalnych składowanych na składowiskach,
udział odpadów przemysłowych składowanych na składowiskach,
wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych do powietrza z zakładów szczególnie uciąŜliwych,
wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych do powietrza z zakładów szczególnie uciąŜliwych,
liczba punktów monitoringu hałasu, w których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów,
wskaźnik lesistości,
procentowy udział powierzchni terenów objętych ochroną prawną,
nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska,
udział energii odnawialnej w całkowitym zuŜyciu energii pierwotnej,
liczba gospodarstw ekologicznych posiadających certyfikat i powierzchnia upraw,
udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska wg oceny jakościowej,
ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców,
liczba, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno – informacyjnych.
9
Informacje o przeprowadzonych konsultacjach
Prace nad Programem Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków rozpoczęły się w maju 2009 roku.
Zgodnie z zapisami ustawy Prawo ochrony środowiska projekt Programu został przesłany do zaopiniowania
do Starostwa Powiatowego w Wieluniu. Projekt Programu został przekazany równieŜ do konsultacji
społecznych. W okresie konsultacji projekt dostępny był w siedzibie Urzędu Gminy w Osjakowie.
Nie zgłoszono szczegółowych uwag.
Na podstawie art. 48 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199
poz. 1227) wystąpiono z wnioskiem o odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na
środowisko. Do wniosku załączono informacje zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 3 października 2008r. o
udostępnianiu informacji i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199 poz. 1227) i uzyskano odpowiedź pozytywną.
71
10 Oddziaływanie na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków
NaleŜy stwierdzić, Ŝe niniejszy Program, jako dokument planistyczny, słuŜył będzie jako wskaźnik działań,
które naleŜy wdraŜać na terenie gminy w celu osiągnięcia określonych w Polityce Ekologicznej Państwa
załoŜeń z zakresu szeroko rozumianej ochrony środowiska.
Nadrzędną zasadę obowiązującą w Programie przyjęto zrównowaŜony rozwój, przez co naleŜy rozumieć taki
rozwój społeczno – gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych,
gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz podstawowych potrzeb
poszczególnych społeczności lub obywateli, zarówno współczesnego jak i przyszłych pokoleń.
ZagroŜenia dla środowiska jakie mogą wystąpić w gminie mogą mieć swoje źródła przede wszystkim w
działalności człowieka. Takie bowiem zagroŜenia pochodzenia naturalnego jak: wichury, opady nawalne, nie
występują z częstotliwością, która wymagałaby podjęcia specjalnych działań zapobiegawczych.
Dodatkowym czynnikiem zagroŜenia dla terenów wzdłuŜ brzegów Warty jest powódź.
Obszar gminy nie naleŜy równieŜ do terenów zagroŜonych w wyniku działalności przemysłowej.
Zatem moŜna się spodziewać, Ŝe w zakresie czystości wód, na poprawę jakości wód powierzchniowych oraz
zmniejszenie zagroŜenia wód podziemnych jest w stanie wpłynąć uporządkowanie gospodarki ściekowej,
optymalne stosowanie nawozów i środków ochrony roślin w rolnictwie oraz odpowiednio prowadzona
gospodarka odpadami komunalnymi.
Rezultatem realizacji przyjętych w POŚ działań będzie szereg zróŜnicowanych oddziaływań ekologicznych o
bardzo zróŜnicowanej i zmiennej skali natęŜenia, trwałości i zasięgu przestrzennym.
Bezpośrednimi odbiorcami zmian będą przede wszystkim następujące komponenty środowiska:
zasoby wodne,
powierzchnia ziemi i gleby,
ludzie.
NaleŜy się spodziewać, Ŝe w zakresie czystości wód, na poprawę jakości wód powierzchniowych oraz
zmniejszenie zagroŜenia wód podziemnych jest w stanie wpłynąć uporządkowanie gospodarki ściekowej,
optymalne stosowanie nawozów i środków ochrony roślin w rolnictwie (poprzez edukację).
Warto jednak zwrócić uwagę na pośrednie, szersze oddziaływanie – poprawa stanu funkcjonowania
infrastruktury wpłynie na estetykę krajobrazu, ponadto wzrost świadomości mieszkańców mogą przyczynić
się do racjonalnego korzystania z wody, energii, zmniejszania zanieczyszczenia powietrza (ograniczenie
niepoŜądanych postępowań np.: spalanie odpadów w przydomowych piecach).
W miarę zmniejszenia ilości źródeł energii cieplnej z zastosowaniem takich paliw jak węgiel byłaby szansa
równieŜ na poprawę stanu powietrza.
Szczególnie istotne jest wprowadzenie zadrzewień i zakrzewień - wpłynie korzystnie na gleby i zachowanie
róŜnorodności biologicznej, poniewaŜ stanowią one ostoje i ułatwiają migrację wielu organizmów, które w
nieróŜnorodnym krajobrazie rolniczym nie mogły by bytować; powierzchnie lasów pozytywnie
oddziaływają na poprawę bilansu wodnego, ochronę gleb przed erozją.
72
Realizacja zadań wpłynie na poprawę i ochronę stanu środowiska, przede wszystkim:
oczekuje się zachowania czystych zasobów wód podziemnych, poprawę jakości wód powierzchniowych
oraz zwiększenia atrakcyjności turystycznej wód powierzchniowych,
utrzymanie jakości powietrza,
zlikwidowanie zagroŜenia wynikającego z niewłaściwego składowania odpadów oraz ograniczyć
zuŜycie surowców naturalnych,
zachowanie potencjału gleb, przywrócenia walorów przyrodniczych terenów zdewastowanych i
zdegradowanych, a więc i ograniczenia zanieczyszczenia gleby; szczególnie istotne na wpływ gleb
będzie zlikwidowanie mogilnika na terenie m. Chorzyna,
utrzymanie i przywrócenie zasobów i walorów przyrodniczych oraz osiągnięcie jak najlepszych efekty
uŜytkowania w sposób zgodny z zasadami ochrony przyrody,
uporządkowanie infrastruktury technicznej,
polepszenie jakości Ŝycia mieszkańców.
Poprawy stanu środowiska naleŜy spodziewać się na obszarze całej gminy.
Uporządkowanie gospodarki ściekowej (sieć kanalizacyjna) dotyczy bezpośrednio sołectw, na terenie
których planowana jest budowa.
Ewentualne oddziaływania negatywne wynikające z realizacji Programu wynikające z budowy kanalizacji,
dróg, stanowią przede wszystkim okresowe i chwilowe zagroŜenie przemieszczające się wraz z pracami
budowlanymi, zanikającymi po ich zakończeniu, które mogą powodować:
zwiększenie pylenia,
propagację hałasu (związane głównie z ruchem samochodów dostawczych oraz pracą maszyn podczas
fazy budowy),
wytwarzanie odpadów.
Przewiduje się, Ŝe dotyczyć to będzie jedynie terenów budowy, zamykać się będzie w działkach inwestycji.
Nieodwracalne skutki mogą być natomiast związane są z ewentualnym zajmowaniem gruntów rolniczych,
jednakŜe nie przewiduje się takich działań.
Planowane przedsięwzięcia prowadzone będą przez obszary zabudowy zagrodowej, nie będą prowadzone na
obszarach chronionych stąd nie będą powodować niszczenia obszarów cennych przyrodniczo oraz zakłócać
migracji gatunków. Realizacja zadań nie będzie negatywnie oddziaływać na obszary Natura 2000, najbliŜszy
– Załęczański Łuk Warty – połoŜony jest w gminie Pątnów.
Podczas prowadzenia prac budowlanych wymagane są oznaczenia oraz zabezpieczana terenu budowy, więc
zagroŜenie dla mieszkańców będzie wyeliminowane.
Charakter omawianego dokumentu oraz zawartych w nich zadań są z załoŜenia „pro-środowiskowe”.
Przedstawione cele, działania oraz zadania niezbędne są do osiągnięcia wyznaczonych priorytetów i celów
ekologicznych, realizacji załoŜeń Polityki Ekologicznej Państwa.
Wskazane projekty zostały obecnie uznane za priorytetowe.
73
Rozwiązania zastosowane w Programie zgodne są z zapisami w dokumentach wyŜszego rzędu; są w pełni
zasadne, z ekologicznego oraz ekonomicznego punktu widzenia.
11 Streszczenie w języku niespecjalistycznym
Podstawą opracowania „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków ” jest art. 17 ust. 1 ustawy z
dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (tekst jednolity Dz. U. 2001 Nr 62 poz. 627 z późn.
zm.), który nakłada na Wójta obowiązek sporządzenia gminnego Programu Ochrony Środowiska. Program
opracowany jest na okres 4 lat. Po zaopiniowaniu przez Zarząd Województwa Łódzkiego Program
uchwalany jest przez Radę Gminy, a co dwa lata Wójt sporządza raport z jego realizacji.
Integralną część Programu stanowi Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Osjaków sporządzany na mocy
art. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. 2007 Nr 39 poz. 251).
Program wskazuje cele i priorytety ekologiczne, rodzaje i harmonogramy działań proekologicznych oraz
środki niezbędne do osiągnięcia zaplanowanych celów.
Rozdział 1 przedstawia uwarunkowania w zakresie ochrony środowiska wynikające z dokumentów
krajowych takich jak: Polityka Ekologiczna Państwa, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko.
W rozdziale 2 dokonano oceny realizacji poprzedniego Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków.
W rozdziale 3 została zawarta ogólna charakterystyka gminy w zakresie demografii i gospodarki.
Rozdział 4 szczegółowo analizuje diagnozę stanu środowiska gminy, tj.: zasoby surowcowe, gleby, wody
podziemne i powierzchniowe oraz ich jakość, stan gospodarki wodno – ściekowej, jakość powietrza,
moŜliwość wykorzystania energii odnawialnej. Scharakteryzowano zasoby przyrodnicze, omówiono
zagadnienia hałasu, gospodarki odpadami, potencjalnych źródeł awarii przemysłowych, zagadnienia
transportu materiałów niebezpiecznych, jak równieŜ temat edukacji ekologicznej mieszkańców.
Podsumowaniem diagnozy jest analiza SWOT, która pozwoliła wskazać następujące problemy:
potencjalne zagroŜenie gleb erozja wietrzną,
niezadowalająca jakość wód powierzchniowych,
słabo rozbudowana sieć kanalizacji sanitarnej,
degradacja krajobrazu (zaśmiecanie i tworzenie dzikich wysypisk),
brak monitoringu emisji pól elektromagnetycznych,
niewystarczająco rozwinięty system selektywnej zbiórki odpadów,
zły stan nawierzchni drogowych,
brak monitoringu ruchu drogowego i kolejowego,
niezadowalający stan świadomości ekologicznej skutkujący nielegalnym zagospodarowaniem odpadów
(dzikie wysypiska),
brak utwardzonych dróg w niektórych częściach gminy,
zbyt mała popularyzacja wiedzy ekologicznej wśród grup dorosłych społeczeństwa.
74
Dla realizacji wyznaczonych celów określono priorytety i działania według których określane będą zadania
do zrealizowania.
Stąd cele główne to:
Ochrona i poprawa stanu środowiska
Przeciwdziałanie zagroŜeniom pochodzenia antropogenicznego.
W ramach ich realizacji wyznaczono następujące priorytety:
CEL PODSTAWOWY :
Ochrona i poprawa stanu środowiska
Priorytet 1
Priorytet 2
Priorytet 3
Priorytet 4
Priorytet 5
Priorytet 6
Priorytet 7
Wykształcenie w społeczności lokalnej nawyków kultury ekologicznej oraz poczucia
CEL UZUPEŁNIAJĄCY:
Przeciwdziałanie zagroŜeniom pochodzenia antropogenicznego
Priorytet 8
Priorytet 9
Poszczególne priorytety zawierają działania i ogólny opis.
Przedstawione zostały działania oraz zadania do realizacji o charakterze ekologicznym, niezbędne do
osiągnięcia wyznaczonych priorytetów i celów ekologicznych.
Rozdział 7 omawia zagadnienia związane z finansowaniem zadań w zakresie ochrony środowiska. Opisano
szacunkowe koszty związane z realizacja Programu oraz wskazano moŜliwości pozyskiwania środków
finansowych na realizacje zadań.
Rozdział 8 przedstawia metody wdraŜania i monitoringu Programu oraz zarządzania nim za pomocą
instrumentów prawnych, strukturalnych, społecznych i finansowych.
75
BIBLIOGRAFIA:
1. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Osjaków, 2005
2. Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Osjaków, 2005
3. Program Ochrony Środowiska dla województwa łódzkiego na lata 2008-2011
4. Plan Gospodarki Odpadami dla województwa łódzkiego na lata 2008-2011
5. Raport stanu środowiska w województwie łódzkim w 2006 roku
6. Raport stanu środowiska w województwie łódzkim w 2007 roku
7. Program małej retencji dla województwa łódzkiego
8. Sprawozdanie z Gminnego Programu Ochrony Środowiska 2009
9. Sprawozdanie z Gminnego Planu Gospodarki Odpadami 2007
10. Plan rozwoju Loaklnego Gminy Osjaków na lata 2007-2013
11. Dane Urzędu Gminy w Osjakowie
12. Dane Głównego Urzędu Statystycznego
13. Dane Banku Danych Regionalnych (archiwum GUS)
14. http://www.gios.gov.pl/monitoring_gleb_ornych
76

Program Ochrony „rodowiska Osjaków 2009

Transkrypt

Podobne dokumenty

ZAPYTANIE OFERTOWE skierowane do PRZEWOŹNIKÓW w

Łódzkie Lp. Nazwa stowarzyszenia Adres stowarzyszenia Tel./fax.,e

Informator Gminny nr 16

Zapytanie ofertowe - Urząd Gminy Osjaków

Do sprzedania piekarnia z budynkiem mieszkalnym w Osjakowie