HELENA MODRZEJEWSKA (1840-1909

HELENA MODRZEJEWSKA (1840–1909)
z miłości do sztuki
W
bieżącym roku przypada setna rocznica śmierci wielkiej
aktorki Heleny Modrzejewskiej (1840–1909). Z tej okazji
w Muzeum Historycznym miasta Krakowa powstała wystawa poświęcona tej znakomitej artystce scen polskich i amerykańskich.
Ideą przewodnią wystawy, prezentowanej od 8 kwietnia do
20 września br. w Pałacu Krzysztofory, jest przypomnienie postaci
aktorki, która swoją pracą i talentem, pokonując bariery językowe,
zdobyła sławę i uznanie publiczności i krytyki teatralnej po obu
stronach Oceanu Atlantyckiego. Celem twórców wystawy było
przedstawienie miejsc, w których dorastała, jej artystycznej drogi,
najważniejszych ról. Dziełem tej niezwykłej kobiety i niezwykłej
artystki były wspaniałe role teatralne. Powstawały one z miłości
do sztuki, z wielkiej pasji tworzenia, ale także pasji życia, ciekawości drugiego człowieka, konsekwencji działania i kreatywności.
Ulotność uprawianej przez nią sztuki nie pozwoliła jej przetrwać
w pełnym wymiarze do dzisiaj, ale została zatrzymana w fotograficznych kadrach, na portretach, w recenzjach teatralnych i we
wspomnieniach jej współczesnych. Mamy tę wyjątkową okazję
przypomnieć postać kobiety
i aktorki Heleny Modrzejewskiej, w sto lat od jej śmierci
i odkryć ją na nowo dla naszej
teraźniejszości.
Na wystawę złożyło się
ponad 300 różnorodnych obiektów związanych z osobą Modrzejewskiej. Przede wszystkim
są to zdjęcia i portrety. Spośród
nich najliczniejszą, a jednocześnie bardzo ważną część
eksponatów stanowią fotografie
ukazujące ją w kostiumach
scenicznych. Można zobaczyć
także projekty i rysunki strojów
teatralnych, wykonane przez
Helena Modrzejewska
Modrzejewską. Prezentowane
są dokumenty, afisze teatralne
i pamiątki osobiste artystki.
Obok pamiątek ściśle związanych z Modrzejewską, na
wystawie znalazły się portrety
i fotografie ludzi, którzy towarzyszyli jej w życiu zawodowym i prywatnym. Ponadto
możemy też oglądać malarskie
widoki XIX-wiecznego Krakowa, które dobrze oddają klimat
miasta, w którym dorastała
i rozpoczynała karierę.
Oglądając pokaz multimedialny towarzyszący wystawie,
można usłyszeć głos lektorki
czytającej fragmenty ze Wspomnień i wrażeń Modrzejewskiej, Helena Modrzejewska w tytułowej
a także wybrane fragmenty jej roli w Barbarze Radziwiłłównie
Alojzego Felińskiego
listów.
Eksponaty pochodzą ze zbiorów własnych oraz Muzeum
Teatralnego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Warszawie,
Muzeum Narodowego w Krakowie, Biblioteki Jagiellońskiej,
Archiwum Państwowego w Krakowie, Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Szczególnie interesującą część wystawy
stanowią pamiątki z kolekcji Bowers Museum z Santa Ana w Kalifornii po raz pierwszy pokazane polskiej publiczności. Przedmioty
z kolekcji Bowers Museum w większości pochodzą z ukochanego
przez Modrzejewską Ardenu. Wśród blisko stu eksponowanych
pamiątek, które dokumentują jej obecność na amerykańskiej ziemi,
znajduje się wiele cennych poloników, przywiezionych przez nią
do Ameryki. Wśród nich znajduje się obraz Józefa Chełmońskiego
zatytułowany Sielanka, ofiarowany przez autora Helenie Modrzejewskiej z okazji ślubu z Karolem Chłapowskim.
Małgorzata Palka
PRZEWROTNE PORTRETY
P
rezentowany w Muzeum Etnograficznym cykl fotografii Weroniki Łodzińskiej i Andrzeja Kramarza jest socjologicznym, antropologicznym i psychologicznym
ujęciem toposu domu. Zdjęcia przedstawiają wnętrza zamieszkane przez kloszardów
i hobbystów, cele zakonników i wozy
cyrkowe, a także pokoje panieńskie w Indiach. Te przewrotne portrety nieobecnych
na zdjęciach mieszkańców układają się
w intrygujący, a niekiedy niepokojący obraz
współczesnego świata. Wystawę Dom można
zwiedzać od 25 kwietnia do 30 sierpnia br.
w Domu Esterki przy ul. Krakowskiej 46.
Andrzej Kramarz,
Weronika Łodzińska,
wnętrze domu
ALMA MATER
45