Księgarnia PWN: Pod red. Józefa Wiktorowicza i Agnieszki Frączek

Księgarnia PWN: Pod red. Józefa Wiktorowicza i Agnieszki Frączek

Księgarnia PWN: Pod red. Józefa Wiktorowicza i Agnieszki Frączek - Wielki slownik polsko-niemiecki
E
E, e n ndm
(litera) E n (-, -), e n (-, -)
Muz. E n (-, -), e n (-, -); E-dur E-Dur;
e-moll e-Moll
e wykrz pot. (zniecierpliwienie) oh!; (lekceważenie) oh!; (zdziwienie) o Mann! pot.
EBC (= Europejski Bank Centralny)
EZB (= Europäische Zentralbank ż)
e-biznes m E-Business n (-, -)
EBOiR (= Europejski Bank Odbudowy
i Rozwoju) EBWE (= Europäische Bank ż
für Wiederaufbau und Entwicklung)
ebol|a ż tylko lp Ebola n (-s, tylko lp),
Ebolavirus n
eboni|t m tylko lp Ebonit n (-s, tylko lp),
Hartgummi m a. n (-s, -[s])
ebonitow|y przym [pałeczka, obudowa]
Ebonit-, Hartgummi-; laska ~a Hartgummistab m, Ebonitstab m
ech wykrz (zniecierpliwienie) ach (Mensch)!,
ach komm!; (znieche˛cenie) ach!
tylko lp (odbity dźwie˛k) Echo n
ech|o n
przen.
(-s, -s), Widerhall m (-[e]s, -e)
(rozgłos) Widerhall m (-[e]s, -e), Resonanz ż (-, -en); odbić sie˛ szerokim
~em Aufsehen erregen, starke Beachtung finden; przejść bez ~a keinen
przen.
Widerhall a. Anklang finden
(wspomnienie) Nachklang m (-[e]s, ‚e),
Echo n (-s, -s); ~a wojny Nachhall m
tylko lp Fiz. Echo n (-s, -s);
des Krieg(e)s
~o radaru Radarecho n
o ~o serca Med. Herzecho n
echoson|da ż Echolot n (-s, -s)
ECU, ecu (= europejska jednostka
walutowa) ECU (= Europäische Währungseinheit ż)
Bibl. der Garten m
eden m tylko lp
przen. (idealne miejsce) Eden n
Eden
(-s, tylko lp) ksia˛żk.
edukacj|a ż tylko lp ksia˛żk. Bildung ż
(-, tylko lp), Erziehung ż (-, tylko lp); ~a
seksualna Sexualkundeunterricht m;
Ministerstwo Edukacji Narodowej Ministerium n für Nationale Bildung, Bildungsministerium n; odebrać staranna˛
~e˛ eine vorzügliche Bildung erhalten
edukacyjn|y przym ksia˛żk. [program, działalność] Bildungs-; system ~y Bildungswesen n, Bildungssystem n
eduk|ować ndk ksia˛żk. I pch (aus)»«bilden, erziehen*
II edukować sie˛ sich aus»«bilden
(wydanie) (Her)Ausgabe ż
edycj|a ż
(-, tylko lp), Edition ż (-, -en); (nakład)
Auflage ż (-, -n); ~a kieszonkowa Wyd.
Taschenbuchausgabe ż
(konkursu, festiwalu) Auflage ż (-, -n)
o ~a tekstu Druk., Komput. Textedition ż
edyk|t m Edikt n (-[e]s, -e), Erlass m
(-es, -e); wydać a. ogłosić ~t ein Edikt
erlassen a. verkünden
edyto|r I mos Wyd. Herausgeber m (-s, -),
-in ż (-, -nen), Verleger m (-s, -), -in ż
(-, -nen)
II mrz Komput. Editor m (-s, -s), Editierprogramm n; ~r tekstu Texteditor m
edytors|ki przym [plany, prace] editorisch, verlegerisch
edytorstw|o n tylko lp Verlagswesen n
(przetwarzać)
edyt|ować ndk pch
(wydawać) edieedi(ti)eren [dane, tekst]
ren, heraus»«geben* [powieść]
EEG (= elektroencefalogram) EEG
(= Elektroenzephalogramm n)
efeb m Antyk Ephebe m (-n, -n)
efekciars|ki przym pot., pejor. [trik, gest]
effekthascherisch pejor.
efekciarstw|o n tylko lp pot., pejor. Effekthascherei ż (-, tylko lp) pejor.; tanie ~o
plumpe Effekthascherei
efekciarz m pot., pejor. Effekthascher m,
-in ż pejor.
efek|t m
(wrażenie) Effekt m (-[e]s, -e),
Eindruck m (-[e]s, ‚e); piorunuja˛cy ~t
gewaltiger Eindruck; wywołać ~t Eindruck machen (wynik) Ergebnis n (-ses,
-se), Effekt m (-[e]s, -e); bez ~tu ohne
Ergebnis, ergebnislos; w ~cie im (End)Ergebnis; przynieść spodziewane ~ty
die erwarteten Ergebnisse bringen; ich
prośby nie odniosły żadnego ~tu ihre
Bitten blieben ergebnislos
o ~t cieplarniany Fiz., Meteo. Treibhauseffekt m; ~t jo-jo Med. Jo-Jo-Effekt m; ~ty dźwie˛kowe Film Soundeffekte lm, Klangeffekte lm; ~ty specjalne
Film Spezialeffekte lm
efektownie przysł st [zaaranżowany] effektvoll; [wygla˛dać] beeindruckend
efektownoś|ć ż tylko lp eindrucksvoller
Charakter m (-s, -e)
efektown|y przym st ksia˛żk. [strój, wyste˛p]
effektvoll, beeindruckend; ~e zakończenie effektvolles Ende n
efektywnie przysł st effektiv, effizient;
pracować ~ effektiv a. effizient arbeiten;
uczyć sie˛ ~ effektiv lernen; jak ~
zagospodarować niewielka˛ przestrzeń?
wie ist der knappe Raum effektiv zu
nutzen?
efektywnoś|ć ż tylko lp (skuteczność)
Wirksamkeit ż (-, tylko lp), Effektivität ż
(-, tylko lp); (wydajność) Effizienz ż (-, -en);
~ć ekonomiczna Ekon. Wirtschaftlichkeit ż, Rentabilität ż
(skuteczny) [metoda,
efektywn|y przym
(rzeczywisty)
praca] effektiv, effizient
[wartość] effektiv, tatsächlich; ~y czas
pracy effektive Arbeitszeit ż
efemeryczn|y przym ksia˛żk. [sława, popularność] ephemer ksia˛żk.
efemery|da I ż ksia˛żk. (krótkotrwałe zjawisko) kurzlebige Erscheinung ż (-, -en)
Bot., Zool. Ephemeride ż (-, -n)
II efemerydy tylko lm Astron. Ephemeriden lm
EFR (= Europejski Fundusz Rozwoju)
EEF (= Europäischer Entwicklungsfonds m)
EFRR (= Europejski Fundusz Rozwoju
Regionalnego) EFRE (= Europäischer
Fonds m für regionale Entwicklung)
EFTA (= Europejskie Stowarzyszenie
Wolnego Handlu) Europäische Freihandelszone ż a. Freihandelsassoziation ż
egalitarn|y przym ksia˛żk. [społeczeństwo,
hasła] egalitär ksia˛żk.
egalitarystyczn|y przym ksia˛żk. [reformy,
tendencje] egalitär ksia˛żk.
egalitaryzm m tylko lp ksia˛żk., Polit. Egalitarismus m (-, tylko lp)
egejs|ki przym [kultura] ägäisch; Morze
Egejskie Ägäis ż, das Ägäische Meer n
egi|da ż tylko lp
n pod czyja˛ś ~da˛ ksia˛żk. unter jmds
Ägide ksia˛żk. a. Patronat ksia˛żk.
Egipcjan|in m, ~ka ż Ägypter m (-s, -),
-in ż (-, -nen)
egips|ki przym ägyptisch; niewola ~ka
Bibl. ägyptische Gefangenschaft ż
Egip|t m Ägypten n (-s, tylko lp)
egiptolo|g m Ägyptologe m (-n, -n),
Ägyptologin ż (-, -nen)
egiptologi|a ż tylko lp Ägyptologie ż
(-, tylko lp)
ego n ndm tylko lp Ego n (-, -s); zranić
czyjeś ~ jmds Ego verletzen
egocentryczn|y przym ksia˛żk. [osoba,
zachowanie] egozentrisch ksia˛żk.; ichbezogen
egocentry|k m, ~czka ż ksia˛żk. Egozentriker m (-s, -), -in ż (-, -nen) ksia˛żk.
egocentryzm
egocentryzm m tylko lp ksia˛żk. Egozentrik ż (-, tylko lp) ksia˛żk.; Ichbezogenheit ż
(-, tylko lp)
egoi|sta m, ~stka ż Egoist m (-en, -en),
-in ż (-, -nen)
egoistycznie przysł st [traktować, zachowywać sie˛] egoistisch, selbstsüchtig
egoistyczn|y przym [poste˛powanie, zachowanie] egoistisch, selbstsüchtig
egoizm m tylko lp Egoismus m (-, Egoismen), Selbstsucht ż (-, tylko lp); czysty ~
reiner a. purer Egoismus; kierować sie˛
~em sich von Egoismus leiten lassen
egotyzm m ksia˛żk. Egotismus m (-, tylko lp) ksia˛żk.
egz. (= egzemplarz) Expl. (= Exemplar n)
egzaltacj|a ż tylko lp ksia˛żk. Exaltation ż
(-, -en) ksia˛żk.
egzaltowan|y przym ksia˛żk. [zachowanie,
usposobienie] exaltiert ksia˛żk.; überschwänglich
(sprawdzenie wiedzy) Prüegzamin m
fung ż (-, -en); ~ końcowy Abschlussprüfung ż, Examen; ~ pisemny/ustny
schriftliche/mündliche Prüfung; ~ poprawkowy Wiederholungsprüfung ż; ~
wste˛pny Aufnahmeprüfung ż; ~ na
karte˛ pływacka˛ Schwimmprüfung ż; ~
na prawo jazdy Fahrprüfung ż; ~
z matematyki Mathematikprüfung ż,
eine Prüfung ż in Mathematik; dopuścić
kogoś do ~u jmdn zur Prüfung zulassen; oblać ~ pot. bei der Prüfung durchfallen pot., durchs Examen fallen pot.;
przysta˛pić do ~u eine Prüfung antreten; zdać a. zaliczyć ~ eine Prüfung
bestehen; zdawać ~ eine Prüfung ablegen pot. (praca egzaminacyjna) Prüfung ż
(-, -en) przen. (test) Test m (-[e]s, -s a. -e),
Prüfung ż (-, -en); poddać kogoś/coś
~owi jmdn/etw + A einer Prüfung
unterziehen; to nie zdało ~u pot. das
hat sich nicht bewährt
o ~ dojrzałości a. maturalny Reifeprüfung ż, Abitur n; Matura ż A, CH; ~ dyplomowy Szkol., Uniw. Diplomprüfung ż;
~ komisyjny Szkol., Uniw. Kommissionsprüfung ż; ~ magisterski Magisterprüfung ż; ~ mistrzowski Meisterprüfung ż; ~ państwowy Staatsprüfung ż,
staatliche Prüfung
egzaminacyjn|y przym Prüfungs-, Examens-; komisja ~a Prüfungsausschuss m,
Prüfungskommission ż; praca ~a Prüfungsarbeit ż, Examensarbeit ż; sesja
~a Uniw. Prüfungszeit ż
egzaminato|r m, ~rka ż Prüfer m
(-s, -), -in ż (-, -nen); ~r zewne˛trzny Szkol.,
Uniw. externer Prüfer; ~r na prawo jazdy
Führerscheinprüfer m; ~r z historii Prüfer im Fach Geschichte
egzamin|ować ndk pch (sprawdzać wiedze˛) examinieren, prüfen [uczniów, stuprzen.
dentów] (z czegoś in etw + D)
133
(badać) examinieren; (wypytywać) aus»«fragen,
aus»«forschen; (wzrokiem) mustern
egzegez|a ż ksia˛żk. Exegese ż (-, -n) ksia˛żk.
egzekucj|a ż
(wykonanie wyroku śmierci)
Exekution ż (-, -en), Hinrichtung ż
(-, -en); masowe ~e Massenhinrichtungen lm; publiczna ~a öffentliche HinPrawo (Zwangs)Vollstrerichtung
ckung ż; ~a długów Schuldeneintreibung ż, Schuldeneinziehung ż; na drodze ~i per Zwangsvollstreckung
egzekucyjn|y przym (dotycza˛cy wykonania
kary śmierci) Exekutions-; pluton ~y Exekutionskommando n, ErschießungskomPrawo [tytuł, akta] Vollmando n
streckungs-; koszty ~e Vollstreckungskosten lm; nakaz ~y Vollstreckungsbefehl m; poste˛powanie ~e (Zwangs)Vollstreckungsverfahren n
Prawo Vollegzekuto|r m, ~rka ż
streckungsbeamte m odm przym, Vollstreckungsbeamtin ż, Vollstrecker m
(-s, -), -in ż (-, -nen); ~r sa˛dowy Gerichtsvollzieher m; ~r testamentu Testamentsśrod., Sport Vollstrevollstrecker m
cker m (-s, -), -in ż (-, -nen)
egzekutyw|a ż tylko lp Polit., Prawo
Exekutive ż (-, -n), vollziehende Gewalt ż
(-, -en)
egzekwi|e tylko lm Exequien lm
egzekw|ować ndk pch ksia˛żk. (wymagać)
fordern, verlangen [dyscypline˛, obietnice];
~ować swoje prawa seine Rechte durchPrawo ein»«treiben*, ein»«ziehen*
setzen
[podatki]; vollstrecken [testament]; ~ować
długi Schulden eintreiben; ~ować od
kogoś należności von jmdm Forderungen eintreiben a. einziehen; ~ować
wyrok ein Urteil vollstrecken
Dzien.,
Sport aus»«führen [rzut karny]
egzem|a ż Ekzem n (-s, -e)
(kopia) Exemplar n
egzemplarz m
(-s, -e); umowa sporza˛dzona w dwóch
~ach ein Vertrag m in doppelter a. zwei(okaz) Prachtfacher Ausfertigung
exemplar n pot., Prachtstück n pot.; pie˛kny ~ motyla ein Prachtexemplar von
pot. (indywiduum)
einem Schmetterling
Typ m (-s a. -en, -en)
o ~ autorski Wyd. Belegexemplar n,
Freiexemplar n; ~ próbny a. sygnalny
Druk. Kontrollexemplar n, Prüfungsexemplar n
egzemplifikacj|a ż tylko lp ksia˛żk. Exemplifikation ż (-, -en) ksia˛żk., Exemplifizierung ż (-, -en) ksia˛żk.
egzemplifik|ować ndk pch ksia˛żk. exemplifizieren ksia˛żk. [teze˛, wywód]
egzorcy|sta m Exorzist m (-en, -en), -in ż
(-, -nen)
egzorcyzm m zw lm Exorzismus m
(-, tylko lp), Teufelsaustreibung ż; odprawiać ~y Exorzismus praktizieren, den
Teufel austreiben
egzotermiczn|y przym [proces, zwia˛zek]
exotherm
eklektyczny
egzotycznie przysł st [brzmieć] exotisch
egzotycznoś|ć ż tylko lp ksia˛żk. Exotik ż
(-, tylko lp) ksia˛żk.
egzotyczn|y przym
(z dalekich krajów)
[potrawa, roślina] exotisch (niecodzienny)
[zainteresowania, uroda] exotisch, ungewöhnlich; ~e hobby exotisches Hobby n
egzoty|ka ż tylko lp Exotik ż (-, tylko lp)
egzotyzm m tylko lp
ksia˛żk. (egzotyka)
Je˛z. ExotisExotik ż (-, tylko lp) ksia˛żk.
mus m (-, Exotismen)
ksia˛żk. (istnienie) Exisegzystencj|a ż
tenz ż (-, -en), Dasein n (-s, tylko lp)
ksia˛żk. (życie ludzkie) Existenz ż (-, -en),
Leben n (-s, -); codzienna ~a das tägliche Leben; wieść spokojna˛ ~e˛ ein
ruhiges Leben führen ksia˛żk. (byt) Existenz ż (-, -en), Lebensgrundlage ż; warunki ~i Existenzgrundlage ż; zapewnić
komuś minimum ~i jmdm das ExisFiloz. Dasein n
tenzminimum sichern
(-s, tylko lp), Existenz ż (-, -en)
egzystencjali|sta m, ~stka ż Existenzialist m (-en, -en), -in ż (-, -nen), Existentialist m (-en, -en), -in ż (-, -nen)
egzystencjalistyczn|y przym [filozofia,
pogla˛d] existenzialistisch, existentialistisch
egzystencjalizm m tylko lp Existenzialismus m (-, tylko lp), Existentialismus m
(-, tylko lp)
egzystencjaln|y przym existenzial, existenziell; filozofia ~a Existenz(ial)philosophie ż; le˛k ~y existenzielle Angst ż;
pytanie ~e existenzielle Frage ż
egzyst|ować ndk npch ksia˛żk. (utrzymywać
sie˛) existieren, leben
(istnieć) existieren,
bestehen*; ~ować w czyjejś świadomości in jmds Bewusstsein existieren
eh wykrz ? ech
EIB (= Europejski Bank Inwestycyjny)
EIB (= Europäische Investionsbank ż)
EIM (= Europejski Instytut Monetarny)
EWI (= Europäisches Geldinstitut n)
ej wykrz pot. (h)ey! pot.; ej ty! podejdź tu!
(h)ey du! komm mal (hier)her!
ejakulacj|a ż ksia˛żk. Ejakulation ż (-, -en)
ksia˛żk.; Samenerguss m
ejże wykrz pot. na! pot.; ~, co sie˛ tu
dzieje? na, was ist hier los?
EKG, ekg. (= elektrokardiogram) EKG n,
(= Elektrokardiogramm n)
ekier|ka ż Winkelmaß n, Zeichenwinkel m
(sportowa, ratunkowa) Mannekip|a ż
schaft ż (-, -en); Equipe ż (-, -en) CH;
(filmowa, specjalistów) Team n (-s, -s); ~a
poszukiwawcza Suchtrupp m; ~a rza˛dowa pot., Polit. Regierungskabinett n
pot. (grupa) Bande ż (-, -n) pejor., żart.;
przyszli cała˛ ~a˛ sie sind mit der ganzen Bande gekommen
ksia˛żk. [sztuka,
eklektyczn|y przym
architektura] eklektisch Filoz. eklektizistisch
E
eklektyk
eklekty|k m ksia˛żk. Eklektiker m (-s, -),
-in ż (-, -nen)
eklektyzm m tylko lp Filoz. Eklektizismus m (-, tylko lp) Szt. Eklektik ż (-, tylko lp)
ekle|r m Kulin. Eclair n (-s, -s) (suwak)
Reißverschluss m; kurtka zapinana na
~r Jacke ż mit Reißverschluss
ekler|ka ż, ~ek m Eclair n (-s, -s)
eko- w wyrazach złożonych öko-, Öko-;
ekopolityka Ökopolitik ż; ekosfera Ökosphäre ż
(specjalista) Ökologe m
ekolo|g m
(-n, -n), Ökologin ż (-, -nen) pot. (działacz)
Umweltschützer m, -in ż; Öko m (-s, -s)
pot., żart.
ekologi|a ż tylko lp
Nauk. Ökologie ż
pot. (ochrona środowiska) Um(-, tylko lp)
weltschutz m
ekologicznie przysł ökologisch, in ökologischer Hinsicht
(dotycza˛cy ekologii)
ekologiczn|y przym
[badania, warunki] ökologisch, Umwelt-;
katastrofa ~a Umweltkatastrophe ż,
(zwia˛zany
ökologische Katastrophe ż
z ochrona˛ środowiska) [polityka, edukacja]
Umwelt-; partia ~a Umweltpartei ż;
ruch ~y Ökobewegung ż
(przyjazny dla
środowiska) [produkty, paliwo] umwelt(naturalny) [rolfreundlich, ökologisch
nictwo] Öko-, Bio-; żywność ~a Biolebensmittel lm; z upraw ~ych [warzywa,
owoce] aus ökologischem a. biologischem
Anbau
ekonom m Verwalter m (-s, -); Ökonom m (-en, -en) przest.
ekonomi|a ż tylko lp
(nauka) Wirtschaftswissenschaft ż, Ökonomie ż
(-, -n); ~a polityczna Volkswirtschaftslehre ż (oszcze˛dność) Ökonomie ż (-, tylko lp), Sparsamkeit ż (-, -en); ~a je˛zyka
Sprachökonomie ż
(pod wzgle˛dem
ekonomicznie przysł
gospodarczym) [konkurencyjny] wirtschaftlich, ökonomisch; uniezależnić sie˛ ~
sich wirtschaftlich unabhängig machen
(oszcze˛dnie) [żyć, pracować] ökonomisch,
sparsam; ~ gospodarować ökonomisch
wirtschaften, haushalten
ekonomicznoś|ć ż tylko lp (produkcji,
planu) Wirtschaftlichkeit ż (-, tylko lp)
(gospodarczy)
ekonomiczn|y przym
[rozwój] wirtschaftlich; [kryzys, studia]
Wirtschafts-; wzrost ~y Wirtschafts(oszcze˛dny) [samochód]
wachstum n
sparsam; [działanie] ökonomisch
ekonomi|ka ż tylko lp (nauka) Ökonomik ż (-, tylko lp), Wirtschaftswissenschaften lm; ~ka pracy/rolnictwa Arbeits-/
Agrarökonomik ż; ~ka przedsie˛biorstwa Betriebswirtschaft ż pot. (gospodarka) Wirtschaft ż (-, -en), Ökonomik ż
(-, tylko lp)
ekonomi|sta m, ~stka ż Wirtschaftswissenschaftler m, -in ż; (przedsie˛biorstwa)
Betriebswirt m, -in ż
134
ekorozw|ój m tylko lp Ökoentwicklung ż,
ökologische Entwicklung ż (-, -en)
ekosystem m Biol., Ekol. Ökosystem n
ekoturysty|ka ż tylko lp Ökotouristik ż,
sanfter Tourismus m (-, tylko lp)
ekran m (kinowy) Leinwand ż; ~ panoramiczny Breitwand ż; gwiazda ~u przen.
Filmstar m; przenieść na ~ verfilmen,
auf die Leinwand bringen [powieść];
wchodzić na ~y [film] in die Kinos
(telewizyjny, komputerowy) Bildkommen
schirm m (-[e]s, -e), Monitor m (-s, -e
a. -en); na ~ie telewizora auf dem
Fernsehbildschirm; na małym ~ie auf
Techn.
dem Bildschirm, im Fernsehen
Schirm m (-[e]s, -e); ~ dźwie˛kochłonny Schallschirm m, Schallschutz m;
~ ochronny Schutzschirm m
ekranizacj|a ż Verfilmung ż (-, -en); ~a
trylogii Tolkiena Verfilmung der Tolkien-Trilogie
ekraniz|ować ndk pch verfilmen [powieść, sztuke˛]
(wyposażony w ekran)
ekranow|y przym
[urza˛dzenie, filtr] Bildschirm-, Monitor-;
klawiatura ~a Komput. Bildschirmtastatur ż, Monitortastatur ż (filmowy) [idol]
Leinwand-, Kino-; adaptacja ~a Verfilmung ż; ~a wersja Filmversion ż, Kinoversion ż; jej ~y partner ihr Leinwandpartner m, ihr Filmpartner m
eks- w wyrazach złożonych Ex-; eksma˛ż
Exmann m; eksminister Exminister m
ekscelencj|a ż ksia˛żk. Exzellenz ż (-, -en);
Jego Ekscelencja ambasador Francji
seine Exzellenz der Botschafter von
Frankreich
ekscentrycznie I przysł st [zachowywać
sie˛] exzentrisch ksia˛żk.; überspannt
II przysł Astron., Mat. exzentrisch
(ekscenekscentrycznoś|ć ż tylko lp
tryzm) Exzentrik ż (-, tylko lp) ksia˛żk.;
Astron.,
Überspanntheit ż (-, tylko lp)
Mat. Exzentrizität ż (-, -en)
ekscentryczn|y I przym st [strój, zachowanie] exzentrisch ksia˛żk.; überspannt
II przym Astron., Mat. exzentrisch
ekscentry|k m, ~czka ż Exzentriker m
(-s, -), -in ż (-, -nen)
eksces m zw lm ksia˛żk. Exzess m (-es, -e)
ksia˛żk., Ausschweifung ż (-, -en) ksia˛żk.; po
meczu doszło do ~ów nach dem Spiel
kam es zu Ausschreitungen
ekscytacj|a ż tylko lp ksia˛żk. Aufregung ż
(-, -en), Erregung ż (-, -en); popadać
w ~e˛ in Aufregung geraten
ekscyt|ować ndk ksia˛żk. I pch erregen,
reizen; ta ksia˛żka ~uje wielu czytelników das Buch reizt viele Leser
II ekscytować sie˛ sich auf»«regen; sich
echauffieren ksia˛żk.; ~ować sie˛ gra˛ sich
über das Spiel echauffieren a. aufregen;
nie ma sie˛ czym ~ować es gibt keinen
Grund zur Aufregung
ekscytuja˛c|y przym [podróż, film] spannend, aufregend
ekspedycja
ekshibicjoni|sta m, ~stka ż Psych.
Exhibitionist m (-en, -en), -in ż (-, -nen)
ekshibicjonistyczn|y przym [skłonność,
upodobanie] exhibitionistisch
ekshibicjonizm m Psych. Exhibitionismus m (-, tylko lp) także przen.
ekshumacj|a ż Exhumierung ż (-, -en)
ekshum|ować dk, ndk pch exhumieren
[zwłoki]
ekskluzywnoś|ć ż tylko lp Exklusivität ż (-, tylko lp) ksia˛żk.
ekskluzywn|y przym st [szkoła, sklep]
exklusiv; ~y apartament exklusives
Apartment n
ekskomuni|ka ż Exkommunikation ż
(-, -en), Kirchenbann m; obłożyć kogoś
~ka˛ a. poddać kogoś ~ce jmdn exkommunizieren a. mit dem Kirchenbann
belegen
ekskomunik|ować dk, ndk pch exkommunizieren
ekskrement|y tylko lm ksia˛żk. Exkremente lm ksia˛żk.
ekslibris m ksia˛żk. Exlibris n (-, -)
eksmisj|a ż Exmission ż (-, -en), Zwangsräumung ż; nakaz ~i Räumungsbefehl m; dokonać ~i lokatorów die Mieter zwangsräumen
eksmisyjn|y przym [nakaz, poste˛powanie]
Räumungs-; wyrok ~y Räumungsurteil n
eksmit|ować dk, ndk pch exmittieren,
zwangsräumen [mieszkańców]
ekspande|r m Sport Expander m (-s, -)
ekspansj|a ż tylko lp Polit. Expansion ż
(-, -en), Expandieren n (-s, tylko lp); ~a
gospodarcza/kulturalna wirtschaftliche/
kulturelle Expansion; ~a niemiecka na
wschód Hist. der deutsche Drang m nach
Osten; ~a terytorialna territoriale Expansion Fiz. Ausdehnung ż (-, -en)
ekspansjonistyczn|y przym [polityka,
tendencja] Expansions-, expansionistisch;
da˛żenia ~e Expansionsbestrebungen lm
ekspansjonizm m tylko lp Expansionspolitik ż
Polit. Exekspansywnoś|ć ż tylko lp
ksia˛żk. (charakteru) Heftigpansivkraft ż
keit ż (-, tylko lp)
Polit. Expansiekspansywn|y przym
ons-; polityka ~a expansive Politik ż
ksia˛żk. (wybuchowy) [charakter] aufbrausend, leicht erregbar; [osoba] unbeherrscht, hitzköpfig
ekspatriacj|a ż tylko lp ksia˛żk. Ausbürgerung ż (-, -en); Expatriation ż (-, -en) ksia˛żk.
ekspedien|t m, ~tka ż Verkäufer m
(-s, -), -in ż (-, -nen)
ekspedi|ować dk, ndk pch ksia˛żk. expedieren spec.; ab»«senden [towary, przesyłki]
ekspedycj|a ż
(wyprawa) Expedition ż
(-, -en); ~a karna/wojskowa Straf-/Militärexpedition ż; ~a naukowa Forschungsreise ż, Forschungsexpedition ż;
~a na Antarktyde˛ Antarktisexpedition ż
(dział przedsie˛biorstwa) Versandabtei-
ekspedycyjny
lung ż, Poststelle ż
tylko lp (wysyłanie)
Versand m (-[e]s, tylko lp), Abfertigung ż
(-, -en); ~a towarów Warenversand m
(zwia˛zany z wyekspedycyjn|y przym
syłaniem towarów) [firma] Versand-, Expeditions-; dział ~y Versandabteilung ż,
Expeditionsabteilung ż (dotycza˛cy wyprawy) [badania] Expeditions-; grupa ~a
Expeditionsgruppe ż
eksperc|ki przym [zespół, system] Experten-; komisja ~ka Expertenkommission ż
eksper|t m Experte m (-n, -n), Expertin ż
(-, -nen), Sachverständige m, ż odm przym
(-n, -n); ~t w dziedzinie medycyny
sa˛dowej Experte für Gerichtsmedizin,
Experte auf dem Gebiet der Gerichtsmedizin; komisja ~tów Expertenausschuss m, Expertengremium n
ekspertyz|a ż ksia˛żk. Expertise ż (-, -n),
Gutachten n (-s, -); ~a lekarska ärztliches Gutachten; oddać coś do ~y etw
+ A zur Begutachtung vorlegen; przeprowadzić ~e˛ eine Expertise vorlegen,
ein Gutachten anfertigen; ~a potwierdziła autentyczność obrazu die Expertise bestätigte die Echtheit des Bildes
eksperymen|t m (doświadczenie) Experiment n (-[e]s, -e); ~ty na zwierze˛tach
Tierversuche lm; przeprowadzać ~t ein
(próba) VerExperiment durchführen
such m (-[e]s, -e), Experiment n (-[e]s, -e);
~t literacki literarisches Experiment
eksperymentalnie przysł [opracować,
udowodnić] experimentell
eksperymentaln|y przym [szkoła, teatr]
experimentell, experimental; kino ~e
experimentelles Kino n
eksperymentato|r m Experimentator m
(-s, -en), -in ż (-, -nen)
(robić
eksperyment|ować ndk npch
doświadczenia) Experimente durch»«führen
(na kimś/czymś an jmdm/etw + D);
~ować na zwierze˛tach Experimente an
Tieren durchführen, Tierversuche anstellen (podejmować próby) experimentieren (z czymś mit etw + D); ~ować
z narkotykami mit Drogen experimentieren; teatr ~uja˛cy experimentelles
Theater n, Experimentiertheater n
ekspiacj|a ż tylko lp ksia˛żk. Sühne ż (-, -n)
ksia˛żk. (za coś für etw + A)
eksploatacj|a ż tylko lp ksia˛żk. (wydobywanie) Abbau m (-[e]s, tylko lp), Förderung ż (-, -en); ~a ropy naftowej Erdölförderung ż, Erdölgewinnung ż; ~a we˛gla Abbau von Kohle, Kohleförderung ż;
~a złóż siarki der Abbau von a. der
(urza˛dzeń, sprze˛tu)
Schwefelvorkommen
Nutzung ż (-, -en); ~a maszyny die
Nutzung der Maschine; oddać coś do
~i etw + A in Betrieb nehmen; wycofać
coś z ~i etw + A aus dem Betrieb neh(wyzysk) Ausbeutung ż (-, -en),
men
Ausnutzung ż (-, tylko lp); ~a ludzi
ekspresyjnie
135
i ziemi Ausbeutung von Land und
Mensch
eksploatacyjn|y przym ksia˛żk. (zwia˛zany
z wydobywaniem bogactw naturalnych) [głe˛bokość,
prace] Abbau-; gospodarka ~a Abbauwirtschaft ż (zwia˛zany z użytkowaniem urza˛dzeń) [próba, test] Betriebs-; koszty ~e
Betriebskosten lm; materiały ~e Ver(zwia˛zany z wybrauchsmaterialien lm
zyskiem) [cele] Ausbeutungs-; polityka ~a
Ausbeutungspolitik ż
(wyeksploat|ować ndk ksia˛żk. I pch
dobywać) ab»«bauen, fördern [złoże, mi(użytkować) benutzen [budynki,
nerały]
(wyzyskiwać) aus»«beuten,
maszyny]
aus»«nutzen [pracownika, niewolników]
(nadużywać) überstrapazieren [pomysły,
sprze˛t]
II eksploatować sie˛ (przeme˛czać sie˛) sich
überanstrengen
(wybucheksplod|ować dk, ndk npch
na˛ć) [bomba, ładunek] explodieren (+ s)
ksia˛żk., przen. (dać ujście uczuciom) explodieren (+ s); jej nienawiść w końcu
~owała ihr Hass brach schließlich aus
ihr heraus
eksploracj|a ż ksia˛żk. Erforschung ż
(-, -en), Untersuchung ż (-, -en)
eksploracyjn|y przym ksia˛żk. [prace, wyprawa] Forschungs-; technika ~a Forschungstechnik ż, Explorationstechnik ż
eksplorato|r m ksia˛żk. Forscher m (-s, -),
-in ż (-, -nen)
eksplor|ować ndk pch ksia˛żk. erforschen,
untersuchen [jaskinie˛, teren]
(wybuch) Explosion ż
eksplozj|a ż
(-, -en); ~a atomowa Atomexplosion ż
przen. (gwałtowny przypływ) Explosion ż
(-, -en), Ausbruch m (-[e]s, ‚e); (gwałtowny
wzrost) Explosion ż (-, -en), Boom m (-s, -s);
~a demograficzna demographische Explosion, die Explosion der Bevölkerungszahlen; ~a uczuć Explosion der Gefühle,
Gefühlsausbruch m
ekspona|t m Exponat n (-[e]s, -e), Ausstellungsstück n; wystawić ~ty Exponate ausstellen
ksia˛żk. (prezentoekspon|ować ndk pch
wać) aus»«stellen, zeigen [rzeźbe˛, obraz]
ksia˛żk. (podkreślać) exponieren ksia˛żk.;
Fot. bezur Schau stellen [uczucia]
lichten [klisze˛]
ksia˛żk. (nieosłoeksponowan|y przym
nie˛ty) [placówka, posterunek] exponiert;
wyraźnie ~y napis deutlich sichtbare
(ważny) [pozycja społeczna]
Aufschrift ż
exponiert, maßgebend; zajmować ~e
stanowisko eine Schlüsselstellung einnehmen a. innehaben
ekspor|t m tylko lp Export m (-[e]s, tylko lp), Ausfuhr ż (-, tylko lp); ~t we˛gla
Export von Kohle, Kohleexport m; ~t
żywności Export von Lebensmitteln,
Lebensmittelexport m; dochody z ~tu
Exporteinnahmen lm; towary na ~t
Exportwaren lm, Ausfuhrwaren lm; mie˛-
so przeznaczone na ~t Exportfleisch n;
zakaz ~tu Exportverbot n, Ausfuhrverbot n; produkować coś na ~t etw + A
für den Export produzieren a. herstellen
eksporte|r m Exporteur m (-s, -e), -in ż
(-, -nen)
eksport|ować ndk pch exportieren,
aus»«führen [odzież, we˛giel]; ~ujemy nasze towary do wielu krajów wir exportieren unsere Produkte in viele Länder,
wir führen unsere Produkte in viele
Länder aus
eksportow|y przym [produkt, handel]
Export-, Ausfuhr-; produkcja ~a Exportproduktion ż; towar ~y Exportware ż, Ausfuhrware ż
ekspozycj|a ż ksia˛żk. (wystawa) Ausstellung ż (-, -en); ~a muzealna Museumsksia˛żk. (budynku, stoku) Laausstellung ż
ge ż (-, -n); południowa/północna ~a
Süd-/Nordlage ż
Literat., Muz. Exposition ż (-, -en) Fot. Belichtung ż (-, -en),
Belichtungszeit ż
(oddział) (Zweig)Nieekspozytu|ra ż
derlassung ż (-, -en), Zweigstelle ż (-, -n);
Expositur ż (-, -en) A; ~ra firmy za
granica˛ Firmenfiliale ż a. Firmennie(przedstaderlassung ż im Ausland
wicielstwo) Vertretung ż (-, -en), Geschäftsstelle ż
pot. (usługa) Eildienst m
ekspres m
(-es, -e), Expressdienst m; wysłać ~em
als Eilbrief schicken
(przesyłka) Eilbrief m (-[e]s, -e) (pocia˛g) Expresszug m
(-[e]s, ‚e); Fernschnellzug m (-[e]s, ‚e) A;
pojechał ~em do Krakowa er fuhr mit
dem Express nach Krakau (do parzenia
kawy) Kaffeemaschine ż; kawa z ~u
Espresso m
(wyraz)
ekspresj|a ż tylko lp ksia˛żk.
Ausdruck m (-[e]s, tylko lp); Expression ż
(-, -en) ksia˛żk.; środki ~i Ausdrucksmit(ekspresyjność) Ausdruckskraft ż;
tel lm
~a słowna verbale Ausdruckskraft; środek ~i artystycznej künstlerisches Ausdrucksmittel n; z ~a˛ mit viel Ausdruck
ekspresjoni|sta m, ~stka ż Expressionist m (-en, -en), -in ż (-, -nen)
ekspresjonistyczn|y przym [malarstwo,
artysta] expressionistisch
ekspresjonizm m tylko lp Expressionismus m (-, tylko lp)
ekspresowo przysł [zrobić] blitzschnell
pot.
ekspresow|y przym [przesyłka] Express-,
Eil-; [usługa] Express-, Schnell-; [pocia˛g] Schnell-; ~e czyszczenie odzieży
Schnellreinigung ż, Expressreinigung ż;
herbata ~a Beuteltee ż; poła˛czenie
~e mie˛dzy Warszawa˛ a Gdańskiem
Schnellverbindung ż zwischen Warschau
und Danzig; w ~ym tempie im Eiltempo
ekspresy|jnie, ~wnie przysł st ksia˛żk.
[grać, czytać] expressiv ksia˛żk.; ausdrucksvoll
E
ekspresyjność
ekspresy|jność, ~wność ż tylko lp
ksia˛żk. Expressivität ż (-, tylko lp), Ausdruckskraft ż
ekspresy|jny, ~wny przym ksia˛żk. [głos,
aktorstwo] expressiv ksia˛żk.; ausdrucksstark
ekstatycznie przysł ksia˛żk. [śpiewać, opowiadać] ekstatisch
ekstatyczn|y przym ksia˛żk. [taniec, nastrój]
ekstatisch
ekstaz|a ż tylko lp (uniesienie) Ekstase ż
(-, -n), Verzückung ż (-, -en); być w stanie
~y in Ekstase sein; popadać w ~e˛ in
Ekstase geraten; wprowadzić kogoś
w stan ~y jmdn in einen Zustand der
pot. (narkotyk) EcstaEkstase versetzen
sy n (-, tylko lp); (tabletka) Ecstasy ż (-, -s)
ekstensywn|y przym ksia˛żk. extensiv
ksia˛żk.; ~a gospodarka rolna extensive
Landwirtschaft ż
eksterminacj|a ż ksia˛żk. Ausrottung ż
(-, -en), Extermination ż (-, -en); ~a
ludności die Ausrottung der Bevölkerung
ekstermin|ować ndk pch ksia˛żk. aus»«rotten, vernichten [ludność]
ekstern, ~ista m, ~istka ż Externe m, ż
odm przym (-n, -n); Externist m (-en, -en),
-in ż (-, -nen) A
eksternistyczn|y przym [studia] Fern-;
[student] extern; egzamin ~y externe
Prüfung ż; system ~y Fernstudiumsystem n
eksterytorialnoś|ć ż tylko lp Polit., Prawo
Exterritorialität ż (-, tylko lp)
eksterytorialn|y przym [budynek, obszar]
exterritorial
(dodatkowy)
ekstra I przym ndm pot.
[fundusze, środki] Extra-, Zusatz-; wydatki
~ Extraausgaben lm, Zusatzausgaben lm
(świetny) [jedzenie, koncert] toll pot., stark
pot.
II przysł pot. (dodatkowo) [dostać, zarobić]
extra, zusätzlich; zapłacić komuś ~
jmdn extra bezahlen
(świetnie) [wygla˛dać] super pot., toll pot.; było ~ es war
super a. toll
III wykrz pot. super! pot., cool! pot.
IV ekstra- w wyrazach złożonych extra-,
Extra-; ekstragalaktyczny extragalaktisch; ekstranowoczesny supermodern
ekstradycj|a ż Auslieferung ż (-, -en);
wniosek o ~e˛ Auslieferungsantrag m
ekstradycyjn|y przym [prawo, wniosek]
Auslieferungs-; proces ~y Auslieferungsverfahren n
ekstrah|ować ndk pch extrahieren
ekstrakcj|a ż Med. Extraktion ż (-, -en)
Chem. Extrahieren n (-s, tylko lp), Extraktion ż (-, -en)
ekstrakcyjn|y przym [aparat, metoda]
Extraktions-, extraktiv; benzyna ~a Extraktionsbenzin n
ekstraklas|a ż erste Liga ż (-, Ligen),
höchste Spielklasse ż; ~a piłkarska Bundesliga ż; światowa ~a Weltliga ż
136
ekstrak|t m Chem. Extrakt m (-[e]s, -e),
Auszug m (-[e]s, ‚e) (z czegoś aus
etw + D); ~t leczniczy Heilextrakt m;
~t bulionu Fleischextrakt m
ksia˛żk.,
przen. (istota rzeczy) Wesen n (-s, -), Essenz ż
(-, -en); ~t myśli ludzkiej das Wesen des
menschlichen Denkens
ekstrapolacj|a ż tylko lp ksia˛żk., Mat.
Extrapolieren n (-s, tylko lp), Extrapolation ż (-, -en)
ekstrapol|ować ndk pch ksia˛żk. extrapolieren [wartości, wynik]
ekstrawagancj|a ż ksia˛żk. Extravaganz ż
(-, -en); ubierać sie˛ bez ~i sich nicht
extravagant kleiden
ekstrawaganc|ki przym ksia˛żk. [osoba,
strój] extravagant
ekstrawagancko przysł [ubierać sie˛, zachowywać sie˛] extravagant
ekstrawerty|k m, ~czka ż ksia˛żk. extrovertierter a. extravertierter Mensch m
(-en, -en)
ekstrem|a ż pot. Hardliner lm, Extremisten lm; polityczna ~a politische Hardliner
ekstremalnie przysł extrem; ~ wysokie
ceny extrem hohe Preise lm; ich pogla˛dy
różnia˛ sie˛ ~ ihre Ansichten unterscheiden sich radikal
(skrajny)
ekstremaln|y przym ksia˛żk.
[pogla˛dy, zachowanie] extrem, radikal
(trudny) [warunki, sytuacja] extrem;
sporty ~e Extremsportarten lm
ekstremi|sta m, ~stka ż ksia˛żk. Extremist m (-en, -en), -in ż (-, -nen)
ekstremistyczn|y przym ksia˛żk. [zachowanie, skłonność] extremistisch
ekstremizm m tylko lp ksia˛żk. Extremismus m (-, Extremismen); ~ polityczny
politischer Extremismus; jego ~ w pogla˛dach na sztuke˛ seine radikalen Ansichten lm über (die) Kunst
ksia˛żk. (skrajność) Extekstrem|um n
rem n (-s, -e) Mat. Extremwert m, Extremum n (-s, Extrema); ~um funkcji
Extremum der Funktion
ekumeniczn|y przym [ruch, nabożeństwo]
ökumenisch
ekumenizm m tylko lp Ökumenismus m
(-, tylko lp), Ökumene ż (-, tylko lp)
Ekwado|r m Ecuador n (-s, tylko lp)
ekwilibrystyczn|y przym
[pokazy,
ćwiczenia] äquilibristisch, equilibristisch
ksia˛żk., przen. [konwersacja] geschickt
geführt
(akrobatyka)
ekwilibrysty|ka ż tylko lp
Äquilibristik ż (-, tylko lp), Equilibristik ż
(-, tylko lp), Gleichgewichtskunst ż; dać
pokaz ~ki einen Balanceakt vorführen
ksia˛żk., przen. (zre˛czność) Geschicklichkeit ż (-, tylko lp); ~ka słowna sprachlicher Balanceakt m; dokonywać cudów
~ki einen (wahren) Hochseilakt vollführen
elegant
ekwipun|ek m tylko lp Ausrüstung ż
(-, -en); ~ek turystyczny Campingzubehör n, Campingausstattung ż
ekwiwalen|t m ksia˛żk.
(równowartość)
Gegenwert m, Äquivalent n (-[e]s, -e); ~t
pienie˛żny Geldwert m; ~t w gotówce/
naturze Gegenwert in Bargeld/Na(odpowiednik) Äquivalent n
turalien
(-[e]s, -e), Ersatz m (-es, tylko lp); ~t białka
zwierze˛cego ein Ersatz für tierisches
Je˛z. Äquivalent n (-[e]s, -e);
Eiweiß
polski ~t niemieckiego idiomu das
polnische Äquivalent für das deutsche
Idiom
ksia˛żk. (odpoekwiwalentn|y przym
wiedni) äquivalent ksia˛żk.; gleichwertig
(do czegoś zu etw + D); ża˛dać ~ej
rekompensaty eine gleichwertige EntJe˛z. [tłumaczenie]
schädigung fordern
äquivalent
elabora|t m ksia˛żk., pejor. Elaborat n (-[e]s,
-e) pejor., Machwerk n (-[e]s, -e) pejor.;
pisać ~ty Elaborate verfassen
elan|a ż tylko lp Włók. Elana ż (-, tylko lp);
& Trevira n (-, tylko lp)
elanobawełn|a ż tylko lp Poly-Baumwolle ż, Polyester-Baumwollmischung ż
elastik m tylko lp pot. Elastik n (-s, -s) a. ż
(-, -en)
elastycznie przysł st [reagować] elastisch,
flexibel; [poruszać sie˛, chodzić] elastisch,
biegsam
(gumy, kroku)
elastycznoś|ć ż tylko lp
przen. (zachowania,
Elastizität ż (-, -en)
pogla˛dów) Flexibilität ż (-, tylko lp); ~ć
cen Preisflexibilität ż; ~ć czasu pracy
Arbeitszeitflexibilität ż
(podaży, popytu)
Flexibilität ż (-, tylko lp)
elastyczn|y przym
[kostium, tkanina]
elastisch, dehnbar; bandaż ~y elastische
[chód, krok] elastisch
przen.
Binde ż
[pogla˛dy, plan] flexibel; ~y system cen
flexibles Preissystem n
Elbla˛g m Elbing n (-s, tylko lp)
eldora|do n, n ndm tylko lp ksia˛żk. (El)Dorado n (-s, -s)
elegancik m iron. Geck m (-en, -en) pejor.,
Modenarr m pejor.
elegancj|a ż tylko lp Eleganz ż (-, tylko lp);
ubierać sie˛ z ~a˛ sich geschmackvoll
a. elegant kleiden
eleganc|ki przym
[człowiek, ukłon]
elegant, vornehm; [strój, garnitur] elegant,
schick; [bal, mieszkanie] fein; był bardzo
~ki wobec kobiet er war Frauen gegen(sprytny) [plan,
über sehr charmant
rozwia˛zanie] elegant
elegancko przysł elegant, geschmackvoll;
~ ubrany elegant angezogen a. gekleidet;
zachowywać sie˛ ~ sich elegant benehmen a. verhalten
elegan|t m
(dbaja˛cy o wygla˛d) eleganter
Herr m (-[e]n, -en), modebewusster
pot., iron. (strojniś)
Mann m (-[e]s, ‚er)
Geck m (-en, -en) iron., pejor.