Czółno modyfikowane z Majdanu Zbidniowskiego

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku
Czółno modyfikowane z Majdanu Zbidniowskiego
Numer inwentarza: CMM/ŻŚ/105
Tytuł: Czółno modyfikowane z Majdanu Zbidniowskiego
Autor: Tadeusz Kowalik
Czas powstania: 1933
Rodzaj: etnografia, technika
Miejsce powstania: Majdan Zbidniowski koło Stalowej Woli, Polska
Miejsce pozyskania: Majdan Zbidniowski koło Stalowej Woli, Polska
Materiał: drewno
Technika: szkutnictwo
Dział: HISTORIA ŻEGLUGI ŚRÓDLĄDOWEJ
Darczyńca: Tadeusz Kowalik z Majdanu Zbidniowskiego (1979 r.)
Lokalizacja: magazyn
Data dodania: 29/08/2012
Bibliografia: Jerzy Litwin, Polskie szkutnictwo ludowe XX w., Prace Centralnego Muzeum
Morskiego w Gdańsku, tom X, Gdańsk 1995, s. 86–87.
Opis: Czółno to dobrze reprezentuje cechy łodzi budowanych nad Sanem. Ma
charakterystyczny kształt niecki stopniowo rozszerzającej się od dziobu do rufy.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. wycofujący się polscy żołnierze
wykorzystali czółno do przeprawy przez San. Następnie zostało ono przecięte,
aby uniemożliwić nieprzyjacielowi pościg. Właściciel łodzi postanowił ją
naprawić oraz poprawić jej stateczność i wyporność. W tym celu przeciął
jeszcze obie połówki wzdłuż osi symetrii i dopasował centralnie biegnącą
klepkę, poszerzając dno o 14 cm. Tak utworzony kadłub usztywnił dwiema
grodziami, czterema wręgami i sześcioma dennikami. Zgodnie z tradycyjną
techniką wszystkie styki uszczelniono pasami mchu, dociskanego listewkami z
jałowca i mocowanymi skobelkami, tzw. żabkami. Mimo tej naprawy i
modyfikacji nie nadawało się do dalszej eksploatacji, gdyż bardzo
przepuszczało wodę. Zawieszono je więc pod dachem szopy. Zabytek ten jest
przykładem sposobu modyfikacji czółna i obrazuje ideę powiększania dłubanki
w płaszczyźnie poziomej. Podobnie mogło być przed wiekami nad Sanem,
kiedy czółna zastępowano łodziami klepkowymi.
Strona 1 z 1