Powietrze atmosferyczne - Wojewódzki Inspektorat Ochrony

Transkrypt

STAN ŚRODOWISKA NATURALNEGO
ORAZ JEGO ZAGROŻENIA
W POLSKO-UKRAIŃSKIM OBSZARZE
TRANSGRANICZNYM
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie
www.wios.rzeszow.pl
STAN ŚRODOWISKA NATURALNEGO ORAZ JEGO
ZAGROŻENIA W POLSKO-UKRAIŃSKIM
OBSZARZE TRANSGRANICZNYM
• Współpraca transgraniczna.
• Powietrze atmosferyczne:
– sieci pomiarowe,
– problemy transgraniczne.
• Wody powierzchniowe:
– monitoring jakości wód,
• Gospodarka odpadami:
– transgraniczne przemieszczanie odpadów,
• Transport towarów niebezpiecznych.
• Działalność kontrolna IOŚ.
• Obszary przyrody prawnie chronionej.
• Propozycje współpracy w ochronie środowiska.
WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA
¾ Współpraca międzynarodowa z Ukrainą:
Podstawa współpracy - umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej
i Rządem Ukrainy o współpracy w dziedzinie gospodarki wodnej na wodach
granicznych, sporządzona w Kijowie w dniu 10 października 1996r.
¾ Współpraca transgraniczna pomiędzy służbami inspekcyjnymi ochrony środowiska
Polski i Ukrainy obejmuje:
wspólne badania wód granicznych,
wymianę informacji o sytuacji ekologicznej na terenach przygranicznych, w tym
w przypadku wystąpienia zagrożeń nadzwyczajnych,
zapobieganie potencjalnym zagrożeniom środowiska,
wspólne szkolenia i ćwiczenia.
JAKOŚĆ ŚRODOWISKA NA
TERENACH PRZYGRANICZNYCH
POWIETRZE
ATMOSFERYCZNE
Powietrze atmosferyczne
we wschodniej strefie
przygranicznej monitorowane
jest w ramach Państwowego
Monitoringu Środowiska na
stacjach pomiarowych:
Zbereże
Horyniec Zdrój
Dorohusk
Jarosław
Hrubieszów
Przemyśl (2 stacje)
Tomaszów
Lubelski
Ustrzyki Dolne
Czarna
POWIETRZE ATMOSFERYCZNE
ZAKRES POMIAROWY
¾ Dorohusk - manualne pomiary SO2, NO2, PM10 - funkcjonowała w latach
1996-2006.
¾ Hrubieszów – manualne pomiary SO2,
w latach 1996-2007 z przerwą w roku 2002.
NO2,
-
funkcjonowała
¾ Tomaszów Lubelski – manualne pomiary SO2, NO2, pył PM10 funkcjonowała w latach 1996-2007.
¾ Zbereże – automatyczne pomiary: SO2, NO2, PM10, NOx, NO, CO, O3 funkcjonowała w latach 1996-2006.
Wizualizacja wyników on-line na stronie : www.wios.lublin.pl
ZAKRES POMIAROWY
¾ Przemyśl
- stacja Plac Dominikański: automatyczne pomiary SO2, NO2, NO, NOx,
benzenu; manualne pomiary pyłu zawieszonego PM10 z oznaczaniem w pyle
arsenu, kadmu, niklu, ołowiu i benzo(a)pirenu; meteo;
- stacja Mickiewicza: automatyczne pomiary pyłu PM10; manualne pomiary
pyłu zawieszonego PM10 z oznaczaniem w pyle arsenu, kadmu, niklu,
ołowiu i benzo(a)pirenu; meteo; stacja uruchomiona przez WIOŚ Rzeszów w
2007 r.;
¾ Horyniec Zdrój - manualne pomiary SO2 i NO2; meteo;
¾ Ustrzyki Dolne, Czarna (do 2007 r.) – manualne pomiary SO2 i NO2;
¾ Jarosław – manualne pomiary SO2 i NO2, PM10 z oznaczaniem w pyle
arsenu, kadmu, niklu, ołowiu i benzo(a)pirenu (pomiary PM10, metali i b(a)p
uruchomione przez WIOŚ Rzeszów w 2007r.);
Wizualizacja wyników on-line na stronie : www.wios.rzeszow.pl
AUTOMATYCZNA STACJA MONITORINGU W PRZEMYŚLU
WIZUALIZACJA WYNIKÓW POMIARÓW
AUTOMATYCZNA STACJA W PRZEMYŚLU
WIZUALIZACJA WYNIKÓW POMIARÓW
AUTOMATYCZNA STACJA BIAŁY SŁUP
DWUTLENEK SIARKI
¾ Wyniki pomiarów stężeń dwutlenku siarki z lat 1996-2007 wskazują na niski
poziom zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego we wschodniej strefie
przygranicznej.
¾ Zanotowane stężenia średnioroczne SO2 w latach 1996-2007 mieściły się
w granicach 0,8 – 28,2 μg/m3 i nie przekraczały ustalonych norm.
¾ W ocenie jakości powietrza wg stref za 2007 r., wszystkie powiaty
przygraniczne zaliczono do klasy A.
WOJEWÓDZTWO
PODKARPACKIE
ROZKŁAD STĘŻEŃ
W 2007 ROKU
DWUTLENEK SIARKI
WOJEWÓDZTWO
PODKARPACKIE
KLASYFIKACJA STREF
DWUTLENEK SIARKI
WOJEWÓDZTWO
LUBELSKIE
KLASYFIKACJA STREF
DWUTLENEK SIARKI
ŚREDNIOROCZNE STĘŻENIA DWUTLENKU SIARKI
W LATACH 1996-2007 NA STACJACH W PRZEMYŚLU, JAROSŁAWIU, HORYŃCU
ZDROJU, USTRZYKACH DOLNYCH I CZARNEJ.
Przemyśl
Jarosław
Horyniec Zdrój
Ustrzyki Dolne
Czarna
30
25
μ g/m
3
20
15
10
5
0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
ŚREDNIOROCZNE STĘŻENIA DWUTLENKU SIARKI
W LATACH 1996-2007 NA STACJACH W TOMASZOWIE LUBELSKIM,
HRUBIESZOWIE, DOROHUSKU i ZBEREŻACH
30
Tomaszów Lub.
Hrubieszów
Dorohusk
Zbereże
25
μg/m³
20
15
10
5
0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
DWUTLENEK AZOTU
¾ Wyniki pomiarów we wschodniej strefie przygranicznej z ostatniego
dziesięciolecia nie wykazały przekroczeń dwutlenku azotu w powietrzu
atmosferycznym.
¾ Wartości stężeń średniorocznych mieściły się w przedziale 1,5 μg/m3
do 30,4 μg/m3 i nie przekraczały ustalonej normy.
¾ W ocenie jakości powietrza wg stref za 2007 r., wszystkie powiaty
przygraniczne zaliczono do klasy A.
WOJEWÓDZTWO
PODKARPACKIE
ROZKŁAD STĘŻEŃ
W 2007 ROKU
DWUTLENEK AZOTU
WOJEWÓDZTWO
PODKARPACKIE
KLASYFIKACJA STREF
DWUTLENEK AZOTU
WOJEWÓDZTWO
LUBELSKIE
KLASYFIKACJA STREF
DWUTLENEK AZOTU
ŚREDNIOROCZNE STĘŻENIA DWUTLENKU AZOTU
W LATACH 1996-2007 NA STACJACH W PRZEMYŚLU, JAROSŁAWIU,
HORYŃCU ZDROJU, USTRZYKACH DOLNYCH I CZARNEJ.
Przemy śl
Jarosław
Hory niec Zdrój
Ustrzy ki Dolne
Czarna
50
μ g/m
3
40
30
20
10
0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
ŚREDNIOROCZNE STĘŻENIA DWUTLENKU AZOTU
HRUBIESZOWIE, DOROHUSKU I ZBEREŻACH
30
Tomaszów Lub.
Hrubieszów
Dorohusk
Zbereże
25
μg/m³
20
15
10
5
0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
PYŁ ZAWIESZONY PM10
¾ Pył zawieszony PM10 stanowi największy problem na terenach
przygranicznych, na obszarze województwa podkarpackiego.
¾ Kilkuletnie badania wykazują przekroczenia norm: średniodobowej i
średniorocznej na obszarze miasta Przemyśla.
¾ Miasto Przemyśl zaliczone zostało do klasy C. Pozostałe powiaty
strefy przygranicznej zaliczono do klasy A.
WOJEWÓDZTWO
PODKARPACKIE
ROZKŁAD STĘŻEŃ
W 2007 ROKU
PYŁ ZAWIESZONY
PM10
WOJEWÓDZTWO
PODKARPACKIE
KLASYFIKACJA STREF
WOJEWÓDZTWO
LUBELSKIE
KLASYFIKACJA STREF
ŚREDNIOROCZNE STĘŻENIA PYŁU PM 10
HRUBIESZOWIE, DOROHUSKU i ZBEREŻACH
wartości średnioroczne
w [μg/m³]
Stężenia Pyłu w latach 1996-2007
35
Tomaszów Lub.
Hrubieszów
Dorohusk
Zbereże
30
25
20
15
10
5
0
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
rok
2003
2004
2005
2006
2007
ŚREDNIOROCZNE STĘŻENIA PYŁU PM10
W LATACH 1997-2007 W PRZEMYŚLU
120
100
μ g/m
3
80
60
50 μg/m3
40
20
0
1997 1998 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
PRZEKROCZENIA NORMY ŚREDNIODOBOWEJ PYŁU PM10
W LATACH 1997-2007 W PRZEMYŚLU
iloś ć pr z e k r oc z e ń
80
60
35 razy/rok
40
20
0
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
NAPRAWCZY PROGRAM OCHRONY
POWIETRZA W PRZEMYŚLU
¾ W 2003 roku strefę miasto Przemyśl
zaliczono do klasy C – opracowano
naprawczy Program Ochrony Powietrza
nPOP
¾ Program przyjęty rozporządzeniem Wojewody
Podkarpackiego z dnia 22 sierpnia 2006 roku.
¾ W celu oceny skuteczności realizacji nPOP w Przemyślu,
WIOŚ w Rzeszowie, w lipcu 2007 roku, uruchomił dodatkową
stację do pomiarów pyłu PM10.
¾ Wyniki pomiarów przekazywane są Wojewodzie Podkarpackiemu i Marszałkowi
Województwa Podkarpackiego oraz udostępniane na stronie internetowej WIOŚ
Rzeszów.
BADANIA W PRZEMYŚLU
¾ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie, prowadzi od
2006 roku w Przemyślu pomiary zanieczyszczeń objętych dyrektywą
2004/107/WE:
benzo(a)pirenu
arsenu,
kadmu,
niklu
¾ Wyniki badań wykazują wysokie stężenia średnioroczne benzo(a)pirenu – od
9,1 do 11,9 ng/m3, przy ustalonym poziomie docelowym - 1 ng/m3.
¾ Stężenia średnioroczne kadmu, niklu, arsenu nie przekroczyły ustalonych dla
nich wartości docelowych.
KLASYFIKACJA STREF
benzo (a) piren
Stężenie średnioroczne wyniosło 9,1 ng/m3
WOJEWÓDZTWO
PODKARPACKIE
KLASYFIKACJA STREF
arsen, kadm, nikiel
WOJEWÓDZTWO
PODKARPACKIE
- PROBLEMY TRANSGRANICZNE NIEMIRÓW
¾ W lipcu 2004 roku, miał miejsce pożar siarki zalegającej na
powierzchni ziemi, na terenie Kopalni Siarki w Niemirowie.
•
Ewakuacja 51 osób z m. Huta Kryształowa (powiat lubaczowski) z uwagi
na gęsty, silnie gryzący dym unoszący się znad pól górniczych.
•
Wizja terenowa na miejscu pożaru (ślady stopionej siarki na powierzchni
3 arów).
•
Prowadzone monitoringowe badania powietrza, gleby i wód nie wykazały
istotnego zanieczyszczenia środowiska. Cykl badawczy został
zakończony, natomiast w Horyńcu Zdroju pozostała stacja do pomiaru
warunków meteo.
W dalszym ciągu istnieje potencjalne zagrożenie wystąpienia
zanieczyszczenia środowiska z uwagi na ograniczony zakres prowadzonych
prac rekultywacyjnych – problem dotyczy ok. 3 tys. otworów
obserwacyjnych i wydobywczych o głębokościach 160-200 m.
- PROBLEMY
TRANSGRANICZNE
-
LOKALIZACJA PUNKTÓW
POMIAROWYCH
NIEMIRÓW
- PROBLEMY TRANSGRANICZNE OŻYDÓW
¾ 16.07.2007r. wykolejenie się pociągu
z płynnym fosforem w miejscowości
Ożydów (w rejonie buskim obwodu
lwowskiego), 120 km na wschód od
granicy z Polską.
¾ Awaria objęła 15 cystern, z których pięć
uległo zapaleniu.
¾ WIOŚ w Rzeszowie i Lublinie przeprowadziły serie badań jakości powietrza, w
zakresie:
pyłu PM10;
fosforu ogólnego w pyle PM10;
fosforu ogólnego i fosforanów w powietrzu;
opadu atmosferycznego na zawartość fosforu ogólnego i fosforanów (stacja
IMGW Włodawa, IMGW Lesko).
Pożar nie miał wpływu na jakość powietrza atmosferycznego na terenach
przygranicznych w Polsce, nie zanotowano podwyższonych stężeń fosforu
ogólnego w pyle PM10 oraz fosforu ogólnego i fosforanów w powietrzu.
POMIAROWYCH
JAKOŚCI POWIETRZA
LEGENDA:
punkt pomiarowy jakości
powietrza (pomiary PM10
i fosfor ogólny)
pomiary METEO
(temperatura, ciśnienie,
wilgotność, opady, prędkość
wiatru)
WOJEWÓDZTWO
PODKARPACKIE
WOJEWÓDZTWO
LUBELSKIE
POMIAROWYCH
JAKOŚCI POWIETRZA
LEGENDA:
punkt pomiarowy jakości
powietrza (fosforany, fosfor ogólny)
pomiary METEO (temperatura,
ciśnienie, prędkość wiatru)
POMIAROWYCH
NA TERENIE UKRAINY
Ангелівка
G-5
G-4
G-3
G-2
W-2
∃
∃
Ож идів
W-3
W-1
Закомар'я
G-1
Під
Punkty poboru próbek:
W – wód powierzchniowych
G – gleb
¾ 21.08.2007r. - pracownicy WIOŚ Rzeszów
udali się w rejon miejscowości Ożydów Ukraina.
¾ Przeprowadzono wizję terenu, dokonano
poboru próbek gleby, wody oraz odcieku do
badań laboratoryjnych.
¾ Analizie poddano próbki wody i gleb
pobrane z punktów:
potok bez nazwy (rów melioracyjny) (W-1),
rzeka Sołotwina dopływ Bugu (W-2),
rzeka Bug zachodni (W-3),
Zakomarnie - tło (G-1),
rejon awarii (G-2 i G-3),
na północ od miejsca awarii (G-4),
Anchiliwka (G-5).
¾ Przeprowadzone badania i analizy w rejonie awarii wykazały:
Brak zanieczyszczenia fosforem wód powierzchniowych (I i II klasa jakości wód
powierzchniowych).
Znaczne obciążenie fosforem gromadzonych odcieków w pobliżu potoku bez
nazwy. Wartości fosforu ogólnego znajdowały się w przedziale
9,22 – 45,2 mg P/l, przy najwyższej dopuszczalnej wartości - 2 mg P/l.
Znacznie podwyższoną zawartość fosforu przyswajalnego w próbkach pobranych
gleb. Najwyższą zawartość fosforu odnotowano w próbce z wsi Anchiliwka 73,3 mgP2O5/100g - gleba znacznie przenawożona fosforem.
Opracowany raport „Wpływ na tereny przygraniczne pożaru pociągu z płynnym
fosforem na Ukrainie” został przekazany stronie ukraińskiej.
JAKOŚĆ ŚRODOWISKA NA TERENACH
PRZYGRANICZNYCH
WODY POWIERZCHNIOWE
¾ Rzeki graniczne po stronie polskiej badane są w ramach Państwowego
Monitoringu Środowiska.
¾ Wyniki badań wykorzystywane są m.in. w działaniach realizowanych
w ramach polsko-ukraińskiej współpracy w zakresie gospodarki wodnej
na wodach granicznych.
¾ W 2007 roku badaniami monitoringowymi objętych było 9 rzek
w 17 punktach pomiarowo-kontrolnych.
W związku z wdrażaniem RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ sieć
monitoringu wód powierzchniowych uległa w ostatnich latach znacznej
modyfikacji (część punktów zmieniła lokalizację, od badań w części
punktów odstąpiono, pojawiły się nowe punkty).
WODY POWIERZCHNIOWE
¾ Badania rzek w ramach dwustronnych porozumień:

Rzeka Bug,
Rzeka Huczwa,
Rzeka Sołokija,
Rzeka Szkło,
Rzeka Wisznia,
¾ Jakość wód w punktach granicznych podlega ocenie na podstawie ustaleń
Programu Polsko – Białorusko – Ukraińskiego TACIS CBC (Projekt BugBiałoruś).
¾ Wszystkie cieki badane w ramach dwustronnych porozumień poddawane
były także ocenie ogólnej w ramach PMŚ.
¾ Badania w ramach PMŚ na pozostałych rzekach granicznych: Wiar,
Lubaczówka, Strwiąż, Rata.
WODY POWIERZCHNIOWE
RZEKI GRANICZNE OBJĘTE BADANIAMI
BADANIA W RAMACH DWUSTRONNYCH POROZUMIEŃ ORAZ PMŚ:
¾ BUG (Kryłłów, Husynne, Zosin, Horodło, Dorohusk),
¾ SOŁOKIJA (Łaszczówka, Wierzbica),
¾ HUCZWA (Gródek),
¾ WISZNIA (Starzawa - od 2007 r. Gaje)
¾ SZKŁO (Budzyń),
BADANIA W RAMACH PMŚ:
¾ LUBACZÓWKA (Budomierz, Szczutków - w 2008 r. odstąpiono od badań, Manasterz,
¾ WIAR (Sierakośce, Stanisławczyk, Przemyśl),
¾ WISZNIA (Nienowice – od 2007 r. Michałówka),
¾ SZKŁO (Wysocko – od 2007 r. Węgry),
¾ STRWIĄŻ (Krościenko)
¾ RATA (objęta badaniami od 2007 r. w m. Prusie).
WODY
POWIERZCHNIOWE
MONITORING WÓD
NA RZEKACH GRANICZNYCH
WODY POWIERZCHNIOWE
RZEKA BUG
www.pl.wikipednia.org
¾ Rzeka płynąca przez terytorium Polski (587 km), Ukrainy i Białorusi.
Długość Bugu wynosi 772 km, powierzchnia zlewni 39 420 km², z czego
w Polsce 19 284 km². Bug jest czwartą co do wielkości rzeką Polski.
¾ Według oceny wykonanej w 2007 roku jakość wód rzeki Bug we
wszystkich granicznych przekrojach pomiarowo – kontrolnych była
niezadowalająca (IV klasa jakości).
WODY POWIERZCHNIOWE
RZEKA HUCZWA
www.pl.wikipednia.org
¾ Rzeka we wschodniej Polsce, lewy dopływ Bugu, płynąca przez powiaty:
tomaszowski i hrubieszowski na obszarach Kotliny Hrubieszowskiej i
Grzędy Sokalskiej, gdzie ma źródła w Justynówce, w okolicach Tomaszowa
Lubelskiego. Długość rzeki wynosi 75 km, a powierzchnia jej dorzecza 1394
km². Huczwa wpada do Bugu w Gródku.
¾ Według oceny wykonanej w 2007 roku jakość wód rzeki Huczwy była
niezadowalająca (IV klasa jakości).
WODY POWIERZCHNIOWE
RZEKA SOŁOKIJA
www.rudazurawiecka.w8w.pl
¾ Rzeka w południowo-wschodniej Polsce i na zachodzie Ukrainy, dopływ
Bugu. Długość rzeki wynosi 71 km, powierzchnia zlewni - 939 km². Rzeka
ma swoje źródła w Polsce, na północ od Tomaszowa Lubelskiego, na
północnych stokach Roztocza. Płynie na południowy wschód, przecinając
granicę polsko-ukraińską. Dolina rzeki w jej dolnym biegu jest w znacznej
części zabagniona.
¾ Według oceny wykonanej w 2007 roku jakość wód rzeki Sołokiji w obydwu
przekrojach (Łaszczówka, Wierzbica) była niezadowalająca (IV klasa
jakości).
WODY POWIERZCHNIOWE
RZEKA SZKŁO
¾ Najbardziej zanieczyszczona rzeka graniczna w województwie podkarpackim ze względu
na bardzo wysoki poziom siarczanów (IV klasa jakości – poziom siarczanów osiąga V
klasę).
¾ Wypływa na Roztoczu po stronie ukraińskiej. Dolny odcinek rzeki o długości
ok. 34 km znajduje się na obszarze województwa podkarpackiego.
¾ Zagrożeniem dla rzeki po stronie ukraińskiej są tereny zdegradowane związane
z eksploatacją odkrywkowej kopalni siarki w Jaworowie.
¾ Wody rzeki wykorzystywano do wypełnienia wyrobiska pokopalnianego (Zbiornik
Jaworowski).
¾ Do zlewni rzeki Szkło po stronie polskiej wprowadzane są ścieki z oczyszczalni
w Laszkach.
WODY POWIERZCHNIOWE
RZEKA WISZNIA
¾ Prawobrzeżny dopływ Sanu.
¾ Źródliska rzeki położone na terytorium Ukrainy.
¾ W Polsce znajduje się dolny bieg rzeki długości ok. 15 km (14% zlewni).
¾ Główne źródła zanieczyszczeń to ścieki komunalne i przemysłowe z terenów
miejskich i wiejskich po stronie ukraińskiej.
¾ W klasyfikacji ogólnej prowadzonej w ramach PMŚ w dwóch punktach
pomiarowo-kontrolnych, wody Wiszni w 2007 roku odpowiadały klasie III w
m. Gaje oraz klasie IV w m. Michałówka (pogorszenie jakości w tym
punkcie).
WODY POWIERZCHNIOWE
RZEKA WIAR
¾ Prawobrzeżny dopływ Sanu.
¾ Źródłowa i środkowa część zlewni w obrębie Pogórza Przemyskiego,
dolna w południowo-wschodniej części Kotliny Sandomierskiej.
¾ Granica państwowa z Ukrainą przecina rzekę w miejscowości Sierakośce.
Wiar płynie 11 km po stronie ukraińskiej i powraca na stronę polską
w rejonie miejscowości Stanisławczyk. Na wysokości Przemyśla Wiar
uchodzi do Sanu.
¾ 50% zlewni Wiaru znajduje się na terytorium Ukrainy.
WODY POWIERZCHNIOWE
RZEKA WIAR
¾ Do końca marca 2006 roku,
znaczącym źródłem zanieczyszczenia
były ścieki z mechaniczno biologicznej oczyszczalni w Przemyślu.
¾ Od kwietnia 2006 roku ścieki z rozbudowanej i zmodernizowanej
oczyszczalni w Przemyślu odprowadzane są do rzeki San w punkcie
znajdującym się powyżej ujścia Wiaru.
¾ Rzeka Wiar badana w 2007 r. w dwóch punktach pomiarowo-kontrolnych:
Sierakośce i Przemyśl, prowadziła wody zadawalającej jakości (III klasa
jakości wód) z uwagi na zanieczyszczenie mikrobiologiczne i wysoki
poziom związków biogennych.
WODY POWIERZCHNIOWE
RZEKA LUBACZÓWKA
¾ Jeden z większych prawobrzeżnych dopływów Sanu, wypływa na terytorium
Ukrainy.
¾ Zlewnia rzeki ma charakter rolniczy, ze znacznym udziałem lasów.
¾ Główne źródła zanieczyszczenia to ścieki komunalne i przemysłowe z terenu
Lubaczowa.
¾ Lubaczówka dopływająca od strony ukraińskiej (ppk Budomierz) w 2007 roku nie
była objęta badaniami.
¾ Wody Lubaczówki poniżej Lubaczowa (m. Szczutków) oraz jej wody na odcinku
ujściowym (m. Manasterz) - wody niezadowalającej jakości (IV klasa).
WODY POWIERZCHNIOWE
RZEKA STRWIĄŻ
¾ Lewobrzeżny dopływ Dniestru.
¾ W granicach Polski górny bieg rzeki o długości 17,3 km (40% zlewni).
¾ Główne punktowe źródło zanieczyszczenia to ścieki z komunalnej biologicznej
oczyszczalni ścieków w Ustrzykach Dolnych.
¾ W klasyfikacji ogólnej w 2007 roku wody rzeki Strwiąż odpowiadały
III klasie (wody zadowalającej jakości – nie nastąpiły zmiany w stosunku
do 2006 roku).
WODY POWIERZCHNIOWE
RZEKA RATA
¾ Źródła rzeki znajdują się w okolicach wsi Werchrata w Polsce, gdzie łączą się
dwa strumienie - jeden wypływający na południowych zboczach Roztocza,
drugi na samej granicy polsko-ukraińskiej na południe od tej wsi.
¾ Rata płynie na wschód, przepływa przez miasteczka Rawa Ruska i Wełyki Mosty, skręca na północ, przyjmuje dwa dopływy - Swinię i Bołotnę, po czym
wpada do Bugu tuż na południe od Czerwonohradu.
¾ Rzeka Rata włączona została do badań w ramach Państwowego Monitoringu
Środowiska w 2007 roku, z uwagi na to, że jest ona rzeką transgraniczną.
Rzeka ta badana była w przekroju pomiarowo-kontrolnym w miejscowości
Prusie.
¾ Wody Raty zaliczono do IV klasy jakości z uwagi na zanieczyszczenia
mikrobiologiczne.
WODY
POWIERZCHNIOWE
OCENA OGÓLNA
JAKOŚCI WÓD
NA TERENACH
PRZYGRANICZNYCH
W 2007 ROKU
- PROBLEMY TRANSGRANICZNE ZBIORNIK JAWOROWSKI
¾ Ok. 20 km od granicy polsko – ukraińskiej, w Jaworowie, w 1964 r.
rozpoczęło swoją działalność Państwowe Górniczo - Chemiczne
Przedsiębiorstwo „Siarka”, w którym w 1994 r. zakończono wydobywanie
siarki metodą odkrywkową i jej przetwarzanie w zakładzie wzbogacającym.
¾ Po eksploatacji siarki pozostało wyrobisko o powierzchni około 1200 ha.
¾ Eksploatacja złóż siarki doprowadziła do zachwiania stosunków wodnych
i spowodowała zanieczyszczenie granicznej rzeki Szkło.
¾ W 2002 roku strona ukraińska, realizując projekt „Przywrócenie równowagi
ekologicznej i rekultywacja terenów zdegradowanych przez prace
górnicze”, przystąpiła do prac rekultywacyjnych i zagospodarowania tego
terenu w kierunku rekreacyjno-wypoczynkowym. Rekultywację
zakończono pod koniec 2006 r.
¾ Prace rekultywacyjne terenów posiarkowych obejmowały między innymi
zalanie wyrobiska przy wykorzystaniu wód zlewni granicznej rzeki Szkło.
¾ Projektowany poziom wypełnienia wodą osiągnięty został 18 grudnia 2006r.
i od tego momentu, nadmiar wody ze zbiornika, wypływa do rzeki Szkło
poprzez wybudowany w tym celu przepust oraz kanał.
¾ Od 2005 roku prowadzony jest raz w roku przez WIOŚ w Rzeszowie
i Państwowy Urząd Ochrony Środowiska obwodu Lwowskiego, wspólny
monitoring jakości wód zbiornika.
¾ Zbiornik gromadzi wody złej jakości, zaliczane
wg kryteriów obowiązujących w Polsce do klasy
V, na co decydujący wpływ mają siarczany (741
mg SO4/l w warstwie powierzchniowej w trakcie
badań w listopadzie 2006 r.).
¾ Pozostałe wskaźniki badanej wody: fizyczne,
tlenowe
i
organicznych
zanieczyszczeń
przemysłowych były na poziomie wartości
kształtowanych
przez
naturalne
procesy
zachodzące w zbiorniku i wskazywały w tym
zakresie na wody bardzo dobrej i dobrej jakości
(klasa I i II).
POMIAROWO-KONTROLNYCH
MONITORINGU WÓD
NA RZEKACH GRANICZNYCH
- PROBLEMY TRANSGRANICZNE RZEKA SZKŁO
¾ Od chwili zakończenia napełniania Jeziora Jaworowskiego i rozpoczęcia
zrzutu wody do rzeki Szkło, WIOŚ w Rzeszowie prowadzi badania z
dwukrotnie większą częstotliwością.
¾ Wyniki badań z okresu od 18 grudnia 2006r. do 31 grudnia 2007r. wskazują,
że z wodami zbiornika wprowadzane są do rzeki Szkło znaczne ilości
siarczanów. Średnia ich wartość wyniosła 356,3 mg SO4/l i była wyższa
o 158,6 mg SO4/l od średniej rocznej dla 2006 roku, a poziom
rekomendowany (150 mg SO4/l) przekroczyła
o 206,3 mg SO4/l.
¾ Główne parametry obniżające jakość wody w
miejscowości Budzyń to: siarczany, azot azotynowy
i BZT5.
WARTOŚCI ŚREDNIOROCZNE STĘŻENIA SIARCZANÓW
Z LAT 1990-2007
ppk BUDZYŃ
700
600
m g /l S O 4
500
400
300
200
100
0
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
WARTOŚCI STĘŻENIA SIARCZANÓW OD MOMENTU
ZAKOŃCZENIA WYPEŁNIANIA ZBIORNIKA JAWOROWSKIEGO
(grudzień 2006 – grudzień 2007)
450
400
300
250
200
150
100
50
0
5.12
18.12
22.12
27.12
29.12
2.01
8.01
15.01
22.01
29.01
5.02
12.02
19.02
05.03
19.03
27.03
2.04
16.04
24.04
7.05
22.05
5.06
19.06
9.07
17.07
31.07
13.08
28.08
3.09
11.09
25.09
1.10
9.10
23.10
5.11
19.11
3.12
18.12
mg/l SO 4
350
2006r.
2007r.
- PROBLEMY TRANSGRANICZNE ZANIECZYSZCZENIA WÓD WISZNI I SZKŁA
W PUNKTACH GRANICZNYCH W LATACH 2000-2007
STĘŻENIA ŚREDNIOROCZNE WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW
700
stęż en ie (m g /l)
SIARCZANY
stęż en ie (m g S O 4 /l)
600
30
500
400
300
200
100
25
ZAWIESINA OGÓLNA
20
15
10
5
0
0
WISZNIA
m.Starzawa/Gaje
2000 rok
WISZNIA
m.Starzawa/Gaje
SZKŁO
m.Budzyń
2001 rok
2002 rok
wartość rekomendowana
2003 rok
2004 rok
SZKŁO
m.Budzyń
2005 rok
2006 rok
2007 rok
stęż en ie (m g N -N H 4 /l)
s tę ż e n ie (m g N -N O 2 /l)
0,06
AZOT AZOTYNOWY
0,04
0,02
0,00
WISZNIA
m.Starzawa/Gaje
2000 rok
2002 rok
AZOT AMONOWY
0,5
0,0
WISZNIA
m.Starzawa/Gaje
SZKŁO
m.Budzyń
2001 rok
1,0
2003 rok
2004 rok
SZKŁO
m.Budzyń
2005 rok
2006 rok
2007 rok
0,2
12,0
FOSFORANY
s tę ż e n ie (m g O 2 /l)
s tę ż e n ie (m g P O 4 /l)
0,1
0,0
10,0
TLEN ROZPUSZCZONY
8,0
6,0
4,0
2,0
0,0
WISZNIA
m.Starzawa/Gaje
2000 rok
SZKŁO
m.Budzyń
2001 rok
2002 rok
WISZNIA
m.Starzawa/Gaje
2003 rok
2004 rok
2005 rok
SZKŁO
m.Budzyń
2006 rok
2007 rok
- PROBLEMY TRANSGRANICZNE -
BASZNIA
- PROBLEMY TRANSGRANICZNE BASZNIA
¾ Od lat na obszarze byłego składowiska siarki, na polu górniczym oraz na
terenie zabudowy przemysłowej Kopalni Siarki „Basznia” w Baszni
Górnej (gmina Lubaczów) nie prowadzi się żadnych prac.
¾ Z pola górniczego odprowadzane są zanieczyszczone wody opadowe
i roztopowe spływające do rowu melioracyjnego oraz rowu
usytuowanego przy drodze gminnej relacji Basznia – Huta Kryształowa.
Wody te zaliczone zostały do najgorszej V klasy jakości wód
powierzchniowych, ze względu na wysokie zakwaszenie.
¾ Nie stwierdzono wycieków wody złożowej na żadnym z otworów
kopalnianych.
¾ Nie rozpoczęto żadnych prac na terenie zabudowy przemysłowej.
¾ Gleba w rejonie składowiska siarki jest silnie zakwaszona i zasolona.
ZDEWASTOWANE OBIEKTY
BUDOWLANE
NA TERENIE ZABUDOWY
PRZEMYSŁOWEJ KOPALNI
TEREN BYŁEGO
SKŁADOWISKA SIARKI
TEREN POLA
GÓRNICZEGO
HAŁDY WAPNA
POFLOTACYJNEGO
POROŚNIĘTE
ROŚLINNOŚCIĄ
GOSPODARKA ODPADAMI
- TRANSGRANICZNE PRZEMIESZCZANIE ODPADÓW ¾ Inspekcja Ochrony Środowiska realizuje obowiązki, wynikające
z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1013/2006
z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów i ustawy
z dnia 29 czerwca 2007r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów.
¾ W ramach europejskiej akcji inspekcyjnej IMPEL TFS skontrolowano:
• w czerwcu 2007 r. - 185 pojazdów, stwierdzając 2 przypadki TPO
(w jednym przypadku nie zezwolono na wjazd),
• w październiku 2007 r. - 187 pojazdów, stwierdzając 5 przypadków
TPO (w jednym przypadku nie zezwolono na wjazd).
¾ IOŚ podjęła i realizuje porozumienia o współpracy ze Strażą Graniczną
i Urzędami Celnymi m. in. w zakresie kontroli międzynarodowego obrotu
odpadami.
GOSPODARKA ODPADAMI
- TRANSGRANICZNE PRZEMIESZCZANIE ODPADÓW -
¾ Do 31 grudnia 2007 r. IOŚ przeprowadziła łącznie 125 oceny
towarów wwożonych do Polski, w tym:
•
•
•
•
•
•
Przejście graniczne kolejowe w Medyce – 1,
Przejście graniczne drogowe w Korczowej – 107,
Przejście graniczne drogowe w Barwinku – 3,
Przejście graniczne kolejowe w Werchracie – 1,
Przejście graniczne drogowe w m. Hrebenne – 1,
W urzędach celnych – 12.
Najczęściej przewożone były odpady drzewne, złom miedzi, złom stalowy,
odpady tworzyw sztucznych oraz żużel powstający przy produkcji żelaza i
stali.
- PROBLEMY TRANSGRANICZNE SIANKI
¾ Poważne zagrożenie dla środowiska gruntowo-wodnego to obecność
magazynu (26 kontenerów) przeterminowanych środków ochrony roślin
(pestycydów),
umieszczonych
w
pobliżu
torów
kolejowych,
w źródliskowym obszarze Sanu w miejscowości Sianki.
¾ Obszar ten leży na terenie Nadsiańskiego Parku Krajobrazowego, włączonego
do Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie”.
¾ Według informacji strony ukraińskiej w kontenerach zgromadzonych jest ok.
37Mg (ton) przeterminowanych pestycydów.
¾ Od roku 2001 (pierwsze doniesienia prasowe) WIOŚ w Rzeszowie wspólnie ze
służbami ochrony środowiska obwodu lwowskiego prowadzi badania wód, osadów
dennych i gruntu z brzegu dwóch cieków wodnych zlokalizowanych najbliżej
składowiska.
¾ Dotychczas nie znaleziono żadnych dowodów, potwierdzających wpływ
składowanych w Siankach pozostałości przeterminowanych środków ochrony
roślin na stan ekologiczny rzeki San.
¾ Wyniki badań przeprowadzonych przez Laboratoria w Polsce i na Ukrainie nie
wykazują zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego w pobliżu kontenerów
z odpadami.
Obecność odpadów niebezpiecznych na granicy polsko-ukraińskiej,
stwarza ryzyko powstania zanieczyszczenia – konieczna likwidacja
mogilnika.
¾ W 24 kontenerach typu KTZ-1.3 znajduje się 31 Mg pestycydów, natomiast
w 2 kontenerach typu KTZ-3.0 znajduje się 6 Mg pestycydów.
¾ Średnio w jednym kontenerze typu KTZ-1.3 znajduje się 1,3 Mg odpadów,
natomiast w kontenerze KTZ-3.0. około 3 Mg.
¾ Waga jednego pustego kontenera typu KTZ-1.3 wynosi 6 Mg, a kontenera
typu KTZ-3.0. – 8 Mg.
¾ Na 7 kontenerach widoczne są pęknięcia na ścianach
i dnie.
¾ W miejscu składowania pestycydów znajdują się
dodatkowo 3 puste kontenery typu KTZ-1.3 oraz
¾ 2 kontenery typu KTZ-3.0.
Łączna masa pustych kontenerów, wynosi około 194 Mg.
Łącznie,
wzdłuż
granicy
wschodniej
woj.
podkarpackiego zdeponowanych jest po stronie
ukraińskiej blisko 154,7 Mg przeterminowanych
pestycydów.
TRANSPORT TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH
¾ Towary niebezpieczne wwożone do Polski w 2007 r. przez polsko –
ukraińskie przejścia graniczne:

Kolejowe przejście graniczne w Medyce
– 325 993 Mg,

Kolejowe przejście graniczne Hrubieszów –
Włodzimierz Wołyński - ok. 366 220 Mg

Drogowe przejście graniczne w Korczowej
– 9 998 Mg,

Drogowe przejście graniczne w Medyce
– 6 913 Mg,

Przejście drogowe Hrebenne – Rawa Ruska ok. 26 500 Mg.
RAZEM – 735 624 Mg
TRANSPORT TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH
Przykładowe ilości towarów niebezpiecznych wwożonych do Polski, w 2007 r.
przez kolejowe przejście graniczne w Medyce:
• Amoniak – 67 702,3 Mg.
• Ropa naftowa surowa – 73 796,1 Mg.
• Fosfor biały lub żółty – 10 558,8 Mg.
• Przedmioty pirotechniczne do celów przemysł. – 67 702,3 Mg.
• Benzyny – 57 509,4 Mg.
Nadzwyczajne zagrożenie dla środowiska w Terminalu Przeładunkowym
Surowców Chemicznych w Chałupkach Medyckich, w dniu 22.06.2002 r.
Wyciek amoniaku na komunikacji przestawczej - teren PKP CARGO S.A.
w Medyce, w dniu 14 lipca 2006 r.
DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA IOŚ
¾ Na terenie powiatów „granicznych” zlokalizowanych jest 19 zakładów, które
w związku ze swoją specyfiką i wielkością podlegają dyrektywie 96/61/WE
w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń oraz
dyrektywie
2001/80/WE
w
sprawie
ograniczenia
emisji
niektórych
zanieczyszczeń do powietrza z dużych źródeł spalania paliw.
¾ Poprzez częste i systematyczne kontrole sprawowany jest przez IOŚ stały
nadzór nad przestrzeganiem wymagań ochrony środowiska, w tym ujętych w
ramy pozwoleń zintegrowanych, co prowadzi do stopniowego ograniczania
wystąpienia ponadnormatywnej emisji zanieczyszczeń, również na tereny
Ukrainy.
¾ W związku ze specyfiką działalności oraz wielkością emitowanych
zanieczyszczeń do powietrza, znaczącymi instalacjami położonymi w terenie
przygranicznym są zakłady:
przemysłu energetycznego,
przemysłu petrochemicznego,
przemysłu mineralnego,
produkcji lub przetwórstwa produktów spożywczych,
powierzchniowej obróbki substancji, przedmiotów
z wykorzystaniem rozpuszczalników organicznych.
lub
produktów
¾ Na terenie powiatów przygranicznych funkcjonują: 1 zakład dużego ryzyka
wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, 5 zakładów zwiększonego ryzyka
wystąpienia poważnej awarii przemysłowej oraz 7 tzw. zakładów
podprogowych.
¾ Ze względu na krzyżowanie się głównych szlaków komunikacyjnych
z rzekami Bug, San, Huczwa i Wiar, do miejsc najbardziej narażonych na
wystąpienie zanieczyszczenia wód w przypadku kolizji drogowej lub
kolejowej podczas transportu substancji niebezpiecznych należy kilka mostów
przeprowadzonych nad rzekami.
¾ Na terenie powiatu tomaszowskiego, hrubieszowskiego, przemyskiego
i jarosławskiego występują zagrożenia liniowe powodowane przebiegiem 4
gazociągów wysokoprężnych.
¾ Przez przejścia graniczne z Ukrainą transportowane są również substancje
niebezpieczne. Największe ilości tych substancji przewożone są przez
Kolejowe Przejście Graniczne w Medyce i Hrubieszowie.
¾ IOŚ prowadzi stałą współpracę w zakresie kontroli międzynarodowego
obrotu odpadami, substancji zubożających warstwę ozonową oraz transportu
towarów niebezpiecznych z:
Komendantem Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej w Przemyślu
i Dyrektorem Izby Celnej w Przemyślu.
Komendantem Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Nowym Sączu
i Dyrektorem Izby Celnej w Przemyślu.
Komendantem Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej w Chełmie i
Dyrektorem Izby Celnej w Białej Podlaskiej.
OBSZARY PRZYRODY PRAWNIE CHRONIONEJ
¾ Województwa: podkarpackie i lubelskie – obszar o wielkim bogactwie
przyrodniczym i dobrym stanie zachowania środowiska przyrodniczego,
WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE
WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE
•
2 parki narodowe,
•
2 parki narodowe,
•
93 rezerwaty przyrody,
•
66 rezerwatów przyrody,
•
10 parków krajobrazowych,
•
17 parków krajobrazowych,
•
19 obszarów chronionego krajobrazu,
•
17 obszarów chronionego krajobrazu,
•
1488 pomników przyrody,
•
273 pomniki przyrody,
•
Międzynarodowy Rezerwat Biosfery
•
Międzynarodowy Rezerwat Biosfery
„KARPATY WSCHODNIE”,
•
Obszary NATURA 2000
8 obszarów OSO, 17 obszarów SOO).
„POLESIE ZACHODNIE”,
•
Obszary NATURA 2000
21 obszarów OSO, 48 obszarów SOO.
OBSZARY PRZYRODY
PRAWNIE CHRONIONEJ
PARKI NARODOWE
POLESKI PARK NARODOWY
ROZTOCZAŃSKI PARK NARODOWY
MAGURSKI PARK NARODOWY
BIESZCZADZKI PARK NARODOWY
Dolina Dolnego Bugu
OBSZARY PRZYRODY
PRAWNIE CHRONIONEJ
Dolina Środkowego Bugu
Chełmskie Torfowiska Węglanowe
OBSZARY NATURA 2000
- Raport do Komisji
Europejskiej -
Lasy Strzeleckie
Pastwiska nad Huczwą
Suśle Wzgórza
Żurawce
Lista obszarów NATURA 2000
jest stale uzupełniana
Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk
Pogórze Przemyskie
Bieszczady
Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków
Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków
oraz Specjalne Obszary Ochrony
Siedlisk
Park Krajobrazowy Podlaski Przełom Bugu
OBSZARY PRZYRODY
PRAWNIE CHRONIONEJ
PARKI KRAJOBRAZOWE
Sobiborski Park Krajobrazowy
Chełmski Park Krajobrazowy
Strzelecki Park Krajobrazowy
Południoworoztoczański Park Krajobrazowy
Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego
Park Krajobrazowy Gór Słonnych
Park Krajobrazowy Doliny Sanu
OBSZARY PRZYRODY
PRAWNIE CHRONIONEJ
Dobryń
REZERWATY PRZYRODY
Jezioro Orchowe, Trzy Jeziora, Żółwiowe Błota, Brudzieniec, Małoziemce
Bagno Serebryjskie, Brzeźno, Roskosz
Siedliszcze, Liski I
Suśle Wzgórza
Jedlina, Sołokija, Żródła Tanwi, Bukowy Las, Minokąt
Moczary, Kamienne
Przełom Hołubli, Wilcze, Szachownica w Krównikach, Jamy, Skarpa Jaskmanicka
Reberce, Krępak, Turnica, Na Opalonym, Chwaniów, Na Oratyku
Sine Wiry, Krywe, Hulskie Im. Stefana Myczkowskiego
Nadbużański
OBSZARY PRZYRODY
PRAWNIE CHRONIONEJ
OBSZARY CHRONIONEGO
KRAJOBRAZU
Poleski
Chełmski
Grabowiecko - Strzelecki
Nazdbużański
Dołhobyczowski
Przemysko - Dynowski
Wschodniobeskidzki
PROPOZYCJE WSPÓŁPRACY W OCHRONIE
ŚRODOWISKA
¾ Redukcja gazów cieplarnianych (protokół z Kioto).
¾ Transpozycja ustawowa prawa unijnego (ograniczanie skutków
transgranicznego zanieczyszczania środowiska).
¾ Likwidacja potencjalnych zagrożeń środowiska w strefie nadgranicznej
(przeterminowane środki ochrony roślin, nieczynne kopalnie siarki).
¾ Współdziałanie w zakresie transgranicznego przemieszczania odpadów.
¾ Zaostrzenie kontroli w zakresie przewozu materiałów niebezpiecznych
(REACH).
¾ Współdziałanie
przy
tworzeniu
infrastruktury
informacji
geoprzestrzennej - monitoring środowiska i raportowanie jego stanu.
Dziękuję za uwagę
Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska
w Rzeszowie
Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska
w Lublinie
www.wios.rzeszow.pl
www.wios.lublin.pl