Wieloletni program współpracy m.st. Warszawy z instytucjami

TORO – w poszukiwaniu skutecznych metod wsparcia instytucji ekonomii społecznej
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
PROJEKT
Wieloletni program współpracy m.st. Warszawy
z instytucjami ekonomii społecznej
na lata 2013-2015 - projekt
Warszawa 2012
Spis treści
Wprowadzenie………………………………………………………..……..…………………3
Rozdział 1. Postanowienia ogólne …………………………….…….……………..………….5
Rozdział 2. Formy współpracy finansowej z instytucjami ekonomii społecznej…………...…7
Rozdział 3. Formy współpracy pozafinansowej z instytucjami ekonomii społecznej…………8
Rozdział 4. Wysokość środków planowanych na realizację programu………………………10
Rozdział 5. Sposób tworzenia programu i przebieg konsultacji……………………………...10
Rozdział 6. Ewaluacja programu…………………………………………………………..…11
2
Wprowadzenie
Ekonomia społeczna jest sektorem gospodarki, w którym podmioty są zorientowane
na społeczną użyteczność, a wypracowana przez nie nadwyżka finansowa służy realizacji celu
społecznego1. Aktywność instytucji ekonomii społecznej (IES) jest innowacyjnym sposobem
wzmacniania spójności społecznej, budowania organizacji społecznych oraz rozwoju
społeczeństwa obywatelskiego. Działalność w tej sferze oparta jest na solidarności społecznej,
partycypacji i samorządności2. Podjęcie działalności ekonomicznej przez organizacje
zaliczane do trzeciego sektora, daje im możliwości rozwoju, ponieważ niezależność
finansowa organizacji powinna nieść za sobą uniezależnianie się od dofinansowywania
działalności przez instytucje publiczne3. Dlatego też władze publiczne coraz częściej
dostrzegają w ekonomii społecznej instrument rozwiązywania określonych problemów
społecznych i starają się tworzyć regulacje, które umożliwiają posługiwanie się tym
instrumentem. Istotne znaczenie ma także fakt, iż partnerzy społeczni upatrują w ekonomii
społecznej potencjał rozwojowy i dążą do wypracowania regulacji, które potencjał ten zdołają
aktywować4.
Wieloletni program współpracy m.st. Warszawy z instytucjami ekonomii społecznej
to dokument regulujący warunki i zasady współpracy pomiędzy jednostką samorządu
terytorialnego (JST) i IES w wymiarze trzyletnim. Program wprowadza wieloletnie założenia
finansowe oraz reguluje procedury wypracowywania podstawowych kierunków działania
w sferze ekonomii społecznej we współpracy JST i IES. Celem implementacji dokumentu jest
rozwijanie stosowanych dotychczas form współpracy finansowej i pozafinansowej JST i IES
oraz zwiększenie skuteczności i efektywności relacji zachodzących między tymi sektorami,
w szczególności poprzez wdrożenie zintegrowanego systemu wsparcia IES wypracowanego
w ramach projektu „TORO – w poszukiwaniu skutecznych metod wsparcia instytucji ekonomii
społecznej”. Produktami finalnymi projektu TORO są:
 Instrument Finansowy w postaci systemu pożyczkowo/poręczeniowego wspierającego
płynność finansową instytucji ekonomii społecznej,
 System Monitoringu Realizowanych Przedsięwzięć dotyczącego realizacji zadań
publicznych ze zintegrowaną bazą danych o instytucjach ekonomii społecznej i ich
udziale w konkursach i przetargach z różnych źródeł publicznych,
 Wieloletni programu współpracy z instytucjami ekonomii społecznej
wprowadzającego wieloletnie plany finansowe i wspólne procedury wypracowywania
podstawowych kierunków działania,
1
J. Hausner: Ekonomia społeczna jako kategoria rozwoju, [w:] J. Hausner (red.): Ekonomia społeczna a rozwój,
Małopolska Wyższa szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2007, s. 14.
2
M. Gumkowska: Wstęp, [w:] R. Skrzypiec, T. Kasprzak, M. Jewdokimow, A. Biermat, M. Gumkowska:
Przedsiębiorstwo ekonomii społecznej w środowisku lokalnym, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2008, s. 7.
3
P. Frączak, J. Wygnański (red.): Polski model ekonomii społecznej. Rekomendacje dla rozwoju. Zaproszenie
do dyskusji, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa 2008, s. 14 – 15.
4
J. Hausner: Ekonomia społeczna…, op. cit., s. 16.
3
 Mechanizm Wsparcia instytucji ekonomii społecznej w prowadzeniu działalności
pożytku publicznego, tak aby działania podmiotów łączyły w sobie stabilność
finansowania zarówno w wymiarze gospodarczym, jak i działalności pożytku
publicznego.
Wdrożenie i realizacja programu pozwoli na wzmocnienie trwałości IES poprzez poszerzanie
budżetowania na okresy wieloletnie.
Program został przygotowany w oparciu o obowiązujące przepisy prawa krajowego,
w szczególności: art. 3. ust. 1, art. 4 ust. 1 pkt 11, 13 i 33 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r.
o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 142, poz. 1591,
z późn. zm.) , a także art. 7 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie
gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.).
Program jest także zgodny z przepisami prawa lokalnego – programem współpracy
m.st. Warszawy z organizacjami pozarządowymi i podmiotami, o których mowa w art. 3
ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,
przyjmowanym corocznie uchwałą Rady m.st. Warszawy, uchwałą nr XLVI/1427/2008 Rady
m.st. Warszawy z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie Społecznej Strategii Warszawy
– Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2009-2020, uchwałą
nr LXII/1789/2005 Rady m.st. Warszawy z dnia 24 listopada 2005 r. w sprawie Strategii
Rozwoju Miasta Stołecznego Warszawy do 2020 roku oraz uchwałą nr VI/100/2011 Rady
m.st. Warszawy z dnia z 13 stycznia 2011 r. w sprawie Wieloletniej Prognozy Finansowej
m.st. Warszawy na lata 2011-2033.
4
Rozdział 1.
Postanowienia ogólne
§ 1. Program określa cel główny, cel szczegółowy, adresatów, obszary działania, zasady
współpracy, formy współpracy finansowej i pozafinansowej z instytucjami ekonomii
społecznej (IES), wysokość środków na realizację, sposób tworzenia i konsultacji, ewaluację
programu.
§ 2. Ilekroć w programie jest mowa o:
1) ekonomii społecznej – rozumie się przez to sektor gospodarki (w wymiarze
instytucjonalno-prawnym) i metodę działania (polegającą na osiągnięciu celów
społecznych metodami gospodarczymi), w których działające podmioty
są zorientowane na społeczną użyteczność, a wypracowana przez nie nadwyżka
finansowa służy realizacji celu społecznego;
2) Instrumencie Finansowym – rozumie się przez to system pożyczkowo-poręczeniowy
dla IES wspierany przez m.st. Warszawę (I produkt finalny projektu TORO);
3) instytucji ekonomii społecznej (IES) – rozumie się przez to organizacje pozarządowe
oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r.
o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, ze szczególnym
uwzględnieniem takich form prawno-organizacyjnych jak: fundacje, stowarzyszenia,
spółdzielnie socjalne, centra integracji społecznej (CIS), kluby integracji społecznej
(KIS), zakłady aktywności zawodowej (ZAZ), towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych
(TUW), warsztaty terapii zajęciowej (WTZ), spółki akcyjne i spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie
przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. Nr 127, poz. 857,
z późn. zm.), które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość
dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału
między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników;
4) JST– rozumie się przez jednostkę samorządu terytorialnego zdefiniowaną w art. 165
Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej;
5) klauzulach społecznych – rozumie się przez to szczególne warunki realizacji
zamówień publicznych z uwagi na istotne względy społeczne (w szczególności
preferencji związanych z zatrudnianiem osób wykluczonych z rynku pracy),
przewidziane w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2010 r. Nr 133, poz. 759, z późn. zm.), ustawie z dnia 27 kwietnia 2006 r.
o spółdzielniach socjalnych (Dz. U. 96, poz. 651, z późn. zm.), Dyrektywie
2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie
koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane,
dostawy i usługi oraz Dyrektywie 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 31 marca 2004 r. koordynującej procedury udzielania zamówień publicznych
przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu
i usług pocztowych;
5
6) konkursie ofert – rozumie się przez to otwarty konkurs ofert na realizację zadań
publicznych, o którym mowa w art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r.
o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
7) Mechanizmie Wsparcia instytucji ekonomii społecznej – rozumie się przez
to szczególną formą współpracy finansowej m.st. Warszawy z IES, której celem jest
zwiększanie potencjału organizacyjnego i osobowego IES, umożliwiającego
wypracowanie i wdrożenie indywidualnych mechanizmów finansowania działalności
statutowej z dochodów pochodzących z działalności w zakresie ekonomii społecznej
(IV produkt finalny projektu TORO);
8) organizacjach pozarządowych – rozumie się przez to organizacje pozarządowe oraz
podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku
o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
9) partnerstwie publiczno-społecznym – rozumie się przez to partnerstwo tworzone przez
organizacje pozarządowe i jednostki administracji publicznej w celu wspólnej
realizacji zadań publicznych;
10) Pełnomocniku – rozumie się przez to Pełnomocnika Prezydenta m.st. Warszawy
ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi;
11) projekcie NOVUS – rozumie się przez to projekt „NOVUS – program rozwoju
administracji samorządowej Warszawy, Poznania, Lublina, Ełku i Łodzi”
współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu
Społecznego, w wyniku którego powstał Generator Wniosków umożliwiający
wypełnianie i składanie ofert na realizację zadań publicznych przez Internet;
12) projekcie TORO – rozumie się przez to projekt „TORO – w poszukiwaniu skutecznych
metod wsparcia instytucji ekonomii społecznej”, współfinansowany ze środków Unii
Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, realizowany przez
m.st. Warszawą wraz z partnerami, którego celem jest zwiększenie trwałości
i wzmocnienie potencjału IES;
13) programie – rozumie się przez to wieloletni program współpracy m.st. Warszawy
z instytucjami ekonomii społecznej, będący dokumentem regulującym warunki
i zasady współpracy pomiędzy JST i IES w wymiarze trzyletnim (III produkt finalny
projektu TORO);
14) rocznym programie współpracy – rozumie się przez to corocznie przyjmowany przez
Radę m.st. Warszawy program współpracy m.st. Warszawy z organizacjami
pozarządowymi oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia
24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
15) Systemie Monitoringu Realizowanych Przedsięwzięć – rozumie się przez to narzędzie
informatyczne, którego celem jest monitorowanie realizacji zadań publicznych przez
m.st. Warszawę, agregowanie informacji dotyczących współpracy JST z IES oraz
na temat kosztów poniesionych przez Urząd m.st. Warszawy na realizację programów
miejskich przyjętych w m.st. Warszawie (II produkt finalny projektu TORO);
16) ustawie – rozumie się przez to ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności
pożytku publicznego i o wolontariacie.
6
§ 3. Celem głównym programu jest wprowadzenie wieloletnich założeń finansowych oraz
wyznaczenie podstawowych kierunków działań w zakresie współpracy m.st. Warszawy
z IES. Program zwiększy adekwatność form współpracy, skuteczność i efektywność
wzajemnych relacji. Wdrożenie i realizacja programu jest gwarantem wzmocnienia trwałość
funkcjonowania IES.
§ 4. Cele szczegółowe programu obejmują [do ustalenia z IES podczas spotkania
konsultacyjnego]:
1) ….
2) ….
3) ….
§ 5. Adresatami programu są IES oraz jednostki organizacyjne i pomocnicze m.st. Warszawy.
§ 6. M.st. Warszawa współpracuje z IES w sferze zadań publicznych, wymienionych w art. 4
ust. 1 pkt. 1-20, pkt. 22-30 ustawy, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień:
1) aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy (aktywne formy
przeciwdziałania bezrobociu) – poradnictwo, pośrednictwo pracy, szkolenia
i przekwalifikowania, rozwój ekonomii społecznej, formy wczesnej interwencji, staże
i praktyki zawodowe;
2) rozwoju lokalnego oraz rozwoju kapitału społecznego – wsparcie lokalnych inicjatyw
społecznych;
3) przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, w tym ograniczania zjawiska ubóstwa,
w szczególności wśród dzieci i osób starszych, realizacji programów integracji
społecznej, rozwoju działań ekonomii społecznej, w tym przedsiębiorstw ekonomii
społecznej (będących adresatami programu), które spełniają funkcję w zakresie
integracji społecznej, poprawy lub uzupełnienia usług publicznych oraz rozwoju
wspólnot lokalnych.
§ 7. Współpraca m.st. Warszawy z IES, zarówno w wymiarze finansowym,
jak i pozafinansowym, odbywa się na zasadach pomocniczości, suwerenności stron,
partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencji i jawności.
Rozdział 2.
Formy współpracy finansowej z IES
§ 8. 1. Współpraca o charakterze finansowym może odbywać się w formach przewidzianych
w rocznym programie współpracy, ze szczególnym uwzględnieniem zlecania realizacji zadań
publicznych na okres od 3 do 5 lat.
2. Szczególną formą współpracy finansowej m.st. Warszawy z IES jest Mechanizm Wsparcia.
7
§ 9. 1. Mechanizm Wsparcia składa się z dwóch komponentów – dotacji przyznawanej
w trybie konkursu ofert oraz użyczenia lokalu (wraz z dotacją na dostosowanie
i wyposażenie), jako miejsca przeznaczonego do prowadzenia działalności pożytku
publicznego oraz jednocześnie działalności gospodarczej.
2. Dotacja przyznawana w trybie konkursu ofert jest przeznaczona na realizację zadania
publicznego, mieszczącego się w obszarze działalności statutowej IES oraz
na zwiększenie potencjału IES do poziomu umożliwiającego rozpoczęcie działalności
gospodarczej spełniającej warunki ekonomii społecznej.
3. Wraz z dotacją, o której mowa w § 9 ust. 2, m.st. Warszawa przekazuje IES dotację
na dostosowanie lokalu i zakup wyposażenia do prowadzenia działalności. Jeśli podmiot
wynajmuje lokal od m.st. Warszawy – miejscem realizacji zadania będzie ten lokal.
1) Jeśli podmiot nie posiada lokalu – m.st. Warszawa udostępnia lokal ze swoich
zasobów na czas realizacji zadania.
§ 10. Zlecanie realizacji zadań publicznych następuje w trybie konkursu ofert, chyba
że przepisy odrębne przewidują inny tryb zlecenia.
§ 11. M.st. Warszawa podejmuje działania mające na celu zwiększenie w miarę możliwości
liczby lokali m.st. Warszawy udostępnianych IES na prowadzenie działalności pożytku
publicznego oraz działalności gospodarczej spełniającej warunki ekonomii społecznej.
§ 12. W sprawach nieuregulowanych w programie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy
oraz rocznego programu współpracy.
Rozdział 3.
Formy współpracy pozafinansowej z IES
§ 13. 1. M.st. Warszawa może prowadzić szkolenia dla pracowników JST
z obszaru luk kompetencyjnych w zakresie współpracy JST z IES oraz szkolenia
dla pracowników IES z obszaru luk kompetencyjnych, których celem jest przygotowanie kadr
JST i IES do długofalowej i efektywnej współpracy.
1. Szkolenia z obszaru luk kompetencyjnych mogą być prowadzone, w szczególności
w takich obszarach jak: zarządzanie organizacją, ludźmi, usługami, informacją, projektami,
finansami, strategiczne oraz budowanie partnerstw.
§ 14. 1. M.st. Warszawa współpracuje z IES w zakresie funkcjonowania Instrumentu
Finansowego.
2. Na Instrument Finansowy składają się sprofilowane do potrzeb IES:
a) pożyczki/kredyty obrotowe – służące finansowaniu bieżącej działalności;
b) pożyczki/kredyty pomostowe – służące finansowaniu zadań projektowych
w oczekiwaniu na środki pochodzące z dotacji udzielonej przez m. st. Warszawa;
8
c) kredyt uzupełniający – służący finansowaniu wkładu własnego w przypadku realizacji
projektu ze źródeł zewnętrznych;
d) pożyczka inwestycyjna – służąca finansowaniu planowanych inwestycji.
3. W Instrumencie Finansowym przewidziano możliwość poręczenia przez m.st. Warszawę
kredytu uzupełniającego zaciąganego przez IES, a także przekazywanie instytucjom
bankowym/finansowym, w których IES ubiega się o pożyczkę/kredyt, historii współpracy
danego podmiotu z m.st. Warszawą, generowanej z Systemu Monitoringu Realizowanych
Przedsięwzięć.
4. Adresatami Instrumentu Finansowego są IES, w szczególności te, które współpracują
z m.st. Warszawą.
§ 15. 1. W celu umożliwienia przygotowywanie i prowadzenie dokumentacji związanej
z procedurą konkursową w jednym narzędziu informatycznym tworzy się System
Monitoringu Realizowanych Przedsięwzięć.
2. Dane z Systemu Monitoringu Realizowanych Przedsięwzięć dotyczące ofert składanych
w ramach konkursu ofert, ogłoszenia wyników konkursów ofert zgodnie z art. 15 ust. 2h
ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,
przyczyn przyznania bądź nieprzyznania dotacji, są eksportowane do Internetowej Księgi
Dotacji.
3. System Monitoringu Realizowanych Przedsięwzięć umożliwia monitorowanie współpracy
z organizacjami pozarządowymi, w tym IES, po ogłoszeniu wyników konkursów ofert,
w tym: prowadzenie rejestru umów dotacyjnych podpisanych z podmiotami oraz faktur
związanych z rozliczaniem umów. Możliwe jest także przypisanie wydatków
m.st. Warszawy, związanych z podpisaniem danej umowy, do działań z programów
miejskich przyjętych do realizacji w m.st. Warszawę.
4. Do Systemu Monitoringu Realizowanych Przedsięwzięć importowane są sprawozdania
(zarówno merytoryczne, jak i finansowe) z wykonania zadania publicznego, wypełniane
w Generatorze Wniosków przygotowywanym w ramach projektu NOVUS.
5. Adresatami bezpośrednimi Systemu Monitoringu Realizowanych Przedsięwzięć są biura
Urzędu m.st. Warszawy oraz wydziały dla dzielnic m.st. Warszawy. Adresatami
pośrednimi są organizacje pozarządowe, w tym IES, oraz instytucje finansowe oferujące
pożyczki i kredyty dla IES. Adresaci pośredni mogą korzystać z raportów historii
współpracy organizacji pozarządowych, w tym IES, z m.st. Warszawą generowanych
na potrzeby Instrumentu Finansowego.
6. Organizacje pozarządowe, w tym IES, mogą za pomocą Systemu Monitoringu
Realizowanych Przedsięwzięć informować m.st. Warszawę o swoich potrzebach, uwagach
i sugestiach związanych ze współpracą z m.st. Warszawą.
§ 16. 1. Pełnomocnik powołuje zespół opiniodawczo-doradczy w zakresie kierunków
działania i współpracy m.st. Warszawy z IES.
2. Celem prac zespołu jest działanie na rzecz stałego ulepszania istniejących rozwiązań
w zakresie IES oraz możliwości wdrożenia kolejnych innowacji mających na celu
wzmacnianie IES i podnoszenie jakości współpracy międzysektorowej.
9
3. Do zadań zespołu należy w szczególności wyrażanie opinii w sprawach dotyczących
działań podejmowanych przez m.st. Warszawę we współpracy z IES w obszarze ekonomii
społecznej, wskazywanie kierunków działania w zakresie popularyzowania idei ekonomii
społecznej na szczeblu lokalnym, współpracy międzysektorowej, dobrych praktyk
i innowacyjnych rozwiązań, takich jak klauzule społeczne w zakresie zamówień publicznych.
4. W ramach prac zespołu przewiduje się możliwość współpracy ponadnarodowej w celu
wykorzystywania na poziomie m.st. Warszawy sprawdzonych mechanizmów działania
w obszarze ekonomii społecznej.
§ 17. 1. Członkami zespołu są eksperci specjalizujący się w tematyce ekonomii społecznej
i współpracy międzysektorowej.
2. Poszczególnych członków zespołu powołuje Pełnomocnik.
3. Zespół liczy nie więcej niż 10 członków.
4. Posiedzenia zespołu są zwoływane przez Pełnomocnika nie rzadziej niż raz na pół roku.
5. W razie potrzeby do prac w zespole mogą być zapraszani przedstawicieli administracji
publicznej i IES oraz eksperci specjalizujący się w tematyce ekonomii społecznej
i współpracy międzysektorowej.
§ 18. 1. Kadencja zespołu trwa trzy lata.
2. Za udział w pracach zespołu jego członkom nie przysługuje wynagrodzenie.
3. Obsługę administracyjno-biurową zespołu zapewnia Centrum Komunikacji Społecznej
Urzędu m.st. Warszawy.
§ 19. Przy zakupie usług w rozumieniu ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych, m.st. Warszawa będzie rozważać zastosowanie klauzul społecznych lub innych
istotnych kryteriów społecznych.
Rozdział 4.
Wysokość środków planowanych na realizację programu
§ 20. Na realizację programu planowana jest kwota nie większa niż …, w tym w części
na realizację dotyczącej zlecania zadań publicznych w ramach konkursów ofert nie więcej
niż…
Rozdział 5.
Sposób tworzenia programu i przebieg konsultacji
§ 21. Projekt programu został opracowany przez eksperta ds. opracowania programu,
współpracującego z m.st. Warszawą w ramach projektu TORO.
§ 22. 1. Projekt programu został skonsultowany w ramach trzech spotkań z przedstawicielami
IES, organizowanymi w trakcie realizacji projektu TORO w Warszawie oraz dwóch spotkań
z przedstawicielami IES organizowanymi w trakcie jego realizacji na terenie Mazowsza.
10
2. Wnioski z konsultacji zostały uwzględnione w ostatecznej wersji programu.
3. Sprawozdanie z prowadzonych konsultacji, o których mowa w ust. 1, zamieszczone jest
na stronie internetowej www.ngo.um.warszawa.pl.
Rozdział 6.
Ewaluacja programu
§ 23. 1. Bieżącym monitoringiem realizacji programu zajmuje się Pełnomocnik.
2. Analiza rzeczywistych efektów programu będzie zawarta w sprawozdaniu z realizacji
programu, opracowanym po zakończeniu jego obowiązywania, które będzie zamieszczona
na stronie internetowej www.ngo.um.warszawa.pl.
11