Skala - Geografia

Skala
Aby narysowaç plan, trzeba przyjàç jakàÊ skal´, czyli zmniejszenie. Wskazuje ona, ile razy odleg∏oÊç bàdê wymiary
wszystkich obiektów na planie sà mniejsze ni˝ w rzeczywistoÊci. Zmierzone na planie wymiary biurka wynoszà:
d∏ugoÊç 4 cm, szerokoÊç 2 cm. Tymczasem w rzeczywistoÊci biurko ma d∏ugoÊç 120 cm i szerokoÊç 60 cm.
Spróbujmy wi´c ustaliç, ile razy zmniejszono wymiary biurka. W tym celu wystarczy podzieliç rzeczywiste wymiary
biurka przez odpowiadajàce im na planie, a wi´c: 120 cm : 4 cm = 30
60 cm : 2 cm = 30
Na podstawie tych obliczeƒ mo˝emy sàdziç, ˝e wszystkie wymiary sprz´tów i odleg∏oÊci mi´dzy nimi
na planie pokoju zmniejszono trzydziestokrotnie. Takà skal´ zapisujemy 1 : 30. Jest to skala liczbowa.
Nale˝y jà czytaç: jeden do trzydziestu.
!
Odczytaj poprawnie skale 1 : 100 i 1 : 5000.
Skal´ 1 : 30 mo˝na zapisaç inaczej 1 cm – 30 cm (czytaj: 1 cm na planie odpowiada 30 cm w rzeczywistoÊci).
Tak opisanà skal´ nazywamy mianowanà.
!
Zapisz skale mianowane dla przyk∏adów podanych poni˝ej. Uwzgl´dnij zamian´ centymetrów na metry.
skala 1 : 100
skala 1 : 5000
1 cm – .......... cm
1 cm – .......... cm
1 cm – .......... m
1 cm – .......... m
Graficznym obrazem skali jest podzia∏ka. Dzi´ki niej w prosty sposób mo˝emy dokonywaç pomiarów na planie.
skala liczbowa
skala mianowana
skala 1 : 30
30
1 cm – 30 cm lub 1 mm – 30 mm
0
30
60
90
120
0
1 cm
2
3
4
150 cm
5
6
7
8
9
10
podzia∏ka
!
Korzystajàc z podzia∏ki ustal d∏ugoÊç pó∏ki wiszàcej na Êcianie pokoju.
OKNO
0
1
!
PÓ¸KA
2
3
4
Narysuj w zeszycie plan biurka
(d∏ugoÊç 120 cm i szerokoÊç 60 cm)
w skali 1 : 10. Porównaj wielkoÊç
biurka przedstawionego w skalach:
1 : 10 (w Twoim zeszycie) i 1 : 30
(na zamieszczonym obok planie).
Wi´ksze rozmiary biurka Êwiadczà
o tym, ˝e plan zosta∏ wykonany
w wi´kszej skali. WyjaÊnij dlaczego.
Która skala jest wi´ksza 1 : 10
czy 1 : 30?
5
DRZWI
6
© Copyright by Demart Sp. z o.o., Warszawa 2005
3