PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY STARY DZIERZGOŃ

Urząd Gminy Stary Dzierzgoń
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI
DLA GMINY STARY DZIERZGOŃ
na lata 2011 – 2014
z uwzględnieniem lat 2015 - 2018
STARY DZIERZGOŃ, 2010 r.
Spis treści:
1. WSTĘP............................................................................................................................................................... 4
2. METODYKA WYKONANIA PLANU ........................................................................................................... 4
3. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE ....................................................................... 5
4. CHARAKTERYSTYKA GMINY STARY DZIERZGOŃ ......................................................................... 10
4.1. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE I ADMINISTRACYJNE ORAZ ZWIĄZANE Z TYM UWARUNKOWANIA .................... 10
4.2. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE I STRUKTURA ZABUDOWY ............................................................... 12
4.3. UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI, GEOMORFOLOGIA I BUDOWA GEOLOGICZNA ......................................... 14
4.4. WARUNKI KLIMATYCZNE ............................................................................................................................ 16
4.5. HYDROLOGIA I HYDROGEOLOGIA ................................................................................................................ 16
4.6. OBSZARY PRZYRODNICZO CENNE I CHRONIONE .......................................................................................... 19
4.7. GLEBY I SUROWCE MINERALNE ................................................................................................................... 24
4.8. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA ....................................................................................................................... 27
4.9. SYTUACJA GOSPODARCZA ........................................................................................................................... 27
4.10. TURYSTYKA I REKREACJA ......................................................................................................................... 28
4.11. INNE CZYNNIKI MAJĄCE WPŁYW NA GOSPODARKĘ ODPADAMI .................................................................. 28
5. DIAGNOZA I OCENA AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI NA
TERENIE GMINY STARY DZIERZGOŃ ...................................................................................................... 31
5.1. ODPADY KOMUNALNE ................................................................................................................................. 31
5.1.1. Odpady komunalne – źródła wytwarzania, ilości wytwarzane, skład morfologiczny i właściwości ... 31
5.1.2. Odpady ulegające biodegradacji ........................................................................................................ 34
5.1.3. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych ............................................................. 35
5.1.4. Odbieranie i transport odpadów komunalnych ................................................................................... 35
5.1.5. Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej ..... 37
5.2. ODZYSK I UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH ........................................................................ 38
5.3. INSTALACJE I OBIEKTY DO ODZYSKU ORAZ UNIESZKODLIWIENIA ODPADÓW............................................... 38
5.4. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI ................................. 39
6. PROGNOZA ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI ....................................................... 40
6.1. PROGNOZA OGÓLNA .................................................................................................................................... 40
6.2. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH ............................................................... 41
6.3. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW ULEGAJĄCYCH BIODEGRADACJI ....................................... 41
6.4. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH ZE STRUMIENIA ODPADÓW
KOMUNALNYCH ................................................................................................................................................. 41
7. PRZYJĘTE CELE W GOSPODARCE ODPADAMI KOMUNALNYMI............................................... 42
8. SYSTEM GOSPODAROWANIA ODPADAMI I ZADANIA STRATEGICZNE NA OKRES CO
NAJMNIEJ 8 LAT .............................................................................................................................................. 42
8.1. ODPADY KOMUNALNE ................................................................................................................................. 42
8.1.1. Założenia ogólne ................................................................................................................................. 42
8.1.2. Program minimalizacji odpadów zawierający działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu
odpadów i ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na środowisko. ................................................... 43
8.1.3. Zbieranie odpadów komunalnych ....................................................................................................... 48
8.1.3.1. Założenia ogólne ............................................................................................................................................ 48
8.1.3.2. Urządzenia do zbierania odpadów.................................................................................................................. 49
8.1.3.3. Selektywne zbieranie odpadów ...................................................................................................................... 49
8.1.4. Odpady ulegające biodegradacji oraz plan redukcji kierowania ich na składowiska ........................ 51
8.1.5. Zbieranie odpadów tzw. problemowych .............................................................................................. 52
8.1.5.1. Odpady wielkogabarytowe ............................................................................................................................. 52
8.1.5.2. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych ........................................................................ 53
8.1.5.3. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny ...................................................................................................... 55
8.1.5.4. Plan zbierania i unieszkodliwiania odpadów zawierających substancje zubożające warstwę ozonową ......... 56
8.1.5.5. Odpady budowlane i remontowe .................................................................................................................... 56
8.2. PROPONOWANY SYSTEM ZBIERANIA ODPADÓW Z INNYCH ŹRÓDEŁ ICH WYTWARZANIA ............................. 57
8.3. ODZYSK I UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH ....................................................................... 58
9. PROGRAM PROMOCJI I EDUKACJI ....................................................................................................... 62
2
10. OKREŚLENIE INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH SŁUŻĄCYCH REALIZACJI
ZAMIERZONYCH CELÓW W PLANIE GOSPODARKI ODPADAMI .................................................... 63
11. SYSTEM MONITORINGU I OCENY REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW
WYZNACZONYCH W PLANIE GOSPODARKI ODPADAMI................................................................... 64
11.1. OPINIOWANIE PROJEKTU PLANU ................................................................................................................ 64
11.2. NADZÓR I KONTROLA NAD WYKONANIEM USTALEŃ PLANU ...................................................................... 64
11.3. SPRAWOZDANIE Z POSTĘPÓW WE WDRAŻANIU PLANU............................................................................... 65
11.4. WERYFIKACJA I AKTUALIZACJA PLANU ..................................................................................................... 65
11.5. WSKAŹNIKI MONITOROWANIA EFEKTYWNOŚCI PLANU ............................................................................. 66
12. ZARZĄDZANIE I WDRAŻANIE PLANU GOSPODARKI ODPADAMI ............................................ 67
13. HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃ .............................................................................................. 69
14. WNIOSKI Z PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO ............. 72
15. STRESZCZENIE .......................................................................................................................................... 73
16. SPIS TABEL .................................................................................................................................................. 79
17. SPIS RYSUNKÓW ....................................................................................................................................... 80
3
1. Wstęp
Racjonalna gospodarka odpadami w gminie wymaga kontynuacji wdrażania zintegrowanego systemu
gospodarki odpadami. Założenia tego systemu przestawiono w pierwszym Planie gospodarki
odpadami dla gminy Stary Dzierzgoń na lata 2004 – 2007 z uwzględnieniem perspektywy 2008-2011
został przyjęty Uchwałą Nr I/13/05 Rady Gminy w Starym Dzierzgoniu z dnia 25.02.2005 r.
Obecna aktualizacja Planu gospodarki odpadami (zwana dalej Planem lub PGO), została sporządzona
jako realizacja przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 39,
poz. 251, z późn. zm.), która w rozdziale 3, art. 14 wprowadziła obowiązek aktualizacji planów
gospodarki odpadami nie rzadziej niż co 4 lata.
Plan gospodarki odpadami dla gminy Stary Dzierzgoń na lata 2011-2014 z uwzględnieniem lat 2015 2018” przedstawia sposób kontynuacji działań, które zostały podjęte dla utworzenia nowoczesnego
i skutecznego systemu gospodarowania odpadami, zgodnego z Polityką Ekologiczną Państwa,
Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 oraz Planem gospodarki odpadami Województwa
Pomorskiego. Celem niniejszego dokumentu jest zintegrowanie gospodarki odpadami w gminie Stary
Dzierzgoń, w sposób zapewniający szeroko pojmowaną ochronę środowiska oraz uwzględniający
obecne i przyszłe uwarunkowania ekonomiczne.
2. Metodyka wykonania Planu
Plan gospodarki odpadami obejmuje obszar całej gminy Stary Dzierzgoń i podejmuje zagadnienia
związane z odpadami komunalnymi, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów ulegających
biodegradacji, odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych
i odpadów budowlano – remontowych. Dla odpadów innych niż komunalne w kwestiach nie ujętych
w planie gminnym odpowiednie zastosowanie znajdują zapisy planu krajowego, wojewódzkiego
i powiatowego.
Niniejszy dokument sporządzono w oparciu o Rozporządzenie z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie
sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. z 2003 r, Nr 66, poz. 620) oraz Rozporządzenie
z dnia 13 marca 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sporządzania planów gospodarki
odpadami (Dz. U. z 2006 r. Nr 46 poz. 333).
Gminny plan zawiera i określa:
1) Aktualny stan gospodarki odpadami, w tym:
a. rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów,
b. rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku,
c. rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania,
d. istniejące systemy zbierania odpadów,
e. rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobową instalacji do odzysku i unieszkodliwiania
odpadów,
4
f.
wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie odbierania, zbierania, transportu,
odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
g. identyfikację problemów w zakresie gospodarowania odpadami, uwzględniające podstawowe
informacje charakteryzujące z punktu widzenia gospodarki odpadami obszar, dla którego jest
sporządzany plan gospodarki odpadami, a w szczególności położenie geograficzne, sytuację
demograficzną, sytuację gospodarczą oraz warunki glebowe, hydrogeologiczne
i hydrologiczne, mogące mieć wpływ na lokalizację instalacji gospodarki odpadami.
2) Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym również wynikające ze zmian
demograficznych i gospodarczych.
3) Cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem terminów ich osiągania.
4) Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, w tym:
a. działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów,
b. działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na
środowisko,
c. działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania,
transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
d. działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
kierowanych na składowiska odpadów.
5) Rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć oraz instytucje odpowiedzialne za ich realizację.
6) Sposoby finansowania, w tym instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów,
z uwzględnieniem harmonogramu uruchamiania środków finansowych i ich źródeł.
7) System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów pozwalający na określenie sposobu oraz
stopnia realizacji celów i zadań zdefiniowanych w planie gospodarki odpadami, z uwzględnieniem ich
jakości i ilości.
Stan aktualny gospodarki odpadami na terenie gminy określono na podstawie materiałów i informacji
otrzymanych z Urzędu Gminy w Starym Dzierzgoniu, Starostwa Powiatowego w Sztumie, Urzędu
Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, jak również na podstawie materiałów archiwalnych
i innych dostępnych informacji. W przypadku braku niezbędnych danych (np. w zakresie ilości
i składu wytwarzanych odpadów komunalnych) wykorzystano wskaźniki pochodzące z badań
krajowych w zakresie gospodarki odpadami.
Stan aktualny przedstawiony w Planie przedstawia informacje na dzień 31.12.2009 roku,
z uwzględnieniem informacji za rok 2010.
3. Uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne
Akty prawne
Opracowując niniejszy dokument stosowano się do regulacji prawnych dotyczących gospodarki
odpadami, których podstawy zostały zawarte w:
•
•
•
ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, z późn. zm),
ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r.
Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.),
rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów
gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620, z późn. zm.).
5
Problematyka z zakresu gospodarki odpadami regulowana jest również przez niżej wymienione akty
prawne:
•
ustawę z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy
o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085 z późn. zm.);
• ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz.
638 z późn. zm.);
• ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania
niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 90,
poz. 607 z późn. zm.);
• ustawę z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 Nr 142, poz. 1591
z późn. zm.);
• ustawę z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 25
poz. 202 z późn. zm.);
• ustawę z dnia 27 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180,
poz. 1495),
wraz z wydanymi, na podstawie upoważnień w nich zawartych, rozporządzeniami.
Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 (Kpgo 2010)
Pierwszy Krajowy plan gospodarki odpadami przyjęty został uchwałą Rady Ministrów Nr 219 z dnia
29 października 2002 r. (M.P. z 2003r. Nr 11, poz. 159) i obowiązywał do 31.12.2006 r. Aktualnie,
od 1 stycznia 2007 r., obowiązuje zaktualizowany w 2006 r., tj. Krajowy plan gospodarki odpadami
2010, przyjęty uchwałą Rady Ministrów Nr 233 z dnia 29 grudnia 2006 r. (M.P. z 2006 r. Nr 90, poz.
946). Obowiązujący Kpgo 2010 jest dokumentem nadrzędnym w zakresie gospodarki odpadami dla
planów opracowywanych na poszczególnych szczeblach administracyjnych.
Głównymi celami, zgodnymi z polityką ekologiczną państwa, są:
•
•
•
•
•
•
utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu
gospodarczego kraju wyrażonego w PKB,
zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego
z wymaganiami ochrony środowiska,
zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów,
zamknięcie do końca 2009 r. wszystkich krajowych składowisk nie spełniających przepisów
prawa,
wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów,
stworzenie kompleksowej bazy danych o wprowadzanych na rynek produktach i gospodarce
odpadami w Polsce.
W dokumencie sformułowano również dodatkowe cele szczegółowe dla poszczególnych grup
odpadów. Przyjęte cele szczegółowe w odpadach komunalnych dotyczą:
•
objęcia umowami na odbieranie odpadów komunalnych 100% mieszkańców najpóźniej do 2007
roku,
• zapewnienia objęcia wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów,
dla którego minimalne wymagania określono w Kpgo 2010, najpóźniej do końca 2007 r.,
• zmniejszenia ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska odpadów, aby nie było składowanych:
− w 2010 więcej niż 75%,
− w 2013 więcej niż 50%,
− w 2020 więcej niż 35%
masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.,
6
•
•
zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 85% wytworzonych odpadów
do końca 2014 r.,
zredukowanie liczby składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, na których są
składowane odpady komunalne, do max. 200 do końca 2014 r.
Osiągnięcie zakładanych celów w zakresie zbierania odpadów komunalnych wymaga realizacji
następujących działań:
•
•
•
•
kontrolowania przez gminy stanu zawierania umów przez właścicieli nieruchomości z podmiotami
prowadzącymi działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych, co skutkować powinno
objęciem stosownymi umowami lub decyzjami 100% mieszkańców kraju,
kontrolowania przez gminy sposobów i zakresu wypełniania przez podmioty posiadające
zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od
właścicieli nieruchomości – ustaleń zawartych w ww. zezwoleniach dotyczących metod oraz
miejsc prowadzenia odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
doskonalenie systemów ewidencji wytwarzanych, poddawanych odzyskowi oraz
unieszkodliwianiu odpadów komunalnych.
prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania poszczególnych frakcji odpadów komunalnych:
odpadów zielonych z ogrodów i parków, papieru i tektury (w tym opakowań, gazet, czasopism
itd.), odpadów opakowaniowych ze szkła w podziale na szkło bezbarwne i kolorowe, tworzyw
sztucznych i metali, zużytych baterii i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego, przeterminowanych leków, chemikaliów (farb, rozpuszczalników, olejów
odpadowych, itd.), odpadów budowlano-remontowych.
Podstawowym założeniem funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce ma być
system rozwiązań regionalnych, w których uwzględnione będą wszystkie niezbędne elementy tej
gospodarki w danych warunkach lokalnych.
Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016
„Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016" (dalej: PEP) bierze
pod uwagę zobowiązania wynikające z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Przy jej
opracowywaniu uwzględniono nie tylko strategiczne i programowe dokumenty rządu Rzeczpospolitej
Polskiej, ale także Wspólnoty Europejskiej. Polska polityka ekologiczna opiera się na konstytucyjnej
zasadzie zrównoważonego rozwoju. W zakresie gospodarki odpadami, PEP ustanowiła następujące
cele średniookresowe do 2016 r.;
•
•
•
•
•
•
•
utrzymanie tendencji oddzielenia ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju
(mniej odpadów na jednostkę produktów, mniej opakowań, dłuższe okresy życia produktów itp.),
znaczne zwiększenie odzysku energii z odpadów komunalnych w sposób bezpieczny dla
środowiska,
zamknięcie wszystkich składowisk, które nie spełniają standardów UE i ich rekultywacja,
sporządzenie spisu zamkniętych oraz opuszczonych składowisk odpadów wydobywczych, wraz
z identyfikacją obiektów wpływających znacząco na środowisko,
eliminacja kierowania na składowiska zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz
zużytych baterii i akumulatorów,
pełne zorganizowanie krajowego systemu zbierania wraków samochodów i demontaż pojazdów
wycofanych z eksploatacji,
takie zorganizowanie systemu preselekcji sortowania i odzysku odpadów komunalnych, aby na
składowiska nie trafiało ich więcej niż 50% w stosunku do odpadów wytworzonych
w gospodarstwach domowych.
PEP wskazuje, że aby osiągnąć cele średniookresowe konieczne jest w latach 2009 – 2012:
7
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
zorganizowanie banku danych o odpadach (do końca 2009 r.),
reforma obecnego systemu zbierania i odzysku odpadów komunalnych w gminach, dająca
władzom samorządowym znacznie większe uprawnienia w zarządzaniu i kontrolowaniu systemu
(do końca 2009 r.),
zwiększenie stawek opłat za składowanie odpadów zmieszanych biodegradowalnych oraz
odpadów, które można poddać procesom odzysku,
finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne inwestycji dotyczących odzysku i recyklingu
odpadów, a także wspieranie wdrożeń nowych technologii w tym zakresie,
dostosowanie składowisk odpadów do standardów UE (do końca 2009 r.),
wprowadzenie rozwiązań poprawiających skuteczność systemu recyklingu wyeksploatowanych
pojazdów,
finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne modernizacji technologii prowadzących do
zmniejszania ilości odpadów na jednostkę produkcji (technologie małoodpadowe),
realizacja projektów dotyczących redukcji ilości składowanych odpadów komunalnych
i zwiększenia udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi i unieszkodliwieniu
wspieranych dotacjami Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”,
intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania odpadów
(np. opakowań, toreb foliowych) i ich preselekcję w gospodarstwach domowych,
wzmocnienie przez Inspekcję Ochrony Środowiska kontroli podmiotów odbierających odpady od
wytwórców oraz podmiotów posiadających instalacje do odzyskiwania i unieszkodliwiania
odpadów,
dokończenie akcji likwidacji mogilników, zawierających przeterminowane środki ochrony roślin
i inne odpady niebezpieczne oraz akcji eliminacji PCB z transformatorów i kondensatorów
(do końca 2010 r.).
Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 - 2032
Obowiązujący od 2002 roku „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest
stosowanych na terytorium Polski” został znowelizowany i zastąpiony nowym dokumentem, który
został przyjęty przez Radę Ministrów Uchwałą z dnia 14 marca 2010 r. w sprawie ustanowienia
programu wieloletniego pod nazwą „Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 – 2032”.
W Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 utrzymane zostały następujące cele:
•
•
•
usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest;
minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych powodowanych kontaktem z włóknami
azbestu;
likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.
Cele te osiągane będą przez realizację wzajemnie uzupełniających się zadań, na trzech poziomach
(centralnym, wojewódzkim i lokalnym: powiatowym i gminnym), finansowanych ze środków
prywatnych i publicznych, w tym ze środków budżetowych pozostających w dyspozycji Ministra
Gospodarki.
Program przewiduje zgrupowanie zadań w pięciu blokach tematycznych:
1. Zadania legislacyjne;
2. Działania edukacyjno-informacyjne obejmujące: działania skierowane do dzieci i młodzieży,
szkolenia pracowników administracji rządowej i samorządowej, opracowywanie materiałów
informacyjnych i edukacyjnych, ocenę i promocję technologii unicestwiania włókien azbestu
w odpadach azbestowych, organizację krajowych i międzynarodowych szkoleń, seminariów,
konferencji, kongresów i udział w nich;
3. Zadania w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest obejmujące: usuwanie wyrobów
zawierających azbest z obiektów budowlanych, oczyszczanie terenów nieruchomości,
8
oczyszczanie obiektów użyteczności publicznej, miejsc publicznych, terenów byłych zakładów
produkujących wyroby zawierające azbest, budowę składowisk odpadów azbestowych oraz
budowę instalacji i urządzeń do unicestwiania włókien azbestu w odpadach azbestowych, zadania
wspierające, w tym wsparcie finansowe opracowywania programów usuwania wyrobów
zawierających azbest oraz oczyszczania terenów z azbestu na wszystkich szczeblach;
4. Monitoring realizacji Programu w postaci elektronicznego Systemu Informacji Przestrzennej
monitoringu procesu usuwania wyrobów zawierających azbest;
5. Działania w zakresie oceny narażenia i ochrony zdrowia, w tym działalność Ośrodka
Referencyjnego Badań i Oceny Ryzyka Zdrowotnego Związanych z Azbestem.
Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010 oraz jego Aktualizacja z dnia
26 października 2009 r.
W Planie gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010 określono cel główne
i szczegółowe dla odpadów komunalnych, niebezpiecznych i pozostałych.
W gospodarce odpadami komunalnymi przyjęto następujące cele:
•
•
objęcie 100% mieszkańców zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych,
rozwój selektywnego zbierania odpadów: niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych,
wielkogabarytowych oraz z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych
i infrastruktury drogowej,
• eliminacja praktyk nielegalnego składowania odpadów,
• rekultywacja lokalnych składowisk nie spełniających wymagań ochrony środowiska, które zostaną
zamknięte do końca 2009 r.,
• zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska tak, aby nie było składowanych:
- w 2010 r. więcej niż 75%,
- w 2013 r. więcej niż 50%,
- w 2020 r. więcej niż 35%,
wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do masy tych
odpadów wytworzonych na terenie województwa pomorskiego w 1995 r.,
• rozwój systemów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego
z gospodarstw domowych;
• odzysk energii z odpadów powstających w aglomeracji trójmiejskiej.
9
4. Charakterystyka gminy Stary Dzierzgoń
4.1. Położenie geograficzne i administracyjne oraz związane z tym
uwarunkowania
Pod względem administracyjnym gmina Stary Dzierzgoń położona jest w południowo - wschodniej
części powiatu sztumskiego, który z kolei zlokalizowany jest we wschodniej części województwa
pomorskiego. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie elbląskim.
Gmina położona jest w odległości około 40 km na południe od Elbląga, 30 km na południowy wschód
od Malborka i 28 km na wschód od Sztumu.
Rysunek 1. Położenie gminy Stary Dzierzgoń w województwie pomorskim i na tle kraju
(źródło: http://pl.wikipedia.org)
Rysunek 2. Położenie gminy Stary Dzierzgoń w powiecie sztumskim
(źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php? title=Plik: POL_powiat_sztumski_
locator_map_%28label-pl%29. svg&filetimestamp= 20090828084921
10
Gmina Stary Dzierzgoń graniczy:
•
•
•
•
od zachodu z gminą Mikołajki Pomorskie i gminą Dzierzgoń (powiat sztumski),
od północy z gminą Rychliki: (powiat elbląski, województwo warmińsko-mazurskie),
od wschodu z gminami Zalewo i Małdyty (powiat iławski, województwo warmińsko-mazurskie),
od południa z gminą Susz (powiat iławski, województwo warmińsko-mazurskie) oraz z gminą
Prabuty (powiat kwidzyński, województwo pomorskie).
Gmina Stary Dzierzgoń, zgodnie z podziałem J. Kondrackiego (2002), położona jest w obrębie
następujących jednostek geograficznych (rysunek 5):
•
•
•
PROWINCJA: Niż Środkowoeuropejski (31)
PODPROWINCJA: Pojezierza Południowobałtyckie (Pojezierze Pomorskie) (314-316),
MAKROREGION: Pojezierze Iławskie (314.9)
Gmina, podobnie jak i będący jednostką nadrzędną powiat, leży w północnej części Pojezierza
Iławskiego. Na zachodzie zbliża się do doliny Dolnej Wisły, a na północy do Żuław Wiślanych.
Przy przyjęciu za wyznacznik granicy Żuław poziomicy 10 m n.p.m. można uznać, że niewielki
fragment północno – zachodniej części gminy należy już do krajobrazów żuławskich.
Rysunek 3. Pojezierze Iławskie (źródło: http://pl.wikipedia.org/w/
index.php?title=Plik:Mapa_Pojezierza_ I%C5%82awskiego_i_ Garbu_Lubawskiego 1.
png&filetimestamp=20061223132257)
Pozostałe cechy położenia gminy Stary Dzierzgoń, istotne z punktu widzenia dokumentu są
następujące:
•
•
•
położenie w strefie podmiejskiej m. Dzierzgonia, ośrodka ponadlokalnego, pełniącego również
obsługę obszaru gminy Stary Dzierzgoń,
położenie obszaru gminy w obrębie wysoczyzny pojeziernej, której cechy fizyczno-geograficzne
(rzeźba, układ hydrograficzny, litologia) stanowią o potencjale przyrodniczym gminy,
położenie w sąsiedztwie dużego zespołu jezior iławskich posiadających predyspozycje dla
wykorzystania turystycznego,
11
•
położenie gminy na skraju dużych kompleksów leśnych o wysokich walorach przyrodniczych.
4.2. Zagospodarowanie przestrzenne i struktura zabudowy
Powierzchnia gminy Stary Dzierzgoń wynosi 185,7 km2 (18 570 ha). Stanowi to 25,43% powierzchni
powiatu sztumskiego.
Gmina podzielona jest na 15 sołectw (Bucznik, Folwark, Górki, Kornele, Lipiec, Lubochowo, Matule,
Milikowo, Mortąg, Myślice, Przezmark, Skolwity, Stare Miasto, Stary Dzierzgoń i Tabory), w skład
których wchodzi 42 miejscowości.
Na podstawie informacji uzyskanych z Urzędu Gminy Stary Dzierzgoń, użytkowanie terenu
w granicach gminy przedstawia się następująco:
Tabela 1. Formy użytkowania terenu w gminie Stary Dzierzgoń (powierzchnia geodezyjna)
według stanu na dzień 31.12.2009 r.
Forma użytkowania terenu
Powierzchnia geodezyjna
Odsetek powierzchni
(ha)
gminy (%)
Użytki rolne, w tym:
12 417
66,87
- grunty orne
- sady i plantacje
- łąki
- pastwiska
- grunty rolne zabudowane
- grunty pod rowami
9 640
23
1 090
1 309
264
84
51,91
0,12
5,87
7,05
1,42
0,45
Grunty leśne oraz zadrzewienia i
zakrzaczenia, w tym:
4 927
26,53
- lasy
- grunty zadrzewione i zakrzaczone
4 707
220
25,35
1,18
Grunty zabudowane i zurbanizowane, w tym:
591
3,18
- tereny mieszkaniowe
- inne tereny zabudowane
- zurbanizowane tereny niezabudowane
- tereny rekreacyjne i wypoczynkowe
- tereny komunikacyjne, w tym:
- drogi
- tereny kolejowe
- inne
- użytki kopalniane
33
4
5
13
516
417
96
3
20
0,18
0,02
0,03
0,07
2,78
2,24
0,52
0,01
0,11
Grunty pod wodami, w tym:
247
1,33
- powierzchniowymi płynącymi
247
1,33
Nieużytki
Tereny rożne
Źródło: Informacje Urzędu Gminy Stary Dzierzgoń
398
1
2,14
0,005
12
2,1%
1,3%
Użytki rolne
3,2%
Grunty leśne oraz zadrzewienia i
zakrzaczenia
26,5%
Grunty zabudowane i
zurbanizowane
Grunty pod wodami
66,8%
Nieużytki
Rysunek 4. Struktura użytkowania terenu na terenie gminy Stary Dzierzgoń w 2009 roku
(źródło: Urząd Gminy i GUS)
Powierzchnia użytków rolnych wynosi 66,87% obszaru gminy. W strukturze użytków rolnych 51,91%
przypada na grunty orne.
Grunty poddane antropopresji (zabudowane i zurbanizowane) stanowią 3,18% powierzchni gminy.
Gmina Stary Dzierzgoń charakteryzuje się średnim wskaźnikiem lesistości, który wynosi 25,35%.
13
Rysunek 5. Mapa gminy Stary Dzierzgoń (źródło: www.starydzierzgon.pl)
Na terenie gminy dominuje zabudowa jednorodzinna i zagrodowa. Dominującą formą własności
mieszkań jest własność prywatna, stanowiąca 85,9% istniejącej substancji mieszkaniowej. Własność
komunalna - należąca do gminy - obejmuje 79 lokali mieszkalnych.
Stan techniczny budynków jest dostateczny. Przeważająca część zasobów (65,35%) pochodzi z okresu
przedwojennego. Z okresu powojennego pochodzi 34,65% zasobów, w tym w ostatnim dziesięcioleciu
wybudowano około 2% zasobów mieszkaniowych.
4.3. Ukształtowanie powierzchni, geomorfologia i budowa geologiczna
Średnie wysokości bezwzględne w północno – zachodniej części gminy wynoszą około 5 m n.p.m,
a w części północno – wschodniej około 130 m n.p.m.).
Cały obszar gminy znajduje się w strefie maksymalnego zasięgu zlodowaceń północnopolskich
(lądolodu fazy pomorskiej) i stanowi najmłodszą krainę polodowcową charakteryzującą się dużym
zróżnicowaniem i świeżością form rzeźby terenu.
Występują tu formy rzeźby pochodzenia lodowcowego, wodnolodowcowego, rzecznego i eolicznego.
14
Formy pochodzenia lodowcowego tworzą wysoczyznę morenową falistą o wysokościach
bezwzględnych od 30 m n. p. m. Rzędne terenu są bardzo zróżnicowane i wynoszą od 20 m n.p.m.
w głęboko wciętej dolinie Dzierzgonki, do 120 m n.p.m. w rejonie miejscowości Lubochowo
i Przezmark. W obrębie wysoczyzny występują wzgórza morenowe o wysokości względnej
dochodzącej do 30 – 40 m.
Formy pochodzenia wodnolodowcowego tworzą równiny utworzone na przedpolu ciągów
morenowych. Największe pole sandrowe rozciąga się w rejonie miejscowości Kielmy oraz
w okolicach Starego Dzierzgonia i Przezmarka.
Charakterystyczna jest także obecność rynien polodowcowych - jedną z nich wykorzystuje jezioro
Mołtawa Wielka.
Ponadto, na całym obszarze występują liczne zagłębienia bezodpływowe, wypełnione przez jeziora
lub (na południe od jeziora Bądze) - przez torfy i namuły torfiaste.
Charakterystyczna jest też dolina o kilkumetrowych krawędziach, którą płynie niewielka rzeka
Dzierzgoń.
Pod względem budowy geologicznej obszar gminy położony jest w syneklizie perybałtyckiej
platformy wschodnioeuropejskiej, której powierzchnia jest lekko podniesiona ku północy, a wyraźnie
ku południowi. Utwory budujące platformę nawiercono w sąsiedniej gminie, w miejscowości Prabuty,
na głębokości 3 894,6 m, gdzie stwierdzono gnejsy leptytowe.
Platforma prekambryjska przykryta jest kompleksem skał paleozoicznych o miąższości około 1400 m
i skał permo- i mezozoicznych o miąższości 1 900–2 220 m oraz skał kenozoicznych o miąższości
około 290 m. Osady platformy prekambryjskiej, skały paleozoiczne i permo- i mezozoiczne pocięte są
uskokami. Paleozoik reprezentują osady kambru, ordowiku i syluru. Na częściowo zerodowanych
osadach syluru występuje seria permska (cechsztynu). Paleozoik przykryty jest głównie węglanowymi
utworami triasu, jury i kredy oraz paleocenu, eocenu - oligocenu, miocenu.
Na omawianym obszarze paleogen reprezentowany jest przez osady paleocenu i oligocenu. Osady
paleocenu wykształcone są w postaci piasków drobnoziarnistych, jasnoszarych, a ich strop występuje
na głębokości 136,8 m. Osady oligoceńskie wykształcone zostały w postaci piasków zielonkawych,
piaskowców słabo zwięzłych i piasków zailonych, szarych.
W części zachodniej powiatu w podłożu czwartorzędu zlegają osady oligocenu, a w rejonie Bukowa
i na wschód od Dzierzgonia osady paleocenu. Osady starsze od paleogeńskich - kredowe - ukazują się
w rejonie na północny-zachód od Sztumu.
W plejstocenie na analizowany obszar kilkakrotnie wkraczał lodowiec zlodowaceń:
południowopolskich, środkowopolskich i północnopolskich. Z fazami zlodowaceń oraz okresami
deglacjacji wiązała się sedymentacja osadów piaszczystych i piaszczysto-żwirowych rzecznych
i wodnolodowcowych, mułków i iłów akumulacji jeziornej i zastoiskowej, a także glin zwałowych.
Miąższość osadów czwartorzędowych wynosi na terenie gminy od 200 do 250 m.
Osady zlodowaceń południowopolskich zachowały się fragmentarycznie w formie porwaków
w młodszych glinach zlodowaceń środkowopolskich. Podobnie występują morskie osady interglacjału
holsztyńskiego. Osady interglacjału eemskiego stanowią na obszarze gminy przewodni poziom
stratygraficzny i stanowią wyraźną granicę między osadami zlodowaceń środkowopolskich
i północnopolskich. Miąższość osadów interglacjału eemskiego wynosi od 61 do 63 m. W spągu są to
osady lądowe, następnie rzeczno-morskie oraz morskie. W czasie zlodowaceń północnopolskich
lądolód wkraczał na omawiany obszar kilkakrotnie pozostawiając osady składające się z czterech
poziomów glin zwałowych oraz osadów je rozdzielających wodnolodowcowych i zastoiskowych.
Najstarsze gliny zwałowe stadiału sandomierskiego i fazy leszczyńskiej (Świecia) stadiału głównego
15
występują w postaci płatów o zmiennej miąższości, natomiast poziomy glin fazy poznańskiej
i pomorskiej występują na obszarze całej gminy. Gliny zwałowe najmłodszej fazy (pomorskiej)
tworzą powierzchnię wysoczyzny polodowcowej.
W końcowym okresie epoki lodowcowej powstały liczne zagłębienia bezodpływowe przekształcone
później w jeziora i torfowiska. U schyłku fazy pomorskiej i na początku holocenu nastąpiło
formowanie się dolin rzecznych oraz zachodziły procesy eoliczne, których efektem są nieliczne
wydmy.
4.4. Warunki klimatyczne
Zgodnie z podziałem rolniczo-klimatycznym Polski według R. Gumińskiego, gmina położona jest
w przejściowej strefie klimatycznej, na pograniczu dwóch dzielnic klimatycznych: gdańskiej (Żuławy
Wiślane) i wschodniego skraju dzielnicy bydgoskiej.
Średnia roczna temperatura powietrza wynosi tu 6,50C, a średnia amplituda temperatur - 20,50C.
Najzimniejszym miesiącem jest styczeń ze średnią temperaturą –3,00C, a najcieplejszym lipiec
z temperaturami od 17,00 do 17,50 C.
Średnie roczne wartości opadów atmosferycznych wynoszą 650–700 mm, podczas gdy średni opad
z wielolecia to 666 mm (stacja meteorologiczna w Nowym Folwarku).
Przeważają wiatry z kierunku południowo – zachodniego.
Lokalne modyfikacje klimatyczne, które występują na terenie gminy, wiążą się przede wszystkim ze
zróżnicowaniem warunków nasłonecznienia w zależności od rzeźby i ekspozycji (kierunku
pochylenia) terenu lub położenia w sąsiedztwie lub w enklawach kompleksów leśnych. Modyfikacje
te przejawiają się między innymi inwersjami termicznymi na obszarach płaskich podczas pogodnych
nocy, częstym zaleganiem mgieł nad dolinami rzecznymi, dolinkami, wąwozami i wilgotnymi
zagłębieniami bezodpływowymi oraz małymi wahaniami temperatur, słabym ruchem powietrza
i niskim nasłonecznieniem w lasach.
4.5. Hydrologia i hydrogeologia
Wody powierzchniowe
Wody na terenie gminy odprowadzane są do Zalewu Wiślanego. Obszar gminy jest położony
w zlewniach następujących cieków wodnych:
Tabela 2. Powierzchnia zlewni
Zlewnia
Powierzchnia zlewni w gminie
Rzeki Dzierzgoń
bd
Rzeki Liwy
13 km2
Rzeki Drwęcy
6,5 km2
Rzeki Brzeźnicy
5,8 km2
Główna rzeką na terenie gminy jest Dzierzgoń. Przez obszar gminy przepływają także rzeki: Nowa
Dzierzgonka i Stara Dzierzgonka.
Tabela 3. Cieki powierzchniowe na terenie gminy Stary Dzierzgoń
Nazwa cieku
Długość cieku w gminie
Rzeka Stara Dzierzgonka
6,65
Rzeka Nowa Dzierzgonka
16,65
Rzeka Dzierzgoń
25,68
16
Rzeka Dzierzgoń (z niem. Sorge, zwana także Dzierzgonką) bierze swój początek na wysokości 125 m
n.p.m. na Pojezierzu Iławskim i uchodzi do jeziora Druzno. Rzeka przepływa przez obszary Pojezierza
Iławskiego i depresję Żuław. Od strony południowej do rzeki Dzierzgoń na terenie gminy wpadają
lewostronne jej dopływy: w Myślicach i w Starym Mieście. Rzeka pełni rolę osi hydrograficznej na
omawianym obszarze. Jest jednocześnie południowym fragmentem koncentrycznego układu
odwodnienia z ośrodkiem w jeziorze Drużno. Rzeka jest żeglowna na odcinku około 15 kilometrów,
do miejscowości Bągart.
Rzekę Dzierzgoń można - ze względu na jej charakter - podzielić na dwa odcinki. Odcinek
wysoczyznowy, kręty o szybkim przepływie i dużym spadku. Poniżej miasta Dzierzgoń rzeka
wyrównuje swój bieg i znacznie zmniejsza prędkość przepływu, stając się typowym ciekiem nizinnym
płynącym w wałach przeciwpowodziowych.
Długość rzeki wynosi 45 km, a na terenie gminy - 25,68 km.
Jeziora na terenie gminy Stary Dzierzgoń zajmują obszar 221,9 ha, przy czym ich powierzchnia
jeszcze w XIX wieku była znacznie większa. Wiele jezior zostało osuszonych podczas prac
melioracyjnych - w ten sposób powstały rozległe obszary łąkowe np. za zachód od Mortąga tzw.
Mortąskie Łąki.
Aktualnie na terenie gminy Stary Dzierzgoń zlokalizowane są następujące jeziora:
•
•
•
•
•
jezioro typu rynnowego Mołtawa Wielka w Przezmarku – powierzchnia jeziora wynosi 45,2 ha,
maksymalna głębokość 7,5m, średnia głębokość 3,3 m. Z jeziora wypływa rów, prowadzący wodę
do rzeki Dzierzgonki.
jezioro Mołtawa Mała zajmuje powierzchnię 13,7 ha, jego maksymalna głębokość wynosi 12,4 m
zaś średnia głębokość to 3,6 m.
jezioro Bądze położone jest w miejscowości Bądze, ma powierzchnię 149,9 ha, przy długości
3 km i szerokości 750 m. Maksymalna głębokość jeziora wynosi 6,7 m, średnia głębokość 2,5 m,
a linia brzegowa ma długość 5,8 km. Z jeziora Bądze wypływa rów prowadzący wodę do rzeki
Liwy. Otoczenie akwenu stanowią głównie lasy, jedynie przy wsi Bądze znajdują się podmokłe
pola i łąki.
jezioro Gemben położone w lesie koło miejscowości Bucznik, powierzchnia jego wynosi 15,6 ha,
maksymalna głębokość 6 m, a średnia 3,1 m
jezioro Witoszewskie położone na granicy z gminą Zalewo posiada linię brzegową styczną na
długości ok. 200 m do granicy gminy Stary Dzierzgoń. Powierzchnia jeziora wynosi 63,8 ha,
a maksymalna głębokość 12,2 m.
Stan czystości wód powierzchniowych
Cieki i jeziora na obszarze gminy są wodami powierzchniowymi o szczególnej wrażliwości na
zanieczyszczenia ze względu na niewielkie przepływy. W 2008 r. i 2009 r. nie badano stanu czystości
jezior oraz rzek płynących przez teren gminy.
Badane przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Malborku wody jezior służących jako
kąpieliska uznano za nadające się do eksploatacji.
Wody kąpieliska na jeziorze Mołtawa w Przezmarku dopuszczono warunkowo do kąpieli ludności.
Stan czystości osadów wodnych jezior i rzek
Osady o wysokiej zawartości substancji szkodliwych mogą być źródłem wtórnego zanieczyszczenia
wód, w wyniku ich przemieszczania się na skutek powodzi czy działalności człowieka. Na terenie
gminy Stary Dzierzgoń badania osadów dennych jeziora Mołtawa, pod kątem zawartości metali
17
i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych – WWA, zostały wykonane przez Centralne
Laboratorium Chemiczne Państwowego Instytutu Geologicznego na zlecenie PIOŚ.
W badanych osadach zawartość metali przedstawiała się następująco:
•
•
•
•
kadm w osadach jeziora Mołtawa 1 – 2 ppm,
ołów w osadach jeziora Mołtawa 50 – 100 ppm
rtęć w osadach jeziora Mołtawa 0,2 – 0,5 ppm
cynk w osadach jeziora Mołtawa 100 – 200 ppm
Otrzymane stężenia przewyższały poziom tła geochemicznego otrzymany na podstawie bada osadów
innych jezior położonych na obszarze powiatu sztumskiego.
Wody podziemne
Warstwami wodonośnymi głównego poziomu użytkowego na obszarze gminy są osady
czwartorzędowe.
Czwartorzędowy poziom wodonośny
Miąższość osadów czwartorzędowych na terenie gminy wynosi od 85 do 250 m. Na czwartorzędowy
poziom wodonośny składają się 2 warstwy wodonośne:
•
•
górna plejstoceńska warstwa wodonośna występuje w serii piasków wodnolodowcowych
młodszych zlodowaceń północnopolskich, w obrębie ciągłego kompleksu piaszczysto-gliniastego.
Utwory te zalegając na rzędnych od 40 do 60 m n. p. m. składają się z piasków drobnoi średnioziarnistych, miejscami pylastych. Warstwa wodonośna występuje na głębokości od kilku
do 30 m. Serię tą, ze względu na łatwość udostępniania i korzystne parametry hydrologiczne,
uznano za główną warstwę na obszarze gminy. Warstwa wodonośna jest zasilana bezpośrednio
przez opady,
dolna plejstoceńska warstwa wodonośna występuje w utworach piaszczystych starszych
zlodowaceń, a głównie w osadach interglacjału eemskiego. Zasilanie warstwy odbywa się drogą
pośrednią przez wyżej zalegające osady. Zwierciadło wody układa się na obszarze gminy na
rzędnych około 50 m n. p. m. i ma charakter napięty. Miąższość warstwy wodonośnej waha się
przeważnie w granicach do 5 do 20 m (średnio 12 m).
Obie wymienione warstwy wodonośne w obrębie dolin i rynien łączą się tworząc jeden poziom
wodonośny.
W północno – zachodniej części gminy Stary Dzierzgoń strop poziomu wodonośnego zalega na
głębokości około 80 m. Jego wydajność jest stosunkowo niewielka do około 20 m3/h z otworu.
W północno – wschodniej części gminy (rejon wsi Tabory, Giślinek, Skolwity, Popity) głębokość
stropu warstw wynosi od 80 do 150 m. Wydajność jest wyższa i przekracza 40 m3/h. Wody są średniej
jakości i wymagają uzdatniania.
W południowej części gminy występuje fragment głównego zbiornika wód podziemnych (GZWP nr
210), iławskiego. Zbiornik jest wieku czwartorzędowego, o średniej głębokości ujęć od 5 do 30 m
p.p.t. i szacunkowych zasobach dyspozycyjnych 180 tys. m3/d. Na obszarze zbiornika dominują wody
klasy Ic, o zmiennej zawartości żelaza, miejscami nawet do 5 mg/dm3. Dla zbiornika w roku 1966,
w Przedsiębiorstwie Hydrogeologicznym w Gdańsku wykonano dokumentację hydrogeologiczną
(decyzja MOŚZNiL nr GK-kdh/BJ/489-6031/98 z dnia 28.06.1998 r.).
18
Jakość wód podziemnych
Na obszarze gminy Stary Dzierzgoń nie ma zlokalizowanych punktów monitoringowych jakości wód
podziemnych. Klasyfikację wód przeprowadza się w oparciu o pomiary wykonane w punktach
znajdujących się w granicach administracyjnych powiatu sztumskiego, ale poza obszarem gminy.
Od 2000 r. znajdują się w powiecie dwa punkty Regionalnego monitoringu jakości wód podziemnych
(106, 107, 108): w Sztumie na ujęciu komunalnym (nr otworów wg użytkownika 8 -Tr i 5A-Q) oraz
w Dzierzgoniu na ujęciu komunalnym (nr otworu wg użytkownika 1-Q). Ostatnie badania wykonano
w 2009 r. Ocena ogólna jakości wód podziemnych w tych punktach została określona na II klasę
jakości.
Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że wody południowo-wschodniej części powiatu
(rejon Przezmarka) zaliczają się do klasy I b, jednak ich jakość nie jest trwała i ulega pogorszeniu
w trakcie eksploatacji. Do III klasy tj. wód o złej jakości, wymagających skomplikowanego
uzdatniania, zaliczono wody występujące na południowy wschód od miasta Dzierzgonia ze względu
na wysoką zawartość amoniaku.
Zasadniczo wody piętra czwartorzędowego charakteryzują się wysoką barwą (10–35 mgPt/dm3),
odczynem słabo zasadowym, mineralizacją ogólną od 268 do 397 mg/dm3. Twardość ogólna zamyka
się w granicach 4,5–7,5 mval/dm3 (woda średnio twarda i twarda), a zawartość siarczanów i chlorków
jest nieznaczna. Ujmowane wody podziemne charakteryzują się zróżnicowanymi zawartościami
żelaza - na obszarze gminy Stary Dzierzgoń wody zawierają ponadnormatywne ilości zarówno żelaza
(do 5 mgFe/dm3), jak i manganu (do 0,3 mgMn/dm3), w związku z czym wymagają prostego
uzdatniania.
Państwowy monitoring wód podziemnych zalicza obszar powiatu sztumskiego do stref występowania
wód podziemnych o wysokiej jakości, nadających się do wszystkich celów, po niewielkim
uzdatnieniu.
4.6. Obszary przyrodniczo cenne i chronione
Obszar gminy Stary Dzierzgoń charakteryzuje się szczególnymi walorami krajobrazowymi
i przyrodniczymi. Jego niewątpliwymi atutami są zróżnicowane formy ukształtowania powierzchni
terenu, a także duża ilość jezior i terenów leśnych.
Na obszarze gminy Stary Dzierzgoń występują różne typy ekosystemów, odmiennych pod względem
przyrodniczym i krajobrazowym. Zalicza się do nich ekosystemy naturalne i półnaturalne, przy czym
najważniejsze to:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
kompleksy leśne,
siedliska łąkowe, w tym zespoły roślinności łąk wilgotnych,
roślinność pastwisk,
siedliska drzewiaste i krzewiaste wzdłuż cieków wodnych,
siedliska roślinności przywodnej i bagiennej, zbliżone do naturalnych,
alejowe nasadzenia przydrożne,
zespoły komponowanej roślinności wysokiej parków i cmentarzy,
zespoły roślinne w obrębie zabudowy i na obrzeżach terenów rolnych oraz w strefach
przydrożnych,
kępowe formacje drzewiaste i krzewiaste towarzyszące zabudowie lub stanowiące skupienia
śródpolne,
zespoły roślinności okrajkowej,
19
•
•
rośliny kultur rolniczych z charakterystycznym składem gatunkowym,
zbiorowiska antropogeniczne, roślinność ruderalna, synantropijna.
Gmina Stary Dzierzgoń położona jest na skraju dużych kompleksów leśnych o wysokich walorach
przyrodniczych. Część gminy położona jest w obrębie ekologicznego obszaru węzłowego o randze
międzynarodowej, będącego elementem krajowej sieci ekologicznej ECONET, Parku Krajobrazowego
Pojezierza Iławskiego oraz Obszaru Chronionego Krajobrazu Rzeki Dzierzgoń.
Ponadlokalne powiązania przyrodnicze gminy to także okołobałtycki zielony pierścień stanowiący
koncepcję osłony ekologicznej Bałtyku oraz skandynawsko-iberyjski szlak przelotu ptaków. Teren
gminy zaliczany jest do obszaru Zielonych Płuc Polski.
Ogółem, obszary prawnie chronione zajmują na terenie gminy powierzchnię 5 458,3 ha, w tym parki
krajobrazowe - 2 640,3 ha, a obszar chronionego krajobrazu - 2 818 ha.
Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego wraz ze strefą ochronną
W gminie Stary Dzierzgoń występuje północny fragment Parku Krajobrazowego Pojezierza
Iławskiego. Podstawa prawna utworzenia: rozporządzenie wojewodów: olsztyńskiego (nr 120 z dnia
17 maja 1993 roku) i elbląskiego (nr 8/93 z dnia 18 maja 1993 roku). Rozporządzenia te zostały
wykazane jako obowiązujące na obszarze województwa pomorskiego (zarządzenie Wojewody
Pomorskiego nr 43/99 z dnia 19 marca 1999 roku w sprawie ustalenia wykazów aktów prawa
miejscowego obowiązujących w województwie (Dz. Urz. Województwa Pomorskiego nr 22 z dnia
26 marca 1999 roku, poz. 70).
Cała powierzchnia Parku wynosi 25 045 ha (w tym w gminie Stary Dzierzgoń - 2 640,3 ha tj. 10,5%),
a powierzchnia otuliny parku wynosi 18 038 ha (w tym w gminie - 1 618,9 ha tj. 9%).
Park obejmuje krajobraz młodoglacjalny z dużym udziałem zwartych kompleksów leśnych.
Przeważają subkontynentalne grady i bory mieszane. Lasy ciągną się w zachodniej części Parku od
okolic Starego Dzierzgonia i Zalewa do Iławy. Silnie rozwinięta jest sieć hydrograficzna. Na obszarze
parku i jego otuliny znajdują się 43 zbiorniki jeziorne, o łącznej powierzchni 6 003 ha, z których 50%
powierzchni przypada na kompleks najdłuższego w Polsce jeziora Jeziorak (27,5 km). Pod względem
florystycznym obszar Parku charakteryzuje się wysoką różnorodnością. Głównym składnikiem są
zbiorowiska leśne, znaczny jest udział roślinności wodnej, mniejszy bagienno-torfowej, łąkowej
i synantropijnej. Na terenie parku stwierdzono występowanie 187 gatunków kręgowców: 10 gatunków
płazów (6 chronionych - kumak nizinny, huczek ziemny, ropucha szara i zielona, rzekotka drzewna
i traszka zwyczajna), 4 gatunki chronionych gadów (jaszczurka zwinka, padalec, zaskroniec, żmija
zygzakowata, 135 gatunków ptaków (w tym 116 chronionych) i 32 gatunki ssaków z chronionymi:
wiewiórką, łasicą, jeżem, wydrą i prawdopodobnie wilkiem. Świat ornitologiczny to przede
wszystkim bielik, orlik krzykliwy, rybołów, kania ruda, kania czarna, trzmielojad, myszołów,
krogulec, jastrząb, błotniak stawowy, kobuz oraz inne gatunki umieszczone w wykazie gatunków
zagrożonych w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt: zielonka, gągoł, kropiatka, bąk, kormoran.
Spośród wyróżnionych na obszarze Parku 4 rodzajów stref obejmujących tereny o szczególnych
walorach, na terenie gminy Stary Dzierzgoń występują:
•
•
•
strefa rezerwatowa R-4 „Witoszewo” – składają się na nią kompleksy leśne otaczające jeziora
Gemben i Witoszewskie oraz lasy położone na wschód od jezior Motławskich,
strefa przyrodnicza P-1 „Bądze – Biele Błota” w skład której wchodzą tereny leśne wraz
z jeziorem Bądze,
strefa przyrodnicza P-6 „Jezioro Ewingi” obejmująca na terenie gminy lasy.
20
Ponadto, na terenie gminy znajduje się także strefa buforowa B-1 „Bucznik” w obrębie której
położone są pozostałe tereny strefy ochronnej oraz tereny spoza strefy, charakteryzujące się dużą
antropopresją i mniejszymi walorami przyrodniczymi.
Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Dzierzgoń
Podstawą prawną utworzenia była Uchwała nr VI/51/85 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Elblągu
w sprawie utworzenia Zespołu Parków Krajobrazowych nad Zalewem Wiślanym oraz obszarów
chronionego krajobrazu, zaktualizowana rozporządzeniem Wojewody Elbląskiego z dnia 12 lutego
1997 roku. Rozporządzenie to zostało wykazane jako obowiązujące na obszarze województwa
pomorskiego (Zarządzenie Wojewody Pomorskiego nr 43/99 z 19 marca 1999 roku w sprawie
ustalenia wykazu aktów prawa miejscowego obowiązujących w województwie (Dz. Urz.
Województwa Pomorskiego nr 22 z dnia 26 marca 1999 roku, poz. 70). Ustalenia w sprawie OChK
zawiera także Uchwała Nr 1161/XLVII/10 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 28 kwietnia
2010 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim.
Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Dzierzgoń obejmuje strefę doliny rzeki Dzierzgoń i rzeki
Dzierzgonki. Obszar chroniony rzeki ma na całej długości charakter przyrzecza w strefie moreny
czołowej. W części południowej przeważa rzeźba pagórkowata i falista, w środkowej – wzgórz
czołowo morenowych. Jego celem jest ochrona walorów przyrodniczych i krajobrazowych strefy
dolinnej oraz ochrona biotopu rzek. Powierzchnia całkowita OChK wynosi 4 371 ha, a na obszarze
gminy OChK zajmuje on powierzchnię 2 818 ha (14,7% powierzchni ogólnej). Obszar znajduje się
także na terenie gmin: Dzierzgoń i Stary Targ.
Obszar sieci Natura 2000 - Lasy Iławskie
Na terenie gminy znajduje się część obszaru sieci Natura 2000 - (kod obszaru PLB 280005) Lasy
Iławskie. Całkowita powierzchnia obszaru wynosi 24 604,2 ha, w tym na terenie gminy Stary
Dzierzgoń - 2 601,7 ha. Obszar został powołany Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia
21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z dnia
21 października 2004 r.).
Obszar Lasy Iławskie jest dużym kompleksem leśnym (60% powierzchni zajmują drzewostany ponad
40-letnie), obejmujący także tereny bagienne rozproszone po całym obszarze. Rzeźba terenu została
ukształtowana w czasie zlodowacenia bałtyckiego (morena czołowa, rynny polodowcowe i sandry).
Występuje tu 31 jezior, o zróżnicowanej wielkości (od 0,5 do 163 ha), reprezentujących wszystkie
typy troficzne. Na terenie ostoi dominują drzewostany bukowe i sosnowe. W bezodpływowych
zagłębieniach terenu, o wysokim poziomie wód gruntowych, rosną bory bagienne i lasy olszowe.
Obok leśnych, wodnych, bagiennych i torfowiskowych zbiorowisk roślinnych występują tu
różnorodne zbiorowiska segetalne.
Obszar ten jest ostoją ptasią o randze europejskiej E 16. Występuje tu co najmniej 29 gatunków
ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 10 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK).
W okresie lęgowym obszar zasiedla rybołów (PCK) - co najmniej 2%-3% populacji krajowej (C6),
bielik (PCK) - co najmniej 2% populacji krajowej (C6), gągoł - co najmniej 2% populacji krajowej
(C3) oraz co najmniej 1% populacji krajowej (C3,C6) następujących gatunków ptaków: kania czarna
(PCK), kania ruda (PCK), podgorzałka (PCK), podróżniczek (PCK), trzmielojad. W stosunkowo
wysokiej liczebności (C7) występuje bocian czarny, orlik krzykliwy (PCK), żuraw, rybitwa czarna.
Ostoja jest ważna dla ochrony dobrze zachowanych siedlisk buczyny (pomorskiej i kwaśnej),
zboczowych lasów klonowo-lipowych oraz grądu subatlantyckiego. Liczne są także płaty łęgów
jesionowo-olszowych. Obszar ważny dla ochrony bobra i wydry. Warto też podkreślić bogatą florę
roślin naczyniowych (790 taksonów) z licznymi gatunkami rzadkimi i ginącymi w skali Polski oraz
gatunkami prawnie chronionymi (32).
21
Rysunek 6. Obszar Lasów Iławskich
Pomniki przyrody
Na terenie gminy ustanowiono 12 pomników przyrody, będących cennymi okazami dendroflory.
Podstawą prawna ustanowienia było rozporządzenie Wojewody Elbląskiego nr 6/96 z dnia 25 czerwca
1996 roku i nr 13/98 z dnia 28 grudnia 1998 roku. Większość z pomników przyrody znajduje się na
terenach leśnych. Dziewięć z nich stanowią dęby szypułkowe o obwodzie pni od 3,07 do 4,5 m
i wysokości od 20 do 25 m, znajdujące się na terenie Nadleśnictwa Susz, Leśnictwo Mortąg. Pozostałe
pomniki przyrody to: świerk pospolity (o wysokości 35 m, położony w Milikowie przy
zabudowaniach p. Ryszarda Bajora), lipa drobnolistna (o wysokości 28 m, położona w Starym
Dzierzgoniu, po prawej stronie szosy do Susza, 100 m przed cmentarzem komunalnym) i sosna
wejmutka (o wysokości 32 m, położona na terenie Nadleśnictwa Susz, Leśnictwo Królewskie).
Poniżej w tabeli zamieszczono wykaz pomników przyrody na obszarze gminy Stary Dzierzgoń.
Tabela 4. Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Stary Dzierzgoń
Nr
Typ
Organ
Nr
Opis
Lp rejes.
Gatunek Obwód
Data aktu Własność
pomnika
tworzący aktu
położenia
WKP
Ndl. Susz, L.
dąb
Wojewoda Rozp.
skarb
1 111E drzewo
4,53
1996.06.25
Mortąg,
szypułkowy
Elbląski
6/96
państwa
o. 98c
Ndl. Susz, L.
dąb
Wojewoda Rozp.
skarb
2 112E drzewo
4,15
1996.06.25
Mortąg,
szypułkowy
Elbląski
6/96
państwa
o. 98c
Ndl. Susz, L.
dąb
Wojewoda Rozp.
skarb
3 113E drzewo
3,51
1996.06.25
Mortąg,
szypułkowy
Elbląski
6/96
państwa
o. 100a
22
Nr
Typ
Lp rejes.
pomnika
WKP
Gatunek
Obwód
4
114E
drzewo
dąb
szypułkowy
5
115E
drzewo
dąb
szypułkowy
3,62
6
116E
drzewo
dąb
szypułkowy
3,56
7
117E
drzewo
dąb
szypułkowy
4,26
8
118E
drzewo
dąb
szypułkowy
3,11
9
119E
drzewo
dąb
szypułkowy
4,15
10 195E
drzewo
świerk
pospolity
2,38
11 196E
drzewo
sosna
wejmutka
3,05
12 197E
drzewo
lipa
drobnolistna
5,30
3,36
Organ
tworzący
Nr
Data aktu Własność
aktu
Opis
położenia
Ndl. Susz, L.
Mortąg,
o. 100a
Ndl. Susz, L.
Wojewoda Rozp.
skarb
1996.06.25
Mortąg,
Elbląski
6/96
państwa
o. 116m
Ndl. Susz, L.
Wojewoda Rozp.
skarb
Mortąg,
1996.06.25
państwa
Elbląski
6/96
o. 116n
Ndl. Susz, L.
Wojewoda Rozp.
skarb
1996.06.25
Mortąg,
Elbląski
6/96
państwa
o. 116n
Ndl. Susz, L.
Wojewoda Rozp.
skarb
1996.06.25
Mortąg,
Elbląski
6/96
państwa
o. 116n
Ndl. Susz, L.
Wojewoda Rozp.
skarb
1996.06.25
Mortąg,
Elbląski
6/96
państwa
o. 116n
Milikowo,
przy
Wojewoda Rozp.
1998.12.28 prywatna zabudow.
Elbląski
13/98
p. Ryszarda
Bajora
Ndl. Susz,
Wojewoda Rozp.
skarb
1998.12.28
L.Królewskie,
Elbląski
13/98
państwa
o.7i
Stary
Dzierzgoń, po
Wojewoda Rozp.
skarb
pr. str. do
1998.12.28
Elbląski
13/98
państwa Susza, 100 m
przed cm.
komunalnym
Wojewoda Rozp.
skarb
1996.06.25
Elbląski
6/96
państwa
źródło: Urząd Gminy w Starym Dzierzgoniu
Zasoby leśne, obok wybitnego znaczenia przyrodniczego, posiadają także znaczenie gospodarcze,
wynikające przede wszystkim z faktu, że są rezerwuarem dla pozyskiwania drewna i runa leśnego.
Lasy mają również duże znaczenie dla turystyki i rekreacji., odgrywają istotną rolę w kształtowaniu
stosunków wodnych oraz stanowią schronienie i środowisko życiowe dla wielu rzadkich już
przedstawicieli fauny i flory.
Grunty leśne na terenie gminy Stary Dzierzgoń zajmują obszar o powierzchni 4 723,9 ha, a same lasy
- 4 604,1 ha. Na przestrzeni ostatnich 8 lat powierzchnia zalesiona na terenie gminy zwiększyła się
o 282 ha (w 2002 r. wynosiła 4 442,2 ha). Najwięcej zalesień przeprowadzono w 2006 r. - 46,6 ha,
a także w 2002 r. - 32,0 ha i 2005 r. - 27,0 ha. W 2009 r. zalesiono 5,5 ha gruntów.
Grunty leśne publiczne zajmowały w 2009 r. powierzchnię 4 523,4% (95,7% wszystkich gruntów
leśnych w gminie) - w całości należały do Skarbu Państwa. Grunty leśne prywatne zajmowały
powierzchnię 200,5 ha. Ich powierzchnia zwiększyła się od 2002 r. o blisko 70 ha.
Wskaźnik lesistości dla gminy wynosi 24,8% (w 2002 r. - 23,2 %) i jest nieznacznie niższy od
wskaźnika lesistości kraju, który wynosi 29%. Lasy w obrębie omawianej jednostki administrowane są
przez Nadleśnictwo Kwidzyn (90,54 ha) i Nadleśnictwo Susz (pozostała powierzchnia).
23
Rozmieszczenie lasów na terenie gminy jest nierównomierne – centralna i północno – wschodnia
część gminy nie posiada większych kompleksów leśnych, a większy kompleks lasów występuje
w części południowej gminy. Dwa mniejsze kompleksy leśne znajdują się w zachodniej części
obszaru.
Szczególnym rodzajem lasów są lasy o statusie ochronnym. W ich skład wchodzą: lasy glebochronne,
wodochronne, lasy o szczególnym znaczeniu przyrodniczo-naukowym, lasy położone na stałych
powierzchniach badawczych i doświadczalnych, lasy stanowiące drzewostany nasienne oraz lasy
stanowiące ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej, jak również rezerwaty leśne.
Powierzchnia lasów ochronnych w gminie wynosi około 720 ha, przy czym są to przede wszystkim
lasy wodochronne i glebochronne.
Południowa część gminy, w obrębie której skupiają się główne kompleksy leśne, należy do terenów
o szczególnych walorach ekologicznych – najcenniejszych przyrodniczo zarówno w skali krajowej jak
i międzynarodowej. Zgodnie z koncepcją Krajowej Sieci Ekologicznej ECONET tereny te znajdują się
w obszarze węzła ekologicznego międzynarodowej rangi. W 1993 roku zostały one objęte ochroną
prawną i włączone w granice Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego.
W związku z obowiązkiem wyznaczania lasów o szczególnych walorach przyrodniczych HCVF,
Nadleśnictwo Susz przeprowadziło w styczniu 2009 roku konsultacje z gminami leżącymi
w granicach administracyjnych Nadleśnictwa, w sprawie lasów HCVF kategorii 6 tj. lasów
kluczowych dla tożsamości kulturowej lokalnej społeczności. Rezultatem konsultacji jest wyznaczenie
w porozumieniu z Urzędem Gminy Stary Dzierzgoń następujących obszarów:
Tabela 5. Lasy kluczowe dla tożsamości kulturowej lokalnej społeczności (HCVF)
Lasy HCVF kategorii 6
Leśnictwo
Odział
Szaniec szwedzki
Królewskie
11-k
Grodzisko staropruskie
Królewskie
46-a
4.7. Gleby i surowce mineralne
Gleby
Na obszarze gminy Stary Dzierzgoń przeważają gleby brunatne (wyługowane, kwaśne, właściwe),
wykształcone z glin i piasków gliniastych. Występują one na 71% użytków rolnych. Drugie
w kolejności występowania są mady zalegające na 12% powierzchni użytków rolnych. Pozostały
obszar gruntów rolniczych pokrywają czarne ziemie, gleby bagienne, pseudobielice, torfy i gleby
glejowe.
Wśród kompleksów przydatności rolniczej gleb gruntów ornych wyraźnie przeważa kompleks
pszenny dobry (59,6% powierzchni gruntów ornych). Kompleks żytni bardzo dobry zajmuje około
5,4% powierzchni gruntów ornych. Wśród użytków zielonych dominujący jest kompleks średni
występujący na obszarze 94,35% powierzchni tych użytków.
Urozmaicenie genetyczne gleb na obszarze gminy Stary Dzierzgoń wynika z budowy podłoża.
Na zwietrzelinach utworów węglanowych kredy wykształciły się rędziny brunatne i czarnoziemne,
w zależności od stopnia uwilgocenia zaliczane do kompleksu pszennego dobrego lub wadliwego.
Na podłożu gliniastym lub lessowym wytworzyły się gleby brunatne i czarne ziemie, zaliczane do
kompleksu pszennego dobrego i żytniego bardzo dobrego oraz zbożowo-pastewnego mocnego.
Na podłożu piasków gliniastych wytworzyły się gleby brunatne i bielicowe, zaliczane do kompleksu
żytniego dobrego lub żytnio-ziemniaczanego. W obniżeniach terenu i dolinach rzecznych wykształciły
się gleby organiczne torfowe i murszowo-torfowe, gleby bagienne, mady, oraz gleby mineralne
wykształcone na piaskach. Obszary te zajmowane są przez użytki zielone.
24
Wskaźnik bonitacji rzeźby dla rolnictwa gminy wynosi 6 w dziesięciopunktowej skali IUNG i wiąże
się z :
•
•
•
znacznym udziałem gleb ciężkich i bardzo ciężkich do uprawy – 9%,
zakwaszeniem gleb – ponad 67% gleb wymaga systematycznego wapnowania,
wyraźną przewagą gleb średnich wśród gruntów ornych (III b i IV a) – około 60% powierzchni.
Tabela 6. Klasyfikacja bonitacyjna gleb użytków rolnych na obszarze gminy Stary Dzierzgoń
Typ
Gleby gruntów ornych i sadów
Gleby łąk i pastwisk
wskaźnika
III a
III b
IV a
IV b
V
VI
I
II
III
IV
V
VI
Powierzchnia 552,74 1278,03 1599,39 568,27 382,03 255,32 35,74 14,05 239,04 418,63 130,29 47,30
(ha)
Udział w
6,02
13,93
17,43
6,19
4,16
2,78 0,39 0,15 2,60
4,55
1,42 0,51
pow. gminy
(ha)
Udział w
9,83
22,74
28,45 10,11 10,55 4,54 0,63 0,25 4,25
7,44
2,31 0,84
pow. gr.
rolnych (ha)
Źródło: Informacje Urzędu Gminy Stary Dzierzgoń
Najsłabsze jakościowo gleby zajmują 14,3% powierzchni użytków rolnych i koncentrują się
w południowej i południowo – wschodniej części gminy. Obniżona wartość rolnicza jest
spowodowana powszechnie występującym zjawiskiem erozji w strefie pagórków moreny czołowej.
Badania geochemiczne gleb na obszarze gminy Stary Dzierzgoń nie były prowadzone, natomiast
w trakcie realizacji „Atlasu geochemicznego Polski 1:2 500 000” (Lis, Pasieczna 1995) przez
Państwowy Instytut Geologiczny, wykonano analizy chemiczne 22 próbek gleb z obszaru powiatu
sztumskiego.
Dla oceny zanieczyszczenia gleb zastosowano wartości dopuszczalne stężeń określone w Załączniku
do Rozporządzenia Ministra Środowiska dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów gleby oraz
standardów jakości ziemi (Dz. U. Nr 165 z dnia 4 października 2002 r., poz 1359).
Klasyfikacja próbek gleb z terenu powiatu sztumskiego w oparciu o w/w Rozporządzenie wykazała,
że oznaczone ilości metali we wszystkich próbkach są niższe od dopuszczalnych wartości stężeń dla
grupy A. Przy sumarycznej klasyfikacji stosuje się zasadę zaliczenia gleby do danej grupy,
gdy zawartość przynajmniej jednego pierwiastka przewyższa górną granicę wartości dopuszczalnej
w grupie. Sumaryczna klasyfikacja wskazuje, że 100% badanych gleb z obszaru powiatu Sztum
należy do grupy A (standard obszaru poddanego ochronie). Przeciętna zawartość oznaczonych
pierwiastków w glebach powierzchniowych powiatu sztumskiego jest bardzo zbliżona do ich
przeciętnej zawartości w glebach z obszarów niezabudowanych Polski.
Zdecydowana większość gleb obszaru powiatu wykazuje odczyn kwaśny (<6,7) lub obojętny (6,77,4). Gleby o odczynie kwaśnym (typowym dla większości gleb warstwy powierzchniowej z obszaru
Polski) występują przede wszystkim w południowej części obszaru powiatu.
Surowce mineralne
Na obszarze gminy Stary Dzierzgoń występują wyłącznie surowce czwartorzędowe. Obszar
zbudowany jest z pokładów glin zwałowych wysoczyzny morenowej i utworów wodnolodowcowych,
głównie piaszczystych obszarów sandrowych. Liczne wzgórza morenowe, które mogłyby dostarczyć
materiału piaszczysto-żwirowego przykryte są glinami zwałowymi, które powodują zaglinienie
i zapylenie kruszywa naturalnego.
25
W systemie ewidencji zasobów złóż kopalin „MIDAS”, na obszarze gminy Stary Dzierzgoń
zarejestrowane są 4 złoża kruszywa naturalnego.
Wymienione złoża występują pod niewielkim nadkładem i są eksploatowane systemem
odkrywkowym, co zwłaszcza przy złożach o dużej powierzchni ma znaczny wpływ na środowisko
przyrodnicze.
Tabela 7. Zestawienie złóż w gminie Stary Dzierzgoń (stan zasobów według systemu gospodarki
i ochrony bogactw mineralnych „MIDAS”, 2010 r.)
Lp.
Nazwa złoża
Kopalina
Stan
zagospodarowania
Zasoby w tys. Mg
geologiczne
przemysłowe Wydobycie
bilansowe
1
2
Dzierzgoń III
KN (pż)
R
233
233
Dzierzgoń-Minięta KN (pż)
R
223
I
3 Dzierzgoń-Stare
KN (pż)
Z
288
–
Miasto
4 Dzierzgoń-Stare
KN (pż)
E
697
214
Miasto II
źródło: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie, 2010 r.
–
–
35
Objaśnienia symboli kopaliny:
KN – kruszywa naturalne – (pż) piaski i żwiry, (p) piaski
Objaśnienia symboli stanu zagospodarowania złoża:
E -– złoże zagospodarowane – eksploatowane
R – złoże o zasobach rozpoznanych szczegółowo (w kat. A+B+C1)
Z – złoże zaniechane
Obszar gminy był dość szczegółowo przebadany geologicznie w związku z rozpoznawaniem
i dokumentowaniem złóż powiatu sztumskiego. Znaczna część udokumentowanych złóż jest już
wyeksploatowana, albo wykreślona z bilansu zasobów kopalin. Ewentualne zagospodarowanie złóż
kruszyw naturalnych występujących poza obszarami dotychczas rozpoznanymi i poddanymi
eksploatacji może dotyczyć jedynie niewielkich obszarów występowania piasków i żwirów
wodnolodowcowych w strefie sandrów i moren czołowych.
Na terenie gminy uruchomiona została Kopalnia Piasku „PUDŁOWIEC" na części dz . nr.6/10 i części
działki6/l l obręb Pudłowiec Zapleczem surowcowym dla kopalni piasku „Pudłowiec" jest złoże
Dzierzgoń - Stare Miasto II o zasobach według stanu na 31.12.2007 r. w ilości 1325,8 tyś. Mg .
Kopalnia wydobywana będzie metodą odkrywkową wyrobiskiem wgłębnym przy użyciu ładowarki
lub koparki z osprzętem przedsiębiernym i podsiębiernym, na obszarze o powierzchni 6,9 ha.
Wielkość wydobycia w skali rocznej ze złoża wyniesie około 100 tys.Mg. Przewidywana wysokość
piętra eksploatacyjnego wynosić będzie w części suchej do 5,3 m, a części zawodnionej do 14,5 m.
Prace wydobywcze będą prowadzone w dostosowaniu do warunków geologiczno-górniczych złoża
i możliwości technicznych maszyn używanych do urabiania złoża. Nakład będzie usuwany spycharką
gąsięnnicową. Nakład ten po wyeksploatowaniu złoża do spągu zostanie z powrotem złożony
w powstałym wskutek eksploatacji wyrobisku. Wymagane kąty nachylenia zboczy zwałowisk nakładu
wynosić będą 35%, a ich odsunięcie od górnej krawędzi wyrobiska powinno być nie mniejsze niż 1,0
m.
26
4.8. Sytuacja demograficzna
Według danych GUS, w 2009 r. liczba ludności na obszarze gminy Stary Dzierzgoń wynosiła 4 035
osób (według faktycznego miejsca zamieszkania). Osób zameldowanych było nieznacznie więcej 4 175 osób.
W 2002 r. na terenie gminy zameldowanych było 4 234 osób. Analizując dane demograficzne z kilku
lat można zaobserwować zjawisko zmniejszania się liczby mieszkańców gminy, pomimo
odnotowywanego dodatniego przyrostu naturalnego. Spowodowane jest ono przede wszystkim
ujemnym saldem migracji.
Średnia gęstość zaludnienia wynosiła 22 osoby na 1 km2. Największa liczba mieszkańców
zamieszkiwała w Lubochowie, Myślicach, Przezmarku, Starym Dzierzgoniu i Starym Mieście.
Na 100 mężczyzn przypada 100 kobiet.
Przyrost naturalny jest dodatni i wyniósł w 2009 roku 9 osób (2,2 promila). Ujemne jest natomiast
saldo migracji – w 2009 r. 4 osoby więcej wymeldowało się z terenu gminy, niż zameldowało. Stała
tendencja spadku salda migracji, która utrzymuje się na przestrzeni kilku lat, jest wynikiem wyjazdów
ludzi młodych do większych miast w poszukiwaniu pracy lub za granicę.
Ludność w wieku produkcyjnym wynosiła 63,6% populacji. Ludność w wieku przedprodukcyjnym
stanowiła 22,5%, a w wieku poprodukcyjnym – 14% populacji gminy.
4.9. Sytuacja gospodarcza
Gmina Stary Dzierzgoń ma charakter typowo rolniczy, przemysł jest tu stosunkowo słabo rozwinięty.
Według GUS, w 2009 r. zarejestrowanych było 220 podmiotów gospodarczych, z czego 9 z sektora
publicznego, a 211 z sektora prywatnego. W 2002 r. funkcjonowało 160 podmiotów gospodarczych.
Przeważały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą - 174 podmiotów (79% wszystkich
podmiotów). Są to przede wszystkim małe zakłady usługowe, rzemieślnicze i handlowe. Na terenie
gminy funkcjonowały ponadto: spółki handlowe (6 podmiotów), spółdzielnia, fundacja oraz
stowarzyszenia i organizacje społeczne (9 podmiotów).
Przemysł w gminie reprezentują drobne zakłady produkcyjno – usługowe wśród których można
wymienić: PPHU POL-DREW, PPHU CHEMILAND, Firmę Usługowo – Handlową ARTEX czy
Dzierzgońskie Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Rynkowe ALMA.
Placówki handlowe na terenie gminy funkcjonują w większych miejscowościach i stanowią własność
prywatną. Dominują branże: spożywcza, spożywczo-przemysłowa i przemysłowa. Placówki te mają
niewielką powierzchnie (około 30 m2) użytkową i zatrudniają przeważnie po jednej osobie.
Podstawową formą działalności w gminie jest rolnictwo indywidualne. Wynika to z faktu, że teren
gminy należy do regionu glebowo – rolniczego o relatywnie wysokim potencjale agroekologicznym.
Gmina położona jest w obszarze o średnio korzystnych warunkach dla produkcji rolnej. Zintegrowany
wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej wynosi 76,1 pkt. (według Instytutu Uprawy
i Nawożenia Gleby w Puławach).
27
W ogólnej powierzchni gruntów ornych zdecydowaną większość zajmują zasiewy. Najpowszechniej
uprawianymi zbożami są pszenica i pszenżyto, natomiast wśród pozostałych roślin dominuje rzepak
i rzepik. Ogólna ocena rolniczej przestrzeni produkcyjnej, kwalifikuje gminę do obszaru mającego
podstawy do rozwoju rolnictwa wysokotowarowego.
Na terenie gminy nie występuje wyraźna specjalizacja gospodarstw według kierunków produkcji.
Produkcje zwierzęcą jako dominujący kierunek deklaruje około 20% gospodarstw indywidualnych,
a mieszaną (roślinną i zwierzęcą) około 55% gospodarstw.
4.10. Turystyka i rekreacja
Obszar gminy Stary Dzierzgoń jest położony w obrębie Pojezierza Iławskiego i charakteryzuje się
szczególnymi walorami krajobrazowymi i przyrodniczymi. Jego niewątpliwymi atutami są
zróżnicowane formy ukształtowania powierzchni terenu, a także duża ilość jezior i terenów leśnych.
Niski stopień uprzemysłowienia, niewielka gęstość zaludnienia oraz czyste środowisko stwarzają
bardzo dobre warunki do rozwoju agroturystyki. Liczne jeziora połączone niewielkimi rzekami
i kanałami tworzą niewykorzystane, atrakcyjne szlaki wodne. Również bliskość przebiegających przez
sąsiednie gminy tras rowerowych (między innymi międzynarodowej trasy rowerowej R – 1) daje
szansę aktywnego wypoczynku.
Zaletą gminy jest także jej położenie w sąsiedztwie takich atrakcji turystycznych jak Malbork czy
Mierzeja Wiślana, dla których omawiany obszar może stanowić bazę wypadową.
Aktualnie na terenie gminy nie istnieje baza noclegowo – żywieniowa gotowa na przyjęcie turystów,
brak jest też odpowiedniej infrastruktury sprzyjającej rozwojowi turystyki (np. stadniny koni, boiska,
pola namiotowe, gospodarstwa agroturystyczne).
Obecnie na obszarze gminy nie istnieją szlaki piesze i ścieżki rowerowe, niemniej jednak w celu
podniesienia atrakcyjności turystycznej terenu planuje się utworzenie trasy wycieczek i ścieżek
rowerowo-pieszych o długości ok. 15 km w obszarze otuliny i obszaru Parku Krajobrazowego
Pojezierza Iławskiego.
4.11. Inne czynniki mające wpływ na gospodarkę odpadami
Zaopatrzenie w wodę
Gmina Stary Dzierzgoń zaopatrywana jest w wodę z ujęć wód podziemnych piętra czwartorzędowego.
Na terenie gminy funkcjonuje kilka ujęć komunalnych bazujących na dwóch studniach wierconych,
z wyjątkiem jednego ujęcia jednootworowego i 2 ujęć posiadających trzy studnie.
Sieć wodociągowa miała w 2009 r. długość 55,8 km (w 2002 r. - 45,8 km). Cała sieć znajduje się
w administracji gminy. Czynnych było 612 połączeń sieci do budynków mieszkalnych lub zbiorowego
zamieszkania. Ludność korzystającą z sieci wodociągowej szacuje się na 3 129 osób (77,5% populacji
gminy).
Mieszkańcy miejscowości nie wyposażonych w sieć wodociągową zaopatrują się w wodę ze studni
wierconych i kopanych.
Ogólną charakterystykę ujęć wód podziemnych na terenie gminy przedstawia zamieszczona niżej
tabela .
28
Tabela 8. Charakterystyka czynnych ujęć wód podziemnych na terenie gminy Stary Dzierzgoń
Ujęcie
Zasoby zatwierdzone
Ujęty poziom wodonośny
Qe
Se
Miejscowość
Ilość studni
[m3/h]
[m]
Gisiel – gosp. rolne
2
Q
50,0
7,5
Podgorzele – gosp. rolne
2
Q
38,0
13,0
Pudłowiec – gosp. rolne
2
Q
32,0
7,7
Stare Miasto
1
Q
30,5
8.8
Kielmy – gosp. rolne
2
Q
20,0
16,0
Lubachowo – gosp. rolne
3
Q
51,6
12,0
Nowy Folwark – gosp. rolne
2
Q
50,0
6,0
Pronie – gosp. rolne
2
Q
44,0
9,0
Monasterzysko – gosp. rolne
2
Q
45,0
7,0
Stary Dzierzgoń
2
Q
75.0
6.0
Myślice
2
Q
54,0
3,2
Myślice II
2
Q
75,0
1,9
Myślice – osiedle
Q
24,6
9,6
Przezmark – osada robotnicza
3
Q
60,0
3,2
Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków
Na obszarze gminy Stary Dzierzgoń system kanalizacyjny obsługuje jedynie miejscowości Przezmark
i Myślice. Długość sieci kanalizacyjnej wynosiła w 2009 r. 7,8 km i od 2002 r. nie zwiększyła się.
Funkcjonowało 200 połączeń sieci prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego
zamieszkania. Liczbę mieszkańców korzystających z kanalizacji na terenie gminy szacuje się na 487
osób (12,1% ogółu populacji). W Przezmarku z usług kanalizacyjnych zbiorczego systemu
kanalizacyjnego korzysta 92% liczby mieszkańców tej miejscowości, natomiast w Myślicach 15%
liczby mieszkańców. W 2009 r. odprowadzono siecią kanalizacyjną 9,3 dam3 ścieków.
Na terenie gminy funkcjonują 3 oczyszczalnie ścieków:
•
mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków w Przezmarku typu BIOBLOK PS-150
Projektowana przepustowość: 150,0 m3/d, średnia ilość dopływających ścieków: 70,0 m3/d.
Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Stara Dzierzgonka. Sprawność oczyszczalni wynosi:
BZT5 – 0,90 kg/d, ChZT – 4,5 kg/d, P og. – 0,70 kg/d, N og. – 2,60 kg/d.
•
mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków przy szkole podstawowej w Myślicach typu
BIOCLERE
Projektowana przepustowość: 22,0 m3/d, średnia ilość dopływających ścieków: 18,0 m3/d.
Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rów melioracyjny wpadający do rzeki Dzierzgonki. Stopień
redukcji zanieczyszczeń wynosi 93 %.
•
oczyszczalnia indywidualna w Starym Dzierzgoniu typu NEWEXPOL
Funkcjonuje dla potrzeb budynku poczty. Przepustowość: 0,1 m3/d. Oczyszczalnia z drenażem
rozsączającym.
Zaopatrzenie w energię cieplną
Na terenie gminy nie ma zorganizowanego systemu zaopatrzenia w ciepło. Zaspokajanie potrzeb
cieplnych odbywa się w oparciu o:
29
•
•
•
lokalne kotłownie opalane węglem, drewnem i olejem opałowym (zasilają głównie obiekty
użyteczności publicznej i usługowej),
indywidualne źródła w domach mieszkalnych oraz obiektach usługowych - wykorzystujące
głównie węgiel oraz drewno, dostarczające energię cieplną na potrzeby centralnego ogrzewania
i przygotowania ciepłej wody,
indywidualne źródła ciepła wykorzystujące energię elektryczną - występują w niewielkiej ilości.
Większe kotłownie funkcjonują w:
•
•
•
•
szkole w Myślicach - 0,25 MW, opalana olejem opałowym,
szkole w Starym Dzierzgoniu - 0,25 MW, opalana węglem,
gimnazjum w Przezmarku - 0,3 MW, opalana węglem
Urzędzie Gminy - 0,05 MW, opalana węglem.
W pozostałych obiektach użyteczności publicznej funkcjonują kotłownie o mocy ok. 0,02 MW. Jako
opał wykorzystywany jest głównie węgiel, z wyjątkiem kotłowni budynku banku, gdzie
wykorzystywany jest olej opałowy oraz poczty, której budynek ogrzewany jest elektrycznie.
Zaopatrzenie w gaz ziemny
Gmina nie posiada systemu sieci gazowej. Część mieszkańców gminy korzysta z gazu z butli.
Zaopatrzenie w energię elektryczną
Dystrybucję energii elektrycznej na terenie gminy prowadzi Gdańska Kompania Energetyczna
"Energa" SA - Oddział w Elblągu. Przez teren gminy nie przebiegają linie energetyczne 110 kV,
a główne punkty zasilające 110/15 kV stanowiące źródło energii dla gminy zlokalizowane są
w Malborku i Mikołajkach Pomorskich. Wyprowadzone są z nich linie energetyczne 15 kV, z których
zasilane są jednostki osadnicze gminy Stary Dzierzgoń. Linie te stanowią sieć rozdzielczą, która
poprzez stacje transformatorowe 15/0,4 kV zasilają końcowych odbiorców energii.
Z energii elektrycznej korzysta 100% mieszkańców.
Ponadto, na terenie gminy funkcjonuje jedna mała elektrownia wodna o mocy ok. 40 kV.
Sieć drogowa
Gmina Stary Dzierzgoń posiada dogodne położenie względem tras komunikacyjnych drogowych
relacji:
•
•
Iława - Stary Dzierzgoń - Dzierzgoń - Malbork - do drogi krajowej nr 50,
Stary Dzierzgoń - Przezmark - Zalewo - Małdyty - do drogi krajowej nr7,
łączących się w niewielkiej od obszaru gminy odległości (25 km) z podstawowym układem
komunikacyjnym kraju.
Przez teren gminy Stary Dzierzgoń przebiegają drogi krajowe:
•
•
Droga nr 16: Dolna Grupa – Grudziądz – Iława – Ostróda – Olsztyn – Mrągowo – Ełk – Augustów
– Ogrodniki (granica państwowa RP – LT),
Droga nr 22: (granica państwowa RP – D) Kostrzyn – Gorzów Wielkopolski – Wałcz – Człuchów
– Starogard Gdański – Malbork – Elbląg – Grzechotki (granica państwowa RP – RUS).
30
oraz drogi wojewódzkie:
•
•
•
Droga nr 515: Iława - Stary Dzierzgoń – Dzierzgoń – Malbork (do drogi krajowej nr 50),
Droga nr 519: Stary Dzierzgoń - Przezmark - Zalewo - Małdyty (do drogi krajowej nr 7),
Droga nr 526: Przezmark - Myślice - Pasłęk.
Przez teren gminy przebiega również 11 dróg powiatowych oraz 9 dróg gminnych.
Sieć kolejowa
W latach 2000 – 2001 Polskie Koleje Państwowe ze względów ekonomicznych zlikwidowały ruch
pociągów osobowych oraz towarowych na terenie gminy Stary Dzierzgoń. Pozostałością po ruchu
kolejowym są zachowane nasypy dawnych linii kolejowych, kilkanaście mostów i wiaduktów,
zabudowania dawnych stacji i rampy przeładunkowe.
5. Diagnoza i ocena aktualnego stanu gospodarki odpadami
komunalnymi na terenie gminy Stary Dzierzgoń
5.1. Odpady komunalne
5.1.1. Odpady komunalne – źródła wytwarzania, ilości wytwarzane, skład morfologiczny
i właściwości
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są:
•
•
gospodarstwa domowe,
obiekty infrastruktury, tj. handel, usługi, zakłady rzemieślnicze, zakłady produkcyjne w części
socjalnej,
targowiska,
tereny zielone - ogrody i parki,
cmentarze,
ulice i place,
placówki kulturalno - oświatowe,
ośrodki zdrowia i opieki społecznej,
obiekty administracji publicznej,
inne instytucje lub obiekty, posiadające część socjalno - biurową.
•
•
•
•
•
•
•
•
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń nie były prowadzone badania morfologii odpadów komunalnych.
Z tego powodu w Planie gospodarki odpadami przyjęto ilościowe i jakościowe wskaźniki
charakterystyczne dla terenów wiejskich w Polsce, w których prowadzone były badania morfologiczne
oraz właściwości fizyczno – chemiczne odpadów wraz z ich składem frakcyjnym. W poniższej tabeli
przedstawiono wartości pochodzące z wieloletnich badań odpadów prowadzonych przez Ośrodek
Badawczo - Rozwojowy Ekologii Miast (Maksymowicz, 2005 r.).
Tabela 9. Wybrane właściwości fizyczno – chemiczne odpadów komunalnych
(wg OBREM, 2005)
L.p.
1
2
3
Wskaźnik
wilgotność
części palne
części niepalne
Jednostka
Tereny wiejskie
Wskaźniki określające właściwości paliwowe
%
28,0 - 48,0
%
10,0 - 20,0
%
30,0 - 65,0
31
L.p.
4
Wskaźnik
ciepło spalania
Jednostka
Tereny wiejskie
kJ/kg
2010 - 4000
Wskaźniki określające właściwości nawozowe
5
substancja organiczna
% s.m.
35,0 – 75%
6
węgiel organiczny
% s.m.
6,0 - 18,0
7
azot organiczny
% s.m.
0,1 - 0,7
8
fosfor ogólny
% s.m.
0,2 - 0,8
9
potas ogólny
% s.m.
do 0,3
Wskaźniki określające zawartość metali ciężkich
10
kadm
mg/kg s.m.
0,8
11
ołów
mg/kg s.m.
85,0
12
chrom
mg/kg s.m.
1643,0
13
miedź
mg/kg s.m.
66,0
14
nikiel
mg/kg s.m.
231,0
15
rtęć
mg/kg s.m.
0,2
16
cynk
mg/kg s.m.
290,0
źródło: OBREM, 2005
Jak wynika z powyższej tabeli, odpady komunalne charakteryzują się wysoką wilgotnością, niewielką
zawartością części palnych, dużą zawartością substancji organicznych oraz dość niską zawartością
metali ciężkich, z których w największych ilościach występują: chrom, cynk i nikiel.
W celu określenia charakterystyki ilościowej i jakościowej odpadów komunalnych wytwarzanych na
terenie gminy Stary Dzierzgoń, przyjęto za prognozami z KPGO 2010 średni skład morfologiczny
odpadów komunalnych (z gospodarstw domowych i infrastruktury) przedstawiony w tabeli 10 oraz
ilościowe wskaźniki wytwarzania odpadów komunalnych podane w tabeli 11:
Tabela 10. Skład morfologiczny odpadów domowych wytwarzanych w miastach i w obiektach
infrastruktury [%]
Lp.
Frakcje odpadów
1
odpady kuchenne ulegające biodegradacji
Tereny wiejskie
18
Obiekty infrastruktury
10
2
odpady zielone
4
2
3
papier i tektura
12
27
4
opakowania wielomateriałowe
3
18
5
tworzywa sztuczne
12
18
6
szkło
8
10
7
metal
5
5
8
odzież, tekstylia
1
3
9
drewno
1,5
1,4
10
odpady niebezpieczne
0,5
0,6
11
odpady mineralne, w tym frakcja popiołowa
35
100
5
Razem
100
źródło: KPGO 2010
Tabela 11. Wskaźniki charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych niesegregowanych
[kg/M/rok] wg prognoz z KPGO 2010
Rodzaj odpadów
Ilość odpadów [kg/M/rok]
Odpady z gospodarstw domowych - tereny wiejskie
156
Odpady z infrastruktury
70
Odpady wielkogabarytowe
16
Średnia dla gminy Stary Dzierzgoń
źródło: obliczenia własne
242 kg/M/rok
32
Uwzględniając powyższe założenia, przyjęto wskaźnik wytwarzania odpadów komunalnych na
poziomie 242 kg/M/rok.
Ludność gminy Stary Dzierzgoń wynosiła w 2009 roku 4 035 osób. Poniżej przedstawiono wyliczone
w oparciu o przyjęte powyżej wskaźniki ilości odpadów komunalnych wytworzone w 2009 roku na
terenie gminy Stary Dzierzgoń.
Tabela 12. Ilość odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie gminy Stary Dzierzgoń w 2009
roku
Rodzaj odpadów
Ilość odpadów komunalnych (Mg)
Odpady z gospodarstw domowych
629
Odpady z infrastruktury
282
Odpady wielkogabarytowe
64
Razem
975 Mg
źródło: obliczenia własne
Według podanych powyżej wskaźników, na terenie Stary Dzierzgoń wytworzono w 2009 roku
975 Mg odpadów komunalnych.
Poniżej przedstawiono przewidywany skład morfologiczny odpadów komunalnych opracowany na
podstawie tabeli 10 i wytycznych z KPGO 210:
Tabela 13. Bilans odpadów komunalnych w 2009 r. na terenie gminy Stary Dzierzgoń według
składu morfologicznego przedstawionego w KPGO 2010
Lp.
Rodzaj odpadu
Ilość [Mg/rok]
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji
Odpady zielone
Papier i tektura
Odpady wielomateriałowe
Tworzywa sztuczne
Szkło
Metal
Odzież, tekstylia
Drewno
Odpady niebezpieczne
Odpady mineralne w tym frakcja popiołowa
Odpady wielkogabarytowe
Razem
źródło: obliczenia własne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
141
30
151
71
126
79
45
14
13
5
236
64
975
Według obliczeń opartych na wskaźnikach podanych w KPGO 2010, na terenie gminy Stary
Dzierzgoń w największej ilości wytwarzane są odpady mineralne, w tym frakcja popiołowa (24%),
papier i tektura (15,5%), odpady kuchenne ulegające biodegradacji (14,5%) oraz tworzywa sztuczne
(13%).
Skład morfologiczny odpadów przedstawiono na rysunku poniżej.
33
Odpady niebezpieczne
0,5%
Drewno
1,3%
1,4%
Odzież, tekstylia
3,1%
Odpady zielone
4,6%
24,2%
6,6%
7,3%
M etal
Odpady wielkogabarytowe
Odpady wielomateriałowe
8,1%
Szkło
15,5%
Tworzywa sztuczne
12,9%
14,5%
Odpady kuchenne ulegające
biodegradacji
Papier i tektura
Odpady mineralne w tym
frakcja popiołowa
-0Rysunek 7. Skład morfologiczny odpadów komunalnych wytworzonych w 2009 r. na terenie
gminy Stary Dzierzgoń, obliczony według wskaźników podanych w KPGO 2010
5.1.2. Odpady ulegające biodegradacji
W związku z koniecznością określenia planu działań zmierzających do redukcji ilości odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów wyodrębniono tego
rodzaju odpady i przedstawiono poniżej.
Tabela 14. Ilości odpadów ulegających biodegradacji* wytworzonych w roku 2009 na terenie
gminy Stary Dzierzgoń
Lp.
1.
2.
3.
4.
Strumień odpadów ulegających biodegradacji
Ilość [Mg/r]
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji
141
Odpady zielone
30
Papier i tektura
151
Drewno
13
RAZEM: 335 Mg
* W ilości tej nie ujęto odpadowych tekstyliów i odzieży z uwagi na inne funkcjonujące na rynku metody
przerobu tych odpadów.
źródło: obliczenia własne
Z przedstawionych danych wynika, że łączna ilość odpadów ulegających biodegradacji wytworzona
w 2009 r. na terenie gminy Stary Dzierzgoń kształtuje się na poziomie 335 Mg, co stanowi około 34%
wszystkich wytwarzanych w gminie odpadów komunalnych.
34
5.1.3. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych
W strumieniu odpadów komunalnych, wyróżnia się również grupę odpadów niebezpiecznych Są to
m.in.: przeterminowane lekarstwa, świetlówki, baterie, rozpuszczalniki, kwasy i alkalia, środki
ochrony roślin. Przyjmuje się, że obecnie około 99,9% odpadów niebezpiecznych wytwarzanych
w gospodarstwach domowych trafia do wspólnego strumienia odpadów kierowanych do składowania
na składowiskach komunalnych.
Ilości odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych na terenie
gminy Stary Dzierzgoń oszacowano na podstawie wskaźników na 5 Mg/rok.
Poniżej przedstawiono szacunkowy udział poszczególnych frakcji odpadów niebezpiecznych w ich
ogólnym strumieniu (wg IETU, 2005 r.).
Tabela 15. Szacunkowy udział poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych w odpadach
komunalnych
Kod
20 01 33
20 01 29
20 01 17
20 01 27
20 01 14
20 01 15
20 01 21
20 01 31
20 01 26
20 01 19
Rodzaj odpadów
Baterie i akumulatory ołowiowe
Detergenty zawierające substancje niebezpieczne
Odczynniki fotograficzne
Farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcza i żywice
zawierające substancje niebezpieczne
Kwasy i alkalia
Udział w masie odpadów
niebezpiecznych [%]
12
5
2
35
Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć
Leki cytotoksyczne i cytostatyczne
Oleje i tłuszcze
Środki ochrony roślin (np. pestycydy, herbicydy,
insektycydy)
20 01 35
Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż
wymienione
20 01 37
Drewno zawierające substancje niebezpieczne
20 01 23
Urządzenia zawierające freony
20 01 13
Rozpuszczalniki
Razem
źródło: IETU, 2005
1
5
4
10
5
10
5
3
3
100
5.1.4. Odbieranie i transport odpadów komunalnych
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń można wyróżnić następujące systemy zbierania odpadów:
•
•
zbieranie odpadów niesegregowanych (zmieszanych),
selektywne zbieranie odpadów przeznaczonych do recyklingu materiałowego.
Źródłem danych o ilości odebranych odpadów komunalnych są sprawozdania składane do Urzędu
Gminy w Starym Dzierzgoniu przez przedsiębiorców prowadzących działalność na terenie gminy
i posiadających zezwolenie Wójta Gminy Stary Dzierzgoń na prowadzenie działalności w zakresie
odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, zgodnie z art. 7 ust.1 pkt. 1 ustawy
z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Według informacji uzyskanych z Urzędu Gminy w Starym Dzierzgoniu zorganizowanym zbieraniem
odpadów objęto 100% mieszkańców gminy (stan na dzień 31.12.2009 r.). Oznacza to, że wszyscy
mieszkańcy gminy mieli możliwość zorganizowanego pozbycia się odpadów, zawierając umowy
z firmami odbierającymi odpady komunalne.
35
Ilości odpadów komunalnych odebranych z terenu gminy w oparciu o dane uzyskane w Urzędzie
Gminy w Starym Dzierzgoniu przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 16. Ilości odpadów komunalnych odebranych na terenie gminy Stary Dzierzgoń w 2009
roku
Rodzaj odpadów
Ilość odebranych odpadów w 2009
Odpady komunalne w Mg
Wskaźnik kg/mieszkańca
308,072
76
źródło: Urząd Gminy Stary Dzierzgoń
W 2009 roku odebrano z terenu gminy 308,072 Mg odpadów komunalnych, w tym 273 Mg stanowiły
odpady zmieszane, a 35,072 Mg odpady zebrane selektywnie. Wskaźnik odbieranych odpadów na
jednego mieszkańca wyniósł 76 kg.
Ilość odbieranych odpadów waha się nieznacznie i w poszczególnych latach przedstawiała się
następująco:
•
•
•
•
2005 r. - 176,7 Mg,
2006 r. - 229,5 Mg,
2007 r. – 221,2 Mg,
2008 r. – 118,8 Mg.
Faktyczna masa odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie gminy, a masa odpadów
odebranych, wynikająca ze sprawozdań przedsiębiorców to dwie różne wielkości, które nie są (i nie
będą) jednakowe. Najważniejszym powodem tego jest fakt, że mieszkańcy zagospodarowują odpady
we własnym zakresie. Działalność taką można podzielić na:
•
•
legalną i pożądaną (np. kompostowanie frakcji ulegających biodegradacji, ponowne
wykorzystywanie odpadów, np. opakowań, wykorzystywanie papieru jako podpałki w piecu, itp.),
nielegalną i szkodliwą dla środowiska (np. deponowanie odpadów na "dzikich" wysypiskach,
spalanie w paleniskach domowych, zakopywanie, itp). Zgodnie z prawem, jedynie odpady
o kodach 15 01 01, 15 01 03, 20 01 01, 20 01 38 oraz 20 03 02 mogą być spalane (pod pewnymi
warunkami) poza instalacjami.
Z tabeli 17 wynika, że odsetek odbieranych odpadów komunalnych wynosi około 28% w stosunku do
wszystkich odpadów wytwarzanych (ilość odpadów komunalnych wyliczona na podstawie
wskaźników – 975 Mg - tabela nr 12). Wynika z tego, że znaczna część strumienia odpadów
komunalnych wytwarzanych na terenie gminy Stary Dzierzgoń pozostaje poza ewidencją i kontrolą.
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń odbiorem odpadów komunalnych zajmują się dwie firmy. Są to:
•
•
Zakład Budżetowy Administracji Domków Mieszkalnych w likwidacji, ul. Słowackiego 30,
82 440 Dzierzgoń,
Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Starym Dzierzgoniu (gminna jednostka organizacyjna,
odbiera odpady zebrane selektywnie).
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń zbieranie odpadów komunalnych odbywa się zgodnie z zapisami
Regulaminu utrzymania czystości i porządku, przyjętego Uchwałą Nr IV/28/06 z dnia 22.05.2006 r.
Właściciele nieruchomości mają obowiązek wyposażyć nieruchomości w urządzenia służące do
zbierania odpadów komunalnych (pojemniki lub przystosowane do tego celu kontenery) oraz
utrzymywanie tych urządzeń w odpowiednim stanie sanitarnym, technicznym i porządkowym.
Pojemniki musza być ustawione w miejscach odpowiednio przygotowanych, utwardzonych, łatwo
36
dostępnych zarówno dla użytkownika, jak też przedsiębiorców odbierających odpady. Odpady
komunalne winny być odbierane nie rzadziej niż raz w miesiącu. Do gromadzenia odpadów
wykorzystywane są różnego typu pojemniki lub worki o różnej pojemności dostosowane do rodzaju
i charakteru zabudowy (zabudowa jedno - lub wielorodzinna). Wielkość i ilość pojemników do
gromadzenia odpadów musi być dostosowana do ilości odpadów powstających na danej
nieruchomości i częstotliwości wywozu, nie mniej jednak niż jeden pojemnik o pojemności 110 l na
jedną rodzinę.
Selektywne zbieranie odpadów
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń od 2002 roku prowadzone jest selektywne zbieranie odpadów.
Zbieranie organizuje Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Starym Dzierzgoniu (gminna
jednostka organizacyjna).
Zbierane są następujące frakcje - tworzywa sztuczne, szkło, papier i tektura.
Do selektywnego gromadzenia odpadów komunalnych stosowane są worki z tworzyw sztucznych oraz
pojemniki. W zabudowie wielorodzinnej i przy centrach usługowo-handlowych odpady te
gromadzone są w metalowych pojemnikach o pojemności 1,1 m3. W zabudowie jednorodzinnej
odpady zbierane są metodą "u źródła", bezpośrednio w gospodarstwach domowych.
W 2009 r. zebrano selektywnie 35,072 Mg odpadów, w tym 5,912 Mg opakowań z tworzyw
sztucznych i 29,160 Mg opakowań ze szkła.
Odpady zebrane selektywnie odbierane są przez firmę "Mobo" Zakład Usługowo-Handlowy,
ul. Piaskowa 12, 82-550 Prabuty, a następnie przekazywane do odzysku, w tym recyklingu.
5.1.5. Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz
infrastruktury drogowej
Odpady budowlane i remontowe wytwarzane są m.in. w gospodarstwach domowych, jako odpady
z remontów mieszkań, prowadzonych na małą skalę i wówczas są ujęte w zmieszanych odpadach
komunalnych, oznaczonych kodem 20 03 01. Katalog nie wyodrębnia tego odpadu w grupie odpadów
komunalnych, podgrupie odpadów gromadzonych selektywnie, ani wśród innych odpadów
komunalnych.
Odpady z budowy, remontu i demontażu zaliczane są do grupy 17. Odpady te wytwarzane są
najczęściej przez wyspecjalizowane firmy budowlane, na których ciąży obowiązek ich odzysku
i unieszkodliwiania, (jeśli umowa o świadczenie usług nie stanowi inaczej).
Strumienie odpadów generowane w trakcie budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych
tworzą:
•
•
•
•
•
materiały i elementy budowlane o charakterze ceramicznym, takie jak beton, cegły, tynki, płyty
itp. a także podobne odpady z remontów i przebudowy dróg,
odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych,
odpadowe asfalty, smoły, papa,
gleba i ziemia z wykopów i urobek z pogłębiania,
złom stalowy i metali kolorowych oraz stopów metali.
System zbierania odpadów remontowych i budowlanych pochodzących z gospodarstw domowych
polega na składaniu ich do kontenera dostarczonego przez podmiot uprawniony, a następnie
odbieraniu w nim odpadów zgodnie z zawartą umową.
37
5.2. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń odpady komunalne poddawane były następującym procesom
odzysku lub unieszkodliwiania:
•
•
wykorzystanie gospodarcze – recykling materiałowy – surowce z selektywnej zbiórki - 33,64 Mg
(11%).
unieszkodliwianie poprzez składowanie – zmieszane odpady komunalne 274,43 Mg ( 89%).
W 2009 r. procesom odzysku, w tym recyklingu poddano 33,64 Mg odpadów zebranych na terenie
gminy, co stanowiło 11% wszystkich zebranych odpadów komunalnych. W największej ilości - 28,26
Mg procesom odzysku poddano odpady opakowania ze szkła, a następnie - w ilości 5,38 Mg opakowania z tworzyw sztucznych.
W 2009 r. dla odpadów komunalnych odebranych na terenie gminy stosowano następujące procesy
odzysku:
R3 -
Recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane jako
rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania)
R14 - Inne działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub części
R15 - Przetwarzanie odpadów, w celu ich przygotowania do odzysku, w tym do recyklingu
oraz unieszkodliwienia:
•
D5 - Składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na składowiskach odpadów
innych niż niebezpieczne,
Zmieszane odpady komunalne odebrane z terenu gminy Stary Dzierzgoń kierowane były do
unieszkodliwienia na składowisku odpadów w Miniętach, gmina Dzierzgoń.
5.3. Instalacje i obiekty do odzysku oraz unieszkodliwienia odpadów
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń nie funkcjonują podmioty posiadające instalacje do odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów. Odpady z gminy unieszkodliwiane są na składowisku odpadów w
Miniętach (gmina Dzierzgoń).
Składowisko odpadów komunalnych w Miniętach jest zlokalizowane w wyrobisku powstałym po
eksploatacji kruszywa naturalnego. Powierzchnia obiektu wynosi 1,6 ha. Niecka składowiska posiada
uszczelnienie sztuczne wykonane z maty bentonitowej, na której ułożona jest geomembrana HDPE
typu AGRU. W celu kontroli uszkodzenia założono instalację sensorowego systemu monitoringu
DDS. Do ujmowania wód odciekowych służy drenaż z rur perforowanych ułożony w warstwie
filtracyjnej. Składowisko posiada instalację do ujmowania biogazu składającą się z zespołu
rurociągów gazowych i ssawy gazowej.
Na podstawie przeprowadzonego w czerwcu 2002 roku przeglądu ekologicznego stwierdzono,
że składowisko prowadzone jest prawidłowo i z dużą dbałością o środowisko przyrodnicze. Zalecono
jednakże wykonanie prawidłowej budowy pasa zieleni izolacyjnej i uporządkowanie kwestii obszaru
ograniczonego użytkowania.
38
Charakterystykę składowiska przedstawiono w tabeli poniżej.
Tabela 17. Charakterystyka składowiska w Miniętach
Wyszczególnienie
Składowisko w Miniętach
Rok uruchomienia
1999
Powierzchnia całkowita
1,6 ha
Powierzchnia wykorzystana 1,6 ha
Pojemność całkowita
50 tys. Mg
Uszczelnienie
tak
Waga
tak
Brodzik dezynfekcyjny
tak
Rowy opaskowe
sieć
Instalacja do odbioru biogazu tak
Pas zieleni izolacyjnej
tak
Stały dozór
tak
5.4.
Identyfikacja
komunalnymi
problemów
w
zakresie
gospodarki
odpadami
Podsumowując stan aktualnej gospodarki odpadami na terenie gminy Stary Dzierzgoń, można
wyróżnić jej mocne i słabe strony.
Mocne strony
•
•
•
•
•
•
•
zapewnienie dostępu do zorganizowanego usuwania odpadów wszystkim mieszkańcom gminy,
wprowadzone i systematycznie rozwijane selektywne zbieranie odpadów,
stosowanie innych, poza składowaniem, sposobów postępowania z odpadami,
kompostowanie części odpadów ulegających biodegradacji przez mieszkańców gminy we
własnym zakresie,
likwidacja „dzikich” wysypisk,
możliwość korzystania z obiektów i instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
położonych poza granicami gminy,
prowadzona edukacja ekologiczna w placówkach oświatowych.
Słabe strony
•
•
•
•
•
•
część mieszkańców gminy w dalszym ciągu nie ma podpisanych umów z podmiotami
uprawnionymi do odbierania odpadów komunalnych,
mała ilość odbieranych odpadów, w stosunku do odpadów wytworzonych,
część mieszkańców usuwa odpady w sposób niezgodny z przepisami – na „dzikie” wysypiska lub
spalając w piecach domowych lub w innych miejscach,
brak kompleksowego systemu pozyskiwania odpadów niebezpiecznych pochodzących z odpadów
komunalnych oraz odpadów wielkogabarytowych,
wciąż niedostateczna świadomość ekologiczna mieszkańców,
niewystarczający nadzór nad właścicielami nieruchomości w sprawie wypełniania przez nich
obowiązków związanych z gospodarką odpadami komunalnymi.
39
6. Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami
6.1. Prognoza ogólna
Na ilość, jakość i rodzaje odpadów wytwarzanych na terenie gminy, a także na sposób prowadzenia
gospodarki odpadami ma wpływ wiele czynników. Do najważniejszych z nich można zaliczyć
czynniki demograficzne, społeczne, prawne i ekonomiczne.
Liczba mieszkańców gminy Stary Dzierzgoń kształtuje się obecnie na poziomie 4 035 osób.
W perspektywie kilku – kilkunastu lat liczba osób zamieszkujących gminę uzależniona będzie głównie
od przyrostu naturalnego i skali migracji. Pierwszy z nich jest dodatni, natomiast saldo migracji jest
ujemne. Prognozuje się nieznaczne zmniejszanie się liczby ludności gminy do roku 2017, rzędu 10-20
osób rocznie. W latach 2002 - 2009 liczba mieszkańców gminy zmniejszyła się o 200 osób, średnio
ubywało 25 osób rocznie.
Wobec przyjętych powyżej założeń szacuje się, że liczba ludności gminy Stary Dzierzgoń w 2014 r.
wynosić będzie 3 975 osób, a w 2017 r. - 3 915 osób.
Prognozuje się utrzymanie tendencji do ograniczania ilości wytwarzanych odpadów, na co wpływać
będą następujące czynniki:
•
•
podwyższanie opłat związanych z usuwaniem i unieszkodliwianiem odpadów (np. wzrost opłaty
marszałkowskiej za składowanie odpadów),
aktywnie prowadzona edukacja ekologiczna, skutkująca zwiększeniem świadomości ekologicznej
mieszkańców.
Mieszkańcy gminy chętniej włączą się do systemu selektywnej zbiórki oraz zagospodarowywania
odpadów organicznych, z powodu chęci obniżenia kosztów własnych usuwania odpadów. Będzie to
szczególnie widoczne w zabudowie jednorodzinnej, z powodów wymiernych efektów
ekonomicznych. W zabudowie jednorodzinnej można stosować ponadto system zagospodarowywania
odpadów organicznych przez kompostowanie.
Z dużym prawdopodobieństwem można założyć, podwyższone opłaty spotęgują zjawisko
nielegalnego pozbywania się odpadów.
Nastąpi wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców, szczególnie młodszego pokolenia.
Intensywne działania edukacyjne już przyniosły i zaowocują w przyszłości korzystnymi zmianami
w mentalności mieszkańców, co z kolei przełoży się na system ich zachowań i spowoduje
ukierunkowanie we właściwym kierunku.
W zakresie transportu ewentualne zmiany dotyczyć będą przede wszystkim:
•
•
optymalizacji transportu w kierunku zmniejszenia uciążliwości dla ruchu drogowego
i mieszkańców oraz poprawienia wskaźników ekonomicznych,
jakości sprzętu technicznego (samochodów „śmieciarek”), które podlegają ciągłej ewolucji
w kierunku obniżenia jednostkowych kosztów eksploatacji oraz uciążliwości dla mieszkańców
i środowiska (obniżenia hałasu i emisji spalin).
W zakresie technologii odzysku oczekiwany jest rozwój technologii związanych z:
•
recyklingiem organicznym odpadów ulegających biodegradacji,
40
•
recyklingiem surowców wtórnych.
W zakresie technologii unieszkodliwienia odpadów:
•
stopniowe eliminowanie
nieprzetworzonych.
z
systemów
gospodarki
odpadami
składowania
odpadów
6.2. Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych
Podczas prac nad aktualizacją Planu przyjęto 8 letni okres planowania z podziałem na dwie
perspektywy czasowe: krótkoterminową (do 2014 roku) i długoterminową (do 2018 roku). Prognozy
opracowano dla dwóch horyzontów czasowych: roku 2014 i roku 2018.
Zgodnie z Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 przyjęto następujące założenia:
•
•
•
•
nie będą następowały istotne zmiany składu morfologicznego wytwarzanych odpadów
komunalnych,
wzrost wskaźników ilościowych wytwarzanych odpadów kształtował się będzie na poziomie 5%
w okresach 4 letnich, a wskaźniki wytwarzania odpadów wynosić będą: 255 kg/mieszkańca
w 2014 r. i 268 kg/mieszkańca w 2018 r.,
ludność gminy wynosić będzie: 3 975 osób w 2013 r. oraz 3 915 osób w 2018 r.,
nastąpi wzrost poziomu selektywnego zbierania odpadów, co spowoduje zmiany ilości i składu
odpadów niesegregowanych; zmniejszy się w nich głównie zawartość papieru, tworzyw, szkła
i metali.
Przyjmując powyższe założenia prognozuje się, że w roku 2014 wytworzone zostanie 1 013 Mg
odpadów komunalnych, a w roku 2018 – 1 049 Mg.
6.3. Prognoza ilości wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji
Prognozuje się, że w 2014 r. na terenie gminy Stary Dzierzgoń wytworzone zostanie 344 Mg,
a w 2018 r. – 356 Mg odpadów ulegających biodegradacji.
6.4. Prognoza ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych ze strumienia
odpadów komunalnych
Prognozowana ilość odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych wytwarzanych
w latach 2014 i 2018 na terenie gminy Stary Dzierzgoń wynosić będzie:
•
•
2014 r. - 3,1 Mg,
2018 r. - 3,3 Mg.
41
7. Przyjęte cele w gospodarce odpadami komunalnymi
Wytyczając cele w gospodarce odpadami uwzględniono zapisy obowiązujących aktów prawnych oraz
wytycznymi dokumentów wyższego rzędu - Polityką Ekologiczną Państwa (PEP), Krajowym planem
gospodarki odpadami 2010 i Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2010.
Głównym celem jest stworzenie zintegrowanego systemu gospodarki odpadami, zgodnego z zasadą
zrównoważonego rozwoju.
Cele strategiczne w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na lata 2011 – 2018:
1.
2.
3.
4.
5.
Zapobieganie i minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów
Zwiększenie udziału odzysku, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska
Zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów
Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów
Rozwój selektywnego zbierania odpadów: tzw. surowcowych (papier i tektura, szkło, tworzywa
sztuczne, metale), odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, odpadów
wielkogabarytowych oraz odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych
i infrastruktury drogowej
6. Kontynuacja edukacji ekologicznej mieszkańców gminy
7. Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska
8. System gospodarowania odpadami i zadania strategiczne na
okres co najmniej 8 lat
8.1. Odpady komunalne
8.1.1. Założenia ogólne
Zaproponowany system gospodarki odpadami na terenie gminy Stary Dzierzgoń na lata 2011 – 2018
jest kontynuacją modelu przyjętego w pierwszej edycji Planu gospodarki odpadami i wdrażanego
przez ostatnie cztery lata.
System jest kompleksowy - uwzględnia i łączy wszystkie działania związane z gospodarowaniem
odpadami:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
minimalizację ich ilości i szkodliwości,
gromadzenie,
selektywne zbieranie,
transport,
odzysk,
unieszkodliwianie poza składowaniem,
unieszkodliwianie poprzez składowanie,
edukację ekologiczną,
zarządzanie, w tym monitoring i sprawozdawczość.
42
Na terenie gminy obowiązywać będzie następująca hierarchia działań:
•
•
•
zapobieganie powstawaniu odpadów lub ograniczanie ilości odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich
użytkowania,
zapewnienie zgodnego z zasadami ochrony środowiska odzysku, jeżeli nie udało się zapobiec
powstaniu odpadów,
zapewnienie zgodnego z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwienia odpadów, których
powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi.
8.1.2. Program minimalizacji odpadów zawierający działania zmierzające do
zapobiegania powstawaniu odpadów i ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na
środowisko.
Brak odpadów oznacza brak problemów z nimi związanych dlatego zapobieganie powstawaniu
i zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów zajmuje pierwsze miejsce w hierarchii celów i zadań
gospodarki odpadami.
Jest to uzasadnione także ze względów:
•
•
•
ekonomicznych (oszczędność surowców, energii, kosztów wytwarzania),
społecznych (potencjalne zmniejszenie odpowiedzialności producenta za problemy
zanieczyszczania środowiska i pozytywny jego odbiór na rynku konsumentów jako firmy
przyjaznej środowisku),
prawnych (wymagania dotyczące zarządzania odpadami).
Minimalizacja odpadów obejmuje działania:
•
•
unikanie ilościowe – unikanie wytwarzania odpadów (ze zmianami w strukturze konsumpcji
włącznie),
unikanie jakościowe – zmniejszanie w odpadach substancji niebezpiecznych lub mogących
utrudniać ich odzysku lub unieszkodliwiania.
Przyjęto następującą gradację działań:
•
•
•
redukowanie konsumpcji, co bezpośrednio wiąże się z ograniczaniem powstawania odpadów,
powtórne użycie (rekonsumpcja),
recykling odpadów.
Poniżej przedstawiono podstawowe zasady związane z minimalizacją odpadów komunalnych:
1. Producenci wyrobów: stosowanie zasady oszczędzania przy projektowaniu i wytwarzaniu
produktów:
•
•
•
•
•
uzyskiwanie tej samej ilości produktów lub ich funkcji przy minimalnym wkładzie zasobów,
oszczędzanie materiałów opakowaniowych przez zmniejszenie grubości ścianek czy wielokrotne
ich używanie,
dobór właściwych zasad konstrukcji i materiałów, by ułatwić naprawy i recykling materiałowy,
oznakowanie opakowań symbolem oznaczającym rodzaj materiału oraz symbolem przydatności
do różnych metod odzysku,
ułatwienia w przedłużaniu trwałości i żywotności produktów.
43
2. Placówki handlowe
•
udział w organizowaniu systemu zwrotu opakowań wielokrotnego użycia i systemu selektywnej
zbiórki odpadów poużytkowych.
3. Konsumenci:
•
•
•
•
•
świadomy wybór produktów, pod kątem ilości, zawartości jak i opakowania,
segregacja opakowań poużytkowych i ich gromadzenie w specjalnych pojemnikach, workach lub
dostarczenie do punktów zbiórki.
wielokrotne używanie produktów i opakowań,
stosowanie odświeżenia, renowacji i drobnych przeróbek produktów,
dokonywanie w stosunku do opakowań czynności przygotowawczych (np. mycie butelek) czy
rekonstrukcji (np. dokładne usunięcie pozostałości z beczek i odnowienie uszczelnień).
Jednym z działań skutkujących minimalizacją wytwarzania odpadów jest wielokrotne wykorzystanie
produktów w tym samym lub w innym celu niż pierwotne, bez potrzeby ich przetwarzania. Oprócz
zmniejszenia ilości powstających odpadów oraz pozwoli to oszczędzać energię, której użycie byłoby
konieczne do przetworzenia tego produktu lub wyprodukowaniu nowego. Wiele przedmiotów
doskonale nadaje się do wielokrotnego i długoterminowego użytkowania, jak: ubrania, meble,
urządzenia różnego typu i ich części, opakowania plastikowe lub szklane, garnki, książki
i podręczniki, itp.
W celu ograniczania szkodliwości odpadów promowane będzie kompostowanie odpadów ulegających
biodegradacji na terenie posesji.
4. Firmy odbierające odpady:
•
•
zbiórka odpadów tzw. surowcowych, w tym opakowaniowych od mieszkańców,
przygotowanie odpadów do transportu i dalszego przetwórstwa, w tym segregacja oraz
oczyszczenie.
5. Władze gminy:
•
•
•
edukacja i informacja związana z minimalizacją odpadów (kształtowanie właściwych postaw),
stwarzanie warunków do selektywnego zbierania odpadów,
wdrażanie zasad tzw. zielonych zamówień publicznych.
W 2007 roku opracowano i wdrożono „Krajowy plan działań w zakresie zielonych zamówień
publicznych”, który porusza kwestie dotyczące uwzględnienia aspektów ekologicznych w procedurach
przetargowych. Zielone zamówienia publiczne oznaczają politykę, w ramach której podmioty
publiczne włączają kryteria i/lub wymagania ekologiczne do procesu zakupów (procedur udzielania
zamówień publicznych) i poszukują rozwiązań minimalizujących negatywny wpływ produktów/usług
na środowisko oraz uwzględniających cały cykl życia produktów, a poprzez to wpływają na rozwój
i upowszechnienie technologii środowiskowych. Definicja ta obejmuje sytuacje, gdy zamawiający
uwzględnia jeden lub więcej czynników środowiskowych na takich etapach procedury przetargowej
jak: określenie potrzeb, zdefiniowanie przedmiotu zamówienia, sformułowanie specyfikacji
technicznych, wybór kryteriów udzielenia zamówienia lub sposobu wykonania zamówienia,
kwalifikacji wykonawców oraz wybór najkorzystniejszej oferty za pomocą środowiskowych kryteriów
oceny ofert.
Instytucja zamawiająca może określić w specyfikacji technicznej jako wymóg lub w kryteriach oceny
oferty jako dodatkowe punkty dla określonych działalności gospodarczej przykładowe elementy:
wykorzystanie materiałów lub produktów pochodzących z odzysku, wykorzystanie technologii,
44
w wyniku której wytworzona zostanie mniejsza ilość odpadów, sposoby zagospodarowania
wytworzonych odpadów, itp.
Na poziomie gminy celowe byłoby ustalenie procedur służących identyfikacji produktów i usług
spełniających cele polityki „zielonych” zamówień publicznych oraz opracowanie systemu szkoleń
i informacji dla różnych grup osób zajmujących się zamówieniami publicznymi (opracowujących
kryteria dla produktów i usług, odpowiedzialnych za wybór wykonawcy oraz korzystających
z produktów i usług).
W celu upowszechniania informacji nt. zielonych zamówień publicznych Urząd Zamówień
Publicznych wydzielił na swojej stronie internetowej specjalny link - „Zielone zamówienia”
(www.uzp.gov.pl → Zielone zamówienia).
Poniżej przedstawiono szczegółowe wytyczne, które można wykorzystać w kampanii edukacyjnej
(informacje poniżej zaczerpnięto z kampanii ogólnopolskiej pt. Rady na odpady).
Działania ogólne
Aby zmniejszyć ilość wytwarzanych odpadów:
Należy unikać używania produktów, które z pewnością trafią na składowisko (czyli nie nadających się
do recyklingu, kompostowania), np:
•
•
•
•
•
jednorazowych pieluch,
jednorazowych maszynek do golenia,
papierowych i plastikowych talerzy i sztućców,
folii śniadaniowej, aluminiowej, butelek i kartonów jednorazowych na napoje,
dezodorantów i innych kosmetyków w aerozolach.
Należy unikać produktów w „za dużych” opakowaniach. Bardzo często produkty pakowane
są w znacznie większe opakowania niż wymagałaby tego ich zawartość. Jest to chwyt marketingowy.
Należy sprawdzać masę produktu na opakowaniu. Większe opakowanie nie zawsze oznacza więcej
produktu, za to więcej odpadów.
Należy kupować produkty opakowane w minimalną ilość opakowań. Wiele produktów pakowane
jest w kilka warstw, co ma zachęcić do kupna przez efektowny wygląd. Niektóre produkty spożywcze
czy kosmetyki itp. można kupić bez zbędnych opakowań.
Wiele produktów spożywczych, owoców i warzyw nie wymaga przechowywania w opakowaniach.
Należy kupować produkty w koncentratach korzystając w ten sposób wielokrotnie z tego samego
opakowania lub kupować produkty w dużych opakowaniach, np. zamiast kupować raz w tygodniu
1 kg proszku do prania lepiej kupić jednorazowo opakowanie 10 kg (tylko raz, a nie 10 razy płaci się
opłatę produktową za opakowanie) przez co zredukuje ilość produkowanych przez siebie odpadów.
Należy unikać stosowania folii przylepnej, śniadaniowej, papieru śniadaniowego i folii aluminiowej,
używając w zamian plastikowych pojemników na żywność (wielokrotnego użytku).
Należy kupować produkty w opakowaniach zwrotnych.
Należy ponownie wykorzystywać i wydłużać okres używalności przedmiotów takich jak:
•
•
baterie – lepiej kupować akumulatorki nadające się do ponownego naładowania, niż
jednorazowego użytku,
torby plastikowe na zakupy – lepiej stosować płócienne wielokrotnego użytku,
45
•
•
•
•
•
•
długopisy – poprzez stosowanie wymiennych wkładów,
ubrania – można wykorzystać jako „ścierki” podczas porządków, oddać organizacjom
charytatywnym lub wrzucić do pojemników na odzież rozstawionych w mieście; ubranka
dziecięce można oddać rodzinie, znajomym lub sąsiadom, którzy mają młodsze dzieci,
meble – również można oddać znajomym lub organizacjom charytatywnym,
sprzęt elektryczny i elektroniczny – nie wymieniać „starego” modelu na „nowy”, jeśli działa bez
zarzutu, tylko dlatego że pojawił się nowszy model na rynku. Lepiej oddać urządzenia do serwisu
– większość usterek można naprawić - lub oddać je do specjalnych punktów, w których zostaną
wykorzystane „na części” lub odpowiednio unieszkodliwione,
plastikowe, szklane lub aluminiowe pojemniki na żywność pozwalają dłużej zachować świeżość
produktów niż woreczki foliowe czy papier, można je trzymać w lodówce, wielokrotnie używać –
wystarczy tylko umyć,
książki i podręczniki – kupując używane podręczniki oszczędza się i pomaga ratować drzewa.
Po zakończeniu roku podręczniki można ponownie sprzedać uczniom z młodszych klas; dobrze
jest odwiedzać księgarnie „z drugiej ręki”.
Materiały różne
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Unikanie opakowań. Ponieważ dużą część zakupów stanowią opakowania, unikając ich nadmiaru
znacznie przyczyniamy się do zmniejszania ilości śmieci. Sposobem na to może być, m.in.
częstsze robienie zakupów na targu albo w sklepie branżowym zamiast w supermarkecie.
Wybór jak najmniej szkodliwego opakowania. Opakowania różnią się między sobą pod
względem szkodliwości dla środowiska. W wielu przypadkach jest jasne, które opakowanie jest
najmniej uciążliwe dla środowiska. Poniższa lista może okazać się pomocna przy wyborze
odpowiedniego opakowania. Im opakowanie zajmuje niższe miejsce na liście, tym wyższy jest
stopień jego uciążliwości dla środowiska.
Brak opakowania - Butelka do zwrotu (pod zastaw)- Szklana butelka (do pojemnika na szkło) Papier i karton (na makulaturę) - Puszki metalowe (na złom) - Plastik. Karton z plastikiem –
Aluminium
Kupowanie towarów w większych opakowaniach. Jeśli to możliwe, zaleca się kupowanie
towarów w większych ilościach. Należy unikać kupowania towarów w małych porcjach np. mini
jogurty, soki (nie dotyczy to artykułów, które przed spożyciem mogłyby ulec zepsuciu).
Korzystanie z pudełek, pojemników i kubków, które nadają się do wielokrotnego
wykorzystania. Do przechowywania artykułów żywnościowych najlepiej jest użyć trwałych
pojemników z przykrywkami zamiast jednorazowych - z folii plastikowej czy aluminiowej.
Wybór artykułów trwałego użytku i nadających się do powtórnego wykorzystania. Niemal
wszystkie towary są do zdobycia w formie nadającej się do dłuższego użycia, np. chusteczki do
nosa, pieluszki, zapalniczki, pióra, latarki, maszynki do golenia. Należy unikać przedmiotów
jednorazowego użytku, o ile nie jest konieczne ich zastosowanie.
Chodzenie na zakupy z własną torbą. Płócienna torba na zakupy jest prostym i przydatnym
rozwiązaniem. Pod każdym względem jest lepsza od torebki plastikowej.
Unikanie kupowania rzeczy niepotrzebnych.
Wstępna segregacja odpadów
Przechowywanie oddzielnie różnych rodzajów odpadów. W ten sposób będą się one nadawały
do powtórnego wykorzystania.
Szkło
•
•
Kupowanie napojów tylko w butelkach szklanych i za kaucją. Napoje - wody mineralne i soki
- w butelkach mają nie tylko bardziej przyjazne środowisku opakowanie i niższą cenę. Często
górują one wyższą jakością nad napojami w opakowaniach kartonowych.
Wielokrotnie używanie słoików, weków po różnego rodzaju przetworach w gospodarstwie
domowym.
46
•
Wyrzucanie zużytych szklanych opakowań do specjalnego pojemnika na szkło. Stłuczka
może być z powodzeniem przetworzona na surowiec do produkcji nowych butelek i słoików.
Pozwoli to zaoszczędzić od 25 do 30% energii, a przez to zmniejszy się szkodliwy wpływ na
przyrodę i krajobraz (mniejsze wydobycie kamienia i piasku) oraz ze względu na brak
konieczności powtórnego użycia sody (jest ona niezbędna przy produkcji szkła), zostanie
zmniejszone zanieczyszczenie wód.
Papier
•
•
•
Oszczędzanie papieru. Należy używać papieru dwustronnie, używać częściowo zużytego papieru
do robienia drobnych notatek, używać powtórnie duże koperty nalepiając na nie nowe nalepki
adresowe, protestować przeciwko otrzymywaniu nie adresowanych broszur reklamowych
i lokalnych pism, którymi nie jesteśmy zainteresowani.
Przeznaczenie zużytego papieru na makulaturę. Makulatura stanowi 70% materiału używanego
do produkcji nowego papieru gazetowego. W ten sposób oszczędza się duże powierzchnie lasów,
produkuje się mniej odpadów i w mniejszym stopniu zanieczyszcza się środowisko. Produkcja
papieru z wykorzystaniem makulatury jako surowca oznacza: 50% zmniejszenie zanieczyszczenia
powietrza, 60% mniejsze zużycie energii, 85% mniejsze zużycie wody, 95% mniejsze skażenie
wody. Makulatura jest źródłem bardzo efektywnej izolacji cieplnej domów, zwanej ekofibrem.
Korzystanie z gazet i magazynów razem z przyjaciółmi, w ten sposób ograniczamy ilość
zużywanego papieru.
Tekstylia
•
Pozbywanie się niepotrzebnej odzieży i innych materiałów tekstylnych. Pewne ilości odzieży
są gromadzone w punktach opieki społecznej. Część z nich może być przeznaczona na produkcje
makulatury.
Odpady wielkogabarytowe
•
•
Przedłużenie okresu żywotności mebli i wyposażenia domowego. Zepsuty przedmiot w wielu
wypadkach może zostać naprawiony. Dzięki sklepom skupującym używane meble i przedmioty
domowego użytku oraz „pchlim targom”, wiele nadal wartościowych rzeczy nie trafia na śmietnik.
Dopiero w momencie, gdy artykuł nie nadaje się już zupełnie do użytku, należy się go ostatecznie
pozbyć.
Wynajem oraz pożyczanie sprzętu, którego używa się okazjonalnie, przykładem tego może być
wiertarka, piła elektryczna.
Odpady ulegające biodegradacji
•
Przechowywanie osobno odpadów pochodzenia organicznego (kuchenne i ogrodowe). Blisko
połowę odpadów z gospodarstw domowych stanowią odpady organiczne, tzn. odpady roślinne
i zwierzęce, które w procesie powolnego rozkładu mogą być przetworzone na kompost.
W przypadku posiadania własnego ogródka najlepszym rozwiązaniem jest pryzma kompostowa;
aż 2/3 ogólnej ilości odpadów organicznych nadaje się do indywidualnego kompostowania. W ten
sposób obniżają się koszty transportu odpadów i koszty zużywanej przy ich obróbce energii.
Odpady niebezpieczne
•
Unikanie artykułów, które po wyrzuceniu stanowią niebezpieczne odpady. Nie tylko
opakowania mogą być uciążliwe dla środowiska, ale również i sam produkt może zawierać trujące
związki chemiczne. Dotyczy to między innymi farb, baterii, środków ochrony roślin oraz freonów
zawartych w aerozolach, piankach i lodówkach oraz wszelkich artykułów z PCW. W przypadku
47
•
•
•
wielu artykułów istnieją alternatywne rozwiązania nie prowadzące do powstania szkodliwych
odpadów.
Zastąpienie substancji toksycznych. Duża liczba zwykłych produktów domowego użytku,
od środków czystości do tkanin syntetycznych, zawiera niebezpieczne związki chemiczne. Istnieje
wiele alternatywnych produktów nietoksycznych, ale trzeba wiedzieć, czego unikać i co można
zastąpić czymś innym.
Przechowywanie oddzielnie wszelkich odpadów niebezpiecznych. Każdy obywatel wyrzuca
w ciągu roku przeciętnie 20 kg niebezpiecznych odpadów, z tego zaledwie 2 kg odpadów jest
zbierane oddzielnie i unieszkodliwiane. Po ich zebraniu niebezpieczne odpady są przeznaczone do
spalania w bardzo wysokich temperaturach. W ten sposób powstaje mniej szkodliwych dla
środowiska substancji. Część zgromadzonych odpadów jest składowana na specjalnie do tego celu
stworzonych składowiskach. Rozwiązanie problemu unieszkodliwienia odpadów niebezpiecznych
nie jest do tej pory jeszcze zadowalające i nie we wszystkich przypadkach przebiega ono bez
szkody dla środowiska. W każdym razie lepiej jest zastosować wstępną segregację zbierając
osobno niebezpieczne odpady niż wrzucać je do kosza z innymi odpadami.
Zamiast jednorazowych baterii kupowanie takich, które nadają się do doładowania tzw.
akumulatorki wraz z ładowarką – ich zastosowanie jest tańsze, w miarę możliwości stosowanie
w domu zasilaczy odbiorników radiowych, magnetofonów czy walkmanów.
Porady i wskazówki dotyczące recyklingu w domu
•
•
•
•
•
•
Podczas zakupów należy wybierać produkty w opakowaniach, które można w łatwy sposób
poddać odzyskowi, np. szklane zamiast plastikowych czy metalowych, do odzysku których
zużywane są znacznie mniejsze ilości energii,
Jeśli nie ma się w dyspozycji specjalnego pojemnika lub worka na surowce wtórne w domu –
należy korzystać z ogólnodostępnych „gniazd” do segregacji,
Segregując odpady w domu, nie trzeba ustawiać w domu pojemników na każdy z surowców. Jeśli
nie ma miejsca – należy zbierać je do jednego worka albo pojemnika, a rozdziału dokonywać
w trakcie wrzucania do „dzwonów”,
Należy porozmawiać z firmą, która odbiera odpady komunalne – firma ta ma USTAWOWY
OBOWIĄZEK odebrać również wszystkie selektywne zbierane odpady na terenie gospodarstwa –
można powołać się na art. 8 ust. 2b Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U.
z 2005 r. Nr 236 poz. 2008 z późniejszymi zmianami),
Jeśli na terenie posesji wytwarzane są odpady zielone – dobrze zaopatrzyć się w pojemnik na
kompost,
Jeśli jest to tylko możliwe, należy kupować produkty powstałe z surowców wtórnych.
Porady i wskazówki dotyczące recyklingu w biurze
•
•
•
•
•
•
Należy kopiować i drukować dwustronnie – zużywa się w ten sposób połowę mniej papieru,
Należy czytać e-maile na ekranie zamiast je drukować,
Należy przechowywać dane na dyskach lub płytach CD zamiast na papierze,
Nie wyrzucać pustych tonerów do drukarek – większość z nich nadaje się do ponownego
napełnienia (regeneracji),
Kupować i używać papier z odzysku,
Nie wymieniać całych długopisów, wystarczą same wkłady.
8.1.3. Zbieranie odpadów komunalnych
8.1.3.1. Założenia ogólne
Na terenie gminy występują generalnie 2 typy zabudowy: zabudowa wielorodzinna (nieliczne budynki
na) i jednorodzinna, w tym zagrodowa. W związku z powyższym, proponowany system gromadzenia
48
i dalszego zagospodarowania odpadów od mieszkańców zakłada zróżnicowane wdrożenie selektywnej
zbiórki odpadów z uwzględnieniem charakterystyki zabudowy.
Obowiązek zbierania i pozbywania się odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie
nieruchomości spoczywa na jej właścicielach. Obowiązek ten jest realizowany za pośrednictwem
przedsiębiorców uprawnionych do prowadzenia działalności w zakresie zbierania i transportu
odpadów komunalnych na podstawie zawartej umowy.
System zbierania odpadów na terenie gminy Stary Dzierzgoń będzie następujący:
•
•
-
•
•
kontynuacja zbierania odpadów zmieszanych na dotychczasowych zasadach, prowadzona przez
uprawnionych przedsiębiorców,
kontynuacja selektywnego zbierania odpadów (z podziałem na następujące frakcje: papier
i tektura, szkło, tworzywa sztuczne, dodatkowo metale):
w zabudowie jednorodzinnej - metodą „u źródła” z zastosowaniem worków lub pojemników
(system wieloworkowy lub wielopojemnikowy), prowadzonego przez uprawnionych
przedsiębiorców. Każda posesja raz na określony czas zostanie wyposażona w zestaw worków,
w których gromadzone będą poszczególne frakcje odpadów, odbierane przez podmiot, z którym
podpisana została odpowiednia umowa,
w zabudowie wielorodzinnej - metodą pojemników zlokalizowanych przy budynkach
wielorodzinnych oraz skupiskach usług i budynkach administracji,
kontynuacja selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji, w tym odpadów
zielonych z terenów zieleni urządzonej, w tym kompostowanie tych odpadów na terenie
nieruchomości,
wdrożenie zbierania odpadów tzw. problemowych:
− wielkogabarytowych,
− budowlanych i poremontowych,
− niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych (w tym co najmniej: baterii
i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, przeterminowanych
leków, chemikaliów, świetlówek).
8.1.3.2. Urządzenia do zbierania odpadów
Urządzenia przewidziane do gromadzenia odpadów na terenie gminy Stary Dzierzgoń to:
1. kosze uliczne,
2. pojemniki na odpady,
3. worki lub pojemniki w odpowiednich kolorach (po jednym na szkło, tworzywa sztuczne, metale
i papier). Dopuszcza się gromadzenie wszystkich odpadów tzw. surowcowych w jednym
pojemniku lub worku, po ustaleniu z pomiotem odbierającym odpady i zapisaniu tego faktu
w umowie.
4. kontenery przeznaczone na odpady budowlane.
Odpady ulegające biodegradacji gromadzone będą w następujący sposób: w zabudowie
jednorodzinnej - w przydomowych kompostownikach, pojemnikach lub workach, w zabudowie
wielorodzinnej - w sposób ustalony z podmiotem, z którym podpisana została umowa na wywóz
odpadów,
8.1.3.3. Selektywne zbieranie odpadów
Selektywne zbieranie odpadów na terenie gminy Stary Dzierzgoń dostosowane zostanie do wymagań
zgodnych z uregulowaniami prawnymi (w tym Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia
25 października 2005r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami
49
opakowaniowymi - Dz.U. Nr 219, poz. 1858) oraz dokumentami planistycznymi wyższego rzędu
(tj. Kpgo 2010 oraz PGO dla województwa pomorskiego 2010).
Selektywna zbiórka odpadów prowadzona będzie – tak jak do tej pory:
•
•
metodą „u źródła" w workach lub pojemnikach (dla mieszkańców zabudowy jednorodzinnej).
Metoda ta pozwala na zebranie od 50 do 80% czystego materiału, przeznaczonego następnie do
recyklingu. W zabudowie jednorodzinnej każda posesja zostanie raz w miesiącu wyposażona
w zestaw kolorowych worków polietylenowych PEHD do zbiórki surowców odpadowych
z następującym przeznaczeniem docelowo na: papier i tekturę, szkło, tworzywa sztuczne i metale.
Do selektywnego gromadzenia odpadów komunalnych na terenie nieruchomości stosowane będą
worki o minimalnej pojemności 0,12 m3. Worki posiadać będą odpowiednią kolorystykę
i oznakowanie, takie samo na terenie całej gminy.
metodą pojemników ustawionych w tzw. gniazdach, rozmieszczonych w najbardziej
uczęszczanych miejscach w gminie – obok Urzędu Gminy, placówek oświatowych, ośrodków
zdrowia, centów miejscowości, skupisk zabudowy wielorodzinnej itp.). W punktach takich można
uzyskać od 30 do 60 % materiałów do recyklingu. Istnieje jednak obawa, że mieszkańcy, którzy
nie posiadają podpisanej umowy na wywóz odpadów będą wyrzucać do pojemników odpady
zmieszane, aby zaoszczędzić na kosztach wywozu odpadów. Zbiórka powinna być dokonywana
w sposób widoczny dla otoczenia – pod obserwacją społeczną. System ten stanowić będzie
jedynie uzupełnienie do metody zbierania odpadów „u źródła”.
Poniżej przedstawiono sposoby przygotowania odpadów przed wrzuceniem do pojemnika lub
umieszeniem w worku:
Tabela 18. Sposób przygotowania surowców przed wrzuceniem do pojemnika do selektywnej
zbiórki
Rodzaj odpadu
Papier, gazety, kolorowe czasopisma
Terminarze w twardych okładkach
Zalecane przygotowanie przed wyrzuceniem
Wskazane jest wyciąganie zszywek
Oderwać okładkę powleczoną tworzywem sztucznym lub materiałem
skóropodobnym
Karton
Spłaszczyć, usunąć ewentualne elementy plastikowe lub metalowe
Puszki aluminiowe
Przepłukać, osuszyć i zgnieść
Stalowe puszki
Usunąć resztki jedzenia, przepłukać, osuszyć, mniejsze elementy włożyć
do większych, jeśli jest to możliwe zgnieść, nie ma potrzeby zdzierania
etykiet papierowych
Opakowania kartonowe po napojach Kartonik spłaszczyć, nie jest konieczne zdejmowanie plastikowych
(np. Tetrapak)
zakrętek lub wieczek
Szklane butelki i słoiki
Zdjąć zakrętki, przepłukać, osuszyć. Nie tłuc. Nie ma potrzeby ściągać
papierowych etykiet.
Miękkie opakowania plastikowe
Usunąć resztki jedzenia, przepłukać, osuszyć, jeśli jest to możliwe
zgnieść w celu pomniejszenia objętości
Butelki plastikowe PET po napojach i Przepłukać, osuszyć, po zgnieceniu zakręcić
olejach spożywczych
Butelki plastikowe po kosmetykach,
Zużyć zawartość do końca przez rozcieńczenie wodą, osuszyć, jeśli jest
płynach do mycia i chemii
to możliwe zgnieść, po zgnieceniu zakręcić
gospodarczej
Ubrania
Nie wymagają przygotowań
Odpady zielone (np. z ogrodów
Oczyścić, aby nie zawierały ziemi lub innych zanieczyszczeń (np.
przydomowych jak trawa)
kamieni) oraz konarów i grubych gałęzi. Po oddzieleniu gałęzie i konary
mogą trafić do kompostowni
Sprzęt elektryczny i elektroniczny
Nie wymaga specjalnych przygotowań
Baterie (domowego użytku oraz
Nie wymaga specjalnych przygotowań
samochodowe)
Sprzęt IT oraz komputery
Nie wymaga specjalnych przygotowań
Sprzęt RTV
Nie wymaga specjalnych przygotowań
50
Rodzaj odpadu
Sprzęt AGD
Zalecane przygotowanie przed wyrzuceniem
Nie wymaga specjalnych przygotowań
Fakt przepełnienia lub nieporządek należy zgłosić pod numer zamieszczony na pojemnikach lub
stronie internetowej gminy.
8.1.4. Odpady ulegające biodegradacji oraz plan redukcji kierowania ich na
składowiska
Ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania powinny
wynosić:
Przyjęto, że konieczne jest zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
kierowanych na składowiska tak, aby nie było składowanych:
•
•
w 2014 roku więcej niż 50%,
w 2018 roku nie więcej niż 40%.
Ilość odpadów ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995 roku na terenie gminy Stary
Dzierzgoń wyznaczono na poziomie 250 Mg.
Łączna ilość odpadów ulegających biodegradacji wytworzona w 2009 roku na terenie gminy wynosiła
335 Mg. Prognozuje się, że w 2014 roku na terenie gminy Stary Dzierzgoń wytworzone zostanie
344 Mg, a w 2017 roku – 356 Mg odpadów ulegających biodegradacji.
Założenia dla ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
w poszczególnych latach zawiera poniższa tabela.
Tabela 19. Cele w zakresie ograniczania ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
kierowanych do składowania do roku 2016 na terenie gminy Stary Dzierzgoń
Wyszczególnienie/Lata
Łączna ilość odpadów ulegających biodegradacji w Mg
Dopuszczalna ilość odpadów
w odniesieniu do ilości bazowej z
ulegających biodegradacji
1995 roku w %
unieszkodliwianych przez
w wielkościach bezwzględnych w
składowanie
Mg
Wymagana ilość odpadów ulegających biodegradacji podlegających
odzyskowi lub unieszkodliwianiu (z wyłączeniem składowania) w Mg
1995
250
100%
2014
344
55%
2018
356
40%
-
137
100
-
207
256
Z powyższej tabeli wynika, że w roku 2014 konieczny będzie odzysk i unieszkodliwienie (poza
składowaniem) 207 Mg odpadów ulegających biodegradacji. Dopuszczalne składowanie odpadów
ulegających biodegradacji nie może przekroczyć 137 Mg.
W roku 2018 konieczny będzie odzysk i unieszkodliwienie (poza składowaniem) 256 Mg odpadów
ulegających biodegradacji. Dopuszczalne składowanie odpadów ulegających biodegradacji nie może
przekroczyć 100 Mg.
Odpady ulegające biodegradacji gromadzone będą w następujący sposób:
•
w zabudowie jednorodzinnej właściciel nieruchomości wyposaży ją w odrębny pojemnik i będzie
tam gromadził odpady ulegające biodegradacji. Do gromadzenia odpadów zielonych z ogródków
przydomowych (trawa, gałęzie, chwasty, itp.) będą także stosowane specjalne worki z materiałów
ulegających biodegradacji, odbieranych podobnie jak odpady surowcowe według ustalonego
wcześniej harmonogramu przez uprawniony podmiot. Właściciel nieruchomości może takie
51
•
•
odpady poddawać odzyskowi poprzez kompostowanie w przydomowym kompostowniki lub inny
sposób (np. skarmianie zwierząt)
w zabudowie wielorodzinnej właściciel lokalu składa odpady do odrębnego pojemnika, w który
zarządca nieruchomości ją wyposażył. Zbieranie odpadów ulegających biodegradacji
w zabudowie wielorodzinnej będzie wymagało zwiększenia częstotliwości opróżniania
pojemników na odpady „bio” i ich mycia, w celu zminimalizowania uciążliwych zapachów,
robactwa itp.
odpady zielone pochodzące z pielęgnacji terenów zieleni, cmentarzy itp. składane będą do
kontenera dostarczonego przez podmiot uprawniony i w nim odbierane.
Dla przekonania mieszkańców do indywidualnego kompostowania
biodegradacji podjęta zostanie akcja informacyjno-edukacyjna.
odpadów
ulegających
Odpady ulegające biodegradacji zebrane na terenie gminy będą kierowane do kompostowni
zlokalizowanej przy Zakładzie Utylizacji Odpadów w Gilwie Małej w gminie Kwidzyn.
Celem dalszego zwiększenia odzysku odpadów ulegających biodegradacji podjęte zostaną następujące
działania:
•
zwiększenie ponad minimalne zakładane lub wymagane poziomów odzysku opakowań z papieru
i tektury, papieru i tektury nieopakowaniowej.
8.1.5. Zbieranie odpadów tzw. problemowych
Odpadami problemowymi są nazywane odpady, które ze względu na swoje wymiary, lub właściwości
powinny zostać wyselekcjonowane ze strumienia odpadów komunalnych, który będzie skierowany na
instalację do odzysku/unieszkodliwiania odpadów.
Do odpadów tych należą:
•
•
•
odpady wielkogabarytowe, w tym również zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,
odpady niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych,
odpady budowlano-remontowe.
8.1.5.1. Odpady wielkogabarytowe
Ze względu na swoje wymiary (meble) oraz skład (odpady zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego) odpady te będą gromadzone oddzielnie.
Odpady wielkogabarytowe zbierane będą:
•
•
•
na zgłoszenie, przez podmioty posiadające stosowne zezwolenia na odbiór odpadów, za opłatą
pokrywającą koszty transportu, odzysku i unieszkodliwienia,
w zabudowie wielorodzinnej istnieje możliwość wystawiania odpadów wielkogabarytowych przy
altanach śmietnikowych,
dodatkowo, mieszkańcy mogą pozbyć się zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
oddając go do punktu zbiórki, utworzonego w wybranych placówkach handlowych, zajmujących
się dystrybucją takiego sprzętu (uregulowania zgodne z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym
sprzęcie elektrycznym i elektronicznym - Dz.U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1495).
Zebrane odpady wielkogabarytowe będą kierowane do Zakładu Utylizacji Odpadów w Gilwie Małej
w gminie Kwidzyn, skąd po demontażu zostaną przekazane do dalszego odzysku lub
unieszkodliwienia.
52
8.1.5.2. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych
Odpady niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych zbierane będą w następujący sposób:
•
•
•
w pojemnikach „u źródła” – odbieranych przez podmioty posiadające stosowne uprawnienia
(tylko dla niektórych rodzajów odpadów niebezpiecznych – baterie, przeterminowane leki, lampy
fluorescencyjne),
w wyznaczonych placówkach oświatowych (szkoły, przedszkola), urzędach i instytucjach,
aptekach, ośrodkach zdrowia i sklepach z branży chemicznej, elektronicznej, stacjach obsługi
pojazdów, stacjach benzynowych, zakładach fotograficznych,
poprzez punkty zbiórki odpadów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (także
mobilne).
Pojemniki przeznaczone do gromadzenia odpadów niebezpiecznych będą zamykane, szczelne,
oznakowane oraz nadzorowane (aby nie zostały uszkodzone, a odpady zgromadzone w nich nie
spowodowały zanieczyszczenia środowiska). Prowadzony będzie nadzór w zakresie uszkodzeń
pojemników. Ponadto, przeprowadzona zostanie akcja informacyjna dla mieszkańców oraz
informowanie społeczeństwa o miejscach lokalizacji pojemników i częstotliwości wywozu odpadów
niebezpiecznych zgromadzonych w pojemnikach.
Dodatkowo, wydzielanie tych odpadów z odpadów mieszanych nastąpi w ciągu technologicznym
zakładów unieszkodliwiania odpadów.
Poniżej przedstawiono szczegółowe propozycje gromadzenia wybranych rodzajów odpadów
niebezpiecznych, występujących z dużą częstotliwością w strumieniu odpadów komunalnych.
Baterie i akumulatory
Sposób zbierania baterii i akumulatorów reguluje ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach
i akumulatorach. Ustawa obciąża przedsiębiorców wprowadzających na rynek baterie i akumulatory
wszystkimi kosztami ich recyklingu. Dotyczy to wszystkich rodzajów baterii i akumulatorów
wprowadzonych do obrotu w Unii Europejskiej, niezależnie od ich rodzajów, pojemności, masy
i składu materiałowego.
Zużyte baterie samochodowe i zużyte akumulatory samochodowe oraz zużyte baterie przemysłowe
i zużyte akumulatory przemysłowe będą zbierane selektywnie według rodzajów w celu ułatwienia ich
przetwarzania za pomocą technologii i instalacji służących do przetwarzania i recyklingu
poszczególnych rodzajów zużytych baterii lub zużytych akumulatorów.
W miejscu odbioru zakazane jest zbieranie zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów
przenośnych wraz z innymi odpadami w tym samym pojemniku.
Pojemniki służące do zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych
w miejscach odbioru powinny być ustawione w miejscu publicznie dostępnym. Do zbiórki baterii
wystarczą pojemniki o pojemności 30-60 dm3.
W miejscach odbioru zużyte baterie przenośne i zużyte akumulatory przenośne są przyjmowane
nieodpłatnie. W miejscu odbioru powinna znajdować się czytelna i dostępna dla użytkownika
końcowego informacja na temat możliwości oddania zużytych baterii przenośnych i zużytych
akumulatorów przenośnych w tym miejscu.
Sprzedawca detaliczny baterii przenośnych lub akumulatorów przenośnych, którego powierzchnia
sprzedaży w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
53
i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.) przekracza 25 m2 , jest
obowiązany do:
•
•
przyjęcia selektywnie zebranych zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów
przenośnych od użytkownika końcowego przez udostępnienie pojemnika na zużyte baterie
przenośne i zużyte akumulatory przenośne, bez możliwości żądania od niego zapłaty za ich
przyjęcie;
przekazania zużytych baterii i zużytych akumulatorów sprzedawcy hurtowemu lub zbierającemu
zużyte baterie lub zużyte akumulatory.
Uzupełniającym sposobem będzie zbieranie baterii małogabarytowych w placówkach oświatowych
i administracji publicznej w specjalnych pojemnikach. Zbiórka będzie prowadzona we współpracy
z organizacjami odzysku. Organizacje dostarczają i ustawiają pojemniki, jak również obsługują
je za symboliczną opłatą lub bezpłatnie.
Uzupełniające zbieranie zużytych akumulatorów odbywać się będzie się następująco:
•
•
•
•
na stacjach paliw,
przez punkty sprzedaży przy zakupie nowego akumulatora, od nabywcy nie jest wówczas
pobierana opłata depozytowa,
przez stacje demontażu,
na stacjach obsługi pojazdów.
Przeterminowane leki i zużyte termometry
Pojemniki przeznaczone do zbiórki zużytych i przeterminowanych leków oraz opakowań po nich
powinny być rozstawione w aptekach, przy czym możliwe jest rozstawienie pojemników także
w przychodniach, w miejscach ogólnodostępnych. Minimalna pojemność pojemników
przeznaczonych do zbiórki tych odpadów powinna wynosić nie mniej niż 60 dm3.
System rozwijany będzie wraz z powstawaniem nowych obiektów na terenie gminy, w których można
ustawić pojemniki do zbiórki tego rodzaju odpadów.
Częstotliwość odbioru tych odpadów będzie uzależniona od tempa zapełniania się pojemników
w danych punktach, co jest uzależnione od m.in.: nasilenia ruchu w danym punkcie, wielkości
pojemników, poziomu odzysku (świadomości i zaangażowania mieszkańców w zbiórkę). Zakłada się,
że odpady te będą odbierane w wyznaczone dni, nie mniej jednak konieczność odebrania
zgromadzonych leków apteki winny zgłaszać każdorazowo – telefonicznie. Pojemniki opróżniane
będą przez specjalistyczne firmy wywozowe wybrane w drodze przetargu, z którymi zostanie
podpisana stosowna umowa.
Zebrane w tym systemie odpady kierowane będą do miejsca tymczasowego gromadzenia, skąd po
zebraniu odpowiedniej ilości zostaną skierowane do specjalistycznego zakładu unieszkodliwiania.
Zużyte źródła światła zawierające substancje niebezpieczne (świetlówki)
Gromadzeniem i odbiorem świetlówek będą zajmować się wyspecjalizowane podmioty, posiadające
stosowne uprawnienia na zbieranie i transport odpadów tego typu.
Podmioty prowadzące zbieranie i unieszkodliwianie odpadów dostarczą specjalne pojemniki i zajmą
się ich opróżnianiem. Zorganizowaną zbiórką tych odpadów objęte zostaną instytucje i przedsiębiorcy,
w tym m.in.: urzędy, szkoły, jednostki służby zdrowia itp. - wszystkie, w których zainstalowana jest
znacząca ilość źródeł światła z lampami wyładowawczymi.
54
8.1.5.3. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
Jednym z rodzajów odpadów wielkogabarytowych jest zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny.
Postępowanie z tego rodzaju odpadami regulują przepisy ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym
sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495), która weszła w życie w dniu
21 października 2005 r.
Za sprzęt uważane są urządzenia, których prawidłowe działanie jest uzależnione od dopływu prądu
elektrycznego lub od obecności pól elektromagnetycznych, oraz mogące służyć do wytwarzania,
przesyłu lub pomiaru prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych i zaprojektowane do użytku
przy napięciu elektrycznym nie przekraczającym 1000 V dla prądu zmiennego oraz 1500 V dla prądu
stałego, zaliczone do grup sprzętu określonych w załączniku do ustawy, tj:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego.
Małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego.
Sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny.
Sprzęt audiowizualny.
Sprzęt oświetleniowy.
Narzędzia elektryczne i elektroniczne, z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi
przemysłowych.
Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy.
Przyrządy medyczne, z wyjątkiem wszystkich wszczepianych i skażonych produktów.
Przyrządy do nadzoru i kontroli.
Automaty do wydawania.
Ponadto, w ramach każdej z powyższych grup wyróżnia się odpowiednie rodzaje sprzętu
elektrycznego i elektronicznego.
Wprowadzający sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych jest obowiązany, z dniem wejścia
w życie ustawy, do zorganizowania i sfinansowania odbierania od prowadzących punkty zbierania
zużytego sprzętu. Za zbierającego zużyty sprzęt uważa się prowadzącego punkt zbierania zużytego
sprzętu, w tym sprzedawcę detalicznego i sprzedawcę hurtowego, oraz gminną jednostkę
organizacyjną prowadzącą działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych i przedsiębiorcę
posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych.
Zarówno gminna jednostka organizacyjna, jak i przedsiębiorca prowadzący działalność w zakresie
odbierania odpadów komunalnych mogą posiadać punkt zbierania zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego, o ile posiadają zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbierania
odpadów. Podmiot prowadzący działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych jest
zobowiązany do selektywnego odbierania tych odpadów.
Zgodnie z art. 37 ustawy zbierający zużyty sprzęt jest zobowiązany do selektywnego zbierania
zużytego sprzętu oraz do nieodpłatnego przyjmowania zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw
domowych, czyli od użytkowników indywidualnych. Jednocześnie ustawodawca w art. 38 ustawy
określił sposób postępowania z zebranym zużytym sprzętem, czyli nałożył na zbierającego obowiązek
przekazania tych odpadów prowadzącemu zakład przetwarzania, wpisanemu do rejestru.
Zabrania się umieszczania zużytego sprzętu łącznie z innymi odpadami; należy organizować odbiór
w oparciu o indywidualne umowy z podmiotem uprawnionym - w przypadku zabudowy
wielorodzinnej, natomiast w przypadku zabudowy jednorodzinnej należy gromadzić
w zorganizowanych punktach zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
55
Zgodnie z Dyrektywą 2002/96/WE dotyczącą zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych
określono wymaganą, minimalną ilość zbieranych odpadów elektronicznych na 4 kg/mieszkańca na
rok w terminie do 31 grudnia 2008 r. (obowiązek nałożony na Państwa Członkowskie Unii
Europejskiej poprzez art. 5 ust. 5 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/96/WE z dnia
27 stycznia 2003 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego WEEE).
Gmina ma obowiązek udostępniać mieszkańcom na stronie internetowej oraz w sposób zwyczajowo
przyjęty informację o znajdujących się na jej terenie zbierających zużyty sprzęt elektryczny
i elektroniczny pochodzący z gospodarstw domowych. Informacja ta powinna zawierać:
•
•
nazwę firmy, oznaczenie jej siedziby i adres, imię, nazwisko zbierającego zużyty sprzęt,
adresy punktów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, w tym punktów
sprzedaży sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
8.1.5.4. Plan zbierania i unieszkodliwiania odpadów zawierających substancje
zubożające warstwę ozonową
Sposób postępowania z odpadami zawierającymi substancje zubożające warstwę ozonową powinien
być zgodny z Ustawą o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, z późn. zm..) oraz Ustawą
o postępowaniu z substancjami zubożającymi warstwę ozonową (Dz.U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1263,
z późn. zm.).
Zbieranie odpadów zawierających substancje zubożające warstwę ozonową z gospodarstw domowych
będzie organizowane poprzez:
•
•
•
selektywne zbieranie odpadów,
wyspecjalizowane organizacje odzysku, organizujące własne mobilne punkty odbioru odpadów,
odbieranie zużytych urządzeń w punktach sprzedaży .
8.1.5.5. Odpady budowlane i remontowe
Odpady budowlane są cennym źródłem surowców wtórnych wykorzystywanych do produkcji
kruszyw. Aby mogły być poddane recyklingowi powinny być zbierane selektywnie już w miejscu
powstawania.
Zbieraniem i transportem odpadów budowlanych i remontowych będą zajmować się:
•
•
wytwórcy tych odpadów, np. firmy prowadzące prace remontowe lub budowlane,
specjalistyczne podmioty zajmujące się zbieraniem odpadów, posiadające zezwolenia na zbieranie
i transport.
Gruz budowlany i inne odpady towarzyszące budowie i remontom mieszkań będą usuwane na
zasadzie podstawienia przez przedsiębiorstwo wywozowe pojemnika np. KP-7 lub innego na zlecenie
i koszt wytwarzającego odpady. Rozwiązanie to jest w zgodzie z jedną z głównych zasad gospodarki
odpadami - „zanieczyszczający płaci”. Odpady te będą zbierane na miejscu powstawania w sposób
selektywny, umożliwiający ich późniejsze wykorzystanie.
W celu usprawnienia gospodarki odpadami budowlanymi i remontowymi, proponuje się umieszczanie
na tablicy w Urzędzie Stary Dzierzgoń oraz na stronie internetowej ogłoszeń umożliwiających
pośrednictwo pomiędzy osobami, które chcą pozbyć się tego typu odpadów, a tymi, którzy aktualnie
mają możliwość ich wykorzystania.
56
8.2.
Proponowany system zbierania odpadów z innych źródeł ich
wytwarzania
Imprezy masowe
Organizatorzy imprezy masowej są zobowiązani do wyposażenia miejsca, na którym ona się odbywa,
w pojemniki, których ilość i pojemności jest adekwatna do liczby osób uczestniczących w imprezie.
Organizatorzy imprezy są zobowiązani zawrzeć umowy z podmiotami uprawnionymi na dostarczenie
pojemników oraz ich opróżnienie i uprzątnięcie.
Jednostki handlowo-usługowe
Selektywne zbieranie surowców wtórnych pochodzących z opakowań z jednostek handlowousługowych zostało wprowadzone od 2002 roku przez wejście w życie ustawy o obowiązkach
przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej
i opłacie depozytowej. Zgodnie z tą ustawą, na przedsiębiorcy (producencie i importerze) spoczywa
obowiązek odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych.
W związku z powyższym na mocy Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. Nr
63, poz.638) jednostki, których powierzchnia handlowa jest większa od 2000 m2 są zobowiązane do
prowadzenia na własny koszt selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych po produktach
w opakowaniach, które znajdują się w ich ofercie handlowej. Zbiórka będzie obsługiwana przez firmy
wywozowe działające na terenie miasta lub przez organizacje odzysku.
Ponadto, zgodnie z zapisem art. 10 ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych producent
i importer substancji chemicznych (które spełniają minimum jeden z poniższych warunków) bardzo
toksycznych, toksycznych, rakotwórczych, mutagennych lub niebezpiecznych dla środowiska
(określonych w przepisach ustawy o substancjach i preparatach chemicznych), są zobowiązani ustalić
kaucję na opakowania jednostkowe tych substancji. W związku z tym są zobowiązani odebrać od
sprzedawcy opakowania wielokrotnego użytku i odpady opakowaniowe po tych substancjach.
Mniejsze jednostki handlowe mogą się włączyć do systemu selektywnego zbierania odpadów
z gospodarstw domowych na terenie gminy, lub wybrać wariant obowiązujący duże podmioty.
Odpady niesegregowane będą odbierane na dotychczasowych warunkach.
Instytucje użyteczności publicznej
Skład morfologiczny i właściwości odpadów komunalnych w urzędach administracji publicznej,
bankach, instytucjach i biurach wynikają z charakteru wykonywanej pracy. W związku z tym
w obiektach takich zostaną ustawione pojemniki na wybrane surowce wtórne (papier, tworzywa
sztuczne) oraz na pozostałe odpady. Akcja zostanie poprzedzona odpowiednią informacją w zakresie
zbierania poszczególnych frakcji.
Szkoły i przedszkola
Wdrażanie zasad selektywnego zbierania u dzieci i młodzieży przyczynia się do kształtowania postaw
proekologicznych. W szkołach ustawione zostaną pojemniki lub worki na poszczególne rodzaje
surowców wtórnych: tworzywa sztuczne (w szczególności butelki PET), puszki aluminiowe
i makulatura. Pojemniki lub worki będą tak usytuowane, aby był do nich łatwy dostęp. Ponadto,
posiadać będą odpowiednie oznakowanie (w postaci np. naklejek lub napisów), kolor oraz instrukcję,
które rodzaje odpadów powinny być do nich wrzucane. Ustawienie pojemników do segregacji
poszczególnych frakcji w szkołach zostanie poprzedzone akcją edukacyjną.
57
Służba zdrowia
W ośrodkach zdrowia publicznych i niepublicznych oraz innych podmiotach służby zdrowia
wprowadzona zostanie selektywna zbiórka odpadów komunalnych.
Cmentarze
Zarządca cmentarza zobowiązany jest do:
•
•
•
prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów z podziałem na odpady ulegające biodegradacji oraz
pozostałe,
ustawienie odpowiednich pojemników do selektywnego zbierania takich odpadów,
zawarcia umowy z podmiotem posiadającym zezwolenie na odbieranie odpadów.
8.3. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych
Zgodnie rozwiązaniami wskazanymi w Planie gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego
2010 gmina Stary Dzierzgoń przypisana została do systemu regionalnego, w ramach którego
zaspokojone zostaną jej podstawowe potrzeby związane z odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów.
Gmina Stary Dzierzgoń z całym powiatem sztumskim przypisana została do Regionu sztumskokwidzyńskiego. Obejmuje on powiaty: sztumski i kwidzyński.
Rysunek 8. Planowany podział województwa pomorskiego na obszary obsługiwane przez
poszczególne zakłady zagospodarowania odpadów (wg PGOWP 2010)
58
Na terenie tego Obszaru funkcjonuje już Zakład Utylizacji Odpadów w Gilwie Małej (ZUO) w gminie
Kwidzyn. Odpady wytwarzane na terenie gminy Stary Dzierzgoń kierowane będą do tego Zakładu.
Do ZUO trafiają następujące rodzaje odpadów komunalnych i innych niż komunalne:
•
•
•
•
•
•
odpady komunalne zmieszane,
odpady pochodzące z selektywnego zbierania,
odpady ulegające biodegradacji pochodzące z terenów zieleni miejskiej i podobne,
odpady ulegające biodegradacji pochodzące z przemysłu spożywczego,
osady ściekowe,
odpady niebezpieczne (magazynowane, do przekazania do specjalistycznych firm).
Rysunek 9. Linia sortownicza w ZUO Gilwa Mała
(źródło: http://www.zuo.kwidzyn.pl/zakres.htm)
Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. w Gilwie Małej został wybudowany i uruchomiony na mocy
Porozumienia Międzygminnego podpisanego w 2001 r. (do którego przystąpiły wszystkie gminy
powiatu kwidzyńskiego). Zakład Utylizacji Odpadów uruchomiono 1 lutego 2006 roku.
Jego przepustowość wynosi obecnie 25 000 Mg odpadów/rok. Zakład zajmuje obszar ok. 13 ha,
z czego 2,9 ha przeznaczone jest na kwaterę balastu o docelowej objętości składowanych odpadów
180 tys m3. Elementami ZUO Sp. z o.o. są następujące obiekty (stan na listopad 2010 r.):
•
•
•
•
sortownia na odpady zmieszane oraz pochodzące z selektywnej zbiórki,
kompostownia odpadów zielonych (pochodzących z utrzymania i porządkowania parków,
ogrodów i terenów zielonych oraz osadów ściekowych) oraz odpadów niesegregowanych,
składowisko odpadów balastowych,
gminny punkt zbierania odpadów niebezpiecznych (GPZON) pochodzących z gospodarstw oraz
małych i średnich przedsiębiorstw (odbieranie odpadów,
W trakcie realizacji (stan na listopad 2010 r.) jest budowa hali demontażu odpadów
wielkogabarytowych oraz boksów na surowce wtórne.
W momencie zapotrzebowania na usługę typu odbiór odpadów remontowo-budowlanych, na terenie
ZUO Sp. z o.o. istnieje możliwość lokalizacji punktu gromadzenia odpadów remontowo-budowlanych
powstających w gospodarstwach domowych oraz obiektach infrastruktury, a także w zakładach
przemysłowych i przekazywanie do odzysku specjalistycznym firmom.
Poniżej przedstawiono charakterystykę kompleksowego Zakładu Utylizacji Odpadami Sp. z o.o.
w oparciu o materiały dostarczone przez Urząd Miejski w Kwidzynie.
59
Opis technologii ZUO
Wszystkie trafiające do ZUO odpady komunalne są ważone i rejestrowane. Do ZUO trafiają
następujące rodzaje odpadów komunalnych i przemysłowych:
•
•
•
•
•
•
odpady zmieszane,
odpady pochodzące z selektywnego zbierania,
odpady organiczne pochodzące z terenów zieleni miejskiej i podobne,
odpady organiczne pochodzące z przemysłu spożywczego,
osad nadmierny z oczyszczalni ścieków,
odpady niebezpieczne (magazynowane, do przekazania do specjalistycznych firm).
Odpady zmieszane oraz pochodzące z selektywnego zbierania trafiają do punktu przyjęć w hali
sortowni.
Odpady organiczne oraz osad nadmierny trafia do segmentu kompostowania.
W pierwszej fazie ze strumienia odpadów komunalnych zmieszanych, w ramach segregacji
mechaniczno – ręcznej wydzielone zostaje szkło i tworzywa sztuczne. Surowce te zostają skierowane
do magazynu surowców wtórnych. Segregacja ta odbywa się w czterostanowiskowej kabinie
sortowniczej i pozwala w dalszej kolejności na lepszą pracę sita bębnowego oraz eliminuje efekt
rozdrabniania szkła na tym sicie.
Zasadniczy strumień odpadów zmieszanych po przejściu przez pierwszą kabinę sortowniczą trafia do
sita bębnowego, które pozwala na podział odpadów na trzy frakcje: nadsitową, międzysitową
i podsitową. Frakcja podsitowa jako balast trafia na kwaterę składowiska. Frakcja międzysitowa po
uformowaniu pryzmy podlega kompostowaniu. Efektem tego procesu jest kompost klasy II, który
będzie wykorzystywany do rekultywacji terenów zdewastowanych oraz na potrzeby własne zakładu.
Frakcja nadsitowa skierowana zostaje do ośmioosobowej kabiny sortowniczej, gdzie następuje podział
na surowce wtórne i balast. Balast przed skierowaniem na prasy i składowisko przechodzi przez
separator elektromagnetyczny, na którym wychwycone zostają metale żelazne.
Surowce wtórne zgromadzone w wyniku selektywnego zbierania odpadów zostają poddane procesowi
doczyszczania na tej samej linii sortowniczej, która obsługuje odpady zmieszane (linia ta pracuje
wymiennie dla strumienia odpadów zmieszanych i strumienia surowców wtórnych zgromadzonych
w wyniku selektywnego zbierania). Strumień ten trafia bezpośrednio do trójstanowiskowej kabiny
sortowniczej (linia skrócona). Podobnie, jak w przypadku odpadów zmieszanych, poza szczególnymi
asortymentami surowców wtórnych, wydzielony zostaje balast i metale żelazne. Temu samemu
cyklowi podlegają surowce wtórne wyselekcjonowane ze strumienia odpadów zmieszanych.
Gruz budowlany trafia do bloku przerobu gruzu.
Odpady niebezpieczne (lampy rtęciowe, akumulatory, opakowania po chemicznych środkach ochrony
roślin, baterie i lekarstwa) gromadzi się w specjalistycznych pojemnikach w punkcie zbiórki odpadów
niebezpiecznych (obiekt murowany z uszczelnionym podłożem) w ZUO w Gilwie Małej. Odpady są
czasowo magazynowane, a następnie przekazywane do unieszkodliwienia specjalistycznym firmom.
W ZUO z odpadów zielonych, osadów ściekowych z oczyszczalni ścieków i odpadów organicznych
z zakładów przetwórstwa spożywczego oraz z odpadów organicznych wysegregowanych ze
strumienia komunalnych odpadów niesegregowanych produkowany jest kompost. Produkcja odbywa
się metodą pryzmową na utwardzonej płycie kompostowej z użyciem przerzucarki kompostu i sita
bębnowego.
60
Na kwaterze składowany jest balast pochodzący z linii sortowniczej. Balast jest prasowany dla
zoptymalizowania wykorzystania miejsca na kwaterze oraz w celu zmniejszenia zanieczyszczenia
(rozwiewania papierów i folii) wokół kwatery i zakładu.
Odpady komunalne, które nie zostały wysegregowane na linii sortowniczej, stanowiące tzw. balast,
po sprasowaniu są składowane na kwaterze składowania balastu. Powierzchnia kwatery po obrysie
zewnętrznym wynosi 33 000 m2 (w tym 27 000 m2 uszczelniony teren składowania balastu).
Docelowa pojemność geometryczna kwatery, przy wysokości składowania balastu 4 m ponad koronę
obwałowań (to jest ok. 7 m ponad otaczający teren) wynosi ok. 210 000 m3. Chłonność kwatery
pozwoli na ok. ośmioletni okres eksploatacji i zapewni możliwość zdeponowania ok. 160 000 Mg
balastu. Docelowo zakłada się realizację trzech niezależnych kwater. Kwatery zrealizowane zostaną
jako podpoziomowo - nadpoziomowe. Kwatery uszczelnione będą trójwarstwową powłoką izolacyjną
złożoną z:
•
•
•
maty bentonitowej o gramaturze 4 000 g/m2
geomembrany HDPE grubości 2,0 mm (gładka na dnie i szorstka na skarpach kwatery)
geowłókniny zabezpieczającej o gramaturze 600 g/m2
Wody odciekowe ze składowiska są przechwytywane systemem drenów. System przechwytywania
odcieków wykonany jest z rurociągów drenarskich o średnicy 315 mm poprowadzonych ze spadkiem
podłużnym min 1%. Poprzeczny spadek dna do drenażu wynosi min. 3%. Na całej powierzchni dna
i skarp składowiska wykonała została warstwa drenażowo-ochronna o grubości 40 cm. Warstwa ta jest
wykonana z miejscowego materiału przepuszczalnego. Wokół drenów ułożona jest warstwa
drenażowo-ochronna ze żwiru 16/32 i miąższości 40 cm. Bezpośrednio na warstwie drenażowoochronnej, wzdłuż rurociągów drenarskich położona została geowłóknina o szerokości 1,00 m, która
chroni warstwę drenażowo-ochronną przed kolmatacją. Odcieki są gromadzone w bezodpływowym
zbiorniku retencyjnym i okresowo będą wywożone na oczyszczalnię ścieków.
Kontrolę jakości wód podziemnych w rejonie składowiska wykonuje się w oparciu o 3 piezometry,
z których jeden został zlokalizowany powyżej ZUO w kierunku spływu wód gruntowych (III), a dwa
pozostałe poniżej ZUO (I i II). Należy zaznaczyć, że przed rozpoczęciem składowania odpadów
wykonanie zostały pełne analizy fizyko-chemicznych wody ze wszystkich piezometrów dla określenia
tła. Wyniki monitoringu jakości wód podziemnych dla składowiska odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętnych przedstawiono w tabeli poniżej.
Tabela 20. Wyniki monitoringu jakości wód podziemnych dla składowania odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne w Gilwie Małej w 2007 r.
Parametr
Piezometr
I
II
III
odczyn pH
7,68
7,15
7,18
przewodność elektrolityczna właściwa (PEW)
599,5
648,5
647,2
ołów (mg/dm3)
0,008 0,00425
0,004
kadm (mg/dm3)
0,003 0,0003 0,0003
miedź (mg/dm3)
0,00475 0,0025
0,002
cynk (mg/dm3)
0,05
0,05
0,05
3
chrom (mg/dm )
0,01075 0,01075 0,01075
rtęć (mg/dm3)
0,0005
5,275
5,775
ogólny węgiel organiczny (OWO)
5,9
5,275
5,775
WWA
0,01
0,01
0,01
Poziom zwierciadła wód podziemnych w m ppt
21,35
18,47
16,18
61
Chrom, węgiel organiczny oraz przewodność elektrolityczna we wszystkich piezometrach klasyfikują
się w klasie jakości II, pozostałe parametry – w klasie jakości I. Nie stwierdzono negatywnego
oddziaływania składowiska na wody podziemne.
Kwatera do deponowania odpadów zawierających azbest
Jedyną metodą unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest jest ich deponowanie na
składowiskach przeznaczonych do deponowania tego rodzaju odpadów. W związku z tym, że wyroby
zawierające azbest będą sukcesywnie demontowane, należy się liczyć ze zwiększającą się
sukcesywnie ilością odpadów zawierających azbest. Dlatego też zaproponowano wydzielenie kwatery
w ZUO z przeznaczeniem do deponowania odpadów zawierających azbest powstający na terenie
powiatu, w tym dla Miasta Kwidzyn. W tym zakresie Rada Gminy Kwidzyn podjęła Uchwałę
Nr XXXV/256/2006 z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego dla działek nr 328/1, 328/2, 328/3 i 328/4 w miejscowości Gilwa Mała (publikacja
w Dzienniku Urzędowym Województwa Pomorskiego Nr 100 z dnia 25 września 2006 r.).
Przedmiotem ustaleń planu jest teren Zakładu Gospodarki Odpadami, składowisko odpadów innych
niż niebezpieczne i obojętne, w tym komunalnych oraz składowisko odpadów niebezpiecznych
zawierających azbest wraz z pasem zieleni izolacyjnej. Uchwała weszła w życie z dniem
26 października 2006 r. Kwatera na azbest jest wybudowana i została uruchomiona w 2007 r.
Dla kwatery do deponowania odpadów zawierających azbest Zakład Utylizacji Odpadów uzyskał
w 2007r. pozwolenie zintegrowane. Pojemność kwatery wynosi 37 000 Mg.
9. Program promocji i edukacji
Ważnym elementem realizacji Programu gospodarki odpadami dla gminy Stary Dzierzgoń jest
podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców, biorących aktywny udział w procesie
zagospodarowania odpadów.
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń edukacja ekologiczna przeprowadzana była dotychczas w sposób
prawidłowy, choć mało różnorodny. W najszerszym zakresie zadania z zakresu edukacji ekologicznej
wypełnia Urząd Gminy, a także szkoły. Zadania związane z edukacją ekologiczną dla mieszkańców
gminy Stary Dzierzgoń były realizowane również we współpracy ze Starostwem Powiatowym
w Sztumie.
Edukacja ekologiczna prowadzona była w zorganizowanym systemie kształcenia uczniów na
wszystkich szczeblach systemu oświaty. Prowadzone były następujące działania:
•
•
•
Realizacja zajęć zawierających elementy edukacji ekologicznej w przedszkolach.
Uczestnictwo uczniów w konkursach i różnych programach ekologicznych.
Zaangażowanie szkół i uczniów w akcjach sprzątania terenu gminy, sadzenia drzew i pielęgnacji
zieleni, opieki nad zwierzętami, zbierania surowców wtórnych.
Cele edukacji ekologicznej są następujące:
•
•
Uświadomienie mieszkańcom gminy ich odpowiedzialności za stan środowiska w wyniku
prowadzonej gospodarki odpadami.
Podniesienie ogólnej świadomości konieczności ograniczania ilości odpadów, selektywne
zbieranie odpadów, eliminacja odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych
Największy nacisk położony zostanie (tak jak do tej pory) na edukacje dzieci w wieku przedszkolnym
i szkolnym. Ta grupa docelowa jest istotna ze względu na przełożenie zachowań proekologicznych ze
szkoły na płaszczyznę rodziny. Prowadzone akcje i działania w ramach tradycyjnych przedmiotów
62
szkolnych należy wzmocnić za pomocą konkursów i materiałów dydaktycznych dla nauczycieli
uświadamiających konieczność segregacji odpadów oraz odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
Druga istotną grupą będą dorośli – mieszkanki i mieszkańcy gminy, producentki/ producenci odpadów
– decydentki i konsumentki mające zdecydowany wpływ na poziom odpadów agregowanych przez
gospodarstwa domowe oraz sposób ich segregacji, konsumenci i producenci odpadów gospodarczych.
Należy zwrócić szczególną uwagę na adresowanie komunikatów do kobiet i mężczyzn, ze względu
przede wszystkim na wpływ tych pierwszych na zakupy dla gospodarstw domowych i istotną rolę
wychowawczą w przekazywaniu dzieciom postaw i wartości.
Poniżej przedstawiono kilka dodatkowych wytycznych dla usprawnienia edukacji ekologicznej:
•
•
•
•
•
•
•
edukowanie mieszkańców w drodze przekazywania informacji bezpośrednich, np. obejmujących
list Wójta zachęcający do udziału w zbiórce i wyjaśniający cele i korzyści wynikające ze zbiórki
selektywnej, instrukcję zbiórki selektywnej – jednorazowo w formie nalepki lub ulotki
w estetycznej formie graficznej, z zachowaniem kolorystyki odpowiadającej kolorom pojemników
zawierającej następujące informacje niezbędne do prawidłowego uczestnictwa,
rozszerzenie akcji edukacyjnej o proekologiczne zachowania konsumenckie. Należy podkreślić
korzyści płynące z wybierania produktów w opakowaniach wielokrotnego użytku, nie kupowania
produktów nadmiernie opakowanych, wybierania produktów w opakowaniach nadających
się do recyklingu (np. kupowanie napojów w butelkach szklanych oraz produktów pakowanych
w papier), wybierania produktów wytworzonych z surowców wtórnych, używania koncentratów
oraz kupowania produktów trwałych,
umieszczanie na pojemnikach do selektywnej zbiórki odpadów wyraźnych instrukcji mówiących,
jakie rodzaje odpadów należy wrzucać do tego rodzaju pojemników oraz przekazujących inne
treści z zakresu gospodarki odpadami, np. na temat korzyści płynących z selektywnej zbiórki,
włączenie do akcji ekologicznej autorytetów, czyli osób publicznie znanych lub cenionych, takich
jak księża, nauczyciele, radni gminy itp
uwypuklenie aspektów ekonomicznych gospodarki odpadami - oszczędności przy prowadzeniu
selektywnej zbiórki dla mieszkańców. W polityce informacyjnej należy podkreślać takie
zależności i pokazywać je na przykładach lokalnych,
organizacja wycieczek terenowych dla uczniów szkół na terenie gminy do Zakładu Utylizacji
Odpadów w Gilwie Małej,
organizacja imprez ekologicznych, np. Sprzątanie Świata, Dzień Ziemi.
10. Określenie instrumentów finansowych służących realizacji
zamierzonych celów w planie gospodarki odpadami
Działania z zakresu gospodarki odpadami mogą być finansowane za pomocą środków pochodzących
ze źródeł publicznych oraz ze źródeł prywatnych (które stanowią środki własne inwestorów, w tym
komercyjne kredyty bankowe).
Do źródeł publicznych należą: budżet państwa, budżety jednostek samorządu terytorialnego powiatowy i gminny, fundusze ekologiczne, środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, w tym
funduszy Unii Europejskiej. Ponadto, działania w tej dziedzinie mogą być wspierane przez niezależne
instytucje finansowe, organizacje międzynarodowe, fundacje czy towarzystwa leasingowe. Możliwe
jest również łączenie środków pochodzących z różnych źródeł oraz zawieranie umów na wspólną
realizację inwestycji przez samorządy terytorialne i podmioty prawne (partnerstwo publicznoprywatne, PPP).
Przyjęte rozwiązania gospodarki odpadami na terenie gminy Stary Dzierzgoń muszą pozwalać na
osiągnięcie sytuacji, w której, zgodnie z zasadą zanieczyszczający płaci, koszty funkcjonowania
systemu przeniesione będą na właścicieli nieruchomości (wytwórców odpadów). Docelowo, wsparcie
finansowe gminy może jedynie dotyczyć:
63
•
•
•
•
etapu wdrożenia poszczególnych elementów systemu,
działań inwestycyjnych,
postępowania z wybranymi rodzajami odpadów, w szczególności odpadami niebezpiecznymi,
działań edukacyjno – informacyjnych.
Przedstawione zadania strategiczne w zakresie poprawy stanu gospodarki odpadami na terenie gminy
Stary Dzierzgoń mogą być finansowane z następujących źródeł:
•
•
•
•
•
środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, dotacje i pożyczki,
środki Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska dotacje, dopłaty i pożyczki,
kredyty preferencyjne udzielane np. przez Bank Ochrony Środowiska (BOŚ S.A.) z dopłatami do
oprocentowania lub ze środków donatorów, pożyczki, kredyty komercyjne, kredyty konsorcjalne,
fundusze własne inwestorów,
leasing.
11. System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów
wyznaczonych w planie gospodarki odpadami
Wójt Gminy Stary Dzierzgoń odpowiada za wdrożenie systemu opracowanego w gminnym planie
gospodarki odpadami i jest zobowiązany także do opracowania oraz wdrożenia systemu monitoringu.
Ustawa o odpadach, przepisy wykonawcze oraz Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 określają
zakres i sposób organizacji systemu monitoringu odpadów.
11.1. Opiniowanie projektu planu
Zgodnie z ustawą o odpadach projekt planu gminnego podlega zaopiniowaniu przez zarząd
województwa, zarząd powiatu oraz dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej. Organy te
udzielają opinii w terminie nie dłuższym niż 2 miesiące od dnia otrzymania projektu. Nie udzielenie
opinii w tym terminie uznaje się za opinię pozytywną.
Ponadto, zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku
i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko, projekt Planu podlega zaopiniowaniu przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska.
Organ ten wydaje opinię w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku o wydanie opinii.
11.2. Nadzór i kontrola nad wykonaniem ustaleń planu
Działania kontrolne będą z jednej strony źródłem dodatkowych informacji o stanie gospodarki
odpadami, z drugiej instrumentem egzekwowania postępowania z odpadami zgodnego z prawem
ogólno obowiązującym i miejscowym.
Podstawowe informacje o odpadach są gromadzone w bazach danych, prowadzonych przez Urząd
Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
w Gdańsku oraz Główny Urząd Statystyczny.
W przypadku odpadów komunalnych ewidencję muszą prowadzić wszystkie podmioty zajmujące się
ich odbieraniem, transportem oraz odzyskiem i unieszkodliwianiem tych odpadów.
W gminie prowadzona będzie ewidencja umów zawartych na odbiór odpadów z nieruchomości.
64
11.3. Sprawozdanie z postępów we wdrażaniu planu
Ustawa o odpadach stanowi, że:
•
•
plany gospodarki odpadami wszystkich szczebli podlegają aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata,
co 2 lata organy wykonawcze opracowujące projekty planów składają sprawozdanie z realizacji
planu organom uchwalającym plany (w przypadku gminy Stary Dzierzgoń – Wójt składa
sprawozdanie Radzie Gminy).
Zaznaczenia wymaga, iż ustawodawca nakreślił nieprzekraczalne ramy czasowe cykliczności oceny
i weryfikacji, zaś powinna się ona dokonywać w miarę potrzeby, która to może być stwierdzona na
podstawie bieżącego monitoringu i realizacji funkcji kontrolnych i nadzorczych.
Sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami, obejmujące okres dwóch lat kalendarzowych,
według stanu na dzień 31 grudnia roku kończącego ten okres, Wójt przedkłada Radzie Gminy
i zarządowi powiatu w terminie do dnia 31 marca po upływie okresu sprawozdawczego. Następne
sprawozdanie Wójt złoży do dnia 31 marca 2011 roku, a okres sprawozdawczy będzie obejmował lata
2009 - 2010.
Sprawozdanie z realizacji gminnego planu gospodarki odpadami będzie obejmować:
•
•
•
•
•
ocenę stopnia realizacji określonych w planie celów i kierunków działań,
sprawozdanie z wykonanych zadań pozainwestycyjnych i inwestycyjnych,
zgodność wykonanych zadań z harmonogramem prac,
sprawozdanie z realizacji harmonogramu finansowania założonych przedsięwzięć,
podsumowanie z wnioskami i ewentualną rekomendacją nowelizacji planu.
Ocena realizacji planu gospodarki odpadami będzie realizowana poprzez:
•
•
•
porównanie wskaźników odpowiadających założonym w planie celom,
ocenę dynamiki zmian poszczególnych parametrów,
ocenę realizacji zadań.
Ocena realizacji określonych działań dotyczyć będzie:
•
•
•
•
ilości wytwarzanych odpadów komunalnych,
ilości zbieranych odpadów komunalnych,
systemu selektywnego zbierania odpadów: ulegających biodegradacji, odpadów niebezpiecznych
wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych, wielkogabarytowych, odpadów przydatnych
do recyklingu (w tym odpadów opakowaniowych), budowlano-remontowych,
ilości odpadów poddanych odzyskowi i unieszkodliwianiu w tym odpadów ulegających
biodegradacji, odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych,
odpadów wielkogabarytowych, odpadów przydatnych do recyklingu (w tym odpadów
opakowaniowych), odpadów budowlano-remontowych.
11.4. Weryfikacja i aktualizacja planu
Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki odpadami aktualizowane były nie rzadziej niż raz
na 4 lata. Jeżeli zmiany w gospodarce odpadami w gminie będą znaczące, lub będzie wymagała tego
sytuacja lokalna, gminny plan gospodarki odpadami powinien być zaktualizowany przed tym
terminem.
65
Proces aktualizacji poprzedza weryfikacja dokumentu w celu oceny, które części planu wymagają
aktualizacji i w jakim zakresie. Weryfikacji podlega cały plan, tj. aktualny stan gospodarki odpadami,
wytyczone cele i działania, program krótko i długoterminowy, określone zadania i harmonogram ich
realizacji.
11.5. Wskaźniki monitorowania efektywności planu
W celu nadzoru nad realizacją przyjętego planu przedstawiono wskaźniki, które będą służyć do oceny
stopnia realizacji założonych zadań.
Lp.
1.
Tabela 21. Wskaźniki monitorowania osiągania przyjętych celów i zadań
Nazwa wskaźnika
Jednostka
5.
Liczba decyzji wydanych przez wójta w zakresie gospodarki odpadami
Liczba decyzji wydanych przez wójta w zakresie gospodarki odpadami, na które
złożono odwołania
Liczba decyzji wydanych przez wójta w zakresie gospodarki odpadami,
utrzymanych w postępowaniu odwoławczym
Odsetek mieszkańców objętych zorganizowanym systemem zbierania odpadów
komunalnych
Masa zebranych odpadów komunalnych – ogółem
Mg
6.
Masa odpadów komunalnych zebranych selektywnie
Mg
7.
Masa odpadów komunalnych zebranych jako zmieszane odpady komunalne
Mg
2.
3.
4.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
Masa odpadów komunalnych zebranych jako zmieszane odpady komunalne
poddanych przetwarzaniu metodami mechaniczno-biologicznymi
Odsetek odpadów komunalnych zebranych jako zmieszane odpady komunalne
poddanych przetwarzaniu metodami mechaniczno-biologicznymi
Masa odpadów komunalnych zebranych jako zmieszane odpady komunalne bez
przetwarzania
Odsetek odpadów komunalnych zebranych jako zmieszane odpady komunalne
bez przetwarzania
Masa odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych recyklingowi
(bez recyklingu organicznego)
Odsetek odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych recyklingowi
(bez recyklingu organicznego)
Masa odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych recyklingowi
organicznemu
Odsetek odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych recyklingowi
organicznemu
Masa odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych
unieszkodliwianiu (poza składowaniem)
Odsetek odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych
unieszkodliwianiu (poza składowaniem)
Masa odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych składowaniu
Odsetek odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych składowaniu
Masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji składowanych na
składowiskach odpadów
Iloraz masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji składowanych na
składowiskach odpadów i masy tychże odpadów wytworzonych w 1995 r.
Masa selektywnie zebranych komunalnych odpadów niebezpiecznych
Masa selektywnie zebranych komunalnych odpadów niebezpiecznych poddanych
recyklingowi
66
szt
%
szt
%
Mg
%
Mg
%
Mg
%
Mg
%
Mg
%
Mg
%
Mg
%
Mg
Mg
Lp.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
Nazwa wskaźnika
Jednostka
Odsetek selektywnie zebranych komunalnych odpadów niebezpiecznych
poddanych recyklingowi
Masa zebranych przenośnych baterii i akumulatorów
Masa pozostałych zinwentaryzowanych wyrobów zawierających azbest – do
usunięcia i unieszkodliwienia
Masa zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego – ogółem
Masa zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego z gospodarstw
domowych
Masa zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego z gospodarstw
domowych w przeliczeniu na statystycznego mieszkańca
%
Mg
Mg
Mg
Mg
kg/mieszka
ńca
12. Zarządzanie i wdrażanie Planu gospodarki odpadami
Do zadań własnych gminy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi należy:
1. Zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym systemem odbierania
wszystkich rodzajów odpadów komunalnych,
2. Prowadzenie ewidencji umów zawartych na odbiór odpadów.
3. Przejęcie obowiązków wywozu odpadów z nieruchomości, które nie zawarły stosownej umowy
z podmiotem uprawnionym. Stosowane sposoby wywozu będą zgodne z regulaminem a opłaty za
wywóz takich odpadów będą określone każdorazowo w trybie administracyjnym. Gmina zastrzega
sobie prawo dochodzenia należności z powyższych opłat od właściciela nieruchomości, który nie
zawarł umowy na wywóz odpadów i nieczystości ciekłych z podmiotem uprawnionym.
4. Zapewnienie warunków funkcjonowania systemu selektywnego zbierania i odbierania odpadów
komunalnych poprzez podmioty prowadzące działalność w zakresie odbierania odpadów
komunalnych, aby było możliwe:
• ograniczenie składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
• wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych,
• osiągnięcie założonych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych.
5. Zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji, własnych lub wspólnych z innymi gminami lub
przedsiębiorcami instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwienia odpadów komunalnych,
albo zapewnienie warunków do budowy, utrzymania i eksploatacji instalacji i urządzeń do
odzysku i unieszkodliwienia odpadów komunalnych przez przedsiębiorców.
6. Zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji, własnych lub wspólnych z innymi gminami:
• instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich
części,
• zapobieganie zanieczyszczeniu ulic, placów i terenów otwartych w szczególności przez: zbieranie
i pozbywanie się błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń, uprzątniętych z chodników przez
właścicieli nieruchomości oraz odpadów zgromadzonych w przeznaczonych do tego celu
urządzeniach ustawionych na chodniku, za wyjątkiem dróg publicznych,
• zapewnienie zbierania, transport i unieszkodliwiania zwłok bezdomnych zwierząt lub ich części oraz
współdziałanie z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w tym zakresie.
7. Podanie do publicznej wiadomości wymagań, jakie muszą spełniać przedsiębiorcy ubiegający się
o uzyskanie zezwoleń na odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
8. Prowadzenie edukacji ekologicznej i informacji o systemie gospodarki odpadami.
9. Precyzyjne określenie obowiązków właścicieli nieruchomości i sposobu udokumentowania ich
wykonania, przedstawione w „Regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy
Stary Dzierzgoń”, uaktualnionym o zapisy zawarte w aktualizacji gminnego planu gospodarki
odpadami, w terminie do trzech miesięcy po uchwaleniu aktualizacji.
67
Przedsiębiorca zajmujący się odbiorem odpadów komunalnych ma obowiązek uzyskać stosowne
zezwolenie, w którym musi m.in. określić sposób realizacji obowiązku ograniczenia masy odpadów
ulegających biodegradacji składowanych na składowisku odpadów oraz udokumentować gotowość ich
przyjęcia przez przedsiębiorcę prowadzącego działalność w zakresie odzysku lub unieszkodliwienia
odpadów, spełniającego wymagania odnośnie miejsc odzysku lub unieszkodliwiania. Przedsiębiorca taki
ma również obowiązek selektywnego odbierania odpadów, w tym wielkogabarytowych, zużytego sprzętu
elektronicznego i elektrycznego oraz odpadów z remontów.
Przedsiębiorcy zajmujący się odbiorem odpadów komunalnych oraz gminna jednostka organizacyjna
mają obowiązek:
1. odbierania od właścicieli nieruchomości odpadów zgodnie z podpisanymi umowami,
2. stosowania do odbierania odpadów komunalnych niesegregowanych i ulegających biodegradacji
samochodów specjalistycznych, pojazdy, o których mowa wyżej, winny być myte codziennie,
3. stosowania do odbierania odpadów budowlanych i zielonych samochodów przystosowanych do
przewozu kontenerów lub skrzyniowych; powinny one być przykryte, aby nie powodowały
podczas transportu zanieczyszczenia i zaśmiecenia terenu,
4. stosowania do odbierania odpadów opakowaniowych samochodów specjalnie w tym celu
przystosowanych i wyposażonych, tak aby ich transport nie powodował zanieczyszczenia
i zaśmiecenia terenu,
5. usuwania niezwłocznie zanieczyszczenia powstające w wyniku załadunku i transportu odpadów,
6. zorganizowania odbioru i transportu odpadów tak, aby nie zagrażały one bezpieczeństwu ruchu
drogowego i odbywały się według tras i w terminach wyznaczonych harmonogramem.
Gminna jednostka organizacyjna oraz przedsiębiorcy zajmujący się odbiorem odpadów komunalnych,
nie spełniający obowiązku w zakresie ograniczania masy odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji kierowanych do składowania zostaną obciążeni opłatą sankcyjną, którą nakłada
wojewódzki inspektor ochrony środowiska. Wysokość opłaty waha się od 40 do 200 tysięcy złotych,
w zależności od stopnia niewykonania obowiązku.
Również w przypadku niewykonania obowiązku zorganizowania systemu selektywnego zbierania
odpadów, wojewódzki inspektor ochrony środowiska nakłada na podmiot do tego zobowiązany, w drodze
decyzji, opłatę sankcyjną w wysokości od 10 do 40 tysięcy złotych.
Równie istotne zobowiązania w zakresie gospodarki odpadami ciążą na wytwórcach odpadów
komunalnych, którymi są właściciele nieruchomości. Powinni oni zapewnić utrzymanie czystości
i porządku oraz należytego stanu sanitarno-higienicznego nieruchomości poprzez:
1. zawarcie pisemnej umowy w zakresie regularnego odbioru odpadów komunalnych zgodnie
z harmonogramem ich wywozu, uzgodnionego pomiędzy właścicielem nieruchomości,
a jednostką wywozową,
2. korzystanie przy usuwaniu odpadów komunalnych z terenu nieruchomości wyłącznie z usług
podmiotu posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w tym zakresie,
3. udokumentowanie zgodnego z przepisami usuwania odpadów komunalnych przez okazanie umów
i dowodów zapłaty za takie usługi,
4. wyznaczenie miejsc do gromadzenia odpadów oraz wyposażenie nieruchomości w urządzenia,
służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych urządzeń w odpowiednim
stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym. Właściciel nieruchomości jest zobowiązany
umieścić urządzenia wypełnione odpadami w miejscu wyodrębnionym, dostępnym dla
pracowników podmiotu uprawnionego bez konieczności otwierania wejścia na teren
nieruchomości lub, gdy takiej możliwości nie ma, należy wystawiać je w dniu odbioru, zgodnie
z podpisaną umową, na chodnik lub ulicę przed wejściem na teren nieruchomości,
5. prowadzenie selektywnego zbierania odpadów komunalnych i przekazywania do odbioru
poszczególnych strumieni odpadów komunalnych,
68
6. przekazywanie odpadów zebranych selektywnie i pozostałych zmieszanych podmiotowi
uprawnionemu do odbioru, w terminach wyznaczonych harmonogramem,
7. usuwanie z terenu nieruchomości wraków pojazdów mechanicznych,
8. niezwłoczne usuwanie odpadów powstałych w wyniku remontu i modernizacji lokali (np. gruzu
itp.).
Przepisy o odpadach określają instrumenty prawne niezbędne do zarządzania, w tym instrumenty
ekonomiczne, planistyczne, legislacyjne, reglamentacyjne oraz kontrolne i restrykcyjne.
W celu prawidłowego wdrażania Planu, Wójt będzie kierował jego realizacją:
•
•
•
wykorzystanie swoich kompetencji w zakresie gospodarki odpadami (wydawanie decyzji,
zarządzeń i postanowień, przyjmowania informacji i prowadzenia kontroli w zakresie
przysługujących kompetencji),
współpracę ze Starostą Powiatu Sztumskiego,
współpracę z Marszałkiem Województwa Pomorskiego, Wojewodą Pomorskim, Wojewódzkim
Inspektoratem Ochrony Środowiska – realizującymi zadania wynikające z ich kompetencji
w zakresie gospodarowania odpadami.
13. Harmonogram realizacji zadań
Realizacja zamierzonych celów, określonych w niniejszym planie dla sektora komunalnego wymaga
szeregu działań zarówno pozainwestycyjnych, jak i inwestycyjnych.
Harmonogram realizacji poszczególnych przedsięwzięć w gospodarce odpadami dla gminy Stary
Dzierzgoń, z uwzględnieniem jednostek odpowiedzialnych za realizację zadania, przedstawiono
w poniższych tabelach.
Tabela 22. Harmonogram długoterminowy realizacji zadań w gospodarce odpadami
komunalnymi dla gminy Stary Dzierzgoń na lata 2011 - 2018
Lp.
Zadanie
Okres
Jednostka
realizacji
odpowiedzialna
Objęcie zorganizowanym systemem zbieraniem odpadów
wójt
1.
wykonane
komunalnych wszystkich mieszkańców gminy
Objęcie wszystkich mieszkańców gminy systemem
selektywnego zbierania poszczególnych frakcji odpadów
komunalnych:
• odpadów zielonych z parków i ogrodów,
• papieru i tektury,
wójt
2.
2011
• odpadów opakowaniowych ze szkła tworzyw sztucznych
i metali,
• odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów
komunalnychodpadów wielkogabarytowych i odpadów
budowlano-remontowych.
Tworzenie struktur ponadgminnych dla realizacji
3.
2010-2017
Rada Gminy
regionalnych zakładów zagospodarowania odpadów
marszałek
województwa,
Edukacja ekologiczna w zakresie zwiększenia świadomości
5.
2010-2017
starosta powiatu
ekologicznej mieszkańców gminy
wójt , placówki
oświatowe
69
Tabela 23. Harmonogram rzeczowo - finansowy dla zadań krótkoterminowych z sektora odpadów komunalnych dla gminy Stary Dzierzgoń na lata
2011 - 2014
Lp.
Opis zadania
Jednostki
wdrażające
Okres
realizacji
zadania
Szacunkowe koszty
w tys. PLN
2011
2012
Źródła finansowania
2013
2014
Zadania inwestycyjne
1
2
3
4
5
6
Budowa potencjału
technicznego w zakresie
selektywnego gromadzenia i
transportu odpadów
Wdrożenie i rozwój systemu
selektywnej zbiórki odpadów
ulegających biodegradacji
występujących w strumieniu
odpadów komunalnych
Inwentaryzacja, likwidacja i
rekultywacja tzw. „dzikich
wysypisk” w lasach,
przydrożnych rowach,
parkingach śródleśnych, na
terenach niezamieszkałych
posesji, itp.
Organizacja zbierania
zużytych urządzeń
zawierających substancje
zubożające warstwę
ozonową z gospodarstw
domowych
Organizacja zbierania i
usuwanie pozostałych
niebezpiecznych, w tym
PCB
Rozwój systemów zbierania
małogabarytowych baterii i
akumulatorów ze źródeł
rozproszonych, w tym od
ludności
Gmina
Inwestorzy
prywatni
20112014
10
10
5
5
środki z budżetu gminy,
środki własne inwestorów,
fundusze ekologiczne
właściciele
nieruchomości
20112014
bd
bd
bd
bd
środki własne właścicieli
nieruchomości
Gmina,
Nadleśnictwo
20112014
1
1
1
1
środki z budżetu gminy,
fundusze ekologiczne,
nadleśnictwo
Gmina,
Organizacje
odzysku
zużytego sprzętu
elektrycznego
i
elektronicznego
20112014
2
2
2
2
środki z budżetu gminy,
środki własne organizacji
odzysku,
fundusze ekologiczne
Posiadacze
odpadów
20112014
bd
bd
bd
bd
środki posiadaczy odpadów
Gmina,
Organizacje
odzysku
Wprowadzający
baterie
20112014
1
środki z budżetu gminy,
środki własne organizacji
odzysku,
fundusze ekologiczne
1
1
70
1
Lp.
7
1
2
3
4
5
Jednostki
wdrażające
Okres
realizacji
zadania
Usuwanie wyrobów
zawierających azbest wraz z
wymianą na nowe pokrycia
Suma
Gmina,
właściciele
nieruchomości
20112014
Tworzenie struktur
ponadgminnych dla
realizacji regionalnych
zakładów zagospodarowania
odpadów
Podnoszenie świadomości w
zakresie prawidłowych
sposobów postępowania z
odpadami komunalnymi
Sprawozdanie z realizacji
Planu gospodarki odpadami
Aktualizacja gminnego
Regulaminu utrzymania
czystości i porządku
Kontrola, czy właściciele
nieruchomości posiadają
podpisaną umowę z
podmiotami prowadzącymi
działalność w zakresie
odbierania odpadów
komunalnych
Suma
Gmina
Opis zadania
Szacunkowe koszty
w tys. PLN
Źródła finansowania
2011
2012
2013
2014
200
200
250
250
259
259
214
214
RAZEM: 946 tys. PLN
Zadania pozainwestycyjne
środki z budżetu gminy,
fundusze ekologiczne, środki
właścicieli nieruchomości
20112014
-
-
-
-
-
Gmina
20112014
3
3
3
3
środki z budżetu gminy,
fundusze ekologiczne
Gmina
2011,
2013
-
1
-
1
środki z budżetu gminy
2011
-
-
-
-
-
20112014
-
-
-
-
-
Gmina
Gmina
3
4
3
RAZEM: 14 tys. PLN
OGÓŁEM koszty inwestycyjne i pozainwestycyjne: 960 tys. PLN
Źródło: opracowanie własne
71
4
14. Wnioski z prognozy oddziaływania projektu planu na środowisko
Aktualizowana wersja Planu gospodarki odpadami przedstawia cele i działania zmierzające do
utworzenia nowoczesnego i skutecznego systemu gospodarowania odpadami na lata 2011 – 2018,
zgodnego zarówno z Polityką Ekologiczną Państwa, jak też Krajowym planem gospodarki odpadami
2010 oraz Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami.
Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia Planu gospodarki odpadami
zostały zdefiniowane w następujący sposób:
•
•
•
problemem dla jakości powietrza atmosferycznego, a co za tym idzie - dla zdrowia i życia ludzi jest spalanie w domowych piecach odpadów, głownie tworzyw sztucznych, gumy i tekstyliów.
Do atmosfery przedostają się duże ilości sadzy, węglowodorów aromatycznych, merkaptanów
i innych szkodliwych dla zdrowia ludzi związków chemicznych. Proceder ten nasila się w okresie
grzewczym. Emisja taka może powodować wyraźne okresowe pogorszenie jakości powietrza. Jest
to szczególnie uciążliwe także dla mieszkańców terenów o słabych warunkach przewietrzania.
Problemem jest powstawanie "dzikich" wysypisk, mogących stanowić źródło zanieczyszczenia
wód powierzchniowych, podziemnych, powierzchni terenu i powietrza.
Istotnym problemem jest uciążliwość zapachowa, wynikająca z emisji substancji złowonnych
z "dzikich" wysypisk. Uciążliwość zapachowa powstaje także w wyniku niewłaściwej eksploatacji
urządzeń do gromadzenia odpadów - zbyt małej ich pojemności, zbyt rzadkiego opróżniania,
braku utrzymywania porządku w otoczeniu takich urządzeń.
Założenie Planu gospodarki odpadami jest proekologiczne. Realizacja Planu będzie miała wpływ
przede wszystkim na:
•
•
•
•
•
zwiększenie stopnia obsługi mieszkańców w zakresie zbiórki odpadów zmieszanych
i wyeliminowanie niekontrolowane usuwanie odpadów do środowiska,
zwiększenie ilości odzysku odpadów (w tym odpadów opakowaniowych) uzyskanych poprzez
system selektywnej zbiórki,
zmniejszenie ilości odpadów deponowanych na składowiskach odpadów,
ograniczenie ilości odpadów ulegających biodegradacji deponowanych na składowiskach,
usuwanie z odpadów komunalnych odpadów niebezpiecznych pociągnie za sobą poprawę stanu
wód podziemnych i powierzchniowych oraz zapewni ochronę powierzchni ziemi,
W Planie gospodarki odpadami przewidziano jedno zadanie o charakterze inwestycyjnym, których
realizacja może wpłynąć na środowisko:
•
Usuwanie wyrobów zawierających azbest wraz z wymianą na nowe pokrycia
Zagrożenie dla środowiska może nastąpić w wyniku nieprawidłowo prowadzonych prac związanych
z demontażem, usuwaniem, transportem wyrobów i odpadów zawierających azbest. Elementami
środowiska, które mogą być zagrożone w wyniku prowadzenia takich działań są: powietrze
atmosferyczne i powierzchnia terenu.
Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożeń jest niewielkie. Czas trwania ograniczony będzie do
prowadzenia robót związanych z demontażem wyrobów zawierających azbest. Zasięg oddziaływania
będzie lokalny, uzależniony od warunków atmosferycznych w chwili wykonywania demontażu
(w szczególności siły i kierunku wiatru). oddziaływanie będzie odwracalne - zniknie z chwilą
zakończenia demontażu wyrobów azbestowych.
W Planie przedstawiono szereg działań o charakterze pozainwestycyjnym (jak np. edukacja
ekologiczna, kontrola i monitoring gospodarki odpadami, rozwój i doskonalenie istniejących
systemów zbierania odpadów, itp), które nie będą mieć negatywnego oddziaływania na środowisko,
72
a przeciwnie - wpływać będą na minimalizację potencjalnych, negatywnych skutków prowadzenia
gospodarki odpadami w gminie.
Realizacja przedsięwzięcia wiązać się będzie ze zdecydowanie korzystnym oddziaływaniem na
człowieka oraz świat zwierzęcy i roślinny.
Plan przyczyni się do rozwoju społecznego (m.in. przez stworzenie różnorodnych możliwości
selektywnego zbierania odpadów – zbiórka u źródła surowców materiałowych, selektywne zbieranie
odpadów budowlanych, wielkogabarytowych, zielonych) i edukację społeczeństwa w zakresie postaw
ekologicznych.
15. Streszczenie
Dokument jest aktualizacją Planu gospodarki odpadami dla gminy Stary Dzierzgoń na lata 2004 –
2007 z uwzględnieniem perspektywy 2008-2011, który został przyjęty Uchwałą Nr I/13/05 Rady
Gminy w Starym Dzierzgoniu z dnia 25.02.2005 r.
Plan gospodarki odpadami dla gminy Stary Dzierzgoń przedstawia sposób kontynuacji działań, które
zostały podjęte dla utworzenia nowoczesnego i skutecznego systemu gospodarowania odpadami,
zgodnego z Polityką Ekologiczną Państwa, Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 oraz
Planem gospodarki odpadami Województwa Pomorskiego. Celem dokumentu jest zintegrowanie
gospodarki odpadami w gminie Stary Dzierzgoń, w sposób zapewniający szeroko pojmowaną ochronę
środowiska oraz uwzględniający obecne i przyszłe uwarunkowania ekonomiczne.
Plan gospodarki odpadami obejmuje obszar całej gminy Stary Dzierzgoń i podejmuje zagadnienia
związane z odpadami komunalnymi, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów ulegających
biodegradacji, odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych
i odpadów budowlano – remontowych. Dla odpadów innych niż komunalne w kwestiach nie ujętych
w planie gminnym odpowiednie zastosowanie znajdują zapisy planu krajowego, wojewódzkiego
i powiatowego.
Dokument sporządzono w oparciu o Rozporządzenie z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania
planów gospodarki odpadami (Dz. U. z 2003 r, Nr 66, poz. 620) oraz Rozporządzenie z dnia 13 marca
2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U.
z 2006 r. Nr 46 poz. 333).
Stan aktualny przedstawiony w Planie przedstawia informacje na dzień 31.12.2009 roku,
z uwzględnieniem informacji za rok 2010.
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
gospodarstwa domowe,
obiekty infrastruktury, tj. handel, usługi, zakłady rzemieślnicze, zakłady produkcyjne w części
socjalnej,
targowiska,
tereny zielone - ogrody i parki,
cmentarze,
ulice i place,
placówki kulturalno - oświatowe,
ośrodki zdrowia i opieki społecznej,
obiekty administracji publicznej,
inne instytucje lub obiekty, posiadające część socjalno - biurową.
73
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń nie były prowadzone badania morfologii odpadów komunalnych.
Z tego powodu w Planie gospodarki odpadami przyjęto ilościowe i jakościowe wskaźniki
charakterystyczne dla terenów wiejskich w Polsce, w których prowadzone były badania morfologiczne
oraz właściwości fizyczno – chemiczne odpadów wraz z ich składem frakcyjnym.
Przyjęto wskaźnik wytwarzania odpadów komunalnych na poziomie 242 kg/M/rok. Według tego
wskaźnika, na terenie Stary Dzierzgoń wytworzono w 2009 roku 975 Mg odpadów komunalnych.
Prognozuje się, że w roku 2014 wytworzone zostanie 1 013 Mg odpadów komunalnych, a w roku
2018 – 1 049 Mg.
Według obliczeń opartych na wskaźnikach podanych w KPGO 2010, na terenie gminy Stary
Dzierzgoń w największej ilości wytwarzane są odpady mineralne, w tym frakcja popiołowa (24%),
papier i tektura (15,5%), odpady kuchenne ulegające biodegradacji (14,5%) oraz tworzywa sztuczne
(13%).
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń można wyróżnić następujące systemy zbierania odpadów:
•
•
zbieranie odpadów niesegregowanych (zmieszanych),
selektywne zbieranie odpadów przeznaczonych do recyklingu materiałowego.
Według informacji uzyskanych z Urzędu Gminy w Starym Dzierzgoniu zorganizowanym zbieraniem
odpadów objęto 100% mieszkańców gminy (stan na dzień 31.12.2009 r.). Oznacza to, że wszyscy
mieszkańcy gminy mieli możliwość zorganizowanego pozbycia się odpadów, zawierając umowy
z firmami odbierającymi odpady komunalne.
W 2009 roku odebrano z terenu gminy 308,072 Mg odpadów komunalnych, w tym 273 Mg stanowiły
odpady zmieszane, a 35,072 Mg odpady zebrane selektywnie. Wskaźnik odbieranych odpadów na
jednego mieszkańca wyniósł 76 kg.
Odsetek odbieranych odpadów komunalnych wynosi około 28% w stosunku do wszystkich odpadów
wytwarzanych.
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń odbiorem odpadów komunalnych zajmują się dwie firmy. Są to:
•
•
Zakład Budżetowy Administracji Domków Mieszkalnych w likwidacji, ul. Słowackiego 30,
82 440 Dzierzgoń,
Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Starym Dzierzgoniu (gminna jednostka organizacyjna,
odbiera odpady zebrane selektywnie).
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń zbieranie odpadów komunalnych odbywa się zgodnie z zapisami
Regulaminu utrzymania czystości i porządku, przyjętego Uchwałą Nr IV/28/06 z dnia 22.05.2006 r.
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń od 2002 roku prowadzone jest selektywne zbieranie odpadów.
Zbieranie organizuje Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Starym Dzierzgoniu (gminna
jednostka organizacyjna).
Zbierane są następujące frakcje - tworzywa sztuczne, szkło, papier i tektura.
W 2009 r. zebrano selektywnie 35,072 Mg odpadów, w tym 5,912 Mg opakowań z tworzyw
sztucznych i 29,160 Mg opakowań ze szkła.
Odpady zebrane selektywnie odbierane są przez firmę "Mobo" Zakład Usługowo-Handlowy,
ul. Piaskowa 12, 82-550 Prabuty, a następnie przekazywane do odzysku, w tym recyklingu.
74
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń odpady komunalne poddawane były następującym procesom
odzysku lub unieszkodliwiania:
•
•
wykorzystanie gospodarcze – recykling materiałowy – surowce z selektywnej zbiórki - 33,64 Mg
(11%).
unieszkodliwianie poprzez składowanie – zmieszane odpady komunalne 274,43 Mg ( 89%).
Zmieszane odpady komunalne odebrane z terenu gminy Stary Dzierzgoń kierowane były do
unieszkodliwienia na składowisku odpadów w Miniętach, gmina Dzierzgoń.
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń nie funkcjonują podmioty posiadające instalacje do odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów. Odpady z gminy unieszkodliwiane są na składowisku odpadów w
Miniętach (gmina Dzierzgoń).
Podsumowując stan aktualnej gospodarki odpadami na terenie gminy Stary Dzierzgoń, można
wyróżnić jej mocne i słabe strony.
Mocne strony
•
•
•
•
•
•
•
zapewnienie dostępu do zorganizowanego usuwania odpadów wszystkim mieszkańcom gminy,
wprowadzone i systematycznie rozwijane selektywne zbieranie odpadów,
stosowanie innych, poza składowaniem, sposobów postępowania z odpadami,
kompostowanie części odpadów ulegających biodegradacji przez mieszkańców gminy we
własnym zakresie,
likwidacja „dzikich” wysypisk,
możliwość korzystania z obiektów i instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
położonych poza granicami gminy,
prowadzona edukacja ekologiczna w placówkach oświatowych.
Słabe strony
•
•
•
•
•
•
część mieszkańców gminy w dalszym ciągu nie ma podpisanych umów z podmiotami
uprawnionymi do odbierania odpadów komunalnych,
mała ilość odbieranych odpadów, w stosunku do odpadów wytworzonych,
część mieszkańców usuwa odpady w sposób niezgodny z przepisami – na „dzikie” wysypiska lub
spalając w piecach domowych lub w innych miejscach,
brak kompleksowego systemu pozyskiwania odpadów niebezpiecznych pochodzących z odpadów
komunalnych oraz odpadów wielkogabarytowych,
wciąż niedostateczna świadomość ekologiczna mieszkańców,
niewystarczający nadzór nad właścicielami nieruchomości w sprawie wypełniania przez nich
obowiązków związanych z gospodarką odpadami komunalnymi.
Wytyczając cele w gospodarce odpadami uwzględniono zapisy obowiązujących aktów prawnych oraz
wytycznymi dokumentów wyższego rzędu - Polityką Ekologiczną Państwa (PEP), Krajowym planem
gospodarki odpadami 2010 i Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2010.
Głównym celem jest stworzenie zintegrowanego systemu gospodarki odpadami, zgodnego z zasadą
zrównoważonego rozwoju.
Cele strategiczne w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na lata 2011 – 2018:
1. Zapobieganie i minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów
2. Zwiększenie udziału odzysku, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska
3. Zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów
75
4. Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów
5. Rozwój selektywnego zbierania odpadów: tzw. surowcowych (papier i tektura, szkło, tworzywa
sztuczne, metale), odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, odpadów
wielkogabarytowych oraz odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych
i infrastruktury drogowej
6. Kontynuacja edukacji ekologicznej mieszkańców gminy
7. Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska
Zaproponowany system gospodarki odpadami na terenie gminy Stary Dzierzgoń na lata 2011 – 2018
jest kontynuacją modelu przyjętego w pierwszej edycji Planu gospodarki odpadami i wdrażanego
przez ostatnie cztery lata.
System jest kompleksowy - uwzględnia i łączy wszystkie działania związane z gospodarowaniem
odpadami:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
minimalizację ich ilości i szkodliwości,
gromadzenie,
selektywne zbieranie,
transport,
odzysk,
unieszkodliwianie poza składowaniem,
unieszkodliwianie poprzez składowanie,
edukację ekologiczną,
zarządzanie, w tym monitoring i sprawozdawczość.
Na terenie gminy obowiązywać będzie następująca hierarchia działań:
•
•
•
zapobieganie powstawaniu odpadów lub ograniczanie ilości odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich
użytkowania,
zapewnienie zgodnego z zasadami ochrony środowiska odzysku, jeżeli nie udało się zapobiec
powstaniu odpadów,
zapewnienie zgodnego z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwienia odpadów, których
powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi.
System zbierania odpadów na terenie gminy Stary Dzierzgoń będzie następujący:
•
•
-
•
•
kontynuacja zbierania odpadów zmieszanych na dotychczasowych zasadach, prowadzona przez
uprawnionych przedsiębiorców,
kontynuacja selektywnego zbierania odpadów (z podziałem na następujące frakcje: papier
i tektura, szkło, tworzywa sztuczne, dodatkowo metale):
w zabudowie jednorodzinnej - metodą „u źródła” z zastosowaniem worków lub pojemników
(system wieloworkowy lub wielopojemnikowy), prowadzonego przez uprawnionych
przedsiębiorców. Każda posesja raz na określony czas zostanie wyposażona w zestaw worków,
w których gromadzone będą poszczególne frakcje odpadów, odbierane przez podmiot, z którym
podpisana została odpowiednia umowa,
w zabudowie wielorodzinnej - metodą pojemników zlokalizowanych przy budynkach
wielorodzinnych oraz skupiskach usług i budynkach administracji,
kontynuacja selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji, w tym odpadów
zielonych z terenów zieleni urządzonej, w tym kompostowanie tych odpadów na terenie
nieruchomości,
wdrożenie zbierania odpadów tzw. problemowych:
− wielkogabarytowych,
76
−
−
budowlanych i poremontowych,
niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych (w tym co najmniej: baterii
i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, przeterminowanych
leków, chemikaliów, świetlówek).
Zgodnie rozwiązaniami wskazanymi w Planie gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego
2010 gmina Stary Dzierzgoń przypisana została do systemu regionalnego, w ramach którego
zaspokojone zostaną jej podstawowe potrzeby związane z odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów.
Gmina Stary Dzierzgoń z całym powiatem sztumskim przypisana została do Regionu sztumskokwidzyńskiego. Obejmuje on powiaty: sztumski i kwidzyński.
Na terenie tego Obszaru funkcjonuje już Zakład Utylizacji Odpadów w Gilwie Małej (ZUO) w gminie
Kwidzyn. Odpady wytwarzane na terenie gminy Stary Dzierzgoń kierowane będą do tego
Zakładu.
Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. w Gilwie Małej został wybudowany i uruchomiony na mocy
Porozumienia Międzygminnego podpisanego w 2001 r. (do którego przystąpiły wszystkie gminy
powiatu kwidzyńskiego). Zakład Utylizacji Odpadów uruchomiono 1 lutego 2006 roku.
Jego przepustowość wynosi obecnie 25 000 Mg odpadów/rok. Zakład zajmuje obszar ok. 13 ha,
z czego 2,9 ha przeznaczone jest na kwaterę balastu o docelowej objętości składowanych odpadów
180 tys m3. Elementami ZUO Sp. z o.o. są następujące obiekty (stan na listopad 2010 r.):
•
•
•
•
sortownia na odpady zmieszane oraz pochodzące z selektywnej zbiórki,
kompostownia odpadów zielonych (pochodzących z utrzymania i porządkowania parków,
ogrodów i terenów zielonych oraz osadów ściekowych) oraz odpadów niesegregowanych,
składowisko odpadów balastowych,
gminny punkt zbierania odpadów niebezpiecznych (GPZON) pochodzących z gospodarstw oraz
małych i średnich przedsiębiorstw (odbieranie odpadów,
W trakcie realizacji (stan na listopad 2010 r.) jest budowa hali demontażu odpadów
wielkogabarytowych oraz boksów na surowce wtórne.
W momencie zapotrzebowania na usługę typu odbiór odpadów remontowo-budowlanych, na terenie
ZUO Sp. z o.o. istnieje możliwość lokalizacji punktu gromadzenia odpadów remontowo-budowlanych
powstających w gospodarstwach domowych oraz obiektach infrastruktury, a także w zakładach
przemysłowych i przekazywanie do odzysku specjalistycznym firmom.
Wójt Gminy Stary Dzierzgoń odpowiada za wdrożenie systemu opracowanego w gminnym planie
gospodarki odpadami i jest zobowiązany także do opracowania oraz wdrożenia systemu monitoringu.
Ustawa o odpadach, przepisy wykonawcze oraz Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 określają
zakres i sposób organizacji systemu monitoringu odpadów.
Sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami, obejmujące okres dwóch lat kalendarzowych,
według stanu na dzień 31 grudnia roku kończącego ten okres, Wójt przedkłada Radzie Gminy
i zarządowi powiatu w terminie do dnia 31 marca po upływie okresu sprawozdawczego. Następne
sprawozdanie Wójt złoży do dnia 31 marca 2011 roku, a okres sprawozdawczy będzie obejmował lata
2009 - 2010.
W celu nadzoru nad realizacją przyjętego planu przedstawiono wskaźniki, które będą służyć do oceny
stopnia realizacji założonych zadań.
W celu prawidłowego wdrażania Planu, Wójt będzie kierował jego realizacją:
77
•
•
•
wykorzystanie swoich kompetencji w zakresie gospodarki odpadami (wydawanie decyzji,
zarządzeń i postanowień, przyjmowania informacji i prowadzenia kontroli w zakresie
przysługujących kompetencji),
współpracę ze Starostą Powiatu Sztumskiego,
współpracę z Marszałkiem Województwa Pomorskiego, Wojewodą Pomorskim, Wojewódzkim
Inspektoratem Ochrony Środowiska – realizującymi zadania wynikające z ich kompetencji
w zakresie gospodarowania odpadami.
Realizacja zamierzonych celów, określonych w Planie dla sektora komunalnego wymaga szeregu
działań zarówno pozainwestycyjnych, jak i inwestycyjnych. W latach 2011-2014 na działania
związane z gospodarka odpadami przeznaczone zostanie 960 tys. złotych. Środki te będą pochodziły
ze źródeł publicznych oraz prywatnych.
78
16. Spis tabel
Tabela 1. Formy użytkowania terenu w gminie Stary Dzierzgoń (powierzchnia geodezyjna) według
stanu na dzień 31.12.2009 r. .................................................................................................................. 12
Tabela 2. Powierzchnia zlewni .............................................................................................................. 16
Tabela 3. Cieki powierzchniowe na terenie gminy Stary Dzierzgoń .................................................... 16
Tabela 4. Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Stary Dzierzgoń............................................ 22
Tabela 5. Lasy kluczowe dla tożsamości kulturowej lokalnej społeczności (HCVF) ........................... 24
Tabela 6. Klasyfikacja bonitacyjna gleb użytków rolnych na obszarze gminy Stary Dzierzgoń .......... 25
Tabela 7. Zestawienie złóż w gminie Stary Dzierzgoń (stan zasobów według systemu gospodarki
i ochrony bogactw mineralnych „MIDAS”, 2010 r.) ............................................................................ 26
Tabela 8. Charakterystyka czynnych ujęć wód podziemnych na terenie gminy Stary Dzierzgoń ........ 29
Tabela 9. Wybrane właściwości fizyczno – chemiczne odpadów komunalnych (wg OBREM, 2005) 31
Tabela 10. Skład morfologiczny odpadów domowych wytwarzanych w miastach i w obiektach
infrastruktury [%] .................................................................................................................................. 32
Tabela 11. Wskaźniki charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych niesegregowanych
[kg/M/rok] wg prognoz z KPGO 2010 .................................................................................................. 32
Tabela 12. Ilość odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie gminy Stary Dzierzgoń w 2009 roku
............................................................................................................................................................... 33
Tabela 13. Bilans odpadów komunalnych w 2009 r. na terenie gminy Stary Dzierzgoń według składu
morfologicznego przedstawionego w KPGO 2010 ............................................................................... 33
Tabela 14. Ilości odpadów ulegających biodegradacji* wytworzonych w roku 2009 na terenie gminy
Stary Dzierzgoń ..................................................................................................................................... 34
Tabela 15. Szacunkowy udział poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych w odpadach
komunalnych ......................................................................................................................................... 35
Tabela 16. Ilości odpadów komunalnych odebranych na terenie gminy Stary Dzierzgoń w 2009 roku
............................................................................................................................................................... 36
Tabela 17. Charakterystyka składowiska w Miniętach ......................................................................... 39
Tabela 18. Sposób przygotowania surowców przed wrzuceniem do pojemnika do selektywnej zbiórki
............................................................................................................................................................... 50
Tabela 19. Cele w zakresie ograniczania ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
kierowanych do składowania do roku 2016 na terenie gminy Stary Dzierzgoń ................................... 51
Tabela 20. Wyniki monitoringu jakości wód podziemnych dla składowania odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne w Gilwie Małej w 2007 r. ............................................................................. 61
Tabela 21. Wskaźniki monitorowania osiągania przyjętych celów i zadań .......................................... 66
Tabela 22. Harmonogram długoterminowy realizacji zadań w gospodarce odpadami komunalnymi dla
gminy Stary Dzierzgoń na lata 2011 - 2018 .......................................................................................... 69
Tabela 23. Harmonogram rzeczowo - finansowy dla zadań krótkoterminowych z sektora odpadów
komunalnych dla gminy Stary Dzierzgoń na lata 2011 - 2014 ............................................................. 70
79
17. Spis rysunków
Rysunek 1. Położenie gminy Stary Dzierzgoń w województwie pomorskim i na tle kraju .................. 10
Rysunek 2. Położenie gminy Stary Dzierzgoń w powiecie sztumskim................................................. 10
Rysunek 3. Pojezierze Iławskie (źródło: http://pl.wikipedia.org/w/
index.php?title=Plik:Mapa_Pojezierza_ I%C5%82awskiego_i_ Garbu_Lubawskiego 1.
png&filetimestamp=20061223132257) ................................................................................................ 11
Rysunek 4. Struktura użytkowania terenu na terenie gminy Stary Dzierzgoń w 2009 roku (źródło:
Urząd Gminy i GUS) ............................................................................................................................. 13
Rysunek 5. Mapa gminy Stary Dzierzgoń (źródło: www.starydzierzgon.pl)........................................ 14
Rysunek 6. Obszar Lasów Iławskich..................................................................................................... 22
-0Rysunek 7. Skład morfologiczny odpadów komunalnych wytworzonych w 2009 r. na terenie gminy
Stary Dzierzgoń, obliczony według wskaźników podanych w KPGO 2010 ........................................ 34
Rysunek 8. Planowany podział województwa pomorskiego na obszary obsługiwane przez
poszczególne zakłady zagospodarowania odpadów (wg PGOWP 2010) ............................................. 58
Rysunek 9. Linia sortownicza w ZUO Gilwa Mała .............................................................................. 59
80