Wytyczne_proj sieci

IO – TPP/03/2013
WYTYCZNE
projektowania sieci ciepłowniczych obowiązujące w LPEC Sp. z o.o.
Opracował zespół:
Włodzimierz Mosakowski .........................
Grzegorz Oleksy
.........................
Andrzej Rusek
.........................
Artur Starobrat
.........................
Dariusz Szabatkiewicz
.........................
Mirosław Werner
.........................
Kierownik Zespołu
Zdzisław Muzyka
........................
Lublin, listopad 2013 r.
1
IO – TPP/03/2013
SPIS TREŚCI
Strona
1.
Zakres stosowania .................................................................................................. 3
2.
Prawne podstawy projektowania ......................................................................... 3
3.
Metodyka ustalania zapotrzebowania ciepła na cele c.o, c.t. i c.w. ...................
3.1.
Dla obiektów nowo projektowanych .........................................................
3.2.
Dla obiektów istniejących .........................................................................
3.3.
Dla obiektów istniejących po termomodernizacji ......................................
3.4.
Parametry pracy sieci ..............................................................................
4
4
4
4
4
4.
Zasady projektowania sieci ciepłowniczych w systemie lubelskim ..............
4.1.
Uwagi ogólne ............................................................................................
4.2.
Klasyfikacja projektów ...............................................................................
4.3.
Uzgodnienie lokalizacyjne sieci z LPEC Sp. z o.o. ....................................
4.4.
Infrastruktura towarzysząca - instalacje wizualizacji pracy węzłów (LON).
4
4
6
7
7
5.
Konstrukcja sieci preizolowanych ....................................................................... 7
5.1.
Rury przewodowe ..................................................................................... 8
5.2.
Izolacja termiczna, płaszcze osłonowe ..................................................
8
5.3.
Mufy połączeniowe ................................................................................... 10
5.4.
System sygnalizacji zawilgocenia izolacji ................................................ 10
6.
Podstawa obliczeń hydraulicznych ..................................................................... 11
7.
Podstawa obliczeń wytrzymałościowych ........................................................... 12
7.1.
Dopuszczalne obciążenia ....................................................................... 12
8.
Zmiany kierunku ...................................................................................................
8.1.
Kolana .....................................................................................................
8.2.
Strefy kompensacyjne .............................................................................
8.3.
Ukosowanie ............................................................................................
8.4.
Kaskady ..................................................................................................
12
12
13
13
13
9. Elementy sieci ciepłowniczych ...........................................................................
9.1.
Komory ....................................................................................................
9.2.
Odwodnienia ...........................................................................................
9.3.
Odpowietrzenia .......................................................................................
9.4.
Armatura zaporowa .................................................................................
9.5.
Aparatura kontrolno – pomiarowa ...........................................................
9.6.
Redukcje średnicy ...................................................................................
9.7.
Odgałęzienia ...........................................................................................
9.8.
Punkty stałe .............................................................................................
9.9.
Rury ochronne..........................................................................................
9.10. Przejścia przez przegrody budowlane ....................................................
9.11. Połączenia z sieciami kanałowymi ..........................................................
14
14
14
15
15
16
16
16
17
17
17
17
10. Próby i badania ..................................................................................................... 18
11. Roboty ziemne ...................................................................................................... 18
11.1. Zagłębienie rurociągów preizolowanych .................................................. 18
11.3. Łoże piaskowe, zasypywanie wykopów .................................................... 18
12. Dokumentacja projektowa sieci ........................................................................... 19
Załączniki:
Nr 1 Lista referencyjna armatury i osprzętu instalacji sygnalizacyjno alarmowej......... 21
Nr 2 Przykładowe rozwiązania komór z armaturą odcinającą do DN 300 .................... 22
Nr 3 Wymagania archiwalne dot. dokumentacji projektowych .................................... 25
2
IO – TPP/03/2013
1.
ZAKRES STOSOWANIA
Wytyczne stanowią zbiór wymagań mających zastosowanie w projektowaniu sieci
ciepłowniczych w zakresie średnic rur przewodowych od Dn 32 do Dn 600 oraz zewnętrznych
instalacji odbiorczych c.o. i c.w., bezkanałowych - preizolowanych, układanych bezpośrednio w
gruncie lub na konstrukcjach wsporczych (napowietrznych) i obowiązują wszystkich
projektantów wykonujących projekty tych sieci, podłączanych do systemu ciepłowniczego
obsługiwanego przez Lubelskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Spółka z o.o. w Lublinie.
Wszelkie odstępstwa oraz rozwiązania projektowe nie objęte wytycznymi wymagają odrębnych
ustaleń i uzgodnień z LPEC Sp. z o.o.
2.
PRAWNE PODSTAWY PROJEKTOWANIA
Dokumentacja projektowa budowy nowej, jak również przebudowy i remontu sieci lub
przyłącza ciepłowniczego winna być opracowana w oparciu o warunki techniczne wydane
przez LPEC Sp. z o.o., zgodnie z art. 34 Ustawy z dnia 07.07.1994 r. – Prawo budowlane
(tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.), w formie określonej w
Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowego zakresu i formy
dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych
oraz programu funkcjonalno-użytkowego (tekst jednolity – Obwieszczenie Ministra Transportu,
Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 10.05.2013 r. Dz. U. z 2012 r. poz. 1129 ).
Dokumentacja ta winna również spełniać wymagania z zakresu potrzeb archiwizowania:
• Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U.
z 2011 r. Nr 123 poz. 698),
• Instrukcja kancelaryjna wraz z jednolitym rzeczowym wykazem akt (załącznik Nr 1 do
Zarządzenia wewnętrznego nr 27/2008 z dnia 3 listopada 2008 roku),
Instrukcja
o organizacji i zakresie działania archiwum zakładowego (załącznik Nr 2 do
•
Zarządzenia nr 27/2008 z dnia 3 listopada 2008 r.).
Przed złożeniem wniosku o pozwolenie na budowę, zgodnie z obowiązującymi
przepisami prawa, dokumentacja projektowa wymaga uzyskania niżej wymienionych opinii,
zezwoleń lub uzgodnień, a w szczególności:
Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego wydawana przez Prezydenta
Miasta Lublin – art. 4 ust. 2 Ustawy z dn. 27.03.2003 r. o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. 2012 poz. 647 – jedynie przy
nowej inwestycji lokalizowanej w terenie, dla którego brak jest miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego,
Decyzja zezwalająca na lokalizowanie w pasie drogowym (także zbliżenie mniejsze niż
5 m do pasa drogowego sieci napowietrznej) lub zgoda na przebudowę lub remont
urządzeń nie związanych z gospodarką drogową (sieci), wydawane przez zarządcę
drogi – Ustawa z dn. 21.03.1985 r. o drogach publicznych (tekst jednolity Dz. U. 2013.
poz. 260),
Decyzja w sprawie zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości
kolidujących z projektowanym przedsięwzięciem (z wyłączeniem owocowych oraz tych,
których wiek nie przekracza 10 lat) – Ustawa z dn. 16.04.2004 r. o ochronie przyrody
(tekst jednolity Dz. U. 2013 r., poz. 627),
Decyzja zezwalająca na wykonywanie robót budowlanych na terenie obszaru
wpisanego do rejestru zabytków wydawana przez wojewódzkiego konserwatora
zabytków – Ustawa z dn. 23.07.2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
(Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.),
Uzgodnienie lokalizacji oraz szczegółowych warunków technicznych skrzyżowania sieci
wydawane przez zarządcę kolei – Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki
Morskiej z dn. 10.09.1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 151, poz. 987),
3
IO – TPP/03/2013
Uzgodnienie koordynacyjne (ZUDP) usytuowania projektowanych sieci i przyłączy
uzbrojenia terenu w formie opinii i klauzuli umieszczonej na projekcie sieci
naniesionym na mapie do celów projektowych – Ustawa z dn. 17.05.1989 r. – Prawo
geodezyjne i kartograficzne (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287).
Niezależnie od w/w uzgodnień i decyzji prawnych, wymagane jest uzyskanie formalnej
aprobaty (zgody) wszystkich właścicieli gruntów, przez które prowadzi trasa sieci, a ponadto
projekt budowlany winien uzyskać akceptację przyjętych rozwiązań projektowych, w tym trasy
sieci w formie uzgodnienia Działu Rozwoju LPEC Sp. z o.o.
3.
METODYKA USTALANIA ZAPOTRZEBOWANIA CIEPŁA NA CELE C.O., C.T. I C.W.
3.1. Dla obiektów nowo projektowanych
Podstawę stanowi bilans ciepła zgodnie z projektami budowlano - wykonawczymi obiektów.
3.2. Dla obiektów istniejących:
a) na cele c.o. i c.t.
dla obiektów stosunkowo nowych (lata 90 ub. wieku - obecnie ) wg dokumentacji
projektowej,
dla budynków starszych wg analitycznych danych rzeczywistych zwiększonych
współczynnikiem 1,2 – 1,3.
a) zapotrzebowanie na cele c.w. wg danych projektowych węzła c.w. (obciążenia
średniogodzinowe).
3.3. Dla obiektów istniejących po termomodernizacji
a) na cele c.o. i c.t.
zgodnie z danymi projektów powykonawczych instalacji c.o. w pierwszym roku po
modernizacji,
w latach kolejnych wg analitycznych danych rzeczywistych zwiększonych
współczynnikiem 1,2 – 1,3.
b) Zapotrzebowanie na cele c.w. wg danych projektu powykonawczego modernizacji inst.
c.w. i węzła (obciążenia średniogodzinowe).
3.4.
Parametry pracy sieci
Sieć wysokoparametrowa
Zewnętrzna instalacja odbiorcza c.o.
Temperatury oblicz. Tz / Tp
130°C / 65°C
85/60 °C
Ciśnienie nominalne
1,6 MPa
0,6 MPa
4.
ZASADY PROJEKTOWANIA SIECI CIEPŁOWNICZYCH W SYSTEMIE LUBELSKIM
4.1.
Uwagi ogólne
W lubelskim systemie ciepłowniczym preferowany jest montaż rurociągów sieci
podziemnych z zespołów rur i kształtek preizolowanych swobodnie układanych w wykopie, z
maksymalnym wykorzystaniem możliwości samokompensacji wydłużeń z zastosowaniem
załamań typu L, Z lub U. W przypadku braku możliwości wykorzystania samokompensacji
rurociągów sieci, dopuszcza się stosowanie preizolowanych (lub nie preizolowanych
w specjalnych komorach tzw. niszach kompensacyjnych) – swobodnych, mieszkowych
kompensatorów osiowych, o zdolności kompensacyjnej ∆L ≤ 0,125 m, przy jednoczesnym
spełnieniu wymogu zachowania prostych odcinków sieci (po obu stronach) o dł. min. 12 m.
Jedynie po uzgodnieniu w LPEC Sp. z o.o. możliwości technicznych (w zakresie
warunków techniczno – realizacyjnych), dopuszcza się montaż sieci:
4
IO – TPP/03/2013
•
z podgrzewem wstępnym - termicznym lub elektrycznym,
•
z wykorzystaniem kompensatorów jednorazowych.
Jako max. naprężenia osiowe zaleca się przyjmować 150 MPa (w wyjątkowych
przypadkach dopuszcza się 185 MPa) oraz współczynnik tarcia gruntu o rurę osłonową µ = 0,4.
Sieci ciepłownicze należy projektować możliwie po najkrótszej trasie, a przyłącza w miarę
możliwości bezpośrednio do pomieszczenia węzła zlokalizowanego przy ścianie zewnętrznej
budynku. Zaleca się utrzymać zasadę poziomego układu rurociągów, przy czym przewód
zasilający lokalizować z prawej strony - patrząc w kierunku przepływu nośnika w rurociągu
zasilającym. Jako rozwiązanie niestandardowe, na zasadzie wyjątku dopuszcza się tzw.
pionowy układ przewodów. W tym przypadku rurociąg zasilający winien być umieszczony od
góry (odwrotnie niż w przypadku rur podwójnych).
Sieci ciepłownicze podziemne projektować z rur i kształtek stalowych preizolowanych
łączonych metodą spawania, z izolacją termiczną wykonaną z pianki PUR w rurach
osłonowych z HDPE - pojedynczych, a w sytuacji konieczności również z rur podwójnych.
W szczególnych przypadkach dopuszcza się stosowanie tzw. giętkich rur preizolowanych (z
rurami przewodowymi ze stali nierdzewnej spiralnie pofałdowanymi - samokompensującymi),
rozwijanych ze zwoju, umożliwiających wykonywania sieci i przyłączy bez połączeń i użycia
kształtek - pojedynczych o średnicy do DN 150 lub podwójnych do DN 50.
Rurociągi zewnętrznych instalacji odbiorczych do przesyłu ciepłej wody należy
projektować z rur preizolowanych - z rurami przewodowymi z tworzyw sztucznych (sieciowany
polietylen PEX lub polibutylen PB) o wymaganej trwałości użytkowej przy ciśnieniu czynnika
1,0 MPa i temperaturze 70oC, z połączeniami zgrzewanymi elektrooporowo. W przypadku
zastosowania w/w rur dla potrzeb wykonania sieci niskoparametrowej c.o., wymagana trwałość
użytkowa w warunkach: 0,6 MPa i 90 oC.
Odcinki rurociągów sieci i przyłączy ciepłowniczych przebiegających w komorach, w
kanałach przełazowych oraz wewnątrz obiektów należy wykonywać z rur stalowych łączonych
metodą spawania z izolacją w technologii tradycyjnej, oraz płaszczem - wykonanych z
materiałów niepalnych.
Wszystkie nowo realizowane lub przebudowywane rurociągi sieci i przyłączy projektuje
się z wyposażeniem w instalację sygnalizacyjno-alarmową typu rezystancyjnego.
Planowany przebieg trasy sieci i przyłączy ciepłowniczych, naniesiony na aktualnych
mapach do celów projektowych powinien uwzględniać istniejące i projektowane
zagospodarowanie terenu, ukształtowanie zieleni niskiej oraz stan istniejącego zadrzewienia.
W celu umożliwienia bezkonfliktowego usuwania ewentualnych awarii, lub wykonania wymiany
rurociągów, trasę sieci należy projektować poza jezdniami - z wyjątkiem przejść poprzecznych,
oraz o ile to możliwe - poza miejscami postojowymi na zorganizowanych parkingach.
Jedynie w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie sieci ciepłowniczych
wysokoparametrowych w budynkach, po uprzednim uzyskaniu zgody jego właścicieli. W tych
przypadkach należy je projektować bez armatury, w pomieszczeniach ogólnodostępnych nie
przeznaczonych na stały pobyt ludzi, z dopuszczeniem pionowego układu rurociągów.
Posadowienie rurociągów ciepłowniczych w pobliżu budynków i innych budowli nie może
wpływać na stabilność ich konstrukcji, także w przypadku awarii.
Sieć ciepłowniczą należy projektować zachowując minimalne odległości „a” od istniejącej lub
projektowanej zabudowy, w zależności od średnicy rurociągów:
1)
≤ DN 150
a min. = 2,0 m,
2)
DN 200 ÷ DN 500
a min. = 3,0 m,
3)
> DN 500
a min. = 5,0 m.
gdzie: a - szerokość pasa od skrajnej, bocznej krawędzi rury osłonowej do zabudowy.
Zalecane minimalne odległości rurociągów sieci ciepłowniczej usytuowanych równolegle
do infrastruktury uzbrojenia podziemnego (od rury osłonowej):
•
gazociąg niskiego i średniego ciśnienia:
o średnicy do 100 mm
- 1,0 m,
do 400 mm
- 1,5 m,
do 600 mm
- 2,0 m,
5
IO – TPP/03/2013
•
•
•
•
> 600 mm
kable (kanalizacja teletechniczna)
kable ziemne energetyczne
wodociąg
o średnicy do 250 mm
do 500 mm
do 1000 mm
kanalizacja
- 3,0 m,
- 1,0 m,
- 1,0 m,
-
1,0 m,
1,2 m,
1,5 m,
2,0 m.
W uzasadnionych przypadkach, po uzgodnieniu z właścicielami uzbrojenia
podziemnego, dopuszcza się możliwość zmniejszenia odległości wskazanych powyżej, po
zastosowaniu dodatkowych rozwiązań zabezpieczających.
Skrzyżowania wynikające z prowadzenia rurociągów ciepłowniczych nad lub pod
urządzeniami infrastruktury podziemnej muszą być oznaczone w projekcie, który powinien
zawierać szczegółowe, uzgodnione przez właściciela lub zarządcę uzbrojenia podziemnego
rozwiązania kolizji. W przypadku większej ilości skrzyżowań (w wyniku analizy efektywności
zastosowanych rozwiązań) należy rozważyć możliwość zmiany posadowienia kolidującego
obcego uzbrojenia - z jednej strony, lub zmianę geometrii sieci ciepłowniczej w zakresie
zagłębienia lub jej wypłycenia, z uwzględnieniem konieczności montażu dodatkowych
elementów (odpowietrzenia, odwodnienia).
Sieci ciepłownicze naziemne należy projektować w systemie rur stalowych
preizolowanych z płaszczem wykonanym z blachy stalowej ocynkowanej lub aluminiowej typu
SPIRO, wg zasad obowiązujących dla systemu tradycyjnego, to jest: zamocowań w punktach
stałych oraz w podporach ruchomych - z uwzględnieniem wymaganych odległości podparć lub
zawieszeń przenoszących obciążenie rury stalowej z gorącą wodą poprzez piankę
poliuretanową.
4.2.
Klasyfikacja projektów
W celu określenia wymagań związanych z późniejszą eksploatacją sieci ciepłowniczych,
rurociągi tych systemów muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby w okresie
ich trwałości użytkowej niebezpieczeństwo przekroczenia ostatecznego stanu granicznego
wytrzymałości lub przydatności do użytku, było jak najmniejsze, t/j winny gwarantować:
• zapewnienie solidnego wykonania,
• bezpieczeństwa zasilania systemu ciepłowniczego,
• zmniejszenia do akceptowalnego minimum jakiegokolwiek ryzyka osobistego,
środowiskowego i ekonomicznego,
Wg normy PN-EN 13941 (Projektowanie i budowa sieci ciepłowniczych systemu
preizolowanych rur zespolonych), w projektowaniu wyróżnia się trzy klasy projektów,
powiązane z poziomem bezpieczeństwa oraz złożonością przedsięwzięcia, decydujących o
procedurach projektowych i wykonawczych, jak niżej:
A
- rurociągi o małych i średnich średnicach oraz niskich naprężeniach osiowych,
- rurociągi o niskim ryzyku uszkodzenia ciała lub zniszczenia otoczenia,
- rurociągi o niskim ryzyku strat gospodarczych.
B
- rurociągi o małych i średnich średnicach i dużych naprężeniach osiowych.
C
- rurociągi o dużych średnicach i/lub wysokich ciśnieniach,
- rurociągi o podwyższonym ryzyku uszkodzenia ciała lub zniszczenia otoczenia,
- specjalne lub skomplikowane konstrukcje.
Projektant winien określić klasę projektu.
Na terenie lubelskiego systemu ciepłowniczego dopuszcza się projektowanie rurociągów
preizolowanych klasyfikowanych w klasach projektów A i C, przy czym maksymalna wartość
naprężeń osiowych nie może przekroczyć wartości granicy plastyczności stali w maksymalnej
temperaturze roboczej z uwzględnieniem odpowiedniego współczynnika bezpieczeństwa.
Nie dopuszcza się projektowania rurociągów sieci w klasie B (w pełnym zakresie) oraz C
6
IO – TPP/03/2013
- w których maksymalne wartości naprężeń osiowych przekraczają wartość granicy
plastyczności stali w maksymalnej temperaturze roboczej z uwzględnieniem odpowiedniego
współczynnika bezpieczeństwa, a także wykonywanych w technice zimnego montażu.
W projektach wymagane jest zamieszczenie oznaczenia schematów najbardziej
niekorzystnie pracujących fragmentów sieci oraz występujących w nich obciążeń przyjętych do
dalszych analiz, wraz z określeniem miejsc występowania wartości maksymalnych naprężeń
osiowych występujących w rozpatrywanych odcinkach sieci oraz wydłużeń rurociągów
przyjmowanych do doboru stref kompensacyjnych.
4.3.
Uzgodnienie lokalizacyjne sieci z LPEC.
Przed przystąpieniem do uzgodnień lokalizacyjnych projektowanego przebiegu
rurociągów sieci ciepłowniczej w ZUDP, wymagane jest uzyskanie akceptacji LPEC Sp. z o.o.
proponowanych rozwiązań w zakresie: trasy, średnic rurociągów, metody montażu sieci,
lokalizacji odcięć, odwodnień i odpowietrzeń oraz sposobów kompensacji. Na mapach
uzgodnienia ZUDP winno być naniesione uzbrojenie sieci – komory, studnie, skrzynki uliczne
preizolowanej armatury odcinającej, a także słupki z puszkami sygnalizacji alarmowej.
4.4.
Infrastruktura towarzysząca - instalacje wizualizacji pracy węzłów (LON)
W przestrzeni pomiędzy rurociągami sieci ciepłowniczej należy projektować kablową sieć
LonWorks, służącą do transmisji danych wewnętrznego systemu wymiany informacji.
W tym celu należy przewidzieć kabel ziemny o budowie ekranowanej jedno- lub dwuparowej
skrętki (min. 10 skrętek/m) np. typu RE 2YST YV 1x2x1,3 mm2. Kabel układać w otwartym
wykopie bezpośrednio w gruncie po wykonaniu zasypki z piasku nad- i pomiędzy rurociągami
zasilającym i powrotnym sieci cieplnej. Jedynie w miejscach przejść pod ulicami, chodnikami,
parkingami oraz w przypadku kolizji z innymi sieciami uzbrojenia terenu dla zabezpieczenia
kabla należy zawsze stosować rury osłonowe min. Ø 50 mm o podwyższonej wytrzymałości
mechanicznej. Zaleca się łączenie do 10 węzłów cieplnych dwufunkcyjnych c.o. + c.w.u. i 15
jednofunkcyjnych c.o. w jedną grupę monitorowaną poprzez WEB serwer TAC Xenta 711.
5.
KONSTRUKCJA SIECI PREIZOLOWANYCH
Elementy składowe projektowanych sieci ciepłowniczych w ogólnym zakresie powinny
spełniać wymagania norm:
PN-EN 253 Sieci ciepłownicze - System preizolowanych zespolonych rur do wodnych sieci
ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie - Zespół rurowy ze stalowej rury
przewodowej w izolacji cieplnej z poliuretanu i płaszczem osłonowym z polietylenu,
PN-EN 448 Sieci ciepłownicze – System preizolowanych zespolonych rur do wodnych
sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie – Kształtki – zespoły ze stalowej rury
przewodowej w izolacji cieplnej z poliuretanu i płaszczem osłonowym z polietylenu,
PN-EN 488 Sieci ciepłownicze – System preizolowanych zespolonych rur do wodnych
sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie – Zespół armatury do stalowych rur
przewodowych z izolacją cieplną z poliuretanu i płaszczem osłonowym z polietylenu,
PN-EN 489 Sieci ciepłownicze – System preizolowanych zespolonych rur do wodnych sieci
ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie – Zespół złącza stalowych rur
przewodowych z izolacją cieplną z poliuretanu i płaszczem osłonowym z polietylenu.
PN-EN 15698-1 Sieci ciepłownicze - System preizolowanych zespolonych rur do wodnych
sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie - Część 1: Zespół dwururowy ze
stalowej rury przewodowej, izolacji cieplnej z poliuretanu i płaszcza osłonowego z polietylenu,
PN-EN 15632-3 Sieci ciepłownicze – System preizolowanych rur giętkich – Część 3:
Niezespolone plastykowe rury przewodowe – Wymagania ogólne i metody badań.
7
IO – TPP/03/2013
5.1.
Rury przewodowe
Rurociągi przewodowe sieci grzewczych należy projektować z rur stalowych ze szwem ze
stali P235 GH, zgodnie z poniższym typoszeregiem:
DN
da
tmin
20
26,9
2,6
25
33,7
2,6
32
42,4
3,2
40
48,3
3,2
50
60,3
3,2
65
76,1
3,2
80
88,9
3,2
100
114,3
3,6
125
139,7
3,6
150
168,3
4,0
200
219,1
4,5
250
273,0
5,0
300
323,9
5,6
350
355,6
5,6
400
406,4
6,3
450
457,0
6,3
500
508,0
6,3
600
610,0
7,1
W przypadku sieci c.o. niskich parametrów (zewnętrznych instalacji odbiorczych)
dopuszcza się projektowanie rurociągów ze stali P235 TR2.
Dla potrzeb wykonawstwa zewnętrznych instalacji odbiorczych ciepłej wody (i centralnego
ogrzewania), dopuszcza się rury preizolowane giętkie (karbowane) z rurą przewodową
wykonaną z sieciowanego polietylenu PEX lub polibutylenu PB (pojedynczą w zakresie średnic
DZ 25 do 110 mm i podwójną w zakresie średnic DZ 25 do 63 mm) w systemie kompaktowym.
Kształtki, złączki do zgrzewania elektrooporowego z zestawem izolacyjnym.
5.2.
Izolacja termiczna, płaszcze osłonowe
Jeśli LPEC Sp. z o.o. nie określi specjalnych wymogów jakościowych, izolacja termiczna
elementów preizolowanych wykonana ze sztywnej pianki PUR, oraz płaszcze osłonowe
wykonane z HDPE powinny spełniać wymagania normy EN 253.
W celu zmniejszenia strat przesyłanego ciepła, w sieciach wysokoparametrowych
rurociągi zasilające o średnicach od DN 40 do 125 należy projektować z pogrubioną izolacją, tj.
z rurami osłonowymi o średnicach - o 1 dymensję większymi od standardowych, wg
poniższego zestawienia.
8
IO – TPP/03/2013
Wymiary płaszcza osłonowego rur preizolowanych pojedynczych wg PN-EN 253
DN
Rurociąg
zasilenia
Rurociąg
powrotny
20
90
90
25
90
90
32
110
110
40
125
110
50
140
125
65
160
140
80
200
160
100
225
200
125
250
225
150
250
250
200
315
315
250
400
400
300
450
450
350
500
500
400
560
560
450
630
630
500
710
710
600
800
800
W sieciach zewnętrznych instalacji odbiorczych (niskich parametrów) nie stosujemy
pogrubionej izolacji rurociągu zasilającego.
Wymiary płaszcza osłonowego rur preizolowanych podwójnych wg PN-EN 15698-1
Średnica nominalna rur
przewodowych DN
Średnica płaszcza
(sieci nisko parametrowe)
Średnica płaszcza
(sieci wysoko parametrowe)
20
25
32
125
140
160
140
160
180
40
50
65
160
200
225
180
225
250
80
100
125
250
315
400
280
355
450
150
200
250
450
560
710
500
630
710
9
IO – TPP/03/2013
5.3.
Mufy połączeniowe
W zakresie średnic rurociągów do DN 250 (i płaszczy osłonowych do 400 mm) włącznie,
należy projektować mufy termokurczliwe sieciowane radiacyjnie, bezkorkowe lub z korkiem
zgrzewanym - posiadające certyfikat zgodności z normą EN 489.
Dla rurociągów o średnicy DN 300 i większych (średnice płaszczy osłonowych od 450) należy
projektować mufy elektrycznie zgrzewane posiadające certyfikat zgodności z normą EN 489.
5.4.
System sygnalizacji zawilgocenia izolacji
W lubelskim systemie ciepłowniczym jako obowiązujący, przyjęto rezystancyjny system
sygnalizacji zawilgocenia izolacji rurociągów preizolowanych, oparty na zasadzie zmiany
oporności elektrycznej (rezystancji) pianki poliuretanowej, której wartość spada wraz ze
wzrostem zawilgocenia i pozwala na wczesne rozpoznanie stanów awaryjnych w sieciach
ciepłowniczych. Na całej długości odcinków rur i kształtek preizolowanych, w piance
poliuretanowej umieszczona jest jedna, lub więcej par przewodów sygnalizacyjnych, którymi
są:
• przewód czujnikowy ze stopu niklowo-chromowego (80 % NI, 20 % Cr) o średnicy
0,5 mm i stałej oporności 5,736 Ω/m, w perforowanej (co 15 mm), czerwonej izolacji
teflonowej,
• przewód powrotny miedziany o średnicy 0,8 mm, o znikomej rezystancji ok. 0,036
Ω/m w zielonej, teflonowej izolacji (bez perforacji).
Liczba par tych przewodów zależna jest od średnicy nominalnej rur przewodowych i tak:
dla Dn ≤ 350 - 1 para,
dla Dn ≤ 700 - 2 pary,
Dwie pary przewodów sygnalizacyjnych należy przewidzieć w rurociągach i kształtkach
preizolowanych dwuprzewodowych (niezależnie od średnicy) w przypadku zastosowania ich na
odcinku (jako wstawka w środku), sieci (przyłącza) projektowanej z rurociągów pojedynczych.
Przewody te w miejscach muf łączone są za pomocą systemowych tulejek zaciskowych,
a następnie izolowane koszulkami termokurczliwymi tworząc obwody zamknięte, tzw. pętle,
które winny być zakończone lokalizatorem stacjonarnym - jednostką umożliwiającą poprzez
pomiar rezystancji obwodu, okresową lub automatyczną kontrolę i lokalizację ewentualnego
zawilgocenia izolacji, czyli stanów awaryjnych. Lokalizator winien być usytuowany w miejscu
umożliwiającym przyłączenia do instalacji elektrycznej o napięciu 230V prądu zmiennego.
Maksymalna długość nadzorowanej sieci (długość przewodu czujnikowego) dla 1 pętli wynosi
1000 m. Należy projektować odrębne obwody instalacji sygnalizacyjnej dla sieci głównych i
rozdzielczych.
Przed przystąpieniem do prac projektowych nowego odcinka sieci ciepłowniczej, należy
rozeznać w LPEC Sp. z o.o. możliwość połączenia części lub całości instalacji sygnalizacyjnoalarmowej tego odcinka z istniejącą - w jeden obwód. W tym przypadku w oparciu o
dokumentację odcinka sieci istniejącej należy przeliczyć tą pętlę, podając długość całkowitą i
procentową odległość charakterystycznych punktów od miejsca pomiarowego.
Dla zlokalizowania miejsca zawilgocenia niezmiernie ważna jest znajomość długości pętli
pomiarowej i z tego powodu także w przypadku dokonania zmian w trakcie realizacji zadania w
stosunku do ustaleń projektowych – w/w długości powinny być skorygowane w dokumentacji
powykonawczej.
Obowiązuje zasada łączenia przewodów sygnalizacyjnych z izolacją tego samego koloru
tzn; czerwony + czerwony, zielony + zielony. Wyjątek od tej reguły stanowią odcinki rur
pojedynczych łączonych z rurą podwójną przez tzw. „portki”.
W trójnikach - od odgałęzienia skierowanego do góry obowiązuje zasada, że przewód
czujnikowy odchodzi w prawo.
Jeżeli zaprojektowany odcinek sieci łączy się z siecią kanałową lub z siecią preizolowaną
bez sygnalizacji - dla umożliwienia wykonania pomiarów z tej strony, instalację sygnalizacji po
przedłużeniu 2-żyłowym przewodem w izolacji teflonowej (przy użyciu łączników zaciskowych
oraz koszulki termokurczliwej) należy wyprowadzić do puszki łączeniowej umiejscowionej na
słupku lub innym najbliższym trwałym miejscu, jak: ściana budynku, ogrodzenie itp.
W przypadku umieszczenia w/w puszki na słupku, jego lokalizacja winna być naniesiona na
mapie i uzgodniona w ZUDP.
10
IO – TPP/03/2013
Podobnie, w budynkach i komorach - przewód czujnikowy i powrotny wyprowadza się
pod kapturem termokurczliwym i przy użyciu przewodu dwużyłowego w izolacji teflonowej,
odpornej na wysoką temperaturę wprowadza do puszek łączeniowych i mostkuje.
W komorach rozgałęźnych, w celu połączenia pętli zgodnie z załączonym do projektu
schematem wykonujemy niezbędne okablowanie zwykłym przewodem np. YdY 2x1,5 w wersji
wodoszczelnej, łączące wszystkie puszki, które posiadają po dwa gniazda do bezpośredniego
podłączenia przenośnego testera lub detektora. Przewodem czterożyłowym w izolacji j.w.
należy wykonać połączenie między puszką pomiarową a zaciskiem na rurze przewodowej.
Żyły w izolacji czerwonej i zielonej łączy się odpowiednio kolorami w kostce zaciskowej,
a przewody w izolacji czarnej i niebieskiej podłączane są do zacisku śrubowego rury (masą).
Jeżeli w pewnych układach rur i kształtek preizolowanych zaistnieje konieczność
skrzyżowania przewodów w złączu w celu połączenia przewodów tego samego rodzaju, to
należy wyraźnie zaznaczyć na schemacie. Ponadto na schemacie należy zaznaczyć trójniki
skierowane do dołu.
Projekt wykonawczy sieci winien zawierać rysunki projektowanych pętli i schemat
połączeń, gdzie złącza winny być ponumerowane w/g zasady: rura zasilająca: 1, 2, 3, itd., oraz
powrotna: 1’, 2’, 3’, itd. Na schematach, przewód czujnikowy winien być oznaczony kolorem
czerwonym, a powrotny - kolorem zielonym, a na czarno-białych schematach: przewód
czujnikowy zaznacza się kreską przerywaną lub ciągłą pogrubioną a przewód powrotny –
cienką ciągłą. We wszystkich charakterystycznych miejscach sieci (załamania, kolana, trójniki,
wejścia do węzłów, itp.) winny być naniesione odległości wyrażone w % - od miejsca
pomiarowego.
Na etapie projektowania należy przewidzieć potrzebne ilości komponentów oraz
sporządzić specyfikację materiałowo - ilościową instalacji sygnalizacyjnej dla planowanych
odcinków sieci.
Instalacja sygnalizacyjno alarmowa jest objęta nadzorem i podlega odbiorowi przez służby
LPEC Sp. z o.o., na każdym etapie realizacji sieci i przyłączy ciepłowniczych.
6. PODSTAWA OBLICZEŃ HYDRAULICZNYCH
W dokumentacji projektowej należy zamieścić obliczenia hydrauliczne projektowanego
odcinka sieci. Nie jest to wymagane w przypadku narzucenia średnic rurociągów na etapie
warunków technicznych wydanych przez LPEC Sp. z o.o..
Przy doborze średnic rurociągów sieci, ze względu na jednostkowe straty ciśnienia, hałas i inne
niekorzystne efekty, nie można znacząco zawyżać prędkości przepływu. W tabeli
zamieszczonej poniżej zestawiono wielkości maksymalnych prędkości przepływu w
rurociągach sieci wysokoparametrowych i zewnętrznych instalacji odbiorczych.
DN
Rurociągi
wysokich
parametrów
m/s
Rurociągi
zewnętrznych
instalacji
m/s
20
0,4
0,3
25
0,5
0,3
32
0,6
0,4
40
0,8
0,45
50
0,9
0,5
65
1,0
0,6
80
1,2
0,7
100
1,4
0,8
11
IO – TPP/03/2013
DN
Rurociągi
wysokich
parametrów
m/s
Rurociągi
zewnętrznych
instalacji
m/s
125
1,6
0,9
150
1,8
1,0
200
2,0
1,2
250
2,2
1,3
300
2,3
350
2,4
400
2,5
450
2,6
500
2,7
600
2,8
Przy doborze średnic rurociągów sieci rozdzielczych (osiedlowych) i przyłączy należy kierować
się wielkością ciśnienia dyspozycyjnego.
Straty liniowe i miejscowe należy obliczać zgodnie PN-76/M-34034 - Rurociągi. Zasady
obliczeń strat ciśnienia. Dopuszcza się stosowanie tzw. długości zastępczych. Nie dopuszcza
się korzystania z tabel, zwłaszcza tych opracowanych dla innego typoszeregu rur stalowych.
7. PODSTAWA OBLICZEŃ WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH
7.1.
Dopuszczalne obciążenia
Dopuszczalne maksymalne naprężenia osiowe przedstawia poniższa tabela:
Rurociągi
wysokich
parametrów
N/mm2
Rurociągi
zewnętrznych
instalacji
N/mm2
POJEDYNCZE
(dopuszczone po
uzgodnieniu)
150
(185)
150
(185)
bez ograniczeń
PODWÓJNE
150
150
bez ograniczeń
System rurociągów
8.
Rurociągi
ciepłej wody
i cyrkulacji
ZMIANY KIERUNKU
8.1.
Kolana
Do zmiany kierunków trasy sieci w miejscach przewidywanych kompensacji naturalnych
należy stosować kolana bądź układy kolan, których kąty gięcia są zbliżone do 90°. Dopuszcza
się projektowanie zmian kierunków trasy sieci cieplnych z zastosowaniem kolan (łuków) o
zakresie kątów gięcia od 60° do 90° pod warunkiem zastosowania współc zynnika zwiększenia
zasięgu strefy kompensacyjnej i właściwego wyliczenia przemieszczenia wierzchołka kolana.
W przypadku zastosowania kolan (łuków) o kącie odchylenia trasy sieci od 5° do 60°,
winny być traktowane jako nie kompensacyjne i należy zabezpieczyć je przed niekorzystnym
oddziaływaniem przemieszczeń rurociągów przez zastosowanie układów zastępczych. Należy
unikać stosowania układów zastępczych z wykorzystaniem rzeczywistych punktów stałych.
W wyjątkowych przypadkach, przy obustronnie krótkich odcinkach rurociągów (odległość do
NPS max 12 m), dopuszcza się stosowanie kolan od 45° do 60° pełni ących funkcję kolan
12
IO – TPP/03/2013
kompensacyjnych. W tym przypadku należy zastosować współczynnik zwiększenia zasięgu
strefy kompensacyjnej poparty właściwym wyliczeniem przemieszczenia wierzchołka kolana,
oraz podać w projekcie n/w dane:
wartość współczynnika korekcyjnego,
wydłużenia wolnych końców,
obliczeniowe przemieszczenie wierzchołka takiego kolana.
8.2.
Strefy kompensacyjne
W celu zabezpieczenia zespołu rurowego w miejscu występowania kompensacji
naturalnej, należy zaprojektować strefę kompensacyjną o określonej długości i grubości
dostosowanej do wielkości przemieszczania się wierzchołka kolana - z zastosowaniem
poduszek piankowych. Strefę tą, należy projektować również wszędzie tam, gdzie występuje
oddziaływanie gruntu na powierzchnię płaszcza osłonowego. (np. zwężki, trójniki, załamania
trasy, odpowietrzenia, odwodnienia).
Nie dopuszcza się stosowania tak zwanych „piaskowych” stref kompensacyjnych
polegających na poszerzeniu wykopu i zasypaniu rurociągu grubszą warstwą piasku.
Z uwagi na konieczność utrzymania temperatury płaszcza osłonowego HDPE poniżej 50°C nie
należy przekraczać zalecanych grubości stref kompensacyjnych – zależnych od sposobu ich
wykonania.
W przypadku większych przemieszczeń wierzchołków należy rozpatrzyć możliwość budowy
niszy kompensacyjnej, zmiany geometrii sieci lub zastosowanie elementu kompensacji osiowej.
8.3.
Ukosowanie
W przypadku niewielkich odchyleń kątowych w strefie poślizgu, można dokonać korekty
(zmiany) kierunku trasy projektowanej sieci ciepłowniczej poprzez ukosowanie na połączeniach
spawanych. Wymaga się, aby kolejne ukosowania na tym samym rurociągu wykonywać, w
odległości nie mniejszej niż 20 krotność średnicy nominalnej rurociągu. W przypadku
projektowania ukosowania w sieciach, w których stosuje się kompensatory osiowe, należy
zachować min. odległość 12 m - od punktu ukosowania do pierwszej spoiny kompensatora.
Maksymalna zmiana kierunku osi rurociągu wykonana metodą ukosowania na jednym
połączeniu stalowych rur przewodowych nie powinna przekraczać:
DN 32 ÷250
DN 300
DN 400
≥DN 500
max 2°
max 1,5°
max 1°
max 1°
8.4.
Kaskady
Kaskady - pionowe zmiany wysokości rurociągów sieci ciepłowniczych nie powinny być
traktowane jako elementy kompensacyjne. Wskazane jest projektowanie kaskad w obudowie
studni lub szybów. W przypadku projektowania kaskad bezpośrednio w ziemi, należy
uwzględnić dodatkowe obciążenie zboczem.
13
IO – TPP/03/2013
9.
ELEMENTY SIECI CIEPŁOWNICZYCH
9.1.
Komory, studnie
Projektowanie nowych komór i studni na trasie rurociągów preizolowanych w celu
usytuowania armatury odcinającej (ewentualnie spustowej i odpowietrzającej) oraz aparatury
kontrolno - pomiarowej i sygnalizacji alarmowej, należy ograniczyć do miejsc wyraźnie
wskazanych przez LPEC Sp. z o.o. - w punktach węzłowych sieci.
W przypadku przebudowy sieci kanałowych na preizolowane, należy rozważyć celowość
pozostawienia istniejących komór, zwłaszcza gdy istnieje konieczność dostosowania ich
wymiarów i konstrukcji do aktualnie obowiązujących przepisów prawa, w tym przepisów BHP,
(min. wymiary: wysokość w świetle 1,8 m, wolna przestrzeń manewrowa o pow. 0,18 m2 i szer.
0,7 m, oraz wyposażone w co najmniej 2 włazy ø 0,8 m).
Komory oraz studnie należy projektować w miejscach dostępnych: poza jezdniami,
parkingami oraz posesjami osób prywatnych. Na rurociągach ciepłowniczych, przed i za
komorami stosować układy zmniejszające naprężenia w odcinkach rurociągów wewnątrz
komór, wykonanych w systemie tradycyjnym.
9.2.
Odwodnienia
Rurociągi sieci ciepłowniczej należy układać ze spadkiem umożliwiającym ich
odwodnienie. Projekt powinien zawierać rozwiązanie sposobu odprowadzenia wody sieciowej
zgodnie z obowiązującymi przepisami. Należy w maksymalny sposób wykorzystywać
możliwość odwadniania i odpowietrzania sieci w pomieszczeniach węzłów cieplnych, gdzie
odprowadzenie wody spustowej do kanalizacji winno odbywać się poprzez studzienkę
schładzającą.
W przypadku rurociągów preizolowanych o niewielkich średnicach (do DN 125),
odwodnienia należy stosować jedynie wówczas, gdy ilość spuszczanej wody (pojemność
rurociągów) jest większa niż 2 m3.
Jako podstawowe rozwiązania odwodnień preferowane są tzw. dolne z grawitacyjnym
odprowadzeniem wody spustowej:
z wyprowadzeniem preizolowanych rurociągów odwodnienia do betonowej studni
zaworowej o średnicy min. 1,0 m i o głębokości dna ok. 0,6 m poniżej tych rurociągów.
Rurociągi odwodnienia od armatury spustowej wykonane z rur stalowych czarnych winny
być wyprowadzone do betonowej, bezodpływowej studni schładzającej o średnicy 1,4 m o
pojemności czynnej nie mniejszej niż 5% objętości opróżnianych rurociągów (min. 1,5 m3),
usytuowanej w najbliższym otoczeniu trasy sieci.
wykonanie odwodnienia z rur stalowych czarnych z armaturą spustową umieszczoną
we wspólnej komorze z armaturą zaporową (odcinającą) sieci, z odprowadzeniem wody
spustowej do bezodpływowej studni schładzającej, j.w.
W przypadku sieci usytuowanej na niewielkiej głębokości, tj., gdy pionowa odległość od
poziomu terenu do pokrętła armatury nie przekracza 0,65 m, dopuszcza się wykonanie w/w
odwodnień jak wyżej, lecz w niskiej komorze (studni) z włazami usytuowanymi centrycznie nad
armaturą, umożliwiające wykonywanie czynności manipulacyjnych z poziomu terenu.
Jako armaturę spustową odwodnień sieci wysokich parametrów o średnicy Dn ≥ 40
należy stosować zasuwy klinowe kołnierzowe a w pozostałych przypadkach staliwne zawory
kołnierzowe grzybkowe (na odpowietrzeniach zawory kulowe do wspawania lub zawory
kołnierzowe grzybkowe) – przeznaczone do pracy przy ciśnieniu nominalnym 2,5 MPa i
temperaturze do 1500C, a w sieciach o niskich parametrach - odpowiednio 1,6 MPa i 1000C.
Odwodnienia preizolowane tzw. górne (z trójnikiem odwodnienia skierowanym do góry),
dopuszcza się do stosowania w wyjątkowych sytuacjach, jedynie w przypadku braku
możliwości zastosowania rozwiązania podstawowego, przy czym projekt winien uwzględniać
możliwość wystąpienia ruchów króćca odwodnienia wywołanego odkształcaniem się rurociągu
głównego.
Przykładowe rozwiązania komór z armaturą odcinającą i odwodnieniami sieci o średnicy do DN 300 zamieszczono
w załącznikach do niniejszych wytycznych. Komory dla armatury zaporowej o średnicy większej niż DN 300
wymagają odrębnego opracowania projektowego.
14
IO – TPP/03/2013
9.3.
Odpowietrzenia
Kształtując geometrycznie sieci (profile), należy dążyć do maksymalnego wykorzystania
możliwości ich odpowietrzania w pomieszczeniach węzłów cieplnych lub w komorach z
armaturą zaporową. W sytuacji braku takich możliwości dopuszcza się projektowanie
odpowietrzeń preizolowanych w lekkich obudowach Ø 425 mm wykonanych z rur karbowanych
(jak studnie kanalizacyjne), z włazami dostosowanymi do istniejącej nawierzchni. Dla
umożliwienia wykonywania czynności manipulacyjnych z poziomu terenu, pionowa odległość
do dźwigni zaworów odpowietrzeń nie może przekraczać 0,65 m. W celu zabezpieczenia
obsługi przed oparzeniem gorącym czynnikiem, wyloty z tych zaworów winny być wykonane w
formie fajek skierowanych w dół - usytuowanych po przeciwnej stronie niż pokrętła zaworów.
Należy bezwzględnie uwzględnić możliwość wystąpienia ruchu króćca odpowietrzenia
wywołanego wzdłużnym odkształcaniem się rurociągu głównego.
9.4.
Armatura zaporowa
Należy stosować wyłącznie armaturę sieciową o charakterystykach określonych w
specyfikacji LPEC Sp. z o.o. – stanowiącą Załącznik nr 1.
Armaturę zaporową (odcinającą) na sieciach i przyłączach ciepłowniczych należy projektować
w miejscach uzasadnionych względami eksploatacyjnymi - poza strefami kompensacyjnymi.
Dotyczy to również lokalizacji odwodnień i odpowietrzeń.
15
IO – TPP/03/2013
W sieciach preizolowanych jako armaturę zaporową o średnicy do DN 125 stosujemy
kulowe zawory preizolowane z trzpieniami w rurach osłonowych umieszczonymi w
przestrzeniach ograniczonych rurami karbowanymi z tworzyw sztucznych o śr. 425 mm oraz z
włazami dostosowanymi do istniejącej nawierzchni - jak w studniach kanalizacyjnych. Ilustruje
to rysunek zamieszczony powyżej. Dla potrzeb ułatwienia zlokalizowania tak zamontowanej
armatury w terenie, należy przewidzieć umieszczenie stosownej tabliczki z domiarami,
umieszczonej na najbliższym stałym obiekcie (budynek, ogrodzenie, itp.), lub na słupku.
Zawory kulowe o średnicy DN ≥ 150 (z napędem ślimakowym), a także przepustnice o
średnicy od DN 300 należy projektować w komorach.
W sieciach i przyłączach wysokoparametrowych należy stosować armaturę zaporową
wykonaną ze stali węglowych w wersji do wspawania, np. zawory kulowe lub przepustnice z
uszczelnieniem „metal na metal” - na ciśnienie nominalne 2,5 MPa i temperaturę do 150 0C, a
na niskoparametrowych odpowiednio: 1,6 MPa i 100 0C z dopuszczeniem przepustnic
międzykołnierzowych. Nie dopuszcza się przepustnic z uszczelnieniem mieszanym, np.
lamelowym.
9.5.
Aparatura kontrolno - pomiarowa
Dla potrzeb kontroli parametrów czynnika grzejnego, LPEC Sp. z o.o. może wskazać w
wydawanych Warunkach Technicznych miejsca montażu aparatury kontrolno – pomiarowej w
określonych komorach.
Do pomiaru temperatury nośnika ciepła należy stosować termometry techniczne
cieczowe proste, o zakresie pomiarowym do 150 0C (1000C w sieciach niskoparametrowych) osadzone w tulejach z rur stalowych grubościennych bez szwu zabezpieczonych przed
korozją, lub ze stali nierdzewnej.
Do pomiaru ciśnienia należy stosować manometry tarczowe metalowe o średnicy tarczy
100 lub 160 mm, wyposażone w zestaw zespolony tj. króciec grubościenny, zawór
odcinający kulowy spawany, rurka syfonowa krótka z kurkiem lub zaworem manometrycznym.
9.6.
Redukcje średnicy
Zwężki należy projektować za trójnikami oraz za przewidywanymi w przyszłości
ewentualnymi miejscami odgałęzień od sieci. Projektując redukcję średnicy na rurociągach
preizolowanych, należy pamiętać o przeanalizowaniu skokowego wzrostu naprężeń w rurze
stalowej o mniejszej średnicy, który jest proporcjonalny do stosunku powierzchni przekroju rur.
Z uwagi na w/w naprężenia, zespoły te mogą ulegać przemieszczeniom i w związku z tym
wymagane jest wykonanie "stref kompensacyjnych" z poduszek piankowych wokół tych
elementów.
Nie należy projektować redukcji średnicy rurociągu o więcej niż dwie dymensje na jednej
zwężce preizolowanej.
9.7.
Odgałęzienia
Odgałęzienia od sieci preizolowanej należy projektować w miarę możliwości z odejściem
do góry z zastosowaniem trójników prostopadłych lub równoległych.
Po uzgodnieniu warunków technicznych, dopuszcza się wykonanie odgałęzienia metodą
tzw. techniki wcinki na gorąco (nawiertka).
Średnice rur przewodowych odgałęzień nie mogą być większe od średnic rur głównego
przelotu, tj. d3 > d1 > d2.
Odgałęzienie boczne sieci powinno być wykonane w sposób umożliwiający zmniejszenie
jego oddziaływania na punkt włączenia w rurociąg główny, a dobrane długości odcinków
powinny spełniać wymagania kompensacji przemieszczeń rurociągu głównego i odgałęzienia.
16
IO – TPP/03/2013
Nie dopuszcza się stosowania odgałęzień bocznych o długościach prostych odcinków
przekraczających 10 m, licząc od punktu włączenia do pierwszego kolana - nawet jeżeli
producenci systemów preizolowanych w swoich katalogach dopuszczają dłuższe odgałęzienia.
Należy przestrzegać zasady doboru minimalnej średnicy odgałęzienia, jak niżej:
stosunek wartości liczbowych średnic: odgałęzienia i rurociągu głównego DN ≤ 400 nie
może być mniejszy od 1/6;
stosunek, jak wyżej dla rurociągu głównego DN > 400 nie może być mniejszy od 1/3.
w przypadku zastosowania odgałęzienia o mniejszej średnicy, niż wynika z powyższych
zależności, grubość ścianki rury odgałęźnej nie może być mniejsza od grubości ścianki
rury głównej.
9.8.
Punkty stałe
Rzeczywiste punkty stałe na sieciach ciepłownioczych bezkanałowych należy stosować
sporadycznie i tylko w przypadkach:
wykonywania załamań trasy sieci pod kątem w zakresie: od 10O do 45O,
ochrony rurociągów sieci kanałowych przed oddziaływaniem rurociągów sieci
preizolowanych zmieniających rozkłady sił w istniejących układach,
zabezpieczenia miejsca odgałęzienia wykonywanego bez połączenia elastycznego,
zabezpieczenia kolana kompensacyjnego przed zmianami spowodowanymi zjawiskiem
„płynięcia" kompensatorów osiowych,
zabezpieczenia układów kolan o niedostatecznej zdolności kompensacyjnej w stosunku
do potrzeb układanych rurociągów,
konieczności zabezpieczenia instalacji w budynkach przed oddziaływaniem rurociągów
przyłączy.
9.9.
Rury ochronne
Poprzeczne przejścia rurociągów sieci i przyłączy ciepłowniczych pod jezdniami należy
projektować w kierunku zbliżonym do prostopadłego do osi drogi.
Wykonywanie tych przejść w rurach ochronnych, zarówno w otwartych wykopach jak i metodą
przecisku, dopuszcza się wyłącznie na wyraźne żądanie zarządców dróg, służb kolejowych,
lub w warunkach uniemożliwiających wykonanie rozkopu.
W tym przypadku winny być one zaprojektowane jako część samokompensacji o niewielkich
przemieszczeniach osiowych, w sposób umożliwiający wymianę odcinków sieci ułożonych w
rurach ochronnych bez konieczności wykonywania rozkopu, a projekt winien określać strefy
montażowe przecisków. Nie dopuszcza się stosowania rur ochronnych na długich (powyżej 15
m), prostych odcinkach sieci ciepłowniczej.
Dobrane płozy (zamontowane w odpowiednim rozstawie), winny umożliwiać ruchy osiowe
rur preizolowanych, oraz swobodny ich montaż na budowie.
Końce rur ochronnych należy wyposażyć w termokurczliwe, dzielone opaski, tzw.
manszety uniemożliwiające penetrację piasku z podłoża i zasypki do przestrzeni między rurami
ochronnymi i osłonowymi. Nie dopuszcza się elastomerowych opasek zaciskowych.
9.10. Przejścia przez przegrody budowlane
Należy stosować rozwiązania typowe dla sieci preizolowanych.
Przejście rurociągu preizolowanego przez przegrody budowlane musi być wykonane jako
uniwersalne, wodo- i gazoszczelne.
Nie dopuszcza się projektowania przejść rurociągów w ławach fundamentowych, wieńcach,
nadprożach, ławach słupowych i innych konstrukcjach nośnych.
9.11. Połączenia z sieciami kanałowymi
Stosować rozwiązania typowe dla połączenia sieci preizolowanych z kanałowymi
zalecanymi przez producentów systemów preizolowanych. Połączenie powinno zapewniać
szczelność przejścia rur preizolowanych przez ściankę kanału czy komory oraz zabezpieczenie
rurociągów kanałowych przed przekazaniem sił od rurociągów preizolowanych.
17
IO – TPP/03/2013
Rozwiązanie konstrukcji obudowy odgałęzienia preizolowanego od sieci wykonanej w
obudowie kanałowej winno być załączone do projektu.
Nie dopuszcza się wykonania odgałęzień na załamaniach sieci kanałowej, w miejscach
kompensacji bądź w istniejących komorach wykonanych na załamaniach sieci kanałowych.
W przypadku łączenia nowego odcinka sieci z istniejącą wykonaną w technologii
kanałowej, projektant winien sprawdzić i określić wartość naprężeń związanych z wzajemnego
oddziaływania tych odcinków sieci w miejscu ich styku.
10. PRÓBY I BADANIA
Badanie jakości wykonania:
a) 100% połączeń spawanych rurociągów,
b) instalacji alarmowej,
c) połączeń mufowych,
- zgodnie z obowiązującymi wytycznymi Spółki.
Badanie szczelności – będące jednocześnie wodną próbą ciśnieniową zmontowanych
rurociągów powinno być przeprowadzone po wykonaniu prac spawalniczych i badaniu
nieniszczącym spoin, przy czym wartość ciśnienia próbnego winna być nie mniejsza od 1,5
ciśnienia roboczego - dla sieci ciepłowniczej bez armatury, oraz 1,25 ciśnienia roboczego z
zamontowaną armaturą.
Dopuszcza się przeprowadzenie tego badania z użyciem sprężonego powietrza o
nadciśnieniu 0,2 bar.
11.
ROBOTY ZIEMNE
11.1.
Zagłębienie rurociągów preizolowanych
Standardowa wysokość przykrycia rurociągów preizolowanych o średnicy rur
przewodowych Dn ≤ 400 wynosi 0,8 m, a w pozostałych przypadkach 1,0 - 1,2 m. Wymagane
jest by w terenach nieutwardzonych rurociągi te były przykryte co najmniej 0,5 m warstwą
naziomu, a w ciągach jezdnych min. 0,4 m - licząc od dołu podbudowy nawierzchni.
W miejscach przewidywanego dużego obciążenia, np. ruchem kołowym, a także w
przypadku zagłębienia rurociągów większego niż 2,5 m - należy stosować dodatkowe
żelbetonowe płyty odciążające, układane nad rurociągami. Rozwiązania te wymagają
uzgodnienia LPEC Sp. z o.o. na etapie projektu.
11.2. Łoże piaskowe, zasypka wykopów
Rurociągi preizolowane należy projektować na podsypce piaskowej o grubości co
najmniej 0,1 m wykonanej z piasku drobnego i średniego o uziarnieniu 0 – 4 mm. W przypadku
układania tych rur w istniejących obudowach kanałowych, minimalna grubość podsypki wynosi
0,2 m, a wymagana odległość od rury osłonowej do ściany kanału nie mniejsza niż 0,15 m.
Po zakończeniu wszystkich prac montażowych oraz prób i badań należy przewidzieć
uzupełnienie łoża piaskowego z boków i nad rurami do wysokości min. 0,1 m z jego
ustabilizowaniem do uzyskania stopnia zagęszczenia równego lub większego od 98%.
W terenach tzw. zielonych, pozostałą część wykopu można zasypywać gruntem
rodzimym pozbawionym kamieni, korzeni i innych zanieczyszczeń mineralnych i organicznych,
z zagęszczaniem warstwami 0,2 – 0,3 m.
W przypadku nawierzchni utwardzonych całość zasypki rurociągów, aż do warstw
podbudowy, należy projektować z piasku - jak łoże, ze szczególnym zwróceniem uwagi na
ubijanie warstwami 0,2 – 0,3 m, do uzyskania stopnia zagęszczenia nie mniejszego od 98%.
Na wysokości ok. 0,3 m nad rurociągami projektować ułożenie taśmy znacznikowej w
kolorze fioletowym lub różowym.
Do obliczeń przyjmować piasek o ciężarze γ=19 kN/m3 i kącie tarcia wewnętrznego
φ=32,5O (obliczeniowy współczynnik tarcia µ=0,4).
18
IO – TPP/03/2013
12.
DOKUMENTACJA PROJEKTOWA SIECI
Opracowana dokumentacja projektowa sieci i przyłączy ciepłowniczych, podlega
uzgodnieniu w LPEC Sp. z o.o. w pełnym zakresie, tj. pod względem technicznym,
merytorycznym, a także w zakresie jej kompletności. Do uzgodnienia należy przedłożyć 2 kpl.
dokumentacji oraz inne opracowania związane (elektryczne, konstrukcyjne, teletechniczne,
wod.-kan.) Po uzgodnieniu 1 kpl. pozostaje w archiwum naszej Spółki.
Zawarte w projektach rozwiązania winny być możliwe do wykonania z technicznego
punktu widzenia, przedstawione w sposób czytelny, zgodne z najnowszą wiedzą i sztuką
inżynierską oraz winny spełniać wszystkie wymagania formalne.
Jeżeli projekt budowlany nie określa w sposób wystarczający szczegółów rozwiązań
technicznych, niezbędnych do wykonania danej sieci ciepłowniczej, należy sporządzić projekty
wykonawcze, które również podlegają uzgodnieniu w LPEC Sp. z o.o.
Wszystkie zapisane strony części opisowej projektów (łącznie ze stroną tytułową) muszą
być ponumerowane, a w części graficznej arkusze opatrzone odrębnymi, kolejnymi numerami.
Poszczególne tomy dokumentacji projektowych sieci ciepłowniczych winny być trwale
oprawione, a oprawy (z uwagi na przepisy prawne o archiwizacji), nie mogą zawierać żadnych
elementów metalowych.
Projekty wykonawcze sieci powinny zawierać:
Stronę tytułową z jednoznacznie określonym przedmiotem opracowania, datą (mm.rrrr),
autorem (autorami) z podaniem nr i zakresu właściwych uprawnień projektowych i
własnoręcznym podpisem.
Część opisową ze spisem treści, wymaganymi uzgodnieniami i innymi dokumentami
oraz opisem technicznym zawierającym odniesienia do właściwych norm, katalogów,
programów obliczeniowych.
Część rysunkową zawierającą plany sytuacyjne zagospodarowania terenu, profile,
schematy montażowe (wraz z numeracją połączeń) oraz szczegóły określające w
sposób jednoznaczny wykonanie przedmiotowego zadania, schematy połączeń
instalacji sygnalizacyjno - alarmowej.
Specyfikacje (zestawienia) urządzeń i materiałów z nazwą, symboliką i danymi
technicznymi pozwalającymi na precyzyjną ich identyfikację oraz ilością,
Przedmiar robót i kosztorys inwestorski, w przypadku realizacji inwestycji w ramach
umowy o przyłączenie do sieci ciepłowniczej.
Przykład zestawienia materiałów instalacyjnych:
Lp. Wyszczególnienie
1
Rura preizolowana stalowa czarna ze szwem w
HDPE z rezystancyjną sygnalizacją alarmową
Łuk (kolano) preizolowany z rury stalowej czarnej
ze szwem w HDPE z rezyst. sygn. alarmową
Trójnik boczny preizolowany z rur stal. czarnych
ze szwem w HDPE z rezyst. sygn. alarmową
Zwężka preizolowana z rur stal. czarnych ze
szwem w HDPE z rezyst. sygn. alarmową
Rura preizolowana podwójna stal. cz. ze szwem
w HDPE z rezystancyjną sygnalizacją alarmową
Izolacje połączeń z mufą termokurczliwą
sieciowaną radiacyjnie
Charakterystyka
Ilość
szt.
3
szt.
2
szt.
1
Dn 80/65 L = 1,0 m
szt.
2
2Dn 50/225 L= 6,0 m
szt.
6
Dn 65/160
kpl
4
7 Rękaw termokurczliwy (end cap)
Dp/Dn 160/65
szt.
1
8 Pierścień gumowy (przejście przez ścianę)
Dp 160
szt.
2
2
3
4
5
6
Dn 65/160 L=12,0 m
Jedn.
0
Dn 65/160 Kąt 90
L = 1,0 m x 1,0 m
Dn 65/160 / Dn 50/140
Ltr. = 1,5 m Lodg. = 1,0 m
Uwaga:
- Zestawienie winno być sporządzone w tabeli (arkusz Microsoft Excel) - oddzielnie dla elementów preizolowanych,
armatury, pozostałych materiałów oraz dla instalacji sygnalizacji alarmowej.
- W przypadku wystąpienia wielu krótkich odcinków rur prostych (o tych samych parametrach), należy zsumować
ich długości i zestawić jako tzw. domiary w długościach handlowych.
- Dokumentację projektową należy przedłożyć się w 4 egz. plus 1 egz. na nośniku elektronicznym.
19
IO – TPP/03/2013
Poniżej, przedstawiono przykładowy układ projektu z podziałem na części:
1. Opis techniczny
1.1.
Podstawa opracowania
1.2.
Zakres opracowania
1.3.
Warunki terenowe i gruntowe
1.4.
Roboty ziemne i konstrukcyjne
1.5.
Roboty montażowe w technologii preizolowanej i tradycyjnej
1.6.
Uwagi końcowe
2. Obliczenia
2.1.
Bilans cieplny
2.2.
Straty ciśnienia i dobór średnic
2.3.
Obliczenia wytrzymałościowe rurociągów
3. Wykaz materiałów
3.1.
Zestawienie elementów preizolowanych
3.2.
Zestawienie elementów sygnalizacji alarmowej
3.3.
Inne elementy instalacyjne
3.4.
Materiały konstrukcyjne, antykorozyjne, izolacyjne, uszczelniające
4. Załączniki
4.1.
Warunki techniczne realizacji sieci (przyłącza) wydane przez LPEC Sp. z o.o.
4.2.
Uprawnienia i oświadczenia projektanta
4.3.
Opinia ZUDP w sprawie uzgodnienia trasy projektowanej sieci ciepłowniczej
4.4.
Fakultatywnie inne wymagane dokumenty: BIOZ, decyzje WOŚ i WKZ
5. Część rysunkowa
5.1.
Plan sytuacyjno-wysokościowy
5.2.
Profil podłużny
5.3.
Przekroje poprzeczne w miejscach charakterystycznych
5.4.
Schemat montażowy rurociągów z numeracją połączeń elementów.
5.5.
Schemat montażowy instalacji alarmowej (z numeracją jak w pkt. 5.4.) z
usytuowaniem punktu pomiarowego uzgodnionym z Działem Elektrycznym
LPEC Sp. z o.o.
ZATWIERDZIŁ:
Paweł Okapa
Wiceprezes Zarządu
Dyrektor ds. Eksploatacji i Rozwoju
(podpis nieczytelny)
20
IO – TPP/03/2013
ZAŁĄCZNIK Nr 1
Lista referencyjna armatury dla sieci ciepłowniczych
1)
Armatura preizolowana:
a)
do DN125 - zawory kulowe preizolowane jak w pkt. 9.4
DZT BROEN, KLINGER, NAVAL, VEXVE
(Zawory kulowe od DN ≥ 150 - z napędem ślimakowym, a także przepustnice o średnicy od DN 300 należy projektować w
komorach)
2)
Armatura zaporowa w komorach:
a) Zawory kulowe do wspawania – do średnicy DN125 z uchwytem ręcznym,
b) Zawory kulowe do wspawania – od średnicy DN150 z przekładnią:
DZT BROEN, KLINGER, NAVAL, VEXVE.
c) Przepustnice do wspawania od DN 300 – z uszczelnieniem „metal-metal”:
HÖGFORS, VEXVE.
3)
Armatura odwodnieniowa:
a)
Zasuwy kołnierzowe klinowe fig.- 043;
b)
zawory grzybkowe z korpusem staliwnym np. fig.- 218;
MAŁAPANEW Ozimek , ZETKAMA, FA „GŁUCHOŁAZY”.
4) Armatura odpowietrzająca (spinki):
a) Zawory kulowe do wspawania:
DZT BROEN, NAVAL, VEXVE.
b) Zawory grzybkowe kołnierzowe PN25 i PN16
ZETKAMA, FA „GŁUCHOŁAZY”.
Lista referencyjna osprzętu instalacji sygnalizacyjno alarmowej Firmy BRANDES:
•
•
•
•
łączniki zaciskowe
rurka termokurczliwa
skuwka kabla
podstawka dystansowa
•
przedłużacz
•
przedłużacz
•
łącze masowe
•
•
•
•
puszka końcowa
puszka pomiarowa
puszka pomiarowa
Lokalizator stacjonarny
BS-QU (do łączenia przewodów pomiarowych)
BS-SRA (do wodoszczelnego izolowania miejsc połączeń przewodów)
BS-STK (do zakuwania końcówek kabla)
BS-AH (do właściwego pozycjonowania przewodów względem rury
przewodowej )
BS-SL2 (izolacja koloru czerwonego- do wodoszczelnego wyprowadzenia
pętli pomiarowej z pod end-kapu)
BS-SL4 (izolacja koloru czarnego – do odpornego na wysoką temperaturę
łączenia masy z puszkami końcowymi BS-AD)
BS-RFA (do wytworzenia niezawodnego połączenia elektr. masy rury
z urządzeniem kontrolnym)
BS-AD (do okablowania zewnętrznego w tym przedłużaczy BS-SL2)
BS-MD1 (umożliwia podłączenie przyrządu pomiarowego – 1 pętla)
BS-MD2 (umożliwia podłączenie przyrządu pomiarowego – 2 pętle)
BS-305 (do stałego nadzoru i automatycznej lokalizacji zawilgoceń
izolacji rur o max. dł. 2 x 1000 m
Poniżej przykładowe zestawienie instalacji sygnalizacji alarmowej w formie tabeli.
Elementy sygnalizacji alarmowej – system BRANDES
Puszka przyłączeniowa
typ BS-AD
szt.
1
Kabel przedłużający dwużyłowy
typ BS-SL2
mb.
4,0
Tulejka (łącznik) zaciskowa
typ BS-QU
szt.
8
Skuwka kabla
6.10 Koszulka (rurka) termokurczliwa
6.11 Podstawka dystansowa
typ BS-STK
typ BS-SRA
szt.
szt.
8
8
typ BS-AH
szt.
4
6.12 Taśma papierowa o szer. 25mm do mocowania podstawek
dystansowych
-
szt.
1
6.6
6.7
6.8
6.9
21
IO – TPP/03/2013
22
IO – TPP/03/2013
23
IO – TPP/03/2013
24
IO – TPP/03/2013
ZAŁĄCZNIK Nr 3
Wymagania archiwalne dla projektów technicznych, opracowań (koncepcji)
przedkładanych w LPEC Sp. z o.o.
Wymagania archiwalne dla opracowań dokumentacji projektowych:
1. kategoria archiwalna „A” - wszystkie projekty sieci ciepłowniczej i jej elementów
towarzyszących, jak też innego typu opracowania (koncepcje) które są związane z siecią
ciepłowniczą:
•
dokumentacja musi być trwałe scalona (zszyta), zszycie dokumentu nie może zawierać
elementów metalowych;
•
wszystkie zapisane strony opisowe muszą być kolejno ponumerowane wraz ze stroną
tytułową i załącznikami;
•
wszystkie załączniki należy wpiąć za częścią opisową a przed częścią rysunkową
projektu;
•
część graficzną w postaci map, rysunków, schematów należy ponumerować osobną
numeracją;
•
numerację stron, arkuszy, rysunków należy zawrzeć w spisie zawartości
zamieszczonym na początku opracowania.
2. kategoria archiwalna „B10” - wszystkie projekty (opracowania) węzłów cieplnych i
instalacji grzewczych:
•
dokumentacja musi być trwałe scalona (zszyta);
•
dokumentacja musi zawierać spis zawartości zamieszczonym na początku
opracowania.
25