u140zal1_PROGNOZA - BIP

Transkrypt

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA
NA ŚRODOWISKO
PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY NEKLA
NA LATA 2012-2015 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2016-2019
Załącznik do Uchwały nr XIX/140/2012
Rady Miejskiej Gminy Nekla z dnia 25 października 2012 r.
w sprawie: uchwalenia
Programu ochrony środowiska Miasta i Gminy Nekla
na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019
oraz prognozy oddziaływania na środowisko
ł
ul. Westerplatte 19/6
62-030 Luboń
NIP: 775-234-57-51
REGON: 301484864
Kierownik projektu:
Arnold Bernaciak
[email protected]
Autorzy:
Arnold Bernaciak
Anna Bernaciak
Monika Hejna
Współpraca:
Elżbieta Narożna-Chromińska, Urząd Miasta i Gminy Nekla
Grażyna Sodkiewicz, Urząd Miasta i Gminy Nekla
Projekt okładki:
Anna Bernaciak
Zdjęcie na okładce
Anna Bernaciak
Nekla, wrzesień 2012
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie
1.
STRONA
5
Cel i zakres prognozy
5
Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy
6
Program ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą
na lata 2016-2019 – charakterystyka dokumentu
10
1.1. Zawartość i główne cele projektowanego dokumentu
10
1.2. Powiązania programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 20122015 z perspektywą na lata 2016-2019 z innymi dokumentami
16
1.3. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu
międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym oraz ich wpływ na
program ochrony środowiska Gminy Nekla
29
Środowisko Przyrodnicze Gminy Nekla oraz jego potencjalne zmiany w
przypadku braku realizacji Programu ochrony środowiska na lata
41
2.1. Gmina Nekla – położenie, klimat, krajobraz
41
2.2. Geologia i zasoby geologiczne
43
2.3. Gleby i powierzchnia ziemi
44
2.4. Zasoby wodne
45
2.5. Powietrze atmosferyczne
48
2.6. Klimat akustyczny
50
2.7. Żywe zasoby przyrody
52
3.
Istniejące problemy ochrony środowiska
56
4.
Przewidywane znaczące oddziaływania na cele, przedmiot i integralność
obszarów Natura 2000 oraz na pozostałe obszary i obiekty chronione
62
5.
Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko
78
5.1. Przewidywane oddziaływania na bioróżnorodność
78
5.2. Wpływ podejmowanych działań na ludzi
79
5.3. Oddziaływanie na zwierzęta
81
5.4. Oddziaływanie na rośliny
82
5.5. Wpływ realizacji programu na wody
83
5.6. Wpływ realizacji programu na powietrze
84
5.7. Spodziewane oddziaływanie na powierzchnię ziemi
85
5.8. Oddziaływanie programu na krajobraz
86
5.9. Oddziaływanie programu na klimat, zasoby naturalne, zabytki i dobra
materialne
87
2.
6.
Oddziaływania transgraniczne
97
7.
Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko
97
8.
Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym
dokumencie
99
9.
Metody analizy przewidywanych skutków realizacji programu
99
10. Streszczenie w języku niespecjalistycznym
101
11. Spisy rzeczy
105
Materiały źródłowe
105
Spis tabel
107
Spis rycin
107
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY NEKLA
WPROWADZENIE
CEL I ZAKRES PROGNOZY
Przedmiotem prognozy oddziaływania na środowisko jest Program ochrony
środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, który
opracowany został zgodnie z wymaganiami ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia
27 kwietnia 2001 r. (tj. Dz. U. z 2008 r. nr 25, poz. 150, ze zm.). Nadrzędnym celem
opracowania jest identyfikacja potencjalnych oddziaływań na środowisko będących
wynikiem realizacji celów i zadań zawartych w Programie. Cele szczegółowe sprowadzają się
do oceny natężenia powyższych oddziaływań, ich rozłożenia w czasie a także określenia czy
w dokumencie w odpowiedni sposób zostały uwzględnione interesy środowiska
przyrodniczego i kulturowego oraz zasady zrównoważonego rozwoju. Wnioski z powyższych
analiz mogą okazać się przydatnym narzędziem w procesie decyzyjnym a także podczas
weryfikacji koncepcji dalszego rozwoju Gminy.
Zgodnie z zapisami ustawy Prawo ochrony środowisko w Programie ochrony
środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 określone
zostały: priorytety ekologiczne, cele i zadania środowiskowe, harmonogramy realizacji zadań
oraz środki niezbędne do osiągnięcia celów. Ponadto dokument zawiera zdefiniowaną
politykę środowiskową Gminy Nekla oraz opis stanu docelowego, jaki zamierza się osiągnąć
poprzez realizację Programu (wizja). Przedstawiono również system monitoringu i oceny
realizacji Programu.
Program ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata
2016-2019 opracowany został na podstawie diagnozy aktualnego stanu środowiska. Zawarta
jest ona przede wszystkim w dokumencie pt. Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe na
potrzeby zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego,
które przygotowane zostało w Gminie w roku 2010. Dokument ten, opracowany w oparciu o
w oparciu o zapisy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 roku w
sprawie opracowań ekofizjograficznych oraz ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo
ochrony środowiska, obejmuje: rozpoznanie, charakterystykę i diagnozę stanu i
funkcjonowania środowiska, a także wstępną prognozę zmian w nim zachodzących, ocenę
jego przydatności oraz określenie lokalnych uwarunkowań fizjograficznych. Tym samym
diagnoza stanu środowiska umieszczona w pierwszej części Programu ochrony środowiska
Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 ma charakter uzupełniający
względem powołanego opracowania. W rozdziale zatytułowanym „Środowisko przyrodnicze
Gminy Nekla” stan środowiska opisano w następujących blokach tematycznych: Gmina Nekla
– położenie, klimat, krajobraz; geologia i zasoby geologiczne; gospodarcze wykorzystanie
gleb; zasoby wodne i ochrona wód; gospodarka wodno-ściekowa, ochrona powietrza
atmosferycznego i zabezpieczenie przed hałasem; żywe zasoby przyrody i ich ochrona;
edukacja ekologiczna, gospodarka odpadami, nakłady finansowe na ochronę środowiska.
Każdorazowo
poszczególne
elementy
diagnozy
podsumowano
zestawieniem
5
najważniejszych, aktualnych problemów środowiskowych Gminy, stanowiących podstawę
podejmowanych działań w zakresie ochrony środowiska. Dodatkowo jako ostatni element
diagnozy przedstawiono zestawienie wszystkich aktualnych problemów środowiskowych i
działań na rzecz ich eliminacji zaplanowanych w ramach przyjętego Programu. Problemy te
opisano w rozdziale zatytułowanym „Aspekty środowiskowe Gminy Nekla”.
Przygotowując Program wykorzystano dane pierwotne pochodzące zarówno
z dokumentów gminnych, jak również z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu
Statystycznego, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu oraz Głównej
Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Poznaniu. Wykorzystano także informacje
dotyczące stanu środowiska i jego ochrony znajdujące się w innych dokumentach gminnych.
Najważniejsze z nich, to:
 Program ochrony środowiska dla Gminy Nekla na lata 2008-2011,
 Gminny Plan gospodarki odpadami,
 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Nekla
(tekst ujednolicony),
 Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Nekla.
Wykorzystano również szereg opracowań, planów, programów i strategii innych
jednostek administracji publicznej. Wśród nich wymienić należy:
 Krajowy Program Zwiększania Lesistości, Warszawa 2003,
 Plan gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata 2008-2011
z perspektywą na lata 2012-2019. Aktualizacja, Poznań 2008,
 Aktualizacja planu gospodarki odpadami powiatu wrzesińskiego wraz z załącznikiem –
Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu powiatu wrzesińskiego,
Września 2009,
 Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego Uchwała
nr XLVI/690/10 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 26 kwietnia 2010 r.,
 Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016,
 Aktualizacja Programu ochrony środowiska dla powiatu wrzesińskiego, Września 2009,
 Program ochrony środowiska województwa wielkopolskiego do 2020 roku,
 Plan rozwoju lokalnego powiatu wrzesińskiego na lata 2007-2013, Września 2007.
Przy opracowywaniu programu skorzystano również z wielu opracowań naukowych,
Wśród nich znalazły się prace należące do kanonu nauk geograficznych i biologicznych, takich
autorów jak: J. Kondracki, J.M. Matuszkiewicz czy A. Choiński.
METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY
Przy opracowywaniu niniejszej prognozy wzięto pod uwagę wytyczne przedstawione
przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu oraz Wielkopolskiego
Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Prognozę oddziaływania na
środowisko przeprowadzono zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 3 października 2008 r.
6
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. nr 199, poz. 1227,
ze zm.). Prognoza oddziaływania na środowisko Programu ochrony środowiska Gminy Nekla
na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 zawiera:
 informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego
powiązaniach z innymi dokumentami,
 informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy,
 propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji projektowanego
dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzenia,
 informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko,
 streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym.
Przedstawiona poniżej prognoza wpływu na środowisko określa, analizuje i ocenia:
 istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku
realizacji projektowanego dokumentu,
 stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem,
 istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji
projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających
ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody,
 cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym
i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby,
w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas
opracowywania dokumentu,
 przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie,
wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe
i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura
2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na:
różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi,
krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne z uwzględnieniem
zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te
elementy.
Dokument przedstawia również:
 rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji
projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru
Natura 2000 oraz integralność tego obszaru,
 biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony
obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru - rozwiązania alternatywne do
rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru
oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku
7
rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających
z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.
Metodykę opracowania niniejszej prognozy oparto na dotychczasowym dorobku
wiedzy oraz instrumentach wypracowanych w tym zakresie. Istotne znaczenie miały
publikacje przedstawiane na łamach czasopism: Problemy ocen środowiskowych, Ekonomia
i środowisko oraz Biuletyn Komisji ds. ocen oddziaływania na środowisko. Szczególnie
pomocne okazały się publikacje takich autorów, jak: A. Tyszecki, W. Lenart, J. ZatorskaSadurska i M. Kistowski. Posiłkowano się opisami prognoz oddziaływania na środowisko, ich
omówieniami i propozycjami instrumentów przedstawianymi na łamach powyższych
czasopism.
Prognozę oddziaływania na środowisko Gminy Nekla na lata 2012-2015
z perspektywą na lata 2016-2019 przedstawiono zarówno w sposób tabelaryczny, jak
i w sposób opisowy. Główny element prognozy stanowią dwie tabele oraz towarzyszące im
opisy:
 Przewidywany wpływ realizacji Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 20122015 z perspektywą na lata 2016-2019 na cele, przedmiot ochrony i integralność obszaru
Natura 2000,
 Przewidywany wpływ realizacji Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 20122015 z perspektywą na lata 2016-2019 na środowisko.
Tab. 1. Skala bonitacyjna określająca kierunek i siłę oddziaływań
SYMBOL
OPIS ODDZIAŁYWANIA
++
Znaczące korzystne oddziaływania
+
Słabe korzystne oddziaływania
+?
++/- -
Przypuszczalnie korzystne oddziaływania – niemożliwe do jednoznacznego określenia
Znaczące zmienne oddziaływania
+/-
Słabe zmienne oddziaływania
--
Znaczące niekorzystne oddziaływania
-
Słabe niekorzystne oddziaływania
-?
Przypuszczalnie niekorzystne oddziaływania – niemożliwe do jednoznacznego
określenia
0
Brak oddziaływania
Źródło: M. Kistowski, Metody sporządzania strategicznych ocen oddziaływania na środowisko przyrodnicze (na
przykładzie prognoz wpływu na środowisko projektów programu rozwoju i planu zagospodarowania
przestrzennego województwa pomorskiego), w: Problemy ocen środowiskowych 2 (21), 2003, s.27, zmienione.
Oceny oddziaływania dokonano z podziałem na dwie fazy realizacji danego
przedsięwzięcia: fazę realizacji i eksploatacji. Faza realizacji obejmuje okres rzeczywistego
wykonywania danego działania (budowa, proces użyczania pojemników na odpady,
8
organizacja konkursu). Faza eksploatacji to okres korzystania z efektów danego
przedsięwzięcia (korzystanie z systemy kanalizacji, korzystanie z pojemników na odpady,
rozprzestrzenienie się wiedzy zdobytej w ramach konkursu).
Do oceny kierunku i siły oddziaływań w poszczególnych fazach posłużono się
odpowiednią skalą bonitacyjną (tab. 1).
Ponadto, zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko, wszystkie oddziaływania poddano analizie, czy mają one
charakter bezpośredni (B) czy pośredni (P) oraz czy są to oddziaływania wtórne (W) czy
skumulowane (S). Określono, czy oddziaływania mają charakter krótkoterminowy (K),
średnioterminowy (R), czy długoterminowy (D). Wzięto również pod uwagę, czy są to
oddziaływania stałe (T), czy chwilowe (C).
Do oceny stanu środowiska wykorzystano aktualne dane, pochodzące przede
wszystkim z państwowego monitoringu środowiska prowadzonego przez WIOŚ w Poznaniu.
W przypadku braku aktualnych danych, lub ich niedostępności, wykorzystano najnowsze,
dostępne dane.
9
1. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY NEKLA NA LATA
2012-2015 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2016-2019
CHARAKTERYSTYKA DOKUMENTU
1.1. ZAWARTOŚĆ I GŁÓWNE CELE PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
Podstawę działań prowadzonych przez i Gminę Nekla w zakresie ochrony środowiska
stanowi polityka środowiskowa Gminy. Wyraża ona najważniejsze zasady oraz określa
główne obszary zainteresowania władz Gminy w zakresie ochrony środowiska oraz wskazuje
na strategiczne cele, jakie Gmina zamierza osiągnąć w kilkuletniej perspektywie (ryc.1).
Interesujące pod względem przyrodniczym i korzystnie położone tereny Gminy Nekla
stanowią atrakcyjne miejsce zamieszkania i wypoczynku. Władze Gminy, dążąc do zachowania
występującego na jej obszarze typowego, wielkopolskiego krajobrazu rolniczo-leśnego,
zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańców oraz wpierając harmonijne
funkcjonowanie lokalnej aktywności gospodarczej, osadnictwa i rozbudowanej sieci transportowej,
przyjmują niniejszą Politykę środowiskową.
Kierując się konstytucyjną zasadą zrównoważonego rozwoju, integrujemy podejmowane
działania samorządowe, gospodarcze i społeczne, łącząc je z dążeniem do zachowania równowagi
przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych. Mamy świadomość
konieczności zachowania posiadanych zasobów w jak najlepszym stanie dla potrzeb obecnego
i przyszłych pokoleń. W tym celu angażujemy naszą aktywność w pięciu podstawowych obszarach:
- Optymalizacji gospodarowania wodami i ochrony wód
- Modernizacji systemu gospodarki odpadowej
- Utrzymania estetyki krajobrazu i ochrony żywych zasobów przyrody
- Ochrony powietrza atmosferycznego
- Podnoszenia świadomości ekologicznej mieszkańców.
Treść niniejszej Polityki stanowi wyznacznik funkcjonowania wszystkich jednostek
organizacyjnych Urzędu Gminy Nekla podmiotów podległych. Została przekazana wszystkim
zainteresowanym podmiotom oraz udostępniona publicznie społeczności gminnej.
Karol Balicki
Burmistrz Miasta i Gminy Nekla
Nekla, 25 maja 2012 r.
Ryc. 1. Polityka środowiskowa Gminy Nekla
Źródło: Program ochrony środowiska Gminy Nekla
Podstawową zasadą, na którą w tekście polityki środowiskowej zwracają uwagę Władze
Gminy jest zasada zrównoważonego rozwoju. Działania podejmowane przez Władze
10
w zakresie ochrony środowiska koncentrują się na ochronie zasobów wodnych, modernizacji
systemu gospodarki odpadowej, utrzymaniu estetyki krajobrazu i ochronie żywych zasobów
przyrody, ochronie powietrza oraz podnoszeniu świadomości ekologicznej mieszkańców.
Realizacja polityki środowiskowej Gminy Nekla powinna doprowadzić do stanu opisanego w
wizji (ryc.2).
Gmina Nekla jest atrakcyjnym terenem mieszkaniowym i turystycznym w bezpośrednim
sąsiedztwie aglomeracji poznańskiej. Władze Gminy aktywnie łączą działania na rzecz ochrony i
podniesienia jakości środowiska z rozwojem gospodarczym i społecznym.
Nowe obszary przeznaczone pod zabudowę oraz liczne miejscowości na terenie Gminy
wyposażone są w sieć wodociągową, zbiorczą sieć kanalizacyjną oraz indywidualne systemy
oczyszczania ścieków. Znacząco zmniejsza to presję szkodliwych związków biogennych na wody
powierzchniowe i podziemne oraz gleby na terenie Gminy. Ich stan ulega systematycznej poprawie,
co przyczynia się do podniesienia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańców.
W wyniku budowy nowych szlaków komunikacyjnych oraz przebudowy lub remontów
istniejących, systematycznie poprawia się dostępność komunikacyjna poszczególnych miejscowości
na terenie Gminy. Nowe obszary przeznaczane pod zabudowę posiadają utwardzone drogi
dojazdowe, co podnosi ich atrakcyjność i wpływa na komfort życia mieszkańców. Inwestycje
termomodernizacyjne budynków gminnych oraz modernizacje kotłowni, a także udział Gminy w
realizacji programu usuwania pokryć azbestowych przyczyniły się do poprawy stanu powietrza
atmosferycznego. Także budowa sieci gazowej i liczne inwestycje drogowe ograniczyły emisję
szkodliwych pyłów i gazów do atmosfery.
Wybudowany szlak rowerowy oraz zadbane skwery i zieleńce w Gminie podnoszą jej
atrakcyjność turystyczną. Kompleksy lasów wodochronnych w jej północnej części oraz tereny
zielone w miejscowościach są systematycznie monitorowane pod kątem gromadzenia odpadów.
Nielegalne składowiska są zabezpieczane i likwidowane, a pasy zieleni wzdłuż dróg gminnych
systematycznie sprzątane. Wpływa to na wizerunek Gminy, które postrzegane są jako tereny
zadbane i estetyczne.
Władze lokalne aktywnie uczestniczą w inicjatywach ekologicznych podejmowanych przez
palcówki edukacyjne na terenie Gminy. Liczne konkursy, akcje edukacyjne, projekty ekologiczne i
wycieczki przyczyniają się do zwiększenia poziomu świadomości ekologicznej, szczególnie
najmłodszych mieszkańców Gminy.
Ryc. 2. Wizja stanu środowiska i jego ochrony w Gminie Nekla
Źródło: Program ochrony środowiska Gminy Nekla
na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019.
Pożądany, docelowy stan środowiska na terenie Gminy Nekla charakteryzuje się
podniesionym poziomem bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańców i poprawą
parametrów środowiskowych. Realizacja zadań z zakresu rozbudowy i modernizacji systemu
11
gospodarki wodno-ściekowej wpłynie n poprawę stanu wód powierzchniowych na terenie
Gminy i ograniczy presję wywieraną na gleby i zasoby wód podziemnych. Zadania związane
z modernizacją i rozbudową sieci drogowej, a także inwestycje termomodernizacyjne
i dofinansowanie usuwania pokryć azbestowych powinny doprowadzić do podniesienia
jakości powietrza atmosferycznego i ograniczyć lokalną emisję szkodliwych pyłów i gazów.
Także dzięki prowadzonym inwestycjom w zakresie rozbudowy sieci gazowej oczekuje się
zmniejszenia poziomu presji systemu społeczno-gospodarczego Gminy na powietrze.
Jednocześnie oczekuje się poprawy estetyki Gminy i lepszego zagospodarowania terenów
zielonych w jej granicach administracyjnych. Skuteczne postępowanie z bezdomnymi
zwierzętami ma przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa mieszkańców i ochrony żywych
zasobów przyrody.
Polityka środowiskowa Gminy wraz z wizją stanu środowiska i jego ochrony stanowią
zapis tzw. teorii zamiany – przedstawiają „co” i na podstawie „czego” zamierza się osiągnąć.
W Gminie Nekla w przedmiotowym zakresie nastąpi zmiana, która wyrażona jest w wizji.
Gwarantem osiągnięcia tego stanu jest zdefiniowana i realizowana za pomocą konkretnych
celów i zadań polityka środowiskowa.
Główne cele środowiskowe Gminy określone zostały w pięciu obszarach
priorytetowych (priorytety):
1. Optymalizacji gospodarowania wodami i ochrony wód
2. Modernizacji systemu gospodarki odpadowej
3. Utrzymania estetyki krajobrazu i ochrony żywych zasobów przyrody
4. Ochrony powietrza atmosferycznego
5. Podnoszenia świadomości ekologicznej mieszkańców.
Ustanowienie priorytetu „Optymalizacja gospodarowania wodami i ochrona wód”
związane było przede wszystkim z występującymi w granicach administracyjnych Gminy
zasobami wód powierzchniowych i podziemnych. Położenie w zasięgu dopływów Warty –
Maskawy, Wrześnicy i Cybiny oraz w obrębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych
Wielkopolska Dolina Kopalna wymagają przywiązania szczególnej uwagi do relacji systemu
społeczno-gospodarczego Gminy z ekosystemami wodnymi. Na terenie Gminy występują
także górne źródliskowe odcinki rzek (Maskawa) a pierwszy poziom wód gruntowych zalega
stosunkowo płytko. Zwiększa to dodatkowo wrażliwość zasobów wodnych na presję. Także
stopień skanalizowania Gminy i aktualny sposób funkcjonowania gospodarki ściekowej na jej
terenie wymagają uporządkowania i doposażenia w niezbędne elementy infrastruktury.
Pozwoli to na wyeliminowanie nadmiernej presji związków biogennych na zasoby wodne
w Gminie. Realizacja zadań w tym obszarze pozwala oczekiwać zarówno korzyści natury
przyrodniczej (poprawa jakości wód, zabezpieczenie najcenniejszych ekosystemów) jak
i społecznej (podniesienie jakości życia mieszkańców, poprawa bezpieczeństwa
ekologicznego). Rozwiązania wymagają przede wszystkim problemy związane
z niewłaściwym postępowaniem ze ściekami bytowymi (wywóz ścieków na pola,
odprowadzanie do rowów i cieków) oraz niewłaściwym stanem przydomowych zbiorników
bezodpływowych. Istotne znaczenie ma także presja na zasoby wodne związana z chemizacją
12
rolnictwa i hodowlą, spływy powierzchniowe z pól oraz niewłaściwe magazynowanie
gnojowicy i obornika.
W ramach priorytetu „Optymalizacja gospodarowania wodami i ochrona wód”
ustanowione zostały trzy cele środowiskowe:
1. Przywrócenie dobrego stanu wód powierzchniowych na terenie całej Gminy,
2. Ograniczenie presji związków biogennych i zanieczyszczeń chemicznych na zasoby wód
podziemnych,
3. Zmniejszenie poziomu zrzutu azotu i fosforu do środowiska, szczególnie w południowej
i środkowej części Gminy.
Modernizacja systemu gospodarki odpadowej stanowi przedmiot drugiego
z wyróżnionych priorytetów. Realizacja działań w tym zakresie powinna prowadzić do
podniesienia jakości życia mieszkańców, poprawy estetyki Gminy i wywiązania się ze
wszystkich wymagań nałożonych na władze lokalne przez obowiązujące ustawodawstwo
i przepisy prawa w zakresie gospodarki odpadowej. Podjęcie działań w ramach tego
priorytetu pozwoli rozwiązać ujawniające się problemy, do których w szczególności należą:
wyrzucanie odpadów w miejscach do tego nieprzeznaczonych, szczególnie wzdłuż szlaków
komunikacyjnych, spalanie odpadów w piecach gospodarstw domowych a także
występowanie na terenie Gminy pokryć azbestowych. Główne działania realizowane w
ramach tego priorytetu koncentrować się będą wokół okresowego monitorowania
i sprzątania miejsc szczególnie narażonych na zaśmiecanie, realizacji programu suwania
azbestu, prowadzenia edukacji ekologicznej w zakresie właściwego postępowania
z odpadami oraz dostosowaniu systemu gospodarowania odpadami na terenie Gminy do
aktualnych przepisów prawnych. W obszarze wyróżniono następujące cele:
1. Systematyczne eliminowanie miejsc nielegalnego gromadzenia odpadów i ograniczanie
ich negatywnego oddziaływania na pokrywę glebową oraz wody na terenie Gminy,
2. Intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania odpadów
i ich preselekcję w gospodarstwach domowych,
3. Wspieranie likwidacji pokryć azbestowych i minimalizowanie ich potencjalnego
negatywnego oddziaływania na zdrowie mieszkańców i jakość powietrza
atmosferycznego na terenie Gminy,
4. Eliminowanie uciążliwości związanych z niewłaściwym postępowaniem z odpadami przez
mieszkańców i osoby przyjeżdżające na teren Gminy1.
Trzeci z wyróżnionych priorytetów to „Utrzymanie estetyki krajobrazu i ochrona
żywych zasobów przyrody”. Występujący na terenie Gminy tradycyjny wielkopolski krajobraz
rolniczo-leśny narażony jest na presję związaną z rozprzestrzenianiem się zabudowy
mieszkalnej oraz budową ferm wiatraków. Istotne znaczenie w ogóle przekształceń mają
także duże szlaki komunikacyjne przebiegające przez teren Gminy w układzie
równoleżnikowym – droga krajowa nr 92 oraz autostrada A-2. W efekcie ograniczone zostają
1
W niniejszym opracowaniu uciążliwość dla środowiska rozumiana jest jako negatywne oddziaływanie systemu
społeczno-gospodarczego na otoczenie przyrodnicze, którego intensywność pozostaje w granicach odporności
środowiska.
13
walory krajobrazowe i naturalne układy przestrzenne, a wprowadzone zmiany mają
charakter trwały. W celu ograniczenia dalszych przekształceń na obszarach istotnych
przyrodniczo lub krajobrazowo Gmina koncentruje swoje działania na odpowiednim
kształtowaniu dokumentów planistycznych z zakresu zagospodarowania przestrzennego –
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego oraz decyzji administracyjnych. Ponadto na terenie
Gminy narażone na potencjalną presję są także żywe zasoby przyrody. Zjawisko to wiąże się
z prowadzoną na terenie Gminy hodowlą norek, porzucaniem psów przez właścicieli oraz
sezonowym procederem wypalania traw. W celu eliminacji tych negatywnych zjawisk Gmina
Nekla podejmuje działania związane z realizacją programu opieki nad zwierzętami
bezdomnymi, prowadzeniem edukacji ekologicznej mieszkańców oraz wykonuje bieżące
interwencje. Skuteczna realizacja tych zadań przyczynia się do osiągania następujących
celów wyznaczonych w tym obszarze:
1. Zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego ludzi i zwierząt poprzez utrzymanie
skuteczności w zakresie postępowania z bezdomnymi zwierzętami na terenie Gminy,
2. Właściwe kształtowanie kierunków aktywności budowlanej i inwestycyjnej na terenie
Gminy w celu ograniczenia presji na krajobraz naturalny,
3. Podniesienie estetyki i jakości zagospodarowania terenów zielonych w granicach
administracyjnych Gminy.
Kolejnym priorytetem jest „Ochrona powietrza atmosferycznego”. Najważniejszymi
problemami, które przyczyniły się do jego wyróżnienia są emitowane na terenie Gminy
zanieczyszczenia i zapachy. Najistotniejsze znaczenie mają szkodliwe pyły i gazy pochodzące
z emisji ze środków transportu oraz sezonowo, ze spalania odpadów w piecach gospodarstw
domowych. Także spalanie odpadów i części roślin bezpośrednio na powierzchni ziemi oraz
wypalanie zbiorowisk trawiastych negatywnie wpływają na klimat aerosanitarny Gminy. Na
W miejscowości Gierłatowo dodatkowo występują nieprzyjemne zapachy pochodzące
z funkcjonującej na jej terenie fermy kur. Główne działania Gminy w zakresie tego priorytetu
koncentrują się wokół modernizacji źródeł ciepła w budynkach gminnych, budowie sieci
gazowej na terenie Gminy oraz na działaniach inwestycyjnych usprawniających ruch
i eliminujących jego natężenie. W efekcie spodziewane jest osiągnięcie poprawy w zakresie
stanu powietrza atmosferycznego na terenie Gminy i znaczne ograniczenie presji
pochodzącej z tzw. niskiej emisji. W ramach tego priorytetu wyróżniono cztery cele:
1. Poprawa warunków zdrowotnych wszystkich mieszkańców Gminy poprzez osiągnięcie i
utrzymanie standardów jakości powietrza,
2. Ograniczenie presji transportu na powietrze atmosferyczne poprzez działania
modernizacyjne i promocję alternatywnych źródeł transportu,
3. Eliminacja szkodliwego oddziaływania przestarzałych źródeł ciepła oraz optymalizacja
zużycia energii cieplnej w budynkach gminnych,
4. Ochrona mieszkańców Gminy przed hałasem obniżającym jakość życia, szczególnie
wzdłuż szlaków komunikacyjnych.
14
Piątym priorytetem jest „Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców”.
Działania w tym obszarze mają na celu wykształcanie pozytywnych postaw i nawyków wśród
mieszkańców Gminy oraz ich aktywizację na rzecz ochrony środowiska. W ramach tego
priorytetu działania Gminy koncentrują się wokół współudziału w cyklicznych akcjach
i imprezach oraz udzielania dofinansowań i promowania działalności proekologicznej szkół
i przedszkoli w materiałach promocyjnych Gminy. Istotne znaczenie ma także aktywna
działalność placówek edukacyjnych na terenie Gminy. Uczestniczą w ogólnopolskich akcjach
ekologicznych, współpracują z jednostkami i organizacjami zajmującymi się ochroną
środowiska, realizują liczne projekty i konkursy. W efekcie spodziewać się można
systematycznego podnoszenia świadomości ekologicznej, szczególnie najmłodszych
mieszkańców Gminy. Wykształcone postawy i nawyki mogą zastać trwale wykorzystane
w dalszym postępowaniu. W obszarze tym ustanowione zostały cztery cele:
1. Podniesienie wiedzy dzieci i młodzieży o walorach i zasobach przyrodniczych Gminy,
2. Doskonalenie nawyków prośrodowiskowych wśród mieszkańców Gminy (np.
podniesienie skuteczności w zakresie selektywnego gromadzenia odpadów)
3. Wykształcenie u mieszkańców Gminy postaw i nawyków proekologicznych oraz poczucia
odpowiedzialności za stan środowiska,
4. Systematyczne eliminowanie negatywnych zachowań mieszkańców Gminy w zakresie
korzystania ze środowiska (np. porzucanie odpadów w miejscach do tego
nieprzeznaczonych, odprowadzanie nieoczyszczonych ścieków bezpośrednio do wód
i gleby, spalanie odpadów w paleniskach domowych, spalanie odpadów na powierzchni
ziemi).
Osiągnięciu postawionych celów służą zadania środowiskowe. W ramach priorytetów
wyróżniono następującą ich liczbę: priorytet 1 – 11, priorytet 2 – 9, priorytet 3 – 5, priorytet
4 – 27, priorytet 5 – 17.
Wszystkie zadania środowiskowe podejmowane na terenie Gminy podzielono,
zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Środowiska, na własne i koordynowane2. Przypisano im
odpowiednio oznaczenia „W” i „K”. Zadania własne to te, które realizowane są przez Gminę,
na jej koszt i odpowiedzialność. Z kolei zadania koordynowane prowadzone są na terenie
Gminy przez niezależne jednostki. Gmina nie ma wpływu na poziom ich realizacji,
przeznaczane nakłady i osiągane efekty. W Programie odnotowuje się jedynie fakt ich
realizacji.
Wszystkie zadania własne podzielono na trzy grupy: podstawowe (P), optymalne (O)
i maksymalne (M). Zadania podstawowe to takie, których realizacja zastała już przesądzona
w sposób formalny: dokonano odpowiednich zapisów w budżecie Gminy, uzyskano
zewnętrzne dofinansowanie, podpisano stosowne umowy lub wprowadzono do obowiązków
pracowników Urzędu Gminy Nekla. Zadania optymalne to takie, które prawdopodobnie będą
realizowane, ale na razie nie zostały spełnione wszystkie wymagania formalne, tudzież nie
zostały zapewnione odpowiednie środki na ich realizację. To również te zadania, które mają
2
Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnymi lokalnym, Ministerstwo Środowiska,
Warszawa 2002.
15
niższe znaczenie i w przypadku braku środków finansowych mogą nie zostać zrealizowane. Z
kolei zadania maksymalne to takie, których realizacja określona została na końcową fazę
bieżącego okresu planistycznego. Prawdopodobieństwo ich realizacji zależy od wielu
czynników trudnych do przewidzenia na etapie przygotowywania niniejszego programu. Do
czynników tych należą m.in. sytuacja polityczna i wynikające z niej priorytety inwestycyjne,
dostępne technologie i ich ceny, czy klimat społeczny. Do grupy zadań maksymalnych należą
również te, które planowane są do wykonania w najbliższym czasie, jednakże mają one
stosunkowo małe znaczenie. W pierwszej kolejności środki zostaną zabezpieczone na
zadania podstawowe, w drugiej na optymalne, a dopiero w trzeciej na maksymalne.
Do każdego zadania przypisano jednostkę koordynującą realizację danego zadania.
W przypadku zadań własnych podano również wielkość nakładów przeznaczonych na ich
realizację oraz określono źródła jego finansowania. Przy każdym zadaniu zasygnalizowano
jego zgodność wewnętrzną i zewnętrzną. Zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku
podano dokument oraz jego część, z którym zgodne jest dane zadanie. Zapisu dokumentów
dokonano w sposób hasłowy (np. SUiKZP1 – Studium Uwarunkowań i Kierunków
Zagospodarowania Przestrzennego, rozdział 1; PEP 4.4.3 – Polityka ekologiczna państwa,
rozdział 4, podrozdział 4.3). Harmonogram realizacji zadań określono z dokładnością co do
roku.
Wszystkie cele i zadania środowiskowe oraz opisujące je priorytety przedstawiono
w zbiorczych tabelach, oddzielnych dla każdego priorytetu.
1.2.
POWIĄZANIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY NEKLA NA
LATA 2012-2015 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2016-2019 Z INNYMI
DOKUMENTAMI
2016-2019 powiązany jest z szeregiem innych dokumentów – zarówno wewnętrznych
(gminnych), jak i zewnętrznych (dokumentów innych jednostek administracji rządowej
i samorządowej).
Podstawowymi dokumentami gminnymi określającymi uwarunkowania Programu
ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 są:
strategia i plan rozwoju lokalnego Gminy Nekla. Ponadto bardzo ważną rolę pełni Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy. Dokument ten w
związku ze zmianami dla obszarów w sąsiedztwie autostrady A-2 przebiegającej w środkowej
części Gminy został ujednolicony i zawiera zmiany wprowadzone w latach 2009 i 2010.
Dodatkowo istotnym dokumentem powiązanym ze studium w kontekście ochrony
środowiska jest przygotowane na potrzeby jego zmiany Opracowanie ekofizjograficzne
podstawowe, którego szereg zapisów określa kierunki działań w zakresie ochrony
środowiska. Powinny być one realizowane i uwzględnianie przez władze Gminy
w planowanych działaniach inwestycyjnych oraz bieżącej aktywności administracyjnej. Poza
16
tym, o kształcie Programu decydują rozstrzygnięcia miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego oraz postanowienia zawarte w planach inwestycyjnych.
Najważniejsze dokumenty zewnętrzne, wywierające wpływ na kształt Programu
ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, to:
Warszawa 2009,
 Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do roku 2020,
z perspektywą na lata 2012-2019, Poznań 2008,
 Programu ochrony środowiska dla powiatu wrzesińskiego (aktualizacja 2009),
 Planu gospodarki odpadami dla powiatu wrzesińskiego (aktualizacja 2009).
Treści powyższych dokumentów brano pod uwagę przy opracowywaniu
przedmiotowego Programu ochrony środowiska. W istotny sposób wpłynęły one na
ostateczny kształt dokumentu (tab. 2). W harmonogramie realizacji Programu, przy każdym
z zadań podano dokumenty wewnętrzne i zewnętrzne, z którymi jest ono powiązane.
Odpowiednie zapisy znajdują się kolumnach zatytułowanych „zgodność wewnętrzna”
i „zgodność zewnętrzna”.
17
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY NEKLA NA LATA 2012-2015 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2016-2019
Tab. 2. Dokumenty powiązane z Programem ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019
Lp.
Dokument
Rozdział
Zapisy istotne dla Programu ochrony środowiska Gminy Nekla
DOKUMENTY WEWNĘTRZNE
1.
Strategia rozwoju
lokalnego Gminy
Nekla
7. Cele strategiczne
7.1 Cele strategiczne
Zachowanie i odnowa
proekologicznych
środowiska
przyrodniczego
i dziedzictwa
kulturowego
oraz
wspieranie
inicjatyw
 Rewaloryzacja parków podworskich i cennych terenów zielonych.
 Wprowadzenie systemu pełnej segregacji odpadów.
 Uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej.
Rozbudowa, modernizacja infrastruktury technicznej oraz zapewnienie zrównoważonego rozwoju gospodarczego
poprzez promowanie nowoczesnych technologii
 Budowa i modernizacja dróg i chodników.
 Budowa i modernizacja urządzeń do odprowadzania ścieków.
 Budowa i modernizacja urządzeń do zaopatrzenia w wodę i poboru wody.
 Budowa sieci gazowej.
 Rozbudowa sieci elektrycznej.
2.
Studium
uwarunkowań i
kierunków
zagospodarowania
przestrzennego
1. Kierunki zmian
w strukturze
przestrzennej
Gminy oraz w
przeznaczeniu
terenów
1.1. Cele i zadania polityki przestrzennej gminy
Cel: Zachowanie i odnowa środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego oraz wspieranie inicjatyw
proekologicznych
Zadania:
 rewaloryzacja parków podworskich i cennych terenów zielonych;
 tworzenie zaplecza dla aktywnego wypoczynku mieszkańców oraz bazy turystycznej;
 wprowadzenie systemu pełnej segregacji odpadów;
 uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej.
Cel: Tworzenie warunków do szybkiego rozwoju gospodarczego
Zadania:
 udostępnienie terenów pod inwestycje z dobrze rozwiniętą infrastrukturą;
 opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego gminy;
Cel: Rozbudowa, modernizacja infrastruktury technicznej oraz zapewnienie zrównoważonego rozwoju gospodarczego
poprzez promowanie nowoczesnych technologii
18
Zadania:
 budowa i modernizacja dróg i chodników;
 budowa i modernizacja urządzeń do odprowadzania ścieków;
 budowa i modernizacja urządzeń do zaopatrzenia w wodę i poboru wody;
 budowa sieci gazowej;
2.
Opracowanie
ekofizjograficzne
podstawowe na
potrzeby zmiany
studium
uwarunkowań
i kierunków
zagospodarowania
przestrzennego
Gminy miejskowiejskiej Nekla
5. Waloryzacja
ekofizjograficzna
obszaru
5.1 Ograniczenia i wskazania
Użytki zielone
 Wyłączenie z zainwestowania użytków zielonych, tj. łąk i pastwisk (dopuszczalne prowadzenie niektórych sieci
infrastruktury technicznej).
 Ochrona użytków zielonych powinna polegać na utrzymaniu, zwiększaniu zasięgu, prowadzeniu kompleksowej
melioracji, zakładaniu zadrzewień na granicy pól uprawnych i łąk.
 Grunty orne w kompleksie glebowo-rolniczym 9 - zbożowo-pastewnym słabym z glebami murszastymi i czarnymi
ziemiami położone w dnach dolin i obniżeń powinny być zamienione na użytki zielone.
Wody powierzchniowe i podziemne
 Kompleksowa ochrona zlewni Cybiny, Maskawy, Wrześnicy poprzez:
- doprowadzenie i utrzymanie w co najmniej II klasie czystości,
- zakaz zrzutu ścieków do wód,
- wprowadzanie zadrzewień i zieleni trawiasto-krzewiastej na obrzeżu cieków,
- wprowadzanie „małej retencji”, zastawek, jazów, w celu spowolnienia odpływu,
- zwiększenie obszaru lasów i zadrzewień na terenie gminy (zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni),
zwłaszcza w strefach wododziałowych.
 Zabezpieczenie dostępności do wód powierzchniowych poprzez zakaz zagradzania i zabudowywania obrzeży
stawów i rzek.
 Nie przeznaczanie pod żadną zabudowę (również siedliska rolnicze) gruntów położonych na obrzeżach rzek,
kanałów, strumieni, stawów rybnych, w pasie zapewniającym dogodny przejazd wzdłuż wód (możliwość
wprowadzenia zieleni między przejazdem, a wodą).
 Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych przed dalszą degradacją jakościową.
 Ochrona wód podziemnych pierwszego poziomu (wody gruntowe) w dolinach i na wysoczyźnie, stanowiące do
niedawna podstawę zaopatrzenia ludności w wodę.
 Racjonalna gospodarka ściekami i odpadami.
 Budowa oczyszczalni ścieków.
 Wprowadzenie w miejscowościach nieobjętych kanalizacją sanitarną, obowiązku budowy szamb indywidualnych
wraz z obowiązkiem wywozu ścieków komunalnych do oczyszczalni.
 Ograniczenie spływów powierzchniowych z pól.
 Przeciwdziałanie niewłaściwemu magazynowaniu obornika i gnojowicy.
19


Podniesienie poziomu świadomości ekologicznej rolników i producentów.
Poprawienie rozwiązania w zakresie prawidłowego gromadzenia i stosowania nawozów organicznych, mineralnych
i środków ochrony roślin z uwzględnieniem wymagań roślin uprawnych oraz zachowaniem optymalnych terminów
agrotechnicznych.
 Kontrola pod względem zagrożenia środowiska: obiektów rolniczych, obiektów hodowlanych i terenów, na których
stosuje się środki chemiczne oraz stałe i płynne nawozy organiczne.
 Monitorowanie zasobności gleb w azot i innych składników pokarmowych oraz zawartości składników
zanieczyszczeń w wodach powierzchniowych, ze szczególnym uwzględnieniem azotanów
 Stosowanie rozwiązań zmierzających do przeciwdziałania skutkom suszy poprzez zwiększanie małej retencji
wodnej oraz wdrażanie proekologicznych metod retencjonowania wody.
Zalesienia
 Zalesienia na obszarach słabych gruntów rolnych, zboczach oraz w zasięgu ciągów ekologicznych.
 Zwiększenie lesistości gminy poprzez zalesienie słabych gruntów kl. VI i VIz.
 Zachowanie zalesień, zadrzewień i wprowadzanie sukcesywnych dalszych zalesień wielopiętrowych w rejonie
węzła hydrograficznego – w strefach wododziałowych (szczególnie na wyniesieniach i w terenach źródliskowych).
 Dążenie do zalesień drzewostanami liściastymi bardziej odpornymi na zanieczyszczenia i o większej zdolności
retencyjnej.
 Przestrzeganie przy zalesieniach zasady ciągłości przestrzennej lasów.
 Uwarunkowania ochrony środowiska w odniesieniu do gospodarki leśnej dotyczą:
- preferowania różnorodności systemów ekologicznych lasów zgodnych z uwarunkowaniami siedliska,
- wprowadzania drzewostanów wielogatunkowych i w różnym wieku,
- ochrony miejsc ostoi zwierzyny,
- przeciwdziałania zagrożeniom lasów przed transportem zanieczyszczeń atmosferycznych,
- traktowania lasów jako najważniejszego składnika równowagi ekologicznej w biosferze,
- inicjatywy zakładania szkółek i hodowli drzew,
- zalesiania nieużytków, gruntów o niskiej bonitacji i obszarów zasilania wód gruntowych.
Korytarze ekologiczne i pasma środowiskowe
 Wyłączenie z zainwestowania wszystkich elementów Econetu.
Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Cybiny w Nekielce
 Zwiększanie lesistości i zadrzewień.
Parki podworskie
 Zachowanie i rewaloryzacja
Gleby chronione, torfowiska, bagna
 Prowadzenie polityki przestrzennej gminy (w odniesieniu do przestrzeni rolniczej) polegającej na ograniczeniu
podziału nieruchomości oraz ograniczeniu lub zakazie lokalizacji zabudowy rozproszonej.
 Kształtowanie na wielkoprzestrzennych obszarach gruntów rolnych krajobrazu rolniczego poprzez utrzymanie
20
i wprowadzanie – zadrzewień, łąk, zbiorników wodnych, małej retencji.
Ochrona gleb zwłaszcza tych o najwyższej jakości dla rolnictwa (okolice Targowej Górki, Małej Górki, Mystek
i Racławek).
 Przeciwdziałanie umniejszaniu rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
 Ochrona trwałych użytków zielonych przed zainwestowaniem poprzez:
- wprowadzanie zadrzewień ochronnych (przywodne i w strefie granicznej),
- wprowadzanie działalności rolniczej opartej o Krajowy Program Rolnośrodowiskowy dla ochrony przyrody na
terenach rolnych,
- ochronę bagien i torfowisk na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych jako istotnych
obszarów retencji wód w gminie (naturalnych powierzchni retencyjnych na terenach nadrzecznych).
Lasy ochronne
 Zagospodarowanie lasów grupy i ochronnych prowadzone pod kątem ciągłego utrzymywania ich w stanie
zapewniającym wypełnianie przez nie funkcji, dla jakich zostały wydzielone.
 Dążenie ramach prac gospodarczo-odnowieniowych do utrzymania stabilności i trwałości drzewostanów i ich
walorów retencyjnych poprzez bieżące prowadzenie cięć sanitarnych i pielęgnacyjnych oraz nasilonych zabiegów
fitomelioracyjnych.
 Pozostawienie powierzchni stale zadrzewionych.
 Szczególnego postępowania w pracach odnowieniowych dla lasów uszkodzonych przez przemysł.
 Konieczność zwiększenia gatunków odpornych na zanieczyszczenie powietrza, zwłaszcza zwiększenie udziału
gatunków liściastych i stosowania gospodarki przerębowej.
 Zachowanie lub utworzenie wzdłuż dróg i szlaków turystycznych „otuliny” o szerokości 30-100 m w postaci pasów
drzewostanu o dużym zwarciu i urozmaiconym składzie gatunkowym.
 Dopuszczenie stosowania rębni smugowej lub pasowej pozostawienie drzew dziuplastych dla stworzenia
warunków bytowania dla ptactwa i drobnych ssaków.
Krajobraz
 Objęcie ochroną przed zniszczeniem wszystkich istniejących zadrzewień przydrożnych, przywodnych i śródpolnych.
 Propozycja wprowadzenia wielkoprzestrzennego (dla obszaru całej gminy) systemu zalesień i zadrzewień.
 Rekultywacja wyrobisk popiaskowych tylko w takim zakresie, aby uniemożliwiać tam składowania śmieci oraz
likwidację „dzikich” wysypisk odpadów i przywrócenia powierzchni biologicznie czynnych.
 Propozycja rekultywacji terenów wyrobisk w kierunku utworzenia stawów rybnych, lub pozostawienia ich do
naturalnej sukcesji roślinności, stwarzając możliwość pojawienia się gatunków pionierskich, a także zachowując
sprzyjające warunki dla bytowania rzadkich i chronionych gatunków zwierząt.
 Harmonijne ukształtowanie i użytkowanie krajobrazu rolniczego poprzez:
- właściwą strukturę krajobrazu nasyconą różnego typu ekosystemami o trwałym, nierolniczym charakterze jak
np.: lasy, zadrzewienia, „oczka wodne”, nieużytki, torfowiska, bagna,
- właściwą rotację wielu gatunków roślin uprawnych (stosowanie w płodozmianie upraw wieloletnich i roślin

21




motylkowych),
- obecność zróżnicowanej fauny,
- „zdrowe”, niezdegradowane środowisko.
Opieranie się podstawowego układu strukturalnego będącego bazą dla całej sieci na lokalnych dolinkach cieków.
Wykorzystanie w pierwszej kolejności środowiskotwórczej roli dolin rzecznych, z uwagi na możliwość
kształtowania tam zieleni najłatwiejszej w eksploatacji i odpornej na degradację.
Zakładanie pasów zadrzewień wzdłuż – dróg polnych, miedz, rowów melioracyjnych, granic użytkowania (np.
między polem i łąką) czy zboczy dolin.
Kształtowanie krajobrazu otwartego poprzez system zieleni pasmowej i kępowej, w skład której wchodzą gatunki
rodzime drzew i krzewów, przede wszystkim liściastych, oraz rośliny zielne.
5.2 Uwarunkowania ekofizjograficzne – wnioski
 Kształtowanie docelowej struktury funkcjonalno-przestrzennej Gminy Nekla z uwzględnieniem głównych grup
obszarów o odmiennych funkcjach oraz uwarunkowaniach i predyspozycjach przyrodniczych:
- obszary o dużych walorach przyrodniczych obejmujące największe kompleksy leśne i łąkowo-bagienne oraz
fragmenty gminy o wyróżniających się walorach estetyczno-krajobrazowych,
- obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej obejmujące głównie rejony gdzie występują kompleksy gleb
o wysokich klasach bonitacyjnych,
- obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej obejmujące rejony z kompleksami gleb o niskich klasach
bonitacyjnych,
- obszary zurbanizowane, o znacznym stopniu przekształcenia środowiska, obejmujące zwartą, wielofunkcyjną
zabudowę osiedli.
 Uwarunkowania środowiskowe dla rozwoju funkcji osadnictwa, a szczególnie intensywnej zabudowy, dotyczą:
- ochrony terenów otwartych i dążenia do tworzenia ekologicznego systemu tych terenów, wypełnionych
zielenią dla zabezpieczenia ich funkcji biologicznej,
- rozwoju zieleni i gospodarki zielenią włączając wszystkie tereny biologicznie czynne w celu zabezpieczenia
optymalnych warunków jej egzystencji i rozwoju,
- zapewnienia warunków do zachowania szczególnie cennych zasobów środowiska, kształtowania układów
przestrzennych w sposób minimalizujący ujemne skutki,
- oddziaływania na środowisko, w tym na jakość powietrza.
22
3.
Plan rozwoju
lokalnego gminy
Nekla
4.
Zagospodarowanie
przestrzenne
4.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego
Gospodarka rolna
 Dostosowanie produkcji rolniczej do warunków środowiska, zasobności i produktywności gleb.
 Ograniczenie produkcji rolniczej ze względu na zanieczyszczenie środowiska, głównie w sąsiedztwie dróg o dużym
natężeniu ruchu i związanym z tym skażeniem gleb lub zmianę rodzaju upraw.
 Ograniczenie negatywnych skutków oddziaływania rolnictwa na środowisko np. poprzez nadmierne nawożenie
i stosowanie środków ochrony roślin.
 Ochrona gleb przed degradacją, neutralizacją chemicznych zanieczyszczeń.
 Ekologiczne zagospodarowanie nieużytków.
 Przeciwdziałanie degradacji związanej z procesami erozyjnymi.
 Przeciwdziałanie procesom obniżania poziomu wód gruntowych.
 Intensyfikacja programu odkwaszania gleb i zwiększanie w glebie substancji organicznej.
 Realizacja zadrzewień śródpolnych i w strefach wododziałowych.
Gospodarka leśna
 Preferowanie różnorodności systemów ekologicznych lasów zgodnych z uwarunkowaniami siedliska.
 Wprowadzanie drzewostanów wielogatunkowych i w różnym wieku.
 Ochrona miejsc ostoi zwierzyny.
 Przeciwdziałanie zagrożeniom lasów przed transportem zanieczyszczeń atmosferycznych.
 Traktowanie lasów jako najważniejszego składnika równowagi ekologicznej w biosferze.
 Inicjatywa zakładania szkółek i hodowli drzew.
 Zalesianie nieużytków, gruntów o niskiej bonitacji i obszarów zasilania wód gruntowych.
Rozwój osadnictwa
 Ochrona terenów otwartych i dążenie do tworzenia ekologicznego systemu tych terenów, wypełnionych zielenią
dla zabezpieczenia ich funkcji biologicznej.
 Rozwoju zieleni i gospodarki zielenią włączając wszystkie tereny biologicznie czynne w celu zabezpieczenia
optymalnych warunków jej egzystencji i rozwoju, zapewnienia warunków do zachowania szczególnie cennych
zasobów środowiska.
 Kształtowanie układów przestrzennych w sposób minimalizujący ujemne skutki oddziaływania na środowisko,
w tym na jakość powietrza.
4.2.2. Zaopatrzenie w wodę
 Wybudowanie awaryjnego łącznika sieci wodociągowych zaopatrywanych z ujęć w Nekli i Targowej Górce dla
zapewnienia ciągłości dostaw wody pitnej.
 Konieczność rozbudowy ujęcia wody pitnej w Nekli oraz rozbudowy hydroforni w Starczanowie.
 Ochrona wód podziemnych, podniesienie jakości wody pitnej i ograniczenie kosztów jej produkcji i dostawy.
23
4.2.3. Gospodarka ściekowa
 Planowanie dalszej rozbudowy sieci kanalizacyjnej i modernizacji funkcjonującej gminnej oczyszczalni ścieków
w Nekli oraz budowa małych lokalnych oczyszczalni.
 Planowanie budowy oczyszczalni przydomowych na obszarze budowy rozproszonej.
4.2.5. Infrastruktura gazownicza
 Planowanie pełnej gazyfikacji Gminy.
DOKUMENTY ZEWNĘTRZNE
4.
Polityka
ekologiczna
państwa w latach
2009-2012
z perspektywą do
roku
2016
2.4. Udział
społeczeństwa
w działaniach na
rzecz ochrony
środowiska
2.7. Aspekt
ekologiczny
w planowaniu
przestrzennym
2.4.2




2.7.2

Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa.
Pobudzanie odpowiedzialności za stan środowiska.
Organizowania akcji lokalnych służących ochronie środowiska.
Pobudzanie uczestnictwa w procedurach prawnych i kontrolnych dotyczących ochrony środowiska.
[…] przywrócenie właściwej roli planowania przestrzennego na obszarze całego kraju, w szczególności dotyczy to
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które powinny być podstawą lokalizacji nowych
inwestycji.
2.7.3
 Uwzględnienie w planach zagospodarowania przestrzennego wyników monitoringu środowiska, w szczególności
w zakresie powietrza, wód i hałasu.
3.1. Ochrona
przyrody
3.2. Ochrona
i zrównoważony
rozwój lasów
3.3. Racjonale
gospodarowanie
zasobami wody
3.1.2
 Zachowanie bogatej bioróżnorodności biologicznej polskiej przyrody na rożnych poziomach organizacji.
3.2.2.
 Racjonalne użytkowanie zasobów leśnych przez kształtowanie ich właściwej struktury gatunkowej i wiekowej
z zachowaniem bogactwa biologicznego.
 Rozwijanie idei trwale zrównoważonej i wielofunkcyjnej gospodarki leśnej.
3.3.2
 Racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych w taki sposób by uchronić
gospodarkę narodową od deficytów wody i zabezpieczyć przed skutkami powodzi.
 Maksymalizacja oszczędności zasobów wodnych na cele przemysłowe i konsumpcyjne.
 Zwiększenie retencji wodnej.
 Skuteczna ochrona głównych zbiorników wód podziemnych przed zanieczyszczeniem.
3.3.3
 Modernizacja systemów melioracyjnych.
24

3.4 Ochrona
powierzchni ziemi
4.2. Ochrona
powietrza
4.3. Ochrona wód
4.4. Gospodarka
odpadami
Rozwój tzw. małej retencji wody.
3.4.2.
 Rozpowszechnianie dobrych praktyk rolnych i leśnych, zgodnych z zasadami rozwoju zrównoważonego.
 Przeciwdziałanie degradacji terenów rolnych, łąkowych i wodno-błotnych przez czynniki antropogenne.
 Zwiększenie skali rekultywacji gleb zdegradowanych i zdewastowanych, przywracając im funkcję przyrodniczą,
rekreacyjną lub rolniczą.
3.4.3.
 Promocja rolnictwa ekologicznego i rolnictwa integrowanego.
 Waloryzacja terenów pod względem ich przydatności do produkcji zdrowej żywności oraz promocja takiej
żywności.
4.2.3
 Dalsza redukcja emisji SO2 i NOx z procesów wytwarzania energii.
 Eliminacja niskich źródeł energii.
 Zmniejszenie emisji pyłu ze środków transportu.
4.3.2
 Zapewnienie 75% redukcji całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach komunalnych.
 Przywrócenie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych.
 Zachowanie i przywracanie ciągłości ekologicznej cieków.
4.3.3
 Budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków z podwyższonym usuwaniem biogenów dla wszystkich aglomeracji
powyżej 15 000 RLM oraz rozbudowa dla nich sieci kanalizacyjnych wspierana dotacjami z Programu Operacyjnego
„Infrastruktura i Środowisko”.
4.4.2
 Utrzymanie tendencji oddzielenia ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju (mniej odpadów
na jednostkę produktów, mniej opakowań, dłuższe okresy życia produktów itp.).
 Eliminacja kierowania na składowiska zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zużytych baterii
i akumulatorów.
4.4.3
 Dostosowanie składowisk odpadów do standardów UE (do końca 2009 r.).
 Intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania odpadów (np. opakowań, toreb
foliowych) i ich preselekcję w gospodarstwach domowych.
 Realizacja projektów dotyczących redukcji ilości składowanych odpadów komunalnych i zwiększenia udziału
odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi i unieszkodliwieniu wspieranych dotacjami Programu
Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”.
25
5.
Strategia rozwoju
województwa
wielkopolskiego do
2020 roku
IV. Programowe
uwarunkowania
strategii
XI. Cele strategii
3.2 Program ochrony środowiska
 Racjonalizacja zużycia energii, surowców i materiałów wraz ze wzrostem udziału wykorzystywanych zasobów
odnawialnych.
 Zapewnienie odpowiedniej jakości użytkowej wód, racjonalizacja zużycia wody, zwiększenie zasobów w zlewniach
oraz ochrona przed powodzią.
 Zapewnienie wysokiej jakości powietrza, redukcja emisji gazów cieplarnianych i niszczących warstwę ozonową,
zminimalizowanie uciążliwego hałasu i ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym.
 Ochrona powierzchni ziemi, w tym powierzchni biologicznie czynnej i gleb przed degradacją.
 Zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów oraz wdrożenie nowoczesnego systemu wykorzystania
i unieszkodliwiania.
 Zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem georóżnorodności i bioróżnorodności oraz
rozwoju zasobów leśnych.
 Ochrona przed nadzwyczajnymi zagrożeniami środowiska oraz sprostanie nowym wyzwaniom, czyli zapewnienie
bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego.
3.11 Regionalny Program Operacyjny Polityki Leśnej Państwa
 Powiększanie zasobów leśnych regionu.
 Polepszanie stanu zasobów leśnych regionu.
 Wzmaganie akumulacji węgla atmosferycznego w ekosystemach leśnych.
3.1 Cel strategiczny – dostosowanie do wyzwań XXI wieku
Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi będzie realizowane przede wszystkim
poprzez:
 poprawę stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi,
 wspieranie działań zwiększających odporność środowiska,
 działania na rzecz zwiększania dyspozycyjnych zasobów wodnych wraz z ochroną przeciwpowodziową,
 poprawa stanu, zwiększanie zasobów leśnych i ich produktywności,
 porządkowanie gospodarki odpadami,
 ograniczanie akustycznego zagrożenia środowiska,
 promocję racjonalnego użytkowania surowców, w tym wody,
 poprawę bilansu wodnego regionu, w tym wzrost retencji sztucznej,
 upowszechnianie edukacji ekologicznej,
 ograniczanie emisji substancji do atmosfery,
 przeciwdziałanie erozji gleb oraz zanieczyszczania gruntu,
 zwiększanie zakresu i form ochrony oraz poprawa stanu przyrody,
 upowszechnianie stosowania norm ochrony środowiska w gospodarce,
 dostosowanie zagospodarowania środowiska do bezpiecznego rozwoju usług turystycznych oraz rekreacji.
26
6.
Plan gospodarki
odpadami dla woj.
wielkopolskiego na
lata 2008 – 2011
z perspektywą na
lata 2012 – 2019
7.
Plan gospodarki
odpadami dla
powiatu
wrzesińskiego
(aktualizacja 2009)
4. Przyjęte cele
w gospodarce
odpadami na lata
2008-2019
4.1. Odpady komunalne
Cele główne
 Utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju
wyrażonego w PKB.
 Zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami
ochrony środowiska.
 Gospodarowanie odpadami w województwie w oparciu o ponadgminne zakłady zagospodarowania odpadów.
 Zwiększenie ilości zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów
komunalnych.
 Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów.
 Zmniejszenie ilości odpadów unieszkodliwianych przez składowanie.
Cele szczegółowe
 Objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych, w tym zbieraniem selektywnym 100%
mieszkańców województwa do końca roku 2008.
 Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji unieszkodliwianych przez składowanie.
w stosunku do ilości tych odpadów wytwarzanych w województwie wielkopolskim w roku 1995, zgodnie
z zapisami krajowego planu gospodarki odpadami (2006) dopuszcza się do składowania następujące ilości
odpadów ulegających biodegradacji:
 w 2010 r. nie więcej niż 75%,
 w 2013 r. nie więcej niż 50%,
 w 2020 r. nie więcej niż 35%.
 Zmniejszenie masy składowanych odpadów do max. 85% ilości odpadów wytwarzanych w roku 2014.
5.1.2. Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku
5. Kierunki działań
i unieszkodliwiania
i system
 Wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku
gospodarowania
i unieszkodliwiania odpadów.
odpadami na lata

Zapewnienie przepływu strumieni odpadów zgodnie z uchwalonymi planami gospodarki odpadami.
2008- 2019
 Wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
w tym technologii pozwalających na odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w procesach termicznego
i biochemicznego ich przekształcania.
Cele długoterminowe – lata 2013-2016
6.3. Zakładane cele
 doskonalenie organizacji systemu gospodarki odpadami komunalnymi w każdej gminie zgodnie z założeniami ZZO
dla powiatu
Gniezno które zostały w każdej gminie przyjęte uchwałą Rady
wrzesińskiego
 dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych,
 dalszy rozwój świadomości ekologicznej i społecznej mieszkańców,
 promowanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
27
8.
Program ochrony
środowiska dla
powiatu
wrzesińskiego
(aktualizacja 2009)
3.1. Ochrona
przyrody
i krajobrazu
Zadania dla gmin
1. Przygotować informacje o systemie odbierania odpadów komunalnych na terenie ka8dej gminy i
rozpropagować je wśród mieszkańców
 zwiększyć kontrole nad systemem gospodarki odpadami na terenie gmin Powiatu
 prowadzić edukację ekologiczną
2. Objąć wszystkich mieszkańców zorganizowanymi systemami zbierania odpadów, w szczególności odpadów
opakowaniowych, odpadów niebezpiecznych, pochodzących z gospodarstw domowych, odpadów ulęgających
biodegradacji, z uwzględnieniem selektywnej zbiórki „u źródła”, aby zapewnić odpowiednie poziomy odzysku i
recyklingu. Ponadto należy, zgodnie z wydanymi aktami prawnymi, stworzyć punkty zbiórki odpadów problemowych.
3.1.8.
 Rozwój i bieżąca ochrona obszarów i obiektów cennych przyrodniczo.
 Ochrona walorów krajobrazu rekreacyjnego i rolniczego.
3.2. Ochrona
i zrównoważony
rozwój lasów
3.2.4.
 Zachowanie i wzrost różnorodności biologicznej istniejących zasobów przyrody.
3.3. Ochrona
powierzchni ziemi
3.3.4.
 Właściwe użytkowanie istniejących zasobów glebowych, ich ochrona i rekultywacja.
4.3. Kształtowanie
stosunków
wodnych, ochrona
przed powodzią
i skutkami suszy
4.3.1.
 Poprawa bądź utrzymanie właściwych stosunków wodnych, z zachowaniem zasad zrównoważonego zarządzania
zasobami wodnymi i przyrodniczymi.
4.3.3.
 Zwiększenie retencji wodnej oraz skuteczna ochrona głównych zbiorników wód podziemnych przed
zanieczyszczeniem.
5.1.3.
 Zwiększenie retencji wody w zbiornikach.
 Zapewnienie wszystkim mieszkańcom odpowiedniej jakości wody do picia.
 Przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych i racjonalne gospodarowanie wodą.
5.1. Jakość wód
28
1.3.
CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU
MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM ORAZ ICH
WPŁYW NA PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY NEKLA
Nadrzędnym dokumentem międzynarodowym definiującym cele stawiane do
osiągnięcia w perspektywie globalnej są Milenijne cele rozwoju (Millennium Development
Goals)3. Cele te państwa członkowskie ONZ zobowiązały się osiągnąć w ramach Projektu
milenijnego ONZ. Projekt został przyjęty na zgromadzeniu ogólnym ONZ w 2000 r. Wśród
celów odnoszących się do kwestii politycznych, gospodarczych i społecznych znajdują się
również cele środowiskowe. Cel siódmy został określony jako „Zapewnienie stanu
równowagi ekologicznej środowiska”. W jego obszarze zdefiniowano cztery cele
szczegółowe:
 Włączenie do polityki i programów działania każdego kraju zasad zrównoważonego
rozwoju oraz zahamowanie utraty zasobów środowiska, (MDG 1)4
 Znaczące zmniejszenie poziomu wskaźnika utraty bioróżnorodności, (MDG 2)
 Zmniejszenie o połowę do 2015 r. liczby ludzi nie mających dostępu do wody zdatnej do
picia i do urządzeń sanitarnych, (MDG 3)
 Doprowadzenie, do 2020 r. do znacznej poprawy warunków życia co najmniej 100
milionów ludzi mieszkających w slumsach. (MDG 4)
Na szczeblu Wspólnotowym cele środowiskowe określone zostały w Szóstym
programie działań w zakresie środowiska naturalnego (The Sixth Community Environment
Action Programme), wyznaczonym na lata 2002-2012. W ramach Programu wyznaczone
zostały cztery obszary priorytetowe5:
 Przeciwdziałanie zmianom klimatu, (6EAP 1)
 Ochrona przyrody i bioróżnorodności, (6EAP 2)
 Środowisko naturalne, zdrowie i jakość życia, (6EAP 3)
 Zrównoważone wykorzystanie i gospodarka zasobami naturalnymi i odpadami. (6EAP 4)
Cele działań ustanowione w ramach pierwszego obszaru priorytetowego zmierzają do
ograniczania efektu cieplarnianego poprzez realizację zapisów Protokołu z Kioto. Cele
drugiego obszaru priorytetowego zmierzają do ograniczania utraty bioróżnorodności
i odtwarzania struktury i funkcjonowania zdegradowanych ekosystemów. Trzeci priorytet
skupia działania zmierzające do osiągnięcia jakości środowiska bezpiecznej dla zdrowia
człowieka. Ograniczenie wykorzystania zasobów naturalnych i gospodarowanie odpadami
w granicach pojemności środowiska to cele czwartego obszaru. Działania w poszczególnych
3
Deklaracja Milenijna Narodów Zjednoczonych, rezolucja 55/2 przyjęta na 55 sesji Zgromadzenia Ogólnego
Narodów Zjednoczonych, zob: Millennium Development Goals Reports, United Nations, 2005-2010.
4
W nawiasie podano akronim danego celu. Dalsza analiza wpływu celów ochrony środowiska ustanowionych
na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym na dokument Program ochrony Gminy Nekla na
lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2018 prowadzona będzie z wykorzystaniem podanych akronimów.
5
Decyzja 1600/2002/ WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiająca szósty
wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego (Dz. Urz. UE L 242/1 z 10.09.2002, PL.ES
rozdz. 15, t.7).
29
obszarach powinny być podejmowane z wykorzystaniem wszelkich dostępnych
instrumentów: prawnych, ekonomicznych, edukacyjnych i finansowych.
Na poziomie krajowym cele ochrony środowiska określone zostały w dokumencie
opracowanym przez Ministra Środowiska i przyjętym przez Sejm RP – Polityka ekologiczna
państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 20166. Wiodącą zasadą polityki
ekologicznej jest przyjęta w Konstytucji RP zasada zrównoważonego rozwoju. Jej istotą jest
równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych we wszystkich
procesach decyzyjnych, co oznacza konieczność integrowania zagadnień ochrony środowiska
z polityką prowadzoną w poszczególnych dziedzinach aktywności społeczno-gospodarczej.
Zasada ta ma zapewnić taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym w celu równoważenia
szans dostępu do środowiska obywateli zarówno obecnych, jak i przyszłych pokoleń,
następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych
z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów
przyrodniczych.
Cele polityki ekologicznej sformułowane zostały w 3 obszarach priorytetowych:
kierunki działań systemowych, ochrona zasobów naturalnych oraz poprawa jakości
środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. W każdym z obszarów priorytetowych
wyróżniono kierunki działań w latach 2009-2012 i działania średniookresowe do roku 2016.
Wskazują one na główne cele strategiczne polskiej polityki ekologicznej. W obszarze
priorytetowym „Kierunki działań systemowych” postawione zostały następujące cele
strategiczne:
1. Uwzględnienie zasad ochrony środowiska w dokumentach sektorowych, poprzez
poddawanie ocenom oddziaływania na środowisko projektów dokumentów wszystkich
sektorów gospodarki i późniejsze uwzględnienie wyników tych ocen w ostatecznych
wersjach tych dokumentów. (PEP 2.1)
2. Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska prowadzącą poprzez szereg działań
prawnych ekonomicznych i edukacyjnych do rozwoju proekologicznej produkcji towarów
(„zielone zamówienia”, „zielone miejsca pracy”, transfer technologii służących ochronie
środowiska) oraz kreowanie świadomych postaw konsumenckich zgodnie z zasadą
zrównoważonego rozwoju. (PEP 2.2)
3. Stworzenie mechanizmów stymulujących przystępowanie przedsiębiorstw i instytucji do
systemów zarządzania środowiskowego głownie przez jak najszersze przystępowanie do
Systemu Zarządzania i Audytu – EMAS (Environmental Management Audit Scheme) lub
realizowanie norm ISO 14000 i upowszechnienie tych standardów wśród podmiotów
gospodarczych, wytwórczych i obywateli oraz tworzenie korzyści ekonomicznych dla
firm i instytucji będących wdrażających te systemy. (PEP 2.3)
4. Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska, podnoszenie
świadomości ekologicznej i proekologicznych zachowań konsumenckich. (PEP 2.4)
6
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016, Ministerstwo Środowiska
2009.
30
5. Zwiększenie roli polskich placówek badawczych we wdrażaniu ekologicznych rozwiązań
w przemyśle oraz w produkcji wyrobów przyjaznych dla środowiska a także
doprowadzenie do zadowalającego stanu systemu monitoringu środowiska. (PEP 2.5)
6. Stworzenie systemu prewencyjnego, mającego na celu zapobieganie szkodom
w środowisku i sygnalizującego możliwość wystąpienia szkody, w przypadku jej
wystąpienia koszty naprawy szkody muszą w pełni ponieść jej sprawcy. (PEP 2.6)
7. Przywrócenie właściwej roli planowania przestrzennego na obszarze całego kraju,
w szczególności miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które powinny
być podstawą lokalizacji nowych inwestycji. (PEP 2.7)
W obszarze priorytetowym „Ochrona zasobów naturalnych” wyróżniono cele:
1. Zachowanie bogatej różnorodności biologicznej polskiej przyrody na różnych poziomach
organizacji: na poziomie wewnątrzgatunkowym (genetycznym), gatunkowym oraz
ponadgatunkowym (ekosystemowym) głownie poprzez skompletowanie inwentaryzacji
i waloryzacji różnorodności biologicznej Polski oraz waloryzacje terenów cennych
przyrodniczo
(w tym szczególnie obszarów objętych ochroną oraz Natura 2000), wraz z umożliwieniem
zrównoważonego rozwoju gospodarczego kraju. (PEP 3.1)
2. Dalsze prace w kierunku racjonalnego użytkowania zasobów leśnych przez kształtowanie
ich właściwej struktury gatunkowej i wiekowej, dostosowanie składu gatunkowego
drzewostanów do siedliska oraz zwiększenie różnorodności genetycznej i gatunkowej
biocenoz leśnych, rozbudowę funkcji leśnych banków genów oraz wprowadzenie
alternatywnego systemu certyfikacji lasów. (PEP 3.2)
3. Racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych oraz
dążenie do maksymalizacji oszczędności zasobów wodnych na cele przemysłowe
i konsumpcyjne, zwiększenie retencji wodnej oraz skuteczna ochrona głównych
zbiorników wód podziemnych przed zanieczyszczeniem. (PEP 3.3)
4. Rozpowszechnienie dobrych praktyk rolnych i leśnych, zgodnych z zasadami
zrównoważonego rozwoju oraz przeciwdziałanie degradacji terenów rolnych, łąkowych
i wodno - błotnych przez czynniki antropogenie (Zwiększenie skali rekultywacji gleb
zdegradowanych i zdewastowanych) oraz opracowanie krajowej strategii ochrony gleb,
w tym walki z ich zakwaszeniem. (PEP 3.4)
5. Racjonalizacja zaopatrzenia ludności oraz sektorów gospodarczych w kopaliny i wodę
z zasobów podziemnych oraz otoczenia ich ochroną przed ilościową i jakościową
degradacją. (PEP 3.5)
Z kolei obszar „Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego” określa
następujące cele strategiczne:
1. Dalsza poprawa stanu zdrowotnego mieszkańców w wyniku wspólnych działań sektora
ochrony środowiska z sektorem zdrowia. (PEP 4.1)
2. Dalsza redukcja emisji SO2, NOx i pyłu drobnego z procesów wytwarzania energii
możliwie szybkie uchwalenie nowej polityki energetycznej Polski do 2030 r. oraz
modernizacja systemu energetycznego. (PEP 4.2)
31
3. Utrzymanie lub osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód, w tym również zachowanie
i przywracanie ciągłości ekologicznej cieków. Cel ten realizowany będzie m.in. poprzez
budowę lub modernizację oczyszczalni ścieków z podwyższonym usuwaniem biogenów
dla wszystkich aglomeracji powyżej 15 000 RLM (równoważnej liczby mieszkańców),
wdrożenie do praktyki najbardziej skutecznych ekologicznie i ekonomicznie opłacalnych
metod odzysku osadów ściekowych z dużych oczyszczalni ścieków, rozbudowę dla nich
sieci kanalizacyjnych, wyposażenie jak największej liczby gospodarstw rolnych w zbiorniki
na gnojowicę i płyty obornikowe. (PEP 4.3)
4. Utrzymanie tendencji oddzielenia ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu
gospodarczego, zwiększenie odzysku energii z odpadów komunalnych, zamknięcie
i rekultywacja składowisk odpadów nie spełniających standardów UE, eliminacja
kierowania na składowiska zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz
zużytych baterii i akumulatorów, zorganizowanie krajowego systemu zbierania wraków
samochodów oraz ograniczenie ilości odpadów komunalnych kierowanych do
składowania do 50% odpadów wytworzonych w gospodarstwach domowych. (PEP 4.4)
5. Dokonanie wiarygodnej oceny narażania społeczeństwa na ponadnormatywny hałas
i podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe,
zabezpieczenie
społeczeństwa
przed
nadmiernym
oddziaływaniem
pól
elektromagnetycznych. (PEP 4.5)
6. Stworzenie efektywnego systemu nadzoru nad substancjami chemicznymi
dopuszczonymi na rynek. (PEP 4.6)
Wszystkie przytoczone powyżej cele ustanowione na szczeblu międzynarodowym,
wspólnotowym i krajowym były brane pod uwagę na każdym etapie konstruowania
Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 20162019. Stąd powiązania z powyższymi dokumentami odnaleźć można zarówno w tekście
polityki środowiskowej Gminy Nekla, wizji stany docelowego, obszarach priorytetowych jak i
w celach i zadaniach (tab. 3).
32
Tab. 3. Powiązanie elementów Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019
z celami ustanowionym na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym
ZAPIS W PROGRAMIE
ZGODNOŚĆ
Z CELAMI MIĘDZYNARODOWYMI
ZGODNOŚĆ
Z CELAMI
WSPÓLNOTOWYMI
ZGODNOŚĆ
Z CELAMI
KRAJOWYMI
MDG 1, MDG 2
6EAP 2
PEP
MDG 1
6EAP 3
PEP
MDG 1, MDG 2
6EAP 4
PEP 2.2
MDG 1, MDG 2
6EAP 4
PEP 2.2
6 EAP 3, 6 EAP 4
PEP 3.3, PEP 3.5,
PEP 4.3
6 EAP 3, 6 EAP 4
PEP 4.4
6 EAP 2, 6 EAP 3
PEP 2.7, PEP 3.1
MDG 1
6 EAP 1, 6 EAP 3
PEP 4.2, PEP 4.5
MDG 1
6 EAP 3, 6 EAP 4
PEP 2.4
POLITYKA ŚRODOWISKOWA GMINY NEKLA
Dążenie do zachowania występującego na obszarze Gminy typowego, wielkopolskiego
krajobrazu rolniczo-leśnego
Dążenie do zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańców oraz wspieranie
harmonijnego funkcjonowania lokalnej aktywności gospodarczej, osadnictwa
i rozbudowanej sieci transportowej
Kierując się konstytucyjną zasadą zrównoważonego rozwoju, integrujemy
podejmowane działania samorządowe, gospodarcze i społeczne, łącząc je z dążeniem
do zachowania równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów
przyrodniczych
Mamy świadomość konieczności zachowania posiadanych zasobów w jak najlepszym
stanie dla potrzeb obecnego i przyszłych pokoleń
Angażujemy naszą aktywność w […] obszarach:
Optymalizacji gospodarowania wodami i ochrony wód
Modernizacji systemu gospodarki odpadowej
Utrzymania estetyki krajobrazu i ochrony żywych zasobów przyrody
Ochrony powietrza atmosferycznego
Podnoszenia świadomości ekologicznej mieszkańców
33
WIZJA STANU ŚRODOWISKA I JEGO OCHRONY W GMINIE NEKLA
Gmina Nekla są atrakcyjnym terenem mieszkaniowym i turystycznym
w bezpośrednim sąsiedztwie aglomeracji poznańskiej. Władze Gminy aktywnie łączą
działania na rzecz ochrony i podniesienia jakości środowiska z rozwojem gospodarczym
i społecznym.
Nowe obszary przeznaczone pod zabudowę oraz liczne miejscowości na terenie Gminy
wyposażone są w sieć wodociągową, zbiorczą sieć kanalizacyjną oraz indywidualne
systemy oczyszczania ścieków. Znacząco zmniejsza to presję szkodliwych związków
biogennych na wody powierzchniowe i podziemne oraz gleby na terenie Gminy.
Ich stan ulega systematycznej poprawie, co przyczynia się do podniesienia
bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańców.
W wyniku budowy nowych szlaków komunikacyjnych oraz przebudowy lub remontów
istniejących, systematycznie poprawia się dostępność komunikacyjna poszczególnych
miejscowości na terenie Gminy. Nowe obszary przeznaczane pod zabudowę posiadają
utwardzone drogi dojazdowe, co podnosi ich atrakcyjność i wpływa na komfort życia
mieszkańców. Inwestycje termomodernizacyjne budynków gminnych oraz
modernizacje kotłowni, a także udział Gminy w realizacji programu usuwania pokryć
azbestowych przyczyniły się do poprawy stanu powietrza atmosferycznego. Także
budowa sieci gazowej i liczne inwestycje drogowe ograniczyły emisję szkodliwych
pyłów i gazów do atmosfery.
Wybudowany szlak rowerowy oraz zadbane skwery i zieleńce w Gminie podnoszą jej
atrakcyjność turystyczną. Kompleksy lasów wodochronnych w jej północnej części oraz
tereny zielone w miejscowościach są systematycznie monitorowane pod kątem
gromadzenia odpadów. Nielegalne składowiska są zabezpieczane i likwidowane, a pasy
zieleni wzdłuż dróg gminnych systematycznie sprzątane. Wpływa to na wizerunek
Gminy, które postrzegane są jako tereny zadbane i estetyczne.
Władze lokalne aktywnie uczestniczą w inicjatywach ekologicznych podejmowanych
przez palcówki edukacyjne na terenie Gminy. Liczne konkursy, akcje edukacyjne,
projekty ekologiczne i wycieczki przyczyniają się do zwiększenia poziomu świadomości
ekologicznej, szczególnie najmłodszych mieszkańców Gminy.
34
MDG 1
6 EAP 3
MDG 3
6 EAP 3
PEP 4.1
PEP 3.3, PEP 4.3
6 EAP 1
PEP 4.2
6 EAP 4
PEP 4.1, PEP 4.4
6 EAP 2
PEP 2.4
PRIORYTETY EKOLOGICZNE, CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE
PRIORYTET 1: Optymalizacja gospodarowania wodami i ochrona wód
Cel 1: Przywrócenie dobrego stanu wód powierzchniowych na terenie całej
Gminy
Cel 2: Ograniczenie presji związków biogennych i zanieczyszczeń chemicznych
na zasoby wód podziemnych
Cel 3: Zmniejszenie poziomu zrzutu azotu i fosforu do środowiska, szczególnie
w południowej i środkowej części Gminy
ZADANIE 1. Budowa kanalizacji w miejscowościach znajdujących się w
Aglomeracji Nekla
ZADANIE 2. Budowa sieci wodociągowej na nowych osiedlach w Nekli
i Nekielce
ZADANIE 3. Modernizacja sieci wodociągowej w Stroszkach
ZADANIE 4. Przebudowa i rozbudowa oczyszczalni ścieków w Nekli
ZADANIE 5. Monitoring umów na wywóz odpadów ciekłych
ZADANIE 6. Monitoring źródeł i ilości odpadów ciekłych dostarczanych
do oczyszczalni ścieków
ZADANIE 7. Inwentaryzacja przydomowych oczyszczalni ścieków
ZADANIE 8. Inwentaryzacja przyłączy do kanalizacji
ZADANIE 9. Administracyjne ograniczanie dostępności wody na
podlewanie ogródków w okresie suszy
ZADANIE 10. Uwzględnianie w procesach wydawania decyzji
administracyjnych związanych z przekształceniami
powierzchni ziemi zagadnień związanych z
funkcjonowaniem lokalnych stosunków wodnych
ZADANIE 11. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków (dotyczy
wszystkich miejscowości w których nie ma kanalizacji
sanitarnej)
35
MDG 1, MDG 2
6 EAP 3, 6 EAP 4
MDG 1, MDG 2
6EAP 2
PEP 3.3, PEP 3.5,
PEP 4.3
PEP 3.3
MDG 2
6EAP 2
PEP 4.3
MDG 2
6EAP 2
PEP 4.3
MDG 1,MDG 2
6EAP 2, 6EAP 3
PEP 4.3
6EAP 3
PEP 3.3
6EAP 3
6EAP 2, 6EAP 3
6EAP 3
PEP 3.3
PEP 4.3
PEP 4.3
6EAP 3
6EAP 3
PEP 4.3
PEP 4.3
PEP 3.3
6EAP 3
PEP 3.3
6EAP 3
PEP 3.3
MDG 1,MDG 2
PRIORYTET 2: Modernizacja systemu gospodarki odpadowej
6 EAP 3, 6 EAP 4
Cel 1:
Systematyczne eliminowanie miejsc nielegalnego gromadzenia
odpadów i ograniczanie ich negatywnego oddziaływania na pokrywę
glebową oraz wody na terenie Gminy
Cel 2: Intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację
powstawania odpadów i ich preselekcję w gospodarstwach
domowych
Cel 3:
Wspieranie likwidacji pokryć azbestowych i minimalizowanie ich
potencjalnego negatywnego oddziaływania na zdrowie mieszkańców i
jakość powietrza atmosferycznego na terenie Gminy
Cel 4:
Eliminowanie
uciążliwości
związanych
z
niewłaściwym
postępowaniem z odpadami przez mieszkańców i osoby
przyjeżdżające na teren Gminy
ZADANIE 1. Wkład własny gminy Nekla do systemu unieszkodliwiania
odpadów komunalnych dla gmin objętych porozumieniem
wraz z budową zakładu zagospodarowania odpadów
w Lulkowie
ZADANIE 2. Rekultywacja składowiska odpadów w Starczanowie
ZADANIE 3. Okresowe akcje sprzątania zanieczyszczeń przydrożnych
ZADANIE 4. Dotacja do realizacji powiatowego programu usuwania
azbestu
ZADANIE 5. Aktualizacja regulaminu utrzymania czystości i porządku
ZADANIE 6. Monitorowanie miejsc szczególnie narażonych na
zaśmiecanie
ZADANIE 7. Dostosowanie systemu gospodarowania odpadami do
aktualnych przepisów prawnych
ZADANIE 8. Opracowanie systemu opłat w zakresie gospodarki
odpadowej
ZADANIE 9. Wdrożenie gminnego systemu gospodarowania odpadami,
zgodnego aktualnymi przepisami prawa
36
PEP 4.4
6EAP 3, 6EAP 4
6EAP 4
PEP 4.4
6EAP 3, 6EAP 4
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 4.4
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 4.4
6EAP 3, 6EAP 4
6EAP 3
6EAP 3
6EAP 3, 6EAP 4
6EAP 3
PEP 4.4
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 4.4
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 4.4
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 4.4
PRIORYTET 3: Utrzymanie estetyki krajobrazu i ochrona żywych zasobów przyrody
Cel 1: Zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego ludzi i zwierząt poprzez
utrzymanie skuteczności w zakresie postępowania z bezdomnymi zwierzętami
na terenie Gminy,
Cel 2: Właściwe kształtowanie kierunków aktywności budowlanej
i inwestycyjnej na terenie Gminy w celu ograniczenia presji na krajobraz
naturalny
Cel 3: Podniesienie estetyki i jakości zagospodarowania terenów zielonych
w granicach administracyjnych Gminy
ZADANIE 1. Opieka nad zwierzętami bezdomnymi: prowadzenie kojców
do tymczasowego przetrzymywania bezdomnych zwierząt,
transport i utrzymanie zwierząt, całodobowa opieka
weterynaryjna
ZADANIE 2. Współpraca ze schroniskiem dla bezdomnych zwierząt w
Gnieźnie
ZADANIE 3. Utrzymanie terenów zielonych na obszarze gminy
ZADANIE 4. Uwzględnianie podczas opracowywania mpzp
uwarunkowań krajobrazowych i walorów środowiskowych
oraz dążenie do zachowania w niezmienionym stanie
terenów cennych krajobrazowo i przyrodniczo
ZADANIE 5. Uwzględnianie podczas wydawania decyzji
administracyjnych uwarunkowań krajobrazowych
i walorów środowiskowych oraz dążenie do zachowania w
niezmienionym stanie terenów cennych krajobrazowo i
przyrodniczo
37
6 EAP 2, 6 EAP 3
6EAP 3
PEP 2.7, PEP 3.1
PEP 2.7
6EAP 3
PEP 2.7
6EAP 3
6EAP 3
6EAP 3
6EAP 3
PEP 2.7, PEP 3.1
PEP 2.7, PEP 3.1
6EAP 3
PEP 2.7, PEP 3.1
PRIORYTET 4: Ochrona powietrza atmosferycznego
Cel 1: Poprawa warunków zdrowotnych wszystkich mieszkańców Gminy
poprzez osiągnięcie i utrzymanie standardów jakości powietrza,
Cel 2: Ograniczenie presji transportu na powietrze atmosferyczne poprzez
działania modernizacyjne i promocję alternatywnych źródeł transportu
Cel 3: Eliminacja szkodliwego oddziaływania przestarzałych źródeł ciepła oraz
optymalizacja zużycia energii cieplnej w budynkach gminnych
Cel 4: Ochrona mieszkańców Gminy przed hałasem obniżającym jakość życia,
szczególnie wzdłuż szlaków komunikacyjnych
ZADANIE 1. Oznakowanie szlaku rowerowego Nekla – Podstolice –
Opatówko – Barczyzna – Nekielka w Gminie Nekla
MDG 1
MDG 1
6 EAP 1, 6 EAP 3
PEP 4.2, PEP 4.5
6EAP 3
PEP 4.1, PEP 4.2
6EAP 3
PEP 4.1, PEP 4.2
6 EAP 1, 6EAP 3
PEP 4.1, PEP 4.2
6 EAP 1, 6EAP 3
PEP 4.1, PEP 4.2
6 EAP 1, 6EAP 3
PEP 4.1, PEP 4.2
ZADANIE 2. Bieżące remonty i modernizacje nawierzchni dróg
gminnych
6 EAP 1, 6EAP 3
ZADANIE 3. Budowa ulic: Słonecznej, Sikorskiego oraz części ulicy
Szczepańskiego i Słowackiego w Nekli, etap III
6 EAP 1, 6EAP 3
ZADANIE 4. Budowa ulicy Polnej w miejscowości Zasutowo
6 EAP 1, 6EAP 3
ZADANIE 5. Projekt przebudowy ul. Chopina w m. Nekla
6 EAP 1, 6EAP 3
ZADANIE 6. Przebudowa ul. Chopina w Nekli
ZADANIE 7. Projekt nawierzchni ul. Akacjowej i Jaśminowej
ZADANIE 8. Przebudowa drogi gminnej w Gierłatowie
6 EAP 1, 6EAP 3
ZADANIE 9. Przebudowa ulicy Rynek
6 EAP 1, 6EAP 3
ZADANIE 10. Projekt drogi asfaltowej od ulicy Starczanowskiej do ulicy
Sikorskiego w Nekli
ZADANIE 11. Budowa drogi i chodnika na ul. Kosińskiego
ZADANIE 12. Budowa drogi i chodnika na ul. Linke
ZADANIE 13. Budowa drogi i chodnika na ul. Konopnickiej
ZADANIE 14. Budowa drogi i chodnika na ul. Orzeszkowej
ZADANIE 15. Budowa drogi i chodnika na ul. Czereśniowej
6 EAP 1, 6EAP 3
6 EAP 1, 6EAP 3
6 EAP 1, 6EAP 3
6 EAP 1, 6EAP 3
6 EAP 1, 6EAP 3
38
ZADANIE 16. Budowa drogi i chodnika na ul. Ogrodowej
ZADANIE 17. Budowa drogi na ul. Starczanowskiej
ZADANIE 18. Budowa drogi asfaltowej na ul. Jana Pawła II w Nekielce
ZADANIE 19. Ułożenie drugiego dywanika na drodze Nekla-Starczanowo
(ul. Parkowa)
ZADANIE 20. Modernizacja drogi w Opatówku
ZADANIE 21. Modernizacja kotłowni w Szkole w Targowej Górce
ZADANIE 22. Termomodernizacja Zespołu Szkół w Targowej Górce
ZADANIE 23. Modernizacja kotłowni w Szkole w Zasutowie
ZADANIE 24. Termomodernizacja Zespołu Szkół w Zasutowie
6 EAP 1, 6EAP 3
6 EAP 1, 6EAP 3
6 EAP 1, 6EAP 3
6 EAP 1, 6EAP 3
MDG 1
MDG 1
MDG 1
MDG 1
MDG 1
PRIORYTET 5: Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców
Cel 1: Podniesienie wiedzy dzieci i młodzieży o walorach i zasobach
przyrodniczych Gminy,
MDG 1
Cel 2: Doskonalenie nawyków prośrodowiskowych wśród mieszkańców Gminy
(np. podniesienie skuteczności w zakresie
selektywnego gromadzenia
odpadów)
Cel 3: Wykształcenie u mieszkańców Gminy postaw i nawyków
proekologicznych oraz poczucia odpowiedzialności za stan środowiska
MDG 1
Cel 4: Systematyczne eliminowanie negatywnych zachowań mieszkańców
Gminy w zakresie korzystania ze środowiska (np. porzucanie odpadów w
miejscach do tego nieprzeznaczonych, odprowadzanie nieoczyszczonych
ścieków bezpośrednio do wód i gleby, spalanie odpadów w paleniskach
domowych, spalanie odpadów na powierzchni ziemi)
ZADANIE 1. Dofinansowanie działalności z zakresu edukacji
ekologicznej jednostek edukacyjnych
MDG 1
ZADANIE 2. Współorganizacja akcji „Dzień Ziemi” i „Sprzątanie świata”
39
MDG 1
6 EAP 1, 6EAP 3
6 EAP 1, 6EAP 3
PEP 4.1, PEP 4.2
6 EAP 1, 6EAP 3
6 EAP 1, 6EAP 3
PEP 4.1, PEP 4.2
6 EAP 1, 6EAP 3
6EAP 2
6 EAP 3, 6 EAP 4
6EAP 2
6EAP 3, 6EAP 4
6EAP 1, 6EAP 2
6EAP 3, 6EAP 4
6EAP 1, 6EAP 2
6EAP 3, 6EAP 4
6EAP 1, 6EAP 2
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 2.4
PEP 2.4
PEP 2.4, PEP 4.4
PEP 2.4
PEP 2.4, PEP 4.4
MDG 1
6EAP 1, 6EAP 2
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 2.4
MDG 1
6EAP 1, 6EAP 2
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 2.4
ZADANIE 3. Promocja działalności proekologicznej szkół i przedszkoli w
materiałach informacyjnych Gminy
MDG 1
6EAP 2
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 2.4
ZADANIE 4. Realizacja projektu „Serce dla przyrody”
MDG 1
6EAP 2, 6EAP 3
PEP 2.4
ZADANIE 5. Realizacja projektu „Róbmy raban, recykling a nie bałagan”
MDG 1
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 2.4, PEP 4.4
ZADANIE 6. Organizacja akcji „Dzień Ziemi”
MDG 1
6EAP 2, 6EAP 3
PEP 2.4, PEP 3.1
ZADANIE 7. Organizacja akcji „Sprzątanie świata”
MDG 1
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 2.4, PEP 4.4
ZADANIE 8. Udział w akcji OTOP „Europejskie Dni Ptaków”
MDG 1
6EAP 2, 6EAP 3
PEP 2.4
ZADANIE 9. Udział w akcji OTOP „Zimowe Ptakoliczenie”
MDG 1
6EAP 2, 6EAP 3
PEP 2.4
ZADANIE 10. Cykliczne wycieczki do miejsc o istotnych walorach
przyrodniczych i związanych z ochroną środowiska
MDG 1
6EAP 2, 6EAP 3
PEP 2.4
ZADANIE 11. Realizacja konkursu „Kontrola segregacji odpadów”
MDG 1
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 2.4, PEP 4.4
ZADANIE 12. Zbiórka zużytych baterii
MDG 1
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 2.4, PEP 4.4
ZADANIE 13. Zbiórka elektrośmieci
MDG 1
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 2.4, PEP 4.4
MDG 1
PEP 2.4
ZADANIE 15. Zbiórka żołędzi dla zwierząt
MDG 1
6EAP 2
6EAP 3, 6EAP 4
6EAP 2, 6EAP 3
ZADANIE 16. Zbiórka makulatury
MDG 1
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 2.4, PEP 4.4
ZADANIE 17. Zbiórka nakrętek
MDG 1
6EAP 3, 6EAP 4
PEP 2.4, PEP 4.4
ZADANIE 14. Sprzątanie parku w Nekli
PEP 2.4
MDG - Milenijne cele rozwoju ONZ (Millennium Development Goals), 6 EAP - szósty program działań w zakresie środowiska naturalnego (The Sixth Community Environment Action Programme),
PEP – Polityka ekologiczna państwa, akronim PEP bez odwołania do konkretnego podrozdziału oznacza zgodność z przedstawioną w Polityce ekologicznej państwa zasadą zrównoważonego
rozwoju.
Źródło: opracowanie własne.
40
2. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE GMINY NEKLA ORAZ JEGO
POTENCJALNE ZMIANY W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI
PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA NA LATA 2012-2015
Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2016-2019
2.1. GMINA NEKLA – POŁOŻENIE, KLIMAT, KRAJOBRAZ
Gmina Nekla położona jest w północno-zachodniej części powiatu wrzesińskiego,
w województwie wielkopolskim. Zajmuje powierzchnię 96,24 km². W jej skład wchodzi 19
sołectw. Gminę zamieszkuje 6963 osób7. Pod względem fizycznogeograficznym, Gmina
usytuowana jest na terenie podprowincji Pojezierza Południowobałtyckie w makroregionie
Pojezierze Wielkopolskie. Teren jaki zajmuje Gmina Nekla znajduje się w obrębie
mezoregionu Równina Wrzesińska. Jego powierzchnia zajmuje około 2 150 km². Obszar ten
charakteryzuje się słabym zróżnicowaniem ukształtowania terenu8. Północna część Gminy
ma charakter płaskiej równiny, w okolicach Nekli miejscami falistej. Jednostki osadnicze
cechują się równomiernym rozmieszczeniem, a kompleksy leśne skupione są części
północno-wschodniej. Gmina Nekla ma charakter rolniczo-leśny z intensywnie rozwijającym
się handlem i usługami. Do najwidoczniejszych akcentów antropogenicznych krajobrazu
należy elektrownia wiatrowa znajdująca się na wschodzie Gminy, w miejscowościach –
Stroszki i Starczanowo9.
Na terenie Gminy istnieje dobrze rozwinięta sieć komunikacyjna. Przez jej teren
przebiega droga krajowa nr 92 łącząca Świecko z Poznaniem i Warszawą oraz autostrada A-2.
Znajduje się tu również 7 dróg powiatowych i 23 drogi gminne. Na terenie Gminy
funkcjonują dwie stacje kolejowe – Nekla i Podstolice. Przebiega także międzynarodowa linia
kolejowa E 59, łącząca Berlin z Moskwą.
Gmina Nekla według normy PN-EN 12831:2007, leży w II strefie klimatycznej Polski w
środkowowielkopolskim regionie klimatycznym. Charakteryzuje się on przewagą wpływów
oceanicznych wzrastających w kierunku zachodnim. Cechami tego typu klimatu są: niska ilość
opadów rocznych, dość długi okres wegetacyjny, krótkie i stosunkowo chłodne lato, długa
ciepła jesień, stosunkowo łagodna zima, długa i zimna wiosna. Według podziału rolniczoklimatycznego Polski R. Gumińskiego, Gmina należy do dzielnicy środkowej – VII.
Charakterystyczne dla niej są niskie średnie opady roczne – 550 mm i największa liczba
słonecznych dni – powyżej 50, a także najmniejsza liczba dni pochmurnych – poniżej 130.
Średnia roczna temperatura powietrza to 8˚C. Liczba mroźnych dni waha się w granicach
między 30 a 50. Dni z przymrozkami jest 100-110. Czas zalegania pokrywy śnieżnej to od 50
do 80 dni. Okres wegetacyjny trwa od 210 do 220 dni. Klimat cechują: dość małe amplitudy
7
Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31 grudnia 2010 roku.
J. Kondracki, Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 146.
9
Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe na potrzeby zmiany studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego Gminy miejsko-wiejskiej Nekla, s.6.
8
41
średnich rocznych temperatur powietrza, stosunkowo wczesna wiosna, długie lato, łagodna i
krótka zima z mało trwałą pokrywą śnieżną. Niedobór wody mierzony na podstawie różnicy
rocznych sum opadów, a także rocznego parowania z powierzchni wody to około 300 mm 10.
Potencjalne zmiany w przypadku braku realizacji Programu ochrony środowiska Gminy
Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019
Brak realizacji Programu może mieć negatywny wpływ na stan elementów
środowiska naturalnego na terenie Gminy Nekla. Ważne z tego punktu widzenia zapisy
znajdują się w każdym z zaplanowanych na okres realizacji Programu priorytetów.
Szczególnie istotne znaczenie mają w tym zakresie zadania zaplanowane do realizacji
w ramach trzeciego z priorytetów – Utrzymanie estetyki krajobrazu i ochrona żywych
zasobów przyrody. Uwzględnianie kwestii krajobrazowych oraz związanych z zachowaniem
obszarów cennych pod względem przyrodniczym w dokumentach planistycznych oraz
decyzjach administracyjnych wydawanych przez organy gminne pozwala na zapewnienie ich
faktycznej ochrony. Także zadania z zakresu utrzymania terenów zielonych przyczynią się do
poprawy jej walorów estetycznych. W przypadku braku realizacji tych zadań nastąpiłoby
pogorszenie estetyki krajobrazu Gminy. Degradacji w wyniku niewłaściwego
zagospodarowania mogłyby ulec zachowane fragmenty naturalnego krajobrazu rolniczoleśnego.
Także niewykonanie zadań przewidzianych w ramach priorytetu pierwszego –
optymalizacja gospodarowania wodami i ochrona wód może mieć negatywne skutki dla
ekosystemów wodnych współtworzących krajobraz Gminy. Rezygnacja z rozbudowy
i modernizacji sieci wodociągowej i kanalizacyjnej naraża na rosnąca presję związków
biogennych cieki wodne na terenie Gminy, w tym w szczególności tereny źródliskowe rzek.
Ważne są również zadania zaplanowane w ramach priorytetu czwartego – ochrona
powietrza atmosferycznego. Szczególne znaczenie ma budowa szlaku rowerowego Nekla –
Podstolice – Opatówko – Barczyzna – Nekielka a także systematyczna rozbudowa
i modernizacja szlaków komunikacyjnych na terenie Gminy. W przypadku braku realizacji
powyższych zdań narastałaby presja ze strony nieskanalizowanego ruchu samochodowego
oraz transportu na drogach nieodpowiedniej jakości. Brak szlaku rowerowego narażałby na
niezorganizowaną presję turystyczną tereny przyrodniczo cenne oraz obniżał poziom
bezpieczeństwa. Wraz z edukacją ekologiczną, której zaprzestanie mogłoby mieć szczególne
konsekwencje w perspektywie długoterminowej, zadanie to jest istotne dla zachowania
i systematycznej poprawy krajobrazu Gminy, estetyki jej przestrzeni oraz ochrony zdrowia
mieszkańców.
10
Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe na potrzeby zmiany studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego Gminy miejsko-wiejskiej Nekla, s. 17.
42
2.2. GEOLOGIA I ZASOBY GEOLOGICZNE
Rzeźba terenu Gminy Nekla ukształtowała się w wyniku działania lądolodu i związanych
z nim procesów torfotwórczych, przez co jest słabo urozmaicona11. Północna część Gminy
leży na równinie sandrowej, a na południe od Nekli przechodzi w równinę morenową płaską,
miejscami falistą, łagodnie opadającą w kierunku południowym. W rzeźbie terenu zaznaczają
się wyraźniej tylko pagórki kemowe i fragmenty pagórków czołowo morenowych
przebiegających równoleżnikowo przez środkową część Gminy. Występują także płaskie,
miejscami dość szerokie rynny subglacjalne zajęte przez Maskawę i jej dopływy. Równina
Wrzesińska zbudowana jest z osadów glacjalnych i fluwioglacjalnych. W obrębie Gminy, w
zasięgu sandru czerniejewskiego dominują piaski drobnoziarniste. Na wysoczyźnie
morenowej, w budowie powierzchniowej przeważają gliny, piaski i żwiry 12. Podłoże utworów
kenozoicznych budują utwory mezozoiczne górnej kredy wykształcone w postaci margli i
wapieni marglistych. Powierzchnię utworów mezozoicznych pokrywają osady oligocenu i
miocenu. Natomiast miocen przykryty jest iłami plioceńskimi. Na iłach tych zalega ciągły
kompleks glin zwałowych czwartorzędu. Utwory akumulacji wodno-lodowcowej występują
na powierzchni terenu tylko w obrębie sandru oraz we fragmentach rynien subglacjalnych,
wykorzystywanych przez rzeki. W dolinach zajętych przez rzeki oraz w lokalnych płaskich
zagłębieniach terenu występują także torfy, muły, mady i piaski akumulacji rzecznej.
W granicach administracyjnych Gminy Nekla znajduje się 12 udokumentowanych złóż
kopalin, przy czym 6 z nich to tereny górnicze wraz z obszarem górniczym. Na obszarze
Gminy zlokalizowane są dwa obiekty eksploatacji kruszyw mineralnych. W Gminie znajdują
się także złoża torfów. W ostatnim czasie, z powodu wyeksploatowania złóż, zamknięto
wyrobiska kruszyw naturalnych w Gierłatowie oraz Zasutowie13.
Potencjalne zmiany w przypadku braku realizacji Programu ochrony Gminy Nekla na lata
2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019
Realizacja Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015
z perspektywą na lata 2016-2019 w niewielkim stopniu wpłynie na utwory i zasoby
geologiczne Gminy. Najważniejsze zadania istotne dla zasobów i utworów geologicznych są
przewidziane do realizacji w priorytecie pierwszym, związanym z gospodarowaniem wodami.
Pozytywnego wpływu można oczekiwać w zawiązku z realizacją zadania polegającego na
uwzględnianiu w procesach wydawania decyzji administracyjnych związanych
z przekształceniami powierzchni ziemi zagadnień związanych z funkcjonowaniem lokalnych
stosunków wodnych. Zadanie to może doprowadzić do podniesienia jakości wykonywanych
11
B. Krygowski, Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, PAN, Poznań 1961 za: Opracowanie ekofizjograficzne
podstawowe na potrzebny zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy miejsko-wiejskiej Nekla, s. 12-13.
12
Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe na potrzebny zmiany Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy miejsko-wiejskiej Nekla, s. 12-13.
13
Program ochrony środowiska dla gminy Nekla przyjęty uchwałą Rady Miejskiej Gminy Nekla nr
XXIII/179/2005 z dnia 3 lutego 2005 roku w sprawie uchwalenia Programu ochrony środowiska dla gminy
Nekla.
43
prac i robót ziemnych w kontekście zachowania lub odtworzenia pokrywy geologicznej.
Należy także oczekiwać, że kwestie te będą uwzględnianie podczas realizacji inwestycji
gminnych zapisanych w tym priorytecie, polegających na rozbudowie infrastruktury
podziemnej. Jakkolwiek brak realizacji Programu powinien wpłynąć pozytywnie na stan tych
komponentów środowiska nie będą bowiem realizowane żadne zadania prowadzące do
zaburzenia układu warstw geologicznych.
2.3. GLEBY I POWIERZCHNIA ZIEMI
Na obszarach wysoczyznowych centralnej i południowej części Gminy Nekla, na
podłożu gliniastym wykształciły się gleby brunatne, brunatne wyługowane i czarne ziemie. Są
to w przewadze grunty wysokiej jakości. Najlepsze gleby w Gminie to gleby klasy IIIa oraz IIIb.
Zajmują one około 16% gruntów ornych. W tym rejonie duży udział mają też gleby klasy IV –
około 36% ogólnej powierzchni gruntów ornych oraz gleby klasy V – około 26%. Najsłabsze
gleby piaszczyste, klasy VI i VI, dominują w północnej części Gminy Nekla i zajmują około 20%
gruntów ornych. Są one predysponowane do zalesień14.
Gmina Nekla charakteryzuje się niezbyt dobrymi warunkami dla rolnictwa. Wskaźnik
rolniczej przestrzeni produkcyjnej jest niski. Wynosi 58 punktów w skali 100 punktowej.
Użytki rolne na terenie Gminy zajmują obszar 6 063 ha. W strukturze tych użytków
zdecydowanie przeważają grunty orne. Zajmują one powierzchnię 5 207 ha, co stanowi 86%
użytkówrolnych. Łąki zajmują około 8%, natomiast pastwiska około 5%. Sady stanowią
zaledwie 1% ogólnej powierzchni użytków rolnych15. Użytki zielone zajmują 8,2% ogólnej
powierzchni Gminy. W stosunku do średniej lesistości kraju, wynoszącej ponad 28% jest to
niewiele.
Negatywne konsekwencje dla ekosystemów glebowych Gminy Nekla może pociągać
za sobą wstrzymanie działań zaplanowanych w ramach priorytetów: pierwszego drugiego i
piątego. Dotyczy to zarówno wpływu bezpośredniego wywieranego w wyniku
podejmowanych prac inwestycyjnych jak i wpływu pośredniego osiąganego w efekcie działań
monitorujących, kontrolujących oraz interwencyjnych i edukacyjnych. Niezrealizowanie
inwestycji z zakresu infrastruktury gospodarki wodno-ściekowej nasili presję wywieraną na
gleby przez związki biogenne. Wypływy ścieków z nieszczelnych zbiorników oraz niewłaściwe
postępowanie z nieczystościami płynnymi (wywóz na pola lub zrzut do rowów
odwadniających) systematycznie pogarszają stan i kondycję gleb na terenie Gminy.
Eliminacja braków infrastrukturalnych oraz poprawa jakości i sprawności funkcjonujących
urządzeń przyniosą bezpośredni efekt w postaci ograniczenia negatywnych oddziaływań.
Jednocześnie do ujawnienia negatywnych konsekwencji mogłoby doprowadzić zaprzestanie
14
15
Tamże.
44
podejmowanych działań administracyjnych. Zaprzestanie kontroli przyłączeń do sieci i umów
na wywóz nieczystości płynnych, w miejscach, gdzie sieć nie została wybudowana a także
zaprzestanie inwentaryzacji urządzeń infrastrukturalnych nasilą presję związaną
z niewłaściwym postępowaniem z nieczystościami płynnymi. Podobnie brak realizacji zadań
planowanych w ramach priorytetu drugiego może przyczynić się do pogorszenia stanu
pokrywy glebowej w Gminie. Odcieki z nielegalnych składowisk, kumulacja zanieczyszczeń
przydrożnych czy spalanie odpadów bezpośrednio na powierzchni ziemi będą skutkować
zmianą składu chemicznego gleb i degradacją ich ekosystemów. Nowa organizacja systemu
gospodarki odpadami oraz wykonywanie programów porządkowych, zadań interwencyjnych
i monitorujących przyczynią się do eliminacji szkodliwych praktyk i usunięcia nielegalnie
zgromadzonych odpadów.
Pośrednie, negatywne konsekwencje wstrzymania realizacji Programu w ramach
priorytetu piątego i częściowo priorytetu pierwszego związane są z ich edukacyjnym
charakterem. Ograniczenie dofinansowania działań edukacyjnych prowadzonych przez
szkoły, wstrzymanie działań porządkowych wzdłuż dróg gminnych oraz zrezygnowanie
z prowadzenia działań promocyjnych w zakresie ochrony środowiska radykalnie
zmniejszyłoby pozytywne oddziaływanie Programu na poziom świadomości ekologicznej
mieszkańców, co w przyszłości skutkowałoby negatywnymi konsekwencjami
środowiskowymi.
Pozytywne skutki wstrzymania realizacji zadań Programu, które mogłyby ujawnić się
w ekosystemach glebowych, związane są z działaniami infrastrukturalnymi zaplanowanymi
w ramach priorytetów pierwszego i czwartego. Prace budowlane realizowane w ramach
inwestycji liniowych – kanalizacji i gazyfikacji prowadzić będą do lokalnych zaburzeń układu
warstw glebowych, a w konsekwencji do zmian warunków rozwojowych zbiorowisk
roślinnych. Należy jednak podkreślić, że jest to immanentna cecha inwestycji budowlanych
i trudno wyobrazić sobie inwestycje w tym zakresie bez wprowadzenia w środowisku
wspomnianych powyżej zmian. Niemniej jednak rezygnacja z realizacji tych zadań
skutkowałaby brakiem przekształceń w zakresie układu warstw glebowych i związanych
z tym dalszych konsekwencji środowiskowych.
2.4. ZASOBY WODNE
Teren Gminy Nekla należy do zlewni rzeki Warty oraz leży w zasięgu jej dopływów:
Maskawy, Wrześnicy i w niewielkim fragmencie także Cybiny. Głównym ciekiem
odwadniającym obszar Gminy jest Maskawa i jej dopływy. Sieć cieków i rowów
odwadniających Gminę jest stosunkowo gęsta. Część cieków ma charakter cieków
okresowych, a wszystkie charakteryzuje śnieżno-deszczowy reżim zasilania z jednym
maksimum i jednym minimum w ciągu roku. Po maksimum wiosennym stany i przepływy
szybko się zmniejszają i utrzymują się przeważnie do końca roku hydrologicznego. Przez
obszar Gminy przebiega dział wód III rzędu pomiędzy dopływami rzeki Warty: Cybiną,
Maskawą i Wrześnicą. Na obszarze Gminy znajdują się dwa niewielkie naturalne zbiorniki
wód stojących o łącznej powierzchni około 6 ha. Oprócz nich w Gminie zlokalizowanych jest
45
13 zbiorników retencyjnych, o powierzchni około 7 ha oraz 2 kompleksy stawów rybnych
o łącznej powierzchni około 11 ha16.
Wody rzeki Maskawy były obiektem kompleksowych badań przeprowadzonych przez
WIOŚ w latach dziewięćdziesiątych. Pierwsze badanie przeprowadzono w roku 1994 a
kolejne 1999. Dynamika zmian wskazywała iż17:

powyżej miejscowości Nekla (km 50,6) następuje zmniejszenie poziomu substancji
biogennych (z klasy III do II), wzrost ilości zawiesin (z klasy I do III) oraz wzrost
współczynnika saprobowości (z klasy III do non),
 poniżej miejscowości Nekla (km 39,6) zauważalny jest spadek zasolenia (z klasy non do II)
oraz poprawa stanu sanitarnego wód (z non do III),
 powyżej miejscowości Środa (km 28,6) następuje zmniejszenie ilości substancji
organicznych (z non do klasy II), poziomu zasolenia (z non do klasy II) i poprawa stanu
sanitarnego wód (z non do klasy III),
 poniżej Strugi Średzkiej (km 13,6) spada zasolenie (z non do klasy III),
 przy ujściu do Warty (km 1,5) spada zasolenie (z non do klasy III) oraz zwiększa się ilość
zawiesin ogólnych (z klasy II do III).
Od lat dziewięćdziesiątych nie były prowadzone dokładne badania stanu wód rzeki
Maskawy na całej długości jej biegu lub wyniki takich badań nie są dostępne. Monitoring
prowadzony przez WIOŚ w Poznaniu ogranicza się do jednego punktu pomiarowego, który
znajduje się w dolnym biegu rzeki, we wsi Kępa Wielka w Gminie Zaniemyśl. Punkt ten
oddalony jest ponad trzydzieści kilometrów od Gminy Nekla i 1,5 km od ujścia Maskawy do
Warty. Na podstawie badań przeprowadzonych w tym punkcie w roku 2011 zidentyfikowano
II klasę wskaźnika jakości wód dla elementów fizykochemicznych oraz stan poniżej dobrego
dla elementów chemicznych (tab. 4).
Tab. 4. Jakość wód rzeki Maskawy
Lp.
Wskaźnik jakości wody
Jednostka
miary
Minimum
Maksimum
Średnia
roczna
Percentyl
90
Klasa wskaźnika
jakości wód
0,031
-
II
Elementy fizykochemiczne
1.
Węglowodory ropopochodne –
indeks oleju mineralnego
mg/l
0,0035
0,113
Elementy chemiczne
2.
Benzo(b)fluoranten
3.
Benzo(k)fluoranten
4.
Benzo(g,h,i)perylen
5.
Indeno(1,2,3-cd)piren
∑µg/l
0
0,0818
0,0149
0,0473
Stan poniżej
dobrego
∑µg/l
0
0,015
0,0038
0,0077
Stan poniżej
dobrego
Źródło: http://www.poznan.pios.gov.pl/gis/ocena2011/Maskawa-Kepa_Wielka.pdf.
16
17
http://www.odpady.net.pl/strony/publikacje/raport99/rzeki/maskawa.html
46
Zasoby wód podziemnych na obszarze Gminy związane są z utworami wodonośnymi
czwartorzędu i trzeciorzędu. Północna część Gminy Nekla wkracza na obszar zaliczony do
głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP). W jej granicach administracyjnych znajduje
się czwartorzędowy poziom wodonośny należący do GZWP Wielkopolska Dolina Kopalna
(WDK). Mimo wysokich wydajności uzyskiwanych z tego poziomu, jego przydatność dla
zaopatrzenia w wodę Gminy Nekla, ze względu na jego peryferyjne położenie, jest
praktycznie żadna. Powszechnie, do niedawna, eksploatowany poziom gruntowy najczęściej
związany był z lokalnymi spiaszczeniami utworów morenowych, piaskami
międzymorenowymi oraz z niewielkimi dolinkami rzecznymi. Jakość wód poziomu
gruntowego jest słaba. Poziom ten jest bardzo intensywnie eksploatowany. Sprawia to, że
zwierciadło jego wód uległo obniżeniu na terenie Gminy o około 6 metrów, a w okolicy
Wrześni o około 10 metrów. W granicach administracyjnych Gminy nie występują punkty
monitorujące stan czystości wód podziemnych. Najbardziej zanieczyszczone są wody
poziomu gruntowego, które zalegają na głębokości do 5 metrów18.
Najważniejsze konsekwencje dla zasobów wodnych gminy Nekla ujawniające się
w przypadku niezrealizowania Programu ochrony środowiska wiążą się z działaniami
zgrupowanymi w priorytetach pierwszym i drugim, a także pośrednio – w piątym. Największe
znaczenie mają zadania zaplanowane do wykonania w ramach priorytetu pierwszego,
związanego z optymalizacją gospodarowania wodami. Rezygnacja z ich wdrożenia może
wywołać długofalowe, negatywne skutki dla ekosystemów wód powierzchniowym i zasobów
wód podziemnych. Niezrealizowane inwestycje z zakresu rozbudowy infrastruktury
wodociągowej i kanalizacyjnej przyczynią się do systematycznego pogarszania stanu wód
w Gminie. Następować będzie ich eutrofizacja w wyniku przeciekania nieszczelnych szamb,
wywożenia nieczystości płynnych na pola i do rowów odwadniających, a także na skutek
innych niewłaściwych i nielegalnych praktyk postępowania ze ściekami. Także wstrzymanie
działań związanych z rozwiązywaniem problemów zmiany stosunków wodnych może
prowadzić do utrwalenia tych problemów i przyjęcia przez nie charakteru długookresowego
i w skrajnych przypadkach trudno odwracalnego lub wręcz nieodwracalnego. Istotne
znaczenie może mieć także zaniechanie działań związanych z racjonalizacją zużycia wody.
Planowane rozwiązania administracyjne oraz edukacyjne w tym zakresie przyczynią się do
zabezpieczenia Gminy przed okresowymi deficytami wody. Zaprzestanie ich wdrożenia może
skutkować coraz częstszymi problemami w tym zakresie, rozciągającymi się na szereg
obszarów aktywności społecznej i gospodarczej na terenie Gminy a także na kondycję
i wielkość jej zasobów wodnych. Zubożenie tych zasobów może prowadzić do trwałych zmian
w ekosystemach wodnych. Zatracone mogą zostać ich podstawowe funkcje, zmianie może
ulec skład gatunkowy występujących w nich elementów fauny i flory. Podobnie negatywne
konsekwencje mogą wiązać się z zaprzestaniem realizacji działań w ramach priorytetu
18
Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe…, s. 15-16.
47
drugiego, związanego z gospodarowaniem odpadami. Odcieki związków chemicznych do
wód pochodzące z odpadów gromadzonych w miejscach, które nie są do tego przeznaczone,
a także niewłaściwe postępowanie z odpadami szkodliwymi, może powodować zmiany
w środowisku wodnym.
Pozytywne konsekwencje, jakie mogą wiązać się z nierealizowaniem Programu ochrony
środowiska Gminy Nekla, dotyczyć mogą zaniechania realizacji inwestycji infrastrukturalnych
– kanalizowania, wodociągowania i gazyfikowania Gminy. Inwestycje te wymagają
okresowego przekształcenia powierzchni ziemi, co w przypadku ich realizacji może
skutkować zachwianiem lokalnych stosunków wodnych. Wstrzymanie się od ich realizacji
pozwoli na utrzymanie istniejącego stanu w tym zakresie.
2.5. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE
Stan powietrza atmosferycznego w Gminie Nekla nie jest poddawany
systematycznym badaniom. Informacje na temat stanu powietrza należy zatem szacować na
podstawie danych dla większych jednostek przestrzennych, w których Gmina jest
zlokalizowana. Pomiar i ocena jakości powietrza przeprowadzane są przez Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, z podziałem na trzy strefy: aglomerację
poznańską, miasto Kalisz i strefę wielkopolską, w której usytuowane jest Gmina Nekla19. W
zakresie oceny w ramach kategorii ochrony zdrowia, strefa wielkopolska wg pomiarów z
2011 roku uzyskała klasę C dla wskaźników: benzo(a)pirenu, pyłu PM10 i ozonu. Klasę B
osiągnęła dla wartości pyłu PM2,5. Pozostałe wskaźniki pozwalają zaliczyć ją do klasy A. W
kategorii ochrony roślin, strefa uzyskuje klasę A dla tlenków azotu oraz dwutlenku siarki,
natomiast dla stężenia ozonu – klasę C (tab. 4)20.
Tab. 5. Klasyfikacja wg zanieczyszczeń powietrza strefy wielkopolskiej
Kategoria
klasyfikacji
Ochrona
zdrowia
Ochrona roślin
NO2 NOx SO2 CO C6H6 Pb As Ni Cd B(a)P
Pył
PM10
Pył
PM2,5
O3
A
-
A
A
A
A
A
A
A
C
C
B
C
-
A
A
-
-
-
-
-
-
-
-
-
C
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2011, Poznań 2012, s. 9, 12,
zmienione.
Stacje pomiarowe monitoringu stanu powietrza zlokalizowane najbliżej Gminy znajdują
się w Poznaniu i Gnieźnie. Mierzone są tam między innymi stężenia: pyłu PM10, pyłu PM2,5,
tlenków azotu, dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, tlenku węgla i benzenu. Przekroczenia
dopuszczalnego poziomu pyłu PM10 w powietrzu dotyczą wyłącznie stężeń 24-godzinnych,
natomiast średnie stężenia roczne nie zostały przekroczone. Ze względu na widoczną
19
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza
i czystszego powietrza dla Europy (Dz. Urz. UE L 152/1 z 11 czerwca 2008 r.); Por. Roczna ocena jakości
powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2010, Poznań 2010.
20
Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2011, Poznań 2012, s. 4, 9, 12.
48
zmienność sezonową stężenia pyłu PM10 w powietrzu, przekroczenia dotyczą wyłącznie
sezonu grzewczego. Przekroczenia dopuszczalnych poziomów substancji jakie zostały
odnotowane na analizowanych obszarach dotyczą: pyłu PM2,5 i tlenków azotu. W Gnieźnie
przy ul. Paczkowskiego przeprowadzono również metodą manualną pomiary zawartości
metali ciężkich i benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10. Nie odnotowano przekroczeń
ustanowionych poziomów docelowych. Ponadto mierzone stężenia substancji w powietrzu
wynosiły dla: ołowiu – 0,01 μg/m³, kadmu – 0,4 ng/m³, arsenu – 1,5 ng/m³, niklu – 1,4
ng/m³, a benzo(a)pirenu 0,8ng/m³. Strefę zaliczono do klasy A.21
Na terenie województwa wielkopolskiego dokonuje się również pomiarów stężeń
dwutlenku siarki i dwutlenku azotu metodą pasywną. Stacje pomiarowe zlokalizowane
najbliżej Gminy Nekla znajdują się w: Murzynowie Kościelnym, Bieganowie i Lednogórze. Na
żadnej z nich nie odnotowano przekroczeń poziomów dopuszczalnych stężeń 22.
Elementami zlokalizowanymi na terenie Gminy i wpływającymi niekorzystnie na stan
powietrza są: drogi i węzły komunikacyjne, gospodarstwa domowe, zakłady produkcyjnousługowe oraz działalność rolnicza.
Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza na terenie Gminy są procesy spalania w
emitorach niskich. Należą do nich przede wszystkim piece w gospodarstwach domowych i
lokalnych kotłowniach, a także procesy spalania w rolnictwie oraz działalności produkcyjnej.
Materiałami grzewczymi, najczęściej wykorzystywanymi przez mieszkańców Gminy są
drewno i węgiel. Ponadto do zanieczyszczeń powietrza przyczynia się także spalanie
odpadów w gospodarstwach domowych, okresowe wypalanie traw i spalanie gałęzi na
terenach otwartych oraz hodowla zwierząt.
Stan powietrza atmosferycznego na terenie Gminy Nekla uzależniony jest przede
wszystkim od negatywnych oddziaływań emitorów niskich. Z ich funkcjonowaniem wiążą się
główne zadania zaplanowane do realizacji w ramach priorytetu czwartego. Brak inwestycji
infrastrukturalnych z zakresu rozbudowy i modernizacji sieci drogowej i gazowej,
niewykonanie prac termomodernizacyjnych oraz związanych z wymianą źródeł energii
w budynkach gminnych, przyczynią się do dalszych negatywnych oddziaływań związanych
z zapyleniem i emisją gazów do powietrza ze środków transportu i procesów spalania.
Szczególnie w okresach zwiększenia zapotrzebowania na energię cieplną parametry
powietrza mogą ulegać pogorszeniu, w związku z nasilonymi procesami spalania
w indywidualnych gospodarstwach domowych oraz w kotłowniach w budynkach gminnych.
Efekty te ujawniłyby się zarówno na terenach wskazanych do gazyfikacji i modernizacji
kotłowni, jak i w strefie ich oddziaływania. Także wstrzymanie remontów drogowych
i działań inwestycyjnych w tym zakresie zahamuje procesy ograniczania emisji zanieczyszczeń
do powietrza ze środków transportu. Brak remontów dróg będzie skutkował koniecznością
21
22
Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2011, Poznań 2012, s. 13.
Tamże, s. 14.
49
ich pokonywania ze zmniejszoną prędkością, na niższych przełożeniach, zatem przy wyższych
obrotach i podwyższonym poziomie spalania paliw w silnikach samochodowych, co
w konsekwencji będzie prowadziło do wyższego poziomu emisji zanieczyszczeń. Pośrednie
znaczenie może mieć w tym obszarze także rezygnacja z działań promujących alternatywne
sposoby przemieszczania się – jak budowa i oznakowanie szlaków rowerowych na terenie
Gminy.
Dla stanu powietrza atmosferycznego na terenie Gminy istotne znacznie mają także
niektóre zadania przewidziane do realizacji w ramach priorytetu drugiego. Niezrealizowanie
zadań przyczyniających się do wyeliminowania praktyki spalania odpadów w piecach
grzewczych oraz bezpośrednio na powierzchni ziemi, a także usuwania pokryć azbestowych
z dachów może skutkować lokalnie zwiększoną emisją szkodliwych substancji do atmosfery.
Na obszarach występowania pokryć azbestowych będzie także aktualny problem ich
oddziaływania stan powietrza a w konsekwencji także na zdrowie mieszkańców.
Należy jednakże zaznaczyć, że wszystkie zadania związane bezpośrednio z rozbudową
i modernizacją infrastruktury (priorytety pierwszy, drugi i czwarty) prowadzić będą do
przejściowego podwyższenia presji na powietrze. Związane będzie to ze zwiększonym
ruchem samochodów wykorzystywanych przy pracach budowlanych oraz z działaniem
maszyn roboczych. Niepodejmowanie powyższych zadań ograniczy ich negatywny wpływ
w tym zakresie.
2.6. KLIMAT AKUSTYCZNY
Eksploatacja sieci komunikacyjnej na terenie Gminy Nekla oddziałuje na powietrze
atmosferyczne poprzez emisję ciągłą. Klimat akustyczny Gminy kształtowany jest przede
wszystkim przez liniowe elementy infrastruktury komunikacyjnej. Do najważniejszych z nich
należą droga krajowa nr 92, droga wojewódzka numer 432 oraz fragment autostrady A2.
Ponadto istotne znaczenie ma także sieć dróg powiatowych i gminnych. Na terenie Gminy
funkcjonują dwie stacje kolejowe – Nekla i Podstolice
znajdujące się na trasie
międzynarodowej linii kolejowej E 59, łączącej Berlin z Moskwą.
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad co 5 lat prowadzi pomiary średniego
dobowego ruchu na drogach krajowych. Badana prowadzone są między innymi na odcinkach
drogi krajowej numer 92, przebiegających przez Gminę Nekla. Fragment drogi numer 92 –
Kostrzyn-Nekla, na którym prowadzono pomiary, ma długość 12,9 km. W 2005 roku
przejeżdżało tędy średnio 13 508 pojazdów samochodowych w ciągu doby. Po pięciu latach
wartość ta wzrosła do 14 736 pojazdów samochodowych na dobę. Drugim odcinkiem drogi
krajowej numer 92, poddanym pomiarom i przebiegającym przez Gminę, jest fragment
łączący miejscowości Nekla i Obłaczkowo. Rozciąga się on na długości 11,1 km. W 2005 roku,
w ciągu doby, korzystało z niego średnio 12 380 pojazdów samochodowych. W roku 2010 ich
liczba wzrosła o około 12 % – przejeżdżało tędy średnio 13 899 pojazdów w ciągu doby.
Przez południową granicę Gminy przebiega droga wojewódzka numer 432. Generalna
Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w latach 2005 i 2010 przeprowadziła w ramach
Generalnego Pomiaru Ruchu, badania dotyczące średniego dobowego ruchu na drogach
50
wojewódzkich. Odcinkiem pomiarowym, znajdującym się częściowo na terenie Gminy Nekla
był odcinek Murzynowo Kościelne-Września. Ma on całkowitą długość 9,5 km. W 2005 roku
przejeżdżało tędy łącznie 2 711 pojazdów samochodowych w ciągu doby. Dominowały
samochody osobowe, a ich udział wynosił około 72 % (1 962 samochody na dobę). Znacznie
rzadziej z badanego odcinka korzystały lekkie samochody ciężarowe (301 na dobę),
samochody ciężarowe z przyczepami (220 na dobę) i samochody ciężarowe bez przyczep
(174 na dobę). W 2010 roku średnia liczba pojazdów przejeżdżających przez ten odcinek
wzrosła aż o ponad 1 300. Przejeżdżało ich tędy 4 028 w ciągu doby. Liczba samochodów
osobowych korzystających z tej drogi wynosiła średnio 2 864 na dobę, a ich udział w ruchu
był taki sam jak w roku 2005. Lekkich samochodów ciężarowych odnotowano 379 na dobę,
samochodów ciężarowych z przyczepami – 407, a bez przyczep – 29823.
Przez odcinek autostrady A2 – Krzesiny-Września o długości około 38 km, przejeżdżało
w 2005 roku średnio 11 795 pojazdów samochodowych na dobę. Po pięciu latach liczba ta
wzrosła o prawie 7 000. Średni dobowy ruch na tym odcinku wyniósł – 18 858 pojazdów
samochodowych na dobę. Wymienione odcinki dróg, najczęściej uczęszczane są przez
samochody osobowe i samochody ciężarowe, natomiast najrzadziej przez ciągniki rolnicze
oraz motocykle24. Na terenie Gminy Nekla znajduje się również 7 dróg powiatowych i 23
drogi gminne. Na żadnej z nich nie prowadzono tego typu pomiarów, więc średni dobowy
ruch pojazdów nie jest tam znany.
W 2008 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu przeprowadził
monitoring hałasów drogowych w województwie wielkopolskim. Dopuszczalny równoważny
poziom hałasu (LAeq) dla obszaru w porze dziennej ustalono na 60 dB, a w porze nocnej – 50
dB. Oprócz pomiaru hałasu w porze dziennej i nocnej, mierzono także godzinne natężenie
ruchu pojazdów przejeżdżających przez ten odcinek. W porze dziennej nie odnotowano
przekroczeń poziomów dopuszczalnych. Równoważny poziom hałasu mieścił się w przedziale
od 51,5 dB do 58,6 dB. Najniższą wartość w porze dziennej, odnotowano przy ul. Akacjowej,
na północnej i południowej stronie węzła Września. Natężenie ruchu w porze dziennej na
północnej stronie węzła wynosiło 1 298 pojazdów na godzinę, z czego pojazdy ciężkie
stanowiły blisko 39%. Przez stronę południową węzła przejeżdżało średnio 1 097 pojazdów
w ciągu godziny, a ciężarowe stanowiły około 42% ogółu. Najwyższy poziom hałasu
zaobserwowano w Dziecznicy, przy natężeniu ruchu – 1 014 pojazdów na godzinę, z czego
pojazdy ciężkie stanowiły blisko 52%. Przekroczenia dopuszczalnego równoważnego poziomu
hałasu w porze nocnej wystąpiły na wszystkich stanowiskach, przy czym najniższa wartość
wyniosła 50,1 dB. Zarejestrowano ją przy ul. Akacjowej 10, na północnej stronie węzła
Września. Nocą z trasy korzystało średnio 531 pojazdów na godzinę, z czego 55% to pojazdy
ciężarowe. Niewielkie przekroczenia odnotowano również na stacji Markowice 36 – 51,5 dB i
w punkcie referencyjnym między Markowicami 36, a Dziecznicą – 51,7 dB. Natężenie ruchu
23
Generalny Pomiar Ruchu na drogach krajowych, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad,
www.gddkia.gov.pl.
24
Średni dobowy ruch na drogach krajowych w ramach Generalnego Pomiaru Ruchu na drogach krajowych
prowadzonego przez Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad w latach 2005, 2010. Tryb dostępu:
www.gddkia.gov.pl (data wejścia: 13 maja 2012r).
51
pojazdów wahało się na tych odcinkach między 506 a 618 na godzinę. Udział pojazdów
ciężarowych mieścił się w przedziale od 47 do 54%. Najwyższym poziomem hałasu w porze
nocnej charakteryzowało się stanowisko w Dziecznicy – 56,2 dB. Z trasy korzystało wówczas
średnio 446 pojazdów na godzinę, przy udziale pojazdów ciężkich równym 69%. Największe
godzinne natężenie ruchu pojazdów zaobserwowano w porze dziennej, na stanowiskach: ul.
Akacjowa (północna strona węzła Września) – 1 298 pojazdów, Markowice 36 – 1 100
pojazdów, ul. Akacjowa (południowa strona węzła Września) – 1 097 pojazdów. Najwięcej
pojazdów ciężkich przejeżdżało przez stanowiska – Dziecznica oraz ul. Akacjowa (północna
strona węzła Września), a ich liczba wynosiła odpowiednio: 527 i 501. Nocą najczęściej
uczęszczanymi były odcinki tras z punktami pomiarowymi: Poznań, ul. Przemyska 19a – 645
pojazdów na godzinę, ul. Akacjowa (węzeł Września, strona południowa) – 624 pojazdy na
godzinę, Chocicza Wielka 9 – 622 pojazdy na godzinę oraz Markowice 36 – 618 pojazdów na
godzinę.
Klimat akustyczny Gminy Nekla determinowany jest przede wszystkim przez
wykorzystanie obiektów znajdujących się w zarządzie innych podmiotów aniżeli Urząd
Gminy. Hałas komunikacyjny – najbardziej uciążliwy w tym zakresie generowany jest przede
wszystkim wzdłuż największych szlaków komunikacyjnych w Gminie – drogi krajowej nr 92,
autostrady A-2 oraz linii kolejowej Berlin-Moskwa. Władze lokalne mają zatem niewielkie
możliwości bezpośredniego wpływu Gminy na stan tego komponentu środowiska.
Zadania realizowane przez Gminę odnoszą się do mniejszych obiektów (drogi gminne) oraz
sprowadzają się do działań organizacyjnych. W tym zakresie należy wskazać zadania zapisane
w priorytecie trzecim. Brak realizacji tych zadań może wpłynąć pozytywnie na lokalny klimat
akustyczny w pobliżu obszarów zabudowanych bądź bezpośrednio na ich terenie. Poprawa
stanu nawierzchni dróg gminnych bądź wykonanie nowych inwestycji drogowych
porządkujących ruch na danych terenach może skutkować nieznacznym obniżeniem poziomu
emisji hałasu. Nie pociągnie to jednak za sobą znacznych zmian w ogólnym klimacie
akustycznym Gminy. Podwyższony poziom hałasu może być odczuwalny jedynie lokalnie,
w otoczeniu dróg gminnych, w najwyższym stopniu wymagających remontu.
Negatywnym zjawiskiem związanym z realizacją Programu może być lokalnie
zwiększone natężenie hałasu w wyniku prowadzenia prac inwestycyjnych zaplanowanych
w priorytetach pierwszym, drugim, trzecim i czwartym. Nie będzie to jednak oddziaływanie
długotrwałe i znaczące z punktu widzenia ochrony zdrowia mieszkańców.
2.6. ŻYWE ZASOBY PRZYRODY
Według regionalizacji geobotanicznej Polski J. M. Matuszkiewicza północna część
Gminy Nekla usytuowana jest w Krainie Środkowowielkopolskiej, na terenie okręgu
Pojezierza Gnieźnieńskiego, w granicach podokręgu Czerniejewskiego, natomiast
52
południowa cześć Gminy leży w podokręgu Wrzesińsko-Środzkim25. Krainę
Środkowowielkopolską wyróżnia brak buczyn (Fagion-Sylvaticae), stosunkowo rzadkie
występowanie dąbrów świetlistych (Potentillo-Qercetum) oraz przewaga borów mieszanych
wilgotnych (Qerco-Pinetum) nad kwaśną dąbrową (Calamagrostio-Quercetum). Gmina Nekla
leży w zasięgu występowania siedlisk potencjalnej roślinność grądów środkowoeuropejskich
(Galio-Carpinetum) o odmianie śląsko-wielkopolskiej, formie niżowej, serii żyznej i ubogiej,
kontynentalne bory sosnowo dębowe (Querceto-pinetum) oraz niżowych łęgów jesionowoolszowych (Fraxino-Alnetum). Znajdują się tu również potencjalne siedliska roślinności
niżowych łęgów wiązowo-dębowych (Ficario-Ulmetum Chrysosplenietosum).
W granicach administracyjnych Gminy znajduje się 12 pomników przyrody, korytarz
ekologiczny oraz jeden obszar chronionego krajobrazu – „Dolina Cybiny w Nekielce”26.
Istotnym elementem środowiska naturalnego Gminy Nekla są także lasy wodochronne oraz
parki podworskie.
Na terenie Gminy wyróżniono 12 obiektów, o statusie pomnika przyrody. W granicach
administracyjnych występują trzy okazy dębów bezszypułkowych (Quercus petraea) oraz trzy
dębów szypułkowych (Quercus robur). Ponadto trzy olsze czarne (Alnus glutinosa), grusza
pospolita (Pyrus communis), jesion wyniosły (Fraxinus Excelsior) oraz grupę drzew, w skład
której wchodzą: kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum), lipa szerokolistna (Tilia
platyphyllos) i jesion wyniosły (Fraxinus excelsior)27.
Przez Gminę Nekla przebiega również korytarz ekologiczny, o randze krajowej, który
łączy wielkoprzestrzenne obszary węzłowe regionów przyrodniczych kraju. Oznaczony jest
on jako obszar Pojezierza Gnieźnieńskiego. W jego skład wchodzi kompleks leśny
Nadleśnictwo Czerniejewo leżący w północnej części Gminy. Stanowi on drogę migracji,
rozprzestrzeniania i wymiany genetycznej organizmów żywych28.
Ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach,
wartościowych ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i
wypoczynkiem, utworzono w dolinie Cybiny obszar chronionego krajobrazu zwany „Dolina
Cybiny w Nekielce”.
Kolejnym elementem środowiska przyrodniczego Gminy Nekla są tereny leśne. Z uwagi
na usytuowanie lasów w większości na terenach o płytkim poziomie wód gruntowych, w
zasięgu Wielkopolskiej Doliny Kopalnej prawie wszystkie obszary leśne na terenie Gminy
zakwalifikowano do lasów wodochronnych.
Fauna Gminy Nekla nie różni się zasadniczo od innych terenów środkowej
Wielkopolski. Pospolite ssaki jakie występują na terenie Gminy, to przede wszystkim: dzik
(Sus scrofa), jeleń szlachetny (Cervus elaphus) oraz sarna europejska (Capreolus capreolus).
Ze zwierzyny drobnej pojawiają się: lisy pospolite (Vulpes vulpes), kuny leśne (Martes
25
http://www.igipz.pan.pl/tl_files/igipz/ZGiK/opracowania/regiony_geobotaniczne/B2_region.png, por. J.M.
Matuszkiewicz, Krajobrazy roślinne i regiony geobotaniczne Polski, Prace IGiPZ PAN, nr158, Warszawa 1993.
26
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, www.poznan.rdos.gov.pl
27
28
Tamże, s. 24.
53
martes), borsuki (Meles meles) oraz przedstawiciele rodzin zającowatych, wiewiórkowatych,
łasicowatych. Z ptactwa spotkać można: kuropatwy (Perdix perdix), przepiórki (Coturnix
coturnix), bażanty szlachetne (Phasianus colchicus), kokoszki wodne (Gallinula chloropus) czy
perkozy dwuczube (Podiceps cristatus). W lasach nekielskich występują także siedliska
jadowitej żmii zygzakowatej (Vipera berus). Częste są także padalce zwyczajne (Anguis
fragilis). Lokalne obniżenia terenu wypełniające się wodą, w których woda utrzymuje się do
wczesnego lata, są miejscem najbardziej dogodnym do rozrodu płazów. Wśród
występujących an terenie Gminy wyróżnić można rodzinę rzekotkowatych, żabę śmieszkę
(Pelophylax ridibundus), żabę moczarową (Rana arvalis), żabę trawną (Rana temporaria) i
kumaka nizinnego (Bombina bombina)29.
Na terenie Gminy Nekla występuje szata roślinna specyficzna dla: terenów rolniczych,
lasów, zadrzewień śródpolnych, wód płynących i stojących, nieużytków, terenów
zurbanizowanych. Drzewostany leśne są stosunkowo młode, przeważają lasy sosnowodębowe. Drzewostany liściaste występują na obrzeżach lasów oraz wzdłuż dolin i obniżeń
terenowych. W okresowych oczkach wodnych występujących w granicach administracyjnych
Gminy często występuje szuwar trzcinowy (Phragmitetum australis), a sporadycznie szuwar
pałkowy (Typhetum latifoliae) wraz z kosaćcem żółtym (Iris pseudacorus). Obrzeża rowów
melioracyjnych są zwykle porośnięte krzewami rodziny wierzbowatych i bzu czarnego
(Sambucus nigra) albo są całkowicie wolne od roślinności krzewiastej30.
W niedalekim sąsiedztwie Gminy Nekla znajdują się także dwa cenne przyrodniczo
obszary objęte ochroną w ramach sieci Natura 2000. Należą do nich: „Grądy w Czerniejewie”
(PLH 300049) oraz „Dolina Cybiny” (PLH300038) oraz obszar ważny dla ptaków w okresie
gniazdowania oraz migracji „Bagna koło Biechowa”.
W bezpośrednim sąsiedztwie Gminy znajduje się także obszar ważny dla ptaków w
okresie gniazdowania oraz migracji „Bagna koło Biechowa”. Jest to ważne w regionie
lęgowisko błotniaka stawowego (Circus aeruginosus) – do 5 par. Na obszarze tym gniazdują
także bąk (Botaurus stellaris) – 3 samce, gęgawa (Anser anser) – 4 do 6 par, błotniak łąkowy
Circus pygargus) – 1 para oraz wąsatka (Panurus biarmicus) – kilka par31.
Żywe zasoby przyrody to komponent środowiska przyrodniczego Gminy Nekla , na
który wpływ może wywrzeć realizacja zadań każdego z priorytetów zapisanych w Programie
ochrony środowiska. Wprawdzie Gmina nie posiada dużego potencjału przyrodniczego, a
realizacja najważniejszych inwestycji nie będzie odbywała się na najcenniejszych pod tym
względem obszarach (doliny rzeczne czy obszary leśne w północnej części Gminy), mogą się
29
30
Tamże, s. 20.
31
P. Wylęgała, S. Kuźniak, P. T. Dolata, Obszary ważne dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji na
terenie województwa wielkopolskiego, Poznań 2008.
54
jednak pojawić lokalne oddziaływania o charakterze negatywnym. Szczególnie podczas
realizacji zadań inwestycyjnych związanych z budową infrastruktury podziemnej (priorytety
pierwszy, drugi i czwarty), ekosystemy mogą być narażone na niszczenie mechaniczne. Jest
ono nieuniknione, jednak dotyczy stosunkowo niewielkich obszarów, a ewentualna
ingerencja dotyczy jedynie zbiorowisk synantropijnych i ruderalnych. Powstrzymanie się od
realizacji zadań wymagających prac budowlanych ograniczyłoby jednak to negatywne
oddziaływanie.
W efekcie podjętych działań należy jednak spodziewać się szeregu korzyści
środowiskowych. Ich brak mógłby spowodować dalsze przekształcanie ekosystemów
wodnych i glebowych w efekcie funkcjonowania na terenie Gminy nieuporządkowanej
gospodarki wodno-ściekowej. Zmiana składu chemicznego gleb i wód, zwiększenie nasycenia
związkami biogennymi, prowadziłyby do ubożenia ekosystemów. Przyspieszone rozmnażanie
mikroorganizmów w środowisku zwiększyłoby stopień eutrofizacji wód i przyczyniło się do
stopniowej eliminacji dotychczasowych gatunków fauny i flory. Zmiany te miałyby trwały
jakościowy charakter.
Brak realizacji zadań zapisanych w priorytecie drugim w sposób pośredni może
wpłynąć na świat roślinny i zwierzęcy Gminy. Wpływ ten będzie miał charakter negatywny.
Wstrzymanie modernizacji systemu gospodarowania odpadami czy ograniczenie akcji
zbierania określonych grup odpadów może skutkować zwiększoną ilością odpadów
kierowanych w sposób niezorganizowany bezpośrednio do środowiska. Zalegające
w środowisku odpady mogą w niekorzystny sposób oddziaływać na wykształcone na danym
obszarze ekosystemy, powodując ich jakościowe i ilościowe przekształcenia, a w skrajnych
przypadkach – degradację. Także niepodjęcie działań związanych z unieszkodliwieniem
dotychczas funkcjonujących składowisk może w dalszej perspektywie generować zagrożenia
środowiskowe. Odcieki i przesączenia do gleb i wód mogą istotnie zmieniać ich skład
chemiczny lub nawet prowadzić do ich trwałego skażenia.
W przypadku priorytetu trzeciego brak realizacji zapisanych w nim zadań może
bezpośrednio wpływać na faunę i florę Gminy. Zaniechanie wykonywania zadań związanych
z przeciwdziałaniem bezdomności zwierząt powodować będzie zagrożenie dla drobnych
ssaków występujących na terenie Gminy, a także zwiększy stopień zanieczyszczenia. Może
być również niebezpiecznie dla ludzi i zwierząt domowych.
Brak zadań przewidzianych do wykonania w priorytecie czwartym zarówno w sposób
pośredni, jak i bezpośredni wpłynie na jakość środowiska w Gminie. Wpływ pośredni może
ujawnić się pogorszeniem warunków siedliskowych wskutek zwiększonego poziomu
zanieczyszczenia powietrza. Natomiast wpływ bezpośredni ujawni się wyższym poziomem
hałasu oddziałującego na zwierzęta bytujące na obszarach na niego narażonych.
Wykonanie zadań przewidzianych do realizacji w ramach priorytetu piątego
systematycznie zwiększać będzie świadomości mieszkańców Gminy w zakresie posiadanych
zasobów i walorów przyrodniczych oraz sposobów postępowania z odpadami, czy
kształtowania innych nawyków prośrodowiskowych. Brak realizacji tych zadań może
w długim czasie przynieść negatywne konsekwencje dla świata roślinnego i zwierzęcego
55
Gminy. Konsekwencje te mogą wynikać z niższej świadomości ekologicznej mieszkańców,
skutkującej potencjalnym, zamierzonym lub nie, niszczeniem siedlisk, ekosystemów czy
pojedynczych osobników danego gatunku (prace budowlane, rolnicze, wypalanie traw).
3. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA
Prognozując oddziaływania na środowisko Programu ochrony środowiska Gminy
Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 dokonano identyfikacji
istniejących problemów ochrony środowiska, w szczególności dotyczących obszarów
podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie
przyrody (Dz.U. z 2004 nr 92 poz. 880, ze zm.) (tab. 5).
Wyszczególniono problemy środowiskowe Gminy z uwzględnieniem ich źródeł
pochodzenia oraz lokalizacji. Określono wpływ, jaki wywierają one na środowisko
przyrodnicze oraz zdefiniowano znaczenie każdego problemu stosując gradację: znaczący,
umiarkowany, nieznaczący. Charakter poszczególnych problemów sklasyfikowano
odpowiednio jako okresowy – dla problemów występujących czasowo lub ciągły –
w odniesieniu do problemów trwałych i długofalowych. Warunki występowania podzielono
na dwie kategorie: normalne oraz awaryjne. Przy każdym problemie określono jego wpływ
na obszary objęte ochroną.
Najważniejsze problemy środowiskowe zidentyfikowanymi na terenie Gminy Nekla
związane są z:
 zagrożeniami ekosystemów wodnych oraz gleb na terenie Gminy w efekcie
niedostatków infrastrukturalnych,
 narażeniem mieszkańców Gminy i środowiska przyrodniczego na presję ze strony
transportu, nieefektywnych systemów energetycznych oraz szkodliwych praktyk
postępowania z odpadami,
 niewystarczającym poziomem wiedzy o potrzebach i możliwościach ochrony środowiska
naturalnego oraz brakiem postaw środowiskowych wśród mieszkańców Gminy.
Zadania zapisane w Programie ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z
perspektywą na lata 2016-2019 zmierzają do rozwiązywania zidentyfikowanych problemów.
56
Tab. 6. Aktualne problemy środowiskowe Gminy Nekla
L.P.
PROBLEM
ŹRÓDŁO
PROBLEMU
(PODMIOT,
CZYNNOŚĆ,
DZIAŁANIE)
LOKALIZACJA
WPŁYW NA ŚRODOWISKO
WARUNKI
WYSTĘPOWANIA
CHARAKTER
WYSTĘPOWANIA
ZNACZENIE
PROBLEMU
POSTĘPOWANIE
Z PROBLEMEM
normalne
ciągły
znaczący
 Systematyczna
rozbudowa zbiorczej
kanalizacji sanitarnej
umiarkowany
 Budowa kanalizacji
 Dofinansowywanie
przydomowych
oczyszczalni ścieków
 Edukacja ekologiczna
 Monitoring
odprowadzeń
zanieczyszczeń
 Kontrola zawieranych
umów
umiarkowany
przydomowych
 Monitoring
odprowadzeń
zanieczyszczeń
 Obniżony poziom
1.
Brak pełnego
skanalizowania
Gminy
Brak możliwości
finansowych
Gminy
Wybrane
obszary na
terenie całej
gminy
bezpieczeństwa
ekologicznego
 Spływy materii organicznej do
gleb i wód
 Zmiana parametrów fizykochemicznych gleb
i wód
2.
Nielegalne
odprowadzanie
ścieków do rowów
Mieszkańcy,
oszczędność
kosztów
Teren całej
gminy
bezpieczeństwa
ekologicznego
gleb i wód
i wód
normalne
ciągły
3.
Nielegalne wywóz
ścieków na pola
Mieszkańcy, firmy
wywożące ścieki,
oszczędność
kosztów
Teren całej
gminy
bezpieczeństwa
ekologicznego
gleb i wód
i wód
57
normalne
ciągły
bezpieczeństwa
ekologicznego
gleb i wód
i wód
przydomowych
 Monitoring
odprowadzeń
zanieczyszczeń
 Kontrola zawieranych
umów
 Administracyjne
ograniczanie
dostępności wody na
podlewanie
ogródków w okresie
suszy.
4.
Przelewanie się
szamb
Mieszkańcy,
oszczędność
kosztów
Teren całej
gminy
5.
Nadmierny pobór
wody na
podlewanie
ogródków w
okresie suszy
Mieszkańcy,
utrzymanie
estetyki
Teren całej
gminy
 Obniżenie ilości dostępnych
zasobów wodnych
Wyrzucanie
odpadów w
miejscach do tego
nieprzeznaczonych
Gospodarstwa
domowe niefrasobliwość,
Osoby
przejeżdżające
przez teren Gminy
-wyrzucanie
odpadów
Teren całej
Gminy głównie lasy i
tereny
przydrożne
 Odcieki organiczne do gleb i
wód
i wód
 Zakłócenia naturalnego
krajobrazu
normalne
ciągły
znaczący
 Organizowanie
cyklicznych zbiórek
odpadów
 Sprzątanie przez
pracowników
gospodarczych
Wypalanie
zbiorowisk
trawiastych
Gospodarstwa
rolne – brak
wiedzy
ekologicznej,
funkcjonowanie
stereotypów;
Młodzież – brak
wiedzy
ekologicznej,
tradycyjne formy
rozrywki
Teren całej
Gminy
 Zanieczyszczenie powietrza
 Niszczenie siedlisk
normalne
okresowy
umiarkowany
 Bieżąca interwencja
6.
7.
58
normalne
ciągły
umiarkowany
awaryjne
okresowy
umiarkowany
8.
9.
10.
11.
Spalanie odpadów
w piecach
Gospodarstwa
domowe redukcja kosztów,
brak wiedzy
ekologicznej,
Spalanie części
roślin na terenach
otwartych
Gospodarstwa
rolne - redukcja
kosztów, brak
wiedzy
ekologicznej,
Domy
jednorodzinne
na terenach
wiejskich
 Obniżenie jakości powietrza
atmosferycznego
szkodliwymi związkami
pochodzącymi z procesów
spalania
normalne
okresowy
umiarkowany
 Rozwój selektywnej
zbiórki odpadów
 Organizowanie
okresowych zbiórek
szczególnych
rodzajów odpadów
Teren całej
Gminy
atmosferycznego
pochodzącymi z procesów
spalania
normalne
okresowy
umiarkowany
 Rozwój selektywnej
zbiórki odpadów
Emisja
zanieczyszczeń ze
środków transportu
Osoby
korzystające z
ruchu
wewnętrznego i
tranzytowego
przez teren Gminy
Szlaki
komunikacyjne
na terenie
Gminy, głownie
droga krajowa
nr 92
i autostrada
Emisja hałasu ze
środków transportu
Osoby
korzystające z
ruchu
wewnętrznego i
tranzytowego
przez teren Gminy
Szlaki
komunikacyjne
na terenie
Gminy, głownie
droga krajowa
nr 92 i
autostrada
 Pogorszenie stanu
akustycznego Gminy
59
normalne
ciągły
istotny
normalne
ciągły
umiarkowany
 Działania
inwestycyjne
usprawniające ruch i
eliminujące jego
natężenie szczególnie
na terenach
rezydencjonalnych i
szczególnie cennych
pod względem
przyrodniczym
 Działania
inwestycyjne
usprawniające ruch i
eliminujące jego
natężenie szczególnie
na terenach
rezydencjonalnych i
szczególnie cennych
pod względem
przyrodniczym
12.
Emisja zapachu z
fermy kur
Stosowane
technologie,
nieskuteczność
przepisów
prawnych
Gierłatowo
atmosferycznego
bezpieczeństwa
ekologicznego
okresowy
umiarkowany
 Negocjacje
z właścicielem
okresowy
mało istotny
(ze względu
na małe
prawdopodobieństwo
wystąpienia)
 Negocjacje
z właścicielem
umiarkowany
(niewielki
zakres
problemu)
 Utrzymanie
przytuliska
 Realizacja i
utrzymanie umowy
podpisanej ze
schroniskiem dla
zwierząt w Gnieźnie
 Wyłapywanie
bezpańskich psów
umiarkowany
 Zachowanie
odpowiedniej
polityki, zasad i
procedur planowania
przestrzennego
umiarkowany
 Zachowanie
odpowiedniej
polityki, zasad
i procedur
planowania
przestrzennego
 Zagrożenie naturalnych
Potencjalna
możliwość ucieczki
norek z fermy
Stosowane
technologie
14.
Porzucanie psów
przez właścicieli
Osoby
przyjeżdżające i
przejeżdżające
przez teren gminy
– brak
świadomości
ekologicznej, brak
wrażliwości
Szczególnie
tereny wzdłuż
drogi 92, w
okolicach
miejscowości:
Nekla,
Gierłatowo i
Nekielka
15.
Rozprzestrzenianie
się terenów
zurbanizowanych
(urban sprawl)
Procesy
suburbanizacyjne
Miasta Poznania
Zachodnia
część Gminy, w
szczególności
miejscowość
Nekielka
 Przekształcenia naturalnego
krajobrazu
 Zwiększenie ruchu
komunikacyjnego i jego
konsekwencje
16.
Przekształcenie
krajobrazu
i naturalnych
warunków
mikroklimatycznych
przez wiatraki
Inwestorzy,
mieszkańcy,
Władze Gminy –
decyzje z zakresu
planowania
przestrzennego
Stroszki,
Starczanowo
 Przekształcenia naturalnego
krajobrazu
 Zmiany mikroklimatu
13.
normalne
Stroszki
ekosystemów
 Zmiany składu gatunkowego
normalne
naturalnych ekosystemów
 Zagrożenie naturalnych
ekosystemów
 Zagrożenie dla
bezpieczeństwa ludzi
i zwierząt,
 Zanieczyszczanie terenu
60
normalne
normalne
normalne
ciągły
ciągły
ciągły
17.
Nieumiejętne
gromadzenie
odpadów
zbieranych
selektywnie
18.
Potencjalnie
szkodliwe
oddziaływanie
pokryć
azbestowych
Budynki
mieszkalne
i gospodarcze
pokryte azbestem
Teren całej
Gminy
Ingerencja w
przebieg cyklu
hydrologicznego
Inwestorzy eksploatacja
piasków i żwirów,
Mieszkańcy –
przekształcenia
powierzchni ziemi
przy budowie i
rozbudowie
obiektów
Tereny
eksploatacji
zasobów
geologicznych i
tereny poddane
szczególnie
intensywnym
procesom
budowlanym
19.
Mieszkańcy – brak
odpowiedniej
wiedzy z zakresu
gospodarowania
odpadami
Teren całej
Gminy
 Obniżenie poziomu
bezpieczeństwa
ekologicznego
normalne
 Zagrożenie dla zdrowia
mieszkańców Gminy, pylenie
 Obniżenie poziomu
bezpieczeństwa
ekologicznego
 Lokalne zachwiania
stosunków wodnych
61
normalne
normalne
ciągły
ciągły
okresowy
mało istotny
umiarkowany
 Działania na rzecz
uzyskiwania
dofinansowań do
usuwania pokryć
azbestowych przez
mieszkańców
umiarkowany
 Zachowanie
odpowiedniej
polityki, zasad
i procedur
planowania
przestrzennego,
 Zachowanie
odpowiednich zasad
przy realizacji
inwestycji
4. PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA NA CELE,
PRZEDMIOT I INTEGRALNOŚĆ OBSZARÓW NATURA 2000
ORAZ NA POZOSTAŁE OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE
Ocenę oddziaływania realizacji Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata
2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 na cele, przedmiot ochrony i integralność
obszarów Natura 2000, cele obszaru chronionego krajobrazu oraz na ostoje ptasie
wykonano zgodnie z metodyką omówiona we wprowadzeniu do niniejszej prognozy. Ocenie
poddano 1656 cząstkowych relacje w fazie realizacji i eksploatacji poszczególnych zadań
(tab. 6-7). Oddzielnej oceny dokonano dla wpływu na obszary wskazane przez Regionalnego
Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu: Natura 2000 Dolina Cybiny, Natura 2000 Grądy
w Czerniejewie; Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Cybiny w Nekielce; obszar ważny dla
ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji Bagna koło Biechowa, oraz na obszary strefy
ochrony ostoi, miejsca rozrodu i regularnego przebywania bociana czarnego (obręby
ewidencyjne: Nekla, Graby, Wiktorowo) oraz kani czarnej (obręb ewidencyjny Nowy
Folwark).
Realizacja zadań zaplanowanych w Programie ochrony środowiska Gminy Nekla na
lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 będzie polegała na wykonaniu szeregu
przedsięwzięć inwestycyjnych i pozainwestycyjnych, które mogą ingerować w poszczególne
elementy środowiska. Wpływ na otoczenie przyrodnicze może mieć zarówno charakter
negatywny, jak i pozytywny. Charakter negatywny może ujawnić się przejściowo, na etapie
realizacji poszczególnych inwestycji, zwłaszcza infrastrukturalnych, powodując okresowe
uciążliwości. Na etapie eksploatacji należy oczekiwać braku oddziaływania na środowisko,
a w większości przypadków, dzięki zrealizowanym inwestycjom – zmieszenia presji systemu
społeczno-gospodarczego na ekosystemy.
Na terenie Gminy Nekla z wyżej wymienionych obszarów ochrony znajdują się tylko
Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Cybiny w Nekielce” oraz strefa ochrony ostoi,
miejsca rozrodu i regularnego przebywania kani czarnej. Obszary Natura 2000 i strefy
ochrony ostoi, miejsca rozrodu i regularnego przebywania bociana czarnego leżą poza
granicami Gminy Nekla.
Działania podejmowane w ramach programu pozostaną bez większego wpływu na
cele, przedmiot i integralność obszarów Natura 2000 Dolina Cybiny i Grądy w Czerniejewie
(tab. 5). W szczególności żadne z podejmowanych zadań nie będzie miało wpływu na
integralność powyższych obszarów Natura 2000. Trzy inwestycje infrastrukturalne, na etapie
ich realizacji mogą cechować się przypuszczalnie niekorzystnym, bezpośrednim,
krótkoterminowym i chwilowym wpływem na cele oraz przedmiot ochrony obszaru Natura
2000 Dolina Cybiny. Są to budowa kanalizacji w miejscowościach znajdujących się
w Aglomeracji Nekla (w części dotyczącej miejscowości Nekielka), budowa sieci
wodociągowej na nowych osiedlach w Nekielce oraz budowa drogi asfaltowej na ul. Jana
Pawła II w Nekielce. Te same inwestycje powinny cechować się przypuszczalnie korzystnym,
62
pośrednim, długoterminowym i trwałym wpływem na etapie eksploatacji. W przypadku
obszaru Natura 2000 Grądy w Czerniejewie inwestycją, która na etapie realizacji może
spowodować wpływ prawdopodobnie niekorzystny, bezpośredni, krótkoterminowy
i chwilowy, a na etapie eksploatacji wpływ prawdopodobnie korzystny, pośredni,
długoterminowy i trwały jest budowa sieci gazowej w miejscowościach Zasutowo
i Podstolice. Należy zaznaczyć, że przy braku dokładnych projektów realizacji powyższych
inwestycji trudno jednoznacznie określić ich wpływ na przedmiotowy obszar. Szczegółowe
analizy w tym zakresie powinny być poczynione na etapie wykonywania oceny oddziaływania
przedsięwzięcia na środowisko.
Szereg podejmowanych w ramach programu zadań pozainwestycyjnych, mających
charakter organizacyjny i edukacyjny powinno wywrzeć prawdopodobnie korzystny,
pośredni (w jednym przypadku bezpośredni), średnioterminowy lub długoterminowy, trwały
wpływ na zlokalizowane w sąsiedztwie gminy Nekla obszary Natura 2000. Do zadań tych
należą:
 monitorowanie miejsc szczególnie narażonych na zaśmiecanie,
 okresowe akcje sprzątania zanieczyszczeń przydrożnych,
 uwzględnianie w procesach wydawania decyzji administracyjnych związanych
z przekształceniami powierzchni ziemi zagadnień związanych z funkcjonowaniem
lokalnych stosunków wodnych,
 monitoring umów na wywóz odpadów ciekłych,
 monitoring źródeł i ilości odpadów ciekłych dostarczanych do oczyszczalni ścieków,
 uwzględnianie podczas opracowywania mpzp uwarunkowań krajobrazowych i walorów
środowiskowych oraz dążenie do zachowania w niezmienionym stanie terenów cennych
krajobrazowo i przyrodniczo,
 uwzględnianie podczas wydawania decyzji administracyjnych uwarunkowań
krajobrazowych i walorów środowiskowych oraz dążenie do zachowania
w niezmienionym stanie terenów cennych krajobrazowo i przyrodniczo,
 organizacja akcji „Dzień Ziemi”,
 organizacja akcji „Sprzątanie świata”,
 realizacja projektu „Serce dla przyrody”.
Również w tym przypadku bardzo trudno jest określić rzeczywisty wpływ powyższych
działań na przedmiotowe obszary. Należy jednak domniemywać, że podejmowane działania
edukacyjne i organizacyjne (mające w swojej naturze również element edukacyjny, np.
monitoring i jego wpływ na świadomość mieszkańców) będą w długim czasie pozytywnie
skutkowały obniżeniem presji na chronione obszary, powodowanej przez mieszkańców.
Nabywana w trakcie procesu edukacyjnego świadomość znaczenia obszarów Natura 2000,
negatywnych konsekwencji działań człowieka mocno ingerujących w otoczenie przyrodnicze
czy dobrych praktyk w zakresie postępowania z różnorodnymi problemami środowiskowymi
powinna skutkować korzystnym wpływem na zlokalizowane w najbliższym otoczeniu Gminy
obszary Natura 2000.
63
Pozostałe zadania podejmowane przez Gminę Nekla w ramach Programu ochrony
środowiska na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 pozostaną bez wpływu na
obszary Natura 2000 Dolina Cybiny i Grądy w Czerniejewie. Brak wpływu powodowany
będzie zarówno charakterem zadań (np. wkład własny Gminy Nekla do systemu
unieszkodliwiania odpadów komunalnych dla gmin objętych porozumieniem wraz z budową
zakładu zagospodarowania odpadów w Lulkowie, utrzymanie terenów zielonych na terenie
Gminy czy sprzątanie parku w Nekli) jak i znacznym oddaleniem miejsca realizacji zadania od
analizowanych obszarów Natura 2000 (np. większość podejmowanych inwestycji
drogowych).
64
Tab. 7. Przewidywany wpływ realizacji Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019
na cele, przedmiot ochrony i integralność obszarów Natura 2000 Dolina Cybiny i Grądy w Czerniejewie
LP
ZADANIE
CELE OBSZARU
NATURA 2000
DOLINA CYBINY
PRZEDMIOT
OCHRONY
OBSZARU
NATURA 2000
DOLINA CYBINY
INTEGRALNOŚĆ
OBSZARU
NATURA 2000
DOLINA CYBINY
CELE OBSZARU
NATURA 2000
GRĄDY W
CZERNIEJEWIE
PRZEDMIOT
OCHRONY
OBSZARU
NATURA 2000
GRĄDY W
CZERNIEJEWIE
INTEGRALNOŚĆ
OBSZARU
NATURA 2000
GRĄDY W
CZERNIEJEWIE
R
E
R
E
R
E
R
E
R
E
R
E
1.
Budowa kanalizacji w miejscowościach
znajdujących się w Aglomeracji Nekla
-?
BKC
+?
PDT
-?
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+?
PDT
-?
BKC
+?
PDT
0
0
2.
Budowa sieci wodociągowej na nowych
osiedlach w Nekli i Nekielce
-?
BKC
+?
PDT
-?
BKC
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
3.
Modernizacja sieci wodociągowej w Stroszkach
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
4.
Przebudowa i rozbudowa oczyszczalni ścieków w
Nekli
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
5.
Monitoring umów na wywóz odpadów ciekłych
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
0
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
0
6.
Monitoring źródeł i ilości odpadów ciekłych
dostarczanych do oczyszczalni ścieków
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
0
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
0
7.
Inwentaryzacja przydomowych oczyszczalni
ścieków
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
8.
Inwentaryzacja przyłączy do kanalizacji
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
9.
Administracyjne ograniczanie dostępności wody
na podlewanie ogródków w okresie suszy
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
10.
Uwzględnianie w procesach wydawania decyzji
administracyjnych związanych z
przekształceniami powierzchni ziemi zagadnień
związanych z funkcjonowaniem lokalnych
stosunków wodnych
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
0
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
0
65
11.
Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków
(dotyczy wszystkich miejscowości w których nie
ma kanalizacji sanitarnej)
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
12.
Wkład własny gminy Nekla do systemu
unieszkodliwiania odpadów komunalnych dla
gmin objętych porozumieniem wraz z budową
zakładu zagospodarowania odpadów w Lulkowie
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
13.
Rekultywacja składowiska odpadów w
Starczanowie
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
14.
Okresowe akcje sprzątania zanieczyszczeń
przydrożnych
0
+?
PKC
0
+?
PKC
0
0
0
+?
PKC
0
+?
PKC
0
0
15.
Dotacja do realizacji powiatowego programu
usuwania azbestu
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
16.
Aktualizacja regulaminu utrzymania czystości i
porządku
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
17.
Monitorowanie miejsc szczególnie narażonych
na zaśmiecanie
0
+?
PRT
0
+?
PRT
0
0
0
+?
PRT
0
+?
PRT
0
0
18.
Dostosowanie systemu gospodarowania
odpadami do aktualnych przepisów prawnych
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
19.
Opracowanie systemu opłat w zakresie
gospodarki odpadowej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
20.
Wdrożenie gminnego systemu gospodarowania
odpadami, zgodnego aktualnymi przepisami
prawa
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
21.
Opieka nad zwierzętami bezdomnymi:
prowadzenie kojców do tymczasowego
przetrzymywania bezdomnych zwierząt,
transport i utrzymanie zwierząt, całodobowa
opieka weterynaryjna
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
22.
Współpraca ze schroniskiem dla bezdomnych
zwierząt w Gnieźnie
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
66
23.
Utrzymanie terenów zielonych na obszarze
gminy
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
24.
Uwzględnianie podczas opracowywania mpzp
uwarunkowań krajobrazowych i walorów
środowiskowych oraz dążenie do zachowania w
niezmienionym stanie terenów cennych
krajobrazowo i przyrodniczo
0
+
PDT
0
+
PDT
0
0
0
+
PDT
0
+
PDT
0
0
25.
Uwzględnianie podczas wydawania decyzji
administracyjnych uwarunkowań
krajobrazowych i walorów środowiskowych oraz
dążenie do zachowania w niezmienionym stanie
0
+
PDT
0
+
PDT
0
0
0
+
PDT
0
+
PDT
0
0
26.
Oznakowanie szlaku rowerowego Nekla –
Podstolice – Opatówko – Barczyzna – Nekielka
w Gminie Nekla
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
27.
Bieżące remonty i modernizacje nawierzchni
dróg gminnych
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
28.
Budowa ulic: Słonecznej, Sikorskiego oraz części
ulicy Szczepańskiego i Słowackiego w Nekli, etap
III
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
29.
Budowa ulicy Polnej w miejscowości Zasutowo
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
30.
Projekt przebudowy ul. Chopina w Nekli
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
31.
Przebudowa ul. Chopina w Nekli
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
32.
Projekt nawierzchni ul. Akacjowej i Jaśminowej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
33.
Przebudowa drogi gminnej w Gierłatowie
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
34.
Przebudowa ulicy Rynek
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
35.
Projekt drogi asfaltowej od ulicy Starczanowskiej
do ulicy Sikorskiego w Nekli
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
36.
Budowa drogi i chodnika na
ul. Kosińskiego
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
37.
Budowa drogi i chodnika na ul. Linke
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
67
38.
ul. Konopnickiej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
39.
ul. Orzeszkowej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
40.
ul. Czereśniowej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
41.
ul. Ogrodowej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
42.
Budowa drogi na ul. Starczanowskiej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
43.
Budowa drogi asfaltowej na
ul. Jana Pawła II w Nekielce
-?
BKC
+?
PDT
-?
BKC
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
44.
Ułożenie drugiego dywanika na drodze NeklaStarczanowo (ul. Parkowa)
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
45.
Modernizacja drogi w Opatówku
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
46.
Modernizacja kotłowni w Szkole w Targowej
Górce
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
47.
Termomodernizacja Zespołu Szkół w Targowej
Górce
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
48. Modernizacja kotłowni w Szkole w Zasutowie
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
49. Termomodernizacja Zespołu Szkół w Zasutowie
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
50.
Budowa sieci gazowej na terenie miasta Nekla
oraz w miejscowościach Zasutowo i Podstolice
0
0
0
0
0
0
-?
BKC
+?
PDT
-?
BKC
+?
PDT
0
0
51.
Budowa drogi asfaltowej od ul. Starczanowskiej
do ul. Sikorskiego w Nekli
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
52.
Przebudowa drogi Targowa Górka – Mała Górka
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
53.
Dofinansowanie działalności z zakresu edukacji
ekologicznej jednostek edukacyjnych
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
54.
Współorganizacja akcji „Dzień Ziemi” i
„Sprzątanie świata”
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
68
55.
Promocja działalności proekologicznej szkół i
przedszkoli w materiałach informacyjnych Gminy
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
56.
Realizacja projektu „Serce dla przyrody”
0
+?
PKC
0
+?
PKC
0
0
0
+?
PKC
0
+?
PKC
0
0
57.
Realizacja projektu „Róbmy raban, recykling a
nie bałagan”
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
58.
Organizacja akcji „Dzień Ziemi”
0
0
0
0
0
0
59.
Organizacja akcji „Sprzątanie świata”
0
0
0
0
0
0
60.
Udział w akcji OTOP „Europejskie Dni Ptaków”
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
61.
Udział w akcji OTOP „Zimowe Ptakoliczenie”
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
62.
Cykliczne wycieczki do miejsc o istotnych
walorach przyrodniczych i związanych z ochroną
środowiska
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
63.
Realizacja konkursu „Kontrola segregacji
odpadów”
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
64.
Zbiórka zużytych baterii
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
65.
Zbiórka elektrośmieci
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
66.
Sprzątanie parku w Nekli
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
67.
Zbiórka żołędzi dla zwierząt
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
68.
Zbiórka makulatury
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
69.
Zbiórka nakrętek
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
+?
PKC
+?
BKC
+?
PKC
+?
BKC
0
0
+?
PKC
+?
BKC
0
0
+?
PKC
+?
BKC
Oznaczenia: R – etap realizacji, E – etap eksploatacji, ++ – znaczące oddziaływania pozytywne, + – słabe oddziaływania pozytywne, +? – przypuszczalne korzystne
oddziaływania, niemożliwe do jednoznacznego określenia, ++/-- – znaczące zmienne oddziaływania, +/- – słabe zmienne oddziaływania, -- – znaczące niekorzystne
oddziaływania, - – słabe niekorzystne oddziaływanie, -? –przypuszczalnie niekorzystne oddziaływanie, 0 – brak oddziaływania, B – oddziaływania bezpośrednie, P –
oddziaływania pośrednie, W – oddziaływania wtórne, S – oddziaływania skumulowane, K – oddziaływania krótkoterminowe,
R – oddziaływania średnioterminowe, D – oddziaływanie długoterminowe, T – oddziaływania stałe, C – oddziaływania chwilowe
Źródło: opracowanie własne
69
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY
NEKLA NA LATA 2012-2015 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2016-2019
Podobnie, jak obszary Natura 2000, również obszar chronionego krajobrazu Dolina
Cybiny w Nekielce, obszar ważny dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji Bagna
koło Biechowa i strefy ochrony ostoi, miejsca rozrodu i regularnego przebywania bociana
czarnego i kani czarnej znajdą się pod niewielkim wpływem działań podejmowanych
w ramach Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na
lata 2016-2019. Spośród wyżej wymienionych obszarów stosunkowo największym wpływem
może zostać obciążony obszar chronionego krajobrazu Dolina Cybiny w Nekielce. W tym
przypadku istnieje możliwość wskazania kilku działań, które mogą spowodować niewielki
niekorzystny wpływ. Pozostałe, wymienione powyżej obszary nie zostaną dotknięte żadnym
niekorzystnym wpływem (tab. 7).
Na obszar chronionego krajobrazu Dolina Cybiny w Nekielce prawdopodobnie
niekorzystnie, bezpośrednio, krótkoterminowo i chwilowo mogą wpłynąć na etapie realizacji,
te same zadania, co w przypadku obszaru Natura 2000 Dolina Cybiny: budowa kanalizacji
w miejscowościach znajdujących się w Aglomeracji Nekla (w części dotyczącej miejscowości
Nekielka), budowa sieci wodociągowej na nowych osiedlach w Nekielce oraz budowa drogi
asfaltowej na ul. Jana Pawła II w Nekielce. Również w tym przypadku inwestycje te na etapie
eksploatacji będą cechowały się prawdopodobnie korzystnym, długoterminowym i trwałym
wpływem na przedmiotowy obszar chroniony.
Potencjalnie korzystny, chociaż trudny jednoznacznie do stwierdzenia wpływ na
analizowane obszary mogą mieć takie zadania, jak:
 monitoring umów na wywóz odpadów ciekłych,
 monitoring źródeł i ilości odpadów ciekłych dostarczanych do oczyszczalni ścieków,
 uwzględnianie w procesach wydawania decyzji administracyjnych związanych
z przekształceniami powierzchni ziemi zagadnień związanych z funkcjonowaniem
lokalnych stosunków wodnych,
 okresowe akcje sprzątania zanieczyszczeń przydrożnych,
 monitorowanie miejsc szczególnie narażonych na zaśmiecanie,
 opieka nad zwierzętami bezdomnymi: prowadzenie kojców do tymczasowego
przetrzymywania bezdomnych zwierząt, transport i utrzymanie zwierząt, całodobowa
opieka weterynaryjna,
 uwzględnianie podczas opracowywania mpzp uwarunkowań krajobrazowych i walorów
krajobrazowo i przyrodniczo,
 uwzględnianie podczas wydawania decyzji administracyjnych uwarunkowań
krajobrazowych i walorów środowiskowych oraz dążenie do zachowania
w niezmienionym stanie terenów cennych krajobrazowo i przyrodniczo,
 realizacja projektu „Serce dla przyrody”,
 organizacja akcji „Dzień Ziemi”,
 organizacja akcji „Sprzątanie świata”,
 udział w akcji OTOP „Europejskie Dni Ptaków”,
 udział w akcji OTOP „Zimowe Ptakoliczenie”.
70
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY
NEKLA NA LATA 2012-2015 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2016-2019
Wskazany powyżej, prawdopodobnie korzystny wpływ, związany będzie z fazą
eksploatacji powyższych zadań. W większości przypadków będzie miał on charakter
pośredni, średnioterminowy lub długoterminowy i trwały.
Najwięcej jednostkowych oddziaływań, które będą miały prawdopodobnie korzystny
wpływ na ekosystemy zostało zidentyfikowanych wobec obszaru chronionego krajobrazu
Dolina Cybiny w Nekielce. Wyróżniono ich czternaście. Po sześć takich relacji
zidentyfikowano dla wszystkich stref ochrony ostoi, miejsca rozrodu i regularnego
przybywania bociana czarnego i kani czarnej. Z kolei dla obszaru ważnego dla ptaków
w okresie gniazdowania oraz migracji Bagna koło Biechowo oddziaływań określanych jako
prawdopodobnie korzystne wskazano zaledwie trzy.
Stosunkowo niewielki wpływ na analizowane obszary chronione zadań
podejmowanych w ramach Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z
perspektywą na lata 2016-2019 związany jest ze znacznym oddaleniem miejsc ich realizacji
od tych terenów. Ponadto wiele zadań ma charakter nie mający żadnego związku z
analizowanymi obszarami chronionymi. Do zadań takich należą np.: administracyjne
ograniczanie ilości wody dostępnej na podlewanie ogródków w okresie suszy, dotacja do
realizacji powiatowego programu usuwania azbestu, czy opracowanie systemu opłat w
zakresie gospodarki odpadowej.
71
Tab. 8. Przewidywany wpływ realizacji Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 na
cele ochrony obszaru chronionego krajobrazu Dolina Cybiny w Nekielce, obszar ważny dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji
Bagna koło Biechowa, strefę ochrony ostoi, miejsca rozrodu i regularnego przebywania bociana czarnego (obręby ewidencyjne: Nekla, Graby
Wiktorowo), oraz kani czarnej (obręb ewidencyjny Nowy Folwark)
LP
ZADANIE
CELE OBSZARU
CHRONIONEGO
KRAJOBRAZU
DOLINA CYBINY
W NEKIELCE
OBSZAR WAŻNY
DLA PTAKÓW W
OKRESIE
GNIAZDOWANIA
ORAZ MIGRACJI
BAGNA KOŁO
BIECHOWA
STREFA
OCHRONY
OSTOI, MIEJSCA
ROZRODU I
REGULARNEGO
PRZEBYWANIA
BOCIANA
CZARNEGO
(obręb Nekla)
STREFA OCHRONY
OSTOI, MIEJSCA
ROZRODU
I REGULARNEGO
PRZEBYWANIA
BOCIANA
CZARNEGO
(obręb Graby)
STREFA OCHRONY
STREFA OCHRONY
OSTOI, MIEJSCA
OSTOI, MIEJSCA
ROZRODU
ROZRODU
I REGULARNEGO
I REGULARNEGO
PRZEBYWANIA
PRZEBYWANIA KANI
BOCIANA
CZARNEJ
CZARNEGO
(obręb Nowy
(obręb Wiktorowo)
Folwark)
R
E
R
E
R
E
R
E
R
E
R
E
1.
Budowa kanalizacji w miejscowościach
znajdujących się w Aglomeracji Nekla
-?
BKC
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2.
Budowa sieci wodociągowej na nowych
osiedlach w Nekli i Nekielce
-?
BKC
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3.
Modernizacja sieci wodociągowej w
Stroszkach
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
4.
Przebudowa i rozbudowa oczyszczalni
ścieków w Nekli
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
5.
Monitoring umów na wywóz odpadów
ciekłych
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
6.
Monitoring źródeł i ilości odpadów
ciekłych dostarczanych do oczyszczalni
ścieków
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
7.
Inwentaryzacja przydomowych
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
8.
Inwentaryzacja przyłączy do kanalizacji
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
72
9.
Administracyjne ograniczanie
dostępności wody na podlewanie
ogródków w okresie suszy
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
10.
Uwzględnianie w procesach wydawania
decyzji administracyjnych związanych z
przekształceniami powierzchni ziemi
zagadnień związanych z
funkcjonowaniem lokalnych stosunków
wodnych
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
11.
Budowa przydomowych oczyszczalni
ścieków (dotyczy wszystkich
miejscowości w których nie ma kanalizacji
sanitarnej)
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
12.
Wkład własny gminy Nekla do systemu
unieszkodliwiania odpadów komunalnych
dla gmin objętych porozumieniem wraz z
budową zakładu zagospodarowania
odpadów w Lulkowie
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
13.
Rekultywacja składowiska odpadów w
Starczanowie
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
14.
Okresowe akcje sprzątania
zanieczyszczeń przydrożnych
0
+?
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
15.
Dotacja do realizacji powiatowego
programu usuwania azbestu
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
16.
Aktualizacja regulaminu utrzymania
czystości i porządku
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
17.
Monitorowanie miejsc szczególnie
narażonych na zaśmiecanie
0
+?
PRT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
18.
Dostosowanie systemu gospodarowania
odpadami do aktualnych przepisów
prawnych
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
19.
Opracowanie systemu opłat w zakresie
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
73
20.
Wdrożenie gminnego systemu
gospodarowania odpadami, zgodnego
aktualnymi przepisami prawa
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
21.
Opieka nad zwierzętami bezdomnymi:
prowadzenie kojców do tymczasowego
przetrzymywania bezdomnych zwierząt,
transport i utrzymanie zwierząt,
całodobowa opieka weterynaryjna
0
0
0
0
0
+?
PKC
0
+?
PKC
0
+?
PKC
0
+?
PKC
22.
Współpraca ze schroniskiem dla
bezdomnych zwierząt w Gnieźnie
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
23.
Utrzymanie terenów zielonych na
obszarze gminy
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
24.
Uwzględnianie podczas opracowywania
mpzp uwarunkowań krajobrazowych
i walorów środowiskowych oraz dążenie
do zachowania w niezmienionym stanie
terenów cennych krajobrazowo i
przyrodniczo
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
25.
Uwzględnianie podczas wydawania
decyzji administracyjnych uwarunkowań
krajobrazowych i walorów
środowiskowych oraz dążenie do
zachowania w niezmienionym stanie
terenów cennych krajobrazowo i
przyrodniczo
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
26.
Oznakowanie szlaku rowerowego Nekla –
Podstolice – Opatówko – Barczyzna –
Nekielka w Gminie Nekla
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
27.
Bieżące remonty i modernizacje
nawierzchni dróg gminnych
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
28.
Budowa ulic: Słonecznej, Sikorskiego oraz
części ulicy Szczepańskiego i Słowackiego
w Nekli, etap III
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
74
29.
Budowa ulicy Polnej w miejscowości
Zasutowo
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
30.
Projekt przebudowy ul. Chopina w Nekli
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
31.
Przebudowa ul. Chopina w Nekli
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
32.
Projekt nawierzchni ul. Akacjowej i
Jaśminowej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
33.
Przebudowa drogi gminnej w Gierłatowie
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
34.
Przebudowa ulicy Rynek
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
35.
Projekt drogi asfaltowej od ulicy
Starczanowskiej do ulicy Sikorskiego w
Nekli
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
36.
ul. Kosińskiego
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
37.
ul. Linke
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
38.
ul. Konopnickiej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
39.
ul. Orzeszkowej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
40.
ul. Czereśniowej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
41.
ul. Ogrodowej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
42.
Budowa drogi na
ul. Starczanowskiej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
43.
Budowa drogi asfaltowej na
ul. Jana Pawła II w Nekielce
-?
BKC
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
44.
Ułożenie drugiego dywanika na drodze
Nekla-Starczanowo (ul. Parkowa)
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
45.
Modernizacja drogi w Opatówku
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
75
46.
Modernizacja kotłowni w Szkole w
Targowej Górce
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
47.
Termomodernizacja Zespołu Szkół w
Targowej Górce
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
48.
Modernizacja kotłowni w Szkole w
Zasutowie
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
49.
Termomodernizacja Zespołu Szkół w
Zasutowie
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
50.
Budowa sieci gazowej na terenie miasta
Nekla oraz w miejscowościach Zasutowo i
Podstolice
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
51.
Budowa drogi asfaltowej od ul.
Starczanowskiej do ul. Sikorskiego w
Nekli
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
52.
Przebudowa drogi Targowa Górka – Mała
Górka
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
53.
Dofinansowanie działalności z zakresu
edukacji ekologicznej jednostek
edukacyjnych
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
54.
Współorganizacja akcji „Dzień Ziemi” i
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
55.
Promocja działalności proekologicznej
szkół i przedszkoli w materiałach
informacyjnych Gminy
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
56.
Realizacja projektu „Serce dla przyrody”
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
57.
Realizacja projektu „Róbmy raban,
recykling a nie bałagan”
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
58.
Organizacja akcji „Dzień Ziemi”
0
0
+?
PRT
0
+?
PRT
0
+?
PRT
0
+?
PRT
0
+?
PRT
59.
Organizacja akcji „Sprzątanie świata”
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
+?
PRT
+?
BKC
76
60.
Udział w akcji OTOP „Europejskie Dni
Ptaków”
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
61.
Udział w akcji OTOP „Zimowe
Ptakoliczenie”
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
62.
Cykliczne wycieczki do miejsc o istotnych
walorach przyrodniczych i związanych z
ochroną środowiska
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
63.
Realizacja konkursu „Kontrola segregacji
odpadów”
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
64.
Zbiórka zużytych baterii
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
65.
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
66.
Sprzątanie parku w Nekli
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
67.
Zbiórka żołędzi dla zwierząt
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
68.
Zbiórka makulatury
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
69.
Zbiórka nakrętek
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Oznaczenia: R – etap realizacji, E – etap eksploatacji, ++ – znaczące oddziaływania pozytywne, + – słabe oddziaływania pozytywne, +? – przypuszczalne korzystne
oddziaływania, niemożliwe do jednoznacznego określenia, ++/-- – znaczące zmienne oddziaływania, +/- – słabe zmienne oddziaływania, -- – znaczące niekorzystne
oddziaływania, - – słabe niekorzystne oddziaływanie, -? –przypuszczalnie niekorzystne oddziaływanie, 0 – brak oddziaływania, B – oddziaływania bezpośrednie, P –
oddziaływania pośrednie, W – oddziaływania wtórne, S – oddziaływania skumulowane, K – oddziaływania krótkoterminowe,
77
5. PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA
NA ŚRODOWISKO
Ocenę wpływu realizacji Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 20122015 z perspektywą na lata 2016-2019 na środowisko przeprowadzono z wykorzystaniem
metodyki określonej we wprowadzeniu do niniejszego dokumentu. W tym przypadku ocenie
poddano wpływ realizacji poszczególnych zadań na różnorodność biologiczną, ludzi,
zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne,
zabytki i dobra materialne. Zidentyfikowano 1656 cząstkowych relacji (tab. 8). Uwzględniono
zależności pomiędzy powyższymi elementami środowiska oraz pomiędzy oddziaływaniami na
te elementy. Opis wpływu podejmowanych działań na otoczenie przyrodnicze
przeprowadzono wg kolejnych komponentów środowiska.
5.1. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA NA BIORÓŻNORODNOŚĆ
Działania planowane do realizacji w ramach Programu ochrony środowiska Gminy
Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 w niewielkim stopniu wpłyną na
różnorodność biologiczną Gminy. Na etapie realizacji poszczególnych przedsięwzięć nie
przywiduje się żadnego wpływu na ten komponent środowiska. Prawdopodobne korzystne
oddziaływanie, ale niemożliwe do jednoznacznego określenia na tym momencie przewiduje
się dla poszczególnych zadań na etapie eksploatacji. Będą to oddziaływania pośrednie,
długoterminowe i trwałe.
Inwestycje infrastrukturalne zawarte w priorytecie pierwszym: Optymalizacja
gospodarowania wodami i ochrona wód, związane z rozbudową sieci kanalizacyjnej
i wodociągowej na terenie Gminy powinny w długim okresie prowadzić do obniżenia presji
na środowisko. Efektem tego będzie zmniejszenie ilości zrzutu związków biogennych
bezpośrednio do środowiska przyrodniczego, w tym przede wszystkim ich negatywnego
oddziaływania na pokrywę glebową oraz wody powierzchniowe i podziemne. Zadania
związane z monitoringiem źródeł i ilości odpadów ciekłych dostarczanych do oczyszczalni
ścieków czy inwentaryzacji zbiorników bezodpływowych i przyłączy do sieci kanalizacyjnej,
a także z kontrolą dokumentów mogą spowodować korzystny, pośredni wpływ na
środowisko naturalne. Wykształcone w ich efekcie pozytywne postawy i nawyki oraz
eliminacja szkodliwych zachowań ograniczą presję wywieraną przez związki biogenne na
komponenty środowiska. Zadania te docelowo powinny sprzyjać rozwojowi
bioróżnorodności charakterystycznej dla naturalnych ekosystemów występujących na
badanym terenie.
Zadania z priorytetu drugiego związane z modernizacją systemu gospodarowania
odpadami również będą miały prawdopodobny korzystny wpływ na bioróżnorodność.
Działania skierowane na ograniczenie ilości odpadów trafiających bezpośrednio do
środowiska zabezpieczą ekosystemy przed dostawaniem się do nich substancji szkodliwych,
które mogłyby zaszkodzić roślinom i zwierzętom żyjącym na terenie Gminy. Także realizacja
78
zadań związanych z unieszkodliwianiem już występujących w środowisku miejsc składowania
odpadów, podniesie poziom bezpieczeństwa ekologicznego i zlikwiduje potencjalne
szkodliwe oddziaływania.
Ważne dla zabezpieczenia tego komponentu przed negatywnym oddziaływaniem są
także zadania przewidziane do realizacji w priorytecie trzecim – utrzymanie estetyki
krajobrazu i ochrona żywych zasobów przyrody. Szczególne znaczenie ma realizacja
programu opieki nad bezdomnymi zwierzętami. Ich systematyczne wyłapywanie
i przekazywanie do schroniska, podnoszą poziom bezpieczeństwa ekologicznego
i zmniejszają zagrożenie dla drobnych ssaków na terenie Gminy.
Istotne z punktu widzenia bioróżnorodności są także zadania zaplanowane
w priorytecie czwartym i piątym. Inwestycje związane z remontowaniem infrastruktury
drogowej powinny skutkować zwiększeniem bezpieczeństwa na drogach, w tym także mogą
przyczynić się do ograniczenia potrącania zwierzyny. Docelowo ograniczą także negatywne
oddziaływanie pyłów i hałasu, szczególnie w bezpośrednim sąsiedztwie szlaków. Będzie to
miało pozytywny wpływ na stan roślinności przydrożnej oraz może ograniczyć płoszenie
zwierząt. Także inwestycje teremomodernizacyjne planowane są do realizacji
z uwzględnieniem wymagań w zakresie zabezpieczenia siedlisk jerzyków (Apus apus) oraz
wróbli (Passer domesticus), co docelowo nie powinno wpłynąć na ograniczenie ich populacji.
Zadania realizowane w ramach priorytetu piątego mają na celu podniesienie
świadomości ekologicznej mieszkańców Gminy Nekla. Wzrost wiedzy na temat zasobów i
walorów przyrodniczych oraz wykształcanie pozytywnych nawyków w zakresie ich
wykorzystania i ochrony, mogą skutkować pozytywnym wpływem na bioróżnorodność
i podniesieniem wrażliwości mieszkańców na otaczające ich środowisko. W efekcie można
się spodziewać obniżenia presji społeczno-gospodarczej na środowisko, co skutkowałoby
utrzymaniem poziomu bioróżnorodności w ekosystemach na terenie Gminy Nekla.
Analizowane oddziaływanie będzie miało charakter pośredni, stały i średnioterminowy.
5.2. WPŁYW PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ NA LUDZI
Wpływ działań podejmowanych podczas realizacji Programu ochrony środowiska
Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 na ludzi przejawiał się
będzie w każdym z zaplanowanych priorytetów. Zadania w priorytecie pierwszym –
Optymalizacja gospodarowania wodami i ochrona wód skutkować będą zdecydowanie
pozytywnym wpływem na ludzi. Ich realizacja przyczyni się do podniesienia jakości życia
i zwiększenia poziomu bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańców, szczególnie na terenach
bezpośrednio objętych procesem inwestycyjnym. Ujawni się to na etapie eksploatacji
i będzie miało długoterminowy charakter. Poprawa jakości życia wynikała będzie z objęcia
znacznej grupy osób dostępem do kanalizacji sanitarnej oraz zmodernizowanej lub nowo
wybudowanej sieci wodociągowej. Dostarczanie wody spełniającej parametry jakości
i czystości za pośrednictwem nowoczesnej sieci oraz skuteczne odprowadzanie ścieków
i oczyszczanie ich w wysokosprawnych oczyszczalniach zwiększy komfort i bezpieczeństwo
79
mieszkańców. Ograniczy do minimum występowanie ewentualnych awarii oraz negatywne
oddziaływania źle zagospodarowywanych ścieków. Na etapie realizacji można spodziewać się
bezpośredniego, krótkoterminowego i chwilowego negatywnego oddziaływania na ludzi,
spowodowanego pracami budowlanymi, a w ich efekcie zwiększoną ilością spalin oraz
podniesionym poziomem hałasu, których źródłami będą środki transportu i maszyny
budowlane. Dodatkowymi niedogodnościami może być czasowe ograniczenie
w możliwościach z korzystania z dostępnej wcześniej infrastruktury drogowej czy komunalnej
spowodowane prowadzonymi pracami budowlanymi. Pośredni pozytywny wpływ na ludzi
będą miały zadania związane z monitoringiem wywozu nieczystości płynnych. Monitoring
prowadzony ma być w dwóch obszarach – w zakresie posiadania przez właścicieli
nieruchomości umów na wywóz odpadów ciekłych oraz w zakresie źródeł i ilości odpadów
ciekłych dostarczanych do oczyszczalni ścieków. Będą to zatem działania prowadzone
u źródła jak i na zakończeniu procesu odbioru i wywozu nieczystości. Efekty tych działań
będą miały charakter długoterminowy oraz trwały, a mniejsza presja na środowisko
poskutkuje podniesieniem poziomu życia na terenach objętych monitoringiem. Chwilowe
negatywne konsekwencje dla mieszkańców może mieć także administracyjne ograniczanie
dostępności wody na podlewanie ogródków w okresie suszy, związane z przeciwdziałaniem
deficytom wody na terenie Gminy. Docelowo jednak skutki tej działalności będą miały
długoterminowy, pozytywny charakter umożliwią bowiem nieprzerwane korzystanie
z zasobów wodnych bez konieczności ich dalszej reglamentacji.
Jednoznacznie pozytywnego wpływu na ludzi należy się także spodziewać po realizacji
zadań z zakresu priorytetu drugiego – modernizacja systemu gospodarki odpadowej.
Pierwotny charakter oddziaływań ujawni się bezpośrednio poprzez podniesienie poziomu
jakości życia mieszkańców w efekcie reorganizacji systemu zbiórki odpadów. Ujednolicony
i przejrzysty system ułatwi właściwe postępowanie z odpadami oraz zwiększy kontrolę nad
strumieniem odpadów po stronie właściciela. Wtórny charakter oddziaływań ujawni się
w zmniejszeniu poziomu zanieczyszczenia Gminy. Czas realizacji zadań z tego priorytetu
przewidziany na cały okres planistyczny pozwala zaklasyfikować te oddziaływania jako
długoterminowe i stałe.
W ramach priorytetu trzeciego: utrzymanie estetyki krajobrazu i ochrona żywych
zasobów przyrody oddziaływania na ludzi będą miały także pozytywny charakter. Zarówno
zadania podejmowane w ramach realizacji programu opieki nad bezdomnymi zwierzętami
jak i prace porządkowe na terenach zielonych pozwolą na poprawę jakości życia
mieszkańców a także zwiększenie ich bezpieczeństwa. Podniesiony zostanie także poziom
estetyki otoczenia. Oddziaływania w tym priorytecie będą miały zatem charakter korzystny,
długoterminowy i stały. Krótkoterminowe i chwilowe niedogodności mogą być związane
z prowadzonymi pracami porządkowymi (emisja hałasu czy zapylenie podczas koszenia,
wycinki, usuwania gałęzi itp.).
Zadania przewidziane do realizacji w priorytecie czwartym – Ochrona powietrza
atmosferycznego także skutkować będą pozytywnym oddziaływaniem na etapie eksploatacji.
Budowa i modernizacja dróg gminnych, budowa sieci gazowej, modernizacja kotłowni oraz
80
docieplenie budynków szkół znaczącą wpłyną na klimat aerosanitarny w Gminie, a w efekcie
na zdrowie i jakość życia mieszkańców. Zwiększy się dostępność niektórych miejscowości na
terenie Gminy oraz poprawi skomunikowanie z poszczególnymi osiedlami. Oddziaływania
będą miały charakter stały i długoterminowy. Pojedyncze zadania, w związku z potrzebą
realizacji prac budowanych (budowa sieci gazowej, remonty i modernizacje dróg gminnych),
będą bezpośrednio niekorzystnie wpływać na mieszkańców terenów objętych inwestycjami.
Będą to jednak oddziaływanie krótkoterminowe i chwilowe spowodowane prowadzonymi
pracami budowlanymi i powodowanymi przez nie emisjami hałasu i zanieczyszczeń.
Wszelkie działania edukacyjne podejmowane w ramach priorytetu piątego
spowodują przyrost wiedzy o środowisku i jego ochronie wśród mieszkańców Gminy.
W następstwie, czego powinna następować systematyczna zmiana postaw społeczności
lokalnej wobec środowiska. Wpływ działań w zakresie edukacji ekologicznej będzie
bezpośredni, skumulowany, długoterminowy lub średnioterminowy i stały. Nie przewiduje
się jakiegokolwiek negatywnego oddziaływania na ludzi realizacji zadań związanych
z ochroną przyrody i edukacja ekologiczną.
5.3. ODDZIAŁYWANIE NA ZWIERZĘTA
Przypuszczalnie korzystne, jednak pośrednie, oddziaływanie na zwierzęta mogą
wywrzeć na etapie eksploatacji działania związane z rozbudową infrastruktury kanalizacyjnej
i budową przydomowych oczyszczalni ścieków. Dzięki zmniejszonej ilość biogenów
dostających się do środowiska zmniejszy się poziom eutrofizacji wód. Skutkiem czego nastąpi
poprawa warunków panujących w ekosystemach, czyniąc je bardziej zbliżonymi do
naturalnych. Niewielka ilość obszarów nieprzekształconych na terenie Gminy spowoduje
jednak, że będzie to oddziaływanie ograniczone przestrzennie.
Realizacja programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi planowana w priorytecie
trzecim także w pośredni, pozytywny sposób wpłynie na zwierzęta bytujące na terenie
Gminy. Brak zagrożenia ze strony bezpańskich psów z wpłynie na bezpieczeństwo populacji
szczególnie mniejszych ssaków.
Negatywne, bezpośrednie, krótkoterminowe i chwilowe oddziaływanie na ptaki
gniazdujące w murach budynków może mieć realizacja programu usuwania azbestu oraz
termomodernizacji budynków. W sposób szczególny zadania te mogą wpłynąć na siedliska
jerzyków (Apus apus) oraz wróbli (Passer domesticus). Przewidziane do realizacji zadania są
jednak obwarowane uwarunkowaniami wynikającymi z przepisów prawa, które mają w
możliwie najlepszy sposób zabezpieczyć populacje tych ptaków przez ewentualnymi
negatywnymi oddziaływaniami.
Niekorzystny, bezpośredni, krótkoterminowy i chwilowy wpływ na zwierzęta mogą
wywrzeć działania związane z remontami i budową dróg oraz rozbudową sieci gazowej.
Szczególne znaczenie może mieć w tym przypadku pogorszenie klimatu akustycznego na
etapie realizacji tych zadań. Należy jednak zauważyć, że oddziaływanie tego czynnika będzie
81
niewielkie i w większości przypadków będzie miało miejsce na terenach już zurbanizowanych.
Prawdopodobnie długoterminowy pozytywny wpływ będą miały zadania związane
z podniesieniem świadomości ekologicznej mieszkańców Gminy. Zadania te, choć poszerzają
wiedzę z zakresu ochrony i funkcjonowanie środowiska nie wpłyną w sposób bezpośredni na
zwierzęta. Doszukiwać się można najwyżej oddziaływań wtórnych. Świadomość ekologiczna
i wrażliwość na środowisko mieszkańców może skutkować ograniczeniem działań
niszczących i degradujących środowisko naturalne Gminy Nekla. Skutki degradacji
środowiska prawdopodobnie dotykałyby zwierząt bytujących na tych terenach. Podniesienie
świadomości ekologicznej może spowodować uniknięcie tego typu sytuacji.
5.4. ODDZIAŁYWANIE NA ROŚLINY
Słabym, negatywnym oddziaływaniem na rośliny charakteryzują się zadania związane
z przekształceniami terenów w trakcie prac budowlanych. Podejmowane będą one w ramach
priorytetów pierwszego – optymalizacja gospodarowania wodami i ochrona wód oraz
czwartego – ochrona powietrza atmosferycznego. Zadania związane z budową sieci
kanalizacyjnej, wodociągowej, drogowej oraz gazowej mogą mieć bezpośredni wpływ na
szatę roślinną na etapie realizacji tych przedsięwzięć. Będą to jednak oddziaływania
krótkoterminowe i chwilowe. Swoim zasięgiem obejmą niewielkie obszary pokryte
w większości roślinnością synantropijną i ruderalną. Oddziaływania te nie powinny wpływać
na skład ilościowy i jakościowy flory na terenie Gminy Nekla. Etap eksploatacji tych zadań
może przynieść prawdopodobnie pośredni, pozytywny wpływ na roślinność. Związane to
będzie ze zmniejszeniem ilości biogenów i substancji szkodliwych przedostających się do
środowiska naturalnego. Spowoduje to zbliżenie się do warunków naturalnych, a co za tym
idzie do klimaksowego składu flory i układu zbiorowisk roślinnych. Nie tylko przyłączenie
mieszkańców do sieci kanalizacyjnej będzie miało pozytywne skutki. Monitoring wywozu
płynnych nieczystości i kontrole dokumentów potwierdzających wywóz nieczystości ze
zbiorników bezodpływowych również mogą odznaczać się pozytywnym wpływem na rośliny.
Oddziaływania te będą długoterminowe i stałe.
Duże znaczenie mogą mieć także zadania polegające na uwzględnianiu w fazie decyzji
administracyjnych kwestii związanych z przekształceniami powierzchni ziemi i zachowaniem
walorów środowiskowych. Mają się one przyczyniać do zachowania w niezmienionym stanie
pozostałości siedlisk naturalnych i zbliżonych do naturalnych, w tym także do zachowani
występującej na ich terenie roślinności. Oddziaływanie tych zadań określa się jako pośrednie,
długoterminowe i stałe.
Poprawa stanu gospodarki odpadami wskutek realizacji zadań zawartych
w priorytecie drugim może przyczynić się do zmniejszenia ilości odpadów kierowanych
bezpośrednio do środowiska i zagrażających roślinności. Głównym niebezpieczeństwem
mogłoby być w tym zakresie zmienianie parametrów fizyko-chemicznych siedlisk. Zadania
z zakresu porządkowania i usuwania miejsc nielegalnego gromadzenia odpadów oraz
82
reorganizacji systemu gospodarowania odpadami w Gminie charakteryzują się wpływem
pozytywnym, długoterminowym i trwałym.
Wzrost świadomości ekologicznej, powiększenie zasobów wiedzy, jak i większa
wrażliwość ekologiczna mieszkańców, będące wynikiem realizacji zadań ramach priorytetu
piątego mogą spowodować obniżenie presji społeczno-gospodarczej na szatę roślinną
Gminy. Skutkiem tego może być zwiększenie liczby gatunków roślin występujących na tych
terenach. Oddziaływania te widoczne będą na etapie eksploatacji i ze względu na swój
charakter będą długoterminowe i stałe.
5.5. WPŁYW REALIZACJI PROGRAMU NA WODY
Bezpośredni, zdecydowanie korzystny wpływ na wody mają zadania z zakresu
gospodarki wodno-ściekowej, a w szczególności rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej i sieci
wodociągowej oraz modernizacja oczyszczalni. Pozytywny wpływ ujawni się na etapie
eksploatacji a jego efektami powinny być:
 oszczędność zasobów wodnych w konsekwencji większej efektywności wykorzystywania
wody,
 poprawa stanu wód powierzchniowych wskutek zmniejszonej ilości ścieków celowo
odprowadzanych bądź przenikających do wód i do ziemi,
 poprawa stanu wód powierzchniowych wskutek zwiększenia sprawności oczyszczalni
ścieków i podniesienia jakości oczyszczonych ścieków odprowadzanych do środowiska
 ograniczanie ilości przenikających do ekosystemów związków azotu i fosforu powstałych
w wyniku działalności antropogenicznej.
Do podobnych efektów powinna prowadzić realizacja zadań związanych
z monitoringiem wywozu płynnych nieczystości, kontrolą dokumentów potwierdzających
wywóz nieczystości ze zbiorników bezodpływowych, inwentaryzacją przyłączy do
sieci kanalizacyjnej. Także jednoznacznie pozytywny, długoterminowy i stały efekt powinny
przynieść działania w zakresie rozwiązywania problemów związanych ze zmianą stosunków
wodnych oraz nadmiernym poborem wody w okresach suszy.
Realizacja zadań zawartych w priorytecie drugim, dotyczącym modernizacji systemu
gospodarki odpadowej, powinna ograniczyć zrzut substancji szkodliwych do środowiska,
w tym do wód powierzchniowych i podziemnych. Spowoduje to zmniejszenie poziomu ich
zanieczyszczenia oraz ochroni przed procesem eutrofizacji. Efekty ujawniające się w przy
realizacji tych zadań powinny mieć charakter pośredni, długoterminowy i stały, zauważalny
na etapie eksploatacji.
Wzrost świadomości ekologicznej, rozprzestrzenienie się wiedzy o środowisku i jego
ochronie powinno doprowadzić do zmiany postaw społecznych i wywrzeć pozytywne
pośrednie oddziaływanie na zasoby wodne na terenie Gminy Nekla. Oszczędność w zużyciu
oraz świadome i adekwatne postępowanie w rozwiązywaniu problemów w ramach
gospodarki wodno-ściekowej spowoduje korzystny wpływ na wody powierzchniowe
i podziemne Gminy. Wszystkie zadania z zakresu edukacji ekologicznej zawarte w priorytecie
83
piątym będą wspierać prowadzone działania inwestycyjne. Oddziaływania w tym zakresie
można określić jako długoterminowe i stałe.
Realizacja zadań w ramach priorytetu czwartego: Ochrona powietrza
atmosferycznego pozostaną bez wpływu na wody lub wpływ ten będzie nieznaczący.
5.6. WPŁYW REALIZACJI PROGRAMU NA POWIETRZE
Wykonanie działań zapisanych w Programie ochrony środowiska Gminy Nekla na lata
2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 będzie miało wpływ na stan powietrza na
terenie Gminy. najważniejsze zadania z tego obszaru zapisane zostały w priorytecie czwartym
– ochrona powietrza atmosferycznego. W ramach tego priorytetu przewidziane są do
realizacji zadania w czterech obszarach – modernizacji i rozbudowy dróg, budowy sieci
gazowej, termomodernizacji budynków Gminnych oraz modernizacji kotłowni. Każda z grup
zadań na etapie realizacji może wywierać ograniczone negatywne oddziaływanie na
powietrze. Szczególnie inwestycje drogowe oraz związane z budową sieci gazowej wiążą się z
narażeniem powietrza na presję spalin z maszyn roboczych i samochodów obsługujących
teren inwestycji oraz presją na tereny, na które przeniesione zostanie na czas inwestycji ruch
samochodowy. Możliwe są także oddziaływania związane z dodatkowym zapyleniem czy
emisją hałasu. Ich charakter będzie jednak krótkoterminowy i chwilowy. Etap eksploatacji
powinien jednak odznaczyć się pozytywnym wpływem na powietrze – ograniczeniem emisji
pyłów i gazów pochodzących ze spalania tradycyjnych paliw energetycznych, zmniejszoną
emisja związaną z usprawnieniem ruchu pojazdów mechanicznych oraz zmniejszonym
zapotrzebowaniem energetycznym w wyniku podniesienia izolacji termicznej budynków.
Oddziaływania te będą miały charakter długoterminowy i stały.
Pozostałe zadania związane z pracami budowlanymi bądź remontowomodernizacyjnymi zawarte przede wszystkim w priorytecie pierwszym również mogą
odznaczać się na etapie realizacji negatywnym oddziaływaniem na powietrze. Oddziaływania
te także będą miały charakter bezpośredni, krótkoterminowy i chwilowy. Z kolei na etapie
eksploatacji inwestycje te pozwolą na ograniczenie zrzutu ścieków i odpadów bezpośrednio
do środowiska. Przez rozbudowę sieci kanalizacyjnej zmniejszy się również ilość ścieków
gromadzonych w zbiornikach bezodpływowych. Efektem tych zadań będzie ograniczona
emisja do powietrza gazów pochodzących ze ścieków. Podobny wpływ może mieć
monitoring wywozu płynnych nieczystości, kontrola dokumentów potwierdzających wywóz
nieczystości ze zbiorników bezodpływowych oraz inwentaryzacja przyłączy do kanalizacji.
Oddziaływanie te będą mieć charakter pośredni, długoterminowy i stały.
W efekcie działań edukacyjnych spodziewać się można pozytywnych konsekwencji
takich jak: ograniczenie spalania odpadów w piecach w gospodarstwa domowych,
zaprzestanie lub przynajmniej ograniczenie wypalania traw i spalania biomasy poza
instalacjami, co w znacznym stopniu zmniejszy emisję pyłów i gazów do atmosfery.
Oddziaływanie to będzie miało charakter pośredni, długoterminowy i stały.
84
5.7. SPODZIEWANE ODDZIAŁYWANIE NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI
Pozytywnego wpływu na powierzchnię ziemi należy oczekiwać w fazie eksploatacji
infrastruktury podziemnej wybudowanej w ramach priorytetu pierwszego. Planowane
zadania związane z kanalizacją Gminy oraz modernizacją i rozbudową sieci wodociągowej
zabezpieczą pokrywę glebową przed szkodliwymi oddziaływaniami związków biogennych.
Dotychczasowe niewłaściwe sposoby postępowania ze ściekami w znaczącej części Gminy
zostaną wyeliminowane w efekcie budowy sieci zbiorczej. Oddziaływanie to będzie miało
charakter korzystny, bezpośredni, długoterminowy i stały. Na terenach nieobjętych
procesem inwestycyjnym planowane są działania kontrolne i monitorujące, które także
przyczynią się do zabezpieczenia powierzchni ziemi przed nielegalnymi odciekami i zrzutem
nieoczyszczonych ścieków. Efekt tych działań będzie miał także charakter pośredni,
długoterminowy i stały.
Niewielkie, tymczasowe przekształcenia powierzchni ziemi będące efektem prac
inwestycyjnych związanych z budową sieci kanalizacyjnej, wodociągowej i gazowej, będą
oddziaływały krótkoterminowo i w sposób chwilowy. Będą to jednak oddziaływania
o charakterze
bezpośrednim. Nie powinny one spowodować znaczących zmian
w przedmiotowym komponencie środowiska. Nie przewiduje się także zagrożenia dla
ekosystemów i biocenoz występujących na terenach objętych inwestycjami.
Zwiększenie bezpieczeństwa podczas prac inwestycyjnych może zapewnić skuteczna
realizacja zadań zapisanych w priorytetach pierwszym i trzecim polegających na
uwzględnianiu w fazie decyzji administracyjnych kwestii związanych z przekształceniami
powierzchni ziemi i zachowaniem walorów środowiskowych. Oddziaływanie tych zadań
określa się jako pośrednie, długoterminowe i stałe.
Pozytywny wpływ na powierzchnię ziemi będą miały także zadania przewidziane
w ramach priorytetu trzeciego związanego z gospodarką odpadami. Realizacja tych
przedsięwzięć spowoduje ograniczenie ilości odpadów kierowanych w sposób
niekontrolowany do środowiska naturalnego, zaśmiecających teren Gminy i tworzących
potencjalnie dzikie wysypiska. Zmniejszy się ryzyko skażenia powierzchni ziemi oraz
głębszych warstw gleby odciekami pochodzącymi z ich rozkładu. Oddziaływania te będą
miały charakter pośredni, długoterminowy i stały.
Negatywny wpływ na powierzchnię ziemi będą miały zadania związane z rozbudową
infrastruktury drogowej. Oprócz przekształceń dokonywanych w fazie realizacji o charakterze
chwilowym i krótkoterminowym, oddziaływania negatywne ujawnią się także w fazie
eksploatacji. Utwardzenie dróg ograniczy biologiczną czynność gleb oraz przepuszczalność
powierzchni ziemi na obszarze objętym inwestycjami z tego zakresu. Oddziaływanie to
będzie miało charakter bezpośredni, długoterminowy i stały. Należy jednak zaznaczyć, iż
dotyczy on stosunkowo niewielkich powierzchni w Gminie, zajętych pod budowę pasa
drogowego.
Systematyczne podnoszenie poziomu edukacji ekologicznej mieszkańców Gminy
powinno również pozytywnie wpływać na powierzchnię zmieni. Wiedza i wrażliwość
85
ekologiczna mieszkańców, także w tym przypadku może wspomóc działania z zakresu
gospodarki wodno-ściekowej i odpadowej. W szczególności przemawia za tym realizacja
zadań edukacyjnych promujących właściwe sposoby postępowania z odpadami. Ujawniające
się pozytywne efekty środowiskowe będą miały charakter pośredni, długoterminowy i stały.
5.8. ODDZIAŁYWANIE PROGRAMU NA KRAJOBRAZ
Pozytywne oddziaływania na krajobraz zadań przewidzianych do realizacji w ramach
Programu ochrony środowiska Gminy Nekla będą w większości miały charakter pośredni.
Najważniejsze, dotyczące kwestii krajobrazowych, zapisy znajdują się w priorytecie trzecim
Programu. Uwzględnianie przez organy Gminy uwarunkowań krajobrazowych i walorów
krajobrazowo i przyrodniczo podczas wydawania decyzji administracyjnych oraz stanowienia
aktów prawa miejscowego ma przyczynić się do zabezpieczenia naturalnego krajobrazu
Gminy. oddziaływanie to będzie miało charakter pośredni, długoterminowy i stały. Ponadto
do zadań, które wpłyną pozytywnie na krajobraz Gminy należą przedsięwzięcia przewidziane
do realizacji w ramach priorytetu pierwszego – optymalizacja gospodarowania wodami i
ochrona wód a także priorytetu drugiego – modernizacja systemu gospodarki odpadowej.
Poprawa stanu wód na terenie gminy wskutek realizacji przedsięwzięć z zakresu gospodarki
wodno-ściekowej może prowadzić do lokalnych, pozytywnych zmian krajobrazu. Jego
główne przejawy to ograniczenie rozwoju roślinności azotolubnej i rozwój biocenoz
właściwych dla danych, nieprzekształconych przez człowieka warunków glebowych.
Oddziaływanie realizacji zadań w ramach powyższego priorytetu będzie miało charakter
pośredni, trwały i długoterminowy. Realizacja zadań w ramach priorytetu drugiego powinna
prowadzić do systematycznego ograniczania lokalnych przekształceń krajobrazu, takich jak
tworzenie dzikich wysypisk, zaśmiecanie rowów melioracyjnych, odprowadzających i
terenów przydrożnych. Wpływ ten będzie miał charakter pośredni lub bezpośredni, trwały i
długoterminowy.
Negatywne oddziaływanie na krajobraz zadań podejmowanych w ramach Programu
będzie miało bardzo ograniczony charakter. Sprowadzi się do chwilowych przekształceń
powierzchni ziemi związanych z etapem realizacji prac budowlanych w zakresie gospodarki
wodno-ściekowej, sieci gazowej i drogowej. Oddziaływania będą miały charakter negatywny,
bezpośredni, krótkoterminowy i chwilowy.
Pozostałe zadania umieszczone
w harmonogramie będą miały pozytywny wpływ lub pozostaną bez wpływu na krajobraz
Gminy Nekla.
86
5.9. ODDZIAŁYWANIE PROGRAMU NA KLIMAT, ZASOBY NATURALNE, ZABYTKI
I DOBRA MATERIALNE
Zadania realizowane w ramach Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata
2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 nie będą oddziaływały na klimat, zasoby
naturalne, zabytki i dobra materialne. Spowodowane jest to niewielką skalą planowanych do
wykonania zadań. Dotyczy to zarówno fazy realizacji, jaki i fazy eksploatacji poszczególnych
przedsięwzięć.
87
Tab. 9. Przewidywany wpływ realizacji Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019
na środowisko
LP
ZADANIE
BIORÓŻNORODNOŚĆ
LUDZIE
ZWIERZĘTA
ROŚLINY
WODA
POWIETRZE
POWIERZCHNIA
ZIEMI
KRAJOBRAZ
KLIMAT
ZASOBY
NATURALNE
ZABYTKI
DOBRA
MATERIALNE
R
E
R
E
R
E
R
E
R
E
R
E
R
E
R
E
R
E
R
E
R
E
R
E
1.
Budowa kanalizacji w
miejscowościach
znajdujących się w
Aglomeracji Nekla
0
+?
PDT
-?
BKC
+
BDT
0
+?
PDT
BKC
+?
PDT
0
++
BDT
-?
BKC
+?
PDT
BKC
++
BDT
BKC
+
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
2.
Budowa sieci
wodociągowej na
nowych osiedlach w
Nekli i Nekielce
0
0
-?
BKC
+
BDT
0
0
BKC
0
0
++
BDT
-?
BKC
0
BKC
+
BDT
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3.
Modernizacja sieci
wodociągowej w
Stroszkach
0
0
-?
BKC
+
BDT
0
0
BKC
0
0
++
BDT
-?
BKC
0
BKC
+
BDT
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
4.
Przebudowa i
rozbudowa oczyszczalni ścieków w Nekli
0
+?
PDT
-?
BKC
+
BDT
0
+?
PDT
BKC
+?
PDT
0
++
BDT
-?
BKC
+?
PDT
BKC
++
BDT
BKC
+
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
5.
Monitoring umów na
wywóz odpadów
ciekłych
0
+?
PDT
0
+
PDT
0
0
0
+?
PDT
0
++
BDT
0
+?
PDT
0
+
PDT
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
6.
Monitoring źródeł i
ilości odpadów ciekłych dostarczanych
do oczyszczalni
ścieków
0
+?
PDT
0
+
PDT
0
0
0
+?
PDT
0
++
BDT
0
+?
PDT
0
+
PDT
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
7.
Inwentaryzacja
przydomowych
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
++
PDT
0
+?
PDT
0
+
PDT
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
88
8.
Inwentaryzacja
przyłączy do
kanalizacji
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
++
PDT
0
+?
PDT
0
+
PDT
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
9.
Administracyjne
ograniczanie
dostępności wody na
podlewanie ogródków
w okresie suszy
0
+?
PDT
-?
BKC
+?
PDT
0
0
0
+?
PDT
0
++
BDT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
10.
Uwzględnianie w
procesach wydawania
decyzji administracyjnych związanych z
przekształceniami
powierzchni ziemi
zagadnień związanych
z funkcjonowaniem
lokalnych stosunków
wodnych
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
+?
PDT
0
++
BDT
0
0
0
++
BDT
0
+
PDT
0
+?
PDT
0
0
0
+?
PDT
0
+?
PDT
11.
Budowa
przydomowych
(dotyczy wszystkich
miejscowości w
których nie ma
kanalizacji sanitarnej)
0
+?
PDT
-?
BKC
+
BDT
0
+?
PDT
BKC
+?
PDT
0
++
BDT
-?
BKC
+?
PDT
BKC
++
BDT
BKC
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
12.
Wkład własny gminy
Nekla do systemu
unieszkodliwiania
odpadów
komunalnych dla gmin
objętych
porozumieniem wraz z
budową zakładu
zagospodarowania
odpadów w Lulkowie
0
0
0
+
PWDT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
89
13.
Rekultywacja
składowiska odpadów
w Starczanowie
0
+?
PDT
0
+
BDT
0
0
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+
BDT
0
0
0
0
0
0
0
0
14.
Okresowe akcje
sprzątania
zanieczyszczeń
przydrożnych
0
0
0
+
BKC
0
0
0
+?
PDT
0
+
PDT
BKC
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+
BDT
0
0
0
0
0
0
0
0
15.
Dotacja do realizacji
powiatowego
programu usuwania
azbestu
0
0
0
+
PWDT
0
BKC
0
0
0
+
PDT
0
0
0
0
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
16.
Aktualizacja
regulaminu
utrzymania czystości i
porządku
0
0
0
+
PWDT
0
0
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
0
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
17.
Monitorowanie miejsc
szczególnie
narażonych na
zaśmiecanie
0
+?
PDT
0
+
PWDT
0
0
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
+?
PKR
0
+?
PDT
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
0
0
0
18.
Dostosowanie
systemu
gospodarowania
odpadami do
aktualnych przepisów
prawnych
0
0
0
+
PWDT
0
0
0
+?
PWDT
0
+?
PWDT
0
0
0
+?
PWDT
0
+?
PWDT
0
0
0
0
0
0
0
0
19.
Opracowanie systemu
opłat w zakresie
0
0
0
+
PWDT
0
0
0
+?
PWDT
0
+?
PWDT
0
0
0
+?
PWDT
0
+?
PWDT
0
0
0
0
0
0
0
0
20.
Wdrożenie gminnego
systemu
gospodarowania
odpadami, zgodnego
aktualnymi przepisami
prawa
0
0
0
+
PWDT
0
0
0
+?
PWDT
0
+?
PWDT
0
0
0
+?
PWDT
0
+?
PWDT
0
0
0
0
0
0
0
0
90
21.
Opieka nad
zwierzętami
bezdomnymi:
prowadzenie kojców
do tymczasowego
przetrzymywania
bezdomnych zwierząt,
transport i utrzymanie
zwierząt, całodobowa
opieka weterynaryjna
0
+?
PDT
0
+
PDT
0
+
BRC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
22.
Współpraca ze
schroniskiem dla
bezdomnych zwierząt
w Gnieźnie
0
0
0
+
PDT
0
+
BRC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
23.
Utrzymanie terenów
zielonych na obszarze
gminy
0
+?
PRT
+
BKC
+
BRT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
+?
PRT
0
++
BRT
0
0
0
0
0
0
0
0
24.
Uwzględnianie
podczas opracowywania mpzp uwarunkowań krajobrazowych
i walorów środowiskowych oraz dążenie do
zachowania w niezmiennonym stanie
0
+?
PRT
0
+
BDT
0
0
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
+?
PDT
0
++
BRT
0
0
0
0
0
0
0
0
25.
Uwzględnianie
podczas wydawania
decyzji administracyjnych uwarunkowań
krajobrazowych
i walorów środowiskowych oraz dążenie do
0
+?
PRT
0
+
BDT
0
0
0
+?
PDT
0
0
0
0
0
+?
PDT
0
++
BRT
0
0
0
0
0
0
0
0
91
zachowania w
niezmienionym stanie
terenów cennych
krajobrazowo i
przyrodniczo
26.
Oznakowanie szlaku
rowerowego Nekla –
Podstolice –
Opatówko – Barczyzna
– Nekielka w Gminie
Nekla
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
27.
Bieżące remonty i
modernizacje
nawierzchni dróg
gminnych
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
-?
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
0
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
28.
Budowa ulic:
Słonecznej,
Sikorskiego oraz części
ulicy Szczepańskiego i
Słowackiego w Nekli,
etap III
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
BDT
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
29.
Budowa ulicy Polnej w
miejscowości
Zasutowo
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
BDT
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
30.
Projekt przebudowy
ul. Chopina w Nekli
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
31.
Przebudowa ul.
Chopina w Nekli
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
0
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
32.
Projekt nawierzchni ul.
Akacjowej i
Jaśminowej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
33.
Przebudowa drogi
gminnej w Gierłatowie
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
0
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
92
34.
Przebudowa ulicy
Rynek
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
0
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
35.
Projekt drogi
asfaltowej od ulicy
Starczanowskiej do
ulicy Sikorskiego w
Nekli
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
36.
Budowa drogi i
chodnika na ul.
Kosińskiego
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
BDT
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
37.
Budowa drogi i
chodnika na ul. Linke
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
BDT
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
38.
Budowa drogi i
chodnika na ul.
Konopnickiej
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
BDT
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
39.
Budowa drogi i
chodnika na ul.
Orzeszkowej
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
BDT
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
40.
Budowa drogi i
chodnika na ul.
Czereśniowej
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
BDT
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
41.
Budowa drogi i
chodnika na ul.
Ogrodowej
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
BDT
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
42.
Budowa drogi na
ul. Starczanowskiej
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
BDT
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
43.
Budowa drogi
asfaltowej na ul.
Pawła II w Nekielce
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
BDT
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
44.
Ułożenie drugiego
dywanika na drodze
Nekla-Starczanowo
(ul. Parkowa)
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
BDT
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
93
45.
Modernizacja drogi w
Opatówku
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
0
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
46.
Modernizacja
kotłowni w Szkole w
Targowej Górce
0
0
0
+
BDT
0
0
-?
BKC
0
0
0
0
+
BDT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
47.
Termomodernizacja
Zespołu Szkół w
Targowej Górce
0
0
0
+
BDT
-?
BKC
0
-?
BKC
0
0
0
0
+
BDT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
48.
Modernizacja kotłowni
w Szkole w Zasutowie
0
0
0
+
BDT
0
0
-?
BKC
0
0
0
0
+
BDT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
+
BDT
-?
BKC
0
-?
BKC
0
0
0
0
+
BDT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
50.
Budowa sieci gazowej
na terenie miasta
Nekla oraz w
miejscowościach
Zasutowo i Podstolice
0
0
-?
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+?
BDT
BKC
0
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
51.
Budowa drogi
asfaltowej od ul.
Starczanowskiej do ul.
Sikorskiego w Nekli
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
0
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
52.
Przebudowa drogi
Targowa Górka – Mała
Górka
0
+?
PDT
BKC
+
BDT
-?
BKC
0
BKC
+?
PDT
0
0
-?
BKC
+
BDT
BKC
0
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
53.
Dofinansowanie
działalności z zakresu
edukacji ekologicznej
jednostek
edukacyjnych
0
0
0
+
BSRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
54.
Współorganizacja akcji
„Dzień Ziemi” i
0
0
0
+
BWRT
0
0
0
0
0
+
PDT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Termomodernizacja
49. Zespołu Szkół w
Zasutowie
94
55.
Promocja działalności
proekologicznej szkół i
przedszkoli w
materiałach
informacyjnych Gminy
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
56.
Realizacja projektu
„Serce dla przyrody”
0
+?
PRT
0
+
BSRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
57.
Realizacja projektu
„Róbmy raban,
recykling a nie
bałagan”
0
0
0
+
BRT
0
0
0
0
0
+?
PWRT
0
0
0
+?
PRT
0
+?
PRT
0
0
0
0
0
0
0
0
58.
Organizacja akcji
„Dzień Ziemi”
0
+?
PRT
0
+
BSRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
+
PRT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
59.
Organizacja akcji
0
0
0
+
BRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
0
0
+?
PRT
0
+?
PRT
0
0
0
0
0
0
0
0
60.
Udział w akcji OTOP
Europejskie Dni
Ptaków
0
0
0
+
BWRT
-?
BKC
+?
PWRT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
61.
Udział w akcji OTOP
Zimowe Ptakoliczenie
0
0
0
+
BWRT
-?
BKC
+?
PWRT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
62.
Cykliczne wycieczki do
miejsc o istotnych
walorach
przyrodniczych i
związanych z ochroną
środowiska
0
+?
PRT
0
+
BWRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
+?
PWRT
0
+?
PRT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
63.
Realizacja konkursu
„Kontrola segregacji
odpadów”
0
0
0
+
BWRT
0
0
0
0
0
+?
PWRT
0
0
0
+?
PRT
0
+?
PRT
0
0
0
0
0
0
0
0
64.
Zbiórka zużytych
baterii
0
0
0
+
BWRT
0
0
0
0
0
+?
PWRT
0
0
0
+?
PRT
0
+?
PRT
0
0
0
0
0
0
0
0
65.
0
0
0
+
BWRT
0
0
0
0
0
+?
PWRT
0
0
0
+?
PRT
0
+?
PRT
0
0
0
0
0
0
0
0
95
66.
Sprzątanie parku w
Nekli
0
0
0
+
BWRT
0
0
0
0
0
+?
PWRT
0
0
0
+?
PRT
0
+?
PRT
0
0
0
0
0
0
0
0
67.
Zbiórka żołędzi dla
zwierząt
0
0
0
+
BWRT
0
+?
BKC
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
68.
Zbiórka makulatury
0
0
0
+
BWRT
0
0
0
0
0
+?
PWRT
0
0
0
+?
PRT
0
+?
PRT
0
0
0
0
0
0
0
0
69.
Zbiórka nakrętek
0
0
0
+
BWRT
0
0
0
0
0
0
0
0
0
+?
PRT
0
+?
PRT
0
0
0
0
0
0
0
0
Oznaczenia: R – etap realizacji, E – etap eksploatacji, ++ – znaczące oddziaływania pozytywne, + – słabe oddziaływania pozytywne, +? – przypuszczalne korzystne oddziaływania,
niemożliwe do jednoznacznego określenia, ++/-- – znaczące zmienne oddziaływania, +/- – słabe zmienne oddziaływania, -- – znaczące niekorzystne oddziaływania, - – słabe
niekorzystne oddziaływanie, -? –przypuszczalnie niekorzystne oddziaływanie, 0 – brak oddziaływania, B – oddziaływania bezpośrednie, P – oddziaływania pośrednie, W –
oddziaływania wtórne, S – oddziaływania skumulowane, K – oddziaływania krótkoterminowe,
96
6. ODDZIAŁYWANIA TRANSGRANICZNE
Regulacje prawne dotyczące oddziaływania transgranicznego zawarte są w Konwencji
o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, sporządzonej
w Espoo dnia 25 lutego 1991 r. (Dz. U. z 1999 r., Nr 96, poz. 1110) oraz w ustawie
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 3 października 2008 r. (Dz. U.
z 2008 r., Nr 199, poz. 1227 ze zm.). Jako oddziaływanie transgraniczne określa się
jakiekolwiek oddziaływanie, nie mające wyłącznie charakteru globalnego, na terenie
podlegającym jurysdykcji jednej ze stron konwencji, spowodowane planowaną działalnością,
której fizyczna przyczyna jest w całości lub częściowo położona na terenie podlegającym
jurysdykcji innej strony. Z kolei oddziaływanie oznacza jakikolwiek skutek planowanej
działalności dla środowiska z uwzględnieniem zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, flory, fauny,
gleby, powietrza, wody, klimatu, krajobrazu i pomników historii lub innych budowli albo
wzajemnych oddziaływań miedzy tymi czynnikami; obejmuje ono również skutki dla
dziedzictwa kultury lub dla warunków społeczno-gospodarczych spowodowane zmianami
tych czynników.
W świetle definicji i zapisów zawartych w powyższych dokumentach nie jest możliwe
transgraniczne oddziaływania na środowisko przedsięwzięć ujętych w Programie ochrony
środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019. Brak
oddziaływania wynika zarówno z wielkości oddziaływania na środowisko, jak i z odległości od
granic państwa i dotyczy wszystkich przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w ramach
Programu.
7. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE,
OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ
NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO
Negatywne oddziaływania na otoczenie przyrodnicze Programu ochrony środowiska
Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 związane są
z zaplanowanymi inwestycjami infrastrukturalnymi: rozbudową sieci wodociągowej,
kanalizacyjnej, drogowej i gazowej. Prace budowlane, podejmowane na etapie realizacji
inwestycji mogą wywołać okresowe, krótkoterminowe, bezpośrednie oddziaływania na
środowisko. Szczególny wpływ mogą wywrzeć na takie komponenty otoczenia
przyrodniczego, jak powierzchnia ziemi, świat roślinny i powietrze. Wszelkie negatywne
oddziaływania planowanych inwestycji powinny być ograniczone już na etapie planowania,
poprzez:
 ocenę wszystkich uwarunkowań, w tym przede wszystkim środowiskowych,
 przemyślany wybór lokalizacji i przebiegu elementów infrastruktury liniowej,
minimalizujący wpływ na naturalne ekosystemy,
97

odpowiedni dobór rozwiązań technologicznych, w maksymalny sposób ograniczających
negatywne oddziaływania na środowisko,
 zharmonizowanie prac z innymi inwestycjami, ograniczające czas negatywnych
oddziaływań,
 dostosowanie prowadzonych prac do naturalnych cyklów przyrodniczych i ich
podejmowanie w okresie, gdy wszystkie komponenty środowiska wykazują najmniejszą
wrażliwość na ingerencję człowieka.
Skala wywoływanych oddziaływań środowiskowych zależeć będzie w znacznym
stopniu od lokalnych uwarunkowań środowiskowych. Dlatego bardzo ważne jest branie pod
uwagę kwestii środowiska i jego ochrony we wszystkich lokalnych dokumentach
planistycznych – zarówno w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, jak i wydawanych
decyzjach administracyjnych.
Oddziaływania środowiskowe powinny być brane pod uwagę na etapie projektowania
poszczególnych inwestycji. Projekt każdej z nich, dla której na etapie koncepcyjnym
wykazany został negatywny wpływ na środowisko przyrodnicze powinien zawierać
przewidywane rozwiązania w zakresie ograniczenia presji na ekosystemy. Powinien on
uwzględniać potrzeby ochrony środowiska zarówno na etapie budowy jaki i w fazie
eksploatacji inwestycji.
Ważnym działaniem ograniczającym jest prawidłowe zabezpieczenie techniczne
sprzętu i placu budowy w czasie realizacji inwestycji. Należy zwrócić uwagę na ochronę
powierzchni ziemi, gleby i wód przed przeciekaniem płynów technicznych, ochronę
roślinności przed nadmiernym niszczeniem oraz na możliwość ograniczania emisji
zanieczyszczeń powietrza i hałasu. Istotne jest także dostosowanie terminów prac do
terminów rozrodu, wegetacji, okresów lęgowych, itp.
Należy zwrócić również uwagę na zabezpieczenie siedlisk jerzyków (Apus apus)
i wróbli (Passer domesticus), których populacje w ostatnich latach uległy znacznym
ograniczeniom ilościowym. Negatywny wpływ realizacji Programu w tym zakresie może
ujawnić się w przypadku zadań związanych z usuwaniem azbestu oraz termomodernizacją
budynków gminnych. Działania naruszające aktualną strukturę budynków mogą naruszyć
miejsca gniazdowania osobników tych gatunków. Wskazanym byłoby, aby przed
rozpoczęciem działań związanych z wymianą pokryć dachowych oraz dociepleniami dokonać
ich identyfikacji i inwentaryzacji w murach i dachach obiektów objętych procesami
inwestycyjnymi.
Z przeprowadzonej analizy wynika, że na obecnym etapie nie przewiduje się
wystąpienia innych oddziaływań powodujących znaczne zmiany w środowisku, które
wymagałyby podjęcia dalej idących działań kompensacyjnych, odtwarzania zniszczonych
siedlisk, tworzenia siedlisk zastępczych czy zasilania osłabionych populacji.
98
8. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ
ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE
Wszystkie przedsięwzięcia proponowane do realizacji w ramach Programu ochrony
środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 będą miały
zdecydowanie pozytywny wpływ na środowisko. W przypadku niewielu działań ujawni się
przejściowo niewielkie oddziaływanie negatywne. Będzie ono związane z pracami
budowlanymi realizowanymi w związku z zaplanowanymi inwestycjami infrastrukturalnymi.
Oddziaływanie to będzie miało jedynie chwilowy i krótkoterminowy charakter.
Planowane zadania mają charakter optymalny dla realizacji ustalonej wizji stanu
środowiska i jego ochrony w Gminie Nekla. Są one optymalne zarówno w kontekście
środowiskowym, jak społecznym i ekonomicznym, biorąc pod uwagę wszelkie istniejące
uwarunkowania.
W związku z powyższym proponowanie rozwiązań alternatywnych dla takich działań
nie ma uzasadnienia zarówno z formalnego jak i z ekologicznego punktu widzenia. Ponadto
dokument Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na
lata 2016-2019 z natury rzeczy ma charakter strategiczny – zapisane tam zadania nie są
rozpisane w sposób szczegółowy. W związku z tym brak jest możliwości precyzyjnego
określenia działań alternatywnych dla wskazanych zadań.
9. METODY ANALIZY PRZEWIDYWANYCH SKUTKÓW REALIZACJI
PROGRAMU
W Programie ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na
lata 2016-2019 precyzyjnie określone zostały zasady oceny i monitorowania efektów jego
realizacji. Zaproponowane w nim wskaźniki ilościowe, procentowe lub jakościowe pozwolą
określić stopień realizacji poszczególnych działań i prognozować związane z tym zmiany w
środowisku. Ocena realizacji Programu na podstawie wyznaczonych wskaźników
dokonywana będzie co dwa lata i opierać się będzie na regularnej ocenie:
 stopnia wykonania zadania,
 stopnia osiągnięcia celów,
 rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i zadaniami, a ich wykonaniem,
 rzeczywistego oddziaływania na środowisko przeprowadzonych działań,
 rozbieżności pomiędzy rzeczywistym oddziaływaniem na środowisko przeprowadzonych
działań a oddziaływaniem przewidywanym w prognozie oddziaływania na środowisko.
Stopień wdrożenia programu będzie oceniany przez Burmistrza Miasta i Gminy oraz
przez Radę Gminy co dwa lata. Na bieżąco kontrolowany będzie postęp w zakresie realizacji
poszczególnych przedsięwzięć. Przeprowadzona ocena będzie bazą do ewentualnej korekty
celów i strategii ich realizacji. Taka procedura pozwoli także na spełnienie wymagań
99
zapisanych w ustawie Prawo ochrony środowiska, odnośnie do okresu realizacji Programu i
systemu raportowania o stanie jego realizacji.
Uzyskane w trakcie analizy informacje dotyczące postępu w realizacji poszczególnych
zadań i osiąganiu postawionych celów zostaną odniesione do parametrów
charakteryzujących zmiany presji oraz stanu środowiska przyrodniczego Gminy. Pod uwagę
zostaną wzięte wskaźniki przedstawione w tabeli 9. Ocena wskaźników stanu środowiska
będzie przeprowadzana co dwa lata wraz z oceną stopnia wdrożenia Programu.
Tab. 10. Wskaźniki presji na środowisko i stanu środowiska brane pod uwagę w analizie
przewidywanych skutków realizacji programu
LP.
WSKAŹNIK
JEDNOSTKA
ŹRÓDŁO INFORMACJI
Zużycie wody na potrzeby gospodarki i ludności w ciągu
roku
dam
3
Bank danych lokalnych GUS
Zużycie wody na potrzeby ludności w ciągu roku
dam
3
Zużycie wody na potrzeby przemysłu w ciągu roku
dam
3
Ścieki komunalne, oczyszczane, odprowadzone ogółem w
ciągu roku
dam
3
Ścieki komunalne oczyszczane łącznie z wodami
infiltracyjnymi i ściekami dowożonymi, odprowadzone
ogółem w ciągu roku
dam
3
Ścieki komunalne oczyszczane razem
dam
3
Liczba ludności korzystająca z oczyszczalni ścieków
ogółem
osoba
Liczba ludności korzystająca z oczyszczalni ścieków na
terenach miejskich
osoba
Liczba ludności korzystająca z oczyszczalni ścieków na
terenach wiejskich
osoba
Ładunek BZT5 w ściekach komunalnych po oczyszczeniu
kg/rok
Ładunek ChZT w ściekach komunalnych po oczyszczeniu
kg/rok
Ładunek zawiesiny ogólnej w ściekach komunalnych po
oczyszczeniu
kg/rok
Osady wytworzone w ciągu roku
Mg
Osady wytworzone w ciągu roku składowane razem
Mg
dam
3
Ścieki przemysłowe odprowadzone ogółem
dam
3
Ścieki przemysłowe odprowadzone do sieci
kanalizacyjnej
dam
3
Pobór wód podziemnych na potrzeby przemysłu
Odpady wytworzone ogółem
tys. Mg
Odpady poddane odzyskowi
tys. Mg
%
Odpady składowane w % wytworzonych
Stan rzeki Maskawy w punkcie pomiarowo-kontrolnym
Kępa Wielka: węglowodory ropopochodne – indeks oleju
mineralnego
100
mg/l
WIOŚ, Klasyfikacja wskaźnikków jakości wód płynących w
województwie wielkopolskim
Kępa Wielka: benzo(b)fluoranten i benzo(k)fluoranten
∑µg/l
Kępa Wielka: bezno(g,h,i)peryleni indeno(1,2,3-cd)piren
∑µg/l
10. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
W wprowadzeniu do prognozy omówiono jej przedmiot, cel zakres i zastosowane
metody. Przedmiotem prognozy oddziaływania na środowisko jest Program ochrony
środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, który
opracowany został zgodnie z wymaganiami ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia
27 kwietnia 2001 r. (tj. Dz. U. z 2008 r. nr 25, poz. 150, ze zm.). Program określa politykę
ekologiczną, wizję stanu środowiska i jego ochrony, priorytety ekologiczne, cele i zadania
środowiskowe, harmonogramy realizacji zadań, środki niezbędne do osiągnięcia celów oraz
system monitoringu i oceny realizacji zadań i osiągania celów.
Prognozę oddziaływania na środowisko przeprowadzono zgodnie z wymaganiami
ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz. U. z 2008 r. nr 199, poz. 1227, ze zm.). Celem prognozy jest identyfikacja
potencjalnych oddziaływań na środowisko będących wynikiem realizacji celów i zadań
zawartych w Programie. Cele szczegółowe sprowadzają się do oceny natężenia powyższych
oddziaływań, ich rozłożenia w czasie a także określenia czy w dokumencie w odpowiedni
sposób zostały uwzględnione interesy środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz zasady
zrównoważonego rozwoju.
Metodykę prognozy oparto na dotychczasowym dorobku wiedzy oraz instrumentach
wypracowanych w tym zakresie. Istotne znaczenie miały publikacje przedstawiane na łamach
czasopism: Problemy ocen środowiskowych, Ekonomia i środowisko oraz Biuletyn Komisji
ds. ocen oddziaływania na środowisko. Szczególnie pomocne okazały się publikacje takich
autorów, jak: A. Tyszecki, W. Lenart, J. Zatorska-Sadurska i M. Kistowski.
W pierwszym rozdziale prognozy omówiono projektowany dokument, ukazano jego
powiązania z innymi dokumentami oraz realizację postanowień zawartych w dokumentach
ustanowionych na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym. Spis głównych
zasad postępowania wobec środowiska przyrodniczego i problemów jego ochrony
przedstawiony został w Polityce środowiskowej Gminy Nekla. Władze Gminy zwracają w nim
uwagę na takie kategorie, jak: zasada zrównoważonego rozwoju jako podstawowy
wyznacznik podejmowanych działań, zachowanie typowego, wielkopolskiego krajobrazu
rolniczo-leśnego Gminy i bezpieczeństwo ekologiczne mieszkańców.
Najważniejsze cechy, jakie charakteryzują opisany w wizji, pożądany, docelowy stan
środowiska przyrodniczego i jego ochrony to:
101
niewielkie obciążenie ekosystemów związkami biogennymi w efekcie rozwoju inwestycji
infrastrukturalnych i działań organizacyjnych z zakresu gospodarki wodno-ściekowej,
niski poziom emisji zanieczyszczeń do powietrza uzyskany dzięki licznym przedsięwzięciom
infrastrukturalnym (budowa i modernizacja),
wysoki poziom estetyki Gminy jako efekt podejmowanych działań w zakresie zieleni miejskiej
i gospodarki odpadowej,
systematycznie rosnący poziom edukacji ekologicznej mieszkańców.
Wszystkie cele i zadania realizowane w ramach Programu ochrony środowiska Gminy
Nekla na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 umieszone zostały w pięciu
obszarach priorytetowych:
1. Optymalizacji gospodarowania wodami i ochrony wód,
2. Modernizacji systemu gospodarki odpadowej,
3. Utrzymania estetyki krajobrazu i ochrony żywych zasobów przyrody,
4. Ochrony powietrza atmosferycznego,
5. Podnoszenia świadomości ekologicznej mieszkańców.
2016-2019 powiązany jest z innymi dokumentami gminnymi, z których najważniejsze to:
 Plan rozwoju lokalnego Gminy Nekla
 Strategia rozwoju lokalnego Gminy Nekla
 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Nekla
 Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe na potrzeby zmiany studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy miejsko-wiejskiej Nekla
Z kolei najważniejsze dokumenty zewnętrzne, to:
Warszawa 2009,
 Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do roku 2020,
z perspektywą na lata 2012-2019, Poznań 2008,
 Programu ochrony środowiska dla powiatu wrzesińskiego (aktualizacja 2009),
 Planu gospodarki odpadami dla powiatu wrzesińskiego (aktualizacja 2009).
Wszystkie elementy programu: polityka środowiskowa, wizja, priorytety, cele
i zadania zgodne są z najważniejszymi dokumentami precyzującymi cele ekologiczne,
ustanowionymi na szczeblach: międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym. Do
dokumentów tych należą: Deklaracja milenijna Narodów Zjednoczonych, Szósty program
działań w zakresie środowiska naturalnego Unii europejskiej i Polityka ekologiczna państwa
w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016.
W rozdziale drugim prognozy przedstawiono niekorzystne zmiany, które mogłyby się
ujawnić w przypadku braku realizacji Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata
2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019. Generalna konkluzja sprowadza się do tego, iż
brak realizacji programu może mieć negatywny wpływ na stan wielu elementów środowiska
przyrodniczego Gminy Nekla. Szczególnie niekorzystne zmiany ujawniłyby się w zakresie
102
gospodarki wodnej i ochrony wód. Poza tym dotyczyłyby również powietrza oraz krajobrazu i
żywych zasobów przyrody.
Rozdział trzeci prezentuje najważniejsze problemy środowiskowe zidentyfikowanymi
na terenie Gminy Nekla związane są z:
 niewłaściwym gospodarowaniem odpadami ciekłymi i związanymi z tym zagrożeniami
ekosystemów wodnych i glebowych,
 emisją zanieczyszczeń do powietrza,
 przekształceniami krajobrazu Gminy.
Zadania zapisane w Programie ochrony środowiska Gminy Nekla na lata 2012-2015 z
perspektywą na lata 2016-2019 zmierzają do rozwiązywania zidentyfikowanych problemów.
Kluczowym elementem prognozy są rozdziały czwarty i piaty. Omawiają one wpływ
realizacji przedmiotowego Programu na obszary chronione i na środowisko. W rozdziale
czwartym przedstawiono analizę wpływu programu na obszary objęte konserwatorską
ochroną przyrody. Realizacja Programu w bardzo niewielkim stopniu wpłynie na cele,
przedmiot ochrony i integralność obszarów Natura 2000 Dolina Cybiny, Natura 2000 Grądy
w Czerniejewie, na cele Obszaru Chronionego Krajobrazu Dolina Cybiny w Nekielce a także
na obszar ważny dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji Bagna koło Biechowa,
oraz na obszary strefy ochrony ostoi, miejsca rozrodu i regularnego przebywania bociana
czarnego (obręby ewidencyjne: Nekla, Graby, Wiktorowo) oraz kani czarnej (obręb
ewidencyjny Nowy Folwark).
Z kolei rozdział piąty skupia się na analizie oddziaływania zadań podejmowanych w
ramach Programu na środowisko przyrodnicze. Oddziaływanie Programu na środowisko
będzie miało przede wszystkim charakter pozytywny. Ujawni się on we wpływie na ludzi i
wody a także na gleby i powietrze. Negatywny wpływ może ujawnić się na etapie realizacji
działań budowlanych związanych z budową sieci kanalizacyjnej, wodociągowej, drogowej
oraz gazowej. Chwilowe i krótkotrwałe niekorzystne oddziaływania mogą dotyczyć ludzi,
roślin, powietrza, powierzchni ziemi i krajobrazu. Realizacja programu nie wpłynie w żaden
sposób na klimat, zasoby naturalne, zabytki i dobra materialne. Ze względu na niewielki
poziom oddziaływania na środowisko oraz znaczną odległości od granic państwa żadne z
realizowanych zadań nie będzie skutkowało oddziaływaniami transgranicznymi. Kwestia ta
została omówiona w rozdziale szóstym.
Rozdział siódmy przedstawia rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie
lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko. Wszelkie
negatywne oddziaływania planowanych inwestycji powinny być ograniczone już na etapie
planowania, poprzez:
 ocenę wszystkich uwarunkowań, w tym przede wszystkim środowiskowych,
 przemyślany wybór lokalizacji i przebiegu elementów infrastruktury liniowej,
minimalizujący wpływ na naturalne ekosystemy,
 odpowiedni dobór rozwiązań technologicznych, w maksymalny sposób ograniczających
negatywne oddziaływania na środowisko,
103

zharmonizowanie prac z innymi inwestycjami, ograniczające czas negatywnych
oddziaływań,
 dostosowanie prowadzonych prac do naturalnych cyklów przyrodniczych i ich
podejmowanie w okresie, gdy wszystkie komponenty środowiska wykazują najmniejszą
wrażliwość na ingerencję człowieka.
Planowane w ramach Programu zadania mają charakter optymalny dla realizacji
ustalonej wizji stanu środowiska i jego ochrony w Gminie Nekla. Są one optymalne zarówno
w kontekście środowiskowym, jak społecznym i ekonomicznym, biorąc pod uwagę wszelkie
istniejące uwarunkowania. W związku z powyższym proponowanie rozwiązań
alternatywnych dla takich działań nie ma uzasadnienia zarówno z formalnego jak i z
ekologicznego punktu widzenia Program nie przewiduje zatem rozwiązań alternatywnych.
Zagadnienie to omawia rozdział ósmy.
W rozdziale dziewiątym przedstawiono metody analizy przewidywanych skutków
realizacji programu. Na podstawie wskaźników zdefiniowanych w Programie na bieżąco
kontrolowany będzie postęp w zakresie realizacji poszczególnych przedsięwzięć.
Przeprowadzona ocena będzie bazą do ewentualnej korekty celów i strategii ich realizacji.
Uzyskane w trakcie analizy informacje dotyczące postępu w realizacji poszczególnych zadań i
osiąganiu postawionych celów zostaną odniesione do parametrów charakteryzujących
zmiany presji oraz stanu środowiska przyrodniczego Gminy. Pod uwagę zostanie wziętych 29
wskaźników, które zostały przedstawione w tabeli 9. Ocena wskaźników stanu środowiska
będzie przeprowadzana co dwa lata wraz z oceną stopnia wdrożenia Programu
Na końcu programu zamieszczono streszczenie w języku niespecjalistycznym i spis
rzeczy – materiałów źródłowych, tabel i rycin.
104
SPISY RZECZY
MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE
Literatura



Kondracki J., Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Krygowski B., Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, PAN, Poznań 1961.
Polska - regiony fizycznogeograficzne wg J. Kondrackiego, Geografia regionalna Polski,
Warszawa 2002, oprac. Qquerim 2007
Materiały gminne







Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe na potrzeby zmiany studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy miejsko-wiejskiej Nekla
Plan rozwoju lokalnego Gminy Nekla
Program ochrony środowiska dla gminy Nekla przyjęty uchwałą Rady Miejskiej Gminy Nekla nr
XXIII/179/2005 z dnia 3 lutego 2005 roku w sprawie uchwalenia Programu ochrony środowiska
dla gminy Nekla.
Strategia rozwoju lokalnego Gminy Nekla
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Nekla
Uchwała nr XXXII/245/2010 z dnia 17 marca 2010 roku Rady Gminy Nekla w sprawie uchwalenia
Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Nekla;
Uchwała nr XV/127 /2004 z dnia 30 marca 2004 roku Rady Miejskiej Gminy Nekla w sprawie uchwalenia
Planu gospodarki odpadami dla Gminy Nekla.
Strategie, plany, programy






Plan gospodarki odpadami dla powiatu wrzesińskiego (aktualizacja 2009)
Plan gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą
na lata 2012-2019, Poznań 2008
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016, Warszawa 2009
Program ochrony środowiska dla powiatu wrzesińskiego (aktualizacja 2009)
Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do roku 2020
Raporty i opracowania






Generalny Pomiar Ruchu na drogach krajowych, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
Ocena skuteczności selektywnej zbiórki odpadów w gminach wiejskich na wybranym
przykładzie, praca inżynierska Grażyny Sodkiewicz, Uniwersytet Technologiczno – Przyrodniczy
im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy.
Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2007, Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska w Poznaniu, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Poznań 2008
Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2010, Poznań 2010
Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2011, Poznań 2012
Średni dobowy ruch na drogach krajowych w ramach Generalnego Pomiaru Ruchu na drogach
krajowych prowadzonego przez Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad w latach 2005, 2010
105
Akty prawne i przepisy





Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie opracowań
ekofizjograficznych (Dz. U. z 2002 r. Nr 155, poz. 1298),
Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.
U. z 2008 r. nr 199, poz. 1227, ze zm.)
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz.
150 ze zm.)
Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym,
Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2002
Załącznik do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku
Dokumenty międzynarodowe




Deklaracja Milenijna Narodów Zjednoczonych, rezolucja 55/2 przyjęta na 55 sesji Zgromadzenia
Ogólnego Narodów Zjednoczonych, ob. także: Millenium Development Goals Reports, United
Nations, 2005-2010
Decyzja 1600/2002/ WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiająca
szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego (Dz.U. UE L 242/1
z 10.09.2002, PL.ES rozdz. 15, t.7)
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie
jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Dz. Urz. UE L 152/1 z 11 czerwca 2008 r.)
Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, sporządzona
w Espoo dnia 25 lutego 1991 r. (Dz.U. z 1999 r., Nr 96, poz. 1110)
Strony internetowe
http://www.bdl.stat.gov.pl
http://www.lasy.gov.pl/mapa
http://www.igipz.pan.pl/
http://www.gddkia.gov.pl
http://www.poznan.rdos.gov.pl
http://przedszkole.nekla.eu
http://zsp.gminanekla.pl/
http://www.zstargowagorka.nekla.pl
http://www.poznan.pios.gov.pl
http://www.odpady.net.pl
106
SPIS TABEL
STRONA
Tab. 1.
Skala bonitacyjna określająca kierunek i siłę oddziaływań
Tab. 2.
Dokumenty powiązane z Programem ochrony środowiska Gminy Nekla na lata
2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019
18
Tab.3.
Powiązanie elementów Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na lata
2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 z celami ustanowionym na
szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym
33
Tab.4.
Jakość wód rzeki Maskawy
46
Tab. 5.
Klasyfikacja wg zanieczyszczeń powietrza strefy wielkopolskiej
48
Tab. 6.
Aktualne problemy środowiskowe Gminy Nekla
57
Tab. 7.
Przewidywany wpływ realizacji Programu ochrony środowiska Gminy Nekla na
lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 na cele, przedmiot ochrony i
integralność obszarów Natura 2000 Dolina Cybiny i Grądy w Czerniejewie
65
Tab. 8.
lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 na cele ochrony obszaru
chronionego krajobrazu Dolina Cybiny w Nekielce, obszar ważny dla ptaków w
okresie gniazdowania oraz migracji Bagna koło Biechowa, strefę ochrony ostoi,
miejsca rozrodu i regularnego przebywania bociana czarnego (obręby
ewidencyjne: Nekla, Graby Wiktorowo), oraz kani czarnej (obręb ewidencyjny
Nowy Folwark)
72
Tab. 9.
lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 na środowisko
88
Tab. 10.
Wskaźniki presji na środowisko i stanu środowiska brane pod uwagę w analizie
przewidywanych skutków realizacji programu
100
SPIS RYCIN
8
STRONA
Ryc. 1.
Polityka środowiskowa Gminy Nekla
10
Ryc. 2.
Wizja stanu środowiska i jego ochrony w Gminie Nekla
11
107

u140zal1_PROGNOZA - BIP

Transkrypt

Podobne dokumenty

System Informacji Przestrzennej Gminy Nekla

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

karta - Nekla

urząd miasta i gminy nekla zgłoszenie wyjazdu za granicę na okres

urząd miasta i gminy nekla zezwolenie na przeprowadzenie imprezy

u052 - BIP -Miasto i Gmina Nekla

UCHWAŁA Nr XXVII /233 / 2013 Rady Miejskiej Gminy Nekla z dnia

Regulamin turnieju plażowej piłki siatkowej Nekla, 28 czerwca 2014 r.