docAlmanach fotografii opolskiej - ZPAF
download 
Reklamacja Transkrypt
Almanach fotografii opolskiej - ZPAF
Almanach fotografii opolskiej Muzeum Śląska Opolskiego Związek Polskich Artystów Fotografików Podziękowania Almanach fotografii opolskiej został częściowo sfinansowany ze środków Urzędu Miasta Opola na wspieranie zadań publicznych w sferze kultury w 2007 roku. Twórcy almanachu serdecznie dziękują: Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu za udostępnienie archiwalnych zdjęć Urszuli Zajączkowskiej – dyrektor MŚO za pomoc przy realizacji wydawnictwa oraz opracowanie rysu historycznego opolskiego ZPAF i biogramów twórców nieżyjących Annie Potockiej – dyrektor Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu za udostępnienie archiwalnych zdjęć Tomaszowi Michalewskiemu z Głubczyc za udostępnienie zdjęć Ludwika Brzyskiego Joachimowi Sosnowskiemu za udostępnienie archiwalnych zdjęć Fryderyka Kremsera uratowanych z powodzi w 1997 roku Magdzie Filipowicz za udostępnienie portretu Leonarda Olejnika oraz wszystkim fotografikom, którzy przygotowali prezentacje autorskie. Almanach fotografii opolskiej 60 lat Związku Polskich Artystów Fotografików Redakcja WIKTOR TARNOPOLSKI Tekst URSZULA ZAJĄCZKOWSKA Skład i przygotowanie zdjęć do druku JAREK MAJCHER e-mail: [email protected] www.fotografia61.com Projekt okładki KATARZYNA MULAR OFICYNA PIASTOWSKA 45-015 OPOLE, Rynek 1/6 tel. (+48) 077 40 22 100 e-mail: [email protected] www.hlawacz.pl © Oficyna Piastowska Wydawnictwo MS 45-057 OPOLE, ul. Ozimska 17 tel./fax. (+48) 077 454 64 12 www. wydawnictwoms.pl e-mail: [email protected] © Wydawnictwo MS Muzeum Śląska Opolskiego 45-023 Opole, ul. św. Wojciecha 13 tel. (+48) 077 453 66 77, 454 46 11 e-mail: [email protected] [email protected] © Muzeum Śląska Opolskiego © Związek Polskich Artystów Fotografików Oddział Opolski Wszelkie prawa zastrzeżone OPOLE 2007 ISBN 978-83-89357-32-8 Spis treści ZPAF Oddział Opolski 1947–2007 7 Adam Śmietański 16 Leonard Olejnik 24 Stanisław Bober 32 Ludwik Brzyski 40 Fryderyk Kremser 48 Jan Berdak 56 Bolesław Stachow 64 Roman Hlawacz 72 Marek Maruszak 80 Sławoj Dubiel 88 Marek Szyryk 96 Jarek Majcher 104 5 Opolski ratusz. Fot. Stanisław Bober 6 Almanach fotografii opolskiej Związek Polskich Artystów Fotografików Oddział Opolski 1947–2007 Urszula Zajączkowska Z wiązek Polskich Artystów Fotografików (ZPAF), zrzeszający polskich mistrzów obiektywu, obchodzi w 2007 roku jubileusz 60-lecia działalności. Powstał 10 lutego 1947 roku, a jego celem była ochrona praw twórców fotografii artystycznej i ich dzieł, pogłębianie wiedzy zawodowej członków związku, popularyzowanie sztuki fotograficznej, a także zachowanie polskiego dorobku z tej dziedziny. Początkowo związek używał nazwy „Polski Związek Fotografów”, obecna nazwa została przyjęta dopiero w 1951 roku. Członkowie Związku Polskich Artystów Fotografików mieli prawo wykonywania zawodu artysty i posługiwania się tytułem „fotografik”. Swoje korzenie ZPAF wywodzi z czasów przedwojennych, z Fotoklubu Polskiego założonego w Poznaniu w 1929 roku, o którym w materiałach dokumentalnych ZPAF można przeczytać m.in.: (...) Od samego początku Fotoklub Polski zrzeszał elitę fotografii, artystów, o których dziś powiedziano by: „z najwyższej półki”. W ciągu niespełna 10 lat swego istnienia na członkostwo w Fotoklubie zasłużyło „zaledwie” 44 fotografów! Spotkamy wśród nich twórców, których nazwiska zna niemal każdy polski fotograf, a i miłośnik sztuki. Jan Bułhak, Marian i Witold Dederkowie, Jan Sunderland, Tadeusz Wański, Edmund Osterloff, Tadeusz Cyprian, Henryk Mikolasch, Bolesław Gardulski, Witold Romer... Są wśród członków przedwojennego Fotoklubu także twórcy, których nazwiska niesłusznie popadły w zapomnienie, a są wśród nich artyści i teoretycy tak wybitni jak Stanisław Sheybal, Józef Świtkowski, Jan Kurusza-Worobiew, Henryk Schabenbeck, Stanisław Schönfeld i wielu innych. Pierwszym prezesem Fotoklubu wybrano Jana Bułhaka. To była prawdziwa elita polskiego społeczeństwa i to nie tylko elita artystyczna, choć to kryterium było najważniejsze. Jan Bułhak, który odegrał znaczącą rolę w życiu fotograficznym Polski międzywojennej, został także pierwszym prezesem ZPAF i tę zaszczytną funkcję pełnił dożywotnio. To jemu zawdzięczamy termin „fotografik”, który pozwalał odróżniać artystów fotografów od rzemieślników. Obecnie termin ten jest używany jedynie w Polsce, przyjął się bowiem w powszechnym użyciu i pozostał jako historyczny symbol. Rozwój fotografii w województwie opolskim był powiązany z trendami ogólnopolskimi. ZPAF Oddział Opolski 7 Stanisław Bober w swojej pracowni 8 Almanach fotografii opolskiej Opolscy fotograficy od początku brali udział w ważniejszych przedsięwzięciach artystycznych firmowanych przez ZPAF. Pierwszym opolaninem, który został w 1951 roku przyjęty do ZPAF był Adam Śmietański – fotograf, który stał się popularny nie tylko na Opolszczyźnie, ale i poza jej granicami. W roku następnym dołączyli do niego: Leonard Olejnik, znany opolski adwokat i Stanisław Bober – plastyk i fotograf. Z chwilą przyjęcia do związku Stanisława Bobera utworzono opolską delegaturę ZPAF, a na jej przewodniczącego wybrano Adama Śmietańskiego. Opolska delegatura w owym czasie zorganizowała jedynie kilka indywidualnych wystaw fotograficznych bowiem w środowisku dominowała wtedy działalność Stowarzyszenia Miłośników Fotografii założonego w Opolu w 1946 roku z inicjatywy Stanisława Bobera i Leonarda Olejnika, który prezesował temu stowarzyszeniu. Oprócz obu wymienionych fotografików do opolskiego SMF należeli też: Adam Śmietański, Eugeniusz Nagietowicz, Ryszard Sebera, nieco później zaś: Andrzej Przedlacki, Andrzej Haczkiewicz, Fryderyk Kremser. Zaangażowanie opolskich członków ZPAF miało duży wpływ na działalność Stowarzyszenia Miłośników Fotografii. Fotografowie opolscy byli po wojnie pionierami tworzenia życia kulturalnego w mieście i województwie. Ich zaangażowanie wyrażało się nie tylko w utrwalaniu na fotografiach przeobrażeń na terenie Opolszczyzny, ale także w upowszechnianiu twórczości fotografów i szkoleniu nowych adeptów sztuki fotograficznej. W czerwcu 1947 roku w ramach Tygodnia Kultury i Sztuki stowarzyszenie zorganizowało w ratuszu opolskim (pod patronatem ówczesnego wojewody śląskiego gen. Aleksandra Zawadzkiego) wystawę prezentującą 101 fotografii. Jak pisano na łamach „Nowin Opolskich”, wystawa obejmowała prace „dziewięciu zawodowych i amatorskich fotografów opolskich”: Stanisława Bobera, Mariana Kornickiego, Adama Śmietańskiego, Eugeniusza Nagietowicza, Władysława Manduka, Elżbiety Nagietowicz, Witolda Czerkawskiego, Leonarda Olejnika i Mirosława Holki. Kiedy w 1948 roku został zatwierdzony statut Polskiego Towarzystwa Fotograficznego, Stowarzyszenie Miłośników Fotografii przekształciło się w jego oddział. ZPAF Oddział Opolski 9 Adam Śmietański i Stanisław Bober (po lewej) 10 Almanach fotografii opolskiej W latach 1952–1970, mimo wielkiego zaangażowania członków delegatury opolskiej ZPAF w rozwój amatorskiego ruchu towarzystw fotograficznych na trenie miasta i województwa, do związku nie przyjęto ani jednej nowej osoby. Można to tłumaczyć pewną kostycznością i hermetyzmem struktur na szczeblu głównym – warszawskim, a także swoistym ostracyzmem „starej gwardii” fotografików wobec młodych, ambitnych fotografów, dążących do przynależności do elitarnego związku. Próbę dostania się do delegatury opolskiej ZPAF podejmowali wówczas Jan Berdak i Fryderyk Kremser, który to w roku 1970 otrzymał zaszczytny tytuł Artysty Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotograficznej. W następnym roku Ministerstwo Kultury i Sztuki przyznało Kremserowi uprawnienia do wykonywania zawodu artysty fotografika. Konflikty, jakie pojawiły się w delegaturze opolskiej ZPAF spowodowały jej rozwiązanie przez Zarząd Główny. Adam Śmietański przeniesiony został do okręgu wrocławskiego ZPAF, natomiast Stanisław Bober i Leonard Olejnik znaleźli się w okręgu katowickim. W 1971 roku, gdy do ZPAF został przyjęty Jan Berdak, reaktywowano delegaturę opolską, tworzyli ją teraz artyści: Leonard Olejnik, Stanisław Bober i Jan Berdak. Adam Śmietański pozostał w okręgu wrocławskim. Reaktywowana delegatura opolska ZPAF zaczęła działać bardzo prężnie, a jej „świeża krew” – Jan Berdak – odnosił znaczące sukcesy. W 1971 roku zdobył wyróżnienie The Lord Goldman Medal na międzynarodowej wystawie fotografii, a w roku 1972 reprezentował polską fotografię na światowych targach fotografii w Kolonii. Tymczasem w latach 70. XX wieku pojawiło się na Opolszczyźnie wielu utalentowanych młodych twórców fotografii, nie tylko w Opolu, ale także w Kędzierzynie i Raciborzu. W okresie kierowania delegaturą opolską przez Leonarda Olejnika, Bolesław Stachow z Raciborza zainicjował w 1973 roku utworzenie Grupy Młodych przy opolskiej delegaturze ZPAF i był jej głównym organizatorem. Grupę Młodych tworzyli: Ryszard Emmerling, Roman Hlawacz, Wenancjusz Klon, Waldemar Kremser, Andrzej Przedlacki, Tadeusz Smyk, Alfred Sonsala i Zdzisław Taczalski. Comiesięczne zajęcia z zakresu twórczości plastycznej, fotograficznej i filmowej, prowadzone przez tę grupę ZPAF Oddział Opolski 11 Fryderyk Kremser w Kazimierzu Dolnym w 1986 r. Fot. Roman Hlawacz 12 Almanach fotografii opolskiej miłośników fotografii, miały na celu najszerzej rozumiane doskonalenie warsztatu fotograficznego. Nazwiska członków Grupy Młodych w kolejnych latach będą pojawiać się przy okazji różnych wydarzeń kulturalnych. Niebawem zresztą, bo już w roku 1974, do ZPAF przyjęto Bolesława Stachowa i Ludwika Brzyskiego, a w roku 1975 – Fryderyka Kremsera. Rok 1975 był ważny dla opolskiej delegatury ZPAF, jej członek – Jan Berdak, pokazał swoje prace w Królewskim Towarzystwie Fotograficznym w Londynie, na wystawie prezentującej kierunki polskiej fotografii artystycznej. Opolski artysta znalazł się w gronie dziesięciu znanych fotografików polskich takich jak: Edward Hartwig, Włodzimierz Habel, Wacław Nowak, Edward Grochowicz, Wiesław Zieliński, Leszek Szurkowski, Paweł Pierściński, Tadeusz Sumiński, Jerzy Habdas. Instytucją, która w znacznej mierze przyczyniła się w tym czasie do rozwoju i upowszechniania fotografii był Wojewódzki Dom Kultury w Opolu. Na wystawach, seminariach, kursach spotykało się tutaj coraz liczniejsze grono opolskich miłośników fotografii. Także Grupa Młodych, która w ciągu pięciu lat zaprezentowała tu kilka wystaw autorskich, a w roku 1978 w opolskim Klubie Związków Twórczych zorganizowała swoją pierwszą, wspólną wystawę. W 1981 roku kierownictwo delegatury opolskiej ZPAF objął Fryderyk Kremser, który z jednej strony czynił starania, by umacniać pozycję opolskiej delegatury i zintegrować środowisko fotograficzne, a z drugiej strony podjął kontrowersyjną decyzję o rozwiązaniu Grupy Młodych. Warto tu przypomnieć, że opolscy fotograficy zrzeszeni w ZPAF chętnie udzielali się w tym czasie społecznie w rożnych komisjach konkursowych, konferencjach czy spotkaniach. W 1985 roku szeregi delegatury opolskiej ZPAF zasilił kolejny artysta fotografik – Roman Hlawacz, kierujący do tej pory Opolskim Klubem Fotograficznym przy Wojewódzkim Domu Kultury. Klub powstał w 1977 roku i skupiał młodych twórców, głównie ze środowiska studenckiego i młodzieżowego, i dał się poznać jako inkubator młodych talentów. Od 1988 roku delegaturą opolską ZPAF kierował Jan Berdak, który w tym czasie był członkiem Rady Artystycznej w Zarządzie Głównym ZPAF w Warszawie. Przemiany, jakie nastąpiły w Polsce po 1989 roku, wpłynęły znacząco na sytuację środowisk ZPAF Oddział Opolski 13 Leonard Olejnik (po prawej) i Stanisław Bober na opolskim Rynku 14 Almanach fotografii opolskiej twórczych, w tej liczbie i fotografików opolskich. Przestała obowiązywać ochrona zawodu, profity z wykonywania zdjęć mógł od tej pory czerpać każdy, kto potrafił tworzyć w tej dziedzinie sztuki i – co ważniejsze – znajdować odbiorcę swoich prac. Jednak przynależność do ZPAF zachowała swój elitarny charakter, a status artysty fotografika dawał prestiż, o który nadal warto było zabiegać. W 1991 roku członkiem ZPAF został Marek Maruszak – przedstawiciel młodszej generacji opolskich fotografików. Wskutek zmian organizacyjnych w 1992 roku w miejsce delegatury opolskiej powstał oddział, który wybrał przynależność do okręgu dolnośląskiego ZPAF. Kierownikiem oddziału został Roman Hlawacz. Tym samym działalność wystawiennicza opolskich fotografików wzbogaciła się w owym czasie w istotny sposób, ponieważ uzyskali oni możliwość uczestniczenia we wszystkich wystawach, jakie organizował większy i znacznie bogatszy okręg dolnośląski. Obecnie w oddziale opolskim ZPAF do głosu doszła najmłodsza generacja twórców, którzy – jak Sławoj Dubiel i Marek Szyryk w 2000 roku, a Jarosław Majcher w 2006, powiększyli grono oddziału. W 2002 roku Sławoj Dubiel objął kierownictwo oddziału, gdy ZPAF obchodził swoje 55-lecie. Z tej okazji pięciu członków oddziału opolskiego ZPAF zaprezentowało swoje prace na wspólnej wystawie w Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu. Wystawie towarzyszył specjalny, okolicznościowy katalog. Niniejszy „Almanach fotografii opolskiej” jest publikacją towarzyszącą wystawie zorganizowanej z okazji 60-lecia Związku Polskich Artystów Fotografików. Wystawa prezentuje dorobek wszystkich opolskich członków ZPAF, archiwalny tych, którzy odeszli, aktualny – fotografików aktywnych twórczo. Stanowi przegląd prac różnych osobowości twórczych, reprezentujących odmienne typy wrażliwości i spojrzenia na otaczającą rzeczywistość, połączonych jednakże wspólną pasją, którą jest fotografia. ZPAF Oddział Opolski 15 Adam Śmietański 1919–1992 U rodził się 9 grudnia 1919 r. w Podhajcach, zmarł 7 grudnia 1992 r. w Klisinie. Zawodu fotografa uczył się w Lublinie w czasie okupacji niemieckiej. W 1942 r. wyjechał do rodzinnych Brzeżan, gdzie otworzył zakład fotograficzny „Foto-Wrzos”. W 1945 r. wraz z przesiedleńcami z Brzeżan przyjechał na Ziemie Zachodnie. Ostatecznym miejscem, które wybrał na dalsze życie, stało się Opole. Tu przy ul. Krakowskiej 30a w 1945 r. otworzył zakład „Foto-Wrzos”, który zapewnił mu środki do uprawiania fotografii artystycznej (od 1962 r. zakład prowadzi jego wspólniczka Janina Zardzewiały). W 1946 r. stał się aktywnym członkiem Opolskiego Towarzystwa Fotograficznego, któremu prezesował w latach 1957–1960. W styczniu 1951 r. został wiceprezesem Zakładu Doskonalenia Rzemiosła powołanego przez przedstawicieli cechów. 16 Almanach fotografii opolskiej W 1951 roku został przyjęty do Związku Polskich Artystów Fotografików. W chwili utworzenia opolskiej delegatury ZPAF w 1952 r. stał się jej prezesem. Był to okres bardzo twórczy – liczne jego prace publikowano w różnych albumach, wydawnictwach, na widokówkach. W 1959 r. otrzymał zaszczytny tytuł Artysty Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotograficznej. Jeden z niemieckich recenzentów czasopisma „Die Fotografie” określił go mianem malarza światła i cienia. Do 1970 r., w najbardziej twórczym okresie pracy artystycznej, miał już dziewięć wystaw indywidualnych w kraju i za granicą. Brał m.in. udział w wystawach w Chinach, Szwecji, Związku Radzieckim, NRD, Rumunii. Otrzymał wiele nagród i wyróżnień. W 1959 r. został laureatem Wojewódzkiej Nagrody Artystycznej, w czasie IV i V Wiosny Opolskiej otrzymał pierwszą nagrodę w konkursie fotograficznym. W latach siedemdziesiątych nie był już w stanie pracować – nasilająca się choroba odsunęła go od zawodu. W 1978 r. znalazł się w zakładzie leczniczym w Klisinie, gdzie zmarł. Adam Śmietański 17 18 Almanach fotografii opolskiej Adam Śmietański 19 20 Almanach fotografii opolskiej Adam Śmietański 21 22 Almanach fotografii opolskiej Adam Śmietański 23 Leonard Olejnik 1905–1982 U rodził się 1 listopada 1905 r. w Koźlu, zmarł 16 listopada 1982 r. w Opolu. Uczył się i studiował w Poznaniu. W 1931 r. skończył prawo na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza i po odbyciu aplikacji pracował w prokuraturze generalnej R.P. w Poznaniu. Poza pracą zawodową interesował się fotografią. W 1937 r. został członkiem poznańskiego Towarzystwa Miłośników Fotografii, co dało mu możliwość wystawiania swoich prac na różnych wystawach. W 1939 r. przeprowadził się z rodziną do Krakowa. Tu aresztowany przez gestapo kilka miesięcy spędził w więzieniu na Montelupich. W marcu 1945 r. przyjechał do Opola, gdzie rozpoczął pracę przy tworzeniu nowej administracji w Zarządzie Miejskim i Starostwie Powiatu Opolskiego. W 1952 r. zorganizował pierwszy Zespół Adwokacki w Opolu. Wraz ze S. Boberem współtworzył Stowarzyszenie Miłośników Fotografii w Opolu, którego pierwszym prezesem został w 1946 r. Jego doświadczenie z czasów poznańskich było istotne dla dalszego rozwoju tej organizacji. W 1951 r. został przyjęty do Związku Polskich Artystów Fotografików. Prezentowane wystawy fotograficzne były efektem dalekich 24 Almanach fotografii opolskiej wojaży do Afryki, Chin, Indii czy Meksyku. Indie podziwiał razem z profesorem Wiktorem Zinem, który wspominał: ...ja rysowałem, on fotografował. Każdy jego fotogram jest przemyślaną skończoną całością. Takie efekty można osiągnąć jedynie mając w równej mierze opanowany i warsztat fotografa i historię sztuki. Sam artysta tak komentował swoje prace: w wystawie mojej chcę pokazać ludzi, krajobrazy i zabytki… Miał kilkanaście wystaw indywidualnych w kraju i za granicą m.in. w Poczdamie, Warszawie, Opolu, Nysie. Za swoją aktywną działalność otrzymał wiele nagród i wyróżnień, był laureatem nagrody wojewódzkiej miasta Opola. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Leonard Olejnik 25 26 Almanach fotografii opolskiej Leonard Olejnik 27 28 Almanach fotografii opolskiej Leonard Olejnik 29 30 Almanach fotografii opolskiej Leonard Olejnik 31 Stanisław Bober 1908–1990 U rodził się 21 marca 1908 r. w Tłumaczu (woj. stanisławowskie), zmarł 2 lutego 1990 r. w Opolu. Wzrastał w kręgu kultury ormiańskiej – jego matka Helena z Dawidowiczów pochodziła z rodziny ormiańskiej. Był stypendystą ormiańskiego Zakładu Wychowawczo-Naukowego im. J. Torosiewicza, co pozwoliło mu skończyć gimnazjum, a następnie studia na Wydziale Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Państwowej Szkole Technicznej we Lwowie w 1936 r. Zafascynowany fotografią odbył na politechnice lwowskiej kurs fotograficzny pod okiem czołowego lwowskiego fotografa, znanego taternika, prof. Adama Lenkiewicza. Wykonywał w tym czasie wiele zdjęć, m.in. cykl o lwowskich Żydach. Po studiach uczył w gimnazjach kupieckich w Kołomyi i Stanisławowie, gdzie prowadził Zakład Artystycznej Fotografii. W 1938 r. zdobył I nagrodę w konkursie fotograficznym tygodnika „As”. Po zakończeniu wojny, w lipcu 1945 r., przyjechał wraz z rodziną 32 Almanach fotografii opolskiej do Opola, w którym pozostał aż do śmierci. Z dużym zapałem włączył się w tworzenie życia kulturalnego powojennego miasta. W Powiatowym Domu Kultury prowadził pracownię malarstwa i fotografii artystycznej, udzielał się w organizowaniu teatru, wykonując dla niego rozmaite prace – od dekoracji po dokumentację fotograficzną. Współtworzył oddział Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków i Stowarzyszenie Miłośników Fotografii. Projektował plakaty, pocztówki, okładki, tworzył grafiki i malował obrazy. Fotografował. W 1952 r. został przyjęty do ZPAF. O swojej twórczości mówił: Od zarania swej młodości hołduję fotografii czarno-białej, realistycznej, dramatyzmowi człowieka i otaczającej go przyrody. Podtrzymywał więzy ormiańskie, biorąc udział w pierwszym zjeździe Ormian w Polsce w 1980 r., po którym stworzył cykl fotografii Portrety Ormian polskich. Uczestniczył w wielu wystawach, m.in. w Australii, Kanadzie i ZSRR. Miał 18 wystaw indywidualnych. Został laureatem nagrody specjalnej na VI Konkursie Fotografii Turystycznej w Warszawie w 1953 r., nagrody w konkursie „Śląsk Opolski” w 1963 r. i w konkursie fotograficznym „Malbork” w 1976 r. Otrzymał wiele nagród i wyróżnień. W 1975 r. został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Stanisław Bober 33 34 Almanach fotografii opolskiej Stanisław Bober 35 36 Almanach fotografii opolskiej Stanisław Bober 37 38 Almanach fotografii opolskiej Stanisław Bober 39 Ludwik Brzyski 1933–1975 U rodził się 19 sierpnia 1933 r. w Krakowcu koło Lwowa. Do Polski przyjechał w 1957 r. z tzw. drugą falą repatriacji. Osiedlił się w Głubczycach. W 1964 r. objął zakład fotograficzny w Kietrzu, pracował tam jako fotograf rzemieślnik, ale też jako fotograf artysta. Nie rozstawał się z aparatem. Pasjonowała go głównie fotografia krajobrazowa i przyrodnicza. We wspomnieniu „To więcej niż talent” („Kalendarz Głubczycki” 1996) Marek Karp napisał o nim: To niezwykła potęga twórcza. Każdemu zwyczajnemu bytowi czy zdarzeniu umiał nadać kształt wielkiego fotograficznego dzieła. (...) wędrował z aparatem swoimi ścieżkami – szukał obrazów, inspiracji, tematów w najróżniejszych miejscach. Fotografował rozległe przestrzenie i strukturę drewna, urodzone w głubczyckim szpitalu trojaczki i tajemnicze korytarze jedynej w Polsce, nieistniejącej już podziemnej kopalni gipsu w Dzierżysławiu. Od początku towarzyszył wykopaliskom archeologicznym w Kietrzu, gdzie odkryte zostało niezwykle cenne, całopalne cmentarzysko kultury łużyckiej. Przez lata utrwalał pracę archeologów. Powstały wówczas niezwykle interesujące 40 Almanach fotografii opolskiej zdjęcia. Jedno z nich zdobyło nagrodę w Moskwie na międzynarodowym konkursie „Prawda o człowieku”. Z okazji dożynek wojewódzkich w Głubczycach w 1973 r. powstało wydawnictwo, zawierające kilkanaście zdjęć Brzyskiego – najbardziej znane ujęcia łanów zboża, snopów, kłosów, struktury ziemi i typowo rolniczego krajobrazu. W 1973 r. jego starania o przyjęcie do ZPAF zostały uwieńczone sukcesem. Otrzymał także długo oczekiwane pomieszczenie na pracownię, którą urządzał z radością, że będzie tu mógł realizować swoje twórcze zamierzenia. Dwa lata później zginął w wypadku samochodowym. W swoim dorobku artystycznym ma cztery wystawy indywidualne, 14 wystaw międzynarodowych i 36 krajowych. Jedną z większych jego wystaw indywidualnych był „Reportaż o pokoleniach” z uroczystości na Górze Św. Anny z okazji 50. rocznicy powstań śląskich. Na liście jego sukcesów znajdują się m.in.: wyróżnienie tygodnika „Zwierciadło” w konkursie „Letnie migawki” w 1962 r., wyróżnienie w konkursie „Lato w obiektywie”, III nagroda i wyróżnienie na wystawie fotografii krajoznawczej „Śląsk Opolski”, sześć wyróżnień w konkursie przyrodniczym PTTK w Łodzi, IV nagroda w międzynarodowym konkursie miesięczników fotograficznych, III nagroda w konkursie miesięcznika „Fotografia” i „Foton”, udział w konkursach Wiosny Opolskiej – wyróżnienie w 1966 r., I nagroda w 1968 r., II nagroda w 1970 r., stały udział w Ogólnopolskim Biennale Krajoznawczym w Kielcach: wyróżnienie i III nagroda w 1970 r., II nagroda w 1972 r., wyróżnienie na międzynarodowej wystawie „Wenus’71” w Krakowie, I nagroda w ogólnopolskim konkursie „Drogowiec i jego praca” w 1972 r., II nagroda w konkursie „Portret Powstańców Śląskich”. Ludwik Brzyski 41 42 Almanach fotografii opolskiej Ludwik Brzyski 43 44 Almanach fotografii opolskiej Ludwik Brzyski 45 46 Almanach fotografii opolskiej Ludwik Brzyski 47 Fryderyk Kremser 1930–1995 U rodził się 6 września 1930 r. w Bytomiu, zmarł 18 stycznia 1995 r. w Opolu. Dzieciństwo i młodość spędził w Koźlu. W ostatnim roku wojny został wcielony do Wehrmachtu i wkrótce trafił do amerykańskiego obozu jenieckiego. Do Koźla wrócił wraz z matką po śmierci ojca w 1947 roku. Fotograficzne rzemiosło poznał w kozielskim zakładzie fotograficznym Ottona Liebecka – Libczyńskiego, odkrywając w sobie pasję fotografowania. Powołany do Powszechnej Organizacji „Służba Polsce” budował stocznię w Szczecinie i Nową Hutę. Jego powrót na Opolszczyznę zaowocował założeniem Związku Młodych Robotników w 1956 r. Zapisał się do PZPR (legitymację oddał w czasie stanu wojennego). Pracował w Zakładach Azotowych w Kędzie-rzynie-Koźlu. W 1957 r. zadebiutował na wystawie w ramach Dni Opola zorganizowanej przez Opolski Oddział PTF. Związał się z PTTK i był aktywnym członkiem tej organizacji. Inspirował wiele wystaw fotografii krajoznawczej, stając się współtwórcą polskiej szkoły fotografii krajoznawczej. Zainicjował reaktywowanie 48 Almanach fotografii opolskiej Podkomisji Fotografii i Filmu Zarządu Głównego PTTK, w której pełnił rolę wiceprzewodniczącego. Jego twórczość uhonorowała Międzynarodowa Federacja Sztuki Fotograficznej, przyznając mu w 1970 r. tytuł Artist FIAP. W 1971 r. dostał uprawnienia do wykonywania zawodu artysty fotografika przyznane przez Ministerstwo Kultury i Sztuki. W 1975 r. został przyjęty do Związku Polskich Artystów Fotografików, stając się od 1981 r. prezesem opolskiej delegatury. Był autorem wielu publikacji, popularyzatorem zabytków województwa opolskiego i przedwojennych artystów górnośląskich. O swoim fotografowaniu pisał: utwór fotograficzny jest wyrazem sposobu myślenia, świadomości twórczej, światopoglądu autora… U podstaw mojej świadomości twórczej leży afirmacja rzeczywistości. Miał około stu wystaw indywidualnych. Znaczna ich część poświęcona była Śląskowi Opolskiemu. W 1989 r. założył Konwersatorium im. Josepha von Eichendorffa, które zrzeszyło ludzi związanych z kręgiem niemieckiej kultury. Wśród wielu nagród i wyróżnień wymienić można Wojewódzką Nagrodę Artystyczną, którą otrzymał w 1990 r. Nagła śmierć przerwała jego aktywność twórczą. W uznaniu zasług artysty Komisja Fotografii Krajoznawczej PTTK ustanowiła honorową nagrodę jego imienia. Fryderyk Kremser 49 50 Almanach fotografii opolskiej Fryderyk Kremser 51 52 Almanach fotografii opolskiej Fryderyk Kremser 53 54 Almanach fotografii opolskiej Fryderyk Kremser 55 Jan Berdak wykonującym montaż cyfrowy. Od 1987 r. korzysta z technik przetwarzania komputerowego, nie zapominając o fotografii klasycznej. W 1988 r. w warszawskiej „Starej Galerii” ZPAF pokazał pierwszą polską wystawę przetworzeń cyfrowych eksponowaną później w wielu krajach. Jego prace znajdują się w kolekcjach prywatnych i zbiorach muzealnych (m. in. w Muzeum Narodowym we Wrocławiu), a także na wielu portalach internetowych. N ależy do ZPAF od 1971 r. Urodził się 18 maja 1944 r. we Lwowie. Od 1945 r. związany jest z Opolem. W 1976 r. otrzymał tytuł Artist FIAP. W dorobku ma kilkadziesiąt wystaw. Wśród nich tej rangi, co „Polska fotografia XX wieku” – niedawna wystawa z okazji 60-lecia ZPAF w Warszawie, będąca próbą podsumowania doświadczeń polskiej fotografii ostatniego stulecia. Obecność tu czterech jego prac z 1973 r., uznanych za znaczące w historii polskiej fotografii, jest dla artysty ogromnym wyróżnieniem. Podobnie jak udział w wystawie „100 nudi/100 fotografie” w 1991 r. w mediolańskiej La Scali obok takich sław światowej fotografii, jak Helmut Newton czy Sam Haskins. Jego prace można znaleźć w licznych publikacjach np. w Antologii Fotografii Polskiej, Fantastic Photography, Mistrzach Polskiego Krajobrazu. Zdobył także wiele prestiżowych nagród i wyróżnień m.in.: Srebrny Medal Wenus, The Lord Goodmen Medal, medal Fotoforum, Srebrny Medal 40 lat izohelii, Grand Prix i Złoty Medal FIAP, Złoty Medal Belgijskiej Federacji Fotograficznej. Do końca lat 60. uprawiał fotografię w jej tradycyjnym rozumieniu. W okresie działań na polu „creative-photography”, w latach 70., wykorzystywał fotografię klasyczną jako tworzywo do eksperymentów z technikami szlachetnymi i fotomontażem. Był pierwszym polskim fotografem 56 Almanach fotografii opolskiej Ważniejsze wystawy indywidualne 1972 Erotyki, Stara Galeria ZPAF, Warszawa 1975 Fotografia kreacyjna, Galeria TPSP Pałacyk, Warszawa 1975 Trzeci wymiar, Galeria ZPAF, Kraków 1988 Photware-2, Stara Galeria ZPAF, Warszawa 1994 Photo–Digital–Painting, Galleria ZPAF, Kielce 2002 Wirtualne Pejzaże, NCK, Kraków 2005 Galeria ZPAF BWA, Kielce 2007 Dźwięki Światła II, Kraków Ważniejsze wystawy zbiorowe 1968 Photoeurop 10, Paryż, Bruksela, Lozanna, Londyn 1972 Photokina, Kolonia 1972 Polska fotografia twórcza, Kassel, Norymberga, Genewa 1972 40 lat izohelii, Wrocław, Muzeum Narodowe 1973 Współczesna fotografia polska, Salon-sur -Saone, Tokio, Kopenhaga, Budapeszt 1974 Wystawa 10 polskich fotografów, Londyn 1979 Fantastic Photography, Mexico City, Boston, Los Angeles, Fine Art. Gallery 1985 Polska Fotografia Artystyczna, CBWA Zachęta, Warszawa 1986 40-lecie ZPAF, CBWA Zachęta, Warszawa 1990 Ten Photographers from Poland, Carmel, California 1991 100 nudi / 100 fotografie, Mediolan, Włochy 1997 Festiwal Fotografii Spectrum, Wrocław 2000 Wystawa Okręgu Dolnośląskiego ZPAF, Wiedeń, Linz, Leibniz 2005 Gdzie jesteśmy, Stara Galeria ZPAF, Warszawa 2007 Inspiracje – Fascynacje – Refleksje, Wrocław Polska fotografia XX wieku, Warszawa www.berdak.eu Jan Berdak 57 58 Almanach fotografii opolskiej Jan Berdak 59 60 Almanach fotografii opolskiej Jan Berdak 61 62 Almanach fotografii opolskiej Jan Berdak 63 Bolesław Stachow na Ziemi oraz Pamiętnik fotografika. Zamierza ponadto napisać książkę Język obrazowy z zakresu teorii komunikacji wizualnej. N ależy do ZPAF od 1974 r. Urodził się w 1940 r. w Grzymałowie na Podolu. Absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolui Studium Fotografii i Filmu w Warszawie. Mieszka i pracuje w Raciborzu. W 1973 r. był głównym organizatorem Grupy Młodych przy Delegaturze Opolskiej ZPAF. Jest autorem oryginalnej teorii fotografii jako języka rzeczywistości, języka przedmiotów, zjawisk i pojęć. Jego prace inicjowały ogólnopolskie sympozja fotograficzne Problem języka w fotografii oraz Obraz i słowo. W pracy twórczej szczególnie skoncentrował się na przygotowaniu wystaw indywidualnych. W każdej z nich prezentował ważne dla artysty i sztuki problemy. Jego sylwetka twórcza została umieszczona w Międzynarodowej encyklopedii fotografów wydanej w Genewie, w Antologii fotografii polskiej oraz almanachu Mistrzowie polskiego pejzażu. Jest autorem albumów fotograficznych Racibórz, Ziemia Raciborska, Wodzisław, Racibórz - cztery pory roku oraz albumu fotograficzno-poetyckiego Poeta ziemi naszej. W 2002 r. zainteresował się fotografią cyfrową i w tej konwencji powstają prace do kolejnych albumów: Wspomnienia z pobytu 64 Almanach fotografii opolskiej Wystawy indywidualne 1974 Obrazy na tematy ludzkie 1975Psychopenetracje 1976 Procesy i struktury Fotografia aktywna 1977Fotojęzyk 1978 Obrazy i słowa 1981 Miejsce urodzenia 1983 Fotografia świadomości narodowej Obrazy z Polski 1984 Fotografia interwencyjna Z Raciborza na górę Św. Anny 1985 Język obrazowy Fotografie nieznanych ludzi Manhattan/Brooklyn 1986 Poezja realna Pamiętnik fotografika 1992 Miejsce zamieszkania 1997 Obrazy dźwięków 1998 Ziemia Raciborska 1999 Kształty energii 2001 Powrót do estetyki 2002 Poeta ziemi naszej 2003 Matecznik słowa 2005 Racibórz – cztery pory roku [email protected] Bolesław Stachow 65 66 Almanach fotografii opolskiej Bolesław Stachow 67 68 Almanach fotografii opolskiej Bolesław Stachow 69 70 Almanach fotografii opolskiej Bolesław Stachow 71 Roman Hlawacz Ważniejsze wystawy indywidualne 1963 Pejzaże, Koźle 1978 Pasja tworzenia, Opole 1980 Azjatyckie tematy, Opole 1981 Weneckie impresje, Opole 1983 Okna i drzwi La Guaira, Caracas (Wenezuela) 1984 Zapis fotologiczny, Caracas (Wenezuela) 1989 Wędrówki do ludzi, Szekesfehervar (Węgry) 1995 RH+-, Galeria Sztuki Współczesnej, Opole Opole w fotografii, Muzeum Śląska Opolskiego 2000 Portret milenijny, Opole Salon Artystyczny, Moguncja (Niemcy) 2005 Wystawa Jubileuszowa, Galeria Sztuki Współczesnej, Opole N ależy do ZPAF od 1985 r. Urodził się 8 kwietnia 1944 r. w Tarnopolu. Absolwent Studium Fotografii i Filmu w Warszawie (specjalizacja filmowa) oraz Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Instruktor fotografii i filmu, także instruktor fotografii krajoznawczej i krajoznawstwa Polski. Niegdyś fotoreporter prasowy i wykładowca, obecnie autor, współautor i wydawca książek. Był prezesem Opolskiego Klubu Fotograficznego przy Wojewódzkim Domu Kultury w Opolu. Przez wiele lat pracował jako specjalista dokumentacji fotograficznej obiektów przemysłowych. Przebywał na urlopie twórczym w 1983 r. w Wenezueli, czego owocem były dwie wystawy indywidualne w Caracas. W dorobku ma 50 wystaw autorskich, udział w ponad 400 wystawach fotograficznych oraz konkursach filmowych w kraju i za granicą, liczne nagrody i wyróżnienia, prezentacje m.in. w Austrii, Belgii, Danii, Francji, Niemczech, Hiszpanii, Brazylii, Wenezueli, w Czechach i na Węgrzech. Fotografował w wielu krajach Europy, Azji i Ameryki Płd. oraz w Afryce. Opublikował kilka tysięcy zdjęć. Od ponad 40 lat jest obecny w życiu kulturalnym Śląska Opolskiego jako fotografik i wydawca popularyzujący region. 72 Almanach fotografii opolskiej Ważniejsze wystawy zbiorowe 1974 Małe formaty, Warszawa 1975 IV Biennale Krajobrazu Polskiego, Kielce 1975 IV Międzynarodowy Salon Fotografii Artystycznej Foto-Expo 75, Poznań II Bienal de fotografia Europa 75, Hiszpania 1976 IV Salao Internacional de Arte Fotografica Liberdade, Rio de Janeiro (Brazylia) 1980 Świat w obiektywie, Warszawa 1986 Kobieta, Ogólnopolska Wystawa Fotografii Artystycznej, Łódź 1987 40-lecie ZPAF, CBWA Zachęta, Warszawa 1988 Zestaw autorski, Kraków 1989 Okno na świat, Stara Galeria ZPAF, Warszawa 1997 Festiwal Fotografii Spektrum, BWA Wrocław 1999 Resume ..., Muzeum Śląska Opolskiego, Opole Salon Artystyczny, Moguncja (Niemcy) 2000 Berünhrungen, Wiedeń, Linz, Leibnitz (Austria) 2001 Opolscy fotograficy ZPAF, Galeria Sztuki Współczesnej, Opole 2002 Dzisiejsza Polska, Kopenhaga (Dania) 2005 Gdzie jesteśmy?, Galeria ZPAF, Warszawa 2006 Atrakcje Śląska Opolskiego, Berlin, Monachium (Niemcy) 2007 Inspiracje - Fascynacje – Refleksje, Muzeum Miejskie Wrocław Ważniejsze albumy autorskie Moszna. Zamek i park (1996) Jubileusz ZAK (1998) Opole – miasto, stadt, town (2004) Opolskie z lotu ptaka (2007) www.hlawacz.pl Roman Hlawacz 73 74 Almanach fotografii opolskiej Roman Hlawacz 75 76 Almanach fotografii opolskiej Roman Hlawacz 77 78 Almanach fotografii opolskiej Roman Hlawacz 79 Marek Maruszak Ważniejsze wystawy indywidualne 1988 Klub Związków Twórczych, Opole 1989 Muzeum Diecezjalne, Opole 1990 Biuro Wystaw Artystycznych, Kłodzko 1994 Galeria Fotografii ZPAF, Krakow 1994 Galeria Sztuki Współczesnej, Opole 1994 Galeria Fotografii, Nowohuckie Centrum Kultury 1995 Galeria Entropia ,Wrocław 1996 Muzeum, Krnov (Czechy) 2003 Galeria Fotografii Wydziału Slawistyki, Uniwersytet w Wiedniu 2004 Galeria Fotografii ZPAF, Wrocław N ależy do ZPAF od 1991 r. Urodził się w 1952 r. w Opolu. Studiował historię sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Fotografią zajmuje się zawodowo od 1970 r. Przez dwadzieścia lat dokumentował zabytki, pracując w Biurze Dokumentacji Zabytków w Opolu. Równolegle współpracował z miesięcznikiem społeczno-kulturalnym „OPOLE”. Od początku lat dziewięćdziesiątych uprawia wolny zawód fotografa. Jest autorem i współautorem kilkunastu albumów fotograficznych o tematyce śląskiej. W dorobku twórczym ma 16 wystaw indywidualnych ponad 30 ekspozycji zbiorowych w kraju i za granicą. Jego prace znajdują się w zbiorach muzealnych i galeriach w USA, Austrii, Niemczech i w Polsce. 80 Almanach fotografii opolskiej Ważniejsze wystawy zbiorowe 1973 Wiosna Opolska, WDK, Opole 1980 Wenus 80, Kraków 1980 Biennale Fotografii Zabytków, Zamość 1980 Salon Wiosenny BWA, Opole 1984 Galeria EL, Elbląg 1991 Muzeum Śląska Opolskiego, Opole 1997 Galeria Sztuki Współczesnej, Opole Galeria ZPAF, Warszawa Galeria Awangarda, Wrocław 1998 Galeria Foto-Medium-Art, Wrocław Galeria Lichtforum, Wiedeń Muzeum, Wałbrzych 1999 Kandinsky Haus, Dessau 2001 Galeria Sztuki Współczesnej, Opole 2005 Galeria ZPAF, Warszawa Publikacje autorskie Land an der Oder, Harenberg Edition, Dortmund 1995 Ziemia Opolska, Wydawnictwo B&B Bielsko-Biała 1998 Śląsk, Parma Press, Warszawa 1999 Opole, Parma Press, Warszawa 2000 Magia Iluzji – Dzieło Jana Kubena, Wydawnictwo MS, Opole 2000 Schlesien und das Riesengebirge, Ellert&Richter Verlag, Hamburg 2006 O Taeler weit, o Hoehen, St. Benno-Verlag, Leipzig 2007 Marek Maruszak 81 82 Almanach fotografii opolskiej Marek Maruszak 83 84 Almanach fotografii opolskiej Marek Maruszak 85 86 Almanach fotografii opolskiej Marek Maruszak 87 Sławoj Dubiel N ależy do ZPAF od 2000 r. Urodził się 25 października 1964 r. w Tarnowskich Górach. Absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu i Państwowego Studium KulturalnoOświatowego w Opolu (specjalizacja fotografia i film). Mieszka i pracuje w Opolu. Tworzy głównie czarno-białe fotografie przestrzeni postindustrialnych (Cementownia Groszowice, Fotorealizm, Vedute di Silesia) oraz klasyczne fotografie krajobrazu (Pamiątka z Karkonoszy. Fotografia – Nowe Media). Jego prace znajdują się w kolekcji Wojciecha Jędrzejewskiego, Jerzego Olka, Galerii „Zderzak” w Krakowie, Muzeum w Gliwicach. Stypendium Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego otrzymane w 2004 r. pozwoliło mu na realizację projektu Kultura ludowa Śląska Opolskiego – zwyczaje i obrzędy. W 2007 r. z ministerialnego Funduszu Promocji Twórczości otrzymał kolejne stypendium. 88 Almanach fotografii opolskiej Ważniejsze wystawy indywidualne 1986 Fotografie, KMPiK, Opole 1987 ...pijcie herbatę o poranku, Galeria 5d/3 A. J. Lecha, Opole 1992 Dla mnie lub dla Jane, (z P. Powietrzyńskim i M. Szyrykiem), Teatr im. J. Kochanowskiego, Opole 1995 Fotografie, Galeria Sztuki Współczesnej, Opole (z M. Szyrykiem i R. Jeziorowskim) 1996 Fotografie, Skulski Art Gallery, Nowy Jork (z M. Szyrykiem) 1997 Fotografie, Galeria Korytarz, Jelenia Góra 2002 Rzeczywistość absolutna, Galeria Korytarz, Jelenia Góra 2003 Babie Lato, Muzeum Regionalne, Radomsko 2005 Karkonosze – Rudawy, Jelenia Góra 2006 Cementownia Groszowice, Stredoeuropsky Dom Fotografie, Bratysława 2007 Fotografie 1986–2006, Galeria Wejście PWSZ, Głogów Ważniejsze wystawy zbiorowe 1987 Warsztaty Gierałtowskie, BWA, Jelenia Góra 1992 Kontakty – Spotkania, Galeria ZPAF, Katowice 1996 Bliżej fotografii, Galeria Fotografii, Poznań 1998 Fotografia ’98, Pałac pod Baranami, Kraków Kontakty Intymna Przestrzeń, Galeria Pusta, Katowice 2000 Kontakty Czas przełomu przełom czasu, Galeria Pusta Katowice 2002 Moje ulubione fotografie, Galeria Artemis, Kraków 2003 Metamorfozy fotografii, Galeria 10, Brno Fotorealizm, Galeria Zderzak, Kraków 2005 Wystawa współczesnej fotografii postindustrialnej Vedute di Silesia, Muzeum w Gliwicach 2006 Pamiątka z Karkonoszy. Fotografia – Nowe Media, BWA, Jelenia Góra Wałbrzych moje miasto, Wałbrzych 2007 Inspiracje – Fascynacje – Refleksje, Muzeum Miejskie, Wrocław Dwie tradycje, Galeria Pusta, Katowice www.slawojdubiel.art.pl Sławoj Dubiel 89 90 Almanach fotografii opolskiej Sławoj Dubiel 91 92 Almanach fotografii opolskiej Sławoj Dubiel 93 94 Almanach fotografii opolskiej Sławoj Dubiel 95 Marek Szyryk N ależy do ZPAF od 2000 r. Urodził się 15 stycznia 1966 r. w Niemodlinie. Absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Doktor sztuki w dziedzinie fotografii. Wieloletni wykładowca fotografii w opolskim Studium Kształcenia Animatorów Kultury. Był fotografem teatralnym, muzealnym i reklamowym. Obecnie jest asystentem w PWSZ w Głogowie. Swoje prace prezentował na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych, zdobywając m.in. Grand Prix IX Biennale fotografii Górskiej w Jeleniej Górze w 1996 roku i trzecią nagrodę w 2004 roku. Jest twórcą instalacji pokazywanych we Wrocławiu i Opolu. Jest także autorem tomików poezji haiku. Odwołuje się do starej japońskiej poezji haiku poprzez odkrywanie tego, co ukryte, przez wnikliwą obserwację tego, co ulotne, przemijające i kruche, a zarazem odwieczne i piękne. W swoich pracach próbuje oddać szczególne momenty ludzkich relacji ze światem oraz małe objawienia cudowności istnienia dane człowiekowi dzięki kontemplowaniu rzeczywistości. Jego fotografowanie nosi cechy starego rzemiosła, charakteryzującego się tym, że artysta nie tylko tworzył przedmioty, ale poprzez sztukę doskonalił własną osobowość. Ważniejsze wystawy indywidualne 1986 Fotografie, KMPiK, Opole (z R. Jareckim i S. Dubielem) 1987 Fotografia z filiżanką herbaty, Galeria 5d/3, Opole 1992 Fotografia kontaktowa, Galeria Korytarz, Jelenia Góra Dla mnie lub dla Jane (z P. Powietrzyńskim i S. Dubielem), Opole Fotografie (z malarstwem E. Józefowskiego i S. Stasiulewicza), GSW, Opole 1995 Stan łaski (z fotografiami S. Dubiela i malarstwem R. Jeziorowskiego) Galeria Sztuki Współczesnej, Opole 1996 Fotografia z filiżanką herbaty (z S. Dubielem), Skulski Art. Gallery, Nowy Jork 1999 Fotografia z filiżanką herbaty, Galeria Korytarz, Jelenia Góra 2003 Fotografie, Muzeum Regionalne, Radomsko 2006 Moje Karkonosze, Galeria Korytarz, Jelenia Góra 2006 Pomiędzy.., Galeria Pusta, Katowice Wystawy zbiorowe 1992 Kontakty – Spotkania ’92, BWA, Jelenia Góra 1994 Kontakty – Jelenia Góra 1996 IX Biennale Fotografii Górskiej, Muzeum Okręgowe, Jelenia Góra Grand Prix XVI Ogólnopolska Wystawa Fotografii Krajobraz Górski, Nowy Targ Bliżej Fotografii, BWA, Jelenia Góra, Galeria Pusta Katowice 1998 I Biennale Fotografii Polskiej Pola Indywidualności, Galeria Arsenał, Poznań Fotografia 98, Pałac pod Baranami, Kraków Kontakty Intymna Przestrzeń, Katowice 1999 Kontakty Intymna Przestrzeń, Instytut Polski, Praga, BWA Wrocław Contact Polnishe Kunst und Photographie, Privat Galerie, Wiesbaden, Niemcy 2000 Kontakty 2000, Galeria Pusta, Katowice, 2002 Karkonosze, Muzeum Okręgowe, Jelenia Góra 2003 Metamorfozy fotografii, Galeria 10, Brno 29 razy fotografia, Poznań 2004 Biennale Fotografii Górskiej Jelenia Góra 2006 Wałbrzych, Dom Fotografii, Szczawno Zdrój Karkonosze, Muzeum Miejskie, Jelenia Góra 2007 Dwie tradycje, Galeria Pusta, Katowice www.szyryk.art.pl 96 Almanach fotografii opolskiej Marek Szyryk 97 98 Almanach fotografii opolskiej Marek Szyryk 99 100 Almanach fotografii opolskiej Marek Szyryk 101 102 Almanach fotografii opolskiej Marek Szyryk 103 Jarek Majcher obcym niebem. Promieniowanie podczerwone kreuje niezwykłą fotografię. Wykorzystanie podczerwieni do artystycznej twórczości jest powrotem do starych technologii sprawdzonych przez mistrzów fotografii. Technologii, które wzbogacone o cyfrową obróbkę obrazu, pozwalają na całkowitą wolność w interpretacji pejzażu, ograniczoną tylko sposobem widzenia świata. Wystawa Krajobrazy zamkowe prezentowana w Niedzicy rozpoczyna kolejny etap fascynacji twórczych artysty – kreacji komputerowej. N ależy do ZPAF od 2006 r. Urodził się 26 stycznia 1961 roku w Opolu. Absolwent opolskiego Studium Kształcenia Animatorów Kultury (instruktor fotografii i filmu) oraz Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Autor albumów fotograficznych o Tatrach sprzed stu lat i współczesnych, Pieninach oraz Sudetach. Wędrówki w pejzaż – tytuł pierwszej wystawy Jarosława Majchera dokładnie charakteryzuje zainteresowania autora. W jego pojmowaniu pejzaż jest krajobrazem przyrodniczym, górskim, wybranym z miejsc najpiękniejszych i najdzikszych. Prezentowane zdjęcia ukazują Tatry i Sudety. Magiczne miejsca walki światła z cieniem, litej skały z drzewami, absolutnej czerni z bielą, zimna skalnych szczelin z ciepłem listowia, całkowitego achromatyzmu – z sepią. Faktura piaskowca i struktura materii organicznej to klasyczna, czarno-biała fotografia bromowa. Natomiast fotografia w podczerwieni to kreowanie obrazów niedostępnych gołym okiem. Zwykły górski pejzaż w podczerwieni wygląda zupełnie inaczej. Mniej zwyczajnie. Pojawiają się wizje z innej rzeczywistości, mrocznej i kontrastowej. Obrazy z białą „zielenią” i czarnym, prawie 104 Almanach fotografii opolskiej Wystawy indywidualne 1985 Wędrówki w pejzaż, KMPiK, Opole 1988 Prezentacje, WDK, Opole 1989 Las tatrzański, Muzeum Tatrzańskie, Zakopane 1990 Czas przemijania, czas przetrwania, Tatrzański Park Narodowy, Zakopane Tatry – Karkonosze, Galeria MCK, Opole 2004 Od Sudetów do Tatr, Związek Podhalan, Zakopane 2005 Impresje górskie, Euroregion Tatry, Nowy Targ 2006 Krajobrazy zamkowe, Zamek w Niedzicy Niewidzialny świat, Pałac w Linhartovych, Czechy 2007 Pejzaże zamkowe, Pałac w Linhartovych, Czechy Nagrody Uniejów 1988 – Srebrny Medal w konkursie Federacji Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce Kraków 2005 – II nagroda w konkursie Ars Populi: Świecka architektura drewniana Polski Nowy Targ 2005 – I nagroda w Międzynarodowym Konkursie Fotografii Górskiej im. Jana Sunderlanda - Krajobraz górski Nowy Targ 2006 – Złoty Medal FIAP w konkursie im. Jana Sunderlanda - Krajobraz górski Publikacje albumowe Tatry (Wydawnictwo Publicat SA, Poznań – Warszawa) Sudety – Góry Skaliste (Wydawnictwo ADAN, Opole) Tatry – Wehikuł Czasu (Wydawnictwo Adan, Opole) Tatry (Wydawnictwo Papilon, Warszawa) Impresje Spiskie – Tatry, Pieniny, Słowacki Raj (Wydawnictwo MS, Opole) Poezja Gór (Wydawnictwo MS, Opole) www.fotografia61.com [email protected] Jarek Majcher 105 106 Almanach fotografii opolskiej Jarek Majcher 107 108 Almanach fotografii opolskiej Jarek Majcher 109 110 Almanach fotografii opolskiej Jarek Majcher 111 Fotografie ze zbiorów Muzeum Śląska Opolskiego Str. 6 Str. 17 Str. 18 Str. 19 Str. 20 Str. 21 Str. 22 Str. 23 Str. 25 Str. 26 Str. 27 Str. 28 Str. 29 Str. 30 Str. 31 Str. 33 Str. 34 Str. 35 Str. 36 Str. 37 Str. 38 Str. 39 Str. 49 Str. 50 Str. 51 Str. 53 Str. 54 Str. 55 Ratusz w Opolu, wł. MŚO Barki na Odrze, wł. MŚO W porannej mgle I, wł. MŚO Jesień I, wł. MŚO Legnica - mauzoleum Piastów, wł. MŚO Jesień II, wł. MŚO Bracia Spacer, wł. MŚO Afryka, wł. MŚO Afryka, wł. MŚO Afryka, wł. MŚO Meksyk, wł. MŚO Chiny, wł. MŚO Afryka, wł. MŚO Afryka, wł. MŚO Opole, ul. Książąt Opolskich, 1946 Opole, 1945 Opole, fragment rynku i ul. B. Koraszewskiego, 1946 Opole, św. Jan Nepomucen, 1946, wł. MŚO Młynówka zimą, wł. MŚO Ostrówek Nysa, 1946 W czynie społecznym Ratusz, wł. MŚO Ślązaczka, 1964, wł. MŚO Szymon Koszyk, wł. MŚO Kobiety z tłumu, 1970, wł. MŚO Waldek, 1961, wł. MŚO Ślązak z oleskiego, 1964, wł. MŚO Emeryt z Zamościa, 1971, wł. MŚO
