Program gospodarczy rządu Portugalii

Program gospodarczy rządu
Portugalii
2016-01-07 14:47:30
2
We wtorek, 28 czerwca ogłoszony został program nowo powołanego rządu Portugalii, kierowanego przez lidera
PSD, Pedro Passos Coelho. Koalicja PSD (Partido Social Democrata) i CDS-PP (Partido Popular) chce w ciągu
najbliższych czterech lat wyciągnąć kraj z kryzysu.
Program reform przygotowano w zgodności z zawartym porozumieniem z „troiką" (Europejski Bank Centralny,
Komisja Europejska i Międzynarodowy Fundusz Walutowy). Zakłada on m.in. zmniejszenie zatrudnienia w
instytucjach publicznych, prywatyzację szeregu państwowych spółek i zmiany w systemie podatkowym,
emerytalnym i zdrowotnym.
Prywatyzacja
Przekształceniom własnościowym zostaną poddane kluczowe przedsiębiorstwa państwowe. Rząd zapowiada
sprzedaż całości udziałów ulokowanych w portugalskich przedsiębiorstwach energetycznych Energias de
Portugal (EDP) (25%) i Rede Eléctrica Nacinal (REN) (51,5%) a także liniach lotniczychTransportes Aéreos
Portugueses (TAP). W przypadku TAP gwarantuje, że firma zachowa wizerunek narodowego przewoźnika i
pozostanie przy obecnych usługach transportowych z Lizbony na portugalskie wyspy.
Program rządu przewiduje również sprywatyzowanie poczty CTT Correios de Portugal, telewizji Rádio e Televisão
de Portugal (RTP) i sprzedaż Banco Português de Negócios (BPN). Grupa Caixa Geral de Depósitos (CGD) nie
zostanie w całości oddana w prywatne ręce, a jedynie sprywatyzowane zostaną udziały ulokowane w sektorze
zdrowa i ubezpieczeń. W programie rządu Passosa Coelho znajduje się także punkt o likwidacji złotych akcji
(golden shares).
Obecnie zmonopolizowany przez trzech państwowych przewoźników Carris, Sociedade de Transportes Colectivos
do Porto (STCP) i Metro de Lisboa sektor transportu miejskiego również zostanie poddany reformom. Rząd
zamierza oszacować zyski potencjalnego otwarcia rynku dla przedsiębiorców prywatnych.
Program określa również plan działania wobec kolei portugalskich Comboios de Portugal (CP) i Refer. Dla
pierwszej spółki rząd chce stworzyć projekt skutecznej prywatyzacji, natomiast organizacja i sposób działania
drugiej zostaną poddane ocenie. W celu zahamowania dalszego wzrostu zadłużenia i uniknięcia podwyżek cen
biletów władze planują wprowadzić różnicowanie cen i uregulować stosunki pomiędzy poszczególnymi
przewoźnikami a państwem. Jednocześnie korzystanie z usług transportu publicznego będzie promowane przez
nowo powołany gabinet.
Projekty partnerstwa publiczno-prywatnego
W dziedzinie robót publicznych planowane jest tymczasowe zawieszenie budowy linii TGV między Lizboną a
Madrytem i reorganizacja kalendarza prac w celu optymalizacji kosztów inwestycji. Z kolei projekt budowy
nowego lotniska w Lizbonie zostanie ponownie rozpatrzony. Planowane jest także zwiększenie liczby punktów
poboru opłat za użytkowanie autostrad.
Rynek pracy
Nowa ekipa rządząca Rząd chce dodatkowo usprawnić przepływ osób na rynku pracy poprzez wprowadzenie
środków, które umożliwią łatwiejsze zatrudnianie i zwalnianie pracowników. Zamierza wprowadzić przepisy, które
zachęcą pracodawców do zatrudniania na umowę na czas nieokreślony. Wprowadzi zmiany w Kodeksie Pracy
(Código do Trabalho) w celu zwiększenia produktywności pracy (mają zostać przesunięte daty dni wolnych od
pracy tak, aby nie wypadały one w okresach międzyświątecznych). Nowy rząd chce także zachęcić bezrobotne
3
osoby po 55 roku życia do pomagania w placówkach społecznych (IPSS) takich jak żłobki i domy kultury. Za
nadgodziny pracownik wynagradzany będzie podwójnie. Rząd ma również przyznać zasiłki dla pracujących w
trybie samozatrudnienia. Takie osoby będą płacić mniej na rzecz Ubezpieczenia Społecznego (Segurança Social).
Zmniejszenie obciążeń fiskalnych firm oraz barier biurokratycznych
Koalicja PSD i CDS-PP chce obniżyć wysokość Składki Ubezpieczenia Społecznego (TSU) w celu zmniejszenia
kosztów produkcji dóbr. Jednym z priorytetów nowej ekipy rządzącej jest zwiększenie eksportu. Dla firm
eksportujących towary za granicę, przez pewien czas obniżona zostanie stawka podatku dochodowego od osób
prawnych (IRC), co ma zachęcić przedsiębiorców do szukania nowych rynków zbytu.
Nastąpi przegląd systemu podatkowego pod kątem redukcji utrudnień fiskalnych i zwiększenia konkurencyjności
produktów portugalskich na rynku międzynarodowym. W programie rządu przewidziany jest pakiet działań
wspierający rozwój przemysłu. Proponowane są m.in. ułatwienia w zdobywaniu licencji przemysłowych oraz
system zachęt podatkowych promujących wdrażanie nowych technologii w przemyśle.
Zmieni się także polityka w stosunku do małych i średnich przedsiębiorstw. Zapowiedziane zostały liczne zniżki i
udogodnienia takie jak szybki zwrot podatku VAT. Dodatkowo firmy zatrudniające osoby długotrwale bezrobotne
zostaną zwolnione z podatku. Dla rodzin wielodzietnych (mających więcej niż dwoje dzieci) zamieszkujących
regiony słabo zaludnione zostały przewidziane ulgi podatkowe.
Rynek nieruchomości
W ramach ożywienia rynku nieruchomości uproszczony zostanie proces zawierania umów wynajmu i eksmisji
osób zalegających z płatnościami. Eksmisja ma od tej pory odbywać się w trybie pozasądowym. Poza tym
stworzone zostaną mechanizmy wsparcia rynku takie jak Fundusze Nieruchomości (Fundos Imobiliários) i system
Odnowy Miejskiej (Reabilitação Urbana).
Reforma służby zdrowia
Zasięg reform nowego rządu obejmie także instytucje Narodowej Służby Zdrowia (Serviço Nacional de Saúde).
Ma zostać zwiększony udział osób prywatnych w zarządzaniu szpitalami i przychodniami. Zmniejszenie liczby
placówek Służby Zdrowia ma odbyć się poprzez likwidację bądź scentralizowanie ośrodków o mniejszym
znaczeniu lub podobnej specjalizacji. Nowa ekipa rządząca planuje utworzyć programy mobilności zasobów
ludzkich, które ułatwiłyby przepływ specjalistów między placówkami. Dodatkowo zmienione zostaną wysokości
opłat za usługi lekarskie. Zgodnie z nowym programem pacjenci będą mogli wybierać przychodnie, w których
będą się leczyć.
Pierwsze działania nowego rządu
Jedną z pierwszych decyzji rządu było zniesienie tzw. "golden share", która pozwalały rządowi posiadać istotny
wpływ na firmy z kapitałem państwowym. W ten sposób Portugalia stała się krajem, w którym państwo jako
udziałowiec będzie traktowane na równych zasadach jak pozostali akcjonariusze. W wyniku tego pociągnięcia
może wzrosnąć wartość portugalskich firm jak również może pojawić się zainteresowanie kapitału zagranicznego
nabyciem udziałów w firmach portugalskich.
4
Poza tym Rada Ministrów zatwierdziła ustawę o organizacji Trybunału Konstytucyjnego (Lei Orgânica). Dzięki
temu zmieni się struktura administracyjna państwa (liczba organów administracyjnych zostanie zredukowana). W
najbliższym czasie rząd wyda ustawę o organizacji poszczególnych resortów. Zapowiada, że dojdzie do
połączenia ze sobą niektórych urzędów, bądź do całkowitego ich zlikwidowania. Rząd szuka w ten sposób
oszczędności i chce zmniejszyć biurokratyzację w państwie. Ma to również usprawnić pracę pomiędzy
poszczególnymi organami. Warto podkreślić, że gabinet Passosa Coelho ma o pięciu ministrów mniej niż rząd
jego poprzednika José Sócratesa.
W zakresie dyplomacji ekonomicznej rząd podjął decyzję o podporządkowaniu Agencji ds. Inwestycji i Handlu
Zagranicznego (AICEP) bezpośrednio premierowi, aby w ten sposób nadać rangę działaniom na rzecz
internacjonalizacji firm portugalskich, w tym zwłaszcza pobudzenia eksportu i przyciagania inwestycji.
Bardzo kontrowersyjną decyzją nowo powołanego rządu, która spotkała się z nieprzychylną reakcją ze strony
lewicowej opozycji było opodatkowanie dodatkowej pensji z okazji Świąt Bożego Narodzenia (14 pensja).
Podatkowi w wysokosci 50% będzie podlegać kwota powyżej płacy minimalnej, która wynosi obecnie 485 EUR.
Szacuje się, że państwo uzyska w ten sposób dodatkowy dochód w wysokości ok. 800 mln euro, co pozwoli
zagwarantować w 2011 r. obniżenie deficytu budżetowego do 5,9% PKB.
Pomimo podejmowanych radykalnych działań na rzecz naprawy finasów publicznych oraz złozonych przez rząd
Passos Coelho konsekwentnej realizacji porozumienia z tzw. troiką agencja ratingowa Moody's Investors Service
5 lipca br. obniżyła rating długoterminowego zadłużenia Portugalii o cztery stopnie, z poziomu Baa1 do Ba2,
nadając im tym samym status „śmieci". Perspektywa ratingu pozostaje negatywna, agencja nie wyklucza
możliwości dalszego obniżania wiarygodności kredytowej Portugalii. Moody`s swoją decyzję uzasadnił, m.in.
faktem niezrealizowania program oszczędnościowego i niewystarczającej redukcji zadłużenia państwa, w
związku z czym istnieje duże prawdopodobieństwo, że kraj będzie zmuszony zwrócić się o nowy pakiet
pomocowy. Moody's zwraca także uwagę na rosnące ryzyko konieczności udziału sektora prywatnych wierzycieli
w programie pomocowym, podobnie jak ma to miejsce w Grecji.
W ślad za obniżeniem wiarygodności kredytowej Portugalii, w środę, 6 lipca br. Giełda Papierów Wartościowych w
Lizbonie zamknęła notowania najwyższym spadkiem w 2011 r. Indeks PSI20 spadł o 3%, przy czym największe
spadki odnotowały banki portugalskie, m.in. BCP, którego akcje spadły o 6,85% do historycznie niskiego poziomu
0,35 euro.
W ślad za obniżką ratingu kraju Moody`s obniżył także ocenę czterech głównych banków portugalskich, które
posiadają gwarancje rządowe: tj. Caixa Geral de Depósitos (CGD) i Banco Espírito Santo (BES) - obniżka o trzy
stopnie z poziomu Baa1 do Ba1. O cztery stopnie została dokonana obniżka ratingów Banco Comercial Português
(BCP) i Banif z Baa1 do Baa2 (perspektywa negatywna). Obniżenia ratingu uniknęły BPI i Santander Totta, które
nie wystąpiły o gwarancje rządu.
Decyzja o obniżce pozycji ratingowej Portugalii wywołała liczne komentarze na scenie krajowej i
międzynarodowej. Premier nowego rządu Portugalii Pedro Passos Coelho w ostrych słowach skrytykował agencję
Moody's i określił jej decyzję o obniżeniu ratingu Portugalii jako „cios w po niżej pasa".
Pomimo niedocenienia przez Moody`s działań nowego rządu istnieje przekonanie, że rząd powinien
konsekwentnie dalej realizować program oddłużania kraju i wprowadzić niezbędne reformy gospodarcze oraz w
sferze funkcjonowania administracji, sądownictwa i opieki społecznej.
5