Zaproszenie

Centrum Studiów nad Człowiekiem i Środowiskiem Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach zaprasza na wykład „Człowiek i środowisko w czasie. Planeta Ziemia
w okresie antropocenu”, organizowany w ramach XXII cyklu wykładów: „Wybrane
problemy ekologii i ochrony środowiska”.
Wykład wygłosi dr hab. Mirosław Makohonienko, prof. UAM z Uniwersytetu
im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Spotkanie odbędzie się w czwartek 27 lutego o godz. 16.00 w auli Wydziału Biologii
i Ochrony Środowiska w Katowicach przy ul. Bankowej 9.
Wykłady z serii FORUM NATURA’20 są dofinansowane ze środków Wojewódzkiego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach
(http://www.wfosigw.katowice.pl/)
O wykładowcy:
dr hab. Mirosław Makohonienko, prof. UAM – kierownik Zakładu Geologii i Paleogeografii Czwartorzędu Instytutu Geologii i Geoinformacji Wydziału Nauk Geologicznych i Geograficznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Ukończył
studia na kierunku archeologia polski i powszechna na Uniwersytecie Łódzkim, obronił tytuł doktora nauk biologicznych na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu
oraz uzyskał tytuł doktora habilitowanego nauk o Ziemi w zakresie geografia na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Kierunki i obszary badań:
 Ekologia czwartorzędu (paleoekologia) – specjalizacja w zakresie analizy pyłkowej.
 Rekonstrukcje zmian środowiskowych w okresie późnego glacjału i holocenu na podsta-










wie historii szaty roślinnej, w procesie przemian naturalnych i wywołanych działalnością
człowieka.
Badania porównawcze historii szaty roślinnej późnego czwartorzędu strefy umiarkowanej
lasów liściastych Europy Środkowej i Azji Wschodniej.
Przemiany środowiskowo-kulturowe strefy stepowej Eurazji.
Kształtowania szlakowości w aspekcie czynników naturalnych.
Historyczna ekologia krajobrazu – rozwój krajobrazu kulturowego.
Ekologia historyczna miasta.
Przemiany ekosystemów wodnych z wykorzystaniem analiz pozostałości glonów (Chlorophyta), sinic (Cyanobacteria) i niektórych grup zwierzęcych (Rotatoria, Spongia).
Archeologia środowiskowa – palinologia stanowisk archeologicznych, z wykorzystaniem
fosyliów pozapyłkowych w tym pasożytów.
Relacje między współczesnymi opadem pyłkowym a użytkowaniem gruntów jako podstawą dla interpretacji dawnych oddziaływań kulturowych na ekosystemy lądowe.
Zmiany bioróżnorodności w zapisie kopalnym.
Historyczna geografia roślin.
Jest prezesem Stowarzyszenia Archeologii Środowiskowej (SAS), współinicjatorem
powołania Stowarzyszenia (członek założyciel). Uczestnik wypraw badawczych do
m.in. Indii, Chin, Korei Południowej i Japonii.
(źródło: http://www.staff.amu.edu.pl/~zgipcz/?page_id=107#cv)
O wykładzie:
Każda akcja ma swoją reakcję. Każdy skutek ma swoją przyczynę, a każda przyczyna – swój
skutek. Jeśli gdzieś czegoś ubędzie – w innym miejscu powstanie nadmiar. Tym sposobem
od początku świata trwa w przyrodzie względna równowaga. Dzięki niej od miliardów lat niezmienne prawa przyrody porządkują nasz Wszechświat. Konsekwencje zjawisk zachodzących na skalę kosmiczną, trudnych do pojęcia dla większości Ziemian, w niewielkim stopniu
różnią się od skutków zdarzeń dziejących się w skali naszej planety. Te same reguły wzajemnych oddziaływań, tę samą konieczność równoważenia się przeciwstawnych sił znajdujemy na poziomie Ziemi w świecie, który wydaje się bliższy naszemu pojęciu. Tak było przez
miliardy lat istnienia naszej planety, do pojawienia się na niej człowieka. Tak było i później,
gdy człowiek, mimo, że zasiedlał coraz to nowe terytoria, pozostawał we względnej harmonii
z pozostałą przyrodą, ożywioną i nieożywioną. Z upływem mileniów, nasz sprytny gatunek
zdominował wszystkie pozostałe, uporządkował świat według własnych zasad i w efekcie
rozwinął coś, co dziś nazywamy cywilizacją. Lata panoszenia się człowieka na Ziemi zbiegają się z holocenem, epoką w dziejach Ziemi, w której, między innymi, tworzyło się Morze Bałtyckie. W ostatnich trzech wiekach jednak rozwój cywilizacji przybrał obrót nieporównywalny
z żadnym innym okresem w przeszłości. Reakcje, zachodzące zgodnie z prawami przyrody
nie nadążają za akcjami, przyczyny za skutkami, a o równowagę nadzwyczajnie trudno.
Efekty zmian, jakie czyni człowiek w naturalnym środowisku Ziemi osiągają skalę efektów
zmian geologicznych, które determinowały znany ze szkoły podział epok życia naszej planety. Zmiany spowodowane przez ludzką działalność sięgają daleko w głąb skorupy ziemskiej
i w wysokie warstwy atmosfery. Dlatego wątpliwym zaszczytem jest dla ludzkości znalezienie
się w nazwie nowej epoki geologicznej: antropocenu.
Najnowsza epoka, której nazwa brzmi niepokojąco podobnie do słowa: „antropocentryzm”,
liczy się od mniej więcej 200 lat. Czyżby miała to być najkrócej trwająca epoka w dziejach
Planety Ziemi?
Opracowanie: dr hab. Agnieszka Babczyńska