Gminny plan gospodarki odpadami na lata 2004 - 2015
Transkrypt
Gminny plan gospodarki odpadami na lata 2004 - 2015
BURMISTRZ MIASTA ŁAŃCUTA GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 ÷ 2015 / PROJEKT/ Łańcut, 2004r. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA SPIS TREŚCI: 1. Wstęp str. 3 2. Podstawowe informacje charakteryzujące obszar, dla którego sporządzany jest plan gospodarki odpadami str. 5 3. Analiza aktualnego stanu gospodarki odpadami str. 12 3.1 Odpady powstające w sektorze komunalnym str. 12 3.2 Odpady powstające w sektorze gospodarczym str. 24 3.3 Odpady niebezpieczne str. 27 4. Prognoza zmian str. 33 4.1 Sektor komunalny str. 33 4.2 Sektor gospodarczy str. 39 4.3 Odpady niebezpieczne str. 41 5. Założone cele i przyjęty system gospodarki odpadami str. 45 5.1 Sektor komunalny str. 45 5.2 Sektor gospodarczy str. 54 6. Zadania strategiczne obejmujące okres co najmniej 8 lat str. 56 6.1 6.2 Zadania strategiczne i niezbędne koszty związane z realizacją przedsięwzięć w gospodarce odpadami komunalnymi Niezbędne koszty związane z realizacją przedsięwzięć w gospodarce odpadami niebezpiecznymi w sektorze gospodarczym str. 56 str. 59 6.3 Sumaryczny koszt wdrażania GPGO str. 60 6.4 Zasady finansowania GPGO str. 60 7. 8. Harmonogram realizacji przedsięwzięć obejmujący okres 4 lat Wnioski z analizy oddziaływania projektu planu na środowisko str. 68 str. 69 9. Sposób monitoringu i oceny wdrażania planu str. 71 9.1. Zasady zarządzania systemem str. 77 10. Streszczenie w języku niespecjalistycznym str. 77 11. Słownik skrótów i określeń użytych w opracowaniu str. 85 12. Bibliografia str. 88 2 PLAN 13. GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Załączniki str. 90 Nr 1 Podmioty prowadzące działalność w zakresie zbierania, odzysku, transportu oraz unieszkodliwiania odpadów na terenie Miasta Łańcut Nr 2 Koncepcja obszarów obsługi Zakładów Zagospodarowania odpadów (wyciąg z WPGO dla województwa podkarpackiego) Nr 3 Model systemu gospodarki odpadami komunalnymi na obszarze działania ZZO „RZESZÓW” w powiązaniu z odpadami niebezpiecznymi 1. WSTĘP Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Miasto Łańcut jest wynikiem realizacji ustawy o odpadach z dnia 27.04.2001 r. (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.) która w rozdziale 3 art. 14 ÷ 16 wprowadza obowiązek opracowywania planów na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Niniejszy dokument uwzględnia zapisy zawarte w aktualnie obowiązujących aktach prawnych z zakresu gospodarki odpadami. Gminny plan gospodarki odpadami określa (art. 14 ust. 2 ustawy o odpadach): aktualny stan gospodarki odpadami, 3 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami, instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów, system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów, oraz w szczególności (art. 15 ust. 3 ustawy o odpadach): rodzaj, ilość i źródło pochodzenia odpadów, które mają być poddane procesom odzysku lub unieszkodliwiania, rozmieszczenie istniejących instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów wraz z wykazem podmiotów prowadzących działalność w tym zakresie, działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego postępowania z nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska, projektowany system gospodarowania odpadami. Gminny plan gospodarki odpadami obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstających na terenie gminy, oraz przywożonych na jego teren, a w szczególności odpady komunalne z uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji, odpady opakowaniowe, odpady budowlane, wraki samochodowe oraz odpady niebezpieczne, w tym oleje odpadowe, baterie i akumulatory. Projekt planu podlega zaopiniowaniu przez zarząd powiatu oraz przez zarząd województwa. Organy te udzielają opinii dotyczących GPGO w terminie nie dłuższym niż 2 miesiące od dnia otrzymania projektu. Nie udzielenie opinii w tym terminie uznaje się za opinię pozytywną (art. 14 ust. 8). W myśl art. 14 ust. 13 ustawy o odpadach zarząd gminy (Wójt, Burmistrz), składa co dwa lata radzie gminy sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami. Plan ten podlega aktualizacji nie rzadziej, niż co 4 lata. Przy konstruowaniu niniejszego Planu wykorzystano między innymi następujące dokumenty i materiały: Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (Mon. Pol. z 2003 r. Nr 11, poz. 159). Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami ( 29 wrzesień 2003) Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski (Ministerstwo Gospodarki - 2002). Strategia Rozwoju Powiatu Łańcuckiego, 4 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podkarpackiego (Zarząd Województwa, 2002), Poradnik, powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami (rok 2002) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami informacje z zakładów pracy, firm i instytucji, Źródłem informacji były również dane Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Opracowany Plan stanowi część Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Miasta Łańcut. Zgodnie z Wojewódzkim i Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami, dla potrzeb konstrukcyjnych niniejszego dokumentu dokonano podziału odpadów na trzy zasadnicze grupy: 1. Odpady powstające w sektorze komunalnym 2. Odpady powstające w sektorze gospodarczym, 3. Odpady niebezpieczne. Integralną częścią Planu jest załącznik: „Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów”. 5 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA 2. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU Gmina Miasto Łańcut położona jest w centralnej części powiatu łańcuckiego, 17 km na wschód od stolicy województwa – Rzeszowa, przy trasie międzynarodowej nr 4 łączącej wschodnią i zachodnią granicę państwa. W odległości ok. 20 km położone jest lotnisko w Jasionce, a w odległości około 80km znajduje się przejście graniczne z Ukrainą. Miasto graniczy z gminami: Czarna, Białobrzegi, Łańcut. Położenie miasta jest bardzo korzystne (mapka nr 1). Mapka Nr 1. Lokalizacja Miasta Łańcut Łańcut przecinają również drogi nr 877 Leżajsk - Dynów nr 876 Sokołów Małopolski nr 881 Kańczuga 6 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Przez Łańcut przebiega magistrala kolejowa Wrocław - Kijów. Miasto o powierzchni 19,43 km 2 (co stanowi 4,3% powierzchni powiatu łańcuckiego) zamieszkuje 18.100 mieszkańców (23% ludności powiatu). Gęstość zaludnienia wynosi 934 osoby /km2. Liczba mieszkańców utrzymuje się na stałym poziomie, a nawet nieznacznie spada. Wykres Nr 1. Liczba ludności Gminy Miasta Łańcut w stosunku do liczby ludności Powiatu Łańcuckiego 78 80 70 60 50 40 Liczba mieszkańców w tys. 30 18 20 10 0 Pow iat Łańcucki Gmina Miasto Łańcut Zabudowę Łańcuta stanowią w ścisłym centrum kamieniczki mieszczańskie z XIX i początku XX w. Nieco poza centrum znajdują się wille z tego samego okresu. W miarę rozwoju na obrzeżach miasta powstawały osiedla domków jednorodzinnych, oraz osiedla mieszkaniowe (obecnie Trześnik, gen. Maczka, Sikorskiego, na "Księżych Górkach"). W centrum powstało osiedle 3-Maja. Miasto Łańcut jest jedynym miastem powiatu łańcuckiego, stąd mają tu swe siedziby władze powiatowe, gminne i miejskie. Przemysł tu zlokalizowany cechuje się stosunkowo niedużą szkodliwością dla środowiska. Warunki geograficzno – przyrodnicze. Łańcut położony jest na obszarze dwu krain geograficznych: Kotliny Sandomierskiej i Pogórza Karpackiego. Granica pomiędzy tymi krainami przebiega wzdłuż magistrali kolejowej i dzieli miasto na dwie części: nizinną w północnej jego części oraz wyżynną w części południowej. Część północna miasta charakteryzuje się słabo urzeźbioną powierzchnią, miejscami tylko pofalowaną. Im bardziej na południe od linii kolejowej, teren wznosi się aż do centrum miasta, które usytuowane jest na wzgórzu. Średnie wysokości to 150 – 300 m n.p.m. Panuje tu klimat umiarkowanie wilgotny, stosunkowo ciepły, 7 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA o średniej rocznej opadów atmosferycznych 600 – 700 mm. Przez Łańcut przepływa rzeka Mikośka. Potencjał demograficzny. Miasto Łańcut zamieszkuje 18.100 osób. W mieście zauważa się przewagę kobiet. Stanowią one 52% ludności. W ostatnich latach liczba ludności ulegała nieznacznym wahaniom lecz od 1996r. oscyluje wokół 18 tys. mieszkańców. Obserwuje się pewne wahania w ekonomicznych grupach wiekowych. Maleje liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym (4.354) i w wieku produkcyjnym (11.119) i wzroście liczby ludności w wieku poprodukcyjnym (2.692), co w konsekwencji będzie prowadziło do starzenia się społeczeństwa. Struktura wieku mieszkańców Łańcuta kształtuje się w sposób następujący: ludność w wieku przedprodukcyjnym 23,9% ludność w wieku produkcyjnym 61,2% ludność w wieku poprodukcyjnym 14,8% Wykres Nr 2. Struktura wieku mieszkańców Gminy Miasto Łańcut wyrażona w % 70 60 50 40 30 20 10 0 ek wi o pr ed prz 61,2 w iek przedprodukcyjny w iek produkcyjny 23,9 14,8 y y jn kc u d p ek wi y yjn kc u rod w p iek ro op w iek poprodukcyjny y yjn kc u d W Łańcucie wskaźnik przyrostu naturalnego wyniósł (0,1o/oo) i był niższy niż w powiecie łańcuckim (1,4 o/oo). Pod względem migracji ludności sytuacja Łańcuta przedstawia się w sposób następujący: - saldo migracji wyniosło - 22, co daje wskaźnik - 1,23 na 1000 mieszkńców i spadło w porównaniu z rokiem 2001 (saldo – 37, wskaźnik – 2). Ogólnie zauważa się tendencję spadkową przyrostu naturalnego. Spada liczba zgonów, lecz wskaźnik ciągle jest wyższy od wskaźnika w województwie. Przewiduje się, że dynamika zmian ludności w latach 1999-2015 (1999r. - 100%) wyniesie 100,6%. 8 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Gospodarstwa domowe Na terenie miasta w 2002r. funkcjonowało wg szacunków około 7 312 gospodarstw. Przeważały gospodarstwa złożone z 2 - 4 osób, które stanowiły ok. 60% ogółu gospodarstw. Jednoosobowe gospodarstwa stanowiły ok. 20% ogółu gospodarstw. Przeciętna wielkość gospodarstwa domowego wynosiła 2,8 mieszkańca. Prognoza przewiduje, że w poszczególnych latach maleć będzie przeciętna liczba osób w gospodarstwie domowym: ● do 2,6 w 2007r. ● do 2,3 w 2011r. ● do 2,1 w 2015r. Najliczniejszą grupę stanowić będą gospodarstwa 2 osobowe, których udział w ogólnej liczbie gospodarstw wynosił będzie w 2007r. 25%, w 2011r. 28%, a w 2015r. 29%. Zmniejszać się będzie udział gospodarstw 3 i 4 osobowych. Drastycznemu zmniejszeniu ulegnie liczba gospodarstw 5 osobowych i większych. Ich udział w ogólnej liczbie gospodarstw zmaleje z 22% w 2001r. Do 9% w 2011r. i 7% w 2015r. Natomiast wzrośnie istotnie liczba gospodarstw 1 osobowych do 25% w 2007r., 28% w 2011r. i 29% w 2015r. Mając powyższe wskaźniki na uwadze szacuje się, że: liczba gospodarstw domowych wyniesie: w 2006r. - 9,163 tys., w 2010r. - 9,523 tys., w 2014r. - 10,475 tys., liczba ludności miasta w 2015 r. wyniesie około 18,5 tys. saldo migracji będzie dodatnie. zmieniać się będzie struktura wieku ludności (liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym będzie maleć, a wzrastać będzie liczba ludności w wieku poprodukcyjnym), liczba gospodarstw domowych w 2015 r. wyniesie ponad 10,4 tyś. tj. około 2,1 tys. więcej niż w 2001r. sukcesywnie maleć będzie przeciętna liczba osób w gospodarstwie domowym najliczniejszą grupę stanowić będą gospodarstwa 2 osobowe znacznie wzrośnie liczba gospodarstw 1 osobowych drastycznemu zmniejszeniu ulegnie liczba gospodarstw 5 osobowych i większych Sytuacja gospodarcza Stan obecny 9 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Struktura podmiotowa gospodarki powiatu łańcuckiego, w skład którego wchodzi gmina miasto Łańcut, jest wynikiem procesu transformacji systemowej polskiej gospodarki, którego efektem jest wyraźny wzrost znaczenia sektora prywatnego. Sektor ten obecnie znacznie przewyższa sektor publiczny pod względem liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych. Wśród podmiotów prywatnych przeważają małe i średnie przedsiębiorstwa. Stosunkowo niewielką grupę stanowią sprywatyzowane, byłe przedsiębiorstwa państwowe. Największą grupę wśród podmiotów gospodarczych stanowią przedsiębiorstwa działające w sekcji handel i naprawy, następnie działające w przemyśle, budownictwie i obsłudze firm. Na całokształt aktywności oraz stopień rozwoju gospodarczego znaczący wpływ wywiera przemysł. Jego struktura jest odbiciem rolniczo-przemysłowego profilu regionu. w którym dominują przedsiębiorstwa przemysłu lekkiego oraz maszynowego. Według stanu na 31.12.2001 r. na terenie miasta zarejestrowanych było 2085 podmiotów gospodarczych., które zatrudniały ogółem 6504 osoby. W przemyśle i budownictwie zatrudnionych było 39,5%,w rolnictwie, leśnictwie i łowiectwie – 0,73%, w usługach rynkowych – 29,4%, (w tym: w handlu i naprawach – 53%), w usługach nierynkowych 30,2% ( w tym: w edukacji – 30,5% i ochronie zdrowia - 42,5%). – wykres nr 3. Wykres Nr 3. Struktura zatrudnienia w Mieście Łańcut przemysł i budownictwo 30,20% 39,50% rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo usługi rynkowe usługi nierynkowe 29,40% 0,73% Najważniejsze jednostki gospodarcze Łańcuta to: Fabryka Wódek „Polmos” w Łańcucie Fabryka Śrub „Śrubex” w Łańcucie Bimex Bollhoff Sp. z o.o. w Łańcucie Ciepłownia Sp. z o.o. w Łańcucie „VIPO” - Zakłady Odzieżowe w Łańcucie Zakłady Przemysłu Drzewnego w Łańcucie PSS „Społem” w Łańcucie 10 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA PPHU WIDAMID Łańcut PPHU BAFRA Łańcut Największą dynamikę rozwojową w gospodarce miasta podobnie jak w powiecie łańcuckim wykazuje sektor handlu. Jest to sektor, który najszybciej dostosował się do reguł gospodarki rynkowej. Niekorzystnym dla sytuacji gospodarczej zjawiskiem jest zmniejszenie się liczby przedsiębiorstw. Szczególnie niepokojąca jest tendencja spadku liczby przedsiębiorstw przemysłowych, gdyż może to prowadzić do pogłębienia się zapóźniania technicznego i technologicznego, a tym samym obniżyć atrakcyjność gospodarczą regionu. Przemysł charakteryzuje się mniejszą dynamiką wzrostu przychodów, w porównaniu do tempa wzrostu ogółem w podstawowych działach gospodarki. Spowodowane jest to pogorszeniem się kondycji przemysłu jako całości, zwłaszcza w warunkach przejścia do gospodarki rynkowej. Większość określonych podmiotów odnotowuje trudności finansowe. W zbyt wolnym tempie rozwijają się nowe podmioty gospodarcze. Dynamika przyrostu podmiotów gospodarczych w roku 2003 w stosunku do roku 1999, podobnie jak w skali całego województwa ulega wyraźnemu osłabieniu. Stan rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw jest niezadowalający. Prognoza rozwoju gospodarczego Rozwój gospodarczy miasta uzależniony będzie od sytuacji gospodarczej kraju i województwa podkarpackiego. Dodatkowo, atutem miasta jest jego nieduża odległość od Rzeszowa - centrum administracyjnego i gospodarczego regionu, a także walory turystyczne. (w centrum miasta znajduje się Muzeum Zamek – słynna na cały świat rezydencja Potockich i Lubomirskich). Wykorzystanie wszystkich atutów miasta pozwoli na bardziej dynamiczny rozwój gospodarczy, co spowoduje wzrost zamożności jego mieszkańców. Zgodnie przyjętymi założeniami tworzone będą warunki do rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw poprzez m.in.: inspirowanie i wspomaganie tworzenia małych i średnich firm, zapewnienie odpowiednich warunków finansowych i rozwijanie działalności doradczo – marketingowej, umocnieniu i rozwojowi ulegną dotychczasowe pasma uprzemysłowienia. Miasto osiągnie średnią lub wyższą od średniej dynamikę rozwoju w województwie w latach 2003-2014. 11 PLAN 1) 2) 3) 4) GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Wnioski: rozwój gospodarczy nastąpi w dotychczasowych pasmach uprzemysłowienia, przy czym największa ilość ośrodków przemysłowych znajdować się będzie w strefie przemysłowej miasta Łańcuta, rozwinie się przede wszystkim sektor usług, w tym usługi turystyczne zatrudnienie zwiększy się w sektorze „handel i naprawy'', ważnym działem gospodarczym powinno stać się również budownictwo 12 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA 3. ANALIZA AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI 3.1. Odpady powstające w sektorze komunalnym /analizę stanu istniejącego dokonano w oparciu o dane z roku 2002 i 2003/ Odpady komunalne Zgodnie z treścią art. 3 ustawy o odpadach, odpady komunalne są to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Tak więc odpady komunalne powstają w: 1. gospodarstwach domowych, 2. obiektach infrastruktury takich jak: handel, usługi, szkolnictwo, obiekty turystyczne, obiekty działalności gospodarczej i wytwórczej. Według uzyskanych danych w mieście Łańcucie zebrano w poszczególnych latach zamieszczone ilości odpadów komunalnych w tabeli nr 3.1. Ich ilość w przeliczeniu na 1 mieszkańca zawiera tabela 3.2. Tabela 3.1. Ilość odpadów komunalnych stałych wywiezionych w poszczególnych latach. Ilość odpadów komunalnych stałych wywiezionych [ Mg] Składowisko komunalne Młyny Tabela 3.2. 2001r. 2002r. 2003r. 2 901,30 3 014,64 3 673,75 Ilość odpadów komunalnych stałych wywiezionych w poszczególnych latach w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Ilość odpadów na 1 Mg/mieszkańca/rok 2001r. 2002r. 2003r. 0,161 0,167 0,204 13 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Przeprowadzona analiza gospodarki odpadami wykazała, że nie wszystkie wytwarzane odpady komunalne są odbierane od mieszkańców. Pozostawienie obywatelom prawnej możliwości wywożenia odpadów we własnym zakresie (poza systemem ich odbioru przez specjalistyczne firmy) powoduje, że pewna ilość odpadów pozostaje poza kontrolą. Nie zawsze wytwórcy odpadów mimo zawartej umowy z przewoźnikiem korzystają z tych usług. Powoduje to niekontrolowane wprowadzenie odpadów do środowiska (dzikie wysypiska śmieci). Na obszarze miasta zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych objętych było około 80 % mieszkańców. W związku z tym obliczono poniżej w oparciu o dane wskaźnikowe (przyjęte zostały dla 7 źródeł powstawania odpadów) szacunkową potencjalną ilość odpadów komunalnych wytwarzanych na obszarze miasta. Tabela 3.3. Wskaźniki charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych [kg/M/rok] wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami – X.2002 r. L.p. Źródła powstawania odpadów miasto 1 odpady z gospodarstw domowych 224 2 3 odpady z obiektów infrastruktury odpady wielkogabarytowe odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych odpady z ogrodów i parków odpady z czyszczenia ulic i placów odpady niebezpieczne wchodzące w strumień odpadów komunalnych Razem 110 20 4 5 6 7 40 12 15 3 424 14 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Tabela nr 3.4. Bilans odpadów komunalnych powstających w Łańcucie w [Mg/rok] 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Bilans odpadów komunalnych Odpady z gospodarstw domowych Odpady z obiektów infrastrukturalnych Odpady wielkogabarytowe Odpady z budowy, remontów, i demontażu obiektów budowlanych Odpady z ogrodów i parków Odpady z czyszczenia ulic i placów Odpady niebezpieczne wchodzące w strumień odpadów komunalnych Razem [Mg/rok] 3753,4 1843,4 335,1 670,3 201,1 251,4 50,4 6705,1 Odpady komunalne z gospodarstw domowych oraz z obiektów infrastruktury Szacunkowa, potencjalna ilość odpadów komunalnych z gospodarstw domowych wynosi 3753,4 Mg, natomiast z obiektów infrastruktury 1843,4 Mg (obiekty handlowe, usługowe, szkolnictwo, obiekty turystyczne, obiekty działalności gospodarczej i wytwórczej). Wykres Nr 4. 3760 Ilość odpadów komunalnych wytworzonych w gospodarstwach domowych w Gminie Miasto Łańcut i odebranych od mieszkańców w 2002r. [Mg/rok] 3753 3740 3720 3700 3674 Odpady w ytw orzone [Mg/rok] 3680 Odpady odebrane [Mg/rok] 3660 3640 3620 Odpady w ytw orzone [Mg/rok] Odpady odebrane [Mg/rok] 15 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Tabela 3.5. Skład morfologiczny odpadów domowych i z obiektów infrastruktury w ujęciu [%] (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami – X.2002 r.) Odpady z obiektów infrastruktury Mg/rok [%] Odpady domowe Lp. Frakcje odpadów Odpady organiczne pochodzenia roślinnego Odpady organiczne pochodzenia zwierzęcego Inne odpady organiczne Papier i tektura Tworzywa sztuczne Materiały tekstylne Szkło Metale Odpady mineralne Frakcja drobna (poniżej 10 mm) Razem : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Mg/rok %] 1201,01 32 184,34 10 75,07 2 - - 75,07 2 - - 713,15 19 553,02 30 525,48 14 553,02 30 150,14 4 55,30 3 300,28 150,14 8 4 184,34 92,17 10 5 187,67 5 92,17 5 375,34 10 129,04 7 3753,4 100 1843,4 100 Opady wielkogabarytowe Szacunkowa ilość odpadów wielkogabarytowych na terenie Miasta Łańcuta w 2002r. wynosiła 335,1Mg. Powstające ilości odpadów wielkogabarytowych oszacowano według wskaźników zawartych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami. Średnio w Polsce mieszkaniec w mieście wytwarza w ciągu roku ok. 20 kg tego typu odpadów. Tabela 3.6. Średni skład odpadów wielkogabarytowych [%] (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami – X.2002 r.) Zawartość L.p. Odpady wielkogabarytowe Mg/rok % 1 Drewno 216,0 60 2 Metale 108,0 30 3 Inne ( balastowe, materace, plastik itp. ) 36,0 10 360 100 Razem : 16 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Opady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych Oszacowano również, że na terenie miasta powstało ok. 50,4 Mg odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych. Tabela 3.7. Morfologia odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych na terenie miasta Łańcuta w ujęciu procentowym Strumień odpadu Mg/rok % Oleje i tłuszcze 4,082 8,1 Farby lakiery 24,293 48,2 Lepiszcze i żywice inne nie sklasyfikowane 3,427 6,8 Rozpuszczalniki 1,865 3,7 Kwasy, Alkalia 0,403 0,8 Leki ( i środki kosmetyczne) 2,772 5,5 Pestycydy, (środki ochrony roślin) 0,504 1 Baterie i akumulatory 8,820 17,5 Lampy fluorescencyjne 0,756 1,5 Chemikalia 1,512 3,0 Środki czyszczące 1,764 3,5 Inne 0,202 50,4 0,4 100,0 Razem: Odpady budowlane Wielkość wytworzonego strumienia odpadów budowlanych na terenie miasta wynosiła 4756,0 Mg. Tabela 3.8. Średni skład odpadów budowlanych i poremontowych w [%] powstających na terenie miasta ( wskaźniki wg KP G O) L.p. 1 2 3 4 5 6 7 8 Odpady budowlane i poremontowe Skład : 100 % mineralne Cegła Beton Tworzywo sztuczne Bitumiczna powierzchnia dróg Drewno Metale Piasek inne Razem : Zawartość Mg/rok % 268,12 134,06 6,70 53,62 46,92 33,52 100,55 26,81 670,3 40 20 1 8 7 5 15 4 100 Odpady z ogrodów i parków, z czyszczenia ulic i placów 17 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Według KPGO jednostkowy wskaźnik powstawania odpadów z ogrodów i parków (80% odpady organiczne, 20% odpady mineralne) kształtuje się na poziomie ok.12 kg/M dla miast i ok. 5 kg/M dla terenów wiejskich. Na tej podstawie oszacowano, że w 2002 roku powstało w mieście Łańcucie ok. 216 Mg odpadów z ogrodów i parków. Natomiast dla odpadów powstałych przy czyszczeniu ulic i placów ( 100% odpady mineralne) przyjęto wskaźnik 15 kg/M/rok (dla miast). Szacunek tych odpadów wyniósł 270 Mg. Na podstawie KPGO – do dalszych rozważań przyjęto 18 strumieni odpadów oraz wskaźniki charakterystyki jakościowej dla odpadów komunalnych powstałych na terenach zabudowy miejskiej. Dane przedstawiono poniżej. Tabela 3.9. Strumienie odpadów oraz wskaźniki charakterystyki jakościowej odpadów komunalnych L.p. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Miasto Łańcut Strumień odpadów komunalnych Mg % Domowe odpady organiczne, w tym: odpady organiczne roślinne odpady organiczne zwierzęce odpady organiczne inne Odpady zielone Papier i tektura (niopakowaniowe) Opakowania z papieru i tektury Opakowania wielomateriałowe Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) Opakowania z tworzyw sztucznych Tekstylia Szkło (nieopakowaniowe) Opakowania ze szkła Metale Opakowania z blachy stalowej Opakowania z aluminium Odpady mineralne 1191,54 1075,18 58,18 58,18 134,26 380,40 548,22 61,53 637,73 206,98 162,23 27,97 369,21 167,82 61,53 16,78 190,20 615,35 262,92 525,84 39,16 5594,09 21,3 19,22 1,04 1,04 2,4 6,8 9,8 1,1 11,4 3,7 2,9 0,5 6,6 3,0 1,1 0,3 3,4 Drobna frakcja popiołowa Odpady wielkogabarytowe Odpady budowlane Odpady niebezpieczne Razem: 11,0 4,7 9,4 0,7 100 Istniejące systemy zbierania odpadów Na obszarze Miasta Łańcuta zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych objętych było około od 80% - 85% mieszkańców miasta. 18 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Sposób zbiórki odpadów niesegregowanych jest typowy dla warunków miejskich (dla miast małych i średniej wielkości). Odpady te, na terenach zabudowy jednorodzinnej zbierane są do pojemników o poj. 0,11m3, natomiast na terenach zabudowy wielorodzinnej i przy obiektach użyteczności publicznej ustawione są kontenery POK-11 o poj. 2,2 m3. Zbiórka surowców wtórnych zorganizowana jest w oparciu o sieć pojemników specjalistycznych rozstawionych na terenie miasta / pojemniki typu IGLOO /, oraz worków foliowych kolorowych / oznakowanych / o poj. od 60 dm3 do 120 dm3. Zbiórka selektywna odbywa się bezpośrednio z gospodarstw – do zestawów kolorowych worków foliowych ze średnią częstotliwością 1 raz w miesiącu. Zbiórka odpadów wielkogabarytowych w sposób zorganizowany odbywa się sporadycznie, systemem tzw. „wystawki”. Ilość i rodzaj odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku Tabela L.p 1 2 3 4 3.10. Ilość odpadów pozyskiwanych w poszczególnych latach Rodzaj odpadów pozyskiwanych z selektywnej zbiórki Stłuczka szlkana Makulatura Złom metali żelaznych i kolorowych Tworzywa sztuczne Razem : z 2001r. 88,10 59,27 39,32 41,26 227,95 selektywnej zbiórki Ilość [Mg/rok] 2002r. 2003r. 91,35 73,69 43,96 65,38 274,38 95,0 47,0 44,0 65,0 251,0 Należy dodać, że w chwili obecnej nie wszystkie odpady odbierane są przez Miejski Zakład Usług Komunalnych. Np. złom odbierany jest przez prywatnych odbiorców ze względu na opłacalność sprzedaży w skupach złomu. Ilość i rodzaj odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania. Podstawową metodą unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich składowanie na składowiskach odpadów. Unieszkodliwiono w ten sposób 2901 Mg w 2001r. i 3014 Mg w 2002r. zebranych odpadów komunalnych, co stanowiło 80,3% szacunkowej masy odpadów wytworzonych. Z terenu miasta odpady wywożone są na składowisko w miejscowości Młyny (pow. jarosławski). Na terenie powiatu łańcuckiego nie ma składowiska odpadów komunalnych, a duża odległość do składowiska w m. Młyny generuje wysokie koszty ich transportu. 19 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Podmioty prowadzące działalność w zakresie zbierania, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów. Działalność polegającą na usuwaniu, odzysku i transporcie odpadów komunalnych do miejsc ich unieszkodliwienia prowadzi w mieście Łańcucie, Miejski Zakład Usług Komunalnych w Łańcucie, „EKOM” Jarosław oraz TRANS FORMERS – Przemyśl – Zakład Gospodarki Komunalnej Krzeszów. 20 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Wnioski i identyfikacja problemów Analiza aktualnej sytuacji w gospodarce odpadami w gminie Miasto Łańcut pozwala na wysunięcie następujących wniosków: 1. W mieście zamieszkuje około 18.100 tys. osób (23,1% ludności powiatu łańcuckiego), 2. Na obszarze miasta zebrano 3674 Mg stałych odpadów komunalnych. co daje w przeliczeniu na 1 mieszkańca ok. 0,204 Mg/rok), 3. Z terenu miasta wywieziono 80,3% ogólnej ilości wytworzonych odpadów komunalnych, 4. W mieście zebrano 274,38 Mg surowców wtórnych, co stanowiło 9,1% masy ze strumienia wszystkich zebranych odpadów z gospodarstw domowych, 5. Zbiórka odpadów na obszarze miasta Łańcuta prowadzona jest 6. 7. 8. 9. w przeważającej mierze systemem ,,u źródła”, czyli odbierane są bezpośrednio od mieszkańców w workach foliowych. Również stosowane są do zbierania odpadów kontenery (KP-7) rozmieszczone w dogodnych do ich odbioru miejscach ( przy obiektach użyteczności publicznej), oraz pojemniki zbiorcze o mniejszej pojemności (typu IGLOO), rozmieszczone w kilku punktach miasta. Zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych objętych jest od 80% - 90% mieszkańców. Część odpadów trafia do środowiska w sposób niekontrolowany (np. spalanie w kotłowniach przydomowych), powodując jego zanieczyszczenie. Odpady mające właściwości energetyczne (drewno, papier, tworzywa sztuczne) są spalane, co w przypadku tworzyw sztucznych należy uznać za zjawisko bardzo niebezpieczne dla środowiska (m.in. emisja chloru, dioksyn i furanów), Na obszarze miasta podstawowym sposobem postępowania z zebranymi odpadami jest ich unieszkodliwianie przez składowanie, Mała rozbieżność pomiędzy szacowaną ilością wytwarzanych odpadów na podstawie wskaźników z Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, a ilością zbieranych odpadów wskazuje na to, że w większości mieszkańcy objęci są zbiórką, a tylko nieznaczne ilości odpadów zagospodarowywane są „we własnym zakresie”. 21 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Komunalne osady ściekowe Rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. O odpadach mówi, że pod pojęciem komunalne osady ściekowe rozumie się: pochodzący z oczyszczalni ścieków osad z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do oczyszczania ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych. Osady ściekowe powstające w komunalnych oczyszczalniach ścieków klasyfikowane są w strumieniu odpadów z grupy 19. Pod względem ilościowym stanowią niewielki odsetek odpadów wytwarzanych w sferze komunalnej i gospodarce. Jednak pod względem zagrożeń, które stwarzają dla środowiska i obciążeń dla gospodarki waga tej grupy odpadów rośnie. Na terenie Gminy Miasta Łańcut nie ma oczyszczalni ścieków komunalnych. Obecnie Miasto Łańcut obsługiwane jest przez oczyszczalnię ścieków znajdującą się w miejscowości Wola Dalsza, poza granicami gminy. W większości przyjmuje ona jednak ścieki sanitarne pochodzące z terenu miasta Łańcuta, dlatego tez zamieszczono ilości odpadów, jakie są wytwarzane przez te jednostkę. Zbiorcze zestawienie danych o rodzajach i wytworzonych odpadów w Oczyszczalni Ścieków Dane o posiadaczu odpadów Posiadacz odpadów: OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW W ŁAŃCUCIE Nr decyzji w zakresie gospodarki odpadami: OS-VI-76330/2/31/98 Lp. 1 Kod odpadów 190805 2 3 190802 190801 Rok sprawozdawczy 2003 Adres: Wola Dalsza 375a, 37-100 Łańcut Okres obowiązywania decyzji do 31.12.2010 r. Rodzaj odpadów Ustabilizowane komunalne osady ściekowe Zawartość piaskowników Skratki Masa wytworzonych odpadów [Mg] 4338 88 34,4 22 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Zbiorcze zestawienie danych o rodzajach i ilości odpadów poddanych odzyskowi Lp. Kod Rodzaj odpadów Ilość odpadów Metoda odzysku |Mg] R 770 R 10 2783 R 10 odpadów 1 190805 Ustabilizowane komunalne osady ściekowe 2 190805 Ustabilizowane komunalne osady ściekowe 3.2. Odpady powstające w sektorze gospodarczym W niniejszym rozdziale omówiono problematykę odpadów w sektorze gospodarczym w ujęciu syntetycznym. Bilans odpadów z sektora gospodarczego opracowano na podstawie danych z Powiatowego Planu Ochrony Środowiska i Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Z zebranych materiałów, a w szczególności według informacji WIOŚ, w 2002 roku w powiecie łańcuckim łącznie wytworzono 22.225 Mg odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych ), z czego w mieście Łańcucie powstało około 72% ogólnej masy odpadów tj. 16,010 Mg z których: - wykorzystano (76,9%), - unieszkodliwiono w sposób inny niż składowanie (0,5%), - składowano(22,1%), - magazynowano (0,5%).2 Wykres Nr 4 Sposób postępowania z odpadami innymi niż komunalne 76,9 wykorzys tane 0,5 unies zkodliwione (z wyłączeniem s kładowania) s kładowane magazynowane 0,5 22,1 Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów uzależnione są od zurbanizowania i stopnia rozwoju przemysłu na danym obszarze. 23 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Największą ilość stanowiły odpady metali żelaznych i nieżelaznych (27,2%), które w całości zostały wykorzystane do wtórnego przerobu, co związane jest z funkcjonowaniem na terenie miasta Fabryki Śrub „ŚRUBEX” S.A., wytwórcą największej ilości odpadów w mieście. Bilans odpadów z sektora gospodarczego opracowano na podstawie: 1) danych Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego (WUS, 2001), 2) danych Wojewódzkiej Inspekcji Ochrony Środowiska 3) ankiet nadesłanych z przedsiębiorstw. W roku 2002 zanotowano spadek ilości wytwarzanych odpadów o ok. 12,9% w stosunku do roku 2001. Tabela 3.11. Ilość odpadów z sektora gospodarczego w Łańcucie (2002r.) Sposób postępowania Grupa wytworzone 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Razem 14,14 2956,90 507,04 0,50 15,44 302,04 73,49 5,68 0,27 2840,52 2,70 2749,44 194,61 0,50 141,70 415,60 2698,75 9,97 2790,00 290,80 16010,09 magazynowane wykorzystane 12,28 101,08 6,31 0,06 0,04 0,05 3,78 0,47 0,02 59,28 0,40 9,95 1,22 0,11 1,23 3,18 10,83 0,00 0,01 210,3 1,86 2727,45 448,96 0,56 5,65 284,95 41,11 2,29 0,16 2747,87 0,14 2731,04 190,85 0,01 108,36 254,80 2640,98 2,82 285,75 12475,61 unieszkodliwione składowane 0,00 19,57 52,98 0,01 8,80 0,23 22,72 3,55 0,09 0,02 2,38 6,75 1,82 0,45 1,89 89,57 0,01 6,20 0,02 217,06 0,00 5,65 0,23 0,00 0,00 11,28 8,98 0,10 0,00 21,93 0,06 6,40 0,24 0,00 6,12 0,96 1,19 0,68 2790 0,02 2853,84 Gospodarkę odpadami przemysłowymi w gminie Miasto Łańcut charakteryzuje znaczna przewaga gospodarczego wykorzystania /odzysku/ oraz niewielka ilość unieszkodliwiania przez składowanie w środowisku. Z wytworzonej ilości odpadów przemysłowych odzyskowi poddano 76,9%, unieszkodliwiono poza składowaniem 0,5%, a 22,1% unieszkodliwiono przez składowanie. Pozostała ilość to odpady magazynowane na terenie zakładów do momentu ich wykorzystania lub unieszkodliwienia. Ponad 50% odpadów 24 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA przemysłowych wytworzona została w Fabryce Śrub „ŚRUBEX” S.A. i Ciepłowni Łańcut. Pozostała ilość przypada na : Fabryka Wódek „Polmos Łańcut” S.A. w Łańcucie Zakłady „VIPO” w Łańcucie Zakłady Przemysłu Drzewnego MPD w Łańcucie PSS „Społem” w Łańcucie inne przedsiebiorstwa Największe ilości odpadów przemysłowych w gminie wg grup to: odpady złomu metali, żużle, popioły lotne, paleniskowe, oraz odpady z przetwórstwa drewna. Odpady te są składowane na składowisku w Rakszawie (odpady pogalwaniczne z Fabryki Śrub „ŚRUBEX” S.A.), a także wykorzystywane gospodarczo / odzyskiwane/. 3.2.1. Istniejące systemy zbiórki odpadów Powstające w obiektach przemysłowych odpady są z reguły zbierane selektywnie. Sposób zbiórki, wymagania stawiane pojemnikom oraz miejscom magazynowania odpadów regulowane są zapisami odpowiednich aktów prawnych. Transport odpadów powstających w zakładach przemysłowych z ich miejsc wytwarzania do miejsc ich odzysku lub unieszkodliwiania realizowany jest z wykorzystaniem środków transportu, będących w gestii: wytwórców odpadów właścicieli instalacji do odzysku lub unieszkodliwiania specjalistycznych firm transportowych Sposób transportu odpadów jest ściśle uzależniony od rodzaju odpadów i regulowany jest przez odpowiednie przepisy, w tym ADR – ustawa z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz. 1671). 25 PLAN 3.2.2. GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 Rodzaj i rozmieszczenie i unieszkodliw iania odpadów instalacji ŁAŃCUTA do odzysku Na terenie Miasta Łańcut brak jest instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, dlatego wywożone są one poza teren gminy. Brak jest również składowisk i Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO). Zgodnie z zapisami WPGO (Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami) powiat łańcucki włączony został w obszar działania ZZO Rzeszów (mapka Nr 1). 3.2.3. Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbiórki, odzysku oraz unieszkodliw iania odpadów Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbiórki, odzysku i unieszkodliwiania odpadów podano w Załączniku 1. 3.3. Odpady niebezpieczne 3.3.1. Odpady niebezpieczne w odpadach komunalnych Poza sektorem działalności przemysłowej i usługowej wytwórcami odpadów niebezpiecznych są również gospodarstwa domowe. Odpady niebezpieczne powstające w gospodarstwach domowych kierowane są obecnie ze strumieniem odpadów komunalnych na składowiska komunalne. Ilość odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych wytworzonych w gospodarstwach domowych w gminie Miasto Łańcut została oszacowana na około 50,4 Mg. Strukturę /udział %/ i ilość poszczególnych rodzajów tych odpadów przedstawia tabela 3.12. 26 PLAN Tabela 3.12. GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Struktura i ilość odpadów niebezpiecznych w gospodarstwach domowych. (2002r.) L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Razem Rodzaj odpadów Rozpuszczalniki Kwasy i alkalia Odczynniki fotograficzne Środki ochrony roślin Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć Urządzenia zawierające freony Oleje i tłuszcze Farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcza i żywice zawierające substancje niebezpieczne Detergenty zawierające substancje niebezpieczne Leki cytotoksyczne i cytostatyczne Baterie i akumulatory ołowiowe Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione Drewno zawierające substancje niebezpieczne wytworzonych Ilość %* Mg 3 1 2 5 5 1,51 0,50 1,00 2,51 3 10 2,51 1,51 5,02 35 17,56 5 4 12 10 5 100 2,51 2,23 6,02 5,02 2,51 50,40 *Struktura /udział procentowy/ odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych Strumień odpadów 3.3.2 Opakowania papierowe Opakowania kompozytowe 2004 2005 2006 2007 2008przedsiębiorstw. 2009 2010 2011 Odpady niebezpieczne z sektora 2012 2013 2014 Odpady niebezpieczne wytworzone w gminie Miasto Łańcut stanowiły 0,67% 374,66 385,40 432,44 461,60 492,76 525,54 557,33 595,11 635,40 676,20 (54,7 Mg) całej masy odpadów. Znaczącą ich część, bo 99,7% wykorzystano. Pozostałą ilość 41,89 unieszkodliwiono 0,20% i zaledwie 39,90 43,56 48,48 51,54 55,21 0,1% 59,08magazynowano. 62,25 66,52 71,01 75,74 Najwięcej powstałych odpadów niebezpiecznych bo aż 191,23 Mg tj. 88,7% Opakowania z tworzyw sztucznych 153,46 176,38 187,72 199,64 210,28 223,42 237,23 252,28 zaliczyć138,52 należy145,04 do grupy 13 - 166,02 oleje odpadowe (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz Opakowania grup 05 i 12) i były to głównie: szklane 289,31 298,38 311,81 333,77 350,09 367,15 384,99 400,47 418,91 437,63 457,16 inne oleje smarowe (13 02 03), Opakowania oleje35,30 mineralne stosowane jako nośniki ciepła i elektroizolatory (1348,75 03 05),50,50 52,85 stalowe 36,36 37,86 39,90 41,76 43,25 45,26 46,57 Opakowania odpady w postaci szlamów (13 05 02). aluminiowe 10,36 10,67rodzaje 10,99 odpadów 11,58 12,00 12,42 12,86 13,23 13,71 14,20 15,26 Pozostałe niebezpiecznych wytwarzane są w znacznie mniejszych ilościach niż wymienione i są to m.in.: oleje hydrauliczne, odpady farb Razem 1130,75 1167,66 1203,86 1293,09 1354,41 1419,68 1488,69 1551,56 1627,97 1707,66 1791,30 i lakierów, baterie i akumulatory ołowiowe, świetlówki. Większość tych odpadów powstaje w dużych zakładach pracy tj: Fabryce Śrub „ŚRUBEX” S.A., Ciepłowni Łańcut, Fabryce Wódek „Polmos Łańcut” S.A. Z uwagi na fakt, że wiele rodzajów odpadów niebezpiecznych powstaje w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw, które ze względu na ilość 356,84 27 2 015 695,87 77,94 259,62 470,45 54,39 15,70 1835,92 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA wytwarzanych odpadów nie są objęte statystyką, dokonano oszacowania ich ilości w oparciu o literaturowe wskaźniki. Szacunkami objęto następujące odpady: odpady z zakładów fotograficznych, zużyte rozpuszczalniki, akumulatory i baterie, zużyte źródła światła zawierające rtęć, oleje odpadowe, opakowania po nawozach sztucznych, opakowania po środkach ochrony roślin, odpady medyczne. Z analizy danych wynika, że w procesach przemysłowych i usługowych (bez uwzględniania azbestu, którego zbiórkę i odpowiednie składowanie należy objąć oddzielnym programem, oraz bez strumienia odpadów niebezpiecznych z odpadów komunalnych) wytwarzane jest około 560 Mg odpadów niebezpiecznych. Praktycznie w całości są one poddawane procesowi unieszkodliwiania, bądź magazynowane z przeznaczeniem do odzysku. 3.3.3 Szczególne rodzaje odpadów niebezpiecznych. Odpady zawierające PCB PCB – (polichlorowane bifenyle, polichlorowane trifenyle, monometylotetrachloro-difenylometan, monometylo-dichloro-difenylo-metan, monometylodibromo-difenylo-metan, oraz mieszaniny zawierające jakąkolwiek z tych substancji w ilości powyżej 0,005% wagowo łącznie), były szeroko stosowane w wielu gałęziach przemysłu, głównie w przemyśle elektrycznym, jako materiały elektroizolacyjne i chłodzące w kondensatorach i transformatorach, środki modyfikujące do lakierów, środki stabilizujące i inne. Zaliczane są one do trwałych i niebezpiecznych substancji organicznych. Z tego względu zaprzestano ich produkcji i wprowadzona obowiązek wycofywania z eksploatacji i unieszkodliwiania lub dekontaminacji urządzeń zawierających PCB. Źródłem wytwarzania odpadów zawierających PCB są operacje: wymiana płynów w transformatorach, wycofywanie z eksploatacji transformatorów i kondensatorów oraz urządzeń zawierających PCB wyprodukowanych w latach 1960 – 1985. Z uwagi na szkodliwość i trudną biodegradowalność, PCB znalazły się wśród dwunastu toksycznych substancji trwałych zanieczyszczeń organicznych. Problem szkodliwości PCB nabrał szczególnego znaczenia, kiedy okazało się, że przy spalaniu PCB powstają związki należące do groźnych trucizn. Do roku 2002 przedsiębiorstwa i zakłady miały obowiązek przekazania do Urzędu Wojewódzkiego wykazów posiadanych na wyposażeniu urządzeń z PCB. W wykazie 28 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA posiadaczy urządzeń zawierających PCB – z uwagi na niemożliwość określenia ilości PCB przed złomowaniem urządzenia podano objętość oleju transformatorowego zawierającego PCB (Mg) lub masę urządzeń - kondensatorów zawierających PCB) (Mg). Na terenie miasta nie ma w wykazie posiadaczy urządzeń zawierających PCB, oleje transformatorowe znajdują się w rozdzielni energetycznej zlokalizowanej na terenie miejscowości Głuchów (poza miastem), w gminie Łańcut. Odpady zawierające azbest Azbest stosowany był do produkcji szerokiej gamy wyrobów przemysłowych, w szczególności wyrobów budowlanych oraz różnego rodzaju rur wykorzystywanych w budowie np. instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych, przewodów kominowych czy zsypów. Również, w mniejszej skali znalazł zastosowanie w przemyśle chemicznym, włókienniczym (np. koce gaśnicze, ubrania ochronne), i innych gałęziach m.in. do produkcji szczeliw plecionych, tektur uszczelkowych np. w sprzęcie AGD, płytek podłogowych PCW oraz materiałów i wykładzin ciernych. O tak szerokim zastosowaniu tych wyrobów decydowały właściwości azbestu tj. odporność na: wysokie temperatury, działanie mrozu, działanie kwasów, substancji żrących a także elastyczność itp. Chorobotwórcze działanie azbestu powstaje w wyniku wdychania włókien azbestu, zawieszonych w powietrzu. Dopóki włókna nie są uwalniane do powietrza i nie są wdychane, wyroby z udziałem azbestu nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Na występowanie i typ patologii wpływa rodzaj azbestu, wymiary tworzących go włókien ich stężenie oraz czas trwania narażenia. Największe zagrożenie dla organizmu ludzkiego stanowią włókna respirabilne, to znaczy takie, które mogą występować w trwałej postaci w powietrzu i przedostawać się z wdychanym powietrzem do pęcherzyków płucnych. Odpady zawierające azbest, z uwagi na zakaz stosowania azbestu, nie mogą być przedmiotem odzysku i muszą być w sposób bezpieczny dla ludzi i środowiska unieszkodliwiane przez składowanie. Odpady zawierające azbest są deponowane w na istniejących składowiskach odpadów niebezpiecznych oraz na wydzielonych częściach kwater na innych składowisk np. odpadów komunalnych (Młyny). Ze względu na niepełne dane przyjęto szacunkową ilość odpadów azbestowych w Mieście Łańcut na około 500 Mg. Dokładniejsze sprecyzowanie ilości odpadów azbestowych, wymaga przeprowadzenia szczegółowej analizy stanu aktualnego; nie ma to jednak zasadniczego wpływu na zasady i kierunki postępowania z odpadami azbestowymi. Wycofane z eksploatacji pojazdy. 29 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA Występujący w ostatnich latach w Polsce szybki rozwój motoryzacji stwarza konieczność prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami pochodzącym z eksploatacji i złomowania pojazdów. Gwałtowny wzrost liczby samochodów oraz struktura wiekowa krajowego parku pojazdów przyczyniać się będą do stałego wzrostu ilości odpadów samochodowych. Obecnie samochody, które są wycofywane z eksploatacji trafiają głównie do tzw. auto-złomów /zajmujących się skupem i demontażem pojazdów/, których działalność prowadzona jest często z naruszeniem podstawowych zasad ochrony środowiska. Obecnie udział samochodów osobowych wycofywanych z eksploatacji kształtuje się na poziomie 1,1 - 1,8 %. W ostatnich latach liczba wycofywanych z eksploatacji samochodów osobowych kształtowała się na poziomie około 60 sztuk rocznie. Realizacja procesów recyklingu niektórych części i materiałów pochodzących z samochodów wycofanych z eksploatacji funkcjonuje już w istniejących na terenie województwa podkarpackiego instalacjach recyklingowych. Wiele z tych instalacji ma niewykorzystane zdolności przetwórcze i może przerabiać wielokrotnie więcej elementów z kasowanych samochodów, niż obecnie. Głównym problemem jest jednak organizacja skupu i transportu tych elementów oraz, w odniesieniu do zakładów kasacji, wprowadzenie mechanizacji demontażu i odpowiednich zabezpieczeń dotyczących ochrony środowiska. Aktualnie najbliższą firmą zajmującą się kasacją samochodów jest Przedsiebiorstwo Naprawy Taboru PKS w Woli Dalszej (powiat łańcucki). Na terenie województwa podkarpackiego działają również takie przedsiębiorstwa jak: WTÓR – STAL w Stalowej Woli i POLIT w Rzeszowie 30 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA 3.3.4. Istniejące systemy zbiórki odpadów. Transport odpadów niebezpiecznych z miejsc wytwarzania do miejsc ich odzysku lub unieszkodliwiania realizowany jest z wykorzystaniem środków transportu, będących w gestii: wytwórców odpadów, właścicieli instalacji do odzysku lub unieszkodliwiania, specjalistycznych firm transportowych. Według ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach posiadacz odpadów, który prowadzi działalność w zakresie transportu odpadów jest zobowiązany uzyskać zezwolenie na prowadzenie tej działalności. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi obecnie rozporządzeniami przy przewozach materiałów niebezpiecznych w kraju obowiązują przepisy zawarte w załącznikach A i B do Umowy Europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) – jednolity tekst Umowy ADR z 1999r. (Dz. U. Nr 30, poz.287). Załącznik określa maksymalne ilości dopuszczone do przewozu jednorazowego dla poszczególnych klas. Podaje również górną granicę, poniżej której przewożone ładunki zwolnione są w części lub całości z wymogów obowiązujących przy przewozie materiałów niebezpiecznych. Aktualnie brak jest dokładnych danych o ilości podmiotów gospodarczych posiadających zezwolenie na transport odpadów niebezpiecznych. Związane jest to z brakiem oddzielnego rejestru firm prowadzących taką działalność (w obecnej chwili wydaje się zezwolenia łącznie na odzysk, unieszkodliwianie i transport). 3.3.5. Rodzaj i rozmieszczenie instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Na terenie gminy Miasto Łańcut nie ma instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, dlatego wywożone są one poza teren gminy. Brak jest również składowisk i Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO). 3.3.6. Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbiórki, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbiórki, odzysku i unieszkodliwiania odpadów podano w Załączniku 1. 31 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA 4. PROGNOZA ZMIAN 4.1. Sektor komunalny 4.1.1. Prognoza demograficzna Na ilość odpadów komunalnych wytwarzanych wpływa liczba mieszkańców oraz zmiany jednostkowych wskaźników emisji odpadów, których trendy zmian wynikają głównie z przesłanek rozwoju gospodarczo – społecznego. Zgodnie z założeniami prognozy demograficznej przewiduje się, że: - w prognozowanym okresie wystąpi przyrost rzeczywisty dodatni z 18,1 tys. osób w 2002 r. do 18,500 tys. w 2015 r tj. o 0,4 tys. osób więcej, co stanowi 0,22 % w stosunku do 2002r., Tabela 4.1. Prognoza demograficzna dla Miasta Łańcut Miasto Łańcut Lata 2002 2004 2007 Liczba ludności [ w tyś. mieszkańców] 18,1 18,2 18,3 2011 2015 18,4 18,5 4.1.2. Odpady komunalne Prognozę zmian wielkości strumienia odpadów komunalnych przyjęto w oparciu o Krajowy Plan Gospodarki Odpadami. Tabela 4.2. Prognozowana ilość odpadów komunalnych powstających w gospodarstwach domowych w Łańcucie, w latach 2004 – 2015 Rok Razem [Mg ] 2004 3837 2005 3952 2006 4071 2007 4290 2008 4443 2009 4601 2010 4765 2011 4902 2012 5078 2013 5260 2014 5449 2015 5607 32 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 ŁAŃCUTA 33 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 Tabela 4.3. Prognozowana ilość poszczególnych strumieni odpadów w latach 2004 - 2015 (Mg/rok) Strumień odpadów 2004 Odpady zielone 79,04 Papier i karton nieopakowaniowy 217,17 Domowe organiczne 596,65 Opakowania papierowe 356,84 Opakowania kompozytowe 39,90 Tworzywa szt. nieopakowaniowe 377,94 Opakowania z tworzyw sztucznych 138,52 Odpady tekstylne 92,86 Szkło nieopakowaniowe 17,27 Opakowania szklane 289,31 Metal 92,09 Opakowania stalowe 35,30 Opakowania aluminiowe 10,36 Odpady mineralne 155,01 Drobna frakcja popiołowa 440,49 Odpady wielkogabarytowe 250,17 Odpady budowlane 616,23 Odpady niebezpieczne 31,46 Razem 3836,99 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 80,23 220,92 605,07 374,66 41,89 381,77 145,04 94,46 17,78 298,38 92,48 36,36 10,67 154,92 430,38 267,16 665,14 33,20 3952,10 82,63 225,51 616,71 385,40 43,56 385,90 153,46 96,47 18,32 311,81 93,62 37,86 10,99 158,75 422,13 269,89 711,55 33,38 4070,66 87,09 235,09 641,79 432,44 48,48 398,55 166,02 100,82 19,31 333,77 96,53 39,90 11,58 166,02 421,28 278,85 777,67 34,75 4290,06 90,19 241,24 656,20 461,60 51,54 403,85 176,38 103,07 20,44 350,09 98,19 41,76 12,00 170,60 414,51 282,56 833,47 35,10 4442,78 93,40 246,61 670,36 492,76 55,21 409,02 187,72 105,36 21,16 367,15 98,92 43,25 12,42 175,30 406,72 286,18 893,96 35,43 4600,93 96,25 252,05 683,74 525,54 59,08 414,06 199,64 107,68 21,92 384,99 100,54 45,26 12,86 179,63 398,81 289,22 957,71 35,74 4764,73 98,03 253,91 689,18 557,33 62,25 408,80 210,28 109,80 21,93 400,47 101,47 46,57 13,23 183,81 389,69 291,16 1027,40 36,27 4901,73 2013 2014 2 015 100,03 102,57 104,62 289,43 260,37 263,18 698,69 707,99 715,43 595,11 635,40 676,20 66,52 71,01 75,74 405,71 402,39 398,85 223,42 237,23 252,28 112,22 114,67 117,15 22,85 23,14 23,97 418,91 437,63 457,16 102,57 103,62 105,16 48,75 50,50 52,85 13,71 14,20 15,26 188,89 193,57 198,88 382,86 375,56 367,79 295,01 298,24 301,32 1108,46 1195,07 1285,38 36,56 36,82 37,60 5077,70 5259,98 5448,82 107,66 270,83 736,24 695,87 77,94 410,46 259,62 120,56 24,67 470,45 108,22 54,39 15,70 204,67 378,49 310,08 1322,77 38,69 5607,32 Tabela 4.4. Prognoza ilości składników odpadów wielkogabarytowych 2004-2015 (Mg/rok) Rok Strumień odpadu Drewno Metale 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 150,10 75,05 160,29 80,15 161,93 80,96 167,31 83,65 169,53 84,77 171,70 85,85 173,53 86,76 174,69 87,35 177,01 88,50 178,94 89,47 180,79 90,39 186,05 93,02 34 PLAN Inne(balastowe, materace, plastik itp.) Razem GOSPODARKI 24,99 26,72 250,17 267,16 ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 26,99 27,88 269,88 278,85 2004 - 2015 28,26 28,62 282,56 286,17 ŁAŃCUTA 28,92 29,12 29,50 29,82 30,13 31,01 289,21 291,16 295,01 298,24 301,31 310,08 2013 2014 2015 Tabela 4.5. Prognoza ilości poszczególnych składników odpadów budowlanych w 2004-2015 (Mg/rok) Rok 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 246,49 127,93 6,16 49,30 43,14 30,81 92,43 24,65 616,23 266,06 133,03 6,65 53,21 46,56 33,26 99,77 26,61 665,14 284,62 142,31 7,11 56,93 49,81 35,58 106,73 28,46 711,55 311,07 155,53 7,78 62,21 54,44 38,88 116,65 31,11 777,67 333,39 166,69 8,33 66,68 58,34 41,67 125,02 33,34 833,47 357,59 178,79 8,94 71,52 62,58 44,70 134,09 35,76 893,96 383,08 410,96 443,38 478,03 514,15 529,11 191,54 205,48 221,69 239,01 257,08 264,55 9,58 10,27 11,09 11,95 12,85 13,23 76,62 82,19 88,68 95,61 102,83 105,82 67,04 71,92 77,59 83,66 89,98 92,59 47,89 51,37 55,42 59,75 64,27 66,14 143,66 154,11 166,27 179,26 192,81 198,42 38,31 41,10 44,34 47,80 51,42 52,91 957,71 1027,40 1108,46 1195,07 1285,38 1322,77 Strumień odpadu Cegła Beton Tworzywo sztuczne Bitumiczna powierzchnia dróg Drewno Metale Piasek inne Razem: Tabela 4.6. Prognoza ilości poszczególnych odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych (Mg/rok) Rok 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Strumień odpadu Oleje i tłuszcze 2,36 2,49 2,50 2,61 2,63 2,66 2,68 2,72 2,74 2,76 2,82 2,90 Farby lakiery 15,38 16,24 16,33 16,99 17,16 17,32 17,48 17,74 17,88 18,01 18,38 18,92 Lepiszcze i żywice inne nie sklasyfikowane 2,33 2,46 2,47 2,57 2,60 2,62 2,64 2,68 2,71 2,72 2,78 2,86 Rozpuszczalniki 1,20 1,26 1,27 1,32 1,33 1,35 1,36 1,38 1,39 1,40 1,43 1,47 Kwasy Alkalia 0,25 0,27 0,27 0,28 0,28 0,28 0,29 0,29 0,29 0,29 0,30 0,31 Leki ( i środki kosmetyczne) 1,60 1,70 1,70 1,77 1,79 1,81 1,82 1,85 1,86 1,88 1,92 1,97 Pestycydy, (środki ochrony roślin) 0,88 0,93 0,93 0,97 0,98 0,99 1,00 1,02 1,02 1,03 1,05 1,08 Baterie i akumulatory 4,97 5,25 5,27 5,49 5,55 5,60 5,65 5,73 5,78 5,82 5,94 6,11 Lampy fluorescencyjne 0,41 0,43 0,43 0,45 0,46 0,46 0,46 0,47 0,48 0,48 0,49 0,50 35 PLAN Chemikalia Środki czyszczące Inne GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 0,85 0,90 0,90 0,94 1,10 1,16 1,17 1,22 0,13 0,13 0,13 0,14 Razem: 31,46 33,20 33,38 34,75 ŁAŃCUTA 2015 0,95 0,96 0,96 0,98 0,99 0,99 1,02 1,04 1,23 1,24 1,25 1,27 1,28 1,29 1,32 1,35 0,14 0,14 0,14 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 35,10 35,43 35,74 36,27 36,56 36,82 37,60 38,69 4.1.3. Odpady opakowaniowe Prognozowane ilości odpadów opakowaniowych na terenie powiatu przedstawiono poniżej. Tabela 4.7. prognozowane ilości odpadów opakowaniowych na lata 2004 ÷ 2015. (Mg/rok) 36 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 Należy tworzyć podstawy sprawnego systemu selektywnej zbiórki, wykorzystania i unieszkodliwiania tych odpadów. Niezbędny poziom redukcji odpadów opakowaniowych wynika z ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami, oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001r. Zapisy tej ustawy wymagają, aby przedsiębiorca wprowadzający na rynek krajowy produkty w opakowaniach zapewnił ich odzysk. Obowiązany jest on do dnia 31 grudnia 2007 r. osiągnąć docelowy poziom odzysku odpadów opakowań, co najmniej w wysokości 50 % i recyklingu 25 %. 4.1.4. Osady ściekowe Ścieki komunalne z Miasta Łańcuta kierowane są na oczyszczalnię w Woli Dalszej zlokalizowanej w gminie Białobrzegi. Ze względu na wzrost gospodarstw domowych i obiektów użyteczności publicznej i jednostek gospodarczych objętych kanalizacją należy założyć wzrost ilości produkowanych osadów o około 3% - 5% rocznie co w okresie najbliższych 11 lat (do 2015r.) do ilości około 6000 Mg w 2015r. 4.2. Sektor gospodarczy 4.2.1. Prognozowane zmiany Zmiany w ilości i rodzaju wytwarzanych w sektorze gospodarczym odpadów w perspektywie do roku 2015 zależeć będą przede wszystkim od rozwoju poszczególnych gałęzi przemysłu, rzemiosła i usług. Z doświadczeń światowych wynika, że na każde 1% wzrostu PKB przypada 2% wzrostu ilości wytwarzanych odpadów (Krajowy Plan Gospodarki Odpadami - Monitor Polski nr 11, z 28 lutego 2003r.). Przyjmując wariant „optymistyczny" rozwoju sytuacji w Polsce, jako stałą tendencję przewiduje się , że odnotowany ostatnio wzrost gospodarczy utrwali się w okresie najbliższych kilkunastu lat. Upowszechniane będą, wzorem ocen oddziaływania na środowisko, oceny cyklu życia produktu. Dotyczyć to będzie przede wszystkim grup produktów o wysokiej materiałochłonności, a co za tym idzie generujące więcej odpadów, oraz produktów zawierających substancje niebezpieczne dla środowiska. Obecna polityka państwa w zakresie ochrony środowiska promuje wdrażanie nowych technologii mało i bezodpadowych, metod „czystszej produkcji”, oraz budowę własnych instalacji służących odzyskowi i unieszkodliwianiu odpadów przez ich wytwórców. W perspektywie kilkunastu lat spowoduje to spadek ilości wytwarzanych odpadów w istniejących zakładach oraz zwiększenie stopnia odzysku odpadów u ich wytwórców. Tendencji tej towarzyszyć będzie trend odwrotny polegający na ujawnianiu przez kontrolerów odpadów wytwarzanych przez przedsiębiorstwa, które jak dotąd nie wystąpiły o odpowiednie zezwolenia. 37 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 Szacunki ilości wytworzonych odpadów z sektora gospodarczego w okresie do 2015 roku w sytuacji bardzo przybliżonych prognoz rozwoju poszczególnych gałęzi gospodarki, nie poddają się prostym przewidywaniom. Szacuje się, że do roku 2007 ilość odpadów wytworzonych przez przedsiębiorstwa wzrośnie średnio o ok. 4 %, do roku 2011 o ok. 12%, natomiast do 2015 ok. 16%. Prognozowane zmiany w wybranych gałęziach przemysłu Przemysł drzewny. Na terenie miasta zlokalizowane są Zakłady Przemysłu Drzewnego MPD w Łańcucie. Stopień odzysku odpadów z przemysłu drzewnego wynosi prawie 100 %. Przeważająca część odpadów zostaje przetworzonych termicznie do celów energetycznych. Można przyjąć, że przy planowanym wzroście gospodarczym kraju ilość powstających odpadów w tym sektorze do roku 2007 wzrośnie o 10 % a do roku 2010 o następne 10 %. Energetyka. Największy udział odpadów powstających w energetyce stanowią żużle i popioły. Stopień wykorzystania tych odpadów kształtuje się na poziomie 99 %. Popioły i żużle wykorzystuje się głównie w budownictwie drogowym jako kruszywa, dodatki uziarniające, dodatki do spoiw czy wypełniaczy, jak i do budowy nasypów komunikacyjnych. Odpady te mogą być stosowane również jako wypełniacze do wyrobisk, do budowy obwałowań składowisk odpadów paleniskowych i innych. Obecnie podstawowym paliwem do produkcji energii elektrycznej i cieplnej jest węgiel kamienny. Natomiast zgodnie z Polityką Energetyczną Państwa w latach objętych rozważaniami będzie następowało zwiększenie wykorzystania paliw bardziej przyjaznych środowisku - gazu, oleju itp. oraz zwiększenie wykorzystania odnawialnych i niekonwencjonalnych źródeł energii (w tym np. pozyskiwanie energii z wierzby energetycznej). Strategia Rozwoju Energii Odnawialnej przewiduje, że do roku 2010 nastąpi wzrost udziału zużycia energii odnawialnej w stosunku do całkowitej zużytej energii z obecnego poziomu ok. 2,5 % do 7,5 %. Spowoduje to na pewno spadek ilości powstających odpadów z energetyki. Natomiast bardzo duże znaczenie szczególnie przy produkcji ilości energii cieplnej ma temperatura zewnętrzna, co przekłada się bezpośrednio na ilość odpadów. Biorąc pod uwagę powyższe zapisy oraz posiłkując się tendencjami 38 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 krajowymi i światowymi oszacowano, że w okresie do 2007 roku nastąpi spadek ilości wytwarzanych odpadów o ok. 1 % natomiast do roku 2011 o ok. 3 %. Przemysł rolno-spożywczy Odpady z sektora rolno-spożywczego powstają głównie w ubojniach, zakładach przetwórstwa mięsnego, mleczarniach, chłodniach, gospodarstwach rolnych, ogrodniczych i hodowlanych i innych zakładach zajmujących się produkcją i przetwórstwem żywności. Sposób wykorzystania poza gospodarczego to głównie wykorzystanie jako nawóz organiczny. Można przyjąć, że przy planowanym wzroście gospodarczym kraju ilość powstających odpadów w tym sektorze do roku 2007 wzrośnie o 10 % a do roku 2015 o następne 10%. 4.3. Odpady niebezpieczne Kierując się założeniami strategii gospodarki dla Polski do roku 2025, strategii wybranych branż i wskaźnikami odzysku, można przyjąć pewne szacunki dotyczące ilości odpadów niebezpiecznych, które mogą powstać w kolejnych okresach czteroletnich, tj. 2003÷2006, 2007÷2010 oraz 2011÷2015. Prognozy te dotyczące wartości sumarycznych dla głównych grup odpadów niebezpiecznych (w Mg/rok) w wybranych latach, przedstawia poniższe zestawienie. Tabela 4.9. Prognozowana ilość odpadów niebezpiecznych gospodarczym w wybranych latach do 2015 r. Grupa Nazwa odpadu -102 -2Odpady z rolnictwa, sadownictwa, hodowli, rybołówstwa, leśnictwa oraz przetwórstwa żywności Odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji papieru, tektury, masy celulozowej, płyt i mebli Odpady z przeróbki ropy naftowej, oczyszczania gazu ziemnego oraz wysokotemperaturowej przeróbki węgla Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych -2Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii organicznej 03 05 06 -107 39 w sektorze Szacunki Ilości wytworzonych odpadów [Mg] 2004 2007 2011 2015 -3-4-5-61,09 1,11 1,12 1,14 0,27 0,27 0,27 0,27 103,36 104,21 104,94 108,08 0,12 -3- 0,12 -4- 0,10 -5- 0,10 -6- 0,85 0,86 0,86 0,88 PLAN 08 09 11 12 13 14 GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 2004 - 2015 Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich 0,25 Odpady z przemysłu fotograficznego 0,62 Odpady nieorganiczne z przygotowania powierz. i powlekania metali oraz z procesów hydro metalurgii metali nieżelaznych 0,05 Odpady z kształtowania i powierz. obróbki metali i tworzyw sztucznych 0,09 Oleje odpadowe (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05 i 12) Odpady z rozpuszczalników organicznych (z wyłączeniem grup 07 i 08) 16 Odpady różne, nie ujęte w innych grupach 17 Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz drogowych Odpady z działalności służb medycznych i weterynaryjnych oraz związanych z nimi badań Odpady z urządzeń do likwidacji i neutralizacji odpadów oraz oczyszczania ścieków i gospodarki wodnej Razem 18 19 40 ŁAŃCUTA 0,25 0,25 0,25 0,60 0,56 0,53 0,05 0,04 0,04 0,09 0,09 0,09 560,24 550,30 522,80 491,43 5,46 5,53 5,58 5,86 36,57 38,81 42,68 46,96 156,00 160,47 182,94 114,34 4,13 4,19 4,36 4,58 36,40 38,79 41,50 45,66 905,50 905,63 908,06 820,21 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 4.3.1. Odpady zawierające PCB. Odpady zawierające PCB, ze względu na swoje wyjątkowo szkodliwe właściwości dla zdrowia ludzi i środowiska, zostały wycofane z produkcji. W wykazie posiadaczy urządzeń zawierających PCB na terenie miasta nie znajduje się żaden podmiot. 4.3.2. Odpady zawierające azbest. Szacuje się, że na terenie gminy Miasto Łańcut znajduje się ogółem około 500 Mg wyrobów zawierających azbest. Przewidywana ilość odpadów zawierających azbest, które mogą powstać w poszczególnych latach okresów czteroletnich, tj. 2004÷2007, 2008÷2011 oraz 2012÷2015 w wyniku usuwania wyrobów z azbestem wyniesie: Tabela 4.10. Przewidywana ilość odpadów zawierających w poszczególnych latach okresów czteroletnich, [Mg] azbest Przewidywana ilość odpadów zawierających azbest [Mg] 2004 ÷2007 2008 ÷ 2011 2012 ÷ 2015 25 /rocznie/ 40 /rocznie/ 60/rocznie/ 4.3.3. Pojazdy wycofane z eksploatacji. Prognozowana ilość samochodów osobowych wycofanych z eksploatacji na terenie miasta w latach 2004, 2007, 2011 oraz 2015 wyniesie: Tabela 4.11. Samochody osobowe wycofywane z eksploatacji rok 2004 2007 2011 2015 65 84 118 186 Ilość wycofywanych samochodów (w szt,) /roczny procentowy wskaźnik wzrostu przyjęto na poziomie 10%/ Większość elementów z wyeksploatowanych pojazdów ma wartość surowcową, niezbędne jest powtórne przetworzenie tych materiałów w taki sposób, aby można było wykorzystać je do wytwarzania nowych produktów. 41 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 4.3.4. Oleje odpadowe Zakłada się że ilość olejów odpadowych będzie malała, ponieważ zapotrzebowanie na oleje smarowe świeże będzie się zmniejszało. Przewiduje się, że ich ilość zmniejszy się z około 560 ton w 2004 r. do około 490 ton w roku 2015. 4.3.5. Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne. Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne generalnie pochodzą z dwóch źródeł: gospodarstw domowych oraz innych użytkowników – przemysł, instytucje, handel i inni. W Łańcucie nie prowadzono dotąd badań strumienia tych odpadów, stąd też nie ma żadnych danych morfologicznych. Udział poszczególnych urządzeń elektrycznych i elektronicznych jest trudny do określenia. W większości zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny trafia na składowiska odpadów komunalnych i do składnic złomu. W ostatnich latach ilość złomowanych elektrycznych i elektronicznych będzie wzrastała. Jest to wynikiem szybkiego postępu technologicznego, głównie sprzętu komputerowego i gospodarstwa domowego. Na podstawie badań w Unii Europejskiej zakłada się, że ilość tych odpadów wzrasta od 3 do 5 % w skali roku. Należy się spodziewać, że zmianie z pewnością ulegnie również jakość tych odpadów. Nowe technologie produkcji urządzeń elektrycznych i elektronicznych eliminują ze stosowania substancji niebezpiecznych takich jak: ołów, kadm, rtęć i chrom. 42 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA 5. ZAŁOŻONE ODPADAMI CELE I ŁAŃCUTA 2004 - 2015 PRZYJĘTY SYSTEM GOSPODARKI 5.1. Sektor komunalny 5.1.1. Odpady komunalne 5.1.1.1. Cele i kierunki działań. Ochrona środowiska przed odpadami powinna być traktowana jako priorytetowe zadanie, ponieważ odpady stanowią źródło zanieczyszczeń wszystkich elementów środowiska. Podany poniżej cel ekologiczny do 2015 roku jest zgodny z celem nadrzędnym polityki ekologicznej państwa w odniesieniu do gospodarki odpadami (zapobieganie powstawaniu odpadów, odzysk surowców i ponowne wykorzystanie odpadów, bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie odpadów niewykorzystanych). Cel ogólny długookresowy do roku 2015: Zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów w sektorze komunalnym oraz wdrożenie nowoczesnych systemów ich odzysku i unieszkodliwiania. Cel ten jest zgodny z celem postawionym w wojewódzkim planie gospodarki odpadami. Cele krótkoterminowe na lata 2004 – 2007: Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów możliwie wszystkich mieszkańców miasta; Wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów u możliwie wszystkich mieszkańców miasta; Skierowanie w roku 2007 na składowiska do 85% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995); Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 78% wytworzonych odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. 43 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 Cele średnio i długoterminowe na lata 2008 – 2015: Skierowanie w roku 2010 na składowiska nie więcej niż 75% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995), Deponowanie w roku 2015 na składowiskach nie więcej niż 50% wszystkich odpadów komunalnych. Kierunki działań dla osiągnięcia założonych celów: - - - - Podnoszenie świadomości społecznej obywateli poprzez ciągłą edukację, w szczególności w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów i segregacji, Umiejscowienie na terenie Gminy Miasto Łańcut kompostowni, sortowni, w przypadku, gdyby to było niemożliwe (np. ze względu na brak miejsca na lokalizację) należy rozważyć umiejscowienie ww. sortowni na terenie jednej z sąsiednich gmin. Konsekwentne rozszerzanie systemu selektywnej zbiórki odpadów, Wdrażanie systemu zbiórki i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, (np. w instytucjach użyteczności publicznej, szkołach itp.) Rozwój systemów zbiórki i zagospodarowania odpadów wielkogabarytowych i budowlanych. 5.1.1.2. Plan działań w gospodarce odpadami w sektorze komunalnym Ze względu na ustawowy obowiązek respektowania ustaleń planu gospodarki odpadami wyższego rzędu, proponuje się przyjęcie planu gospodarki odpadami komunalnymi wg ustaleń Wojewódzkiego i Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami, w którym docelowo zaplanowano obsługę terenu powiatu w skład którego wchodzi Miasto Łańcut przez Zakład Zagospodarowania Odpadów w Rzeszowie (obecnie w fazie inwestycji projektowanej). Do czasu jego powstania utrzymany zostanie dotychczasowy istniejący system gospodarowania ww. odpadami. Na terenie powiatu planowane jest zlokalizowanie Stacji Przeładunkowej odpadów innych niż niebezpieczne. W obrębie Miasta brak jest możliwości posadowienia takiej instalacji. Natomiast byłaby możliwość utworzenia takiego obiektu ma terenie oczyszczalni ścieków (będącej własnością Miasta). Jednakże ze względu na fakt iż jest to już obszar Gminy Białobrzegi musiałoby to zostać uzgodnione z jej władzami. 44 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 Przy opracowywaniu planu gospodarki odpadami komunalnymi kierowano się następującymi założeniami: 1. Na obszarach gminy będzie odbywała się selektywna zbiórka odpadów wg dotychczas funkcjonującego systemu, 2. Zebrane selektywnie odpady komunalne (surowce wtórne) poddawane będą w pierwszej kolejności procesowi odzysku (materiałów lub energii). Pozostałe odpady oraz odpady z procesów przetwarzania odpadów zebranych selektywnie, deponowane będą na składowiskach, 3. Prowadzone będą bardzo intensywne działania informacyjne i edukacyjne mające na celu zachęcanie mieszkańców do zagospodarowywania odpadów organicznych we własnym zakresie (np. poprzez kompostowanie przydomowe). 4. Zarówno system zbiórki opakowaniowych surowców wtórnych, jak i system odbioru odpadów niebezpiecznych od mieszkańców będzie uzupełnieniem systemów postępowania z odpadami opakowaniowymi i niebezpiecznymi wynikających z: - ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001r. (Dz. U. Nr 63 poz.638.). - ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001r. (Dz. U. Nr 63 poz.639). 5.1.1.3. Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwienia Zbiórka i transport odpadów Gromadzenie odpadów w miejscu powstawania stanowi pierwsze ogniwo systemu ich usuwania i unieszkodliwiania. Usuwanie odpadów z gospodarstw domowych oraz sposób ich przechowywania na terenie nieruchomości mają znaczący wpływ na czystość i stan sanitarny w osiedlach, a tym samym na poziom bytowania mieszkańców. Magazynowanie odpadów powinno stanowić etap krótkotrwały i przejściowy. Odpady magazynuje się w różnego rodzaju zbiornikach przenośnych, lub przesypowych oraz w workach foliowych. Na obszarze miasta zaleca się selektywną zbiórkę odpadów następującymi systemami: Zbiórka selektywna "u źródła" Jest to najskuteczniejsza, a zarazem najtrudniejsza forma selektywnej zbiórki odpadów tj. indywidualna zbiórka na każdej posesji. Zaletą tej formy jest otrzymanie 45 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 czystych, jednorodnych odpadów, natomiast wadą - duża liczba zbiorników lub worków foliowych i rozbudowany system transportu. Selekcja "u źródła" jest formą elastyczną, umożliwiającą stopniowe dochodzenie do coraz bardziej precyzyjnego selekcjonowania. W ramach ww. formy zbiórki odpadów można stosować system dwupojemnikowy, trójpojemnikowy i wielopojemnikowy. Kontenery ustawione w sąsiedztwie (centra zbiórki) Jest to najprostszy system polegający na ustawieniu w wybranych newralgicznych punktach miasta, osiedlach, specjalnych zbiorników odpowiednio oznakowanych na selektywną zbiórkę odpadów użytkowych. System ten jest szczególnie przydatny w miastach do obsługi budownictwa wielorodzinnego, na parkingach, stacjach benzynowych, przy dużych obiektach handlowych, szkołach itp. Przyjmuje się, że każdy punkt tego systemu powinien obsługiwać 500 – 1 000 mieszkańców i mieć zasięg nie większy niż 200 m. W punktach tych jest umieszczany zestaw kontenerów lub pojemników dużych o specjalnej konstrukcji. Oprócz podstawowych odpadów użytkowych (makulatura, szkło, tworzywa, złom metalowy) odbierane mogą tam być: odpady niebezpieczne, odpady wielkogabarytowe. Szczególnie istotne z punktu widzenia celu, jest właściwe zbieranie odpadów ulegających biodegradacji. Aby umożliwić selektywną zbiórkę odpadów ulegających biodegradacji, już w gospodarstwach domowych mieszkańcy muszą zbierać na bieżąco odpady organiczne oddzielnie, w osobnym pojemniku. Stosowane mogą być następujące metody zbiórki odpadów ulegających biodegradacji: I. Zbiórka selektywna odpadów komunalnych ulegających biodegradacji: 1. Bezpośrednio z domów (zbiórka przy „krawężniku”). 2. Z zastosowaniem pojemników ustawionych w bezpośrednim sąsiedztwie gospodarstw domowych (centra zbiórki). II. Zbiórka zmieszanych odpadów komunalnych systemem dwupojemnikowym. Odpady ulegające biodegradacji zbierane razem z odpadami mineralnymi w jednym pojemniku. W drugim pojemniku zbierane są wszystkie suche surowce wtórne oraz wydzielone odpady niebezpieczne do specjalistycznego unieszkodliwienia. Metoda I zbiórki gwarantuje uzyskanie surowca o większej czystości, co ma szczególne znaczenie w przypadku stosowania kompostowania jako metody zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji. Pozyskany w ten sposób 46 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 kompost może mieć szerokie zastosowanie, również do nawożenia gruntów pod uprawy. Metoda II zbiórki daje surowiec częściowo zanieczyszczony. Może być on przerabiany m.in. w procesie fermentacji metanowej odpadów lub w pryzmach energetycznych. W przypadku skierowania pozyskanego tą metodą surowca do kompostowni uzyskuje się produkt gorszej jakości, mogący zawierać np. kawałki szkła, mający ograniczone zastosowanie, np. do rekultywacji terenów zanieczyszczonych. Do zbiórki odpadów wielkogabarytowych stosuje się następujące systemy: - Okresowy odbiór bezpośrednio od ich właścicieli oraz stworzenie warunków do zamówienia takiej usługi indywidualnie jako „usługa na telefon”, - Dostarczanie odpadów wielkogabarytowych do zakładu unieszkodliwiania odpadów, - Bezpośredni odbiór przez producenta (dotyczy przede wszystkim zbiórki sprzętu elektronicznego i sprzętów gospodarstwa domowego). Ta forma pozyskiwania odpadów wielkogabarytowych upraszcza system zbiórki odpadów i ich usuwania. Odpady te nie zasilają ogólnego strumienia odpadów komunalnych, - System wymienny polegający na przekazaniu np. jeszcze sprawnego, ale konstrukcyjnie przestarzałego sprzętu, przy zakupie nowego. - Zbiórką i transportem odpadów budowlanych z miejsc ich powstawania zajmować się mogą: Wytwórcy tych odpadów np. firmy budowlane, rozbiórkowe, osoby prywatne prowadzące prace remontowe, Specjalistyczne firmy zajmujące się zbiórką odpadów. Zaleca się, aby już na placu budowy składować w oddzielnych miejscach posegregowane odpady budowlane. Pozwoli to na selektywne wywożenie ich do zakładu odzysku i unieszkodliwiania lub na składowisko. Przy zbiórce odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych zaleca się stosowanie następujących systemów organizacyjnych: I stopień: Gminne punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON) przyjmujące bezpłatnie odpady niebezpieczne od mieszkańców oraz odpłatnie od małych i średnich przedsiębiorstw, Regularny odbiór odpadów przez specjalny pojazd (Mobilny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych). Do tego celu stosowane są specjalne samochody z pojemnikami objeżdżające w określone dni wyznaczony obszar. (pojazd może np. obsługiwać teren całego powiatu), 47 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 Zbiórka przez sieć handlową np. apteki, sklepy fotograficzne, sklepy z farbami itp. Polega to na zawarciu przez Miasto Łańcut umowy z różnymi placówkami handlowymi w zakresie przyjmowania i przechowywania różnych rodzajów odpadów niebezpiecznych. Specjalny pojazd zabiera z tych placówek odpady niebezpieczne na żądanie, Zbiórka odpadów niebezpiecznych prowadzona w ZZO i na odpowiednio wyposażonych składowiskach odpadów. II Stopień: przygotowanie odpadów niebezpiecznych do transportu do docelowej instalacji ( np. w GPZON-ach). Podstawową metodą pozyskiwania odpadów tekstylnych jest zbiórka do specjalnych pojemników. Prowadzona może być odrębnie od systemów selektywnej zbiórki odpadów przez MZUK lub inną wyspecjalizowaną jednostkę. Odzysk i unieszkodliwianie Realizacja zadań w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów ulegających biodegradacji w pierwszym okresie, czyli w latach 2004 – 2007 polegać będzie przede wszystkim na: - popularyzacji kompostowania odpadów organicznych przez mieszkańców we własnym zakresie. Zakłada się, że ok. 20% tej grupy odpadów zostanie w ten sposób zagospodarowana, Pozyskane odpady tekstylne mogą być po doczyszczeniu w wyspecjalizowanych zakładach kierowane do sprzedaży (odzież mało zużyta) lub przerabiane na czyściwo, wykorzystywane (po rozwłóknieniu) do produkcji np. wyrobów włókienniczych, mas papierniczych, tektury, papy. Zebrane odpady wielkogabarytowe powinny być demontowane na stanowiskach znajdujących się na terenie Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO). Wydzielone surowce wtórne (głównie metale) będą sprzedawane, natomiast odpady niebezpieczne (np. baterie, akumulatory małogabarytowe, instalacje zawierające oleje i freony) będą kierowane do unieszkodliwiania. Odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów budowlanych zajmować się powinny wyspecjalizowane firmy. 48 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 5.1.1.4. Potrzeby w zakresie instalacji do segregacji odpadów Jak już wspomniano segregacja odpadów jest już prowadzona na terenie miasta i będzie systematycznie rozwijana. Zebrane surowce wtórne będą jednak zawsze wymagały tzw. dosegregowania np. z uwagi na przygotowanie ich do sprzedaży czy też poddaniu recyklingowi. 5.1.1.5 Potrzeby w zakresie unieszkodliwiania odpadów Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów na terenie miasta będzie w najbliższych latach ich składowanie. Prowadzona zbiórka surowców wtórnych oraz ewentualne energetyczne wykorzystanie odpadów spowoduje zmniejszenie ilości odpadów deponowanych na składowiskach. Jak już wspomniano projekt WPGO zakłada funkcjonowanie w okresie kierunkowym 11 tzw. „centralnych” składowisk w skali województwa. Składowiska te będą elementami Zakładów Zagospodarowania Odpadów. W niniejszym projekcie Planu przyjęto, że docelowo odpady będą odstawiane do Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO) w Rzeszowie. Powinny jednak zadecydować o tym warunki ekonomiczne (koszty). 5.1.1.6. Likwidacja tzw. dzikich wysypisk Na terenie Miasta Łańcuta notuje się powstawanie tzw. ,,dzikich” wysypisk. Nielegalne wysypiska mają negatywny wpływ na środowisko, tym bardziej, że mogą się na nich znajdować niebezpieczne odpady budowlane (np. płyty azbestowe, resztki farb i lakierów, oleje), odpady z rzemiosła (np. oleje), opakowania po pestycydach, lekarstwa, baterie, itp. Istotne jest, aby nie dopuszczać do powstawania nowych miejsc nielegalnego składowania odpadów. Przeprowadzone rozpoznanie wykazało, że w mieście nielegalne wysypiska są na bieżąco inwentaryzowane i likwidowane. 5.1.1.7. Transgraniczne przemieszczanie odpadów Ze względu na usytuowanie gminy Miasta Łańcut w centralnej części powiatu i województwa podkarpackiego, ze względu na znaczną odległość od granicy i brak przejść granicznych problem ten nie jest w niniejszym Planie identyfikowany. 5.1.2. Plan działań w gospodarce osadami ściekowymi 5.1.2.1. Podstawowe cele w gospodarce komunalnymi osadami ściekowymi. Pomimo, że na terenie Miasto Łańcut brak jest oczyszczalni ścieków, to istniejąca tuż za granicami gminy Miasto Łańcut oczyszczalnia w Woli Dalszej, służy 49 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 przede wszystkim do oczyszczania ścieków pochodzących z terenu miasta. Miasto było również głównym inwestorem ww. inwestycji stąd też potrzebna jest współpraca z gminą Białobrzegi w zakresie gospodarowania wytwarzanymi osadami ściekowymi. W zakresie gospodarki komunalnymi osadami ściekowymi osiągnięcie celów zapewniających ochronę środowiska można uzyskać poprzez: zwiększenie stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi celem zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego i środowiskowego, zwiększenie stopnia przetworzenia komunalnych osadów ściekowych, maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego i chemicznego. Ustawa o odpadach zdefiniowała kierunki stosowania komunalnych osadów ściekowych pod specjalnymi warunkami jako wykorzystanie osadów: w rolnictwie, rozumianym jako uprawa wszystkich płodów rolnych wprowadzanych do obrotu handlowego, włączając w to uprawy przeznaczane do produkcji pasz, do rekultywacji terenów, w tym gruntów na cele rolne, do dostosowania gruntów do określonych potrzeb wynikających z planów gospodarki odpadami, planów zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu, do uprawy roślin nie przeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz. Przyjęcie takich kierunków wykorzystania wynika z potrzeby maksymalnego wykorzystania składników biogennych zawartych w osadach. O możliwości uruchomienia danego kierunku wykorzystania decyduje jednakże nie tylko fakt obecności składników biogennych lecz również obecność substancji toksycznych, których ilość w środowisku winna być limitowana, a kontakt z produktami przeznaczonymi do spożycia winien być eliminowany. Generalnie, o kierunkach wykorzystania decyduje znajomość charakterystyki osadów i składu chemicznego. Prognozy w tym zakresie są bardzo niepewne i z konieczności muszą opierać się o pewne założenia. Ze względów wymienionych na wstępie problem gospodarki osadami ściekowymi nie będzie szerzej omawiany w niniejszym opracowaniu. 50 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 5.2. Sektor gospodarczy 5.2.1. Cele i kierunki działań Zgodnie z zapisami II Polityki Ekologicznej Państwa, udział odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych w procesach produkcyjnych odpadów z sektora gospodarczego w 2010 roku, powinien wzrosnąć dwukrotnie w odniesieniu do 1990 roku. Stąd konieczne jest zintensyfikowanie działań podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady, zmierzających do maksymalizacji gospodarczego wykorzystania tych odpadów. Polityka państwa w zakresie ochrony środowiska promuje wdrażanie nowych technologii „mało odpadowych” i „bezodpadowych”, metod czystej produkcji oraz budowę własnych instalacji służących odzyskowi i unieszkodliwianiu odpadów przez ich wytwórców. W perspektywie kilkunastu lat spowoduje to spadek ilości wytwarzanych odpadów w istniejących zakładach oraz zwiększenie stopnia odzysku odpadów u ich wytwórców. Tendencji tej towarzyszyć będzie trend odwrotny polegający na ujawnianiu przez kontrolerów odpadów wytwarzanych przez przedsiębiorstwa, które jak dotąd nie wystąpiły o odpowiednie zezwolenia (głównie małe i średnie przedsiębiorstwa). W dziedzinie gospodarki odpadami z sektora gospodarczego przewiduje się osiągnięcie w latach 2004 – 2015 następujących celów: 1. Zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów. 2. Bezpieczne dla środowiska unieszkodliwienie odpadów. Kierunki działań dla osiągnięcia założonych celów: 1. Systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii produkcji. 2. Wprowadzenie metod i technologii „czystej produkcji” powodującej zmniejszenie ilości i uciążliwości wytwarzanych odpadów. 3. Stymulowanie podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady przemysłowe do zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji gospodarczego wykorzystania odpadów. 4. Dostosowanie gospodarki odpadami do wymagań europejskich zawartych w znowelizowanych krajowych aktach prawnych oraz do wytycznych zawartych w II Polityce Ekologicznej Państwa. 5. Wyeliminowanie nieprawidłowego unieszkodliwiania w tym także nielegalnego lub nieprawidłowego składowania. 6. Rekultywacja składowisk odpadów przemysłowych wyłączonych z eksploatacji. 7. Dekontaminacja i unieszkodliwienie urządzeń zawierających PCB oraz likwidacja PCB. 51 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 8. Bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie odpadów azbestowych. 6. ZADANIA STRATEGICZNE OBEJMUJĄCE OKRES CO NAJMNIEJ 8 LAT. 6.1. Zadania strategiczne i niezbędne koszty związane przedsięwzięć w gospodarce odpadami komunalnymi z realizacją Wprowadzanie w życie przyjętego planu gospodarki odpadami w sektorze komunalnym wiązać się będzie z koniecznością ponoszenia kosztów niezbędnych do realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych przewidzianych do realizacji, a także finansowania dotychczas prowadzonych działań i ewentualnego ich rozszerzenia (np. w zakresie prowadzenia dalszej segregacji odpadów). Niezbędne dla realizacji założonych działań koszty wyliczono na podstawie: 1. danych katalogowych i wynikających z dotychczas zrealizowanych zamierzeń o podobnym rozmiarze i charakterze, 2. kosztów jednostkowych zamieszczonych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami i Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami, 3. poradników i publikacji dot. omawianej tematyki. W oparciu o powyższe wskaźniki oraz sporządzone bilanse oszacowano niezbędne nakłady finansowe oraz jednostkowe koszty funkcjonowania, w przeliczeniu na 1 mieszkańca i na 1 Mg wytworzonych odpadów. Koszty inwestycyjne i pozainwestycyjne podano wraz z harmonogramem działań: krótkoterminowych (lata 2004 – 2007) średnioterminowych (2008 – 2011) długoterminowych (2012 – 2015) 6.1.1. Zadania strategiczne w gospodarce odpadami komunalnymi W tabeli 6.1. zamieszczono dane dotyczące harmonogramu działań w gospodarce odpadami komunalnymi wraz z szacunkowymi kosztami działań inwestycyjnych . 52 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 Tabela 6.1. Zadania strategiczne w gospodarce odpadami komunalnymi w latach 2004 – 2015 Opis zadania inwestycyjnego lub działania L.p. 1 2 Budowa GPZON w pierwszym etapie jeden (a w drugim etapie w ramach potrzeb drugi) Budowa na terenie Gminy Miasto Łańcut sortowni (w oparciu o istniejący Miejski Zakład Usług Komunalnych) * Jednostki realizujące gmina Podmiot gospodarczy gmina, Koszty szacunk owe (tys. zł) 60,0 500,0 lata realizacji 2004 -2007 20082011 20122015 30,0 /1 szt./ 30,0 /1 szt./ - 500,0 - - Potencjalne źródła finansowania FOŚiGW, środki unijne, środki własne, FOŚiGW, środki unijne, środki własne, Odbierane od mieszkańców surowce wtórne są obecnie dosegregowywane, ewentualny zakup urządzeń, lub też urządzenia nowego miejsca służącego temu celowi wymagać będzie dodatkowych nakładów finansowych (w tym skorzystania ze środków zewnętrznych – tj. krajowych i zagranicznych funduszy ekologicznych) 6.1. 2. Koszty eksploatacyjne W tabelach zestawiono obliczone szacunkowe koszty eksploatacyjne zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów resztkowych, frakcji organicznej i surowców wtórnych oraz koszty eksploatacyjne odzysku, i unieszkodliwiania odpadów budowlanych, wielkogabarytowych i niebezpiecznych. 6.1.3. Koszt działań nieinwestycyjnych Oprócz wymienionych w powyższych punktach kosztów inwestycyjnych oraz kosztów zbierania, transportu i odzysku /unieszkodliwiania/ odpadów, systemowa gospodarka odpadami wymaga prowadzenia działań nieinwestycyjnych, zestawionych w tabeli 6.2. 53 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 Tab.6.2. Zestawienie i koszt działań nieinwestycyjnych w sektorze komunalnym na lata 2004 – 2015 Opis zadania inwestycyjnego lub L.p działania 1 2 4 5 6 7 Jednostki realizujące Kosz ty szacunko we w tys.PLN Organizacja szkoleń i Gmina, konferencji dotyczących organizacje gospodarki odpadami pozarządowe Prowadzenie edukacji w Gmina, szkołach na temat organizacje segregacji odpadów pozarządowe „u źródła” Raporty i aktualizacja Gmina GPOŚ z GPGO Opracowywanie GPOŚ z GPGO / Gmina +aktualizacja/ Propagowanie kompostowania Gmina odpadów organicznych we własnym zakresie Likwidacja „dzikich” Gmina składowisk 36,0 Roczne koszty w kolejnych latach realizacji 2004 2008- 2012-2007 2011 2015 3,0 Potencjalne źródła finansowania Gminny i inne źródła PFOŚiGW 3,0 3,0 2,0 2,0 2,0 5,0 2,0 2,0 środki własne gmin, 6,0 2,0 2,0 2,0 Środki własne 111,0 12,0 9,0 9, 0 24,0 środki własne gmin, WFOŚiGW bkd 45,0 bkd Razem: 54 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 6.2. Niezbędne koszty związane z realizacją przedsięwzięćw gospodarce odpadami niebezpiecznymi i w sektorze gospodarczym Wprowadzanie zakładanego w Planie Gospodarki Odpadami systemu zbiórki i unieszkodliwiania odpadów z sektora gospodarczego, a przede wszystkim odpadów niebezpiecznych, wymagać będzie ponoszenia znacznych kosztów, między innymi na: budowę gminnych punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON). Koszty inwestycyjne podano wraz z harmonogramem działań w tabeli poniżej: Tab.6.3. Zestawienie i koszt działań inwestycyjnych i nie inwestycyjnych w gospodarce odpadami niebezpiecznymi i w sektorze gospodarczym na lata 2004 2015 L.p. 1 2 3 Opis zadania inwestycyjnego lub działania Budowa GPZON w pierwszym etapie jeden (a w drugim etapie w ramach potrzeb drugi) Budowa na terenie Gminy Miasto Łańcut sortowni (w oparciu o istniejący Zakład Usług Komunalnych) Zbiórka i zdeponowanie wyrobów zawierających azbest na składowisku (realizacja do roku 2030) Raze m : Jednostki realizujące gmina Podmiot gospodarczy gmina, Podmioty gospodarcze, osoby fizyczne Koszty szacunk owe (tys. zł) lata realizacji 20082011 30,0 /1 szt./ 30,0 /1 szt./ - 500,0 - - FOŚiGW, środki unijne, środki własne, 300,0 75,0 100,0 125,0 środki własne FOŚiGW, środki unijne, 8 60,0 605,0 130 125,0 60,0 500,0 20122015 Potencjalne źródła finansowania 2004 -2007 FOŚiGW, środki unijne, środki własne, Przedsięwzięcia nieinwestycyjne i koszty 1 Kos zt e k spl oa ta cji G PZ ON gm i na Roczny koszt eksploatacji jednego GPZON wynosi około 32 000 zł. 6.3. Sumaryczne koszty wdrażania PPGO W oparciu o wyliczone koszty inwestycyjne oraz szacunkową wycenę działań pozainwestycyjnych przedstawiono poniżej zestawienie kosztów związanych z wdrożeniem GPGO w latach 2004 ÷ 2007, 2008 ÷ 2011 i 2012 ÷ 2015. Łączne koszty wdrażania PPGO w latach 2004 ÷ 2015 wyniosą około 2,62mln złotych, w tym w większości będą to koszty związane z sektorem 55 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 komunalnym. Poniższa tabela przedstawia łączne koszty wdrażania GPGO w latach 2004 - 2015. Tab.6.4 Koszty wdrażania GPGO w latach 2004 – 2015 (tys. zł) Lata Kosz ty wdrażania GPGO razem [w tyś . zł] 2004 -2007 2008-2011 2012-2015 Razem 605,0 130,0 125,0 860,0 W tabeli nie ujęto kosztów eksploatacji GPZON. Roczny koszt dla jednego GPZON wynosi około 32 000 zł. 6.4. Zasady finansowania GPGO Koszty inwestycyjne Zakres przewidywanych inwestycji obejmujących nie tylko obiekty infrastruktury, ale także maszyny i urządzenia stanowiące środki trwałe (samochody specjalistyczne, maszyny i urządzenia, pojemniki) powinien być przedmiotem studium wykonalności inwestycji. Celem analizy kosztów jest określenie realności wykonania zamierzonych przedsięwzięć zarówno pod kątem ich sfinansowania, jak i konsekwencji finansowych wdrożenia, a wiec poziomu cen usług niezbędnych do pokrycia kosztów eksploatacji. Konieczne jest uwzględnienie tego typu wydatków w budżetach gmin, co powoduje, że wydatki takie muszą być odpowiednio wcześniej planowane (najpóźniej jesienią na kolejny rok). Dotacje ze źródeł zewnętrznych - dotacje ze źródeł krajowych, głównie z Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska, dotacje ze źródeł zagranicznych oraz pożyczki z funduszy celowych i kredyty preferencyjne - są podstawowym źródłem środków na inwestycje w dziedzinie ochrony środowiska w warunkach polskich. Pożyczek udziela Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz na zbliżonych zasadach Fundusz Wojewódzki. Przedsięwzięcia finansowane przez NFOŚiGW muszą spełniać następujące kryteria: zgodność z polityką ekologiczną państwa, efektywność ekologiczna, efektywność ekonomiczna, 56 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 uwarunkowań technicznych i jakościowych, zasięgu oddziaływania, wymogów formalnych. Samorządy terytorialne mogą uzyskiwać pożyczki na pokrycie 70% kosztów zadania. Znaczna część pożyczki może zostać umorzona po zrealizowaniu inwestycji w planowanym terminie (umorzona kwota musi zostać przeznaczona na inne działanie proekologiczne). Najniższe możliwe do uzyskania oprocentowanie wynosi 0,2 kredytu refinansowego. Preferencyjne kredyty, bez możliwości umorzeń, oferuje Bank Ochrony Środowiska. Dla gmin kredyty przyznawane są na poziomie 0,2 stopy kredytu refinansowego. Okres spłaty do 4 lat, możliwa karencja 1.5 roku. W obu instytucjach finansowych odsetki są płatne od momentu uruchomienia kredytu. Pożyczki i preferencyjne kredyty są zazwyczaj udzielane na krótkie okresy - do kilku lat. Powoduje to znaczne skumulowanie kosztów finansowych obsługi zadłużenia, skutkujące znaczną podwyżką cen usług (jeżeli koszty finansowe są ich elementem) lub dużymi wydatkami z budżetu gmin. Komercyjne kredyty bankowe - ze względu na duże koszty finansowe związane z oprocentowaniem, nie powinny być brane pod uwagę jako podstawowe źródła finansowania inwestycji, lecz jako uzupełnienie środków z pożyczek preferencyjnych. Samorządy są obecnie postrzegane przez banki jako interesujący i wiarygodni klienci, stąd dostęp do kredytów jest coraz łatwiejszy. Emisja obligacji komunalnych - emisja papierów wartościowych jest jeszcze jednym sposobem zadłużania w celu pozyskania kapitału. Obligacje mogą być emitowane w przypadku, jeżeli dają szansę pozyskania środków taniej niż kredyty bankowe, a pożyczki preferencyjne nie są możliwe do pozyskania. Udział kapitałowy lub akcyjny - polega na objęciu udziałów finansowych w przedsięwzięciu inwestycyjnym przez podmioty prywatne lub publicznych inwestorów instytucjonalnych (fundusze inwestycyjne). Koszty eksploatacyjne Podstawowym źródłem przychodów są opłaty za wywóz odpadów i opłaty za ich przyjęcie do składowania bądź unieszkodliwienia. Uzupełniającymi źródłami przychodów są wpływy z tytułu sprzedaży: surowców wtórnych, kompostu, energii ze spalania odpadów, biogazu ze składowiska. Coraz częściej za przychody uważa się również obniżone koszty transportu, składowania lub przerobu odpadów w efekcie działań związanych z minimalizacją i unikaniem powstawania odpadów (akcje edukacyjne). Prawidłowo przyjęta i stosowana cena usuwania i składowania odpadów powinna uwzględniać: pokrycie całości kosztów związanych z bieżącą, technologiczną i organizacyjną eksploatacją obiektów gospodarki odpadami, pokrycie kosztów 57 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 finansowych inwestycji jako zwrot zobowiązań zaciągniętych przy realizacji inwestycji (spłata odsetek, rat kapitałowych, wykup obligacji), rozsądny zysk przedsiębiorstw realizujących usługi. Koszty segregacji (odzysku) surowców wtórnych ze strumienia odpadów komunalnych mogą być: dofinansowane z budżetów gminnych, dodatkowym elementem cenotwórczym opłaty za przyjęcie odpadów na składowisko lub ich unieszkodliwienie (koszty w tym przypadku są ponoszone bezpośrednio przez wytwórców odpadów tj. mieszkańców i jednostki organizacyjne). Opłaty Obecnie opłaty za zbiórkę i wywóz odpadów są w całości przedmiotem umów zawieranych między właścicielem nieruchomości a firmą komunalną lub prywatną. W krajach Unii Europejskiej koszt gospodarki odpadami jest pokrywany albo z budżetu gminy, albo przez opłaty komunalne. Aby wykazać koszt świadczenia usług na rzecz społeczeństwa w ogóle, a indywidualnych producentów odpadów w szczególności, zaleca się gminom koncepcję opłat komunalnych. Opłaty komunalne za odpady stałe są też zgodne z przyjętą zasadą „zanieczyszczający płaci". Jedyną możliwością dla wprowadzenia opłat za odpady stałe na zasadzie, jak opłaty komunalne (np. jak za wodę czy ścieki) jest przeprowadzenie w gminie referendum. Jeżeli referendum daje pozytywny wynik gmina może przejąć obowiązek nałożony na właścicieli nieruchomości. Należy dążyć do opłat wg odpowiednich ilości, a nie ryczałtowych. Niemniej jednak władze gminne powinny spowodować, aby na zarządzanym przez nie terenie wszyscy właściciele nieruchomości mieli obowiązek zawierania umów na zbieranie odpadów. Firmy wywozowe nie powinny mieć możliwości pobierania opłat bezpośrednio od osób korzystających z usługi. Pomogłoby to wykluczyć sytuację, że producent odpadów chcąc zaoszczędzić na opłatach pozbywa się odpadów niezgodnie z prawem. Władze gminne muszą mieć bieżącą i pełną kontrolę nad ilością zbieranych oraz unieszkodliwianych i zagospodarowywanych odpadów, a także nad pobieranymi opłatami. Opłaty za usługi świadczone w gospodarce odpadami powinny powodować opłacalność finansową usług, stanowić pewna bazę dla planowania finansowego, być finansową motywacją do minimalizacji produkcji odpadów i recyklingu frakcji użytecznych. Struktura i poziom opłat powinny odzwierciedlać strukturę i poziom kosztów usługi. Taryfy powinny dać się łatwo zmienić w przypadku zmiany kosztów (cen i ich struktury). Z drugiej strony zmiana popytu na usługi powinna bez korekty struktury i wysokości taryfy w dalszym ciągu zapewniać przychody wystarczające na pokrycie kosztów. 58 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 Powinna ona pokryć koszty unieszkodliwiania odpadów oraz koszty zbiórki i transportu odpadów, zależne w istotny sposób od odległości rejonu zbiórki od miejsca przerobu odpadów. Ponadto w przypadku zaciągnięcia kredytu na realizację inwestycji opłaty powinny uwzględniać spłatę rat kredytu. Opłaty powinny być wnoszone przez właścicieli nieruchomości bezpośrednio do gminy, która potem rozlicza się z firmą, świadczącą usługi, lub do firmy jeżeli jest ona jednostką budżetową nad którą gmina ma kontrolę. Możliwości finansowania Planu Pomimo swojego miejsca i znaczenia rynek finansowy ochrony środowiska nie jest w pełni znany i zrozumiały dla potencjalnych klientów. Wielość form, źródeł i procedur stosowanych w jego ramach wymaga dobrej orientacji w celu podjęcia właściwej decyzji finansowej. Niniejszy rozdział zawiera szczegółowe informacje na temat podstawowych źródeł finansowania inwestycji ekologicznych. Są nimi: fundusze ekologiczne, fundacje i fundusze pomocowe, banki oraz fundusze inwestycyjne. Każda grupa podmiotów i poszczególne podmioty w ramach grup zostały przedstawione w możliwie zwartej i przystępnej formie. Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Fundusze ekologiczne są najbardziej znanym i wykorzystywanym źródłem dotacji i preferencyjnych kredytów dla podmiotów podejmujących inwestycje ekologiczne. Wpływają na to: ilość środków finansowych jaką dysponują fundusze, warunki udostępniania środków finansowych pożyczkobiorcy oraz procedury dochodzenia do uzyskania finansowego wsparcia funduszu. Podstawowymi formami finansowania zadań proekologicznych przez NFOŚiGW są preferencyjne pożyczki i dotacje, ale uzupełniają je inne formy finansowania, np. dopłaty do preferencyjnych kredytów bankowych, uruchamianie ze swych środków linii kredytowych w bankach czy zaangażowanie kapitałowe w spółkach prawa handlowego. NFOŚiGW administruje również środkami zagranicznymi przeznaczonymi na ochronę środowiska w Polsce, pochodzącymi z pomocy zagranicznej. Dotacje udzielane są przede wszystkim na: edukację ekologiczną, przedsięwzięcia pilotowe dotyczące wdrożenia postępu technicznego i nowych technologii o dużym stopniu ryzyka lub mających eksperymentalny charakter, monitoring, ochronę przyrody, ochronę lasów na obszarach szczególnej ochrony środowiska oraz wchodzących w skład leśnych kompleksów promocyjnych, ochronę przed powodzią, ekspertyzy, badania naukowe, programy wdrażania nowych technologii, prace projektowe i studialne, zapobieganie lub likwidację 59 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 nadzwyczajnych zagrożeń, utylizację i zagospodarowanie wód zasolonych oraz profilaktykę zdrowotną dzieci z obszarów zagrożonych. Środki, którymi dysponuje NFOŚiGW, pochodzą głównie z opłat za korzystanie ze środowiska i administracyjnych kar pieniężnych. Przychodami Narodowego Funduszu są także wpływy z opłat produktowych oraz wpływy z opłat i kar pieniężnych ustalanych na podstawie przepisów ustawy - Prawo geologiczne i górnicze. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Podstawowym źródłem ich przychodów są: wpływy z tytułu: opłat za składowanie odpadów i kar związanych z niezgodnym z przepisami prawa ich składowaniem, opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz za szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych, a także z wpływów z kar za naruszanie warunków korzystania ze środowiska. WFOŚiGW w Rzeszowie wspiera przedsięwzięcia o charakterze ekologicznym poprzez udzielanie dotacji i pożyczek na preferencyjnych warunkach. Forma dofinansowania zależy każdorazowo od statusu prawnego wnioskodawcy, rodzaju działalności i charakteru zadania. Fundusz preferuje finansowe wspomaganie wnioskodawców, którzy w realizowane przedsięwzięcia angażują środki własne. Jednym z podstawowych warunków ubiegania się o wsparcie finansowe przez Fundusz jest dostarczenie stosownej dokumentacji, w tym wymaganych zezwoleń. Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Powiatowy fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej (PFOŚIGW) utworzony został wraz z utworzeniem powiatowego szczebla administracji państwowej. Fundusz ten nie ma osobowości prawnej. Dochodami PFOŚIGW są wpływy z opłat za składowanie i magazynowanie odpadów i kar związanych z niezgodnym z przepisami prawa ich składowaniem lub magazynowaniem, opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska, a także z wpływów z administracyjnych kar pieniężnych. Dochody PFOŚiGW przekazywane są na rachunek starostwa, w budżecie powiatu mają charakter działu celowego. Obecnie środki powiatowego funduszu przeznacza się na wspomagania działalności w zakresie określonym jak dla gminnych funduszy, a także na realizację przedsięwzięć związanych z ochroną powierzchni ziemi i inne zadania ustalone przez Radę Powiatu, służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju. 60 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Na dochód GFOŚiGW składa się całość wpływów z opłat za usuwanie drzew i krzewów, 50% wpływów z opłat za składowanie odpadów na terenie gminy, 10% wpływów z opłat i kar z terenu gminy za pozostałe rodzaje gospodarczego korzystania ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych. Dysponentem GFOŚiGW jest organ wykonawczy gminy. Dochody te mogą być wykorzystane na m.in. dotowanie i kredytowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych służących ochronie środowiska, realizacje przedsięwzięć związanych z gospodarczym wykorzystaniem odpadów, wspieranie działań zapobiegających powstawanie odpadów. Wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast są zobowiązani do corocznego przedstawiania Radzie Gminy (Miasta) oraz zatwierdzania zestawienia przychodów i wydatków tego funduszu. Gminne fundusze nie są prawnie wydzielone ze struktury organizacyjnej gminy, a więc podobnie jak PFOŚiGW nie mają osobowości prawnej i nie mogą udzielać pożyczek. Celem działania GFOŚIGW jest dofinansowywanie przedsięwzięć proekologicznych na terenie własnej gminy. Zasady przyznawania środków ustalane są indywidualnie w gminach. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej przestaną funkcjonować w najbliższych latach. Ekofundusz Od roku 1998 jednym z priorytetów w działaniach Ekofunduszu stała się również gospodarka odpadami. Fundacja wspiera najbardziej efektywne i nowatorskie przedsięwzięcia związane z utylizacją i unieszkodliwianiem odpadów oraz z rekultywacją gleb skażonych. Ekofundusz udziela wsparcia finansowego jedynie w formie bezzwrotnej dotacji. Z reguły wynosi ona 10-30% kosztów projektu. W wyjątkowych przypadkach, gdy inwestorem jest instytucja budżetowa lub organ samorządowy, dotacja ta może sięgać 50%, a w ochronie przyrody, gdy partnerem Ekofunduszu jest społeczna organizacja pozarządowa - nawet 80%. Banki Coraz więcej banków wykazuje zainteresowanie inwestycjami w zakresie ochrony środowiska. Dzięki współpracy z funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej rozszerzają one swoją ofertę kredytową o kredyty preferencyjne przeznaczone na przedsięwzięcia proekologiczne oraz nawiązują współpracę z podmiotami angażującymi swoje środki finansowe w ochronie środowiska (fundacje, międzynarodowe instytucje finansowe). 61 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA NA LATA ŁAŃCUTA 2004 - 2015 Szczególną rolę na rynku kredytów na inwestycje proekologiczne odgrywa Bank Ochrony Środowiska. Oferuje on najwięcej środków finansowych w formie preferencyjnych kredytów i dysponuje zróżnicowaną ofertą dla prywatnych i samorządowych inwestorów, a także osób fizycznych. Ważne miejsce na rynku kredytów ekologicznych zajmują także międzynarodowe instytucje finansowe, a w szczególności Bank Światowy i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju . Fundusze inwestycyjne Fundusze inwestycyjne stanowią nowy i potencjalnie ważny segment rynku finansowego ochrony środowiska. Oprócz dodatkowego kapitału mogą wnieść także wiedzę menadżerską, doświadczenie i kontakty do wspieranej finansowo spółki. Szerokie wejście ekologicznych funduszy inwestycyjnych na rynek finansowy ochrony środowiska, może okazać się przełomowe dla usprawnienia podejmowania decyzji inwestycyjnych oraz integracji ochrony środowiska z przedsięwzięciami o charakterze gospodarczym. Doświadczenie z łączeniem wymagań ochrony środowiska i rozwoju produkcji może być przydatne do niedopuszczenia do zwiększenia obciążeń środowiska w warunkach wzrostu gospodarczego. Fundusze inwestycyjne są nastawione na wykorzystywanie możliwości jakie dają współczesne procesy technologiczne i wiedza menadżerska. Ich zainteresowanie nowymi spółkami jest szczególnie cenne dla proekologicznego rozwoju gospodarki. Programy pomocowe Unii Europejskiej Podstawowymi celami wszystkich programów pomocowych, zarówno ze środków unijnych, jak i współpracy bilateralnej, są: ogólna poprawa stanu środowiska naturalnego, dostosowanie polskiego ustawodawstwa oraz standardów ekologicznych do wymagań unijnych, wprowadzenie nowoczesnych technologii ekologicznych oraz schematów organizacyjnych stosownie do standardów europejskich, o transfer tzw. wiedzy o przedsięwzięciu (know-how). 62 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 1. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ OBEJMUJĄCY OKRES 4 LAT Przedsięwzięcia strategiczne w gospodarce odpadami w latach 2004 –2007, (z perspektywą do roku 2011) Tab.7.1.Przedsięwzięcia strategiczne w gospodarce odpadami komunalnymi L.p. 1 Opis zadania inwestycyjnego lub działania Budowa (doposażenie) na terenie Gminy Miasto Łańcut sortowni (w oparciu o istniejący Miejski Zakład Usług Komunalnych) Raze m : Jednostki realizujące Koszty szacunko we (tys. zł) 2004 -2007 20082011 Podmiot gospodarczy gmina, 500,0 500,0 - 5 00,0 500,0 - Tab.7.2.Przedsięwzięcia strategiczne niebezpiecznymi i gospodarczymi L.p. 1 3 Opis zadania inwestycyjnego lub działania Budowa GPZON w pierwszym etapie jeden (a w drugim etapie w ramach potrzeb drugi) Zbiórka i zdeponowanie wyrobów zawierających azbest na składowisku (realizacja do roku 2030) Raze m : w gospodarce odpadami Jednostki realizujące Koszty szacunko we (tys. zł) 2004 -2007 20082011 gmina 60,0 30,0 /1 szt./ 30,0 /1 szt./ Podmioty gospodarcze, osoby fizyczne 175,0 75,0 100,0 2 35,0 105,0 130 2. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO Stan gospodarki odpadami w gminie Miasto Łańcut jest podobny jak w innych miastach podobnej wielkości. Cele określone w PPGO oraz zaproponowany system gospodarki odpadami na obszarze miasta stwarzają szansę na stopniowe eliminowanie niekorzystnych dla środowiska zjawisk. Jest to możliwe do osiągnięcia dzięki wyznaczeniu w PPGO następujących podstawowych celów: zapobieganie i minimalizacja powstawania odpadów, 63 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 zapewnienie odzysku, w tym głównie recyklingu, odpadów których powstawania w danych warunkach techniczno – ekonomicznych nie da się uniknąć, unieszkodliwianie odpadów (poza składowaniem), bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska składowanie odpadów, których nie da się z uwagi na warunki techniczno-ekonomiczne poddać procesom odzysku lub unieszkodliwiania. W gospodarce odpadami komunalnymi powinno się dążyć do zrealizowania następujących celów: 1) objęcia 100 % mieszkańców zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych, 2) kierowanie w roku 2010 na składowiska do 75,0% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995), oraz w roku 2013 – 50,0% (również w stosunku do 1995 r), 3) wydzielenie 20,0% odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych poprzez selektywną zbiórkę w roku 2006 oraz analogicznie 50,0% w 2010r i 70,0% w roku 2014, 4) co najmniej 15,0% poziom wydzielenia odpadów budowlanych ze strumienia odpadów komunalnych w roku 2006, 40,0% w roku 2010 i 60,0 % w roku 2014, 5) 15,0% wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych poprzez ich selektywną zbiórkę w roku 2005, 50,0% w 2010r. i 80,0% w 2014r., 6) zapewnienie odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych dla osiągnięcia w latach 2007 - 2010 poziomu odzysku – 50,0% oraz poziomu recyklingu – 25,0%. Kierunki działań dla osiągnięcia założonych celów: stworzenie systemu prawno - administracyjnego umożliwiającego objęcie docelowo 100% mieszkańców zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych, zdecydowany rozwój systemów selektywnej zbiórki odpadów, w tym odpadów ulegających biodegradacji, prowadzenie ciągłej akcji edukacyjnej, 64 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 wdrażanie systemu zbiórki i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, rozwój systemów pozyskania i zagospodarowania odpadów wielkogabarytowych i budowlanych, likwidacja nielegalnych „dzikich składowisk”. W zakresie odpadów powstających w sektorze gospodarczym powinno się dążyć do osiągnięcia następujących celów: - zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów, - bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie odpadów, Kierunki działań dla osiągnięcia założonych celów: systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych produkcji” powodującej technologii produkcji, wprowadzenie metod i technologii „czystej zmniejszenie ilości i uciążliwości wytwarzanych odpadów, stymulowanie podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady przemysłowe do zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji gospodarczego wykorzystania odpadów, dostosowanie gospodarki odpadami do wymagań europejskich zawartych w znowelizowanych krajowych aktach prawnych i wytycznych, wyeliminowanie nieprawidłowego unieszkodliwiania w tym także nielegalnego lub nieprawidłowego składowania. W gospodarce odpadami niebezpiecznymi należy dążyć do osiągnięcia następujących celów: - przeciwdziałanie powstawaniu odpadów niebezpiecznych, - właściwej gospodarki odpadami niebezpiecznymi, Kierunki działań dla osiągnięcia założonych celów: - wyodrębnianie odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych, - zwiększanie odzysku surowców z odpadów niebezpiecznych, 65 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 9. SPOSÓB MONITORINGU I OCENY WDRAŻANIA PLANU 9.1. Zasady zarządzania systemem Zarządzanie systemem gospodarki odpadami w gminie Miasto Łańcut wynikać będzie: z ustawowo określonego zakresu zadań poszczególnych szczebli administracji i samorządów ( w tym przypadku dla gmin), Zadań określonych w Planie Gospodarki Odpadami, zaakceptowanych przez Burmistrza Miasta. Ponadto, Plan Gospodarki Odpadami winien być skorelowany z całym systemem planowania na obszarze gminy, zwłaszcza z: Programem Ochrony Środowiska (którego jest częścią), Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy, W celu zapewnienia prawidłowego działania systemu, właściwego przepływu informacji, zbierania i przekazywania danych na potrzeby monitoringu i oceny realizacji zadań zawartych w Planie, a także współpracy z innymi organami samorządowymi, przewiduje się powołanie gminnego koordynatora ds. nadzoru nad wdrażaniem GPGO. 9.1.1. Ustawowo określone zadania poszczególnych szczebli administracji i samorządów w zakresie gospodarki odpadami 9.1.1.1. Zadania gminy Zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i porządku określa ustawa z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Pod pojęciem właścicieli nieruchomości rozumie się w świetle omawianej ustawy także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością (art. 2.1.). Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do zadań własnych gminy. Do zadań gminy należy m.in. zapewnienie czystości i porządku na swoim terenie oraz tworzenie warunków niezbędnych do ich utrzymania, a w szczególności: 66 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 1. Tworzenie warunków do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na swoim terenie lub zapewnienie wykonania tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych. 2. Zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji, własnych lub z innymi gminami: instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych, stacji zlewnych, instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich części. 3. Zapobieganie zanieczyszczeniu ulic, placów i terenów otwartych, w szczególności przez: zbieranie i pozbywanie się błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości orz odpadów zgromadzonych w przeznaczonych do tego celu urządzeniach ustawionych na chodniku. 4. Organizowanie selektywnej zbiórki, segregację oraz magazynowanie odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych, przydatnych do odzysku oraz współdziałają z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w zakresie gospodarowania tego rodzaju odpadami. 5. Zapewnienie zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok bezdomnych zwierząt lub ich części oraz współdziałają z przedsiębiorstwami podejmującymi działalność w tym zakresie. 6. Prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości ich opróżniania i opracowywania planu sieci kanalizacyjnej. 7. Prowadzenie ewidencji przydomowych oczyszczalni ścieków w celu kontrolowania częstości i sposobów usuwania komunalnych osadów ściekowych oraz w celu opracowywania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej. Powyższe zadania gmina powinna realizować na podstawie Planu Gospodarki Odpadami. Rada Gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego terenowego inspektora sanitarnego, w drodze uchwały ustala szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące m. in. (art. 4): 1. Prowadzenia we wskazanym zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. 2. Rodzaju urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, a także wymagań dotyczących ich rozmieszczenia oraz utrzymywania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym. 67 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 3. Częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego. Rada Gminy może ustalić - w drodze uchwały - górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości (art. 6.2). Ustalając stawki powyższych opłat, rada gminy może stosować stawki niższe, jeżeli odpady komunalne są zbierane i transportowane w sposób selektywny (art. 6.4). Narzędziem ekonomicznym gospodarowania odpadami w gminie są gminny oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (GFOŚiGA i WFOŚiGW). Służą one do finansowania przedsięwzięć z zakresu szeroko rozumianej ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w tym także nowoczesnemu gospodarowaniu odpadami komunalnymi. Wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast są zobowiązani do corocznego przedstawiania Radzie Gminy (Miasta) oraz zatwierdzania zestawienia przychodów i wydatków tego funduszu. 9.1.1.2. Zadania powiatów Ustawą o samorządzie powiatowym (z dnia 5 czerwca 1998 Dz.U. nr 91 poz. 578) powiat otrzymał zadania publiczne o charakterze ponadgminnym, m.in. w zakresie: 1. Ochrony środowiska. 2. Utrzymania powiatowych obiektów użyteczności publicznej. Powiat jako jednostka samorządowa organizująca wspólne działania gmin w sprawach przekraczających możliwości ekonomiczne i organizacyjne pojedynczych gmin. Rola powiatów może mieć również charakter inspirujący, koordynujący i mediacyjny. Powiaty mogą również przejąć te zadania na podstawie porozumień komunalnych jako zadania publiczne o zasięgu ponadgminnym, zgodnie z tym, że inwestowanie w racjonalne zagospodarowanie odpadów komunalnych w skali powiatu będzie efektywniejsze ekonomicznie, organizacyjnie i technicznie niż w skali pojedynczej gminy. Powiat sprawuje również nadzór nad prawidłową gospodarką odpadami wytwarzanymi w sektorze gospodarczym poprzez wydawanie decyzji i pozwoleń dot. ilości wytwarzanych odpadów i sposobów ich zagospodarowywania. Narzędziem ekonomicznym powiatu jest Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 68 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 9.1.1.3. Samorząd województwa Samorząd województwa: 1. Określa strategię rozwoju województwa oraz prowadzi politykę jego rozwoju określając m.in.: zasady racjonalnego korzystania z zasobów przyrody, zasady kształtowania środowiska naturalnego zgodnie z zasadą rozwoju zrównoważonego. 2. Wykonuje określone ustawami zadania o charakterze wojewódzkim, m.in. w zakresie ochrony środowiska. Zarząd Województwa: 1. Wydaje decyzje administracyjne określające np. wysokość opłat za umieszczenie odpadów na składowisku w razie niedopełnienia przez wytwarzającego odpady obowiązku uiszczenia w terminie wymaganej opłaty lub złożenia w tym przedmiocie nierzetelnej informacji. 2. Prowadzi wyodrębnione rachunki bankowe w celu gromadzenia wpływów z opłat i kar pieniężnych stanowiących dochody NFOŚiGW oraz funduszy wojewódzkich, powiatowych i gminnych. 3. Przyjmuje informacje wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o wynikach kontroli obiektów o podstawowym znaczeniu dla tego terenu. 9.1.1.4. Opiniowanie projektów planów gospodarki odpadami Według ustawy o odpadach projekt planu gminnego podlega zaopiniowaniu przez: Zarząd Województwa. Zarząd Powiatu. Zarząd Powiatu opiniuje Plan pod kątem jego zgodności z Planem Powiatowym Gospodarki Odpadami, w kontekście współpracy międzygminnej i działań ponadlokalnych już na etapie tworzenia Planu. Zgodnie z przyjętym rozwiązaniem prawnym, wszystkie plany niższego szczebla podlegają zaopiniowaniu przez szczeble wyższego rzędu, i tak: Projekt planu gminnego - przez zarząd województwa oraz zarząd powiatu. Projekt planu powiatowego - przez zarząd województwa oraz przez organy wykonawcze gmin z terenu powiatu. Mechanizm ten powoduje, że Plan danego szczebla musi być zintegrowany z planami pozostałych szczebli. 69 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 9.1.1.5. Aktualizacja i modyfikacja planów Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki odpadami aktualizowane były nie rzadziej niż raz na 4 lata. Organy wykonawcze poszczególnych szczebli przygotowują co 2 lata sprawozdanie z realizacji planów gospodarki odpadami. Są one przechowywane przez Sejmik Wojewódzki, Radę Powiatu i Radę Gminy. Jeżeli będzie wymagała tego sytuacja lokalna i uchwalony Plan będzie wymagał modyfikacji – będzie przeprowadzone stosowne postępowanie, przed upływem wymaganych ustawowo 4 lat, w celu aktualizacji Planu. 9.1.1.6. Raportowanie wdrażania planów Kolejnym elementem zarządzania systemem i monitorowania gospodarki odpadami jest sporządzanie raz na 2 lata raportów z postępów we wdrażaniu Planów Gospodarki Odpadami. 9.1.1.7. Wskaźniki monitorowania efektywności Planu Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Planu jest dobry system sprawozdawczości, oparty na wskaźnikach (miernikach) stanu środowiska i zmiany presji na środowisko, a także na wskaźnikach świadomości społecznej. Poniżej (tabela 9.1.) zaproponowano takie wskaźniki, przyjmując że lista ta nie jest wyczerpująca i będzie sukcesywnie modyfikowana. Tab.9.1. Wskaźniki monitorowania Planu ( stan wyjściowy 2002 rok) L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Wskaźnik Ilość wytworzonych odpadów komunalnych /1 mieszkańca x rok/ Ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych /1 mieszkańca x rok Ilość zebranych odpadów komunalnych/1 mieszkańca x rok Stopień pokrycia mieszkańców zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych Ilość zebranych selektywnie materiałów (w stosunku do ilości zebranych odpadów komunalnych) Ilość zebranych selektywnie odpadów ulegających biodegradacji (w stosunku do ilości wytworzonych odpadów) Ilość składowanych odpadów ulegających biodegradacji Ilość zebranych odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych (w stosunku do ilości wytworzonych odpadów niebezpiecznych) Udział odpadów z sektora komunalnego unieszkodliwianych przez składowanie Stan wyjściowy 0.370 Mg/M/rok 2,8 kg/M/rok 0,167 Mg/M/rok 80 -95% 4,98%* bd bd bd 95,02% * dotyczy całości wytworzonych odpadów zarówno w gospodarstwach domowych jak i jednostkach gospodarczych, w przypadku gospodarstw domowych procent odzysku jest większy i wynosi około 9% 70 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 Określenie powyższych wskaźników wymaga posiadania odpowiednich informacji pochodzących z monitoringu środowiska. Informacje te powinny być opracowane przez odpowiednie służby. Prowadzone powinny być również badania opinii społecznej dot. jakościowej ocenie udziału społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy stanu środowiska, a także ocenie odbioru przez społeczeństwo efektów Planu przez ilość i jakość interwencji zgłaszanych do Burmistrza Miasta. 10. STRESZCZENIE PGO W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM. „Plan gospodarki odpadami dla gminy Miasto Łańcut na lata 2004 - 2015” jest bezpośrednim efektem realizacji zapisów zawartych w następujących aktach prawnych: - Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. Nr 62. poz. 627 z późn. zm.). - Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001r. Dz.U. Nr 62.poz. 628 z późn. zm.). - Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001r. (Dz.U. Nr 63.poz. 638 z późn. zm.). - Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U. Nr 63.poz. 639 z późn. zm.). - Ustawa o wprowadzeniu ustaw; - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach z 2001r., oraz o zmianie niektórych ustaw z dnia 27 lipca 2001r. (Dz. U. Nr 100. 1085 z późn. zm.). - Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13 września 1996r. (Dz. U. Nr 132.poz 622 z późn. zm.). - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112. poz.1206). zgodnie z; - rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66. poz.620). 71 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 Dokumentem nadrzędnym dla Gminnego Planu Gospodarki Odpadami jest Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Łańcuckiego. Podstawą jego wykonania były również ustalenia zawarte w Planie Krajowym Gospodarki Odpadami, oraz w Planie Gospodarki Odpadami Dla Województwa Podkarpackiego. Wynika to z faktu, że plany gospodarki niższego szczebla muszą zawierać ustalenia wynikające z planów szczebla wyższego. Dla potrzeb konstrukcyjnych Planu dokonano podziału odpadów na trzy zasadnicze grupy: - odpady powstające w sektorze komunalnym - odpady powstające w sektorze gospodarczym, - odpady niebezpieczne. Plan zawiera następujące podstawowe bloki tematyczne: 1. Wstęp 2. Podstawowe informacje charakteryzujące obszar, dla którego sporządzany jest plan gospodarki odpadami 3. Analiza aktualnego stanu gospodarki odpadami 4. Prognoza zmian 5. Założone cele i przyjęty system gospodarki odpadami 6. Zadania strategiczne obejmujące okres co najmniej 8 lat wraz 7. z zasadami finansowania GPGO 8. Harmonogram realizacji przedsięwzięć obejmujący okres 4 lat 9. Wnioski z analizy oddziaływania projektu planu na środowisko 10. Sposób monitoringu i oceny wdrażania planu (w tym zasady zarządzania systemem 11. Streszczenie w języku niespecjalistycznym 12. Słownik skrótów i określeń użytych w opracowaniu 13. Bibliografia ANALIZA AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI Odpady komunalne Analiza aktualnej sytuacji w gospodarce odpadami w gminie Miasto Łańcut pozwala na wysunięcie następujących wniosków: 72 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 Na obszarze miasta, zamieszkałym przez 18,165 tys. osób, zebrano w 2002 roku 3,014 tys. Mg stałych odpadów komunalnych, co daje wskaźnik w przeliczeniu na 1 mieszkańca 0,167 Mg/rok), Z terenu miasta wywieziono 95,02% ogólnej ilości odpadów komunalnych wytworzonych przez mieszkańców, W roku 2002 w mieście zebrano 274,38 Mg surowców wtórnych, co stanowiło 9,10% masy zebranych odpadów od mieszkańców (ze strumienia odpadów komunalnych), Zbiórka odpadów na obszarze miasta prowadzona jest w przeważającej mierze systemem „u źródła” /w workach foliowych/. Stosowane są do zbierania odpadów często duże pojemnościowo kontenery (KP-7) rozmieszczone w dogodnych do ich odbioru miejscach, oraz pojemniki zbiorcze o mniejszej pojemności, rozmieszczone w różnych punktach miasta. W gminie Miasto Łańcut wskaźnik zorganizowanej zbiórki odpadów komunalnych obejmujący od 85% do 90% mieszkańców należy uznać generalnie za wysoki, należy jednak dążyć do objęcia systemem 100% mieszkańców. Część nie odbieranych odpadów trafia do środowiska w sposób niekontrolowany (spalanie, deponowanie na tzw. dzikich wysypiskach) powodując jego zanieczyszczenie. Odpady mające właściwości energetyczne (drewno, papier, tworzywa sztuczne) są spalane, co w przypadku tworzyw sztucznych należy uznać za zjawisko bardzo niebezpieczne dla środowiska (m.in. emisja chloru, dioksyn i furanów). Na obszarze miasta podstawowym sposobem postępowania odpadami jest ich unieszkodliwianie przez składowanie; z zebranymi wywożenie na składowiska zlokalizowane poza terenem miasta (obecnie do miejscowości Młyny – pow. jarosławski), Komunalne osady ściekowe Na terenie Gminy Miasta Łańcut nie ma oczyszczalni ścieków komunalnych. Obecnie Miasto Łańcut obsługiwane jest przez oczyszczalnię ścieków znajdującą się w miejscowości Wola Dalsza, poza granicami gminy. W większości przyjmuje ona jednak ścieki sanitarne pochodzące z terenu miasta Łańcuta, dlatego tez zamieszczono ilości odpadów, jakie są wytwarzane przez te jednostkę. 73 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 Lp. Kod odpadów Rodzaj odpadów Masa wytworzonych odpadów [Mg] 1 190805 2 3 190802 190801 Ustabilizowane komunalne osady ściekowe Zawartość piaskowników Skratki 4338 88 34,4 Odpady powstające w sektorze gospodarczym W 2002 roku w gminie Miasto Łańcut wytworzono 16010 Mg odpadów gospodarczych, z czego wykorzystanoco (77,8%), składowano(17,8%), a około 4,4% unieszkodliwiono w sposób inny niż składowanie lub magazynow ano. W niniejszym Planie nie omawiano szerzej problemu gospodarki odpadami gospodarczymi, ponieważ dane, prognozy i harmonogram działań dot. ww. zagadnienia zamieszczony został w PPGO. Odpady niebezpieczne Poza sektorem działalności przemysłowej i usługowej wytwórcami odpadów niebezpiecznych są również gospodarstwa domowe. Odpady niebezpieczne powstające w gospodarstwach domowych kierowane są obecnie ze strumieniem odpadów komunalnych na składowiska. Ilość odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych wytworzonych w gospodarstwach domowych w 2002 roku w na terenie miasta została oszacowana na około 50,4 Mg. Szczególne rodzaje odpadów niebezpiecznych. Odpady zawierające PCB. W wykazie posiadaczy urządzeń zawierających PCB na terenie miasta brak jest podmiotów które posiadają urządzenia zawierające PCB. Odpady zawierające azbest Ze względu na niepełne dane przyjęto szacunkowo ilość odpadów azbestowych w gminie Miasto Łańcut na około 500 Mg. sprecyzowanie ilości odpadów azbestowych wymagałoby Dokładniejsze przeprowadzenia szczegółowej analizy stanu aktualnego. Nie ma to jednak zasadniczego wpływu na zasady i kierunki postępowania z odpadami azbestowymi. Wycofane z eksploatacji pojazdy. 74 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 Obecnie samochody, które są wycofywane z eksploatacji trafiają głównie do tzw. auto-złomów /zajmujących się skupem i demontażem pojazdów/, których działalność prowadzona jest często z naruszeniem podstawowych zasad ochrony środowiska. Obecnie udział samochodów osobowych wycofywanych z eksploatacji kształtuje się na poziomie 1,1 - 1,8 %. W ostatnich latach liczba wycofywanych z eksploatacji samochodów osobowych kształtowała się na terenie powiatu na poziomie około 60 sztuk rocznie. PROGNOZA ZMIAN Odpady komunalne W stosunku do roku 2000 oczekiwać należy wzrostu ilości odpadów w tym sektorze o ok. 21% w roku 2006, 33% w roku 2010 oraz 51% w roku 2014. Osady ściekowe Rzeczywista ilość osadów ściekowych powstająca w kolejnych latach na terenie miasta będzie wynikała z tempa obejmowania siecią kanalizacyjną istniejącej i nowej zabudowy. Odpady gospodarcze Zmiany w ilości i rodzaju wytwarzanych w sektorze gospodarczym odpadów do roku 2015 zależeć będą przede wszystkim od rozwoju poszczególnych gałęzi przemysłu, rzemiosła i usług. Obecna polityka państwa w zakresie ochrony środowiska promuje wdrażanie nowych technologii mało - i bezodpadowych, metod „czystszej produkcji” oraz budowę własnych instalacji służących odzyskowi i unieszkodliwianiu odpadów przez ich wytwórców. W perspektywie kilkunastu lat spowoduje to spadek ilości wytwarzanych odpadów w istniejących zakładach oraz zwiększenie stopnia odzysku odpadów u ich wytwórców. Szacuje się, że do roku 2007 ilość odpadów wytworzonych przez przedsiębiorstwa wzrośnie średnio o około 4 %, do roku 2011 o ok. 12%, natomiast do 2015 o około 16%. 9przyjmuje się wzrost na poziomie około1,5% rocznie 75 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 Odpady niebezpieczne W Planie przyjęto szacunki dotyczące ilości odpadów niebezpiecznych, które mogą powstać do roku 2015. Prognozuje się, że ilość odpadów zawierających azbest będzie się kształtowała na poziomie 160 Mg rocznie. Prognozowana ilość samochodów osobowych wycofanych rocznie z eksploatacji wyniesie od około 60 sztuk /obecnie/ do około 185 sztuk w roku 2015. Zakłada się że będzie malała ilość olejów odpadowych, ponieważ zapotrzebowanie na oleje smarowe świeże będzie się zmniejszało. Przewiduje się, że ich ilość na terenie Miasta Łańcuta zmniejszy się z około 560 Mg w 2004r. do około 480 ton w roku 2015. ZAŁOŻONE CELE GOSPODARKI ODPADAMI Odpady komunalne Cel ogólny długookresowy do roku 2015 to zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów w sektorze komunalnym oraz wdrożenie nowoczesnych systemów ich odzysku i unieszkodliwiania. Cele krótkoterminowe na lata 2004 – 2007 to: Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców miasta, co spowoduje wyeliminowanie niekontrolowanego wprowadzania odpadów do środowiska, Skierowanie w roku 2007 na składowiska do 85% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995), Osiągnięcie do końca roku 2007 zakładanych limitów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych: odzysku w wysokości 50%, recyklingu 25%, Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 78% wytworzonych odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Cele średnio i długoterminowe na lata 2008 – 2015: Skierowanie w roku 2010 na składowiska nie więcej niż 75% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995), Deponowanie w roku 2015 na składowiskach nie więcej niż 50% wszystkich odpadów komunalnych. 76 GMINNY Ze względu na PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 ustawowy obowiązek respektowania ustaleń planu gospodarki odpadami wyższego rzędu, na obszarze miasta proponuje się przyjęcie planu gospodarki odpadami komunalnymi wg WPGO /Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami/ i PPGO /Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami/. System zbiórki opakowaniowych surowców wtórnych oraz system odbioru odpadów niebezpiecznych od mieszkańców będzie uzupełnieniem systemów postępowania z odpadami opakowaniowymi i niebezpiecznymi wynikających z ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001r., oraz ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001r. ZADANIA STRATEGICZNE OBEJMUJĄCE OKRES CO NAJMNIEJ 8 LAT. Wprowadzanie w życie przyjętego Planu Gospodarki Odpadami w sektorze komunalnym wiązać się będzie z koniecznością ponoszenia kosztów niezbędnych do realizacji przedsięwzięć podanych w niniejszym opracowaniu. Oprócz kosztów inwestycyjnych oraz kosztów zbierania, transportu i odzysku /unieszkodliwiania/ odpadów, zaproponowano również działania nieinwestycyjne. Wprowadzanie zakładanego w Planie Gospodarki Odpadami systemu segregacji, a także zbiórki odpadów niebezpiecznych, wymagać będzie ponoszenia znacznych kosztów, między innymi na budowę gminnych punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON), czy sortowni. Zakres przewidywanych inwestycji obejmujących nie tylko obiekty infrastruktury, ale także maszyny i urządzenia stanowiące środki trwałe (samochody specjalistyczne, maszyny i urządzenia, pojemniki) powinien być przedmiotem studium wykonalności inwestycji. Celem analizy kosztów jest określenie realności wykonania zamierzonych przedsięwzięć zarówno pod kątem ich sfinansowania, jak i konsekwencji finansowych wdrożenia, a wiec poziomu cen usług niezbędnych do pokrycia kosztów eksploatacji. Podstawowym źródłem przychodów są opłaty za wywóz odpadów i opłaty za ich przyjęcie do składowania bądź unieszkodliwienia. Uzupełniającymi źródłami przychodów są wpływy z tytułu sprzedaży: surowców wtórnych, kompostu. 77 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ OBEJMUJĄCY OKRES 4 LAT Za podstawowe przedsięwzięcia strategiczne w gospodarce odpadami komunalnymi w latach 2004 – 2007 uznano inwestycje związane z budową sortowni i GPZON. SPOSÓB MONITORINGU I OCENY WDRAŻANIA PLANU W celu zapewnienia prawidłowego działania systemu, właściwego przepływu informacji, zbierania i przekazywania danych na potrzeby monitoringu i oceny realizacji zadań zawartych w Planie, a także współpracy z innymi organami samorządowymi, przewiduje się powołanie gminnego koordynatora ds. nadzoru nad wdrażaniem GPGO. Dodatkowo w Planie zamieszczone zostały załączniki: wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, odzysku i transportu, odpadów posiadających stosowne pozwolenia, mapę zawierającą „Koncepcję obszarów obsługi Zakładów Zagospodarowania Odpadów (wyciąg z WPGO dla województwa podkarpackiego) wyciąg z Planu Wojewódzkiego dotyczący koncepcji obsługi terenu Powiatu Łańcuckiego przez ZZO Rzeszów (w tym Miasta Łańcuta) W planie zamieszczone zostały wykresy i tabele obrazujące ilość powstających odpadów w poszczególnych grupach obecnie (ostanie dane z 2002r. i 2003r.) i prognozę ilości odpadów wytwarzanych do 2014r. Sposób ograniczenia ilości powstających odpadów zależał będzie od rozwoju gospodarczego regionu (progresja lub regres), wyliczenia oparto na wskaźnikach założonych w Planach wyższego szczebla. Dotyczy to zarówno prognozowanej ilości wytwarzanych odpadów w poszczególnych grupach, jak też zagospodarowania odpadów (w tym zwiększenia strumienia odpadów poddawanych procesom recyklingu i odzysku). Dla Powiatu Łańcuckiego nie przewiduje się budowy oddzielnego Zakładu Zagospodarowania Odpadów, dlatego Miasto Łańcut będzie musiało korzystać z ZZO zlokalizowanych w innych powiatach. Planowana jest natomiast lokalizacja GPZON (gminny punkt zbiórki odpadów niebezpiecznych). Nasilone powinny zostać działania edukacyjne, a także dalej rozwijany system selektywnej zbiórki odpadów po to, aby założone cele mogły zostać osiągnięte. Docelowo (do roku 2014) odbiorem odpadów komunalnych mają zostać objęci praktycznie wszyscy mieszkańcu gminy, co powinno wyeliminować powstawanie tzw. „dzikich wysypisk śmieci” 78 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 Dane wyjściowe i prognozy zawarte w rozdziałach 2 i 3 w niniejszym Planie, a także harmonogram realizacji zamierzeń, będą podstawą oceny realizacji przyjętych w nim założeń w kolejnych latach. 11. Słownik skrótów i określeń użytych w opracowaniu 1. ZZO – Zakład Zagospodarowania Odpadów, 2. KPGO – Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, 3. WPGO – Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami, 4. PCB – polichlorowane bifenyle, polichlorowane trifenyle, monometylo-tetrachlorodifenylometan, monometylo-dichloro-difenylo-metan, monometylo-dibromo- difenylo-metan, oraz mieszaniny zawierające jakąkolwiek z tych substancji w ilości powyżej 0,005% wagowo łącznie, 5. GPZON – gminne punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych, 6. MZWON – miejsca zbiórki wybranych odpadów niebezpiecznych, 7. SPON – stacje przeładunkowe odpadów niebezpiecznych, 8. Odpady – oznaczają każdą substancje, lub przedmiot należąca do jednej z kategorii określonych w załączniku nr 1 do ustawy, z dnia 27 kwietnia 2001 o odpadach, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć, lub do ich pozbycia jest zobowiązany, 9. Odpady niebezpieczne – są to odpady należące do kategorii, lub rodzajów odpadów określonych na liście A załącznika nr 2 do ww. ustawy oraz posiadające co najmniej jedną z właściwości wymienionych w załączniku nr.4, lub należące do określonych na liście B i zawierające którykolwiek ze składników wymienionych załączniku nr 3 oraz posiadające co najmniej jedną z właściwości wymienionych . z załączniku nr.4, 10. Gospodarka odpadami – jest to zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad działaniami i miejscami unieszkodliwiania, 11. Magazynowanie odpadów – czasowe przetrzymywanie, lub gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem, 79 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 12. Odpady komunalne – odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych, pochodzące od innych wytwórców, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów z gospodarstw domowych, 13. Odpady medyczne – odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań w zakresie medycyny, 14. Odpady obojętne – odpady, które nie ulegają istotnym przemianom fizycznym, chemicznym lub biologicznym; są nierozpuszczalne, nie wchodzą w reakcje fizyczne, ani chemiczne, nie powodują zanieczyszczenia środowiska lub zagrożenia dla zdrowia ludzi, nie ulegają biodegradacji i nie wpływają niekorzystnie materię, z którą się kontaktują; ogólna zawartość zanieczyszczeń w tych odpadach oraz zdolność do ich wymywania, a także negatywne oddziaływanie na środowisko odcieku muszą być nieznaczne, a w szczególności nie powinny stanowić zagrożenia dla jakości wód powierzchniowych, podziemnych, gleby i ziemi, 15. Odpady ulegające biodegradacji – odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów, 16. Odpady weterynaryjne – odpady powstające w związku z badaniem, leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług weterynaryjnych, a także w związku z prowadzeniem badań naukowych i doświadczeniach na zwierzętach, 17. Odzysk – wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania, określone w załączniku nr 5 do ustawy, 18. Odzysk energii – termiczne przekształcenie odpadów w celu odzyskania energii. 19. Oleje odpadowe – wszelkie oleje smarowe, lub przemysłowe, które nie nadają się do wykorzystania, do którego były pierwotnie przeznaczone, a w szczególności zużyte oleje z silników spalinowych, oleje przekładniowe, oleje smarowe, oleje do turbin, oleje hydrauliczne, 20. Posiadacz odpadów – każdy kto faktycznie włada odpadami, wytwórca odpadów, inna osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna; domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości, 80 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 21. Recykling – taki odzysk, który polega na powtórnym przetworzeniu substancji, lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling ograniczony, z wyjątkiem odzysku energii, 22. Składowisko odpadów – obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów, 23. Spalarnie odpadów – instalacja, w której zachodzi termiczne przekształcenie odpadów w celu ich unieszkodliwienia, 24. Stosowanie komunalnych osadów ściekowych – rozprowadzanie na powierzchni ziemi, lub wprowadzenie komunalnych osadów ściekowych do gleby, w celu ich wykorzystania, 25. Termiczne przekształcanie odpadów – procesy utleniania odpadów, w tym spalania, zgazowywania, lub rozkładu odpadów, w tym rozkładu pirolitycznego, prowadzone w przeznaczonych do tego celu instalacjach lub urządzeniach na zasadach określonych w przepisach szczegółowych; recykling organiczny nie jest traktowany jako termiczne przekształcanie odpadów. 26. Unieszkodliwianie odpadów – poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych określonych w załączniku nr 6. do ustawy o odpadach, w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska. 27. Wytwórca odpadów – każdy, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów, oraz każdy, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie, lub prowadzi inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu odpadów; wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw, jest również podmiot, który świadczy usługę, chyba ze umowa o świadczenie usług stanowi inaczej. 28. Zbieranie odpadów – każde działanie, w szczególności umieszczanie w pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów, które ma na celu przygotowanie ich do transportu do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania. 81 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 12. BIBLIOGRAFIA. Akty prawne 1. Ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach z dnia 13 września 1996r. (Dz. U. Nr 132 poz. 662 z późniejszymi zmianami), 2. Ustawa Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 (Dz. U. 2001, 62.627 z późniejszymi zmianami), 3. Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001r. (Dz. U, 62.627 z późniejszymi zmianami), 4. Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 (Dz. U.63.639 z późniejszymi zmianami), 5. Ustawa o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw z dnia 27 lipca 2001 (Dz. U. 100.1085 z późniejszymi zmianami), 6. Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 (Dz. U. 63.638 z późniejszymi zmianami), Materiały pomocnicze 1. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami – Warszawa, październik 2002, 2. Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2000 ÷ 2006; Rzeszów, kwiecień 2000r., 3 Program ochrony środowiska oraz Plan gospodarki odpadami dla województwa podkarpackiego. 4 Program ochrony środowiska oraz Plan gospodarki odpadami dla Powiatu Łańcuckiego 5. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podkarpackiego; Rzeszów, sierpień 2002r., 6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami, 82 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 Literatura, poradniki 1. Gospodarka odpadami miejskimi – E.S. Kempa, Arkady, Warszawa 1983, 2. Podstawy gospodarki odpadami – Czesława Rosik–Dulewska, Wydawnictwo Naukowe PAN, Warszawa 2000, 3. „Ochrona środowiska naturalnego” – Zdzisław Chłopek, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności – Warszawa, 2002, 4. Strategia gospodarki odpadami komunalnymi – praca zbiorowa pod redakcją prof. dr hab. inż. Marii Żygadło – Poznań 2002, 5. Podstawy gospodarki stałymi odpadami komunalnymi – Centrum Edukacji Zarządzania Ochroną Środowiska, Warszawa 1999, 6. Poradnik – Powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami – Warszawa 2003, 7. Kompleksowy program gospodarki odpadami niebezpiecznymi w regionie Polski południowej – Instytut Gospodarki Odpadami, Katowice, 8. Stan środowiska w województwie podkarpackim – WIOŚ w Rzeszowie, Rzeszów,2001,2002 9. Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski – Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 10. Gospodarka odpadami w województwie podkarpackim – WIOŚ w Rzeszowie, Rzeszów 2001, Wykorzystane zostały również informacje zawarte w czasopismach branżowych i publikacje internetowe. 83 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 13. ZAŁĄCZNIKI Załącznik Nr 1 Podmioty prowadzące działalność w zakresie zbierania, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów. Działalność polegającą na usuwaniu, odzysku i transporcie odpadów komunalnych do miejsc ich unieszkodliwienia prowadzi w mieście Łańcucie, Miejski Zakład Usług Komunalnych w Łańcucie, „EKOM” Jarosław oraz „TRANS FORMERS” – Przemyśl – Zakład Gospodarki Komunalnej Krzeszów. Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania i transportu, odpadów posiadających pozwolenie wydane przez Starostę Łańcuckiego L.p. Nazwa podmiotu Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie : Zbierania 1. 2. 3. 4. 5. Transportu Odzysku Unieszkodliwiania Usługi Transportowe, Wykopy Ziemne i Handel Piaskiem decyzja z dnia 03.06.2002r. znak: Agata Wrona - Cyran, Wysoka OŚ-II-7647-21/2002 24c, 37-100 Łańcut „AUTO-MAX” R. Dębicki, decyzja z dnia P. Karp, J. Woźny, ul. 25.03.2002r. znak: OŚ3-go Maja 2 , 37-100 Łańcut II-7647-12/2002 Obwoźny Skup Metali Nieżelaznych Aleksander decyzja z dnia 27.05.2002r. znak: Kaszyca, OŚ-II-7647-5/2002 37-122 Albigowa 557 Firma Produkcyjno-Usługowodecyzja z dnia Handlowa „RAKPOL” w 04.03.2002r. znak: OŚRakszawie, II-7647-1/2002 37-111 Rakszawa 118/3 Firma Handlowo-Usługowa „DEX ” S.C. Krzysztof i Ryszard decyzja z dnia 19.09.2002r. znak: Decowski, Dąbrówki 422, 37OŚ-II-7647-36/2002 100 Łańcut 84 GMINNY 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 Firma Handlowa WTÓRdecyzja z dnia 14.11.2002r. METAL Stanisława Stępień, OŚ-II-7647-41/2002 ul. Grunwaldzka 35, 37-100 Łańcut TRANSPETROL Spółka Jawna decyzja z dnia 25.02.2002r. Elżbieta i Robert Szpytma, OŚ-II-7647-4/2003 37-120 Markowa 133 a PPHU „GRAMA” decyzja z dnia 24.04.2003r. Piotr Grabowski, OŚ-II-7647-8/2003 37-100 Łańcut. Os. Gen. Maczka 17/5 P.P.U.H. „ KAFLO-PIEC ” decyzja z dnia Wyrób i Sprzedaż Kafli, 19.05.2003r. znak: OŚSkup Złomu Kolorowego II-7647-13/2003 Dawid Kowal, ul. Podzwierzyniec 21, 37-100 Łańcut Zakład Gospodarki Komunalnej decyzja z dnia w Markowej, 02.06.2003r. znak: OŚ37-120 Markowa II-7647-16/2003 Wielobranżowy Zakład Usługowo-Produkcyjny decyzja z dnia 23.05.2003r. Zbigniew Michno, OŚ-II-7647- 17/2003 ul. Batalionów Chłopskich 33, 37-100 Łańcut Przedsiębiorstwo HandlowoUsługowe Wojciech Dubiel, decyzja z dnia 17.07.2003r. ul. Kraszewskiego 185, OS-II-7647-22/2003 37-100 Łańcut Handel Artykułami decyzja z dnia 20.08.2003r. Przemysłowymi i Usługi OŚ-II-7647-29/2003 Transportowe Halina Dubiel, ul. Kraszewskiego 185, 37-100 Łańcut Spółdzielnia Kółek Rolniczych, ujęta w rejestrze ul. Mickiewicza 3 a, posiadaczy odpadów 37-110 Żołynia zwolnionych z obowiązku uzyskiwania zezwoleń na zbieranie odpadówzarejestrowano pod poz. OŚ-II-7648-1/2002 znak: znak: znak: znak: znak: znak: 85 GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2004 - 2015 WYCIĄG Z PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO 86 GMINNY PLAN GOSPODARKI NA LATA ODPADAMI 2004 - 2015 WYCIĄG Z PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO 87 GMINNY PLAN GOSPODARKI NA LATA ODPADAMI 2004 - 2015 88 GMINNY PLAN GOSPODARKI NA LATA ODPADAMI 2004 - 2015 89