Produkt turystyczny, integracja operatorów i atrakcji turystycznych w

Produkt turystyczny, integracja
operatorów i atrakcji turystycznych
w produkt turystyczny
Michał Basiński
Hrubieszów, 17 grudnia 2013 r.
1. Produkt turystyczny – podstawowe definicje.
2. Rola samorządów i jednostek podległych
w kształtowaniu produktów turystycznych.
3. Współpraca partnerska w kształtowaniu
i zarządzaniu produktami turystycznymi.
Produkt turystyczny
Według J. Kaczmarka, A. Stasiak i B. Włodarczyka to „zbiór
użyteczności związanych z podróżami turystycznymi, czyli dostępne
na rynku dobra i usługi turystyczne umożliwiające ich planowanie,
odbywanie, przeżywanie oraz gromadzenie doświadczeń z nimi
związanych”.
Produkt turystyczny
sensu stricte – wszystko to, co turyści kupują oddzielnie lub w
formie pewnego zestawu (pakietu) usług:
- dobra i usługi, dla których czynnikiem popytotwórczym jest
wyłącznie turystyka, np. przejazdy, noclegi, usługi przewodnickie,
- dobra i usługi, których zakup występuje w związku z
uprawianiem turystyki, ale które stanowią pewną substytucję w
innych okresach, np. obuwie, ubiór,
- dobra i usługi, które zaspokajają te same potrzeby zarówno
turystów, jak i osób niebędących turystami, np. ochrona zdrowia,
łączność,
sensu largo – kompozycja tego, co turyści robią oraz walorów
urządzeń i usług, z których w tym celu korzystają.
Ze względu na różnorodność użyteczności można dokonać
wydzielenia kilku rodzajów produktów turystycznych:
RZECZ – jest to wyłącznie dobro materialne, które może
funkcjonować samodzielnie lub, zazwyczaj, jest tylko dodatkiem do
innych produktów, np. przewodniki i mapy turystyczne, pamiątki,
sprzęt turystyczny itd...
USŁUGA – obejmuje pojedynczą usługę turystyczną, np. hotelarską,
gastronomiczną, transportową
WYDARZENIE – może istnieć samodzielnie lub być częścią składową
produktu turystycznego – impreza lub produktu turystycznego –
miejsca, charakteryzuje się dużą spójnością tematyczną,
organizacyjną oraz konkretnym umiejscowieniem
w czasie i przestrzeni.
IMPREZA – składa się z zestawu kilku usług i dóbr materialnych
(rzeczy), oferowanych przez organizatorów turystyki
(touroperatorów i agentów), można utożsamiać go z pojęciami:
pakiet turystyczny, impreza all inclusive.
OBIEKT – to występowanie jednej głównej atrakcji (usługi)
i dodatkowo kilku usług towarzyszących, skupionych w jednym
miejscu (obiekcie), mający z punktu widzenia kartograficznego
charakter punktowy, np. muzeum, zabytek, hala widowiskowosportowa, hotel, jaskinia itp.
SZLAK – składa się z wielu miejsc lub obiektów związanych
z pewną nadrzędną ideą, połączonych ze sobą, wytyczoną,
zwykle oznakowaną trasą (np. pieszą, wodną lub samochodową)
oraz z różnorodnej infrastruktury turystycznej zlokalizowanej
wzdłuż szlaku.
OBSZAR – zdeterminowany geograficznie (np. region, powiat,
miejscowość, park narodowy), stanowi wewnętrznie złożony
zbiór elementów wyróżnionych ze względu na swoją konkretną
lokalizację w przestrzeni, charakteryzującą się walorami
turystycznymi.
Cechy wyróżniające produkt turystyczny – OBSZAR, to przede
wszystkim:
- synergiczność – zintegrowane działania wielu podmiotów
kreujących produkt zmniejszają koszty jego przygotowania
i promocji,
- silnie uzależnienie od trudnych do przewidzenia czynników
społecznych, gospodarczych i politycznych,
- nie posiadanie jednej ceny i jednego standardu,
- konsumpcja może być rozłożona w czasie – odwiedzanie danego
miejsce w różnych okresach, przy różnych okazjach.
W strukturze produktu turystycznego typu obszar
wyróżnia się przede wszystkim:
Dobra i urządzenia turystyczne:
- dobra podstawowe – walory turystyczne (naturalne i kulturowe),
- dobra komplementarne – infrastruktura turystyczna
(baza noclegowa, baza gastronomiczna, sieć transportowa, środki
transportu, baza towarzysząca).
Usługi turystyczne:
- usługi podstawowe – transportowe, noclegowe, gastronomiczne,
- usługi komplementarne – przewodnickie, wypożyczanie sprzętu,
kulturalne, rozrywkowe.
Rola samorządów i jednostek podległych
w kształtowaniu produktów turystycznych.
Podstawowe akty prawne regulujące działalność
samorządów lokalnych w dziedzinie turystyki:
- ustawy o samorządzie wojewódzkim, powiatowym i gminnym
- ustawa o usługach turystycznych
- statuty samorządów lokalnych
- strategie rozwoju samorządów lokalnych
- strategie i koncepcje rozwoju turystki, promocji, produktów
turystycznych samorządów lokalnych
Zadania województwa z dziedziny turystyki można
podzielić na dwie grupy - promocję i administrowanie.
Promocja ma zachęcić turystów do odwiedzania danego regionu.
Żeby to zrobić, urzędnicy:
●
●
●
●
●
●
organizują i uczestniczą w targach turystycznych,
wydają materiały promocyjne (mapy, przewodniki, foldery),
zapraszają na wizyty studyjne dziennikarzy i touroperatorów,
tworzą produkty turystyczne oparte na lokalnych zasobach,
uruchamiają portale turystyczne,
reklamują region na billbordach, citylightach itp.
Województwo Lubelskie
Marka regionu
Lubelskie Smakuj życie
Region jako produkt
turystyczny typu obszar
Portfel marki - WYDARZENIA
Carnaval Sztukmistrzów w Lublinie
Jarmark Jagielloński w Lublinie
Inne Brzmienia w Lublinie
Festiwal Dwa Brzegi w Kazimierzu
Gryczaki w Janowie Lubelskim
Festiwal Trzech Kultur we Włodawie
Smaki Lubelszczyzny w Lublinie
Portfel marki - OBSZARY
Polesie
Roztocze
Gotania
Kraina Lessowych Wąwozów
Lasy Janowskie
Kameralne Pojezierze
Dolina Rumianku
Portfel marki – Zasoby turystyczne (atrakcje)
Podziemia kredowe w Chełmie
Muzeum w Kozłówce
Kaplica Św. Trójcy
Zamość – Stare Miasta i Twierdza
Kazimierz Dolny
Trasy rowerowe
Jezioro Białe
Roztoczański Park Narodowy
Lubelskie – Smakuj życie – targi turystyczne
Lubelskie – Smakuj życie – Centrum Promocji
Województwa Lubelskiego
Lubelskie – Smakuj życie - wydawnictwa
Administrując turystyką samorząd wojewódzki:
nadaje uprawnienia pilotom wycieczek i przewodnikom
turystycznym – deregulacja od 1 stycznia 2014 roku,
●
kategoryzuje obiekty turystyczne (hotele, motele, pensjonaty,
kempingi, domy wycieczkowe i schroniska młodzieżowe);
●
prowadzi rejestr działalności regulowanej dla organizatorów
i pośredników turystycznych, w tym przechowuje oryginały
umowy ubezpieczenia na rzecz klientów.
●
Ustawa o usługach turystycznych nie nakłada na samorząd
powiatowy zadań o charakterze typowo turystycznym.
Zadania powiatów związane z turystyką dotyczą zadań z zakresu
kultury, ochrony zabytków, ochrony środowiska, promocji
powiatu.
Turystyka w ustawie o samorządzie gminnym z dnia
8 marca 1990 r. Dz. U. z 13 grudnia 2001
Nr 142 poz. 1591
Art. 7 Zagospodarowanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy
do zadań własnych gminy.
W szczególności zadania własne obejmują sprawy:
(…)
10) kultury fizycznej i turystyki, w tym trenów rekreacyjnych i
urządzeń sportowych
Rola samorządów gminnych wg. ustawy o usługach
turystycznych.
Do zadań gmin z zakresu turystyki należą :
- prowadzenie ewidencji obiektów, w których świadczone są
usługi hotelarskie,
- prawo kontrolowania obiektów hotelarskich i innych obiektów,
w których świadczone są usługi hotelarskie,
- zawiadamianie organów prowadzących ewidencję obiektów
hotelarskich o stwierdzonych w czasie kontroli uchybieniach,
- wydawanie nakazów wstrzymania świadczenia usług do czasu
usunięcia uchybień w obiektach hotelarskich, na polach
biwakowych i w kwaterach prywatnych.
Turystyka w statutach samorządów lokalnych
Statuty osadzają zadania z zakresu turystyki w odpowiednich
wydziałach, departamentach i innych urzędowych strukturach.
Określają także hierarchię tych jednostek i ich podległość
względem innych organów samorządu.
Dwukierunkowe rozumienie zapisów dotyczących
turystyki w ustawach samorządowych
1. Potrzeby społeczne mieszkańców wspólnoty
Tworzenie warunków do uprawiania turystyki, w tym:
- tereny rekreacyjne
- urządzenia sportowe
Dwukierunkowe rozumienie zapisów dotyczących
turystyki w ustawach samorządowych
2. Tworzenie warunków dla mieszkańców jako inwestorów
w branży turystycznej, w tym:
- Warunki dla powstawania obiektów hotelarskich
i agroturystycznych
- formy wspierania aktywności gospodarczej
- informacja turystyczna (IT)
- promocja w kraju i zagranicą (ROT-y i LOT-y)
Funkcje samorządu terytorialnego w optymalnym,
zgodnym z zasadami zrównoważonego rozwoju
kształtowaniu turystyki
- intergacyjna
- stymulacyjna
- promocyjna
- koordynacyjna
- kontrolna
Zadania dla lokalnych władz samorządowych
- przygotowanie i przyjęcie proturystycznego planu
zagospodarowania
- zapisy dotyczące turystyki w strategii rozwoju
gospodarczego regionu;
- strategia (program) rozwoju turystyki w regionie;
- strategia (program) promocji atrakcji turystycznych regionu;
- odpowiednie zapisy w budżetach samorządów;
- pozyskiwanie środków zewnętrznych na rozwój turystyki;
- pozyskiwanie inwestorów dla turystyki;
- tworzenie klimatu dla inwestorów i przyjezdnych;
- zwiększanie poczucia bezpieczeństwa;
Zadania dla lokalnych władz samorządowych cd.
- prowadzenie promocji wizerunkowej regionu;
- finansowanie statystycznych badań w turystyce (ilościowe
i jakościowe);
- rozwój infrastruktury turystycznej, transportowej
i paraturystycznej;
- wspieranie tworzenia organizacji pozarządowych;
- wspieranie inicjatyw i przedsięwzięć przedsiębiorców
turystycznych (PPP);
- organizowanie projektów „miękkich” (szkolenia, konsultacje
społeczne itp.);
Zadania dla lokalnych władz samorządowych cd.
- finansowe wsparcie dla systemu informacji turystycznej
w regionie;
- powoływanie LOT-ów;
- monitoring realizacji zapisów strategicznych i programów;
- stworzenie systemu motywacji proturystycznej (nagrody,
konkursy, stypendia);
- przekazywanie zadań merytorycznych w turystyce do organizacji
pozarządowych;
- dbanie o środowisko, kulturę, sport, folklor itd.
Współpraca partnerska w kształtowaniu
i zarządzaniu produktami turystycznymi.
Współpraca partnerska w kształtowaniu i zarządzaniu produktem
turystycznym to zgodne działanie podmiotów takich jak
samorządy lokalne, instytucje rządowe i samorządowe,
organizacje pozarządowe, grupy nieformalne, przedsiębiorcy,
eksperci itd., które ma na celu stworzenie produktu
turystycznego i właściwe nim zarządzanie.
Zalety współpracy partnerskiej
- odciążenie administracji samorządowej
- lepsze kompetencje partnerów w konkretnych dziedzinach
- szersze zaplecze rzeczowe i osobowe
- elastyczność działania partnerów
- większe zaangażowanie społeczne i integracja środowisk
- lepsza kontrola nad podejmowanymi działaniami i ich
rezultatami
Podmioty współpracy partnerskiej
-samorząd wojewódzki, powiatowy, gminny
-szkoły rożnych szczebli, szkoły wyższe, instytuty naukowe,
instutycje kultury
-urzędy wojewódzkie, konserwator zabytków, dyrekcje ochrony
środowiska, nadleśnictwa, zarząd parków krajobrazowych,
policja, straż pożarna, straż graniczna, parafie i związki
wyznaniowe itd.
-stowarzyszenia regionalne, stowarzyszenia agroturystyczne,
kluby sportowe, regionalne i lokalne organizacje turystyczne,
lokalne grupy działania, koła gospodyń wiejskich, OSP itd.
-przedsiębiorcy, cechy rzemieślnicze, instytucje otoczenia
biznesu, klastry, izby przemysłowe itd
-media, grupy nieformalne,
Formy funkcjonowania partnerstw
Formalne – posiadające osobowość prawną
np.: LOTy, LGD, związki i stowarzyszenia samorządowe,
klastry branżowe
Nieformalne – nie posiadające osobowości prawnej
Finansowe i niefinansowe
Partnerstwo koordynujące - dłogofalowa współpraca, lider
instytucjonalny nie musi się angażować we wszystkie działania
partnerów, najczęsiej ma formę zinstytualizowaną
Partnerstwo wykonawcze – powoływane do wykonania
konkretnego projektu, krótkookresowego, partnerstwa w
realizacji projektów unijnych
Przykład współpracy partnerskiej
Roztocze – Witalność z natury
Marka regionu turystycznego
Lokalna Organizacja Turystyczna Roztocze
Partnerzy:
samorządy, przedsiębiorcy,
IOB – Agencja Rozwoju Roztocza,
LGD Roztocze Tomaszowskie,
LGD Serce Roztocza,
Roztoczańskie Stowarzyszenie Agroturystyczne
Dziękuję za uwagę
Michał Basiński
LOT Roztocze
[email protected]