Bałkany - Polska Fundacja im. Roberta Schumana

Seminaria europejskie
11. seminarium
koordynator: Joanna Różycka-Thiriet
25 marca 2014 r.
[email protected]
Temat: Czy proces integracji europejskiej zmienił
Bałkany Zachodnie?
Goście:
 Marta Szpala, Ośrodek Studiów Wschodnich
 Draginja Nadaždin, dyrektor Amnesty International w Polsce
SŁOWNICZEK PRZETRWANIA
Bałkany Zachodnie – cześć Półwyspu
Bałkańskiego obejmująca następujące państwa:
Chorwację, Czarnogórę, Macedonię (z powodu
konfliktu z Grecją wokół nazwy tego kraju używa
się też innej nazwy - Była Jugosłowiańska
Republika Macedonii), Serbię, Albanię, Bośnię i
Hercegowinę oraz Kosowo.
Bałkany Zachodnie a UE – stosunki każdego z
krajów Bałkanów Zachodnich z Unią Europejską
są na innym etapie. Chorwacja jest najmłodzym
państwem członkowskim UE (od 2013 roku). W
2015 ma wejść do strefy Schengen. Niepodległa
od 2006 roku Czarngóra rozpoczęła w 2012 roku
negocjacje dotyczące akcesji do UE. Serbia
rozpoczęła te negocjacje w styczniu 2014.
Macedonia ma status państwa kandydującego od
2005 roku, lecz negocjacje jeszcze się nie
rozpoczęły. Albania oraz Bośnia i Hercegowina są od 2003 roku potencjalnymi kandydatami.
Potencjalnym kandydatem jest też niepodległe od 2008 roku Kosowo. Jego sytuację komplikuje
fakt, że niektóre kraje UE tej niepodległości nie uznały (m.in. Hiszpania, Grecja, Słowacja,
Rumunia).
Jugosławia – państwo istniejące od 1918 do 2003 roku w różnych wcieleniach (królestwo,
republika). W epoce komunizmu Jugosławią rządził Josip Broz Tito (lata 1945-1980). Jego śmierć
w 1980 roku rozpoczęła powolny rozpad państwa. Wywołał go kryzys polityczny, gospodarczy i
napięcia między zamieszkującymi kraj narodami. Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosławii
(bo tak brzmiała pełna nazwa komunistycznej Jugosławii) składała się z socjalistycznych republik
Bośni i Hercegowiny, Chorwacji, Czarnogóry, Macedonii, Serbii oraz Słowenii.
Partnerami seminariów są Polska Fundacja im. Roberta Schumana oraz Fundacja Konrada
Adenauera. Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Działania Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską ze środków
programu Europa dla Obywateli.
Porozumienie z Dayton – układ kończący wojnę w
Bośni po rozpadzie Jugosławii w latach 1992-95.
Nazwę zawdzięcza miejscowości w Ohio, w USA,
gdzie porozumienie zawarto w 1995 roku. Konflikt
zbrojny na terenie Jugosławii rozpoczął się po
jednostronnym ogłoszeniu niepodległości przez
Chorwację, Słowenię i Macedonię (w 1991 roku), a
1992 także przez Bośnię i Hercegowinę. To właśnie
w tej ostatniej wojna była najdłuższa i najkrwawsza
(3,5-letnie oblężenie Sarajewa, masakra w
Srebrenicy itd.). Na mocy porozumienia ustalono
nowy porządek w Bośni i Hercegowinie, która jest od
tej pory federacją. Składa się z Federacji
Muzułmańsko-Chorwackiej i Republiki Serbskiej.
Państwem kieruje 3-osobowy organ, którego skład
uwzględnia zamieszkujące państwo narodowości (1
Boszniak, 1 Chorwat i 1 Serb).
PORTRETY MNIEJ ZNANYCH MĘŻCZYZN I KOBIET
16 marca w Serbii odbyły się przedterminowe wybory parlamentarne,
które zdecydowanie wygrała Serbska Partia Postępowa (SNS)
Aleksandra Vučicia (który skądinąd do nich doprowadził). SNS
zdobyła 158 mandatów na 250 miejsc parlamencie. Vučić ma więc
wszelkie szanse na zostanie nowym premierem Serbii. Ur. w 1970 roku
Vučić, z wykształcenia prawnik, był od lipca 2012 roku wicepremierem
w rządzie Ivicy Dačicia (SNS była w koalicji rządowej z socjalistami).
Początki jego kariery politycznej wiążą się jednak ze skrajnie
nacjonalistyczną Serbską Partią Radykalną, do której wstąpił w 1993
roku. Z jej ramienia był deputowanym w Zgromadzeniu Narodowym. W
latach 90-tych wzywał, aby za każdego Serba zabijać 100
muzułmanów. Później w latach 1998-2000 jako minister informacji za rządów Slobodana
Miloševicia wprowadził kary dla dziennikarzy krytykujących władze. Jeszcze później namawiał do
chronienia ściganego przez Trybunał w Hadze Ratko Mladicia oskarżanego o zbrodnie podczas
wojny w Bośni. W 2008 roku w Partii Radykalnej doszło do rozłamu. Tak powstała Serbska Partia
Postępowa, do której Vučić przeszedł i którą kieruje od 2012 roku. To ugrupowanie reprezentuje
już jednak zupełnie inną linię polityczną, bo konserwatywną i proeuropejską. Zaś sam Aleksandar
Vučić, który przyczynił się do zbliżenia Serbii do Unii Europejskiej oraz zbliżenia Serbii i Kosowa,
przyznaje się do błędów przeszłości i domaga się prawa do zmiany poglądów. Niektórzy jednak
wątpią, czy tak radykalna zmiana przekonań jest szczera.
INTERNET – CO W TRAWIE PISZCZY
http://ec.europa.eu/enlargement - strona Komisji Europejskiej poświęcona rozszerzeniu UE. Można
na niej znaleźć szczegóły dotyczące relacji Unii z poszczególnymi krajami kandydującymi i
potencjalnymi kandydatami, w tym raporty o czynionych przez poszczególne państwa postępach.
Można się tu także dowiedzieć więcej o rozmaitej pomocy przedakcesyjnej. Dla początkujących są
również podstawowe informacje: kryteria członkostwa w Unii, procedura wchodzenia do UE,
historia kolejnych rozszerzeń. Strona dostępna niestety wyłącznie po angielsku, francusku i
niemiecku.
Partnerami seminariów są Polska Fundacja im. Roberta Schumana oraz Fundacja Konrada
Adenauera. Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Działania Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską ze środków
programu Europa dla Obywateli.