Epidemiologia upośledzenia umysłowego. Wskaźniki i
Transkrypt
Epidemiologia upośledzenia umysłowego. Wskaźniki i
Epidemiologia upośledzenia umysłowego. Opracowała: Monika Haligowska Epidemiologia upośledzenia umysłowego. Wskaźniki i ich rodzaje uwzględnione w badaniach epidemiologicznych. Dane epidemiologiczne a planowanie służb na rzecz opieki i rewalidacji upośledzonych umysłowo. • Upośledzenie umysłowe z epidemiologicznego punktu widzenia jest najliczniejszą przyczyną niepełnosprawności dzieci i młodzieży. Dotyczy ono 60-70% ogółu niepełnosprawnych osób w Polsce. • Osoby upośledzone umysłowo stanowią od 1 do 3 procent ogólnej populacji. Rozpowszechnienie upośledzenia umysłowego STOPIEŃ UPOŚLEDZENIA WARTOŚĆ ILORAZU INTELIGENCJI (wg Wechslera) WYSTĘPOWANIE W POPULACJI U.U. Lekki 55 - 69 80 % Umiarkowany 40 - 54 12 % Znaczny 25 - 39 7% Głęboki 0 - 24 mniej niż 1 % Epidemiologia upośledzenia umysłowego jest dziedziną wiedzy , która zajmuje się badaniem rozpowszechnienia w populacji różnego rodzaju zaburzeń i czynników, które decydują o tym rozpowszechnieniu. Posługuje się 2 wskaźnikami : 1) Zapadalność – określa liczbę nowych przypadków danego zaburzenia występujących w populacjach w ciągu roku. 2) Rozpowszechnienie – określa liczbę wszystkich przypadków danego zjawiska występujących w określonej jednostce czasu bądź w danym momencie. • Wszystkie wskaźniki wyraża się w stosunku do liczby populacji np. na 1 tysiąc mieszkańców. • Najczęściej stosowany wskaźnik w odniesieniu do upośledzenia umysłowego, to wskaźnik rozpowszechnienia. • Wskaźniki epidemiologiczne upośledzenia umysłowego zależą od bardzo wielu czynników, m.in. od przyjętej definicji upośledzenia. • Innym źródłem zmienności w badaniach epidemiologicznych jest różnica stosowanych metod. • Wskaźnik rozpowszechnienia zależy od czynników natury biologicznej i społecznej. Czynniki biologiczne : - stan zaspokojenia potrzeb biologicznych człowieka; • im lepszy stan zaspokojenia potrzeb biologicznych, tym mniej zaburzeń. Czynniki społeczne: - problem tolerancji społecznej w stosunku do upośledzenia umysłowego jako zjawiska i osób dotkniętych tym z zjawiskiem. • Na przykładzie osób z upośledzeniem w stopniu lekkim. Zapadalność nie zależy od płci. W szkołach masowych: - chłopcy -51,7%, - dziewczynki-48,3%, na poziomie urodzeń jest lekka przewaga chłopców, ale potem to się wyrównuje. W szkołach specjalnych: - chłopców – 62,9%, - dziewczynek 37,1 %. ogromne zróżnicowanie. • Na poziomie zapadalności nie ma różnic, ale w rozpowszechnieniu są. PARADOKS DOTYCZĄCY UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO Polega on na tym, że w większości społeczeństw wskaźnik rozpowszechnienia upośledzenia umysłowego dzieci w wieku obowiązku szkolnego wynosi 2-3%, jeśli natomiast badać ten wskaźnik w całej populacji, uzyskuje się wynik około 1%. Ta rozbieżność wskaźników związana jest z faktem, że większość lekko upośledzonych umysłowo, którzy w szkole mają trudności z opanowaniem programu normalnego i mogą wymagać szkolenia specjalnego, po osiągnięciu dojrzałości mogą funkcjonować na poziomie pogranicza upośledzenia w stopniu lekkim i normy i „wtapiać się” w populację generalną. (Kostrzewski, Wald, 1981; Gustavsson, 1997; Kościelska, 2000; Wyczesany 2002) LITERATURA: A. Gustavsson (red.) (1997). Upośledzenie w społecznym zwierciadle. Warszawa Wyd. Żak. J. Kostrzewski, I. Wald (1981). Podstawowe wiadomości o upośledzeniu umysłowym w: K. Kirejczyk (red.). Upośledzenie umysłowe. Pedagogika. Warszawa PWN. M. Kościelska (2000). Oblicza upośledzenia. Warszawa PWN. J. Wyczesany ( 2002). Pedagogika upośledzonych umysłowo. Wybrane zagadnienia. Kraków Impuls.