tablica 2 - zespół szkół w celestynowie

Ścieżka
dydaktyczna:
2
CELESTYNOWSKIM SZLAKIEM POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO
CICHOCIEMNI: ELITA ARMII KRAJOWEJ
P R Z Y STANEK 2
Długość trasy: około 3,3 km + około 1 km powrót do początku szlaku
OPIS PRZEBIEGU SZLAKU oraz ROZMIESZCZENIA PRZYSTANKÓW
Początek szlaku (przystanek 1 i 2) w Zespole Szkół w Celestynowie, ul. Św. Kazimierza 55, skąd
kierujemy się na zachód, w stronę pobliskiego kościoła (przystanek 3 i 4, a po przeciwnej stronie
ulicy - przystanek 5). Od kościoła, nadal na zachód, idąc ulicą Otwocką, docieramy do skrzyżowania z ulicą Szkolną i przedszkola (dawna szkoła podstawowa - przystanek 6).
Dalej ulicą Otwocką, do skrzyżowania z ulicą Radzińską, w którą skręcamy w prawo, (przystanek 7). Ulicą Radzińską, w kierunku północnym, po zagłębieniu się w las - nadal na północ, w pobliżu komina dawnej cegielni, do ulicy Prostej (przystanek 8). Ulicą Prostą w prawo,
w kierunku wschodnim, przez las – Rezerwat Celestynowski Grąd - do przejazdu kolejowego,
za którym pomnik akcji oddziału „Skrytego” (przystanek 9). Od pomnika kierujemy się na
południowy wschód ulicą Obrońców Pokoju, wzdłuż torów kolejowych, do dworca kolejowego
w Celestynowie, przy którym jest pomnik akcji odbicia więźniów (przystanek 10). W tym miejscu można zakończyć wędrówkę lub idąc kładką nad torami i dalej na północny-zachód ulicą
Św. Kazimierza, przez centrum Celestynowa, powraca się do początku szlaku.
Przystanek 1 – Polskie Państwo Podziemne: zaproszenie na szlak.
+
20 m → Przystanek 2 – Cichociemni: elita Armii Krajowej.
+
40 m → Przystanek 3 – Plebania: ośrodek konspiracji w Celestynowie.
+
50 m → Przystanek 4 – Pomnik Niepodległości: Kotwica – znak Polski Walczącej.
+
30 m → Przystanek 5 – Pomnik: upamiętnienie ofiar wojny i okupacji hitlerowskiej.
+ 200 m → Przystanek 6 – Dawna szkoła: ośrodek tajnego nauczania.
+ 270 m → Przystanek 7 – Dwór Radzin: ośrodek konspiracji i miejsce tajnego nauczania.
+ 760 m → Przystanek 8 – Dawna cegielnia: wspomnienie egzekucji z grudnia 1939 r.
+ 660 m → Przystanek 9 – Pomnik akcji oddziału „Skrytego”: dywersja zbrojna.
+ 1290 m → Przystanek 10 – Pomnik: wspomnienie akcji odbicia więźniów
na stacji w Celestynowie.
(Odległości między przystankami zaokrąglone z przybliżeniem około 10 m)
8
ul. Prosta
ul. Prosta
ul. Prosta
ul. Radzińska
Zespół Szkół - ul. Św. Kazimierza 55, Plac kardynała Wyszyńskiego, ul. Otwocka,
ul. Radzińska, ul. Prosta, ul. Obrońców Pokoju, Plac Kotorowicza i Stysły.
+ (kładka nad torami kolejowymi, ul. Św. Kazimierza 55 – Zespół Szkół)
5
7
10
ul. Otwocka
6
ul. Świętego Kazimierza
4
ul. Obrońców Pokoju
SCHEMAT PRZEBIEGU SZLAKU oraz ROZMIESZCZENIA PRZYSTANKÓW
9
3
2
1
Następny przystanek (nr 3) przy drodze do plebanii, w odległości ok. 40 m (→)
(←) Poprzedni przystanek (nr 1) przy ul. Św. Kazimierza, w odległości ok. 20 m
W
czasie II wojny światowej
terminem „cichociemni” określano grupę polskich żołnierzy szkolonych do zadań
specjalnych i przerzucanych drogą
lotniczą do okupowanego kraju najpierw z terenu Wielkiej Brytanii, a potem Włoch. Do służby zgłaszali się
głównie młodzi oficerowie, mocno
umotywowani, o wysokim morale,
wychowani w duchu patriotyzmu.
Profesjonalnie przygotowani w brytyjskich ośrodkach szkoleniowych,
w okupowanym kraju kierowani byli
do zadań wywiadu, dywersji, sabotażu
i partyzantki.
Spośród ponad 2,5 tys. kandydatów szkolenie ukończyło 606 żołnierzy, do skoku spadochronowego do
Polski zakwalifikowano 579, zeskoczyło 316 najlepszych.
Byli elitą Polski Walczącej. Służyli Polsce zgodnie z hasłem „Wywalcz
Jej wolność lub zgiń!”. Są dzisiaj symbolem nieugiętej walki za Ojczyznę, skłonności do osobistej ofiary
i najwyższego poświęcenia. Dumni
i nieugięci, choć często niepozorni –
prawdziwi Spartanie II wojny światowej. Na zawsze pozostaną w Historii.
Cichociemni Spadochroniarze Armii
Krajowej są patronem i wzorem dla
żołnierzy słynnej jednostki Wojsk
Specjalnych Rzeczypospolitej Polskiej „GROM”.
Warszawskim – podpisał akt jego kapitulacji w Ożarowie, 2 X 1944 roku. Odznaczenie: Krzyż Złoty Virtuti Militari.
KAPITAN „PŁUG” (ADAM BORYS)
Skok 1/2 października 1942 roku. Skierowanie do Kedywu KG AK. Uczestnik
akcji odbicia więźniów w Celestynowie.
W Powstaniu Warszawskim dowódca legendarnego batalionu „Parasol”. Ciężko
ranny w czasie walk na Woli. Odznaczenie: Krzyż Srebrny Virtuti Militari.
PORUCZNIK „SKRYTY”
(JÓZEF CZUMA)
Fot. Sztandar Gimnazjum w Celestynowie. Zdjęcie z archiwum CTK.
Z okolicami Celestynowa łączą się losy kilku „cichociemnych”, między innymi:
PUŁKOWNIK „ANTONI”
(KAZIMIERZ IRANEK – OSMECKI)
Skok 13/14 marca 1943 roku, zrzucony nad Celestynowem (!),
lądował „z przygodami” (zawisł ze spadochronem na drzewie)
pod Karpiskami. Skierowanie do dowództwa AK, kierował
II Oddziałem Sztabu KGAK (wywiad). Walczył w Powstaniu
Projekt „Celestynowski Szlak Polskiego Państwa Podziemnego” zrealizowany przez Fundację „Nauka-Sport-Rekreacja”, wspólfinansowany
ze środków Gminy Celestynów w ramach realizacji zadania publicznego pn. kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego.
Tekst tablic: Tomasz Skrzypkowski. Opracowanie graficzne: Sławomir Kasjaniuk, CTK.
Skok 17/18 lutego 1943 roku. Skierowanie do Kedywu Okręgu Warszawskiego
AK. Dowódca oddziału dyspozycyjnego –
„Skryty”, główne zadanie – dywersja kolejowa. Kilka akcji w okolicach Celestynowa. Aresztowany przez gestapo w lipcu
1944 r. Zamordowany podczas przesłuchań. Odznaczenie: Krzyż Srebrny Virtuti
Militari.
(Patron Gimnazjum w Celestynowie).
PORUCZNIK „KRON”
(STANISŁAW KOTOROWICZ)
Skok 1/2 października 1942 roku. Skierowanie do Kedywu KG AK. Wykładowca
w szkole dywersji „Zagajnik”. Poległ w akcji odbicia więźniów w Celestynowie. Odznaczenie: Krzyż Srebrny Virtuti Militari. (Imieniem Kotorowicza nazwano plac
przed dworcem w Celestynowie).
