pobierz plik - RPO WP 2007-2013

i
wytyczne
Projekty dotycz¹ce
infrastruktury transportu
multimodalnego
oraz transportu
publicznego
czerwiec 2009
WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE
Niniejsze wytyczne stanowią podstawę metodologiczną do opracowywania studiów
wykonalności projektów z zakresu transportu multimodalnego, transportu publicznego
zgłaszanych do dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa
Podkarpackiego na lata 2007-2013 (dalej: RPO WP). Dokumentem tym należy się kierować
również przy opracowaniu studium wykonalności dla projektów dotyczących infrastruktury
lotniska Rzeszów – Jasionka
Wytyczne zostały opracowane przez Instytucję Zarządzającą RPO WP, w efekcie realizacji
projektu współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego,
którego wykonawcą był dr inż. Korneliusz Pylak – PSDB Sp. Z o. o.
Podstawę metodologiczną analiz finansowych i ekonomicznych stanowią Wytyczne
w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych,
w tym projektów generujących dochód z dnia 15 stycznia 2009 r., sygnatura MRR/H/
14(2)01/2009, www.funduszeeuropejskie.gov.pl/ (dalej: Wytyczne MRR).
W kwestiach nie uregulowanych w niniejszych wytycznych mają również zastosowanie:

Analiza kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych: Przewodnik. Raport końcowy
2008, Komisja Europejska, DG Polityka Regionalna, Bruksela 2008,

Wytyczne do przygotowania inwestycji w zakresie środowiska współfinansowanych
przez Fundusz Spójności i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w latach 20072013, JASPERS,

Dokument roboczy nr 4, Wytyczne dotyczące metodologii przeprowadzania analizy
kosztów i korzyści, Komisja Europejska, DG Polityka Regionalna, Bruksela 08.2006,

Wytyczne w zakresie zasad dofinansowania z programów operacyjnych podmiotów
realizujących obowiązek świadczenia usług publicznych w transporcie zbiorowym
z
dnia
16
stycznia
2009r.,
sygnatura
MRR/H/22(1)01-2009,
www.funduszeeuropejskie.gov.p

Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla
przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych i regionalnych programów
operacyjnych, MRR, 3.06.2008 r. oraz 05.05.2009r., www.funduszeeuropejskie.gov.pl/

obowiązujące przepisy i zasady rachunkowości,

ogólnie przyjęte metody analiz finansowych i ekonomicznych.
Zastrzega się, iż zakres wymaganych informacji do zawarcia w SW może być dodatkowo
określony w regulaminie danego konkursu.
Wytyczne dotyczą dokumentacji projektów zgłaszanych do dofinansowania w ramach osi
priorytetowej 2 RPO WP. Infrastruktura techniczna, działanie 2.1 Infrastruktura
komunikacyjna, w zakresie określonym w Uszczegółowieniu RPO WP t.j.:
Schemat D – Transport publiczny

roboty budowlane i/lub zakup wyposażenia w zakresie transportu multimodalnego,
w tym centrów logistycznych – projekty o wartości kosztów kwalifikowanych poniżej
20 mln PLN,

roboty budowlane i/lub zakup wyposażenia (w tym zakup taboru) w zakresie transportu
publicznego,

modernizacja taboru transportu publicznego, w tym w zakresie zastosowania
alternatywnych źródeł zasilania.
Schemat F – Infrastruktura lotniska Rzeszów-Jasionka

roboty budowlane i/lub zakup wyposażenia w zakresie portu lotniczego RzeszówJasionka – projekty inne niż realizowane w ramach PO Infrastruktura i Środowisko;
w zakresie portów lotniczych wsparcie ograniczone będzie wyłącznie do portu
lotniczego Rzeszów-Jasionka.
2
Spis treści
1.
Tytuł .................................................................................................................................................................4
2.
Streszczenie.....................................................................................................................................................4
3.
Przyczyny realizacji projektu ............................................................................................................................4
3.1. Opis uwarunkowań społeczno-gospodarczych występujących na obszarze oddziaływania projektu ..........................4
3.2. Identyfikacja problemów beneficjentów projektu ........................................................................................................5
4.
Opis projektu ....................................................................................................................................................5
4.1. Cel projektu, oddziaływania społeczno-gospodarcze, powiązania z innymi projektami...............................................6
4.2. Spójność projektu z celami RPO oraz spójność z dokumentami programowymi/strategicznymi (krajowymi,
regionalnymi, lokalnymi) ............................................................................................................................................7
4.3. Lokalizacja projektu ...................................................................................................................................................7
4.4. Rezultaty projektu ......................................................................................................................................................8
4.5. Przedmiot i produkty projektu ....................................................................................................................................8
5.
Analiza techniczna projektu .............................................................................................................................9
5.1. Opis i ocena wariantów alternatywnych ………………………………………………………………………………..……10
5.2. Specyfikacja działań podejmowanych w ramach promocji projektu ………………………………………………………11
6.
Uwarunkowania formalno-prawne .................................................................................................................. 11
6.1.
6.2.
6.3.
6.4.
7.
Analiza potencjału instytucjonalnego Wnioskodawcy..................................................................................... 14
7.1.
7.2.
7.3.
7.4.
8.
Uwarunkowania wynikające z procedur prawa budowlanego i zagospodarowania przestrzennego ........................ 12
Prawo do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane i/ lub cele projektu ................................................. 12
Zgodność z prawem zamówień publicznych ............................................................................................................ 12
Specyficzne uwarunkowania prawne ....................................................................................................................... 13
Wnioskodawca ........................................................................................................................................................ 14
Partnerzy i opis zasad partnerstwa .......................................................................................................................... 14
Opis podmiotu odpowiedzialnego za eksploatację przedmiotu inwestycji po jej zakończeniu ................................... 15
Doświadczenie w realizacji projektów inwestycyjnych .............................................................................................. 15
Analizy specyficzne dla sektora – analizy ruchowe ........................................................................................ 15
8.1. Projekty transportu publicznego ............................................................................................................................... 16
8.2. Projekty transportu multimodalnego......................................................................................................................... 16
8.3. Projekty transportu lotniczego _ (Infrastruktura lotniska Rzeszów - Jasionka)…………………………………………. 16
9.
Analiza finansowa .......................................................................................................................................... 17
9.1. Harmonogram i nakłady inwestycyjne i odtworzeniowe ........................................................................................... 18
9.2. Źródła finansowania ................................................................................................................................................ 20
9.3. Analiza popytu ......................................................................................................................................................... 20
9.3.1. Projekty transportu publicznego ................................................................................................................. 20
9.3.2. Projekty transportu multimodalnego ........................................................................................................... 21
9.3.3. Projekty transportu lotniczego _ (Infrastruktura lotniska Rzeszów - Jasionka) ……………………………… 21
9.4. Przychody ............................................................................................................................................................... 21
9.5. Koszty operacyjne ................................................................................................................................................... 22
9.6. Analiza wyniku finansowego – wskaźników finansowych ......................................................................................... 22
9.7. Dochody netto generowane przez projekt – obliczanie luki w finansowaniu. ............................................................ 23
9.8. Trwałość finansowa projektu.................................................................................................................................... 25
10. Analiza ekonomiczna ..................................................................................................................................... 26
10.1. Korzyści wynikające z realizacji projektu.................................................................................................................. 27
10.2. Nakłady i koszty społeczno-gospodarcze związane z realizacją projektu ................................................................. 28
10.3. Analiza wskaźników ekonomicznych ....................................................................................................................... 29
10.4. Analiza jakościowa i efektywności kosztowej …………………………………………………………..………………….. 30
11. Analiza oddziaływania na środowisko ............................................................................................................ 30
11.1. Formalno-prawna procedura ooś ............................................................................................................................. 30
11.2. Analiza poszczególnych obszarów oddziaływania inwestycji na środowisko ............................................................ 31
11.3. Analiza oddziaływania projektu na obszary Natura 2000 ......................................................................................... 31
12. Analiza ryzyka i wrażliwości ........................................................................................................................... 32
13. Załącznik: Specyfikacja wskaźników podlegających ocenie merytorycznej ................................................... 34
3
1. Tytuł
Tytuł studium wykonalności powinien być tożsamy z tytułem wniosku o dofinansowanie
(p. A.2 formularza wniosku). Tytuł powinien być możliwie krótki, zwięzły i jednocześnie
oddający charakter projektu oraz umożliwiający odróżnienie od innych projektów danego
Wnioskodawcy.
2. Streszczenie
W rozdziale tym powinien znaleźć się skrótowy przegląd kluczowych informacji o projekcie
dotyczących zasadniczego określenia m. in.:

przedmiotu projektu (czego dotyczy inwestycja / przedsięwzięcie?),

Wnioskodawcy,

celu, w jakim będzie realizowany,

rezultatów i beneficjentów,

produktów,

przewidywanych nakładów inwestycyjnych,

kwoty i poziomu procentowego wnioskowanej dotacji z EFRR.
W streszczeniu należy przedstawić podstawową charakterystykę projektu. W opisie należy
unikać stwierdzeń i zwrotów trudnych do zrozumienia przez osoby bez odpowiedniego
przygotowania technicznego lub ekonomicznego.
3. Przyczyny realizacji projektu
W rozdziale niniejszym należy przedstawić przyczyny podjęcia realizacji projektu oraz
określić problemy, jakie zostaną rozwiązane w wyniku realizacji zaplanowanych działań,
zgodnie z poniższymi punktami.
3.1. Opis uwarunkowań społeczno-gospodarczych występujących na obszarze
oddziaływania projektu
Punkt obejmuje informacje związane ze społeczno-gospodarczym kontekstem i przyczynami
realizacji projektu. W odniesieniu do projektów z zakresu infrastruktury transportu
multimodalnego i publicznego należy między innymi określić:

Jaki obszar objęty jest potencjalnym oddziaływaniem przyszłego projektu? Ile
miejscowości obejmuje? Ilu mieszkańców go zamieszkuje?

podstawowe dane demograficzne,

podstawowe dane nt. rozwoju gospodarczego (profil obszaru, liczba
przedsiębiorstw, wielkość i ich profil, udział w tworzeniu lokalnego rynku pracy,
sposób transportu towarów, dowożenia surowców, systemów logistycznych),

obecny układ komunikacyjny, w tym transport publiczny na obszarze i wokół
obszaru objętego projektem,

potrzeby mieszkańców w zakresie kierunków przemieszczania się, potrzeby
przedsiębiorców w zakresie przewożenia towarów, sposób dojazdu do pracy,
centrum regionu / powiatu / gminy, położenie szkół, centrów kulturalnorozrywkowych, obiektów turystycznych, kościołów itp., połączenie z innymi
ośrodkami w skali lokalnej / regionalnej / krajowej,

obecna jakość zaspokajania potrzeb beneficjentów, stopień zaspokajania
potrzeb, utrudnienia wynikające z dotychczasowych rozwiązań/technologii
(chodzi tu o czas podróży w relacji ‘drzwi – drzwi’, czas przewozu towarów,
dostępność przewozów, w tym dla niepełnosprawnych, dostępność parkingów,
dostępność komunikacyjna itp.).
4
Opis powinien zawierać najistotniejsze informacje i dane statystyczne odnoszące się do
zakresu i typu projektu oraz mogących mieć wpływ na jego przewidywane skutki w sferze
społecznej i gospodarczej. W przypadku podawania danych statystycznych należy określić
ich źródło. Należy unikać nadmiernego rozbudowywania ww. opisów oraz zamieszczania
danych zbędnych z punktu widzenia układu komunikacyjnego i logistycznego oraz celów
projektu.
Niezbędne jest również przedstawienie informacji nt. obecnego stanu transportu publicznego
i/lub transportu multimodalnego (bezpośrednio związanego z projektem), jeżeli dane na ten
temat są dostępne.
W punkcie tym można opisać obecne umowy o świadczenie usług publicznych: szczegółowy
opis świadczonych usług; wymagania co do standardów usług (np.: średnia prędkość
w danych relacjach; standard wykończenia wnętrza taboru, wymagania dotyczące
przystosowania dla potrzeb osób niepełnosprawnych, wymagania dotyczące ochrony
środowiska, system informacji pasażera, minimalna przestrzeń dla pasażera (osób/m²));
maksymalny poziom stawek dla pasażerów (opcja, jeżeli przewoźnik sprzedaje bilety);
sposób poboru opłat od pasażerów oraz tryb jej rozwiązania; sposób rozpatrywania skarg
pasażerów i kontroli jakości itp.
3.2. Identyfikacja problemów beneficjentów projektu
Należy wymienić oraz scharakteryzować grupy wszystkich interesariuszy projektu, w tym
beneficjentów projektu m.in. grupy społeczne oraz pozostałe podmioty (np. przedsiębiorstwa,
instytucje publiczne), które będą korzystały z infrastruktury (produktów) transportu
multimodalnego i/lub publicznego i/lub lotniczego wybudowanej w ramach projektu.
Punkt ten powinien przede wszystkim zawierać:



opis i analizę problemów1, które dotykają bezpośrednich i pośrednich beneficjentów
(ale tylko w kontekście przedmiotu projektu),
uzasadnienie powiązań pomiędzy problemami a badaną analizą otoczenia projektu
oraz opis związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy problemami,
selekcję problemów i wybór tych, które projekt ma rozwiązać lub przyczynić się do ich
rozwiązania.
Należy uzasadnić: dlaczego do tej pory potrzeby nie zostały zaspokojone a problemy
rozwiązane? czy i w jaki sposób realizacja projektu przyczyni się do rozwiązania
negatywnych kwestii?
4. Opis projektu
Zgodnie z Wytycznymi MRR „projekt” definiuje się jako:
„operację o jasno określonych celach, składającą się z całej serii robót, działań lub usług,
której celem jest wykonanie niepodzielnego zadania, posiadającego sprecyzowany charakter
1
Problemy muszą być określone jako sytuacje negatywne. Nie wszystkie sformułowania są sytuacjami negatywnymi, np.
‘czas transportu towarów pomiędzy węzłami logistycznymi na poziomie 2h’ nie oznacza negatywnej sytuacji, jeżeli w innych
obszarach analogiczny czas jest dwu-krotnie wyższy, ale sformułowanie ‘dwukrotnie wyższy czas transportu towarów niż na
analogicznym obszarze w innych miejscach Polski’ – jest już sytuacją negatywną.
5
gospodarczy lub techniczny. Zespoły działań tworzących projekt powinny zachować spójny
i skoordynowany charakter i prowadzić do ściśle określonego celu.”
Projekt stanowi zatem ekonomicznie niepodzielną serię prac, spełniających ściśle określoną
funkcję techniczną i posiadających jasno określone cele. Projekt charakteryzuje się
możliwością wyraźnego wyodrębnienia ram czasowych realizacji. Działania te mają
charakter jednorazowy, zaś ich celem jest doprowadzenie do rozwiązania problemu
(osiągnięcia stanu pożądanego – celu) lub ułatwienie likwidacji problemu. Definiowany
problem musi zawsze dotyczyć określonej grupy społecznej, nie może ograniczać się
wyłącznie do technicznych aspektów funkcjonowania Wnioskodawcy.
Projekt powinien być powiązany z bieżącą działalnością podmiotu, który go realizuje, ale
jednocześnie musi być łatwy do wyodrębnienia z owej działalności. Należy jednak podkreślić,
iż projekt powinien mieć pozytywny wpływ na bieżące funkcjonowanie instytucji lub grupy
osób.
Zasadniczym elementem studium jest przedstawienie strategii wdrażania projektu. Analiza
w tym zakresie opiera się na określeniu uzasadnionych celów, rezultatów projektu,
niezbędnych do ich osiągnięcia produktów. Rozdział może być opcjonalnie uzupełniony
przedstawieniem matrycy logicznej projektu.
4.1. Cel projektu, oddziaływania społeczno-gospodarcze, powiązania z innymi
projektami
Cel to przyszły stan rzeczy, który jest planowany do osiągnięcia w następstwie podjętych
działań. Cel wyraża sens działania, wynikający z potrzeb wewnętrznych i zewnętrznych
systemu i jest konkretną odpowiedzią na istniejące potrzeby2.
Wnioskodawca opisuje w tym punkcie jakie długoterminowe korzyści zostaną osiągnięte
w danym sektorze/regionie poprzez realizację projektu.
Zgodnie z Wytycznymi MRR:
„Zdefiniowanie celów jest niezbędnym etapem służącym identyfikacji i analizie projektu.
Stanowi ono punkt wyjścia do przeprowadzenia jakiejkolwiek oceny inwestycji.
Cele projektu, zarówno te bezpośrednie, jak i pośrednie, powinny zostać określone w oparciu
o analizę potrzeb danego środowiska gospodarczo-społecznego, z uwzględnieniem zjawisk
najbardziej adekwatnych do skali oddziaływania projektu.
Należy zwrócić uwagę, aby cele projektu zdefiniowane w analizie spełniały następujące
założenia:
a) jasno wskazywały, jakie korzyści społeczno-ekonomiczne można osiągnąć dzięki
wdrożeniu projektu,
b) były logicznie powiązane ze sobą, w przypadku, gdy w ramach projektu
realizowanych jest jednocześnie kilka celów,
c) uwzględniały wszystkie najważniejsze bezpośrednie i pośrednie skutki społecznoekonomiczne przedsięwzięcia,
2
a więc nigdy celem nie może być ‘kupienie taboru lub ‘zatrudnienie pracowników’.
6
d) określały, czy całkowite korzyści (tzw. całościowy przyrost dobrobytu) osiągnięte
w wyniku realizacji projektu uzasadniają jego koszt,
e) były logicznie powiązane z ogólnymi celami omawianych funduszy, tj. wymagane jest
określenie zbieżności celów projektu z celami realizacji danej osi priorytetowej
programu operacyjnego,
f) były uzupełnione o metodę pomiaru poziomu ich osiągnięcia,
g) korzyści osiągnięte w ramach danego celu powinny być wyrażone w konkretnych
wartościach/parametrach społeczno-ekonomicznych.”
W miarę możliwości należy również dokonać wstępnej kwantyfikacji ważnych parametrów
takiego celu (wskaźników oddziaływania) oraz określić ramy czasowe ich osiągnięcia. Cele
najlepiej jest określić za pomocą metody SMART3.
4.2. Spójność projektu z celami RPO oraz spójność z dokumentami
programowymi/strategicznymi (krajowymi, regionalnymi, lokalnymi)
Cel(e) projektu muszą być zgodne z celami działania zawartymi w RPO WP.
W niniejszym punkcie należy przedstawić przesłanki świadczące o tym, iż projekt przyczyni
się do realizacji celu działania 2.1 RPO WP – w jaki sposób i w jakim zakresie (w kontekście
wskaźników realizacji)?
Istotne są również informacje wskazujące na spójność projektu z innymi dokumentami
o charakterze strategicznym w wymiarze lokalnym, regionalnym i krajowym, w tym zwłaszcza
z celami strategii rozwoju województwa – w jaki sposób i w jakim zakresie (w kontekście
wskaźników realizacji). Należy zatem podać, jakie wskaźniki realizacji wpisane do
dokumentów strategicznych projekt osiąga i w jakim zakresie (wartościowym).
4.3. Lokalizacja projektu
Należy jasno określić, gdzie wybudowane będzie planowane centrum logistyczne lub
przebiegać będzie projektowana lub zmieniana sieć transportu publicznego w istniejącym
układzie komunikacyjnym, powiązać planowaną inwestycję z istniejącym, bądź planowanym
układem komunikacyjnym, w szczególności wskazać powiązane inwestycje sfinansowane
w ramach ZPORR, programów przedakcesyjnych (Phare, Sapard) lub kontraktów
wojewódzkich.
Opis powinien być, w miarę możliwości, uzupełniony mapką przedstawiającą przepływy
pojazdów komunikacji publicznej / środków transportu w całym układzie komunikacyjnym
z zaznaczeniem miejsc docelowych (powiązań z obiektami infrastrukturalnymi, szkołami,
miejscami pracy itp.) i wielkości globalnych przepływów towarów lub osób
w wyszczególnionych kierunkach rok po zakończeniu inwestycji.
Przy charakteryzowaniu wybranej lokalizacji należy wziąć pod uwagę:




3
warunki fizyko-topograficzne mające wpływ na projekt,
powiązanie z innymi obiektami infrastrukturalnymi,
zapotrzebowanie na media i ich dostępność w danej lokalizacji,
możliwość prowadzenia i zabezpieczenia budowy, występowania stref ochronnych itp.
specific (konkretny) – czy cel nie jest ujęty zbyt ogólnie? measurable (mierzalny) – czy można zmierzyć poziom jego
osiągnięcia? achievable/available (osiągalny) – czy cel jest wyrażony liczbowo? realistic (realistyczny) – czy cel jest możliwy
do osiągnięcia w założonym okresie? timed (określony w czasie) – czy cel jest określony w czasie?
7
4.4. Rezultaty projektu
Rezultaty charakteryzują wpływ zrealizowanego przedsięwzięcia na otoczenie społecznoekonomiczne uzyskany bezpośrednio po zakończeniu realizacji projektu. Wymagane jest
podanie wskaźników zgodnych z listą podaną dla przedmiotowego działania RPO WP,
w pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę tzw. wskaźniki kluczowe oraz wskaźniki
regionalne (umieszczone na liście wskaźników we wniosku o dofinansowanie dla danego
konkursu).
Wnioskodawca może uwzględnić również inne charakterystyczne dla danej inwestycji
wskaźniki. Należy przy tym liczyć się z koniecznością monitorowania postępów w osiąganiu
docelowej wartości takiego wskaźnika.
Należy podać przynajmniej jeden wskaźnik rezultatu.
Wartości należy podać zgodnie z ustaloną dla danego wskaźnika jednostką miary. Rok
osiągnięcia zaplanowanej wartości wskaźnika powinien być – co do zasady – tożsamy
z rokiem, w którym planowane jest rzeczowe zakończenie realizacji projektu (protokół
odbioru). W indywidualnych sytuacjach prawidłowe oszacowanie wartości wskaźnika
rezultatu może być jednak utrudnione lub niemożliwe w roku zakończenia rzeczowego
projektu4. Wówczas należy podać wartość właściwą dla zakresu inwestycji, która wystąpi nie
później niż w pierwszym pełnym roku kalendarzowym następującym po roku zakończenia
realizacji inwestycji. Podejście takie jest dopuszczalne w wyjątkowych sytuacjach oraz
wymaga konkretnego uzasadnienia.
W zakresie działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, schemat F – Infrastruktura lotniska
Rzeszów-Jasionka, podawane informacje powinny być spójne z treścią prognozy
sporządzonej przez Wnioskodawcę dla potrzeb oceny wniosku w kryterium oceny nr 1
Wpływ realizacji projektu na rozwój gospodarczy regionu.
4.5. Przedmiot i produkty projektu
W punkcie niniejszym należy opisać co będzie przedmiotem projektu (efekty rzeczowe), przy
wykorzystaniu danych liczbowych i podstawowych parametrów technicznych inwestycji.
Należy tu opisać działania wybranego wariantu, jakie zakłada projekt, które powinny
w sposób logiczny służyć zaspokojeniu wskazanych wcześniej potrzeb.
Należy również opisać oraz podać wartości liczbowe wskaźników produktu, przez które
należy rozumieć wynik interwencji w stan aktualny, czyli bezpośredni, materialny efekt
realizacji przedsięwzięcia mierzony konkretnymi wielkościami fizycznymi. Wymagane jest
podanie wskaźników zgodnych z listą podaną dla przedmiotowego działania RPO WP,
w pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę tzw. wskaźniki kluczowe oraz wskaźniki
regionalne (umieszczone na liście wskaźników we wniosku o dofinansowanie dla danego
konkursu (patrz: Instrukcja do wniosku).
Wnioskodawca może uwzględnić również inne charakterystyczne dla danej inwestycji
wskaźniki, ale należy przy tym liczyć się z koniecznością monitorowania postępów
w osiąganiu docelowej wartości takiego wskaźnika.
Wartości fizyczne należy przyporządkować do danego wskaźnika zgodnie z określoną
jednostką miary, na podstawie posiadanej dokumentacji technicznej oraz określić termin
planowanej realizacji wskaźnika.
4
np. odbiór wybudowanej infrastruktury zaplanowano na 27 grudnia 2009 r.; ze względów technicznych, organizacyjnych
i warunków atmosferycznych pełna liczba planowanych użytkowników zostanie osiągnięta dopiero w I lub II kwartale 2010 r.
8
5. Analiza techniczna projektu
Zakres danych niezbędnych do ujawnienia w niniejszym punkcie zależeć będzie od rodzaju
projektu. Poniższe wskazówki odnoszą się do najistotniejszych kwestii:






przedstawić funkcjonalność rozwiązań zaproponowanych w projekcie (np. rozwiązań
technicznych),
wykazać zbieżność parametrów technicznych projektowanej infrastruktury (linii, taboru,
centrów logistycznych, przeładunkowych) z celami projektu;
przedstawić logikę dostosowania rozwiązań wypracowanych w ramach projektu do
poszczególnych celów, które ma spełniać,
wykazać dostosowanie wyposażenia taboru, centrów itp. do realizacji celów projektu
przez cały okres referencyjny (wziąć pod uwagę zużycie ekonomiczne środków
trwałych itd.);
określić w sposób wiarygodny i poprawny zakres niezbędnych robót i nakładów
odtworzeniowych w określonym okresie eksploatacji rezultatów projektu (w odniesieniu
jedynie do elementów, które wymagają odtworzenia w okresie referencyjnym),
(fakultatywnie) opisać jakie są możliwości ulepszenia, udoskonalenia wybranej
technologii, tak aby po jakimś czasie nadal była ona optymalna do zamierzonych
celów.
Bardzo ważne są również ‘miękkie’ aspekty projektu, mogą mieć one bowiem wpływ na
sukces projektu, osiągnięcie przez niego założonych celów i stan, który nastąpi po jego
realizacji. Dlatego, należy tutaj opisać następujące aspekty (jeżeli dotyczą przedmiotowo
projektu):




jakość świadczonych usług (jak zostanie zagwarantowana jakość? czy usługi będą
spełniały określone normy fizyczne (standardy techniczne, higieniczne, sanitarne itp.),
czy usługi będą świadczone w sposób ciągły? czy usługi będą dostępne? czy
użytkownicy będą usatysfakcjonowani szybkością usług, ich dokładnością,
terminowością, solidnością, ciągłością itp.),
dostosowanie usług przewozu osób i rzeczy dla potrzeb wszystkich interesariuszy
projektu (zgodnie z opisem potrzeb wyżej),
poziom przygotowania i zaangażowania kadry (ich działalność, osiągnięcia,
zamierzenia, plany itp.),
dostosowanie usług (np. przewozowych) do potrzeb przedsiębiorców.
Jeżeli projekt stanowi etap większego przedsięwzięcia należy odrębnie podać dokładny
zakres rzeczowy i finansowy poszczególnych etapów wraz z informacją, czy dany etap został
już zrealizowany / jest realizowany / jest planowany do realizacji. Należy podać terminy
rozpoczęcia / planowanego rozpoczęcia oraz zakończenia / planowanego zakończenia
realizacji poszczególnych etapów.
Informacje niezbędne w niniejszym punkcie pochodzić będą w pierwszej kolejności
z posiadanej przez Wnioskodawcę dokumentacji technicznej, albo założeń technicznoekonomicznych inwestycji. Należy jednak wybrać informacje najistotniejsze.
Opracowując niniejszy rozdział należy mieć na uwadze, że na etapie oceny merytorycznej
wniosku, wykonalność techniczna i technologiczna projektu, tj. przyjęte rozwiązania
i technologie wykonania są przedmiotem oceny dopuszczającej (ocena 0 - 1), dokonywanej
przez zespół ds. oceny wykonalności technicznej i technologicznej oraz finansowej
i ekonomicznej Komisji konkursowej. Wniosek może być oceniony negatywnie na tym etapie
w przypadku stwierdzenia, że proponowane rozwiązania techniczne / technologiczne nie są
zgodne z obowiązującymi wymaganiami i standardami.
9
5.1 Opis i ocena wariantów alternatywnych
Zgodnie z Wytycznymi MRR w zakresie wybranych zagadnień związanych
z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym generujących dochód „Na wnioskodawcy
spoczywa obowiązek wykazania, że wybrany przez niego wariant realizacji projektu
reprezentuje najlepsze rozwiązanie spośród wszelkich możliwych alternatywnych rozwiązań.
W tym celu wnioskodawca powinien przeprowadzić analizę wykonalności i rozwiązań
alternatywnych. W ramach analizy wykonalności i rozwiązań alternatywnych wnioskodawca
powinien poddać analizie ograniczoną liczbę istotnych i technicznie wykonalnych rozwiązań.
Przeprowadzenie analizy wykonalności poszczególnych rozwiązań alternatywnych ma na
celu określenie możliwych wariantów realizacji projektu, zidentyfikowanego zgodnie
z warunkami określonymi w Rozdziale 5 (Wytycznych MRR, przyp red.), a tym samym
umożliwia wybór najlepszego wariantu realizacji danego projektu inwestycyjnego spośród
analizowanych. Informacje uzyskane w wyniku tej analizy powinny jasno wskazywać
i potwierdzać zasadność wyboru danego wariantu realizacji projektu. W wyniku
przeprowadzenia analizy wykonalności i rozwiązań alternatywnych wnioskodawca powinien
dokonać wyboru wariantu realizacji projektu oraz sformułować uzasadnienie wyboru danego
wariantu realizacji projektu.”
Należy odnieść się do alternatywnych możliwych rozwiązań zakresu projektu (czyli
alternatywnego projektu) np. wyboru różnych lokalizacji centrów logistycznych, wymiany,
zakupu lub modernizacji taboru, gdzie zakres, jak i skala projektu umożliwiają dużą swobodę
wyboru wariantów.
Generalnie warianty mogą dotyczyć trzech głównych aspektów realizacji projektu:
lokalizacji (centrów logistycznych, modernizacji kilku linii transportu publicznego,
którymi mieszkańcy mogą dojeżdżać do danego miejsca, budowy, modernizacji
szlaków transportowych, którymi przedsiębiorcy przewożą towary),
zakresu przedmiotowego projektu (czy konieczny jest zakup nowego taboru czy
wystarczy modernizacja istniejącego),
skali projektu (w zależności od zgłaszanych potrzeb oraz prognoz dotyczących
przyszłych przewozów towarów i osób).



W odniesieniu do projektów z zakresu infrastruktury lotniskowej potencjalnymi wariantami
inwestycyjnymi projektu mogą być.

punktowe ulepszenie istniejącej infrastruktury lotniczej np. poszerzenie / wydłużenie
dróg do kołowania, stref postojowych,

remont istniejącej infrastruktury lotniskowej,

modernizacja istniejącej infrastruktury lotniskowej,

budowa nowej infrastruktury
Należy odnieść każdy z wariantów do zidentyfikowanych potrzeb interesariuszy i opisać
w jakim stopniu dany wariant przyczyni się do ich zaspokojenia.
Metodę analizy opcji należy dobrać do specyfiki przedsięwzięcia np. metodę dynamicznego
kosztu jednostkowego (DGC)5, gdzie za miarę rezultatu należy przyjąć:
5
dynamiczny koszt jednostkowy DGC (Dynamic Generation Cost) jest równy cenie, która pozwala na uzyskanie
zdyskontowanych przychodów równych zdyskontowanym kosztom, a więc minimalnej cenie, która powoduje, że
przedsięwzięcie staje się rentowne. Zatem:
t n
DGC
p EE
t 0
t
KI t
(1 i ) t
n EE
t
t 0
gdzie:
pEE
KE t
(1 i ) t
cena za jednostkę miary rezultatu;
10
Rodzaje korzyści
Miara rezultatu (MR) / Efekt ekologiczny (EE)
Jednostka
liczba utrzymanych towarów (waga towarów, która przestałaby
być przewożona transportem samochodowym, kolejowym,
gdyby nie realizacja projektu) + waga nowych towarów
transportowanych przez centrum logistyczne
mln ton/rok
poprawa wykorzystania istniejącej infrastruktury
liczba utrzymanych użytkowników (liczba użytkowników, którzy
przestaliby korzystać z infrastruktury, gdyby nie realizacja
projektu) + liczba nowych użytkowników
osoba/rok
redukcja liczby wypadków
liczba zredukowanych wypadków drogowych
oszczędność czasu podróży
liczba godzin zaoszczędzonych przez użytkowników
h/rok
zmniejszenie kosztów eksploatacji pojazdów
wartość kosztów eksploatacyjnych zaoszczędzonych w wyniku
realizacji projektu
redukcja emisji spalin
zł/rok
dla projektów transportu multimodalnego
poprawa wykorzystania istniejącej infrastruktury
dla projektów transportu publicznego
zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko
szt./rok
Mg/rok
dla projektów transportu lotniczego
oszczędność czasu podróży
zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko
Liczba godzin zaoszczędzonych przez użytkowników z tytułu
skrócenia czasu podróży, obsługi pasażera oraz zmniejszenia
opóźnień.
redukcja emisji spalin jako wypadkowa zwiększonych kosztów
z tytułu zwiększonego ruchu oraz oszczędności wynikających
ze zmniejszenia stopnia zatłoczenia w powietrzu (w
oczekiwaniu na lądowanie)
h/rok
Mg/rok
Jeżeli niemożliwe będzie sporządzenie pełnej ilościowej analizy dostępnych wariantów (nie
każdy efekt czy wymóg jest możliwy do przedstawienie w formie ilościowej czy tym bardziej
pieniężnej), należy w takim przypadku sporządzić analizę wielokryterialną.
5.2 Specyfikacja działań podejmowanych w ramach promocji projektu
Należy zamieścić opis i kalkulację kosztów promocji projektu realizowanego ze środków
publicznych, w tym współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Minimalny zakres obowiązków w tym zakresie określa art. 8 Rozporządzenia Komisji (WE) nr
1828/2006, Wytyczne MRR w zakresie informacji i promocji oraz Wytyczne Instytucji
Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego
na lata 2007 – 2013 dla beneficjentów w zakresie informacji i promocji, czerwiec 2008.
Dotyczą one oznaczania miejsc realizacji inwestycji tablicami informacyjnymi, a po
zakończeniu robót tablicami pamiątkowymi. Materiały opisujące działania (broszury, foldery,
listy informacyjne) powinny być oznaczane w określony sposób. Podobnie przy
organizowaniu spotkań informacyjnych związanych z projektami należy w odpowiedni
sposób zaznaczyć udział wspólnotowy.
6. Uwarunkowania formalno-prawne
Realizacja projektu dotyczącego przede wszystkim robót budowlanych wymaga spełnienia
szeregu obowiązków oraz uzyskania uzgodnień lub pozwoleń właściwych organów
administracyjnych. W rozdziale niniejszym należy opisać uwarunkowania prawne oraz
stopień zaawansowania procedur poprzedzających realizację prac budowlanych i innych.
KIt
KEt
i
t
EEt
nakłady inwestycyjne poniesione w danym roku;
koszty eksploatacyjne poniesione w danym roku;
stopa dyskontowa;
rok, przyjmuje wartości od 0 do n;
miara rezultatu,
11
6.1. Uwarunkowania wynikające z procedur prawa budowlanego
i zagospodarowania przestrzennego
Należy przedstawić informację o stopniu zaawansowania prac związanych z wydaniem
prawomocnego pozwolenia na budowę / zezwolenia na realizację inwestycji drogowej /
zgłoszenia robót budowlanych oraz opracowaniem pełnej dokumentacji budowlanej,
wymaganej dla pozwolenia na budowę / zezwolenia na realizację inwestycji drogowej /
zgłoszenia robót budowlanych. Jeśli zakres projektu objęty jest kilkoma pozwoleniami /
zezwoleniami na realizację inwestycji drogowej / zgłoszeniami, należy przedstawić odrębnie
zakres rzeczowy projektu dla każdego z wymaganych pozwoleń / zezwoleń /zgłoszeń,
a także podać informację nt. stanu zaawansowania dokumentacji technicznej dla danego
pozwolenia / zezwolenia / zgłoszenia oraz terminu uzyskania prawomocnego pozwolenia /
zezwolenia / zgłoszenia (lub przypuszczalnego terminu uzyskania danego dokumentu, jeżeli
nie został jeszcze uzyskany).
Jeżeli przewidziane prace stanowią fragment szerszego zakresu objętego pozwoleniem
należy opisać i wyjaśnić zaistniałą sytuację.
Jeżeli zakres rzeczowy projektu nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę ani
dokonania zgłoszenia robót budowlanych należy to jednoznacznie napisać z podaniem
uzasadnienia opierającego się na przepisach prawa.
6.2. Prawo do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane
Należy przedstawić informację czy oraz na jakiej podstawie Wnioskodawca posiada prawo
do dysponowania niezbędnymi nieruchomościami, na których realizowane będą roboty
budowlane lub inne prace w ramach projektu. Należy wymienić wszystkie nieruchomości
(działki), na których realizowany będzie projekt z podaniem tytułu do dysponowania daną
nieruchomością (działką). Jeżeli wnioskodawca posiada pozwolenie (-a) na budowę /
zgłoszenie (-a) budowy, należy wymienić nieruchomości (numery działek) dla każdego
z posiadanych pozwoleń / zgłoszeń odrębnie, z podaniem posiadanego tytułu do
dysponowania daną nieruchomością (działką).
W przypadku inwestycji liniowych (np. nowej nitki transportu miejskiego) nie ma konieczności
opisywania sytuacji prawnej każdej z działek, przy czym należy opisać każdą sytuację
specyficzną: np. związaną z uzyskaniem prawa do wejścia na teren nieruchomości w drodze
decyzji administracyjnej w związku ze sprzeciwem właściciela.
Należy również ustosunkować się do przypadków, gdy realizacja inwestycji wymaga:
a/ przeprowadzenia wykupów nieruchomości. Konieczne jest wówczas określenie
podstawy przyjętej wyceny (operatu sporządzonego przez rzeczoznawcę).
b/ podpisania umów najmu z właścicielem nieruchomości. Należy przy tym
jednoznacznie opisać, czy nieruchomość wymaga jedynie czasowego zajęcia na
okres realizacji robót w ramach projektu, czy też konieczne jest podpisanie
długoterminowej umowy najmu co najmniej na okres realizacji projektu i jego
trwałości.
Należy jednoznacznie określić tytuły prawne do nieruchomości wraz z dokumentami (np.
sygnatury wpisów do ksiąg wieczystych, a w przypadku ich braku np.: repertorium aktów
notarialnych, sygnatury decyzji administracyjnych itd.).
6.3. Zgodność z prawem zamówień publicznych
Zlecanie realizacji robót budowlanych, dostawy i usługi realizowane w ramach projektu
podlegają przepisom ustawy z 29.01.2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2006
r. nr 164 poz. 1163 z późń. zm.). W niniejszym punkcie należy scharakteryzować rodzaj
i przedmiot każdej z zaplanowanych procedur udzielania zamówień publicznych. Należy
mieć przy tym na uwadze dyspozycję art. 32 ust. 2 ustawy, który zabrania dzielenia
zamówienia na części lub zaniżania wartości zamówienia w celu uniknięcia procedur
12
przetargowych oraz art. 29, który nakazuje opisać przedmiot zamówienia w sposób
jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń.
W przypadku wskazania trybów nieprzetargowych należy podać dodatkowe, istotne
informacje, np. uzasadnić, dlaczego wybrano dany tryb postępowania lub umieścić
informację o niepodleganiu przepisom ustawy Prawo zamówień publicznych wraz
z podaniem uzasadnienia. W
przypadku udzielania zamówień publicznych
współfinansowanych ze środków EFRR w ramach RPO WP, których wartość nie przekracza
wyrażonej w złotych równowartości kwoty 14 tys. euro lub przez podmioty w stosunku, do
których nie stosuje się ustawy Prawo zamówień publicznych - Wnioskodawca jest
zobowiązany do:
a) wyboru wykonawcy w oparciu o najbardziej korzystną ekonomicznie i jakościowo
ofertę,
b) przestrzegania przy wyborze wykonawcy i wydatkowaniu środków, prawa
wspólnotowego i krajowego m.in. w zakresie zapewnienia zasad przejrzystości,
jawności i ochrony uczciwej konkurencji,
c) dołożenia wszelkich starań w celu uniknięcia konfliktu interesów rozumianego, jako
brak bezstronności i obiektywności przy wyłanianiu wykonawcy do realizacji usług,
dostaw lub robót budowlanych w ramach realizowanego projektu,
d) stosowania „Wytycznych Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem
Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 w sprawie udzielania
zamówień współfinansowanych ze środków EFRR, w stosunku, do których nie
stosuje się ustawy prawo zamówień publicznych” - stanowiących załącznik do
umowy/ decyzji o dofinansowanie.
6.4. Specyficzne uwarunkowania prawne
Należy przedstawić informację czy realizacja inwestycji wymagała (lub jest uzależniona od)
przeprowadzenia szczególnych postępowań związanych np. z przepisami o ocenie
oddziaływania na środowisko, oddziaływaniem na obszary Natura 2000, ochroną zabytków,
ochroną gruntów rolnych, prawem wodnym (jeżeli realizacja projektu wymaga uzyskania
dodatkowych pozwoleń / decyzji / innych dokumentów, należy podać informację o terminie
uzyskania (lub przypuszczalnego terminu uzyskania danego dokumentu, jeżeli nie został
jeszcze uzyskany)).
W przypadku, gdy realizacja projektu spełnia przesłanki kwalifikujące do objęcia regułami
pomocy publicznej, jedyna możliwość udzielenia dofinansowania to skorzystanie z zasad
określonych w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 2.10.2007 r.
w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych
(Dz. U. 185 poz. 1317 z 2007 r.)6 lub dokonanie notyfikacji indywidualnej pomocy do Komisji
Europejskiej.
Na etapie przygotowania projektu należy zapoznać się z materiałem zamieszczonym na
stronie internetowej http://www.wrota.podkarpackie.pl/pl/rpo/vademecum/ pn. „Pomoc
publiczna – kwestia istotna w trakcie przygotowywania projektu”. Warto także
przeanalizować zapisy Poradnika dla administracji publicznej: pomoc publiczna
w programach operacyjnych 2007 – 2013 – dokumentu dostępnego w Vademecum
wnioskodawcy/beneficjenta. Skorzystać można ponadto ze znajdującej się na stronie
internetowej
pod
adresem
http://ec.europa.eu/competition/elojade/isef/index.cfm,
wyszukiwarki decyzji Komisji Europejskiej w zakresie pomocy publicznej, która również może
stanowić źródło przydatnych informacji.
6
danego rodzaju projektów dotyczy również:
 Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie pomocy publicznej udzielanej na ochronę środowiska
w ramach regionalnych programów operacyjnych;
 Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie pomocy publicznej udzielanej na nowe inwestycje
w zakresie ochrony środowiska w ramach regionalnych programów operacyjnych.
13
7. Analiza potencjału instytucjonalnego Wnioskodawcy
Niniejszy rozdział powinien zawierać informacje służące do ustalenia i oceny czy
Wnioskodawca jest gotowy do realizacji projektu oraz ma możliwości jego utrzymania
w przyszłości.
7.1. Wnioskodawca
Należy dokonać opisu stanu aktualnego jednostki zgłaszającej projekt, w tym uwarunkowań
prawnych dla danego typu Wnioskodawcy (przyporządkowanie do typologii beneficjentów
zgodnie ze Szczegółowym Opisem Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 podstawę prawną utworzenia, organ
założycielski, zadania statutowe), struktury organizacyjnej, procesu decyzyjnego
organów/osób uprawnionych do reprezentacji, zasad nadzoru nad prowadzoną działalnością.
Ponadto rozdział odnosi się do informacji w jaki sposób będzie wdrażany projekt
w kontekście:

kwestii instytucjonalnych wdrażania projektu;

kwestii proceduralnych wdrażania projektu.
W kwestiach instytucjonalnych powinny zostać ujęte wszystkie zaangażowane w realizację
projektu instytucje i organizacje; podział odpowiedzialności i zadań pomiędzy wszystkie
instytucje, a także wszystkie osoby, instytucje i organizacje, na które realizacja projektu
będzie miała wpływ, osoby biorące udział w realizacji projektu (przede wszystkim osoba
kierownika projektu), ich rolę, zadania i odpowiedzialność.
W kwestiach proceduralnych należy opisać procedury, które będą wykonywane podczas
realizacji projektu, np. sposoby śledzenia postępu prac, definiowania i weryfikowania
punktów kontrolnych, formalne warunki odbioru prac itp., harmonogram prac
przygotowawczych, w tym np. rozpisania przetargów, pozyskiwania odpowiednich zezwoleń
itp. oraz harmonogram realizacji projektu.
7.2. Partnerzy i opis zasad partnerstwa
W przypadku, gdy projekt realizowany jest z udziałem innych podmiotów należy
scharakteryzować zakres ich zaangażowania oraz kompetencje związane z jego realizacją.
W szczególności należy opisać strukturę i zasady współpracy pomiędzy podmiotami
zaangażowanymi w realizację projektu:

prawną podstawę współpracy (umowę, porozumienie administracyjne – czy zostały
zawarte w drodze procedur partnerstwa publiczno prywatnego w rozumieniu ustawy
z 28.07.2005 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym, Dz. U. nr 169 poz. 1420 z 2005 r.,
późn. zm.),

główne prawa i obowiązki partnera (-ów) związane z realizacją projektu,

kwestie własności i finansowania przedmiotu projektu po zakończeniu jego realizacji
(w ciągu co najmniej 5 lat od zakończenia realizacji projektu),

sposób zabezpieczenia środków finansowych, zasady rozliczeń i płatności, jeżeli
partner uczestniczy w finansowaniu nakładów inwestycyjnych.
Należy przedstawić informację odnośnie spełnienia wymagań dotyczących sposobu
wyłonienia partnera w kontekście zapisów ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach
prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2006 r. Nr 227 poz. 1658 z późn. zm.) oraz
Wytycznych w zakresie zawierania umów / porozumień o partnerstwie dla projektów
realizowanych w ramach osi priorytetowych II – VII Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 (Załącznik do uchwały nr 185 / 3443 / 09
Zarządu
Województwa
Podkarpackiego
z
dnia
15
kwietnia
2009
r.)
http://www.wrota.podkarpackie.pl/res/rpo/Aktualnosci/2009/04/wytyczne_umowy_porozumienia.pdf
14
W przypadku konkretnych projektów występować mogą sytuacje specyficzne, które należy
opisać.
7.3. Opis podmiotu odpowiedzialnego za eksploatację przedmiotu inwestycji po
jej zakończeniu
Jeżeli bieżącym zarządzaniem projektu zajmować się będzie inny niż Wnioskodawca
podmiot, należy wyjaśnić przyczyny, korzyści oraz formę prawną przekazania funkcji
związanych z użytkowaniem / zarządzaniem danej infrastruktury, a także wskazać czy
przekazanie będzie bezpłatne czy za odpłatnością.
Należy określić jaki podmiot będzie zarządzał infrastrukturą powstałą w wyniku realizacji
projektu, w tym sposób wyboru podmiotu eksploatującego, jego formę prawną i strukturę
własnościową, jak również zakres nadzoru Wnioskodawcy. Warto również uzasadnić, że
sprosta on wymaganiom związanym z bieżącym utrzymaniem infrastruktury. Informacje te
powinny dotyczyć zasobów kadrowych, sprzętowych, organizacyjnych oraz finansowych
w kontekście zdolności do utrzymania rezultatów projektu przez co najmniej 5 lat od chwili
zakończenia jego realizacji. W zakresie niniejszej analizy należy wziąć pod uwagę
dyspozycję art. 57 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006.
Szczegółowo należy opisać kwestie prawne związane z ze świadczeniem usług publicznych
przez operatora na bazie infrastruktury wykonanej w ramach projektu, w przypadku
ubiegania się o dofinansowanie w ramach rekompensaty na świadczenie usług publicznych
w transporcie zbiorowym zgodnie z wymogami zawartymi w wytycznych Ministra Rozwoju
Regionalnego pn. „Wytyczne w zakresie zasad dofinansowania z programów operacyjnych
podmiotów realizujących obowiązek świadczenia usług publicznych w transporcie
zbiorowym” z dnia 16 stycznia 2009r., sygnatura MRR/H/22(1)01-2009.
7.4. Doświadczenie w realizacji projektów inwestycyjnych
W punkcie tym powinna znaleźć się informacja w zakresie projektów inwestycyjnych
dotychczas zrealizowanych przez Wnioskodawcę (i ew. partnerów). Należy przy tym skupić
się na projektach powiązanych terytorialnie, technicznie lub w zakresie celów społecznogospodarczych z przedmiotem zgłaszanego wniosku. W szczególności należy podać:




oznaczenie przedmiotu zrealizowanego działania (z faktycznym – w przypadku
zakończonych – lub planowanym – w przypadku trwających projektów terminem
realizacji),
koszty realizacji,
źródła finansowania,
uzasadnienie związku z przedmiotem lub celami zgłaszanej inwestycji.
8. Analizy specyficzne dla sektora – analizy ruchowe
Analizy ruchowe należy wykonać zgodnie z metodologią przedstawioną w ‘Niebieskiej
księdze’:
 dla projektów z zakresu transportu publicznego _ Nowe wydanie wrzesień 2008,
Jaspers – „Sektor transportu publicznego”
 dla projektów z zakresu transportu multimodalnego _ Aneks I. Część 4 ‘Projekty
transportu kombinowanego / intermodalnego’ (Wydanie 2006)
 dla projektów z zakresu transportu lotniczego _ Nowe wydanie wrzesień 2008,
Jaspers – „Sektor transportu lotniczego”.
Poniżej przedstawiono wybrane najważniejsze elementy analiz:
15
8.1. Projekty transportu publicznego
Zakres prognoz ruchu zależy od zakresu inwestycji. Dla potrzeb Analizy Kosztów i Korzyści
(AKK) inwestycje podzielono na 3 grupy:
Grupa 1 – wymiana taboru bez zmiany częstotliwości kursowania i marszrutyzacji linii,
Grupa 2 – zmiany częstotliwości lub marszrutyzacji linii oraz częstotliwości kursowania w
zakresie jednego środka transportu,
Grupa 3 – zmiany marszrutyzacji linii oraz częstotliwości kursowania w zakresie więcej niż
jednego środka transportu, budowa nowej trasy (tramwajowej, trolejbusowej),
uruchomienie nowej linii autobusowej.
W zależności od grupy do jakiej inwestycja zostanie zakwalifikowana, należy opracować
analizy ruchu z różną szczegółowością.
Grupa 1 – dopuszcza się wykonanie analizy ruchu tylko dla jednego środka transportu
publicznego. Zakłada się, że inwestycja nie spowoduje przenoszenia się użytkowników
pomiędzy systemami transportu (indywidualnym i publicznym), a także środkami transportu
publicznego.
Grupa 2 – należy opracować analizę ruchu użytkowników systemu transportu publicznego
z uwzględnieniem wszystkich środków. Zakłada się możliwość przenoszenia się
użytkowników pomiędzy środkami transportu publicznego. Równocześnie zakłada się, że nie
będzie występowało przenoszenie się użytkowników pomiędzy systemami transportowymi
(indywidualnym i publicznym).
Grupa 3 – należy opracować analizę ruchu uwzględniającą oba typy transportu:
indywidualny i publiczny, z możliwością przenoszenia się ruchu pomiędzy systemami
transportowymi i środkami transportu.
8.2. Projekty transportu multimodalnego
Badania dotyczące prognoz ruchu dla projektów transportu multimodalnego powinny
dotyczyć dwóch aspektów:

wielkość transportu ładunków ogółem,

udział transportu multimodalnego w transporcie towarowym (obecnie w kraju nie
przekracza on 2% w stosunku do przewozów kolejowych).
8.3 Projekty transportu lotniczego (Infrastruktura lotniska Rzeszów –
Jasionka)
W zależności od projektu, prognozy natężenia ruchu lotniczego przygotowuje się dla ruchu
pasażerskiego i/albo towarowego.
Punktem wyjścia do opracowania prognozy ruchu pasażerskiego lub towarowego jest
zebranie historycznych danych makroekonomicznych i ruchu lotniczego na danym obszarze
oddziaływania i w skali całego kraju.
Prognozy muszą opierać się na istotnych, rzetelnych danych:
 danych makroekonomicznych (krajowe i regionalne PKB, populacja, liczba
gospodarstw domowych, dochód, mobilność itd.);
 liczbie pasażerów w podziale na różne kategorie np. ruch krajowy lub zagraniczny
(rozkładowy, czarterowy), lub lądowania docelowe albo ruch tranzytowy;
 jednostek ładunkowych (towar, poczta);
 wyznaczonych szlakach powietrznych i kierunkach lotów;
 punktach początku i końca (celach) podróży pasażerskich i towarowych;
16
proporcji ruchu źródło – cel i ruchu łączonego (dla lotnisk typu hub – and – spoke);
liczbie operacji lotniczych dla lotów rozkładowych (linie regularne i niskokosztowe),
czarterowych i innych (w tym towarowych);
 średniej liczbie pasażerów lub jednostek ładunkowych dla danego rodzaju operacji
lotniczej;
 średnim stopniu wykorzystania miejsc lub udźwigu handlowego, będącym stosunkiem
liczby pasażerów lub ładunków do oferowanej liczby miejsc lub udźwigu handlowego;
 przewoźnikach obecnych na lotniskach w danym regionie i na operowanych rejsach;
 typach i wielkościach statków powietrznych oraz zapotrzebowaniu na ich utrzymanie.
Główne dane wyjściowe prognozy natężenia ruchu to:
 liczba pasażerów (ruch istniejący, ruch przejęty z innych lotnisk, innych środków
transportu, ruch generowany);
 opłata przewozowa (jeśli ma zastosowanie);
 podział podróży według źródła / celu (dla ruchu źródło – cel i ruchu łączonego),
 liczba operacji lotniczych;
 średnia liczba pasażerów lub jednostek ładunkowych dla danego rodzaju operacji
lotniczej;
 średni stopień wykorzystania miejsc lub udźwigu handlowego;
 średnia maksymalna masa startowa samolotu, odpowiednia dla danego rodzaju
operacji lotniczej lub całkowitej prognozy, jeżeli w grę wchodzi jeden rodzaj operacji
lotniczych.


Określenie powyższych parametrów umożliwia planowanie wymogów w odniesieniu do
infrastruktury niezbędnej do obsługi prognozowanego ruchu lotniczego. Jednocześnie te
założenia będą stanowiły podstawę do wyliczenia przychodów generowanych przez
prognozowany ruch lotniczy.
9. Analiza
finansowa
Analizę należy przeprowadzić stosując wprost przepisy rozdziału 7 Wytycznych, przy czym
Instytucja Zarządzająca RPO WP przyjmuje, jako regułę dla projektów objętych zakresem
Programu, istnienie możliwości oszacowania przychodów projektu z wyprzedzeniem (co do
zasady nie będą to projekty, o których mowa w art. 55 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE)
nr 1083/2006).
Analizę finansową przeprowadza się w celu:

umożliwienia oceny rentowności inwestycji oraz efektywności finansowej projektu
(a także ewentualnie rentowności zainwestowanego kapitału krajowego),

ustalenia właściwego (maksymalnego) dofinansowania z funduszy UE,

wpływu nakładów inwestycyjnych, kosztów i przychodów wynikających z eksploatacji
projektu na sytuację finansową wnioskodawcy lub podmiotu odpowiedzialnego za
eksploatację przedmiotu projektu (ocena płynności i trwałości finansowej projektu).
W celu ujednolicenia zasad i zachowania spójności przygotowywanych analiz należy przyjąć
następujące założenia:

analiza dokonywana jest zazwyczaj z punktu widzenia właściciela infrastruktury.
W przypadku, gdy właściciel i operator (np. infrastruktury) są odrębnymi podmiotami,
można zastosować skonsolidowaną metodę analizy (patrz definicja analizy
skonsolidowanej – rozdział 2 Wytycznych MRR),

punktem wyjścia projekcji finansowych są dane finansowo-księgowe podmiotów
eksploatujących przedsięwzięcie/system za rok poprzedni (lub ostatni dostępny okres),

podane informacje i dane liczbowe powinny odpowiadać dokumentacji technicznej,
obowiązującym normom, cenom rynkowym i danym statystycznym,

analizy należy wykonywać kierując się zasadami rzetelności oraz ostrożnej wyceny,
17









obowiązującą walutą jest złoty,
prognoza finansowa sporządzana musi być w okresach rocznych (obrazujących stan
zmiennych na 31 grudnia danego roku),
prognoza obejmować powinna okres referencyjny, który dla infrastruktury transportu
publicznego wynosi 30 lat / wymiany taboru – 15 lat, infrastruktury transportu
multimodalnego oraz lotniczego – 25 lat7, poczynając od roku poniesienia pierwszych
wydatków inwestycyjnych,
w analizach należy stosować ceny stałe tj. ceny z roku bazowego (roku złożenia
wniosku o dofinansowanie) , z wyeliminowaniem wpływu inflacji na prognozy finansowe
poprzez zastosowanie nominalnych stóp dyskontowych,
nominalna stopa dyskontowa dla inwestycji wynosi 5%,
analizę sporządza się przy użyciu metody standardowej lub złożonej. Wybór metody
uzależniono od tego czy możliwe jest oddzielenie strumienia przychodów projektu od
ogólnego strumienia przychodów beneficjenta oraz czy możliwe jest oddzielenie
strumienia kosztów operacyjnych i nakładów inwestycyjnych na realizację projektu od
ogólnego strumienia kosztów operacyjnych i nakładów inwestycyjnych beneficjenta.
Szczegółowe informacje w zakresie wyboru metody opracowania analizy finansowej
przedstawiono w Wytycznych MRR (podrozdział 7.5),
jako podstawową metodę analizy finansowej przyjmuje się metodologię
zdyskontowanego przepływu środków pieniężnych (ang. Discounted Cash Flow –
zwana dalej metodologią/analizą DCF)8, z zastrzeżeniem, iż w ramach RPO WP
rezerwy tworzone na pokrycie wydatków inwestycyjnych nie są kwalifikowane, bez
względu na uzasadnienie,
do podstawowych narzędzi analizy należą: rachunek przepływów pieniężnych oraz
rachunek zysków i strat, pomocniczo można opracować bilans dla głównych pozycji
projektu. Zaleca się zastosowanie formatu tabel zgodnego z przepisami
o rachunkowości (grupy główne).
analizy powinny być wiarygodne, tzn. przedstawiać rzetelne i realne szacunki oparte
o należycie opisaną i uzasadnioną metodologię.
Instytucja Zarządzająca RPO WP nie przewiduje możliwości kwalifikowania rezerw na
nieprzewidziane wydatki.
Przedstawione czynniki i ich wartości powinno cechować:


pewność lub obiektywnie wysokie prawdopodobieństwo zaistnienia,
racjonalna metodologia oszacowania (poparta np. normami, obowiązującymi stawkami
opłat, cenami rynkowymi, przeprowadzonymi badaniami naukowymi, statystyką).
W przypadku braku spełnienia ww. przesłanek IZ RPO WP może zakwestionować
poprawność przedstawionych wyliczeń.
9.1. Harmonogram i nakłady inwestycyjne i odtworzeniowe.
W punkcie tym należy przedstawić informacje na temat terminów rozpoczęcia, czasu trwania
i terminów zakończenia kluczowych faz realizacji projektu. W szczególności należy podać:

planowane terminy wszczęcia i rozstrzygnięcia procedur o wyłonienie wykonawcy
projektu;

terminy rozpoczęcia poszczególnych głównych kategorii robót,

terminy odbiorów częściowych i końcowego,

termin końcowego rozliczenia projektu.
7
8
Zgodnie z: Komisja Europejska, DG Polityka Regionalna, Dokument roboczy nr 4, Wytyczne dotyczące metodologii
przeprowadzania analizy kosztów i korzyści, Bruksela 2006, s. 7.
Tamże, s. 6.
18
Harmonogram powinien uwzględniać czas trwania poszczególnych operacji, zastosowana
technologię, ryzyko opóźnień (np. wynikających z protestów podczas procedur o udzielenie
zamówień publicznych lub warunków atmosferycznych, czasu trwania procedur
pozyskiwania dofinansowania zewnętrznego itd.).
W studium zaleca się przedstawienie terminarza realizacji w postaci harmonogramu
rzeczowo-finansowego, który przedstawia nakłady ponoszone na poszczególne składniki
inwestycji (lub etapy). Uzupełniająco można również przedstawić wykres Gantta oraz
wykresy analizy sieciowej, a także analizę elementów krytycznych wraz z wskazaniem
czynników ryzyka mogących wpłynąć na opóźnienia w realizacji projektu.
W związku z długim okresem przewidywanej eksploatacji projektu powiązanej z technicznym
i ekonomicznym zużyciem wytworzonych środków trwałych analiza finansowa powinna
uwzględniać kalkulację amortyzacji wartości środków trwałych. Powinna być ona wykonana
dla poszczególnych składników majątku.
Okres amortyzacji dla każdego typu aktywa powinien odzwierciedlać jego ekonomicznie
uzasadniony okres użytkowania, w oparciu o jego oczekiwaną przydatność beneficjenta,
a nie minimalny okres amortyzacji wynikający z właściwych przepisów prawnych.
Amortyzacja, ze względu na fakt, iż nie stanowi faktycznego przepływu pieniężnego, nie jest
uwzględniana w kosztach operacyjnych w ramach analizy finansowej. Wpływa ona jednak na
wartość rezydualną i może mieć pośredni wpływ na wysokość luki w finansowaniu, jeżeli jest
uwzględniana przy określaniu poziomu taryf.
W punkcie niniejszym należy również wskazać czy w okresie prognoz finansowych
Wnioskodawca zaplanował ponoszenie ewentualnych nakładów odtworzeniowych oraz
uzasadnić ich częstotliwość i przewidywaną wartość.
Zgodnie z definicją zawartą w Wytycznych MRR: „przyjęto, że przy obliczaniu luki
w finansowaniu nakłady odtworzeniowe projektu ujmowane są razem z kosztami
operacyjnymi, gdyż ponoszone są w fazie operacyjnej projektu. W związku z tym, brane są
one pod uwagę przy wyliczaniu przychodów netto projektu (DNR), a nie zdyskontowanych
kosztów inwestycyjnych (DIC)9. Nie należy ich mylić z kosztami bieżących napraw, remontów
i konserwacji zaliczanych do osobnych kategorii rodzajowych kosztów operacyjnych.
Nakłady odtworzeniowe należy więc ujmować w analizie zgodnie z metodą kasową, t.j.
w całości w momencie ich poniesienia (nie oblicza się amortyzacji nakładów
odtworzeniowych). Wnioskodawca powinien szczegółowo uzasadnić we wniosku
o dofinansowanie konieczność poniesienia tych nakładów dla zapewnienia operacyjności
projektu.
Zgodnie z Wytycznymi MRR w zakresie wybranych zagadnień związanych
z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód z dnia
15.01.2009r. (MRR/H/ 14(2) 01/2009), wartość rezydualna to wartość środków trwałych netto
uzyskanych na etapie realizacji projektu lub w okresie jego eksploatacji, wynikająca
z nakładów inwestycyjnych na realizację projektu oraz nakładów odtworzeniowych, ustalona
na koniec ostatniego roku okresu odniesienia przyjętego do analizy. Okres amortyzacji dla
każdego typu aktywa powinien odzwierciedlać jego ekonomicznie uzasadniony okres
użytkowania, w oparciu o jego oczekiwaną przydatność beneficjenta, a nie minimalny okres
amortyzacji wynikający z właściwych przepisów prawnych.
Wartość rezydualna występuje wtedy, gdy okres ekonomicznej użyteczności środków
trwałych jest dłuższy niż okres ich eksploatacji wynikający z przyjętego okresu odniesienia.
W przypadku gruntów wartość rezydualna wynosi 100% wartości początkowej.
W przypadku, w którym budynki użyteczności publicznej będące przedmiotem projektu będą
wykorzystywane w tym samym celu po zakończeniu okresu odniesienia i nie ma możliwości
9
Należy przy tym stwierdzić, że podejście MRR przyjęte na wniosek KE, nie odpowiada ogólnie przyjętym zasadom
rachunkowości, zgodnie z którymi nakłady odtworzeniowe powodują wzrost wartości środków trwałych, co oznacza, że
podlegają amortyzacji (przyp. red.)
19
potencjalnego osiągnięcia korzyści finansowej w wyniku sprzedaży obiektu, można przyjąć,
iż wartość rezydualna wynosi 0.
Wnioskodawca powinien uzasadnić przyjętą wartość rezydualną.
Wartość rezydualna środków trwałych netto w ostatnim roku odniesienia wykazywana jest
w tabelach finansowych ze znakiem przeciwnym do wydatków i de facto powiększa wpływy
projektu, obok przychodów w rozumieniu art. 55 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr
1083/2006.
9.2. Źródła finansowania
W punkcie tym powinien znaleźć się opis źródeł finansowania nakładów inwestycyjnych
projektu z uwzględnieniem środków EFRR w ramach RPO WP (wnioskowanej dotacji).
Zaleca się przedstawienie zestawienia tabelarycznego, zawierającego rozbicie kwot wkładu
własnego oraz wnioskowanej dotacji w poszczególnych latach realizacji projektu np. według
wzorów tabel w p. D.7 i D.8 wniosku o dofinansowanie.
Zgodnie z zapisami Szczegółowego opisu priorytetów RPO WP na lata 2007-2013, udział
EFRR w finansowaniu projektu wynosić może maksymalnie 85% całkowitych kosztów
kwalifikowanych. Przy czym poziom dofinansowania z EFRR podlega również limitom
wynikającym z przepisów dotyczących pomocy publicznej lub zasad przewidzianych dla
projektów generujących dochód. Poziom dofinansowania projektu może być także obniżony
lub podwyższony (maksymalnie do 85%) przez Instytucję Zarządzającą w ogłoszeniu
o konkursie. W Szczegółowym Opisie Priorytetów RPO WP dla poszczególnych typów
projektów została również ustalona minimalna i maksymalna kwota dotacji z EFRR.
W przypadku finansowania wkładu własnego za pomocą kredytów należy określić
podstawowe zakładane parametry: wartość kredytu, waluta kredytu, oprocentowanie (stałe
czy zmienne), okres kredytowania, okres karencji, prowizja, rodzaj spłat (miesięcznie,
kwartalnie, rocznie).
W sytuacji ubiegania się o dofinansowanie projektu ze środków RPO WP w ramach
rekompensaty na świadczenie usług publicznych w transporcie zbiorowym należy załączyć
szczegółową kalkulację rekompensaty zgodnie z metodologią przedstawioną w wytycznych
Ministra Rozwoju Regionalnego pn. „Wytyczne w zakresie zasad dofinansowania z
programów operacyjnych podmiotów realizujących obowiązek świadczenia usług
publicznych w transporcie zbiorowym” z dnia 16 stycznia 2009r., sygnatura MRR/H/22(1)012009.
Analiza popytu
Należy w tym miejscu przedstawić szacunek liczby użytkowników rezultatów projektu oraz
zakres oferowanych usług przy założeniu zarówno realizacji projektu, jak i przy normalnej
działalności projektodawcy. Dane dotyczące ilości usług muszą być tożsame ze sposobem
kalkulacji i wielkościami przyjętymi w rozdziale Analizy specyficzne.
9.2.1. Projekty transportu publicznego
Można wykorzystać tu modele ekonometryczne przygotowane dla planowania
transportowego. Modele takie opisują przy pomocy równań matematycznych, społecznych
i ekonomicznych, czynniki kształtujące mobilność takie jak: demografia, cechy ekonomiczne
i geograficzne obszaru, cechy systemu transportowego. Opis mobilności obejmuje
następujące elementy:
20




generowanie ruchu – wielkość ruchu będącego wynikiem ruchliwości mieszkańców
i przybyszów,
rozkład ruchu w przestrzeni, w szczególności w funkcji odległości, czasu i kosztu
podróży,
podział ruchu na środki podróżowania,
wybór trasy przejazdu w zależności od cech sieci transportowej (np. liczby przesiadek).
Wynikiem modelu (oprócz określenia ogólnych cech ruchliwości) jest przestrzenny obraz
rozkładu ruchu na badanym obszarze (więźba ruchu) oraz w sieciach transportowych
(drogowej i transportu publicznego, istniejących i projektowanych).
Dla oszacowania prognozowanych wielkości zapotrzebowania na usługi transportu
publicznego należy wziąć pod uwagę następujące czynniki:

zmiany demograficzne, w tym: liczba ludności, struktura wiekowa z uwzględnieniem
udziału uczniów i studentów, poziomu wykształcenia oraz osób w wieku produkcyjnym
i poprodukcyjnym,

zmiany społeczno-ekonomiczne, w tym poziom PKB w obszarze badania, dochodów
mieszkańców, poziomu motoryzacji indywidualnej (mierzonego wskaźnikiem liczby
samochodów na 1000 mieszkańców), poziomu bezrobocia (mierzonego wskaźnikiem
liczby bezrobotnych do liczby osób czynnych zawodowo),

zmiany przestrzenne, prowadzące do zmian w rozmieszczeniu potencjałów ruchowych,

zmiany w podziale zadań przewozowych, będące w pewnym stopniu wynikiem zmian
społeczno-ekonomicznych, ale także oferty przewozowej oraz polityki zarządzania
ruchem w obszarze (występowanie lub brak ograniczeń w swobodzie użytkowania
samochodu, wykorzystania pojemności parkingowej itp.).
9.2.2. Projekty transportu multimodalnego
W przypadku projektów transportu multimodalnego miarą popytu są potoki ładunków
prognozowane w poszczególnych latach projektu. Prognozy popytu obejmują dwa etapy:
prognozę popytu na transport ładunków ogółem oraz prognozę udziału transportu
multimodalnego w transporcie towarowym.
Prognozy popytu na transport ładunków ogółem uwzględniają zazwyczaj następujące
czynniki:

prognozowany wzrost gospodarczy w okresie życia projektu,

zależność pomiędzy jakością oferty przewozowej (czas przejazdu, częstotliwość
połączeń) a popytem na usługi transportowe,

elastyczność cenową popytu,

konkurencyjne oferty przewozowe.
Prognozę można prowadzić z uwzględnieniem podziału na poszczególne grupy ładunków
(np. paliwa stałe, paliwa płynne, surowce i wyroby hutnicze, artykuły rolno-spożywcze itd.).
Ponadto prognozę można oprzeć na określeniu potoków wynikających z eksportu, importu
oraz tranzytu.
Dla projektów infrastruktury punktowej (np. terminale przeładunkowe, infrastruktura
składowa) prognozy powinno się oprzeć na prognozach potoków dla analogicznych obiektów
w kraju lub w Unii Europejskiej oraz na analizach popytu.
9.2.3. Projekty transportu lotniczego (Infrastruktura lotniska Rzeszów –
Jasionka)
Miarą popytu dla projektów z zakresu transportu publicznego jest prognozowana wielkość
ruchu pasażerskiego i/lub towarowego.
Prognozy popytu na przewóz osób i towarów winne uwzględniać m.in.:
21




obszar oddziaływania lotniska (odległość od innych lotnisk regionalnych),
alternatywne środki transportu (szybka kolej, autostrada),
możliwość dojazdu do lotniska środkiem transportu publicznego,
kategorie potencjalnych pasażerów (np. przylatujących, odlatujących, w tranzycie),
9.4 Przychody
Na podstawie przewidywanego popytu oraz ustalonego planu:



dla transportu publicznego: cen biletów, cen wynajmu infrastruktury, stawek za
świadczenie usług przewozowych,
dla transportu multimodalnego: opłat za przewozy [zł/km], frachtów [zł/przewóz], opłaty
za składowanie towarów [zł/txdoba], przeładunek itp.
dla transportu lotniczego: opłat lotniskowych np. opłat (startowych lub za lądowanie,
pasażerskich, postojowych, towarowych), oraz przychodów z działalności pozalotniczej
w zakresie np. usług (handlowych, gastronomicznych, transportowych, reklamowych),
wynajmu nieruchomości, prowadzenia parkingów samochodowych,
należy określić poziom przyszłych przychodów projektu. W oparciu o dane z lat ubiegłych
należy również uwzględnić ryzyko jazdy bez opłaconego biletu / nieściągalność należności.
Plan ten musi zostać przygotowany dla prognozowanego stanu bezinwestycyjnego oraz
stanu projektowanego i różnicy pomiędzy nimi - zmiany przychodów wynikającej z realizacji
przedsięwzięcia.
9.5 Koszty operacyjne
Należy podać rzetelnie oszacowane przyszłe koszty eksploatacyjne inwestycji transportu
publicznego / transportu multimodalnego / infrastruktury lotniczej w układzie kosztów
rodzajowych10. Dopuszczalne jest stosowanie bardziej szczegółowych kategorii kosztów –
według kont pomocniczych, specyficznych dla danego podmiotu.
Dla każdej kategorii kosztów wymagane jest szczegółowe uzasadnienie przyjętych założeń,
które powinny być poparte co najmniej danymi historycznymi oraz doświadczeniem
Wnioskodawcy.
Obliczając koszty operacyjne w celu ustalenia wyniku finansowego projektu, zgodnie
z metodologią DCF przedstawioną w „Analiza kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych:
Przewodnik”, s. 31, pomija się wszystkie te pozycje, którym nie odpowiada rzeczywisty
wydatek pieniężny, nawet jeśli są to pozycje, które normalnie ujmuje się w sprawozdaniach
finansowych przedsiębiorstw (w bilansie i rachunku zysków i strat). W szczególności należy
pominąć:

spadek wartości i amortyzację, nie jest to bowiem wydatek gotówkowy,

wszelkie rezerwy na przyszłe odnowienie majątku – ponieważ i tym pozycjom nie
odpowiada rzeczywiste zużycie dóbr lub usług,

wszelkie rezerwy na zdarzenia warunkowe – ponieważ czynnik niepewności przyszłych
przepływów pieniężnych uwzględnia się w analizie ryzyka a nie w kategoriach kwot
pieniężnych.
Kalkulacja umorzenia wartości środków trwałych, dla poszczególnych składników majątku,
wykonywana jest przede wszystkim w celu ustalenia wartości rezydualnej projektu oraz
niezbędnych wydatków remontowych (odtworzeniowych).
10
koszty paliwa, koszty energii elektrycznej, koszty innych mediów, koszty materiałów, koszty wynagrodzeń brutto
z narzutami, koszty usług obcych, koszty remontów i konserwacji, opłaty za korzystanie ze środowiska, kary za
przekroczenia warunków korzystania ze środowiska, koszty ogólnozakładowe, inne (należy podać jakie, w kosztach
eksploatacyjnych nie można uwzględniać amortyzacji).
22
Wydatki te, zgodnie z Wytycznymi MRR, należy zaliczyć do kosztów operacyjnych (w
osobnej pozycji rodzajowej). Jako koszty operacyjne nie są również traktowane koszty
kapitałowe (np. odsetki od kredytów11).
9.6 Analiza wyniku finansowego – wskaźników finansowych
Wynik do obliczenia podstawowych wskaźników finansowych należy obliczyć uwzględniając
wpływy i wypływy pieniężne związane z realizacją projektu, obejmujące nakłady
inwestycyjne, koszty i przychody operacyjne oraz zmiany kapitału obrotowego. Przepływy
określane są dla właściciela / podmiotu eksploatującego (wg metody przyrostu).
W odniesieniu do zmian kapitału obrotowego należy przeprowadzić kalkulację zmian sald
należności, zobowiązań oraz zapasów projektu wraz z uzasadnieniem przedstawionych
szacunków (np. wartość odniesienia i wskaźniki rotacji).
Dane za okres prognozy należy przedstawić w formie tabelarycznej.
Na podstawie tych przepływów pieniężnych należy wyznaczyć finansowe wskaźniki
efektywności przedsięwzięcia, czyli:


FRR/C12 projektu,
FNPV/C projektu,
Do obliczenia ww. wskaźników należy wziąć pod uwagę następujące przepływy środków
pieniężnych (FCF) w okresie referencyjnym:

jako wydatki:

początkowe nakłady inwestycyjne,

inwestycje odtworzeniowe,

koszty działalności operacyjnej,

podatki,

oraz jako wpływy

wpływy z przychodów generowanych przez projekt,

wartość rezydualną projektu na koniec okresu jego użytkowania.
Ocenie merytoryczno-technicznej będą podlegać wyłącznie projekty, które spełnią łącznie
kryteria progowe wskaźników finansowych, określone w Uszczegółowieniu RPO WP tj.
FNPV/C < 0 i FRR/C < stopa dyskonta (5%). W obliczeniach obu wskaźników ujmuje się
pełną wartość nakładów inwestycyjnych bez względu na to, kto je ponosi.
Dodatkowo zaleca się przedstawienie obliczenia wskaźników FRR/K oraz FNPV/K. FRR/K
mierzy zdolność projektu do zapewnienia odpowiedniego zwrotu kapitału zainwestowanego
przez podmiot(y) – interesariuszy odpowiedzialnych za projekt w państwach członkowskich
(publicznych i prywatnych). Kapitał ten jest brany pod uwagę wtedy, gdy jest opłacony,
pożyczki finansowe natomiast wtedy, kiedy są spłacane. Dodatkowo, powinniśmy wziąć pod
uwagę koszty operacyjne, stosowne (należne) odsetki oraz przychody. W kalkulacji nie
powinniśmy natomiast wziąć pod uwagę wkładu EFRR (co nie oznacza, że w obliczeniach
należy pominąć wkład środków publicznych krajowych, jeżeli występuje).
Obliczenia ww. wskaźników należy wykonać dla okresu referencyjnego i stopy dyskonta na
poziomie 5%.13
11
12
Koszty kapitałowe, tj. odsetki od zaciągniętych kredytów nie są uwzględniane w analizie finansowej efektywności inwestycji
FNPV/C (oraz analizie luki w finansowaniu). Brane są one natomiast pod uwagę przy obliczaniu efektywności kapitału
własnego.
FRR/C mierzy zdolność projektu do generowania środków zapewniających odpowiedni zwrot wszystkim źródłom
finansowania (tzn. własnym i obcym).
23
9.7 Dochody netto generowane przez projekt – obliczanie luki w finansowaniu.
W studium wykonalności należy przedstawić dane (w formie tabelarycznej) oraz wyniki
ustalenia czy projekt generuje dochody netto w rozumieniu art. 55 Rozporządzenia Rady
(WE) nr 1083/2006 i Rozporządzenia Rady (WE) NR 1341/2008 z dnia 18 grudnia 2008 r.,
w celu obliczenia luki w finansowaniu projektu.
Metoda luki w finansowaniu ma na celu określenie poziomu wydatków kwalifikowanych, który
z jednej strony gwarantuje, że projekt będzie miał wystarczające zasoby finansowe na jego
realizację, z drugiej zaś pozwala uniknąć przyznania nienależnych korzyści odbiorcy
pomocy, czyli finansowania projektu w wysokości wyższej niż jest to konieczne.
Szczegółowo algorytm obliczeń luki w finansowaniu został przedstawiony w:

Minister Rozwoju Regionalnego, Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień
związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów
generujących dochód, sygnatura MRR/H/14(2)01/2009 z dnia 15.01.2009r.,
www.funduszeeuropejskie.gov.pl/,

European Commission, Guidance on the methodology for carrying out Cost-Benefit
Analysis, Dokument roboczy nr 4, Bruksela 2006.
W przypadku projektów dofinansowywanych z RPO WP w ramach rekompensaty na
świadczenie usług publicznych należy mieć na uwadze zapisy punktu 6.6.2 Sekcja - zakres
stosowania mechanizmu luki finansowej w wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego pn.
„Wytyczne w zakresie zasad dofinansowania z programów operacyjnych podmiotów
realizujących obowiązek świadczenia usług publicznych w transporcie zbiorowym” z dnia 16
stycznia 2009r., sygnatura MRR/H/22(1)01-2009.
Należy dochować szczególnej staranności i rzetelności w opracowywaniu ww. analiz gdyż
zgodnie z ww. Wytycznymi oraz art. 55 ust. 4 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006
osiągane w wyniku realizacji i eksploatacji projektu dochody będą podlegać monitorowaniu
i rozliczaniu. Wyniki obliczeń należy wykorzystać m.in. podczas określania wysokości
wnioskowanego dofinansowania ze środków EFRR. Wartości wskaźników DIC
(zdyskontowany koszt inwestycji) oraz DNR (zdyskontowany przychód netto (dochód))
należy podać w p. D.6.1. wniosku o dofinansowanie.
Zaleca się przy tym przedstawienie obliczeń w układzie tabelarycznym, np. według
poniższego wzoru.
Stopa dyskonta
Współczynnik dyskonta
lata / wyszczególnienie
nakłady inwestycyjne
zdyskontowane nakłady inwestycyjne
przychody operacyjne
zdyskontowane przychody
koszty operacyjne
zdyskontowane koszty operacyjne
nakłady odtworzeniowe
Zdyskontowane nakłady
odtworzeniowe
zmiany kapitału obrotowego netto
zdyskontowane zmiany kapitału
13
5,00%
1,0000
0,9524
0,9070
0,8638
0,8227
0,7835
0,7462
0,7107
(…)
0
1
2
3
4
5
6
7
(…)
Szczegółowe wzory przedstawiono w Załączniku nr 3 do Wytycznych w zakresie wybranych zagadnień związanych
z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód, MRR/H/14(1)09/2007,
www.funduszestrukturalne.gov.pl/.
24
obrotowego netto
wartość rezydualna
zdyskontowana wartość rezydualna
Parametr
DIC
DNR
Max EE
Nazwa / algorytm
Suma zdyskontowanych nakładów inwestycyjnych na realizację
projektu bez rezerw na nieprzewidziane wydatki
Suma zdyskontowanych przychodów netto (dochodów) = suma
zdyskontowanych przychodów – suma zdyskontowanych kosztów
operacyjnych + zdyskontowana wartość rezydualna
wartość
(Uwaga! pozycja kosztów operacyjnych według ww. wzoru obejmuje
sumę kosztów operacyjnych (pozycje rodzajowe bez amortyzacji) +
zmianę stanu kapitału obrotowego + nakłady odtworzeniowe).
maksymalny wydatek kwalifikowany; DIC-DNR
Luka
finansowa
R = Max EE/ DIC
EC
Kwota DA
Max CRpa
Dotacja UE
koszty kwalifikowalne (niezdyskontowane w zł)
"decision amount"; DA = EC*R
maksymalna wielkość współfinansowania określona dla osi priorytetowej RPO WP
Dotacja = DA * Max Crpa
Punkt niniejszy nie będzie występował w studiach wykonalności projektów
podlegających przepisom w zakresie udzielania pomocy publicznej.
W myśl rozporządzenia Rady (WE) nr 1341/2008 z dnia 18 grudnia 2008 r. zmieniającego
rozporządzenie (WE) nr 1083/2006 ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu
Spójności w odniesieniu do niektórych projektów generujących dochody (Dz. U. L 348
z 24.12.2008 r., s.19), projektami generującymi dochody nie są również projekty
współfinansowane przez Europejski Fundusz Społeczny oraz te projekty współfinansowane
z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego lub Funduszu Spójności, których
całkowity koszt nie przekracza 1 mln EUR. W celu ustalenia, czy całkowity koszt danego
projektu przekracza powyższy próg, należy zastosować kurs wymiany EUR/PLN, stanowiący
średnią miesięcznych obrachunkowych kursów stosowanych przez Komisję Europejską
z ostatnich sześciu miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o dofinansowanie.
Zgodnie z ww. wytycznymi MRR „całkowity koszt projektu/inwestycji” to wydatki
kwalifikowane i niekwalifikowane, ponoszone do momentu zakończenia realizacji projektu.
Całkowity koszt inwestycji powinien zawierać podatek VAT, niezależnie od tego czy przepisy
krajowe przewidują możliwość jego odzyskania, czy też taka możliwości nie została
przewidziana. Podatek VAT powinien być ujęty w tabeli kosztu całkowitego jako osobna
kategoria. Całkowity koszt inwestycji brany jest pod uwagę przy określaniu, czy dany projekt
należy do kategorii dużych projektów (zgodnie z art. 39 rozporządzenia Rady (WE) nr
1083/2006 oraz czy dany projekt podlega wymogom obliczania tzw. reżimowi prawnemu art.
55 ust.1-4 ww. rozporządzenia (patrz definicja dużych projektów oraz definicja projektów
generujących dochód).
Miesięczne obrachunkowe kursy wymiany stosowane przez Komisję Europejską
publikowane są w mediach elektronicznych:
(http://ec.europa.eu/budget/inforeuro/index.cfm?fuseaction=currency_historique&currency=1
53&Language=en)
25
9.8 Trwałość finansowa projektu
Zgodnie z „Analizą kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych: Przewodnik”, s. 32, analiza
finansowa inwestycji powinna wykazać finansową trwałość projektu, która oznacza, że
przedsięwzięciu nie grozi wyczerpanie środków pieniężnych i utrata zdolności do bieżącego
regulowania wydatków. Zapewnienie płynności wymaga harmonizacja czasowa wpływów
i wydatków i jest niezbędna na etapie wdrażania i eksploatacji. Podstawowym narzędziem do
analizy trwałości jest pełny rachunek przepływów pieniężnych inwestycji (część operacyjna,
inwestycyjna i finansowa). Dane dotyczące ww. pozycji należy zaczerpnąć z poprzednich
analiz. Trwałość występuje wtedy, gdy suma przepływów w ramach skumulowanych
strumieni pieniężnych generowanych przez projekt jest dodatnia we wszystkich latach
objętych analizą.
Projekt jest trwały finansowo wtedy, kiedy skumulowane (niezdyskontowane) przepływy
pieniężne netto są dodatnie w całym okresie referencyjnym.
Do wykazania trwałości finansowej należy używać co do zasady nominalnych
(niezdyskontowanych) przepływów pieniężnych. Przepływy środków finansowych, jakie
należy w tym celu uwzględnić powinny brać pod uwagę, wszystkie (krajowe i UE)
zaangażowane środki finansowe, kredyty i pożyczki, wraz z ich spłatą, koszty obsługi
zadłużenia, wpłaty własne oraz wypłaty dywidend (nadwyżki projektu). W tym przypadku nie
uwzględnia się wartości rezydualnej, chyba że majątek uległ rzeczywistej likwidacji
w ostatnim roku analizy.
Kolejnym wymaganym krokiem analizy trwałości jest weryfikacja zdolności Wnioskodawcy
(podmiotu eksploatującego) do zapewnienia środków finansowych koniecznych do pokrycia
kosztów eksploatacji. W tym celu na podstawie oszacowanego wcześniej zapotrzebowania
na wydatki inwestycyjne oraz środki obrotowe, należy określić źródła pochodzenia środków
niezbędnych do zapewnienia płynności na etapie realizacji i eksploatacji projektu. Analiza
przepływów pieniężnych powinna wykazać, że beneficjent/operator z projektem ma dodatnie
roczne saldo przepływów pieniężnych pod koniec każdego roku wdrażania i działalności.
Dane te służą uzasadnieniu, czy wydatki nie zagrożą
Wnioskodawcy/podmiotu odpowiedzialnego za eksploatację.
stabilności
finansowej
10 Analiza ekonomiczna
Analiza ekonomiczna ma na celu dokonanie oceny wkładu projektu w polepszenie warunków
ekonomicznych i jakości życia w regionie lub kraju.
Dla projektów objętych zakresem niniejszych wytycznych obowiązkowe jest
przeprowadzenie analizy kosztów i korzyści w formie analizy ekonomicznej. Jedynie
w przypadku, gdy zmierzenie korzyści projektu w kategoriach pieniężnych nie jest
praktycznie możliwe, zalecane jest przeprowadzenie analizy jakościowej i ilościowej, poprzez
identyfikację i uzasadnienie wszystkich istotnych środowiskowych, gospodarczych
i społecznych efektów projektu oraz – jeśli to możliwe – zaprezentowanie ich w kategoriach
ilościowych. Analizę należy wówczas sporządzić zgodnie z zaleceniami w punkcie 10.1
niniejszych wytycznych oraz podrozdziale 8.1 Wytycznych MRR.
Punktem wyjścia do sporządzenia analizy są ustalenia przyjęte w analizie finansowej, które
należy:

skorygować o efekty związane z systemem fiskalnym,

skorygować o efekty zewnętrzne,

przekształcić z cen rynkowych na ceny rozrachunkowe,
26
Korekty fiskalne polegają na odliczeniu tych wydatków, które nie mają odpowiednika
w realnych zasobach, jak np. dotacje i podatki pośrednie (VAT) od nakładów i wyników
projektu. Ponadto:

objęte analizą ekonomiczną ceny nakładów powinny obejmować podatki bezpośrednie,

należy pominąć ‘czyste’ płatności transferowe na rzecz osób fizycznych, jak np.
płatności z tytułu ubezpieczeń społecznych,

niekiedy podatki pośrednie lub dotacje mają na celu skorygowanie efektów
zewnętrznych i uzasadnione może być włączenie takich podatków do kosztów
projektu, unikając jednocześnie podwójnego ich liczenia.
Korekta o efekty zewnętrzne oznacza, że w pozycjach wydatków i wpływów należy
uwzględnić także zewnętrzne koszty i korzyści, którym nie towarzyszą przepływy pieniężne.
Należy przy tym szczegółowo opisać i uzasadnić przesłanki przyjętych w tym zakresie
szacunków.
Przekształcenie z cen rynkowych w ceny rozrachunkowe (ukryte – ang. shadow prices) ma
na celu eliminację zniekształceń wyceny wynikających np. z ograniczeń konkurencji przez
monopole, czy regulacje w zakresie prawa pracy.
Takie efekty mogły się pojawić niezależnie od wpływu czynników fiskalnych lub efektów
zewnętrznych i w przypadku projektów realizowanych w ramach RPO PK związane są
z reguły z faktem, iż płace mogą nie być powiązane z wydajnością pracy oraz
z ograniczeniami konkurencyjności na rynku energii oraz materiałów eksploatacyjnych. Jeżeli
sytuacja taka odnosi się do sytuacji projektu to ceny przyjęte w analizie finansowej należy
dodatkowo skorygować o przyjęte współczynniki przeliczeniowe (tzw. czynniki konwersji).
Przykład w zakresie uzasadnienia i obliczenia wskaźników konwersji zamieszczono
w Analiza kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych: Przewodnik, s. 39-42. Należy jednak
zwrócić uwagę, iż przyjęte współczynniki konwersji muszą odzwierciedlać sytuację
ekonomiczną regionu podkarpackiego. W przypadku braku wystarczających danych do
analizy należy pominąć wpływ różnic w cenach rynkowych.
10.1
Korzyści wynikające z realizacji projektu
W punkcie tym należy przedstawić (zidentyfikować, opisać i uzasadnić) czynniki zewnętrzne,
które skutkują zaistnieniem korzyści społecznych i gospodarczych z punktu widzenia regionu
(kraju). Punktem wyjścia do analizy będą skorygowane, zgodnie z zasadami podanymi
powyżej, przychody finansowe.
Dodatkowe korzyści wiązać się będą z występowaniem specyficznych czynników
zewnętrznych. Zazwyczaj czynniki te będą nawiązywać do określonych dla projektu
wskaźników rezultatów lub oddziaływań. Konieczne jest przypisanie im określonych wartości
zarówno fizycznych jak i oszacować ich wartość w pieniądzu.
Do najpopularniejszych metod szacowania wartości środowiska (w tym korzyści i kosztów
projektu) należą:

metoda oddziaływanie-skutek (dose-response method zwana metodą efektów
produkcyjnych),

metoda substytucyjna (substitution method),

metoda odtworzeniowa (restoration method),

metoda prewencyjna (prevention method),

metoda kompensacji (compensation method),

koszty utraconych możliwości (opportunity costs).
Nie istnieje jedna uniwersalna metoda szacowania kompleksowo korzyści i strat
gospodarczych spowodowanych realizacją projektu. Każda z nich ma ograniczone
27
możliwości zastosowania, głównie ze względu na zakres niezbędnych danych. Dlatego też
przedstawiane czynniki i ich wartości powinno cechować:

pewność lub obiektywnie wysokie prawdopodobieństwo zaistnienia,

racjonalna metodologia oszacowania (poparta np. normami, obowiązującymi stawkami
opłat, cenami rynkowymi, przeprowadzonymi badaniami naukowymi, statystyką).
W przypadku braku spełnienia ww. przesłanek IZ RPO WP może zakwestionować
poprawność przedstawionych wyliczeń.
Do najczęściej występujących korzyści ekonomicznych w zakresie infrastruktury transportu
multimodalnego i/lub publicznego i/lub transportu lotniczego zaliczyć można:

poprawa wykorzystania istniejącej infrastruktury;

redukcja liczby wypadków;

oszczędność czasu podróży;

zmniejszenie kosztów eksploatacji pojazdów (jako wyniku zwiększonej średniej
prędkości przejazdu, zwiększenia częstotliwości ruchu pojazdów na liniach);

mniejsza emisja gazów i pyłów do atmosfery,

zwiększenie frekwencji w transporcie publicznym (i tym samym zmniejszenie
obciążenia ruchem pojazdów samochodowych),

obniżenie cen biletów dla mieszkańców,

wzrost przychodów firm lokalnych współpracujących z transportem publicznym,

powstanie nowych miejsc pracy,

wzrost dostępności obiektów infrastruktury turystycznej, kulturalnej, gospodarczej itp.
o znaczeniu krajowym i międzynarodowym.
Odpowiednie pozycje oszacowania należy zaprezentować w formie tabelarycznej dla okresu
referencyjnego jako wpływy ekonomiczne projektu. Do wyliczeń można zastosować
metodologię przedstawioną w tzw. ‘Niebieskiej Księdze’14, gdzie przedstawia się metodologię
wyliczania następujących kategorii:

w przypadku transportu multimodalnego: należy brać pod uwagę efekty
ekonomiczne generowane przez dane gałęzie transportu, uwzględniając zarówno nowy
ruch generowany przez projekt, jak i przesunięcia międzygałęziowe;
14

w przypadku transportu publicznego:

wartość czasu pasażerów transportu publicznego,

wartość kosztów eksploatacji pojazdów dotychczasowych użytkowników
transportu indywidualnego, którzy stają się użytkownikami transportu
publicznego,

wartość kosztów wypadków,

wartość efektów środowiskowych, w tym:

zanieczyszczenie powietrza,

hałas,

zmiany klimatyczne,

wartość kosztów przeciążenia ruchem (kongestii),

zmiana poziomu bezpieczeństwa podróżnych,

zmiana komfortu podróży.

w przypadku transportu lotniczego:

wartość czasu,

wartość kosztów eksploatacji,

dla dotychczasowych użytkowników innych gałęzi transportu,

dla przewoźników lotniczych,

wartość wypadków,
dokument można ściągnąć
http://www.spot.gov.pl/.
ze
strony
internetowej
Sektorowego
Programu
Operacyjnego
‘Transport’,
28

wartość efektów środowiskowych, w tym:

zanieczyszczenie powietrza,

hałas,

zmiany klimatyczne,

zniszczenie krajobrazu naturalnego,
Dla tych kategorii oddziaływań, dla których kwantyfikacja i oszacowanie wartości byłoby
obarczone zbyt dużym ryzykiem lub dla których wnioskodawca nie dysponuje wiarygodnymi
i uzasadnionymi szacunkami, należy przedstawić opis uwzględniający charakterystykę
i skalę pozytywnych oddziaływań (analiza wielokryterialna).
W analizie muszą być wykorzystane wynagrodzenia ukryte, szczególnie w odniesieniu do
wyliczenia wartościowego oszczędności czasu pasażerów transportu publicznego.
Skutkiem zniekształceń rynku pracy (takich jak płace minimalne, świadczenia z tytułu
bezrobocia, itp.) jest zazwyczaj to, iż wynagrodzenie finansowe jest wyższe, niż koszt
alternatywny pracy. Należy zatem uwzględnić właściwe wynagrodzenie ukryte.
SW FW 1 u 1 t
gdzie:
SW
oznacza wynagrodzenie ukryte [zł / m-c średnio w roku],
FW
oznacza wynagrodzenie finansowe (rynkowe)
u
oznacza regionalny wskaźnik stopy bezrobocia (na koniec roku),
t
oznacza stawkę wpłat z tytułu ubezpieczenia społecznego i odpowiednich podatków
– średnio można przyjąć 33%.
Wynagrodzenia kierowców i osób pracujących w transporcie publicznym / multimodalnym
można wyliczyć, biorąc przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sekcji I ‘Transport,
gospodarka magazynowa i łączność’.
10.2
Nakłady i koszty społeczno-gospodarcze związane z realizacją projektu
Nakłady inwestycyjne i koszty społeczno-gospodarcze w analizie ekonomicznej wymagają
przedstawienia w kwotach netto; nie uwzględnia się również fiskalnych obciążeń wyniku
brutto projektu (korekta efektów fiskalnych).
Do przykładowych dodatkowych kosztów ekonomicznych można zaliczyć:

utracone korzyści alternatywnego wykorzystania terenów przeznaczonych wyłącznie
do celów projektu,

negatywne efekty zewnętrzne na etapie budowy związane z otwarciem placów
budowy, zwłaszcza w przypadku infrastruktury miejskiej (ujemny wpływ na funkcje
mieszkaniowe, produkcyjne i usługowe, możliwości poruszania się, dziedzictwo
historyczne i kulturowe, na warunki działalności rolniczej i na elementy infrastruktury
itp.),

niekorzystne efekty zewnętrzne w wyniku potencjalnego oddziaływania na środowisko.
Podobnie jak w przypadku korzyści ekonomicznych szacunki powinny być oparte na
rzetelnej metodologii uzasadnionej przewidywanym stanem faktycznym.
Dla tych kategorii oddziaływań, dla których kwantyfikacja i oszacowanie wartości byłoby
obarczone zbyt dużym ryzykiem lub dla których wnioskodawca nie dysponuje wiarygodnymi
i uzasadnionymi szacunkami, należy przedstawić analizę jakościową i efektywności
kosztowej, uwzględniającą charakterystykę i skalę negatywnych oddziaływań, zgodnie
z zaleceniami przedstawionymi w podrozdziale 10.4 niniejszych wytycznych.
10.3
Analiza wskaźników ekonomicznych
Analiza ekonomiczna przeprowadzana jest w drodze skorygowania wyników analizy
finansowej o efekty fiskalne, efekty zewnętrzne oraz ceny rozrachunkowe. Metodologię
29
przeprowadzania analizy ekonomicznej omówiono w kolejnych punktach niniejszego
rozdziału. Do oszacowania kosztów i korzyści ekonomicznych stosowana jest, podobnie jak
w analizie finansowej, metodologia DCF. W celu uproszczenia obliczeń stopa dyskontowa do
analiz ekonomicznych jest równa stopie stosowanej dla analiz finansowych - wynosi 5 %
Wartości korzyści i kosztów ekonomicznych należy przedstawić w formie tabelarycznej dla
okresu referencyjnego.
Na podstawie ekonomicznych przepływów pieniężnych należy wyznaczyć ekonomiczne
wskaźniki efektywności przedsięwzięcia, czyli:



ERR projektu,
ENPV projektu,
B/C projektu.
Wskaźnik B/C oznacza stosunek zdyskontowanych korzyści do sumy zdyskontowanych kosztów
generowanych w okresie referencyjnym.
Do obliczenia ww. wskaźników należy wziąć pod uwagę następujące przepływy
o charakterze ekonomicznym:

jako wydatki:

nakłady inwestycyjne,

koszty ekonomiczne,

oraz jako wpływy

przychody i korzyści o charakterze ekonomicznym,

wartość rezydualną.
Stopa dyskontowa powinna być tożsama ze stopą zastosowaną w analizie finansowej.
Należy przy tym podkreślić, że zgodnie z kryteriami oceny merytoryczno-technicznej
określonymi w Szczegółowym opisie priorytetów RPO WP, dofinansowaniem ze środków
EFRR może być objęty jedynie projekt społecznie ‘korzystny’ tj. charakteryzujący się
wskaźnikami:



ENPV > 0, oraz
ERR > społeczna stopa dyskonta, oraz
B/C > 1
Jeżeli ww. warunki nie są spełnione projekt nie zostaje zakwalifikowany do dofinansowania
z funduszy UE. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy projekt wykazuje ujemną ENPV, lecz powoduje
znaczące korzyści, których nie można było wycenić (których kwantyfikacja i oszacowanie
wartości byłoby obarczone zbyt dużym ryzykiem lub dla których wnioskodawca nie
dysponuje wiarygodnymi i uzasadnionymi szacunkami). Dla tych kategorii oddziaływań,
należy przedstawić analizę jakościową i efektywności kosztowej, uwzględniającą
charakterystykę i skalę pozytywnych/negatywnych oddziaływań, zgodnie z zaleceniami
przedstawionymi w podrozdziale 10.4 niniejszych wytycznych.
10.4
Analiza jakościowa i efektywności kosztowej – opcjonalnie
W przypadku projektów dla których kwantyfikacja i oszacowanie wartości kosztów
społeczno-gospodarczych byłoby obarczone zbyt dużym ryzykiem lub dla których
wnioskodawca nie dysponuje wiarygodnymi i uzasadnionymi szacunkami zaleca się, aby
analiza kosztów i korzyści została przeprowadzona w sposób uproszczony i opierała się na
oszacowaniu ilościowych i jakościowych skutków realizacji projektu. Beneficjent powinien
wymienić i opisać wszystkie istotne środowiskowe, gospodarcze i społeczne efekty projektu
oraz – jeśli to możliwe – zaprezentować je w kategoriach ilościowych.
30
Ponadto beneficjent zobowiązany jest do przeprowadzenia analizy efektywności kosztowej,
wykazując, że realizacja danego projektu inwestycyjnego stanowi dla społeczeństwa
najtańszy wariant. Opis założeń i metodyki ww. analizy można znaleźć w:
a) Aneksie 2 do Wytycznych do przygotowania inwestycji w zakresie środowiska
współfinansowanych przez Fundusz Spójności i Europejski Fundusz Rozwoju
Regionalnego w latach 2007-2013, które w tym zakresie mogą być stosowane
niezależnie od sektora,
b) Przewodniku CBA - rozdział 2.7 (polska wersja językowa str. 73 i nast.).
Do analizy wskaźników DGC należy przyjąć kluczowe dla projektu wskaźniki rezultatu
określone w rozdziale 4 Studium Wykonalności. Możliwe jest również sporządzenie analizy
kosztów i korzyści w szerszym zakresie.
11 Analiza oddziaływania na środowisko
W rozdziale niniejszym należy opisać oddziaływania projektu na sferę środowiska oraz
uzasadnić zgodność przedsięwzięcia z zasadami polityki ochrony środowiska UE.
Szczegółowe informacje na temat procedury oceny wpływów środowiskowych oraz regulacji
prawnych w tym zakresie zostały przedstawione w Wytycznych w zakresie postępowania
w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych
z krajowych i regionalnych programów operacyjnych, MRR, z dnia 03.06.2008 r. i z dnia
5.05.2009 r. www.funduszeeuropejskie.gov.pl
11.1
Formalno-prawna procedura ooś
W punkcie niniejszym należy opisać przebieg i stopień zaawansowania procedury związanej
z wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację
przedsięwzięcia, w tym opisać procedurę kwalifikowania przedsięwzięcia do obowiązku
opracowania raportu oddziaływania na środowisko (screening), wraz z ewentualnym
ustaleniem jego zakresu (scoping). Należy przedstawić informację o wykonanych
konsultacjach społecznych oraz dokonanych (lub wymaganych) uzgodnieniach
z uprawnionymi organami administracji w zakresie ochrony środowiska.
Należy określić:

czy przedmiotowy projekt znajduje się w kategorii przedsięwzięć planowanych
przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko,
wymagających sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko
zgodnie z § 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r., w sprawie
określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do
sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2004 r., Nr 257, poz.
2573 z późn. zm.),

czy przedmiotowy projekt znajduje się w kategorii planowanych przedsięwzięć
mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, wymagających
sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko zgodnie z § 3
ww. Rozporządzenia,

opisać procedurę screeningu oraz - jeśli była wymagana - oceny oddziaływania
inwestycji na środowisko zgodnie z przepisami ustawy z 3.10.2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
oraz ocenie oddziaływania na środowisko.
11.2 Analiza poszczególnych obszarów oddziaływania inwestycji na
środowisko
W opisie należy podać podstawowe informacje nt. czynników, które mogą mieć wpływ na
stan środowiska w fazie inwestycyjnej oraz podczas eksploatacji projektu.
31




czy planowane przedsięwzięcie koliduje z istniejącym zadrzewieniem w otoczeniu? czy
w przypadku konieczności wycięcia drzew wystąpimy do odpowiednich organów
administracyjnych z prośbą o wydanie decyzji zezwalającej na usunięcie
(przesadzenie) drzew kolidujących z zakresem prac inwestycyjnych?
czy planowana inwestycja jest istniejącą trasą komunikacyjną? czy realizacja inwestycji
wpłynie na zwiększenie płynności ruchu? czy jej efektem będzie zwiększenie czy
zmniejszenie zużycia paliwa i energii? czy wpłynie to na zwiększenie czy zmniejszenie
emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych wprowadzanych do powietrza przez tabor
komunikacji publicznej / środki transportu?
czy realizacja inwestycji wpłynie na zwiększenie czy zmniejszenie poziomu hałasu?
czy przekroczy on dopuszczalną normę?
czy planowana do budowy infrastruktura transportu publicznego wpłynie korzystnie czy
niekorzystnie na krajobraz najbliższej okolicy? czy planowane prace wpłyną na
zwiększenie estetyki terenu w bezpośrednim sąsiedztwie sieci?
11.3
Analiza oddziaływania projektu na obszary Natura 2000
Zgodnie z art. 33, ust 1 ustawy o ochronie przyrody z dnia 16.04.2004 r. (Dz. U. nr 92 poz.
880 z 2004 r., z późn. zm.), zabrania się podejmowania działań mogących w istotny sposób
pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także
w istotny sposób wpłynąć negatywnie na gatunki występujące na wyznaczonym lub
potencjalnym obszarze Natura 2000. Wymóg ten odnosi się do wszystkich obszarów
objętych zarówno listą oficjalną, jak i tzw. shadow list (tzw. listą marcową).
Należy przedstawić informację czy projekt (lub element zakresu rzeczowego) jest
realizowany na terenie objętym ochroną w ramach utworzonego lub projektowanego do
utworzenia15 obszaru Natura 2000. W przypadku odpowiedzi pozytywnej należy podać w tym
nazwę oraz nr obszaru oraz określić możliwe oddziaływania projektu na stan środowiska, w
szczególności na gatunki objęte ochroną w myśl dyrektywy Rady z dnia 21 maja 1992 r. nr
92/43/EWG w sprawie ochrony naturalnych siedlisk oraz dzikich zwierząt i roślin oraz
dyrektywy Rady z dnia 2 kwietnia 1979 r. nr 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków .
Jeżeli projekt jest zlokalizowany poza terenami objętymi obszarem Natura 2000 należy
również przeanalizować czy może on skutkować istotnymi oddziaływaniami na podlegające
ochronie siedliska lub gatunki.
W przypadku stwierdzenia istotnego oddziaływania projektu na ww. obszary należy opisać
zakres ograniczeń, działań kompensujących oraz system monitorowania występujących
wpływów.
W przypadku przedsięwzięcia, które może mieć negatywny wpływ na obszar Natura 2000,
zgodnie z art. 34, ust 1 przywołanej wyżej ustawy, decyzja o środowiskowych
uwarunkowaniach może być wydana tylko w przypadku spełnienia łącznie następujących
przesłanek:

za realizacją przedsięwzięcia muszą przemawiać konieczne wymogi nadrzędnego
interesu publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym lub gospodarczym,

dla przedsięwzięcia nie ma rozwiązań alternatywnych,
15
Proces tworzenia obszarów Natura 2000 nie został zakończony do dnia opracowania niniejszych wytycznych. Zastrzega
się, iż zgodnie z ww. Wytycznymi, obszary z tzw. shadow list, zgodnie z przyjętym przez KE stanowiskiem, potwierdzonym
orzeczeniami Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, są objęte ochroną zgodnie z tzw. „zasadą ostrożności” wynikającą
z Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. W związku z tym:
nie można podjąć żadnych działań mających negatywny wpływ na obszary ptasie (dyrektywa Rady z dnia 2 kwietnia 1979
r. nr 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, Dz. Urz. UE L 103 z 25.4.1979, z późn. zm.) z takiej nieoficjalnej
listy,
należy przyjąć, że w odniesieniu do obszarów siedliskowych z listy cieni konieczne byłoby przeprowadzenie oceny, o
której mowa w 6 ust. 3 dyrektywy Rady z dnia 21 maja 1992 r. nr 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych
oraz dzikiej fauny i flory, Dz. Urz. UE L 206 z 22.7.1992, z późn. zm. (przyp. autora).
32

Wnioskodawca zapewnieni wykonanie kompensacji przyrodniczej.
Zgodnie zaś z art. 34 ust. 2 ustawy, w przypadku gdy na obszarze sieci Natura 2000
występuje siedlisko lub gatunek o znaczeniu priorytetowym, decyzja o uwarunkowaniach
środowiskowych może zostać wydana jeżeli zostały spełnione przesłanki wymienione
powyżej oraz wyłącznie w celu: ochrony zdrowia i życia ludzi, zapewnienia bezpieczeństwa
publicznego, uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla
środowiska przyrodniczego, wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu
publicznego, po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej.
12 Analiza ryzyka i wrażliwości
Przeprowadzenie oceny ryzyka ma na celu oszacowanie trwałości finansowej oraz realności
celów projektu finansowanego z funduszy UE. Poprzez analizę ryzyka należy przede
wszystkim rozumieć identyfikację istniejących i potencjalnych zagrożeń. Analiza ryzyka
polega na określeniu prawdopodobieństwa jego wystąpienia i jego wpływu na projekt. Tylko
rzetelnie i dokładnie przeprowadzona analiza ryzyka może dać podstawę do przygotowania
polityki bezpieczeństwa, której istotą jest ocena i dobór odpowiednich działań
zabezpieczających.
Ocena ryzyka wymaga:
 identyfikacji obszarów (kategorii) ryzyka,
 określenia prawdopodobieństwa wystąpienia zjawisk niepożądanych,
 przedstawienia propozycji działań prewencyjnych.
Do najważniejszych obszarów ryzyka wymagających uwzględnienia należą np.:

społeczne,

handlowe (popytowe),

finansowe (źródła finansowania, przychody i koszty operacyjne),

prawne,

organizacyjne i związane z zasobami ludzkimi,

techniczne i związane z infrastrukturą.
Jakościową ocenę ryzyka należy przeprowadzić poprzez dokonanie opisowej oceny
prawdopodobieństwa jego wystąpienia, przypisując każdej wartości krytycznych zmiennych
jedną z trzech kategorii: niskie, średnie, wysokie. Dodatkowo, należy opisać, w jakich
okolicznościach prawdopodobieństwa przyporządkowane poszczególnym zmiennym mogą
się zmienić. W analizie należy opisać okoliczności, jakie mogą przyczynić się do wystąpienia
sytuacji negatywnych oraz planowane działania zapobiegające lub naprawcze (plany
zachowań w zdarzeniach losowych).
Ponadto zaleca się przeprowadzenie analizy wrażliwości podstawowych wskaźników
finansowych i ekonomicznych w zależności od zmian kluczowych czynników składowych
przepływów finansowych i ekonomicznych.
Przy przeprowadzaniu
kluczowych zmiennych:
oceny wrażliwości
zaleca się uwzględnienie następujących
1. dla projektów z zakresu transportu publicznego
Wrażliwość wskaźników efektywności ekonomicznej
Ruch pasażerski
- 15%
33
Nakłady inwestycyjne
+ 15%, 25%
Jednostkowe koszty czasu (1 godzina)
+/- 15%
Średni koszt czasu podróży (samochód, autobus, tramwaj) +/- 15%
Razem ruch pasażerski
– 15% i nakłady inwestycyjne
15%
Wrażliwość wskaźników efektywności finansowej
Przychody (całkowite)
+/- 15%
Przychody (zmniejszona rekompensata)
- 50%
Przychody (bez rekompensaty)
Nakłady inwestycyjne
+/- 15%, 25%
Razem przychody
-15%
i nakłady inwestycyjne
+ 15%
2. dla projektów z zakresu transportu lotniczego
Wrażliwość wskaźników efektywności ekonomicznej
Ruch pasażerski (wskaźnik wzrostu)
+/- 5%, +/- 15%
Nakłady inwestycyjne
+ 10%, + 15%
Czas opóźnień (koszt opóźnień)
+/- 15%
Koszt eksploatacji lotniska
+/- 15%
Razem: ruch pasażerski - 10% i nakłady inwestycyjne
+ 15%
Razem: ruch pasażerski - 10% i koszty eksploatacji lotniska + 10%
Wrażliwość wskaźników efektywności finansowej
Opłaty lotniskowe
+/- 10%, +/- 20%
Nakłady inwestycyjne
+ 10%, - 20%
Ruch pasażerski (wskaźnik wzrostu)
+/- 5%,
Koszt eksploatacji lotniska
+/- 15%
Razem: opłaty lotniskowe + 10% i koszty eksploatacji lotniska + 10%
Razem: ruch pasażerski - 10% i nakłady inwestycyjne
+ 10%
Razem: opłaty lotniskowe + 10% i ruch pasażerski
- 10%
3. Dla projektów z zakresu transportu multimodalnego – dobór parametrów poddanych
analizie wrażliwości będzie uzależniony od rodzaju i specyfiki projektu transportu
multimodalnego oraz rodzaju gałęzi transportu, których projekt ten będzie dotyczył.
34
13 Załącznik: Specyfikacja wskaźników podlegających ocenie
merytorycznej (nie dotyczy procesu preselekcji)
Wymagany załącznik do studium wykonalności - należy uzupełnić tabelę w formacie
podanym poniżej.
Podawane przez Wnioskodawcę dane, obliczenia, opisy a także uzasadnienia przyjętych
wartości, powinny być formułowane w sposób konkretny, przejrzysty i rzetelny, w oparciu o
dane źródło zaczerpnięte z dostępnych statystyk, rejestrów, ewidencji, itp. Sporządzając
niniejszy załącznik należy zwrócić szczególną uwagę na przyjęte przez Komitet Monitorujący
RPO kryteria oceny projektów, wraz z ustaloną metodologią przyznawania punktów w
poszczególnych kryteriach. Właściwe sporządzenie niniejszego załącznika będzie
przedmiotem weryfikacji na etapie oceny formalnej wniosku o dofinansowanie, a następnie
będzie miało kluczowe znaczenie dla przyznania punktów w poszczególnych kryteriach na
etapie oceny jakościowej wniosku. Niniejszy załącznik należy wypełnić i podpisać
zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie konkursu.
PROJEKTY DOTYCZĄCE (…)
(należy wypełnić odpowiednio dla określonego zakresu projektu w działaniu 2.1 schemat D
lub F zgodnie z zapisami Szczegółowego opisu priorytetów RPO WP)
Nazwa kryterium
Kryterium 1
Opis kryterium
Obliczenia/opisy wnioskodawcy
Zgodnie ze Szczegółowym Obliczenia wraz z opisem przyjętych
opisem priorytetów RPO
założeń / dane z uzasadnieniem.
WP
Kryterium 2
Zgodnie ze Szczegółowym Obliczenia wraz z opisem przyjętych
opisem priorytetów RPO
założeń / dane z uzasadnieniem.
WP
Kryterium (…)
Zgodnie ze Szczegółowym Obliczenia wraz z opisem przyjętych
opisem priorytetów RPO
założeń / dane z uzasadnieniem.
WP
14
Obowiązkowym
załącznikiem
do
studium
wykonalności
jest
przedstawienie analizy finansowej i ekonomicznej w aktywnym arkuszu
kalkulacyjnym, jako materiał niezbędny do oceny projektu.
35