3.6. „Miejski plan na rzecz likwidacji barier”

3.6. „Miejski plan na rzecz likwidacji barier” – Valdemoro (Hiszpania, 2010)
Kontekst lokalny
Valdemoro to miasto położone ok. 30 kilometrów na południe od Madrytu, liczące ponad
50 tys. mieszkańców. W 2010 roku na zlecenie miasta przygotowano „Miejski plan na
rzecz likwidacji barier” dla osób niepełnosprawnych. Został on zrealizowany przez Fundację ONCE we współpracy z miejskimi Wydziałami ds. Spraw Społecznych, Kobiet i Rodziny
oraz Zagospodarowania Przestrzennego, a także z Instytutem na rzecz Osób Starszych
i Usług Społecznych (Instituto de Mayores y Servicios Sociales, IMSERSO), który jest jednostką Ministerstwa Zdrowia i Polityki Społecznej w Hiszpanii.
Fundacja ONCE jest największą w Hiszpanii organizacją pozarządową zajmującą się sprawami osób niepełnosprawnych. Do współpracy przy identyfikacji głównych barier w przestrzeni publicznej, z jakimi zmagać się muszą osoby niepełnosprawne, zaproszono także
tzw. Urbanitas – uczestników miejskiego programu „Urbanita”. Celem tego programu jest
aktywizacja osób z niepełnosprawnością umysłową. Po odpowiednim przeszkoleniu są one
angażowane do prac społecznie użytecznych, jak np. pomoc osobom niemogącym wyjść
z domu (starszym, niepełnosprawnym) w codziennych zakupach. Urbanitas znajdują także pracę w biurach magistratu, przy prostych pracach konserwacyjnych w budynkach lub
przy porządkowaniu miejskiej zieleni.
Przebieg
Etap tworzenia diagnozy, w którym uczestniczyli Urbanitas, trwał 5 miesięcy. W tym czasie
mieli oni za zadanie zidentyfikować bariery architektoniczne, występujące w przestrzeni
miejskiej Valdemoro. Efektem było ponad 5 tys. spisanych obserwacji i uwag, dotyczących
m.in. miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych, przystanków autobusowych, szerokości chodników, jakości podjazdów dla wózków, postojów taksówek, budynków urzędowych czy głównych szlaków komunikacyjnych w mieście.
Specjaliści Fundacji ONCE na podstawie uzyskanych informacji dokonali analizy i oceny
układu przestrzennego miasta, budynków, transportu miejskiego i jakości dróg. Następnie przygotowali wytyczne do likwidacji barier, mając na uwadze wszystkich sprawnych
i niepełnosprawnych mieszkańców miasta, bez względu na rodzaj i stopień ich niepełnosprawności.
45
Planowanie
przestrzeni
Rezultaty
„Miejski plan na rzecz likwidacji barier” w Valdemoro został zaprezentowany publicznie
przez władze miasta w czerwcu 2010 roku i jest obecnie realizowany. Plan obejmuje m.in.
propozycje adaptacji ok. 30 budynków mieszczących instytucje miejskie, szczegółową analizę dostępności transportu miejskiego i miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych oraz projekty przebudowy 22 szlaków komunikacyjnych.
Zastosowane metody i narzędzia
SPACER BADAWCZY
do potrzeb określonych grup osób. Jest innowacyjną techniką, czerpiącą z bezpośredniego
doświadczenia, mogącą pomóc w identyfikacji
nieoczywistych potrzeb i problemów społecznych. Spacer badawczy może odbywać się
w towarzystwie badacza, który na bieżąco notuje uwagi i przeprowadza wywiad, może także
wziąć w nim udział tylko osoba badana, która
następnie zdaje relację w określonej formie ze
swoich obserwacji (w postaci np. wypełnionego
formularza, uwag naniesionych na mapę, kwestionariusza, sprawozdania, wywiadu). Dzięki
spacerowi badawczemu w Valdemoro osoby
przeprowadzające diagnozę mogły wczuć się
w rolę niepełnosprawnych, lepiej zrozumieć ich
codzienne trudności i dzięki temu wskazać najlepsze rozwiązania.
Proces dostosowania przestrzeni Valdemoro
do potrzeb osób niepełnosprawnych nie opierał się na teoretycznych czy oderwanych od
rzeczywistości założeniach. Postanowiono
„wyjść w miasto” i spojrzeć na nie z perspektywy samych osób niepełnosprawnych. To
właśnie Urbanitas mieli za zadanie zidentyfikować problematyczne miejsca i sytuacje. Obserwowali i odczuwali otaczającą ich przestrzeń
pod kątem określonych wskaźników, czyli jej
dostępności i przyjazności.
Metoda, jaką tu zastosowano, to rodzaj jednoosobowych spacerów badawczych. Wybrane
osoby na podstawie wytycznych stworzonych
przez badaczy opisują swoje doświadczenia ze
spaceru. Taki sposób badania może dotyczyć
bezpieczeństwa czy dostosowania przestrzeni
Tekst: Julia Koczanowicz-Chondzyńska
Opracowano na podstawie:
strona internetowa miasta Valdemoro, informacja o „Miejskim planie na rzecz likwidacji barier”
w Valdemoro: http://www.valdemoro.es/contenidos/cpcontent.asp?contentid=32525&nodeid=30324;
strona internetowa Fundacji ONCE, której pracownicy przygotowali plan: http://www.fundaciononce.es/ES/Actualidad/Paginas/V%C3%ADaLibrepresentar%C3%A1elPlandeAccesibilidaddeValdemoro
%28Madrid%29.aspx;
strona internetowa dziennika „Madrid Diario”, artykuł dotyczący przygotowania planu:
http://www.madridiario.es/2010/Junio/municipio/valdemoro/188780/valdemoro-presenta-su-plande-accesibilidad-integral-accesibilidad-discapacitados.html.
46