Pobierz egzemplarz bezpłatny

Transkrypt

kolektory w systemie BMS

przyczyny awarii
armatury wod-kan
5/2013
rok XXI

centrale w domach
energooszczędnych

otoczenie a bilans
energetyczny budynku
Cena 15,50 zł (5% VAT)
ISSN 1230-9540
Indeks 344079
Nakład 10 tys. egz.
GRUPA
WWW.RYNEKINSTALACYJNY.PL
REKLAMA
© PERFEXIM_PR_05_2013TNKW
Perfekcja w kaŋdym calu.
W naszym laboratorium armatura instalacyjna PERFEKT System poddawana jest szczegóľowym testom
wytrzymaľoŏciowym i materiaľowym. Skrġcamy, wyginamy i testujemy armaturġ w najbardziej ekstremalnych
warunkach. Dopieszczanie kaŨdego szczegóľu staľo siġ naszď obsesjď!
PERFEKT
PERFEK
SprawdŦ nas!
na www.perfektsystem.pll
Dziaġ sprzedaŋy: (+48) 61 830 20 17, fax (+48) 61 222 64 06, e-mail [email protected]
Lista dystrybutorów: www.perfektsystem.pl, www.perfexim.com.pl, www.nexeline.pl
LAB
MIESIĘCZNIK
INFORMACYJNO-TECHNICZNY
ISSN 1230-9540, nakład 10 000
GRUPA
Wydawca
Grupa MEDIUM
www.medium.media.pl
Adres redakcji
04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18
tel./faks 22 512 60 75 do 77
e-mail: [email protected]
www.rynekinstalacyjny.pl
Redaktor naczelny
Waldemar Joniec, tel. 517 185 023
[email protected]
Sekretarz redakcji
Agnieszka Orysiak, tel. 600 050 378
[email protected]
Redakcja
Jerzy Kosieradzki (red. tematyczny), Aleksandra
Cybulska (red. portalu internetowego),
Joanna Korpysz-Drzazga (red. językowy),
Janina Myckan-Cegłowska (red. statystyczny),
Jacek Sawicki (red. tematyczny), Bogusława
Wiewiórowska-Paradowska (red. tematyczny)
Recenzenci
dr hab. inż. Witold Chmielnicki,
prof. dr hab. inż. Waldemar Jędral,
dr inż. Władysław Kasieczka,
dr inż. Jarosław Müller,
dr inż. Florian Piechurski,
prof. dr hab. inż. Zbigniew Popiołek,
prof. dr hab. inż. Władysław Szaflik,
dr inż. Grzegorz Ścieranka,
dr inż. Kazimierz Wojtas
Reklama i marketing
tel./faks 22 810 28 14, 512 60 70
Dyrektor biura reklamy i marketingu
Joanna Grabek, [email protected]
Dyrektor ds. marketingu i sprzedaży
Michał Grodzki, [email protected]
Kolportaż i prenumerata
tel./faks 22 512 60 74, 810 21 24
Specjalista ds. prenumeraty
Jerzy Lachowski, [email protected]
Prenumerata realizowana przez RUCH S.A.
Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej
i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy
kierować na adres e-mail: [email protected]
lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta
pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 7.00 – 18.00. Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Skład, łamanie
[email protected]
Druk
Zakłady Graficzne TAURUS
Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji
tekstów i nie zwraca materiałów niezamówionych.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść
reklam i ogłoszeń, ma też prawo odmówić publikacji
bez podania przyczyn.
Wszelkie prawa zastrzeżone © by Grupa MEDIUM.
Rozpowszechnianie opublikowanych materiałów
bez zgody wydawcy jest zabronione.
Wersja pierwotna czasopisma – papierowa.
Za publikację w „Rynku Instalacyjnym” MNiSW
przyznaje jednostkom naukowym 5 punktów.
Grupa MEDIUM
jest członkiem Izby Wydawców Prasy
Od Redaktora
Czas kryzysu to czas oszczędzania, ale czy warto oszczędzać, nic nie robiąc
i nie wydając, czy nie lepiej inwestować w to, co przyniesie mniejsze wydatki
przy zachowaniu tego samego poziomu życia? Może branża instalacyjna
powinna upatrywać swoich szans także w okresie, gdy gospodarka nie
rozwija się w takim tempie jak wcześniej? Nie powinniśmy jednak oczekiwać,
że będzie lepiej, jeśli będą dotacje, tak jak w innych krajach, do nowych
domów, do kredytów na nie, do instalacji z odnawialnymi źródłami energii.
Wiele państw tak rozregulowało dotacjami swoje rynki budowlane i OZE, że
teraz nie bardzo wiedzą, jak wybrnąć z tych kłopotów. Z powodu zapóźnień,
tak prawnych, jak i technologicznych, mamy szansę tego uniknąć, a interes
ogółu powinien wziąć górę nad korzyściami różnych grup. To ścieranie się
interesów widać m.in. przy okazji dyskusji na temat ustawy o OZE. Nie znaczy
to jednak, że mamy odrzucić nowe technologie – wręcz przeciwnie, trzeba
i warto je wspierać, ale wtedy, gdy przynoszą efekty w praktyce, a nie tylko
na deklaracji w karcie produktu, i to sprowadzonego z innego kontynentu.
W naszym interesie jest, aby wymagania państwa sponsorującego dane
instalacje czy urządzenia były coraz wyższe i służyły konkretnym celom, jakie
państwo ma do zrealizowania – bezpieczeństwo energetyczne, obniżenie
emisji i zwiększenie efektywności energetycznej. Za ten „sponsoring” płacimy
konkretnym odsetkiem z naszych podatków i niech to zostanie wykorzystane
dla korzyści ogółu.
Budownictwo ma spory potencjał oszczędnościowy, zwłaszcza w starszych
budynkach. Nadal trwonimy sporo energii i wody – tym razem przyjrzyjmy się
tej ostatniej. W Polsce narzekamy na ceny – płacimy średnio ok. 10 zł za 1 m3
wody, ale są już gminy, gdzie kosztuje ona nawet 20 zł. Niemcy płacą
ok. 25 zł za 1 m3. Ceny nie spadną, a na pewno wzrosną – trzeba przecież
sfinansować duże inwestycje w sieci kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków,
a potem w nietanią eksploatację. Warto zatem wodę oszczędzać.
W ramach Światowego Dnia Wody firma Oras sprawdziła, jak korzystamy
z wody i czy ją oszczędzamy. Polacy zużywają ok. 93 litrów dziennie
na osobę. Rezygnujemy z kąpieli w wannie na rzecz prysznica, montujemy
zmywarki do naczyń, do podlewania działek używamy deszczówki. Z badań
tych wynika, że potencjał rynku technologii oszczędzania wody jest nadal
duży, począwszy od opomiarowania, przez domowe uzdatnianie wody,
po ekoprzyciski w wylewkach i toaletach, baterie termostatyczne
i bezdotykowe.
Z kolei firma Geberit przyjrzała się, jak mieszkańcy kilkunastu krajów
podchodzą do higieny osobistej i komfortu. Polacy wysoko cenią sobie
komfort i higienę, ale z tych badań wynika także, że nasz rynek ma jeszcze
bardzo duży potencjał, jeśli chodzi o zaopatrzenie w komfortowe
i nowoczesne urządzenia w łazienkach i toaletach. Stopniowo tak jak
w innych krajach będziemy się kierować bardziej funkcjonalnością urządzeń
niż ich ceną i wyglądem.
Spory wpływ na koszty zużycia wody w domach i jej podgrzewania mają
mieszkańcy, ale wiele zależy też od projektantów – o tym w środku numeru.
SPIS TREŚCI
14
Jak uniknąć awarii
armatury wod-kan?
Producenci armatury powszechnie stosują wiele
sposobów zabezpieczeń armatury przed korozją
lub awarią. Nowoczesne powłoki antykorozyjne
zwiększają odporność armatury nawet do kilkudziesięciu lat. Ale czy zawsze zdajemy sobie sprawę, jaki wpływ na trwałość armatury ma jej magazynowanie i transport?
40
Eksploatacja central
a dotacje dla domów
energooszczędnych
AKTUALNOŚCI
Instalacje basenowe 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Geberit – wyniki, prognozy, nowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
20 lat Isover w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Konkurs Zehnder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Instalacje VESBO – kilka słów o fabrykach – Dorota Adamczyk-Dalasińska . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Grafen szansą dla mikroinstalacji OZE – Cezary Tomasz Szyjko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Nowości w technice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Skorzystaj ze szkoleń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Zapraszamy na targi i konferencje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Oferty dla polskich firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
WODA
Jak uniknąć awarii armatury wod-kan? – Artur Dudziak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hydranty wewnętrzne – wymagania ogólne – Edmund Nowakowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wodomierze – wybrane aspekty doboru, montażu i eksploatacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
System odwodnień liniowych DrenGam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Eksploatacja kanalizacji grawitacyjnej na terenach niezurbanizowanych
Marek Kalenik, Tadeusz Siwiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przepompownie – zestawienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Usuwanie azotu ze ścieków w małej oczyszczalni – zastosowanie symulacji
komputerowej do wyboru strategii eksploatacyjnej – Zbigniew Mucha, Jerzy Mikosz . . . . . . . . .
Nowoczesne i innowacyjne technologie oczyszczania wody basenowej (cz. 4)
Joanna Wyczarska-Kokot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
16
18
23
24
28
32
36
POWIETRZE
Fot. AD
Planowane zmiany warunków technicznych
oraz system dotacji dla budownictwa energooszczędnego i pasywnego promują efektywne urządzenia. Wymagania NFOŚiGW wzbudzają jednak wątpliwości u projektantów, wykonawców i producentów urządzeń. Jak
zaprojektować instalację i dobrać urządzenia,
żeby nie stracić szansy na środki z Funduszu?
Trzeba zwrócić uwagę na kilka aspektów wymiarowania instalacji i doboru central.
61
Wpływ otoczenia na bilans
energetyczny budynku
energooszczędnego
Planując budowę budynku energooszczędnego
według typowego projektu, należy sprawdzić i dostosować bilans projektowy do warunków przyszłej lokalizacji. Pominięcie albo błędne wykonanie tego zadania sprawia, że założony lub deklarowany wynik energetyczny i ekonomiczny
budynku nie jest osiągany i niedotrzymywane są
wymagane parametry klimatu wewnętrznego. Na
co zwracać uwagę przy projektowaniu i budowie?
Tych istotnych czynników jest tak wiele, że łatwo
je przeoczyć, a skutki mogą potem wiele kosztować inwestora.
rynekinstalacyjny.pl
Eksploatacja central wentylacyjnych a dotacje dla domów energooszczędnych
Maria Kostka, Agnieszka Zając . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Moce nagrzewnicy i chłodnicy powietrza wyznaczane w oparciu o dane klimatyczne
Dariusz Kwiecień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Certyfikacja Euroventu – komu i do czego jest ona potrzebna? – Bartłomiej Adamski . . . . . . . .
Etykiety dla klimatyzatorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Klimatyzatory – zestawienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Filtry powietrza w wentylacji i klimatyzacji – akty prawne i podział filtrów
Anna Charkowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
40
45
50
51
53
58
ENERGIA
Wpływ otoczenia na bilans energetyczny budynku energooszczędnego
Piotr Jadwiszczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nowości KAN-therm – Piotr Bertram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Optymalizacja zużycia energii w piekarni przemysłowej – Wolfgang Heinl . . . . . . . . . . . . . . . .
Izolacje instalacji i urządzeń technicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nowe regulacje dla izolacji przewodów HVAC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Izolacja dźwiękochłonna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Armaflex Protect – skuteczna zapora ogniowa – Jarema Chmielarski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wykorzystanie kolektorów słonecznych do produkcji c.w.u. i c.o.
przy zastosowaniu automatyki BMS – Jacek Biskupski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niezbędnik instalatora słonecznych systemów grzewczych. Cz. 3. Kolektory słoneczne
– wiadomości ogólne – Jerzy Chodura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Projektowanie kotłowni wodnych. Cz. 5. Dobór elementów kotłowni wodnych
małej i średniej mocy – Kazimierz Żarski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
61
65
66
68
69
71
72
73
76
81
INFORMATOR
Katalog firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Gdzie nas znaleźć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Indeks firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
maj 2013
5
AKTUALNOŚCI
Instalacje basenowe 2013
W
dniach 6–8 marca br. w Zakopanem
odbyła się IX już konferencja naukowo-techniczna „Instalacje basenowe”, organizowana przez Zakład Wodociągów i Kanalizacji
Politechniki Śląskiej. Głównymi tematami były w tym roku rozwiązania funkcjonalne, budowlane i modernizacyjne basenów oraz kąpielisk, uzdatnianie wody basenowej i ocena jej jakości oraz ogrzewanie, wentylacja
i klimatyzacja obiektów basenowych. Podobnie jak poprzednie edycje konferencji również
i ta zgromadziła liczne grono uczestników: naukowców, przedstawicieli firm branży basenowej, zarządców krytych pływalni oraz organizatorów sportu i rekreacji.
Bardzo dużym zainteresowaniem cieszyły
się prezentacje poświęcone aktywnemu podejściu do badań nad innowacyjnymi rozwiązaniami w zakresie projektowania niecek basenowych i wdrażania nowych technologii
oczyszczania wody, warunkom eksploatacyjnym i sposobom uatrakcyjniania kąpieli w basenach otwartych, problemom prawidłowej
oceny zużycia ciepła i wody w krytych pływalniach, basenom typu infinity, elektronicznemu
systemowi bezpieczeństwa na basenie, analizie kosztów eksploatacji wentylacji i ogrzewania hal basenowych przy wykorzystaniu central klimatyzacyjnych oraz odzyskowi ciepła
z popłuczyn.
Prezentacje tematycznie związane z jakością wody basenowej, dotyczące zarządzania
bezpieczeństwem zdrowotnym wody, ochrony
przed legionellozą, pomiarów rozwoju biofilmu w instalacjach, zintegrowanych systemów
oczyszczania wody, technik jej dezynfekcji oraz
monitoringu jakości wody basenowej i zapotrzebowania na wodę uzupełniającą obiegi basenowe, wywołały spontaniczną dyskusję nad
brakiem polskiego przepisu regulującego powyższe kwestie.
W Polsce od końca 2002 r. brakuje uregulowań prawnych dotyczących jakości wody
oraz wymagań sanitarnohigienicznych dla basenów i pływalni. Związane jest to z faktem,
że Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia
19 listopada 2002 r. w sprawie wymagań
dotyczących jakości wody przeznaczonej do
6
maj 2013
spożycia przez ludzi (DzU nr 203/2002, poz.
1718) uchyliło Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 4 września 2000 r. w sprawie warunków, jakim powinna odpowiadać woda do
picia i na potrzeby gospodarcze, woda w kąpieliskach, oraz zasad sprawowania kontroli
jakości wody przez organy Inspekcji Sanitarnej (DzU nr 82/2000, poz. 937), które regulowało wymagania dotyczące jakości wody do
spożycia, w kąpieliskach i basenach. Niestety, do tej pory nie został wprowadzony w życie projekt rozporządzenia Rady Ministrów
w sprawie warunków sanitarnohigienicznych
obiektów sportowych i rekreacyjnych oraz zasad sprawowania nadzoru nad ich przestrzeganiem. Jedynym aktem prawnym określającym wymagania jakościowe stawiane wodzie
w basenach jest ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu
ścieków (DzU nr 72/2001, poz. 747), w której stwierdza się, że jakość wody na potrzeby basenów kąpielowych i pływalni powinna odpowiadać jakości wody przeznaczonej
do spożycia przez ludzi (aktualnie: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia
2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia
przez ludzi; DzU nr 72, poz. 466). Co prawda w 1998 r. na bazie niemieckiej normy DIN
19643 (Aufbereitung von Schwimm und Badebeckenwasser, Düsseldorf 1997) określającej parametry jakościowe wody w basenach
oraz wymagania projektowe i eksploatacyjne
opracowano wymagania sanitarnohigieniczne
dla krytych pływalni (Sokołowski C. Wymagania sanitarnohigieniczne dla krytych pływalni, DZP MZiOS i PZITS, Warszawa 1998),
jednak pomimo ich zaakceptowania przez Departament Zdrowia Publicznego Ministerstwa
Zdrowia i Opieki Społecznej i przeznaczenia
jako materiał pomocniczy dla projektantów,
inwestorów, wykonawców oraz eksploatatorów nie stanowią one przepisów prawa i decyzje wydawane na ich podstawie mogą zostać zaskarżone.
Brak jasnych uregulowań prawnych nie
może mieć wpływu na bezpieczeństwo zdrowotne użytkowników basenów. Ponieważ żad-
Fot. FP
ne wspomniane wcześniej przepisy nie ustalają wymaganego zakresu badań wody basenowej i częstotliwości pobierania próbek, oceny
jakości wody dokonuje państwowy powiatowy
inspektor sanitarny w oparciu o wiedzę i doświadczenie, działając na mocy ustawy z dnia
14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (DzU nr 122/2006, poz. 851) i ustawy z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (DzU nr 126/2001 r.,
poz. 1384). Na podstawie zaleceń PZH (obecnie NIZP-PZH) z 2007 r. większość powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych wykonuje raz w miesiącu jedynie oznaczenia liczby jednostek tworzących kolonie Escherichia
coli, ogólnej liczba bakterii w 37°C po 48 h
i gronkowców koagulazododatnich. W przypadku złej jakości wody pod względem bakteriologicznym wydaje się decyzję zarządzającą
podjęcie działań naprawczych z rygorem natychmiastowej wykonalności.
W związku z powyższym uczestnicy IX
konferencji „Instalacje basenowe”, mając na
uwadze przede wszystkim bezpieczeństwo
zdrowotne użytkowników basenów kąpielowych, postanowili zaapelować do władz Rzeczypospolitej Polskiej i właściwych jej organów, a przede wszystkim do Ministra Zdrowia
oraz Departamentu Bezpieczeństwa Zdrowotnego Wody Głównego Inspektoratu Sanitarnego o wprowadzenie w życie procedur dotyczących zarządzania jakością wody w basenach
kąpielowych.
W 2004 r. przygotowany został projekt
rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie
warunków sanitarnohigienicznych obiektów
sportowych i rekreacyjnych oraz zasad sprawowania nadzoru nad ich przestrzeganiem,
a także została wystosowana delegacja ustawowa w tej sprawie, jednak ciągły brak takiego aktu wpływa niekorzystnie na zarządzanie basenami kąpielowymi, przede wszystkim
zaś na przestrzeganie odpowiednich parametrów jakości wody basenowej w systemach
jej oczyszczania.
Joanna Wyczarska-Kokot,
Florian G. Piechurski
Gliwice, 15 kwietnia 2013 r.
AKTUALNOŚCI
Geberit
– wyniki, prognozy, nowości
N
a konferencji zorganizowanej 16 kwietnia
w Warszawie przedstawiciele Grupy Geberit poinformowali o wynikach jej działalności, prognozach dla rynku budowlanego i nowościach, które wprowadzą do sprzedaży.
W 2012 r. Geberit osiągnął sprzedaż na poziomie blisko 2,2 bln franków szwajcarskich.
Główne rynki to Niemcy (35%), Szwajcaria
(18%), Włochy (8%), Austria (7%) i Europa
Środkowo-Wschodnia (6,8%, w tym Polska
ok. 3%). Firma aktywizuje działalność także
na Dalekim i Bliskim Wschodzie oraz w Afryce i Ameryce. Prognozuje, że w tym roku branża budowlana będzie pod presją politycznej
i makroekonomicznej niepewności, a rozwój
poszczególnych rynków i sektorów budownictwa będzie bardzo zróżnicowany. W Europie
możliwa jest łagodna recesja, spadek liczby
projektów finansowanych ze środków publicz-
nych oraz brak wzrostu konsumpcji i polepszenia nastrojów konsumentów. W branży budowlanej należy się spodziewać korzystnego trendu
w budownictwie mieszkaniowym, który mógłby przynajmniej częściowo zrównoważyć słabe
wyniki budownictwa niemieszkalnego.
Wśród nowości zaprezentowano m.in. toaletę myjącą, łączącą funkcje zwykłej toalety i
bidetu, nowe przyciski spłukujące, w tym wyposażone w bezdotykowy elektroniczny system sterowania za pomocą podczerwieni,
także w wersji spłukiwania oszczędnościowego.
Geberit przedstawił też wyniki badań przeprowadzonych na zlecenie firmy w kilkunastu
krajach Europy i Japonii. Ich celem było ukazanie różnic kulturowych i nawyków dotyczących
higieny osobistej i komfortu. Wynika z nich,
że Polacy klasyfikują się w grupie najwyżej
20 lat Isover w Polsce
M
arka Isover obchodzi w tym roku 20-lecie
istnienia w Polsce. Od samego początku
realizuje strategię opartą na zasadach zrównoważonego rozwoju oraz innowacyjności.
W 1993 r. na naszym rynku zaczęła działać firma Gullfiber AB – „przodek w prostej linii” obecnego Isoveru. Od 1996 r. w zakładzie
w Gliwicach produkowane są różne produkty
z wełny szklanej i skalnej, w 1999 r. powstała najnowocześniejsza w Polsce linia do produkcji wełny szklanej, a w 2008 r. kolejna.
W 2000 r. Gullfiber zmienił nazwę na Isover,
którego produkty są wykorzystywane do wykonywania izolacji przegród w budynku oraz izolacji technicznych urządzeń i instalacji.
Swoją renomę Isover zbudował m.in. dzięki jakości produktów technologii rozwłókniania szkła zastosowanej w produkcji materiałów izolacyjnych z włókien szklanych
i skalnych i od lat znajduje się w gronie
firm cieszących się zaufaniem konsumentów i partnerów. Firma włączyła się też aktywnie w edukację nt. materiałów izolacyjnych wśród architektów, wykonawców oraz
inwestorów indywidualnych i komercyjnych.
Uczestniczy w wielu działaniach i inicjatywach, które wpływają na wiedzę użytkowników i promują budownictwo energooszczędne, m.in. w ramach projektów „Klimat i energia”, „GreenBuilding”, „Najbardziej efektywna
ceniących sobie komfort i higienę osobistą,
a prysznic jest najpopularniejszym sposobem
utrzymywania czystości osobistej i w łazience spędzamy stosunkowo dużo czasu. Polacy najwyżej wśród badanych ocenili potrzebę
komfortu w łazienkach i toaletach, ale przy
zakupie kierują się ceną i wzornictwem, podczas gdy wiele innych nacji w pierwszym rzędzie stawia na funkcjonalność i łatwe utrzymanie czystości.
W trakcie konferencji zaprezentowano również aktualne trendy we wzornictwie przemywj
słowym branży sanitarnej.
energetycznie gmina w Polsce” oraz projektu CARE 4 dla firm Grupy Saint-Gobain, którego sygnatariusze zobowiązali się do czterokrotnej redukcji zużycia energii w nowobudowanych i poddawanych gruntownej renowacji
budynkach użytkowanych przez spółki tej grupy. W trakcie swojej działalności Isover otrzymał również kilka znaczących wyróżnień i tytułów, m.in. Gazela Biznesu, Budowlana Firma Roku i TopBuilder 2012. Od lat znajduje
się w gronie firm uprawnionych do wykorzystywania godła „Teraz Polska” i jako jedyna
firma z branży budowlanej zdobył tytuł Wysokiej Reputacji PremiumBrand 2012. Isover wraz z markami Rigips, Weber, Ecophon
i PAM wchodzi w skład oferty produktów budowlanych firmy Saint-Gobain Construction
mat. Isover
Products Polska.
Konkurs Zehnder
A
Aranżacja Pracowni Projektowej Poznań
nna Nowak-Paziewska z MAF Group
Warszawa, Magda Piotrowska i Mariusz
Wrzeszcz z Pracowni Projektowej Poznań oraz
Marta Praszczyk i Artur Borkowicz z Archiside
z Torunia to zwycięzcy konkursu firmy Zehnder
Polska „Projektujesz! Zyskujesz!”.
Uroczysta gala wręczenia nagród odbyła się
w hotelu Platinum Palace we Wrocławiu pod
koniec lutego br.
Konkurs polegał na zaprojektowaniu aranżacji wnętrza, której jednym z elementów jest
grzejnik Charleston – pierwowzór wszystkich
grzejników stalowych żeberkowych i klasyk gatunku, opatentowany przed 80 laty. Nadesłano wiele ciekawych i obfitujących w nowatorskie wizje projektów. Kolejna edycja konkursu
rozpocznie się na jesieni.
mat. Zehnder
maj 2013
7
AKTUALNOŚCI
A R T Y K U Ł
S P O N S O R O W A N Y
Instalacje VESBO
– kilka słów o fabrykach
Dorota Adamczyk-Dalasińska
VESBO to wiodąca marka i zastrzeżony znak handlowy jednego z największych na świecie producentów
wyrobów instalacyjnych i kanalizacyjnych z tworzyw sztucznych, firmy Novaplast Plastik Sanayi ve Ticaret A.S.
ze Stambułu.
8
O
d 1994 r. Novaplast funkcjonuje w ramach
Kar Group, która zrzesza ponad 30 firm
działających w różnorodnych branżach, m.in.
w sektorze inwestycyjnym, spożywczym,
rolniczym czy budownictwa, posiadając równolegle partnerów i udziały w sektorze bankowym, ubezpieczeniowym i nieruchomości.
Novaplast poza centralą w Stambule działa
produkcji rur z PP z wkładką aluminiową
umieszczoną centralnie – V-CENTRO STABI
OXY (znanych jako „rury bez konieczności
zdzierania”) oraz kanalizacji z PVC. W Nigde
produkowane są także rury SPIRA – unikalne
rozwiązanie wielkogabarytowych rur ze specjalnych profili PVC wykorzystywanych np.
w budowie autostrad.
na świecie poprzez swoje oddziały w Rosji,
Kazachstanie, Singapurze, Arabii Saudyjskiej,
a od roku również w Polsce.
Produkcja firmy Novaplast odbywa się
w trzech fabrykach: w Izmicie i Nigde w Turcji
oraz w Malezji. Park maszynowy to 55 linii ekstruderów oraz 44 wtryskarki. Głównym zakładem jest Izmit, gdzie produkuje się 55 tys. ton
wyrobów rocznie, z czego 37 tys. ton stanowi
produkcja instalacji z polipropylenu PP-R.
Kształtki i rury Vesbo wytwarzane są na
powierzchni 65 tys. m2. Fabryka w Izmicie
zatrudnia 550 osób, a jej zdolność załadunkowa to ponad 300 ton dziennie. W fabryce tej
produkowane są: rury i kształtki z polipropylenu
(PP-R), rury wielowarstwowe Pert/Al/Pert,
Pex/Al/Pex i OxyPex, a także instalacje kanalizacyjne (rury i kształtki) z PVC oraz kanalizacja
niskoszumowa PVC i PP Vesbo Incola.
Fabryka w Nigde powstała w 2009 r.
Zatrudnia 50 osób i zajmuje powierzchnię
36,7 tys. m2, a jej zdolność produkcyjna
wynosi 15 tys. ton rocznie. Jest to miejsce
Otwarta w 2011 r. fabryka w Malezji zatrudnia obecnie 40 osób, a jej zdolność produkcyjna to 4,5 tys. ton rocznie. Zakład skupia się na
produkcji instalacji z PP-R na rynek azjatycki,
głównie chiński. Warto wspomnieć, że Novaplast to jeden z zaledwie kilku producentów
instalacji sanitarnych, których produkty sprzedawane są do Chin. Co więcej, marka Vesbo
jest tam dostępna w B&Q – najpopularniejszej
sieci sklepów budowlanych.
Produkcja Vesbo obejmuje zarówno finalny
produkt, jak i jego komponenty. W fabrykach
Novaplastu produkowane są również:
masterbacze, czyli komponenty do tworzyw
sztucznych PP i PE pozwalające uzyskać
m.in. dowolny kolor tworzywa; zdolność
produkcyjna to 45 ton miesięcznie;
warstwa kompozytowa do rur z włóknem
szklanym – dzięki specjalnemu mikserowi
Vesbo kontroluje skład i jakość komponentu
(procentowy udział włókna szklanego) do
produkcji rur VESBO FASER; zdolność produkcyjna to 210 ton miesięcznie;
maj 2013
taśma aluminiowa do produkcji rur wielo-
warstwowych z warstwą kleju niezbędnego do połączenia z tworzywem w trakcie
produkcji rury, ciągła lub perforowana,
docinana na odpowiednią szerokość, w zależności od średnicy produkowanej rury;
linia produkcyjna ma prędkość 20 m/min,
a tak przygotowana taśma jest chętnie
kupowana m.in. przez polskich producentów
rur STABI.
Cały proces produkcyjny kontrolowany
jest online. Komputer w trakcie produkcji
sprawdza:
prędkość linii,
wagę wyrobów,
wielkość produkcji,
powody zatrzymania linii,
ilość odpadów.
Vesbo opracowało również specjalne oznaczenie produktu, które pozwala sprawdzać
wszelkie dane o produkcji, lokalizacji w magazynie, a dzięki aplikacji na stronie internetowej
klient z dowolnego miejsca na świecie może
również sprawdzić, czy zakupiony przez niego
produkt Vesbo jest oryginalny.
Produkty Novaplastu są dziś eksportowane
do 75 krajów na całym świecie. Daje to firmie
miejsce w pierwszej 300 największych tureckich eksporterów. Instalacje sanitarne czy
kanalizacyjne Vesbo można spotkać w krajach
Ameryki Południowej, Afryki, Bliskiego i Dalekiego Wschodu oraz w Europie i Azji.
Zainteresowanych produktami Vesbo zapraszamy do kontaktu z Oddziałem w Polsce.
Szczegóły na www.vesbopoland.pl.
VESBO POLAND Sp. z o.o.
91-223 Łódź, ul. Morgowa 9
tel. 42 640 55 26, faks 42 640 55 27
www.vesbopoland.pl
AKTUALNOŚCI
Grafen szansą dla mikroinstalacji OZE
Ś
struowaniu nowoczesnych systemów OZE. Prognozy rozwoju rynku produktów wykorzystujących grafen są bardzo optymistyczne. Amerykańska firma badawcza BCC Research ocenia,
że w 2020 r. wartość sprzedaży takich produktów sięgnie 675 mld dol. Zgodnie z tą prognozą
wartość rynku samych materiałów kompozytowych z grafenem sięgnie 91 mld dol., natomiast
segmentu kompozytów – 340 mld dol.
Grafen otrzymuje się metodami mikromechanicznymi. W stanie wolnym nie można go
uzyskać ze względu na nietrwałość i skłonność do tworzenia struktur trójwymiarowych.
Do niedawna grafen był jednym z najdroższych
materiałów. Na początku 2009 r. koreańscy
badacze z Uniwersytetu Sungkyunkwan poinformowali o opracowaniu metody pozwalającej na tańszą produkcję, jednak materiał ten
nie gwarantował dobrej jakości. Lepszą oferuje Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych w Warszawie – polscy naukowcy opatentowali metodę wytwarzania wyjątkowo dużych
płytek grafenu o najwyższej jakości, na razie
jest to jednak tylko surowiec.
Tak jak epoka kamienia nie skończyła się
z powodu braku kamienia, a era dorożek i fur-
Właściwości grafenu:
świetny przewodnik ciepła,
ma małą rezystancję prądu,
pochłania ok 2,3% światła, czyli jest prawie
całkiem przezroczysty,
100 razy twardszy od stali, a jednocześnie bardzo
elastyczny,
charakteryzuje się dużą ruchliwością elektronów
w normalnej temperaturze,
nie przepuszcza dużej ilości atomów,
bardzo szybko płynie przez niego prąd,
ma właściwości bakteriobójcze, nie przepuszcza
gazów ani wirusów różnego rodzaju.
Przykładowe zastosowanie:
baterie, superkondensatory, atrament
przewodzący itp.,
wysokie częstotliwości, optoelektronika,
„elastyczna” elektronika,
kompozyty, membrany,
MEMS (Micro Electro-Mechanical Systems),
sensory.
manek z powodu nagłego wymarcia wszystkich koni, tak samo era paliw kopalnych nie
minie tylko z tej przyczyny, że skończy się ropa, gaz i węgiel, ale raczej dlatego, że człowiek
odkryje nowe, lepsze technologie.
Cezary Tomasz Szyjko
Siłowniki Möhlenhoff
Siłowniki te przeznaczone są do montażu na grzejnikach i w rozdzielaczach. Specjalne konstrukcje adapterów montażowych sprawiają, że pasują do 99% grzejników i rozdzielaczy
oferowanych na polskim rynku. Niewielkie wymiary
pozwalają je łatwo zamontować także w grzejnikach
kanałowych. Do siłowników oferowane są akcesoria,
które chronią je przed nieautoryzowaną regulacją lub
próbami dewastacji. Siłowniki są w 100% wodoszczelne i posiadają ochronę przepięciową. Ich montaż nie wymaga dodatkowych narzędzi. Oferowane
są w wersji NO (bezprądowo otwarty) i NC (bezprądowo zamknięty).
Siłowniki mogą być zasilane napięciem 24 V lub
230 V i zużywają niewiele energii. Regulacja ma
zakres 360 stopni i tym samym siłownik może się
kręcić na okrągło. Współpracują z systemami zarządzania budynkami (BMS) i mają płynną regulację
0–10 V. Okablowanie siłowników działa na zasadzie
Plug-In – kabel nie jest zainstalowany na stałe i może być wyjmowany.
Dystrybutor oferuje partnerom do wyboru logo, kolor, a nawet design i 25 lat doświadczenia w stałej
współpracy z instalatorami.
reklama
wiat boryka się z problematyką energii
rozproszonej. Sukces rynku mikroinstalacji OZE jest zdeterminowany przez produkty
innowacyjne. Zdaniem naukowców kołem zamachowym polskiej energetyki prosumenckiej
może stać się grafen, który sam w sobie może
służyć np. za baterię słoneczną. Okazuje się,
że rodzima technologia jego wytwarzania jest
jedną z przodujących w skali światowej.
Grafen to alotropowa forma węgla. Składa
się z pojedynczej warstwy atomów tego pierwiastka, tworzących sześcioczłonowe pierścienie. Jego istnienie zostało opisane teoretycznie
już w latach 60., ale pierwszą próbkę udało się
uzyskać brytyjsko-rosyjskiemu zespołowi fizyków dopiero w 2004 r. Za badania nad grafenem Rosjanie Andriej Gejm i Konstantin Nowosiołow otrzymali w 2010 r. Nagrodę Nobla
w dziedzinie fizyki.
Wydaje się, że Unia Europejska zdecydowała już o naszej wspólnej przyszłości.
W styczniu 2013 r. Komisja Europejska ogłosiła laureatów konkursu „Nowe technologie
i technologie przyszłości” (FET – Future and
Emerging Technologies), wśród których znaleźli się właśnie badacze grafenu. W badania
zaangażowali się naukowcy z co najmniej 15
państw członkowskich UE i blisko 200 instytutów badawczych, którzy sprawdzą wykorzystanie wyjątkowych właściwości tego materiału węglopochodnego. Sukcesami w tej branży
może się też pochwalić polska nauka.
Czym w ogóle jest grafen? To cud inżynierii materiałowej: pojedyncza warstwa atomów
węgla odkryta metodą zdzierania warstwy węgla z grafitu. Ten dziwny twór w zasadzie nie
ma grubości i jest całkowicie bezpieczny dla
środowiska. Jego struktura ma nietypowe właściwości – jest dwuwymiarowa, bo ma tylko jedną warstwę atomów tworzących siatkę z sześciokątów. Do tego jest przezroczysta
– przepuszcza 98% padającego światła, wytrzymała – 100 razy bardziej niż stal, przewodzi ciepło i prąd – z ogromną prędkością, nawet 200 razy szybciej niż krzem. Grafen jest
przy tym giętki i rozciągliwy.
Potencjał zastosowania grafenu jest szeroki: począwszy od półprzewodników – z szansami na szybsze układy scalone i trwałą pamięć – przez ekrany dotykowe o wysokiej trwałości, wysokosprawne ogniwa fotowoltaiczne,
superkondensatory jako alternatywę dla ciężkich akumulatorów w samochodach elektrycznych, detektory gazów, po materiały kompozytowe przewodzące ciepło i prąd elektryczny,
które mogą zostać wykorzystane m.in. w kon-
TechnikaDesign.pl
04-118 Warszawa, ul. Ostrobramska 91, tel. 22 879 89 21
e-mail: [email protected], www.technikadesign.pl
maj 2013
9
AKTUALNOŚCI
N O W O Ś C I
Toaleta
Elektroniczne
Geberit AquaClean Sela pełni funkcję miski ustępowej i bidetu. Wyróżnia się prostotą i elegancją, co
doceniło m.in. jury konkursu Design Plus na tragach
ISH w marcu br. Produkt powstał na wyraźne zapotrzebowanie rynku, zwłaszcza architektów i projektantów
wnętrz. Wszystkie ważne części urządzenia schowane
są wewnątrz ceramicznej miski, a dostęp do nich jest
bardzo prosty. Takie rozwiązanie umożliwiło zachowanie
kompaktowej budowy i optymalnych rozmiarów, praktycznie nieróżniących się od tradycyjnej toalety. Deskę
i pokrywę można łatwo zdjąć do czyszczenia i tym samym utrzymać je w czystości, a wykonano je z Duroplastu, tworzywa najwyższej jakości. Natrysk został tak
skonstruowany, aby strumień miał optymalną strukturę
i był skuteczny, a jednocześnie delikatny i komfortowy,
co go szczególnie wyróżnia wśród urządzeń tego typu.
Stiebel Eltron oferuje nowoczesne, w pełni elektroniczne ogrzewacze wody, które pozwalają zaoszczędzić
nawet do 30% wody i energii w porównaniu do modelu
hydraulicznego. Elektroniczne sterowanie gwarantuje
dokładny przepływ, a wyświetlacz precyzyjnie pokazuje
ustawioną przez użytkownika temperaturę wypływającej wody. W zależności od potrzeb można zastosować
ogrzewacze trójfazowe oraz jednofazowe. Sterowany
mikroprocesorem ogrzewacz przepływowy DHE SLi
działa całkowicie automatycznie, utrzymując nastawioną przez użytkownika temperaturę wypływającej
wody z dokładnością do 0,5°C. Zastosowanie systemu
„odkrytej grzałki” umożliwia korzystanie z wody o dużej
z funkcją mycia
ogrzewacze wody
Toaleta może być stosowana razem z Monolithem lub
płytą ozdobną GAC. Do urządzenia dołączono prosty
w obsłudze pilot.
mat. Geberit
Zawory mieszające ATM
Termostatyczne zawory mieszające ATM zapewniają stałą
temperaturę wody na wyjściu z zaworu (w zakresie 20–43°C lub
35–60°C) i zapobiegają oparzeniom w instalacjach ciepłej wody
użytkowej. Stosuje się je do regulacji temperatury ciepłej wody
dostarczanej do baterii umywalkowych i prysznicowych, mogą być
także elementem instalacji ogrzewania podłogowego. Należące
do rodziny ProControl termostatyczne zawory mieszające ATM
uzupełniono o cztery nowe modele o większym współczynniku
przepływu Kvs: 3,2 oraz 4,2 m3/h. Umożliwia to ich zastosowanie
w rozbudowanych instalacjach obiektów użyteczności publicznej,
np. w szkołach, urzędach czy basenach. Zmianie uległ także wygląd
korpusu i pokrywki zabezpieczającej. Powiększenie gamy produktów
ATM ProControl ułatwia również dobór odpowiedniego przyłącza
– od ¾" do 1¼". Maksymalna temperatura pracy zaworów wynosi
95°C, a maksymalne ciśnienie 10 barów.
mat. Afriso
Odwadnianie
powierzchni
w łazience
Odpływ ścienny Scada, najnowszy produkt w asortymencie Kessel, daje jeszcze więcej możliwości kształtowania przestrzeni w łazience. Jako pierwszy producent
Kessel oferuje wariant podświetlany (LED) w czterech
kolorach: niebieskim, czerwonym, zielonym oraz RGB.
Do wyboru są trzy pokrywy: prosta ze stali nierdzewnej, ze wzorem Wave oraz z powierzchnią do przyklejenia płytek. Pokrywa Wave sprawia, że powierzchnie
zakrzywione wydają się optycznie większe, natomiast
pokrywa do przyklejenia płytek czyni odpływ praktycznie
niewidocznym. W zależności od wymagań użytkownika
10
maj 2013
pokrywy są dostępne z podświetleniem LED oraz bez
podświetlenia. Odpływ ścienny Scada może zostać zabudowany na trzy sposoby: w płycie gipsowej, w ścianie
murowanej oraz przy pomocy gotowego modułu podłogowego. Całkowita wysokość odpływu wynosi tylko
80 cm do górnej krawędzi płytek, a przepustowość to
ok. 0,5 l/s z nadpiętrzeniem 20 mm.
mat. Kessel
zawartości wapnia, a elektroniczny system wykrywania pęcherzyków powietrza zabezpiecza urządzenie
przed przepaleniem się. DHE SLi jest przystosowany
do zaopatrywania w wodę kilku punktów poboru, ma
liczne funkcje zabezpieczające oraz możliwość montażu
nad- i podumywalkowego, współpracy z armaturami dostępnymi na rynku oraz kolektorami słonecznymi. Jego
moc to 18, 18/21/24 i 27 kW. Kolejnym modelem jest
ogrzewacz DEL SLi – przepływowe, trzyfazowe urządzenie do przygotowani c.w.u. Dostępny w mocach
18, 18/21/24 i 27 kW, zaopatruje kilka punktów poboru
wody, znajdując zastosowanie zarówno w kuchni, jak
i w łazience. Wybrana temperatura jest utrzymywana
z dokładnością do 1°C w całym zakresie mocy. Zaletą
tego modelu jest bezproblemowy montaż oraz możliwość odwrócenia obudowy o 180°, tak aby podłączyć
ogrzewacz pod umywalką.
mat. Stiebel Eltron
AKTUALNOŚCI
N O W O Ś C I
Rura pięciowarstwowa
PexPenta to pięciowarstwowa rura do ogrzewania
podłogowego wykonana z sieciowanego polietylenu
o wysokiej gęstości, którą po raz pierwszy zaprezentowano na tegorocznych targach ISH. W nowej rurze
Purmo warstwa zabezpieczająca przed dyfuzją tlenu
wykonana z EVOH usytuowana została centralnie pomiędzy dwiema wytrzymałymi warstwami PEX. Dzięki
temu bariera tlenowa jest chroniona przed uszkodzeniami
mechanicznymi, co zapewnia bezpieczeństwo instalacji
i bezawaryjną eksploatację. Dwie warstwy kleju trwale
łączą warstwę EVOH z ochronnymi warstwami PEX.
Zewnętrzna warstwa o grubości 1 mm ma charakterystyczny pomarańczowy kolor, jest bardzo elastyczna
i odporna na zadrapania oraz urazy mechaniczne mogące
powstać na budowie. Natomiast wewnętrzna warstwa
PEX (również o grubości 1 mm) ma neutralny kolor i małą
chropowatość, co zmniejsza opory hydrauliczne. Wszystkie warstwy rury PexPenta są wytwarzane jednocześnie,
a szczególne właściwości użytkowe uzyskuje ona w procesie sieciowania fizycznego. Producent udziela na nią
aż 30 lat gwarancji.
mat. Purmo
Płyty izolacyjne Rockterm
Rockwool proponuje płyty Rockterm przeznaczone do izolacji
termicznej i akustycznej kanałów wentylacyjnych oraz urządzeń
wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, ze szczególnym naciskiem na
instalacje znajdujące się na zewnątrz, gdzie materiał przykrywa
się płaszczem zewnętrznym z blachy. Pełny zakres dostępnych
grubości płyt to 50–120 mm przy wymiarach 1000×600 mm.
Do ich odpowiedniego doboru wykorzystać można program
kalkulacyjny HeatRock służący do wyznaczania grubości izolacji
w technice grzewczej, chłodnictwie i instalacjach przemysłowych, dostępny pod adresem http://www.rockwool.
pl/doradztwo/programy-obliczeniowe/heatrock. Płyty zastosować można również do izolacji ścian zbiorników niskotemperaturowych oraz innych powierzchni płaskich w układach poziomych i pionowych, a także jako wypełnienie konstrukcji wsporczej pod płaszczem zewnętrznym. Rockterm to produkt niepalny (klasa reakcji na ogień
A1), mający także właściwości izolacji akustycznej.
mat. Rockwool
Elastyczny
odpływ liniowy
Ofertę odpływów liniowych Advantix Vario poszerzono o trzy nowe elementy konstrukcyjne: łącznik, łącznik
narożny oraz element zamykający. Pozwalają one zapro-
jektować odwodnienia o długości do 280 cm, umieścić
odpływ w narożniku lub ułożyć go w kształcie litery U.
Nowe elementy mają długość 20 cm i można je połączyć
z odpływem liniowym poprzez włożenie i przykręcenie
wkrętami. Element zamykający umożliwia wydłużenie
odpływu do 140 cm przy montażu jednostronnym i do
160 cm przy dwustronnym. Stosując nowy łącznik i dwa
Advantixy Vario można wykonać odpływ o łącznej długości 240 cm, a w połączeniu z dwoma elementami
zamykającymi – nawet 280 cm. Wydajność odwodnienia podwaja się, osiągając parametry od 0,8 do 1,6 l/s,
ponieważ każdy z odpływów ma własny samoczyszczący
syfon. Przy pomocy łącznika można realizować też bardzo
krótkie odpływy o długości od 80 cm i dużej wydajności.
To rozwiązanie sprawdzi się w przypadku deszczownic
lub pryszniców kaskadowych. Do odpływów narożnych
lub w kształcie litery U można zastosować łącznik prostokątny. Aby osiągnąć wysoką wydajność odwodnienia
przy użyciu dwóch lub trzech odpływów liniowych, należy
zapewnić odpowiednio szerokie podejście kanalizacyjne
(DN 70). Nowa kolorystyka rusztów i osłon pozwala na
harmonijne wkomponowanie odpływu w posadzkę.
mat. Viega
System
kolektorów
gruntowych
Uponor wprowadza na polski rynek nowe systemy
kolektorów gruntowych: kolektory poziome, klatki energetyczne, kolektory palowe i pionowe oraz preizolowane
rury do transportu ciepła i zestaw mieszający EPG6.
Kolektory poziome wykonano z bardzo wytrzymałego
i odpornego na pękanie polietylenu PE-Xa. Wymienniki
można układać poziomo lub ukośnie, bez względu na
położenie wód gruntowych. Specjalną wersją kolektorów poziomych są klatki energetyczne zbudowane ze
zwiniętych spiralnie rur PE-Xa. Wymiennik w kształcie
stożka sprawdzi się tam, gdzie dostępna powierzchnia
przed budynkiem nie pozwala na montaż tradycyjnych
kolektorów poziomych. Kolektory pionowe Uponor
zajmują stosunkowo
mało miejsca, co
jest kompensowane dużą głębokością odwiertu, sięgającą ok. 100 metrów. Rury są układane
w pionowych odwiertach, w postaci pojedynczych lub podwójnych, U-kształtnych lub
koncentrycznych kolektorów.
Tam, gdzie grunt jest mało nośny, można zastosować
kolektory palowe. Instalacja jest wpuszczana w betonowe pale umieszczane w uprzednio przygotowanych
otworach. Koszt takiej instalacji jest porównywalny do
zwykłego palowania fundamentowego, istnieje również
możliwość wykorzystania prefabrykowanych elementów.
Obwody mogą być prowadzone w dowolny sposób:
spiralnie, w formy litery U lub meandrycznie. Kolektory
gruntowe mogą stanowić także ekonomiczne rozwiązanie chłodzenia w budynku – w instalacji tego typu
nie ma konieczności stosowania pompy ciepła, którą
można zastąpić zestawem mieszającym dla chłodzenia
pasywnego Uponor EPG6.
mat. Uponor
maj 2013
11
AKTUALNOŚCI
SZKOLENIA
Skorzystaj ze szkoleń
Aquatherm-Polska tel. 22 321 00 00,
faks 22 321 00 20, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla wykonawców, projektantów z zakresu wewnętrznych instalacji
sanitarnych i grzewczych z polipropylenu PP-R (80); technika zgrzewania
– ćwiczenia; zasady projektowania i montażu wodnego ogrzewania
podłogowego – ostatni wtorek m-ca, Warszawa
Aspol-FV tel. 42 640 73 11
Podstawy projektowania i wykonawstwa instalacji z polipropylenu:
właściwości materiału, praktyczne zapoznanie się z metodą łączenia
elementów instalacyjnych (zjawisko polifuzji termicznej), sposoby
prowadzenia instalacji, kompensacja – obliczenia, rozwiązania praktyczne
Energeo – system dolnych źródeł do pomp ciepła: podstawy doboru
i wykonawstwa, praktyczne zapoznanie się ze zjawiskiem polifuzji termicznej
(łączenie elementów instalacyjnych z HDPE), prezentacja komputerowego
programu doborowego dolnych źródeł, płyny niskotemperaturowe HENOCK
przeznaczone do instalacji dolnych źródeł
Wentylacja mechaniczna – odzysk ciepła z wentylacji: podstawy wentylacji
mechanicznej, zachowanie komfortu cieplnego, zasady doboru elementów
wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, technologia montażu,
prezentacja rekuperatorów z serii RAPTOR
Terminy do uzgodnienia
Atlantic tel. 22 487 50 76, Sławomir Rostkowski (Dział Techniczny)
Bezpłatne szkolenie z odnawialnych źródeł energii dotyczące: pomp ciepła
typu powietrze-woda, termodynamicznych ogrzewaczy wody z wbudowaną
pompą ciepła i kolektorów słonecznych
Beretta tel. 56 657 16 00, faks 56 657 16 57, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów, serwisantów – Toruń, w terenie do uzgodnienia
Broen tel. 74 832 54 32
Szkolenia dla projektantów i instalatorów: zawory Ballorex w równoważeniu
hydraulicznym
Brötje www.broetje.pl
Szkolenia instalacyjno-montażowe dla instalatorów i serwisantów kotłów BRÖTJE:
Bydgoszcz – tel. kom. 605 351 402, [email protected]
Gdańsk – tel. 601 775 716, [email protected]
Łódź – tel. 510 022 921, [email protected]
Poznań – tel. 607 689 015, [email protected]
Przyszowice k. Gliwic – tel. 605 98 76 71, [email protected]
Stanowice k. Oławy – tel. 695 100 194, [email protected]
Szczecin – tel. 605 034 158, [email protected]
Warszawa – tel. 605 987 602, [email protected]
BS4 tel. 602 555 394, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów i projektantów dotyczące projektowania i instalacji
rurociągów Durapipe z ABS-u, specjalnego tworzywa m.in. do wody lodowej
i glikolu w klimatyzacji i chłodnictwie. Szkolenia w siedzibie BS4 (bezpłatne)
lub w miejscu wskazanym przez klienta (klient pokrywa wtedy koszt pobytu
i przejazd osoby przeprowadzającej szkolenie). Terminy do uzgodnienia
Centralny Ośrodek Chłodnictwa
tel. 12 637 09 33 w. 105, 212, [email protected], www.coch.pl
F-gazy urządzenia stacjonarne
Klimatyzacja samochodowa
Certyfikacja kompetencji B
Budowa, obsługa i eksploatacja klimatyzatorów typu split
Kurs początkowy i uzupełniający dla ubiegających się o świadectwo
kwalifikacji w zakresie postępowania z substancjami kontrolowanymi
Agregaty wody lodowej
Układy termodynamiczne w pompach ciepła w teorii i praktyce
Clima Komfort tel. 507 017 354, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów instalacji grzewczych z pompami ciepła
z bezpośrednim odparowaniem oraz z pompami typu powietrze/woda,
solanka/woda i woda/woda. Terminy do uzgodnienia
Comap Polska tel. 22 679 00 25, e-mail: [email protected],
www.comap.pl
Szkolenia dla instalatorów i projektantów w zakresie instalacji ogrzewania
podłogowego BIOfloor oraz instalacji dystrybucji wody sanitarnej i grzewczej
SKINsystem – na terenie całego kraju
Danfoss Poland – Ciepłownictwo tel. 58 51 29 134
Danfoss Poland – Ogrzewnictwo i Wentylacja
tel. 22 755 06 01
Szkolenia i warsztaty techniczne dla instalatorów i projektantów – na terenie
całego kraju
De Dietrich www.dedietrich.pl
Szkolenia dla instalatorów we Wrocławiu:
T1A „Urządzenia grzewcze o mocy do 50 kW” – kotły De Dietrich małych
mocy w technice domowej: kotły atmosferyczne DTG, kotły naścienne gazowe
MS ZENA, kotły gazowe kondensacyjne AGC, EGC, MCR II, MCA, kotły olejowe
GT 120, technika solarna
T1B „Kotły żeliwne średnich i dużych mocy” – atmosferyczne DTG 230/330,
olejowo-gazowe GT 220 do GT 530, palniki nadmuchowe olejowe/gazowe,
automatyka i kaskady kotłów
T2A „Kotły kondensacyjne” – kotły MCR II, MCA z Diematic i-System, GTU C
120, AGC, EGC, MCA PRO 45-115, C 230, C310/610
T4A „Pompy ciepła” – pompy ciepła PAC
Możliwość odbycia dodatkowego szkolenia przy hurtowniach partnerskich
w ramach trasy mobilnego laboratorium De Dietrich z zakresu:
typoszereg gazowych kotłów kondensacyjnych MCR i Ecodens (warunkiem
uczestnictwa jest wcześniejsze odbycie szkolenia T2A w siedzibie firmy
De Dietrich we Wrocławiu)
pompy ciepła ROE ll i ROE+ – montaż i uruchamianie (warunkiem
uczestnictwa jest wcześniejsze odbycie szkoleń T1A lub T2A w siedzibie firmy)
zestawy Dietrisol PRO i Dietrisol Light (warunkiem uczestnictwa
jest wcześniejsze odbycie szkolenia T1A w siedzibie firmy)
12
maj 2013
Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska
tel. 71 326 13 43, e-mail: [email protected]
Szkolenia z wykorzystania termowizji w diagnostyce budowlanej: ocena
energetyczna budynku, ocena stanu technicznego przegród budowlanych,
samodzielne wykonanie ekspertyz budowlanych. Szkolenia z wykorzystania
termowizji w diagnostyce energetycznej: ocena stanu technicznego urządzeń
i sieci energetycznych, samodzielne wykonanie ekspertyz termowizyjnych.
Szkolenia obejmują praktyczne ćwiczenia z użyciem kamer termowizyjnych
i obsługą specjalistycznych programów do interpretacji zdjęć
Dwudniowe szkolenia ze sporządzania świadectw charakterystyki
energetycznej oraz audytów
Ferroli tel. 32 47 33 100, 604 516 500
Chętnych na szkolenia zapraszamy do centrum szkoleniowego Ferroli
w Sosnowcu. Zakres szkoleń obejmuje: kondensacyjne kotły gazowe wiszące
i stojące, kotły gazowe wiszące i stojące, kotły stojące olejowo-gazowe, układy
solarne, agregaty wody lodowej. Szkolenia odbywają się po potwierdzeniu
uczestnictwa minimalnej liczby osób
Flowair tel. 58 669 82 20, faks 58 627 57 21, e-mail: [email protected],
www.flowair.com
Szkolenia dla projektantów i instalatorów z zakresu ogrzewania
nadmuchowego: nagrzewnic wodnych (LEO), nagrzewnic gazowych (ROBUR),
kurtyno-nagrzewnic i kurtyn powietrznych (ELiS)
Fujitsu
Szkolenie dla instalatorów, projektantów, studentów: systemy klimatyzacji
ze zmiennym przepływem VRF AIRSTAGE – Warszawa, tel. 22 517 36 00;
Gdańsk, tel. 58 768 03 33; Wrocław, tel. 71 785 49 67; Kraków,
tel. 12 341 47 07; Rzeszów, tel. 17 854 73 10; Lublin, tel. 609 690 998;
Katowice, tel. 32 209 49 26; Łódź, tel. 42 685 52 94; Poznań,
tel. 61 852 54 90; Białystok, tel. 605 886 475; Bydgoszcz, tel. 607 800 395
Gazomet tel. 65 545 02 20, e-mail: [email protected]
Stacje gazowe – budowa i eksploatacja
Technika redukcyjna i zabezpieczająca
Armatura zaporowa i urządzenia ciśnieniowe
Budowa i zasady działania urządzeń eksploatowanych w gazownictwie
Geberit tel. 22 843 06 96
Dla projektantów i wykonawców – systemy instalacyjne, kanalizacji
wewnętrznej HDPE, Public, wodociągowe Mapress i Mepla, podciśnieniowego
odwodnienia dachów Geberit Pluvia
Glen Dimplex Polska e-mail: [email protected]
Cykliczne szkolenia dla projektantów i wykonawców instalacji grzewczych
z pompami ciepła typu powietrze/woda, solanka/woda oraz woda/woda
o mocach 1,87–125,8 kW. Przekazywane informacje są też przydatne
handlowcom chcącym poszerzyć swoją wiedzę z zakresu oferowanych
produktów. Miejsce szkolenia – Poznań. Terminy oraz formularz zgłoszeniowy
na www.dimplex.pl
Grundfos www.grundfos.pl
Całoroczne szkolenia online:
Grundfos Professional/Grundfos Ecademy dla instalatorów, projektantów
– ponad 10 modułów szkoleniowych, m.in. o pompach Grundfos ALPHA2,
MAGNA, SOLOLIFT2, dyrektywie EuP, regulacji AUTOADAPT oraz nowych
pompach cyrkulacyjnych COMFORT PM i in.
Thinking Buildings Universe/Grundfos CBS e-learning dla projektantów
– aplikacje w Budownictwie Użyteczności Publicznej: m.in. Koszty Cyklu Życia
(LCC), obiegi mieszające, klimatyzacja, dezynfekcja wody, ścieki i wiele innych
HDG Bavaria tel. 52 326 76 76,
e-mail: [email protected], [email protected]
Technologie spalania biomasy drzewnej w kotłach wsadowych i w kotłach
automatycznych – Osielsko
Hewalex tel. 32 214 17 10 wew. 376, infolinia 801 000 810,
Cykl szkoleń technicznych z zakresu instalacji kolektorów słonecznych i pomp
ciepła – co drugi piątek w siedzibie firmy (Czechowice-Dziedzice)
Itron Polska (dawniej Actaris)
tel. 12 257 10 28 w. 143, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla projektantów – nowoczesne systemy opomiarowania wody
i energii cieplnej
KAN sekretariat: tel. 85 74 99 200, faks 85 74 99 201
Szkolenia dla projektantów – Białystok, Gdynia, Poznań, Tychy, Warszawa
– w każdej lokalizacji raz w miesiącu
Szkolenia dla wykonawców – Białystok, Gdynia, Poznań, Tychy, Warszawa
– w każdej lokalizacji raz w miesiącu
Szczegóły i terminy na www.kan.com.pl
Kessel tel. 71 774 67 60
Dla projektantów, wykonawców, serwisantów z zakresu zaworów zwrotnych,
przepompowni, wpustów, separatorów tłuszczu i substancji ropopochodnych,
oczyszczalni ścieków
Kisan tel. 22 701 71 30, 22 701 71 34
Warsztaty komputerowe dla projektantów: Instal-op – program
wspomagający projektowanie instalacji ogrzewania podłogowego
oraz Instal-san – wspomagający instalacje c.w. i z.w.
Klimosz tel. 32 475 21 77 w. 11 – Żory,
61 436 24 74 – Września k. Poznania, www.klimosz.pl
Szkolenie praktyczne z zakresu kotłów na węgiel, drewno, pelety i ziarno
– pierwszy i ostatni czwartek roboczy miesiąca w Żorach i raz w miesiącu
we Wrześni
Luxbud Elektryczne Systemy Grzewcze
tel. 22 766 45 60, 22 766 45 70, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów, projektantów: ochrona przed oblodzeniem
schodów, podjazdów, rur z zimną wodą, rynien i rur spustowych, ogrzewanie
podłogowe: kable i Comfort Maty, termostaty, regulatory, systemy detekcji
wycieków
Makroterm
tel. 12 37 93 781, 603 979 292,
inż. Dominik Litwiński, e-mail: [email protected]
Cykl szkoleń dla instalatorów, handlowców, serwisantów i projektantów
z zakresu Zintegrowanego Oprogramowania: Turbokominki z płaszczem
wodnym; kolektory słoneczne Turbosolar; Integratory; projektowanie systemów
ZO w domach jednorodzinnych
Warsztaty dla instalatorów: podłączanie Integratora
Terminy do uzgodnienia
Meibes tel. 65 529 49 89, e-mail: [email protected]
www.meibes.pl, www.logotermy.pl, www.solar.meibes.pl
www.ee-flow-control.pl
Dla instalatorów: armatura grzewcza i instalacyjna, systemy solarne
Dla projektantów: logotermy, węzły grzewcze, systemy solarne, efektywność
energetyczna w budownictwie
Nibco tel. 42 677 56 00
Szkolenie z zakresu instalacji sanitarnych PVC-C/PVC-U NIBCO
dla instalatorów, projektantów i inwestorów
Nibe-Biawar www.biawar.com.pl
Szkolenia z zakresu pomp ciepła i systemów solarnych, obejmujące
m.in. budowę i zasadę działania pomp ciepła i systemów solarnych, zasady
doboru poszczególnych urządzeń, praktyczne wskazówki i przykładowe
problemy
Paradigma, przedst. Georg Zylka
tel. 32 26 10 100
Szkolenia dla instalatorów, projektantów, architektów w zakresie techniki
SOLAR (kolektory słoneczne w systemach grzewczych), podstawy techniki
solar, rozwiązania systemowe, zasady doboru, planowania i rozwiązań technik
solar – Dąbrowa Górnicza
Prandelli Polska tel. 58 762 84 60, 604 29 25 50,
Szkolenia cykliczne dla projektantów i instalatorów w siedzibie firmy:
Podstawowe zasady projektowania i wykonawstwa w systemach instalacji
sanitarnych firmy Prandelli; Gdańsk – pierwszy wtorek m-ca,
w terenie – do uzgodnienia
Raychem Polska, Tyco Thermal Controls
tel. 22 33 12 950, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla projektantów, instalatorów i monterów w zakresie elektrycznych
systemów grzewczych: ochrona przed zamarzaniem instalacji wodnych,
kanalizacyjnych, rynien i rur spustowych; zabezpieczenie przed oblodzeniem
ciągów pieszych i pojazdów; ogrzewanie podłogowe; systemy detekcji
i lokalizacji wycieków
Sanha Polska tel. 76 857 32 02
Szkolenia dla instalatorów i projektantów na terenie całego kraju – techniki
połączeń zaciskowych z miedzi, stali i tworzyw sztucznych; dobór i montaż
ściennych paneli grzewczych
Sanit tel. 32 332 67 43
Szkolenie dot. zgrzewaczy rur PP i PE do wody i gazu, dające uprawnienia
IGNiG-u oraz certyfikat na zgrzewanie systemu ELGEF+ firmy GEORG
FISCHER
Sotralentz tel. 46 833 30 34
Szkolenia techniczne dla instalatorów z zakresu przydomowych
oczyszczalni ścieków, obejmujące przede wszystkim najnowsze
technologie OCZYSZCZALNIE TYPU SL BIO (połączenie złoża biologicznego
i osadu czynnego) oraz oczyszczalnie drenażowe z Tunelami Filtracyjnymi
(bez kamienia, rur ani geowłókniny), jak również tradycyjne oczyszczalnie
drenażowe (kamień, rura, geowłóknina). Szkolenia odbywają się
w ostatni wtorek miesiąca w Skierniewicach. Zapisy
– drogą mailową.
Termet tel. 74 854 70 50, 74 854 04 46
www.termet.com.pl
Szkolenia dla serwisantów, instalatorów, projektantów, handlowców
w zakresie oferty produkcyjnej Termet w ośrodkach szkoleniowych
w: Poznaniu, Wrocławiu, Gdańsku, Bielsku-Białej, Aleksandrowie Łódzkim,
Kielcach, Rzeszowie, Orońsku, Pile, Olsztynie, Białymstoku
i Świebodzicach
Tweetop tel. 510 091 445
Szkolenia „Systemy zaprasowywane i skręcane rur wielowarstwowych”
w hurtowniach Grupy SBS Sp. z o.o. w wybranych miastach: Kielce, Łódź,
Zduńska Wola, Płońsk, Płock
Uponor Polska
tel. 801 000 425, 22 266 82 00
Szkolenia dla instalatorów w zakresie montażu systemów do zimnej i ciepłej
wody, c.o. i ogrzewania/chłodzenia płaszczyznowego firmy Uponor
Szkolenia dla projektantów z wykorzystaniem programów Instalsoft
lub Audytor, w zakresie montażu systemów do zimnej i ciepłej wody, c.o.
i ogrzewania/chłodzenia płaszczyznowego firmy Uponor
Viessmann tel. 71 360 71 00, www.viessmann.pl,
Dla projektantów – aspekty projektowania nowoczesnych
systemów grzewczych z zastosowaniem kotłów kondensacyjnych
i niskotemperaturowych, kolektorów słonecznych i pomp ciepła
Dla instalatorów – montaż, uruchomienie, serwis pomp ciepła, kolektorów
słonecznych, kotłów wiszących oraz stojących małej i średniej mocy
2-letnia Szkoła Policealna Nowoczesnych Technik Grzewczych Akademii
Viessmann
Wavin Metalplast-Buk www.wavin.pl,
e-mail: [email protected], bezpłatna infolinia: 800 161 555
Szkolenia online dla firm:
Materiały elastyczne a materiały sztywne w systemach kanalizacji
grawitacyjnej na podstawie porównania systemu z PVC-U z systemem
z kamionki
Zehnder tel. 605 885 886
Sławomir Duda (koordynator serwisu), e-mail: [email protected]
Szkolenia dla wykonawców/serwisantów:
COMFOBOX – II poziom: 23 maja, 13 czerwca 2013 r.
CSY – II poziom: 24 maja, 14 czerwca 2013 r.
AKTUALNOŚCI
TARGI, KONFERENCJE, OFERTY
Zapraszamy na targi i konferencje
MAJ
MAJ
WOD-KAN Międzynarodowe Targi Maszyn
i Urządzeń dla Wodociągów i Kanalizacji,
7–9 maja 2013 r., Bydgoszcz
VI Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej „Kolektory słoneczne i systemy
fotowoltaiczne w systemach energetyki prosumenckiej”, 13–14 maja 2013 r.,
Toruń – Instytut Energetyki Odnawialnej, tel./faks 22 825 46 52, 22 875 86 78,
e-mail: [email protected], www.ieo.pl
GREENPOWER
Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej,
14–16 maja 2013 r., Poznań
XVI Konferencja GAZTERM „Gazownictwo i ciepłownictwo – wspólne
cele i perspektywy rozwoju”, 13–15 maja 2013 r., Międzyzdroje – Studio 4u
i Wielkopolska Spółka Gazownictwa, tel. 91 485 17 10, faks 91 485 17 17,
tel. kom. 607 220 470, 512 092 384, e-mail: [email protected],
www.gazterm.pl
CZERWIEC
WATER & HEAT Targi Technik Kotłowych,
Procesów Cieplnych i Wody Przemysłowej
4–5 czerwca 2013 r., Kraków
V Ogólnokrajowa Konferencja Naukowo-Techniczna „Instalacje
wodociągowe i kanalizacyjne – projektowanie, wykonawstwo, eksploatacja”,
16–17 maja 2013 r., Dębe k. Warszawy – Zakład Zaopatrzenia w Wodę
i Odprowadzania Ścieków Politechniki Warszawskiej, tel. 22 234 53 38,
e-mail: [email protected], www.konferencja-instalacje2013.pl
Oferty dla polskich firm
Rumunia
Firma handlowa poszukuje dostawców rur miedzianych. Americasa
S.R.L., adres: Complex Marco Polo, Cluj Napoca, tel. +40 751 990
738, e-mail: [email protected], Sas Ciprian – jęz. angielski.
Firma handlowo-produkcyjna szuka dostawców elementów instalacji
sanitarnych z tworzyw sztucznych, kolanek i złączy do instalacji
sanitarnych itp. Comelit Import Export S.R.L, adres: Lehrer Milton 22,
Cluj-Napoca, tel. +40 720 546 773, e-mail: office@comelit_cluj.ro,
Francis Kolos – jęz. angielski.
Firma instalacyjna szuka dostawców kolektorów słonecznych.
Grigadi Grup S.R.L., adres: Turda, tel. +40 755 052 373,
e-mail: [email protected], Adrian Lazer – jęz. angielski.
Firma instalacyjna poszukuje dostawców kotłów na pelety, osprzętu
oraz systemów instalacyjnych. SC Pellets Energy S.R.L., adres:
Caminului 1, Sadu, Judetul Sibiu 557220, tel. +40 746 524 161,
e-mail: [email protected], Sandru Fane – jęz. angielski.
Dystrybutor narzędzi i urządzeń budowlanych poszukuje dostawców
przewodów i złączek z żeliwa, stali, miedzi i cynku. SC MT Service
Grup S.R.L., adres: Bihorului 11, Sibiu 550064, tel. +40 722 833
927, e-mail: [email protected], Toma Mihai – jęz. angielski.
Firma inżynieryjno-instalacyjna szuka dostawców części
do instalacji PV, w tym modułów prądotwórczych. SC Evopro
Systems Engineering S.R.L., adres: Tabacarilor 2, Cluj Napoca,
e-mail: [email protected], Virgilius Bartos – jęz. angielski.
V Ogólnokrajowa Konferencja Naukowo-Techniczna
Instalacje wodociągowe i kanalizacyjne
– projektowanie, wykonawstwo, eksploatacja
16-17 maja 2013 r.
Dębe k. Warszawy
promocja
Kontakt:
Zakład Zaopatrzenia w Wodę i Odprowadzania Ścieków
Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej
00-653 Warszawa, ul. Nowowiejska 20
tel. 501 136 845, 22 234 53 38
faks 22 825 29 92
[email protected]
maj 2013
13
WODA
Jak uniknąć
dr inż. Artur Dudziak
awarii armatury wod-kan?
Armatura to podstawowe wyposażenie każdej sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej. Jej awaryjność jest
wyznacznikiem niezawodności działania całego systemu rurociągów, należy zatem zwracać szczególną uwagę na
jakość stosowanych urządzeń.
M
ożna wymienić kilka przyczyn wadliwego działania armatury: wady konstrukcyjne, wady produkcyjne, nieprawidłowy
transport, wady montażowe oraz niewłaściwa
eksploatacja.
Już na etapie konstruowania zaworów każda
z części składowych powinna zostać dobrana
tak, by zapewnić produktowi możliwie dużą
trwałość. Należy więc wybrać właściwy rodzaj
i jakość użytych materiałów oraz technologię
produkcji poszczególnych elementów i ich
złożenia. Najczęściej stosowanym materiałem
do produkcji korpusów i głowic armatury jest
żeliwo szare zwykłe [1] lub sferoidalne [2].
Wielu producentów stosuje również tworzywa
sztuczne, zarówno na korpusy, jak i na inne
elementy armatury. Przykładem może być polioxymetylen o symbolu POM. W materiałach
informacyjnych różnych producentów można
znaleźć informacje, że produkty wykonane z tego tworzywa cechuje wyższa elastyczność niż
żeliwne, a koszt wytworzenia jest stosunkowo
niski. Do produkcji elementów armatury używany jest także wzmocniony nylon, spieniony
polipropylen, polietylen czy inkulon.
Produkcja armatury wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej zazwyczaj ma swój
początek w odlewni żeliwa. Ważne jest, by
procesy hutnicze, takie jak odpowiednie przygotowanie surówki, mieszanie składników
czy przygotowanie form, przeprowadzane
były w sposób prawidłowy. Obecnie prawie
wszystkie procesy produkcji elementów armatury są zautomatyzowane. Wyjątek stanowi
składanie elementów w gotowy wyrób, które
przeprowadzane jest czasem ręcznie. Ważne
jest wówczas zachowanie wymaganego reżimu montażu oraz wprowadzenie odpowiedniego systemu kontroli. Wielu producentów na
końcu linii montażowej lokuje stanowiska do
sprawdzania jakości wyprodukowanej armatury. Bada się tam między innymi szczelność dla
ciśnienia wewnętrznego i zewnętrznego oraz
szczelność zamknięcia lub inne specyficzne
cechy produktu.
Kolejnym czynnikiem mającym wpływ na
trwałość armatury jest czas magazynowania
14
maj 2013
i transportu do użytkownika. Konieczność
magazynowania dotyczy dwóch sytuacji:
gdy armatura po wyprodukowaniu trafia do
magazynów producenta i gdy jest ona przechowywana u odbiorcy w oczekiwaniu na montaż.
W obu przypadkach poza sposobem obchodzenia się z produktami zasadniczy wpływ
na stan techniczny armatury mają warunki
panujące w miejscu magazynowania, takie
jak temperatura, wilgotność powietrza, stopień nasłonecznienia. Czynniki te mają różny
wpływ na poszczególne elementy produktów.
Należy zwrócić szczególną uwagę na armaturę
Fot. 1. Przykładowy sposób ochrony zasuw
na czas transportu
Fot. archiwum autora
gazową wyposażoną w króćce przygotowane
do spawania oraz armaturę przeznaczoną do
montażu na przyłączach domowych, z reguły
wyposażoną w króćce gwintowane. Oba
rodzaje przyłączy bardzo trudno jest ochronić
przed korozją. Na czas transportu i magazynowania producenci stosują między innymi jednorazowe pokrywy polietylenowe. Osłona ta
nie zapewnia jednak całkowitej ochrony przed
korozją, dlatego armatura taka powinna być
magazynowana w suchych pomieszczeniach.
Wyższą odporność na korozję ma armatura,
w której nie występują niezabezpieczone
powierzchnie, np. zasuwy z króćcami kołnierzowymi lub kielichowymi.
Ważnym czynnikiem wpływającym na trwałość armatury jest sposób transportu (fot. 1),
w tym załadunku i rozładunku, oraz dostarczenia do wykopu. Niewłaściwe postępowanie
z produktami i złe ich zabezpieczenie podczas
transportu może być przyczyną takich uszkodzeń, jak zniszczenie powłoki antykorozyjnej
czy uszkodzenie mechaniczne, uniemożliwiających armaturze prawidłowe działanie.
Na poprawność funkcjonowania i długość
okresu użytkowania armatury istotny wpływ
ma zachowanie wymaganego reżimu w trakcie
jej montażu w sieciach. Jeszcze kilkanaście lat
temu na naszym rynku nie było dużego wyboru
rozwiązań łączenia armatury z przewodami.
Stosowano przede wszystkim połączenia kołnierzowe, kielichowe i gwintowane, a zasady
ich wykonywania były ogólnie znane. Obecnie
istnieje wiele nowoczesnych metod połączeń
ułatwiających montaż i mających większą
wytrzymałość. Nowe systemy połączeń pomagają też uniknąć błędów montażowych,
które spowodować mogą wystąpienie niewłaściwych naprężeń na korpusach zaworów,
co będzie skutkowało uszkodzeniem wyrobu.
Producenci armatury zazwyczaj wraz z produktem dostarczają instrukcję montażu, której
należy bezwzględnie przestrzegać.
Okresem decydującym o spełnieniu właściwej funkcji przez armaturę jest faza jej
eksploatacji. Na niezawodność i długą eksploatację decydujący wpływ ma zarówno sposób
użytkowania, jak i obsługiwania oraz środowisko, w którym armatura została zabudowana.
W praktyce nie mamy wpływu na rodzaj gruntu
lub skład powietrza, w jakim wykonywana jest
sieć uzbrojona w armaturę, zatem o odporności na korozję decydować będzie zewnętrzna
powłoka zabezpieczająca.
Fot. 2. Korozja podpowłokowa
Fot. archiwum autora
WODA
Pełny artykuł dostępny odpłatnie
po zamówieniu prenumeraty
papierowej lub elektronicznej
promocja
www.rynekinstalacyjny.pl/
prenumerata
maj 2013
15
WODA
dr inż. Edmund Nowakowski
Politechnika Wrocławska
Hydranty wewnętrzne
– wymagania ogólne
Hose systems – general requirements
Ustawa o normalizacji [1] przewiduje, że normy europejskie uzyskują statut polskich norm po wprowadzeniu
do katalogu PN. Wydawane obecnie normy PN-EN, w wersji oryginalnej lub polskiej, nie zawsze zgodne są
z wcześniej obowiązującymi w Polsce przepisami prawnymi. W artykule opisano zmiany w przepisach i normach
dotyczących hydrantów wewnętrznych stosowanych w wodociągowych instalacjach przeciwpożarowych.
H
ydranty wewnętrzne należą do stałych
urządzeń gaśniczych w budynkach. Rozróżniamy hydranty wewnętrzne uruchamiane
ręcznie lub automatycznie; powszechnie stosowane są te pierwsze. Hydrant wewnętrzny
jest urządzeniem przeznaczonym do zwalczania
pożaru w budynku. Składa się ze zwijadła z dostarczaną centralnie wodą, ręcznego zaworu
odcinającego sąsiadującego ze zwijadłem,
węża (półsztywnego lub płasko składanego),
prądownicy z zaworem zamykającym i, jeżeli
to konieczne, prowadnicy węża [2–3].
Warto zauważyć, że ręczny zawór odcinający stanowi wyposażenie przeciwpożarowej
instalacji wodociągowej lub gospodarczo-przeciwpożarowej, natomiast pozostałe elementy
hydrantu należą do inwentarza budynku. Do
wyposażenia budynku należą również szafki
hydrantowe mieszczące elementy składowe
hydrantu wewnętrznego.
Streszczenie
Wprowadzone do zbioru polskich norm
(PN) norm europejskich (EN) spowodowało zmiany w wymaganiach prawnych
dotyczące również hydrantów wewnętrznych stosowanych w wodnych instalacjach przeciwpożarowych. W artykule
omówiono wymagania dotyczące doboru hydrantów wewnętrznych w latach
1954–2000 r. i porównano je do wymagań
obecnie obowiązujących.
Abstract
Modifications in Polish Standards (PN)
and in European Standards (EN) resulted in changes in legal requirements,
which also apply to hose systems used in
fire fighting water tines. Requirements
are presented for the dimensioning of
hose systems used in the post-war period
1954–2000, and compared to the current
requirements.
16
maj 2013
W okresie powojennym stosowanie hydrantów wewnętrznych w budynkach wprowadzono normą resortową RN-53/MGE-PŻ-07 [6].
Przewidywała ona dwa rodzaje hydrantów
wewnętrznych: 52 mm (q = 2,5 l/s) i 25 mm
(q = 1 l/s) oraz minimalne ciśnienie wody
na zaworze odcinającym w wysokości 10 m
słupa wody.
Dane powyższe potwierdzone zostały rozporządzeniem w sprawie przeciwpożarowego
zaopatrzenia wodnego z 1964 r. [6]. Przewidywane ciśnienie wody na zaworze okazało
się w praktyce niewystarczające, dlatego
w normie PN-72/B-02865 [7] zwiększono go do
wartości 20 m sł. w. Parametry obliczeniowe
podane w tej normie zawarte były później
również w normie PN-B-02865:1997 [8] oraz
w rozporządzeniu w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów
budowlanych i terenów z 2006 r. [9].
Wprowadzone do katalogu polskich norm
normy europejskie z zakresu wymagań przeciwpożarowych w budynkach zawierają szereg
zmian. Norma PN-EN 671-1 [2] dotycząca
hydrantów wewnętrznych z wężem półsztywnym obejmuje węże o średnicy 19, 25 i 33 mm,
produkowane na podstawie normy PN-EN
694 [10].
Norma PN-EN 671-2 [3] obejmuje hydranty wewnętrzne z wężem płasko składanym
o średnicy: 25, 38, 40/42/45 i 50/51/52. Węże
te są produkowane zgodnie z normą PN-EN
14540 [11].
W obecnie obowiązującym rozporządzeniu
w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów
z 2010 r. [12] przewidziano stosowanie w instalacjach wodociągów przeciwpożarowych
trzech rodzajów hydrantów wewnętrznych:
52, 33 i 25 mm. Z kolei nowe normy PN-EN
671 zawierają wymaganie dotychczas nieuwzględniane, czyli konserwację hydrantów
wewnętrznych, wywierające wpływ na fazę projektową instalacji przeciwpożarowych
(PN-EN 671-3 [4]). Szczegółową analizę różnic w przepisach dotyczących hydrantów
wewnętrznych podanych w normach PN-EN
671-1-4 oraz w rozporządzeniu w sprawie
ochrony przeciwpożarowej budynków, innych
obiektów budowlanych i terenów z 2006 r. [9]
(obecnie obowiązuje rozporządzenie z 2010 r.)
znaleźć można w publikacji [16]. Poniżej przedstawione zostaną dodatkowe sprzeczności
i niejasności zachodzące między omawianymi
aktami prawnymi i polskimi normami.
Aby można było skutecznie zwalczać pożar
w budynku, do miejsca pożaru należy doprowadzić co najmniej minimalne określone
przepisami natężenie dopływu wody, przy
takim ciśnieniu wody na zaworze odcinającym
hydrant wewnętrzny, które zapewni wymaganą wydajność. Rozporządzenie w sprawie
ochrony przeciwpożarowej budynków, innych
obiektów budowlanych i terenów z 2010 r. [12]
nadal zawiera wymóg minimalnej wartości na
zaworze odcinającym hydrant w wysokości
0,2 MPa. Dla tej wartości ciśnienia w normach PN-EN 671 [2–3] podano wymaganą
długość strumienia zwartego wody wielkości
10 metrów. Z tabel podających w normach
minimalne natężenie przepływu wynika, że:
dla hydrantów 25 mm przy ciśnieniu minimalnym wody na zaworze odcinającym
0,2 MPa uzyska się minimalne natężenie
przepływu 59 l/min, a więc bliskie wymaganej wartości 60 l/min,
dla hydrantów 52 mm o minimalnym natężeniu przepływu 150 l/min potrzebne
jest ciśnienie minimalne wody na zaworze
odcinającym o wartości 0,31 MPa, a więc
znacznie wyższej, niż podano w rozporządzeniu [12].
Ciśnienie wody na zaworze odcinającym
hydrant wewnętrzny potrzebne jest do wy-
WODA
reklama
www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata
maj 2013
17
WODA
Wodomierze
Wybrane aspekty doboru, montażu i eksploatacji
Przepisy prawne dotyczące wodomierzy regulują obrót tymi
urządzeniami, ich dobór oraz montaż i eksploatację. Najważniejsze akty
prawne to dyrektywa 2004/22/WE oraz wprowadzające jej postanowienia
do polskiego prawa ustawy i rozporządzenia. Wielu producentów już
stosuje się do nowych regulacji, mimo że dyrektywa dała im dość długi
okres przejściowy. Również dobór i eksploatacja odbywają się zgodnie
z nowymi regulacjami, wprowadzanymi w ostatnich latach w ustawach
i rozporządzeniach.
D
yrektywa 2004/22/WE, tzw. Measuring Instruments Directive (w skrócie:
MID) [1], wprowadzona została do polskiego
prawa kilkoma aktami, m.in. ustawą o systemie zgodności [2], rozporządzeniem w sprawie zasadniczych wymagań dla przyrządów
pomiarowych [3], rozporządzeniem w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać
wodomierze, oraz szczegółowego zakresu
sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej
kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych [4] i rozporządzeniem w sprawie
rodzajów przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz
zakresu tej kontroli [5].
Nie ma uniwersalnych wodomierzy, a różnice pomiędzy nimi określa się za pomocą
kilkunastu parametrów. Przykładowo w wodomierzach o tym samym przepływie nominalnym występują znaczne różnice w zakresach
pomiarowych. Tym samym dobór tych urządzeń powinien uwzględniać kilka przesłanek,
a do tego konieczny jest klarowny system
rozróżniania urządzeń. W oparciu o normę
PN-ISO 4064 [6] wprowadzono cztery klasy
dokładności wodomierzy: A, B, C i D i każda z nich miała ustalony charakterystyczny
przepływ dla danej średnicy. Jednak podział
ten okazał się niewystarczający i w jednej
klasie występowały duże różnice pomiędzy
wodomierzami, tym samym w praktyce dane
te nie ułatwiały doboru. Producenci próbowali
to rozwiązać, podając dodatkowo parametry
niewymagane w normie, ale z czasem zaczęto
podawać w wątpliwość rzetelność niektórych deklaracji. Obecnie wielu producentów
produkuje wodomierze według starej i nowej
normy.
Rozwiązaniem sytuacji mogła być tylko
zmiana wymagań dla tych urządzeń uwzględniająca postęp techniczny i różnice w budowie.
W tym celu wykorzystano normę PN-EN 14154
[7] i na niej oparto wymagania wprowadzone
18
maj 2013
do dyrektywy MID. Wprawdzie producenci
nadal mogą deklarować parametry charakteryzujące wodomierze, jednak dane te są
weryfikowane. Żeby nie nadawać certyfikatu
tylko badanym egzemplarzom, weryfikowany
jest też proces produkcji – czy zapewniona
jest powtarzalność jakości wykonania, takiej
jak w egzemplarzu badanym w jednostce
notyfikowanej.
Cechy wodomierzy
Do 2016 r. producenci mogą wybrać sposób
oceny wodomierza: wg normy PN-ISO 4064
lub dyrektywy MID. Wielu wybiera nowy
system w celu podkreślenia wiarygodności deklarowanych parametrów urządzeń.
W MID wprowadzono inne niż dotychczas
oznaczenie charakterystycznych przepływów
i nazewnictwo:
Q1 – minimalny strumień objętości – najmniejszy strumień objętości, przy którym
wskazania wodomierza spełniają wymagania
dotyczące błędów granicznych dopuszczalnych;
Q2 – pośredni strumień objętości – wartość
strumienia objętości występująca pomiędzy
ciągłym a minimalnym strumieniem objętości,
przy którym zakres obciążeń pomiarowych
podzielony jest na dwa przedziały, „przedział
górny” i „przedział dolny”, i każdy z nich ma
charakterystyczny dopuszczalny błąd graniczny;
Q3 – ciągły strumień objętości – największy
strumień objętości, przy którym wodomierz
działa w sposób prawidłowy w normalnych
warunkach użytkowania, tzn. w warunkach
przepływu ciągłego lub przerywanego. Wartość liczbową ciągłego strumienia objętości
Q3 [m3/h] należy wybrać spomiędzy wartości:
1,0; 1,6; 2,5; 4,0; 6,3; 10; 16; 25; 40; 63; 100;
160; 250; 400; 630; 1000; 1600; 2500; 4000;
6300. W okresie przejściowym dozwolone są
następujące wartości: 1,5; 3,5; 6; 15; 20;
WODA
reklama
maj 2013
19
WODA
20
maj 2013
Bariery dla
powietrza
Dobór
do budo
Sprzęgła
hydrauliczne
Opinie
Grzejniki higieniczne
Sposoby
zmniejszan
strat wody
o
k
l
y
T na:
Przewody
stalowe
dostępne wszystkie artykuły
„Rynku Instalacyjnego” z lat 2008-2012
Aktualnoś
Met
wym
prze
do p
wody
we
komunaln
rusztowyc
Wentylatory
WODA
A R T Y K U Ł
System odwodnień liniowych
DrenGam
Firma Gamrat S.A., wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rynku, na którym coraz większą uwagę przywiązuje
się do natychmiastowego i ekonomicznego odwadniania powierzchni utwardzonych, uzupełniła swoją ofertę
produktową o kompletny system odwodnień liniowych DrenGam.
N
ie od dziś wiadomo, że tereny zalane
powodują znaczne utrudnienia w ruchu
pieszym i kołowym, a mokra i śliska nawierzchnia często niesie za sobą tragiczne
w skutkach konsekwencje. Odwodnienia liniowe DrenGam oparte na korytkach z wysokiej
jakości materiału HDPE z kratkami z HDPE,
stali ocynkowanej, nierdzewnej oraz żeliwnej
niezawodnie spełniają swoją funkcję w procesie odwadniania, a ponadto są odporne
na działanie korozji, środków chemicznych
i zamarzanie. Dobrze zaplanowany, a następnie bezbłędnie wykonany DrenGam świetnie
sprawdzi się podczas dużych i gwałtownych
obciążeń hydraulicznych. Za zastosowaniem
systemu przemawia przede wszystkim
niska cena, łatwość montażu i bezpieczeństwo użytkowników.
Gdzie zastosować
odwodnienia liniowe DrenGam?
W obliczu coraz częstszych anomalii klimatycznych (gwałtownych burz, ulew, powodzi),
które ostatnio coraz dotkliwiej uderzają w region Europy Środkowo-Wschodniej, odwodnienia liniowe warto zastosować wszędzie
tam, gdzie grunt jest nieprzepuszczalny – bez
względu na to, czy będziemy odwadniać
teren utwardzony, czy nieutwardzony. Odwodnienie należy zastosować tam, gdzie
woda z deszczu lub roztopów bardzo powoli
wsiąka w ziemię.
DrenGam to doskonałe rozwiązanie dla klientów, którzy poszukują prostego, estetycznego
i trwałego odwodnienia terenu wokół domu,
w parku, ogrodzie, na chodniku, parkingu,
podjeździe, przed garażem.
Zalety systemu odwodnień
liniowych DrenGam
Specjalnie opracowana konstrukcja korytek wykonanych z kompozytu polimerowego zapewnia wysoką
odporność na wstrząsy mechaniczne oraz
niską rozszerzalność i kurczliwość na skutek
zmian temperatury.
Konstrukcja korytek o wysokiej wytrzymałości oraz
liczne komory boczne zapewniają bezpieczne zamocowanie w podłożu betonowym.
System zatrzaskowy „single
click” umożliwia szybkie
i bezpieczne unieruchomienie rusztów metalowych
i polimerowych.
Elastyczna konstrukcja pozwala na boczne podłączenie korytek, umożliwia też
szybki i łatwy montaż.
Gładka, nieporowata powierzchnia korytek zapobiega tworzeniu się osadów
i gromadzeniu śmieci.
Łatwy i szybki montaż,
niewymagający żadnych specjalistycznych
narzędzi, oraz niska masa korytek i ich wyposażenia ułatwiają prace
montażowe.
Zastosowanie DrenGamu dodatkowo znacznie obniża koszty uzbrojenia terenu, zwiększa
bezpieczeństwo i podnosi walory estetyczne
wokół budynku.
Elementy systemu
odwodnień liniowych DrenGam
i ich zastosowanie
kratką ze stali ocynkowanej
– doposażoną żebrami poprzecznymi oraz systemem
antypoślizgowym, certyfikowaną do klasy obciążenia
B125 – idealną do zastosowania w przypadku traktów rowerowych, parkingów przyobiektowych dla samochodów osobowych,
chodników, ciągów pieszych o dużym natężeniu ruchu czy terenów zielonych: parków,
skwerów, ogrodów.
Wkrótce w ofercie firmy znajdą się systemy
odwodnień liniowych DrenGam z:
kratką ze stali nierdzewnej
– certyfikowaną do klasy obciążenia B125 – przeznaczoną
do stosowania na chodnikach,
ogrodach, parkingach, podjazdach domowych;
kratką żeliwną – certyfikowaną dla klasy obciążenia
C250 – do zastosowania na
terenach przykrawężnikowych, poboczach, ulicach, dla
lekkich samochodów dostawczych i ciężarowych.
Doskonałym uzupełnieniem systemów odwodnień liniowych DrenGam są produkowane
przez Gamrat S.A. systemy rurowe, w skład
których wchodzą: rury odpływowe, kolana
i trójniki z PVC.
Aktualnie w ofercie Gamrat S.A. dostępne
są odwodnienia liniowe DrenGam z:
kratką HDPE – ze wzmocnioną konstrukcją, użebrowaniem
i systemem antypoślizgowym,
certyfikowaną do klasy obciążenia A15 – przeznaczoną do
stosowania na terenach, na których występują małe obciążenia, takich jak: trakty rowerowe, ruch pieszy, tereny zielone: parki, skwery, ogrody;
Zakłady Tworzyw Sztucznych GAMRAT S.A.
38-200 Jasło, ul. Mickiewicza 108
tel. 13 491 60 00, faks 13 491 50 94
e-mail: [email protected], www.gamrat.pl
Informacja techniczna: tel. 13 491 48 08
faks 13 491 50 55, tel. kom. 606 787 166
maj 2013
23
WODA
dr inż. Marek Kalenik
dr hab. inż. Tadeusz Siwiec, prof. SGGW
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska SGGW
Katedra Inżynierii Budowlanej, Zakład Wodociągów i Kanalizacji
Eksploatacja
kanalizacji grawitacyjnej
na terenach niezurbanizowanych
The operation of gravitational sewage system on unurbanised areas
Główną zasadą eksploatacji kanalizacji grawitacyjnej jest utrzymanie ciągłego przepływu ścieków kanałami
i kolektorami ściekowymi.
E
ksploatacja kanalizacji grawitacyjnej polega na systematycznym kontrolowaniu
drożności, usuwaniu powstałych zatorów,
badaniu jakości odprowadzanych ścieków
oraz przeprowadzaniu remontów i planowej
konserwacji kanałów, kolektorów ściekowych i obiektów znajdujących się na sieci. Powinny się nią zajmować specjalnie
do tego celu powołane służby wyposażone
w specjalistyczny sprzęt do badania stanu
obiektów, kanałów i kolektorów ściekowych
pod względem hydraulicznym i technicznym.
Służby zajmujące się eksploatacją kanalizacji
powinny mieć do dyspozycji przynajmniej
jeden samochód, tzw. karetkę pogotowia
kanalizacyjnego (rys. 1), obsługiwaną przez
pięć osób: kierowcę i czterech robotników
kanałowych. Karetka pogotowia kanalizacyjnego powinna być wyposażona w:
kamerę z oprzyrządowaniem do monitoringu
stanu kanałów i kolektorów ściekowych
(rys. 2),
zbiornik na wodę do płukania,
zbiornik na osady,
system odzysku wody użytej do płukania,
pompę ssącą,
pompę ciśnieniową,
głowice do usuwania osadów i wycinania
korzeni z kanałów i kolektorów ściekowych
(rys. 3),
węże ciśnieniowe.
Personel karetki pogotowia kanalizacyjnego
powinien być wyposażony w narzędzia i sprzęt
ochrony osobistej, lampy oświetleniowe i sygnalizatory gazu. Zadaniem karetki jest wykrywanie i udrażnianie zapchanych przykanalików,
kanałów i kolektorów ściekowych.

Rys. 2. Kamera z oprzyrządowaniem [1]
Rys. 1. Samochód ssąco-płuczący z odzyskiem wody [1]: a) widok ogólny, b) samochód podczas pracy,
c) głowica podczas pracy, d) opróżnianie zbiornika z osadów
24
maj 2013
Streszczenie
W artykule omówiono zasady eksploatacji
kanalizacji grawitacyjnej i sposoby zapobiegania zagniwaniu ścieków podczas
transportu rurociągami ciśnieniowymi
i grawitacyjnymi.
Abstract
In the paper principles of the operation
of gravitational sewage system and
ways of preventing sewage digestion
in pressures and gravitational pipelines
during carriage were discussed.
W trakcie prowadzenia robót w kanałach
i kolektorach ściekowych przestrzegane muszą być przepisy bezpieczeństwa i higieny
pracy [9]. Teren robót powinien być ogrodzony
lub zabezpieczony zastawami ochronnymi,
oznakowany i oświetlony w porze nocnej. Na
wypadek przerwy w dostawie prądu należy
przewidzieć oświetlenie zastępcze. W czasie prowadzenia robót na ulicach i drogach
stanowiska pracy należy zabezpieczyć przed
dostępem osób niepowołanych i oznakować
zgodnie z przepisami ruchu drogowego. Pracownicy wykonujący roboty na jezdni powinni
być ubrani w kamizelki ochronne z barwami
bezpieczeństwa w postaci elementów trwale
z nimi połączonych o cechach zapewniających
ich dobrą widoczność.
Zakład pracy powinien zapewnić pracownikom odpowiednie warunki higienicznosanitarne, czyli szatnię przepustową na odzież
własną i roboczą, umywalnię z kabinami
natryskowymi, suszarnię odzieży i obuwia,
pomieszczenie do podgrzewania i spożywania posiłków oraz pomieszczenie ustępowe.
Pomieszczenie do spożywania posiłków i odpoczynku pracowników w chłodnej porze roku
powinno być ogrzewane i wyposażone w stół
i krzesła lub stołki. Stosowanie ław jest w tych
pomieszczeniach zabronione.
WODA
maj 2013
25
WODA
26
maj 2013
WODA
artykuły
Rynku
Instalacyjnego
z lat 2008-2012
już dostępne
na
promocja
Wszystkie
maj 2013
27
WODA
przepompownie
reklama
HYDRO-VACUUM S.A.
86-303 Grudziądz, ul. Droga Jeziorna 8
tel. 56 45 07 400, faks 56 46 25 955
www.hv.pl
Przepompownie przydomowe PSA, PSE
przydomowe jednopompowe przepompownie ścieków do stosowania w indywidualnych posesjach
i gospodarstwach rolnych;
wybrane parametry techniczne:
– wyposażone w pompy FZ.1 o mocy od 0,55 do 3 kW, zasilanie jedno- i trójfazowe,
– wydajność: do 30 m3/h,
– wysokość podnoszenia: do 40 m,
– sterowanie: UZS.4 z sygnalizacją świetlno-dźwiękową, system powiadamiania GSM (opcja);
cechy szczególne:
– nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne,
– łatwość i szybkość wbudowania przepompowni w każdych warunkach gruntowo-wodnych,
– zautomatyzowana i bezobsługowa praca urządzenia,
– zastosowanie energooszczędnych silników dostępnych również w wersji przeciwwybuchowej,
– stały nadzór techniczny oraz gwarancyjna i pogwarancyjna obsługa techniczna,
– niskie koszty zakupu oprzyrządowania dodatkowego,
– wyrób posiada wszelkie niezbędne dopuszczenia i certyfikaty.
Przepompownie sieciowe PSB i PSC oraz główne PSD
przeznaczone do tłoczenia ścieków bytowo-gospodarczych, wód drenażowych oraz opadowych;
wybrane parametry techniczne:
– jedno- lub dwupompowe wyposażone w pompy z wirnikami kanałowymi typu Vortex z tarczą rozcierającą
lub urządzeniem rozdrabniającym, FZ1, FZ2, FZ3, FZ4, FZ5 i FZ6 z silnikami trójfazowymi o mocach od 1,5
do 30 kW,
– wydajność: do 800 m3/h,
– sterowanie: UZS.7 i UZS.8 za pomocą sygnalizacji pływakowej lub sondy hydrostatycznej,
– szafy sterownicze mogą być wyposażone w system powiadamiania GSM i GPRS i dostosowane do wymagań
klienta;
cechy szczególne:
– nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne, kompletne wyposażenie przepompowni,
– gwarancja wieloletniej i niezawodnej pracy,
– łatwość i szybkość wbudowania przepompowni w każdych warunkach gruntowych ograniczająca
do minimum prace ziemne i montażowe,
– zautomatyzowana i bezobsługowa praca urządzenia, możliwość przepłukiwania rurociągów
poprzez podłączenie przez złączkę „strażacką”,
– zastosowanie energooszczędnych silników dostępnych również w wersji przeciwwybuchowej,
– niskie koszty zakupu i eksploatacji,
– stały nadzór techniczny oraz gwarancyjna i pogwarancyjna obsługa techniczna,
– łatwy dostęp do części zamiennych,
– realizacja indywidualnych wymagań i dostosowanie wyrobu do wymagań klienta,
– niskie koszty zakupu oprzyrządowania dodatkowego,
– wysoka sprawność i długotrwała żywotność w szczególnie trudnych warunkach eksploatacyjnych,
– wyrób posiada wszelkie niezbędne dopuszczenia i certyfikaty.
reklama
INWAP SP. Z O.O.
49-305 Brzeg, ul. Starobrzeska 34B
tel./faks 77 416 17 16, 77 411 47 90
www.inwap.pl
Pompownia kompaktowa INWAP PES0,8/2,3–ZL-1xPOMP
do odprowadzania ścieków bytowo-gospodarczych, wód drenażowych lub opadowych (inne pompy)
z indywidualnych budynków mieszkalnych (1–3 budynki) i gospodarczych. Wyposażona w pompę wirową z serii
ORKA lub z serii WIR-R do tłoczenia ścieków niezależnie od warunków terenowych oraz istniejącej sieci;
dane techniczne:
– pompa zatapialna z nieblokowalnym rozdrabniaczem typu ORKA-N 5/4", Qmaks. = 0,9 dm3/s, Hmaks. = 100 m,
z silnikiem 0,8 kW, 230 lub 400 V, obroty – 1400 1/min,
– lub pompa zatapialna z nieblokowalnym rozdrabniaczem typu WiR-R15 Qmaks. = 5,0 dm3/s, Hmaks. = 30 m,
– instalacja hydrauliczna DN 32 z rur kwasoodpornych, zawór zwrotny, szybkozłącze hydrauliczne ZHZN
z zasuwą nożową,
– skrzynka sterująca z obudową z PVC (min. IP 55) i z zamknięciem, wyłącznik różnicowo-prądowy, wyłącznik
sterowania, zabezpieczenie silnika nadprądowe, tryb pracy automatyczny/ręczny, moduł sygnalizacyjny
dźwiękowy (przeciążenie, przepełnienie),
– pływaki lub Hydrosonda INWAP z przewodem 10 m,
– zbiornik z tworzywa PE-HD ze specjalną konstrukcją ø 800 mm o wysokości 2250 mm wraz z pokrywą PE-HD
ø 600 zamykaną na kłódkę oraz kompletem uszczelek in situ;
cechy szczególne:
– zredukowana komora mokra zbiornika zapobiega osadzaniu się zanieczyszczeń i zagniwaniu ścieków oraz wydzielaniu nieprzyjemnych zapachów, profil żebrowy zapobiega wypieraniu zbiornika przez wody gruntowe,
– nieblokowalność rozdrabniacza pomp serii ORKA oraz WIR-R, wieloletnia żywotność części ruchomych,
– energooszczędność – pompa zużywa już od 180 W na 1 m3 ścieków,
– możliwość wydłużenia zbiorników nawet do 3000 mm,
– lekka konstrukcja i prosta modułowa budowa pozwalają na samodzielny montaż i uruchomienie
także przez użytkownika, szybki i elastyczny serwis (D2D);
certyfikaty, deklaracje zgodności, instrukcje obsługi, DTR pompowni i skrzynki sterującej;
gwarancja: do 36 miesięcy;
cena netto pompowni: 7000 zł – możliwość uzyskania korzystnych rabatów.
28
maj 2013
WODA
przepompownie
Pompownia kompaktowa INWAP PE1,0/2,3–Z-2xPOMP
pompownia przeznaczona do odprowadzania ścieków bytowo-gospodarczych, wód drenażowych
reklama
lub opadowych (inne pompy) z indywidualnych budynków mieszkalnych (3–12 budynków) i gospodarczych.
Wyposażona w pompę wirową z serii ORKA lub z serii WIR-R do tłoczenia ścieków niezależnie od warunków
terenowych oraz istniejącej sieci;
dane techniczne:
– dwie pompy zatapialne z nieblokowalnym rozdrabniaczem typu ORKA-N 5/4" Qmaks. = 0,9 dm3/s,
Hmaks. = 100 m, z silnikiem 0,8 kW, 230 lub 400 V, obroty – 1400 1/min,
– lub dwie pompy zatapialne z nieblokowalnym rozdrabniaczem typu WiR-R15 Qmaks. = 5,0 dm3/s, Hmaks. = 30 m,
– instalacja hydrauliczna DN 32 z rur kwasoodpornych, zawór zwrotny, szybkozłącze hydrauliczne ZHZN
z zasuwą nożową,
– skrzynka sterująca dla układu dwóch pomp wyposażona w obudowę PVC (min. IP 55) z zamknięciem,
wyłącznik różnicowo-prądowy, wyłącznik sterowania, zabezpieczenie silnika nadprądowe, tryb pracy
automatyczny/ręczny, moduł sygnalizacyjny dźwiękowy (przeciążenie, przepełnienie) i inne,
– pływaki lub Hydrosonda INWAP z przewodem 10 m,
– zbiornik z tworzywa PEHD ø 1000 mm o wysokości 2280 mm wraz z pokrywą PEHD ø 600 zamykaną na kłódkę
oraz kompletem uszczelek in situ;
cechy szczególne:
– funkcja mieszania i napowietrzania ścieków w pompach serii ORKA i WIR zapobiega osadzaniu się
zanieczyszczeń i zagniwaniu ścieków oraz wydzielaniu nieprzyjemnych zapachów, profil żebrowy zapobiega
wypieraniu zbiornika przez wody gruntowe,
– nieblokowalność rozdrabniacza pomp serii ORKA oraz WIR-R, wieloletnia żywotność części ruchomych,
– energooszczędność – pompa zużywa już od 180 W na 1 m3 ścieków,
– możliwość wydłużenia zbiorników nawet do 3000 mm,
– lekka konstrukcja i prosta modułowa budowa pozwalają na samodzielny montaż i uruchomienie także
przez użytkownika,
– szybki i elastyczny serwis (D2D);
gwarancja: do 36 miesięcy;
cena netto pompowni: 12 500 zł – możliwość uzyskania korzystnych rabatów.
KESSEL
55-040 Kobierzyce, Biskupice Podgórne, ul. Innowacyjna 2
tel. 71 774 67 60, faks 71 774 67 69
www.kessel.pl
Przepompownia do zabudowy w posadzce Aqualift F Compact
do odprowadzania ścieków zawierających fekalia i bez fekaliów z budynków mieszkalnych;
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
–
–
zbiornik: tworzywo sztuczne, wymiary: ø 400 mm, H od 490 do 600 mm, pojemność: 20 l,
wydajność: 0,3–3,0 l/s,
wysokość podnoszenia: maks. 9,5 m,
pompa: KTP 1000, moc: 1 kW, napięcie: 230 V, 50 Hz,
króciec tłoczny 1½", gwint zewnętrzny lub przewód tłoczny D = 40 mm do połączenia klejonego PVC,
średnica przewodu doprowadzającego ścieki DN 100,
kołnierz do uszczelnienia przeciwwilgociowego,
sterownik elektroniczny ze zintegrowanym systemem samodiagnozy (SDS) do automatycznego sterowania
pompą;
cechy szczególne:
– urządzenie jedno- lub dwupompowe, wyjmowanie pomp bez użycia narzędzi,
– nasada teleskopowa do płynnej regulacji wysokości pompowni względem poziomu posadzki,
– pokrywa w klasie A15 do wklejenia płytek, kołnierz do uszczelnienia przeciwwilgociowego, zintegrowany
w pokrywie wpust odbiera wodę z powierzchni podłogi;
gwarancja: 2 lata;
cena katalogowa netto: 10 825 zł (urządzenie jednopompowe).
Przepompownia wolnostojąca Aqualift F XL
do odprowadzania ścieków zawierających fekalia i bez fekaliów;
dane techniczne:
– zbiornik: tworzywo sztuczne, wymiary: długość 976–1260 mm, szerokość 760–1089 mm,
wysokość: 807–1027 mm, pojemność: 200, 300 i 450 l (w zależności od typu urządzenia),
– urządzenie jedno- lub dwupompowe wyposażone w pompy Kessel typu SPF 1400, 1500, 3000, 4500, 5500
o mocach do 5,5 kW,
– wydajność: do 60 m³/h,
– urządzenie dostępne w komplecie z zasuwą odcinającą DN 100 lub bez zasuwy,
– sterownik Aqualift F Comfort z wyświetlaczem LCD do automatycznego sterowania pompą/pompami przy
pomocy sondy hydrostatycznej Kessel oraz zintegrowanym systemem samodiagnozy (SDS) do sprawdzania
czujników i baterii wraz z zapisem historii pracy i awarii w pamięci sterownika, z opcją przekazywania
komunikatów o alarmach i zakłóceniach pracy przez modem GSM lub podpięcia do BMS;
cechy szczególne:
– elastyczność zastosowania i krótkie terminy dostaw – zagwarantowane dzięki stosowaniu konstrukcji
modułowej,
– szeroki typoszereg – dostępnych jest 49 wariantów przepompowni Aqualift F XL,
– 100-proc. szczelność i brak uciążliwych zapachów – otwór rewizyjny z przykręcaną pokrywą i uszczelką,
– wygodny montaż – boczne i tylne powierzchnie przygotowane do nawiercenia dopływów do średnicy DN 200;
gwarancja: 2 lata;
cena katalogowa netto: od 13 122 zł.
NOWOŚĆ!
maj 2013
29
WODA
przepompownie
reklama
METALCHEM-WARSZAWA S.A.
01-259 Warszawa, ul. Studzienna 7A
tel. 22 837 12 70, faks 22 836 89 50
www.metalchemsa.pl
Przepompownie przydomowe PDM
do odprowadzania ścieków bytowo-gospodarczych, wód drenażowych lub opadowych z indywidualnych
budynków mieszkalnych, gospodarczych, względnie małych wspólnot mieszkaniowych;
dane techniczne:
– zbiornik: z polietylenu PE-HD, pojemność do 10 m3,
– wymiary: średnica 800–1000 mm, wys. do 4500 mm, sposób zabudowy podziemny,
– pompa: zatapialna jedno- lub trójfazowa o swobodnym przelocie lub z rozdrabniaczem,
– wydajność: 0–800 l/min,
– wysokość podnoszenia: 0–70 m,
– pobór mocy: 0,55–4 kW,
– armatura i kształtki: DN 40 lub DN 50, króciec wlotowy PVC ø 110–200;
sterowanie: wbudowany pływak w pompie lub rozdzielnica z pływakami;
gwarancja: 2 lata.
Przepompownie sieciowe PMS
przeznaczone do ścieków i wód deszczowych;
dane techniczne:
– zbiornik: z polimerobetonu, z betonu B-45 lub z polietylenu,
– wymiary: zakres średnic od 1000 do 3000 mm,
– pompy: zatapialne 1,1–22 kW;
wyposażenie standardowe:
– stopy sprzęgające, prowadnice ze stali ocynkowanej lub nierdzewnej, armatura zaporowo-zwrotna DN 50–300,
– orurowanie wewnętrzne: stal nierdzewna,
– pokrywa włazu z kratą do wietrzenia, drabinka i pomost obsługowy oraz konstrukcje stalowe w wykonaniu
ze stali nierdzewnej,
– szafa sterownicza;
wyposażenie dodatkowe: m.in. systemy monitoringu przepompowni:
– MRM-GPRS – monitoring ciągły (w czasie rzeczywistym) i nadzorowanie pracy przepompowni ścieków,
– MRT-GSM – powiadomienie na telefon komórkowy poprzez wiadomość SMS.
reklama
BRZESKA FABRYKA POMP I ARMATURY „MEPROZET” SP. Z O.O.
49-304 Brzeg, ul. Armii Krajowej 40
tel. 77 416 40 31, faks 77 416 23 48
www.meprozet.com.pl
Przepompownie przydomowe BS i PES
do odprowadzania ścieków sanitarnych, wód drenażowych/opadowych z indywidualnych posesji i gospodarstw
rolnych oraz małych obiektów gospodarczych, handlowych i użyteczności publicznej;
dane techniczne:
– zbiornik (opcjonalnie):
• z polimerobetonu (typu SOLIDKAN produkcji MEPROZET), średnica: 0,8 lub 1 m, wysokość: 2,0–2,7 m, właz
żeliwny ø 600 klasy A15,
• z polietylenu (PE-HD), średnica: 0,8 lub 1 m, wysokość: 2,0–2,2 m, pokrywa włazowa ø 600 (PE-HD),
– parametry hydrauliczne: wydajność od 2 do 5 l/s, wysokość podnoszenia od 2 do 20 m;
– jedna lub dwie pompy zatapialne MEPROZET: PZM-S (Vortex) lub PZM-R (rozdrabniacz), moc: 0,75–1,9 kW,
zasilanie: 3×400 V (wybrane typy 1×230 V),
– instalacja hydrauliczna: króciec wlotowy 160 PVC, orurowanie wewnętrzne i króciec tłoczny ze stali
nierdzewnej 2”,
– armatura: żeliwne szybkozłącza hakowe ZZM-50 zintegrowane z zaworem zwrotnym kulowym 2” (konstrukcja
z pokrywą wyczystną), zasuwa odcinająca,
– sterowanie: regulatory pływakowe, skrzynka sterownicza w układzie przekaźnikowym (zabezpieczenie pracy
pompy, sygnalizacja alarmowa);
dokumentacja sprzedażowa: aprobaty techniczne, deklaracje zgodności, DTR;
gwarancja standardowa: zbiornik z wyposażeniem – 3 lata, pompy i skrzynka sterownicza – 2 lata.
Przepompownie sieciowe B i BZ
do odprowadzania ścieków w układach kanalizacji grawitacyjno-tłocznej i kanalizacji ciśnieniowej
oraz do przetłaczania ścieków na duże odległości bądź ich podnoszenia na wyższy poziom;
dane techniczne:
• z polimerobetonu (typu SOLIDKAN produkcji MEPROZET), średnica: 0,8–2,5 m, wysokość: 2–10 m,
• z betonu (B45), średnica: 0,8–2,5 m, wysokość: 2–7 m,
– parametry hydrauliczne: wydajność od 2 do 200 l/s, wysokość podnoszenia od 2 do 55 m,
– jedna, dwie lub trzy pompy zatapialne MEPROZET: PZM-S (Vortex), PZM-R (rozdrabniacz) lub PZM-K
(wirnik jednokanałowy), moc: 0,75–22 kW, zasilanie: 3×400 V,
– wewnętrzna instalacja tłoczna DN 50–200 z żeliwa i stali nierdzewnej,
– armatura żeliwna MEPROZET: stopy sprzęgające, zawory zwrotne kulowe ZZ, zasuwy odcinające nożowe ZN,
– wyposażenie standardowe ze stali nierdzewnej: włazy ocieplane, drabiny, pomosty obsługowe, poręcze
(wykonania niestandardowe do uzgodnienia),
– sterowanie: sonda hydrostatyczna (opcjonalnie pływaki), skrzynka sterownicza ze sterownikiem
programowalnym (opcjonalnie przekaźnikowa) – doposażenie skrzynki standardowe lub zgodne
ze specyfikacją klienta,
– monitoring (opcja w dostawie): system MeproGSM – przekazywanie informacji alarmowych w formie SMS-ów
i system MeproGPRS – nadzór pracy przepompowni w czasie rzeczywistym (online);
możliwość aplikacji pomp innych producentów;
dokumentacja sprzedażowa: aprobaty techniczne, deklaracje zgodności, DTR;
gwarancja standardowa: zbiornik z wyposażeniem – 3 lata, pompy i skrzynka sterownicza – 2 lata, inne warunki
do uzgodnienia.
30
maj 2013
WODA
przepompownie
reklama
WILO POLSKA SP. Z O.O.
05-506 Lesznowola, ul. Jedności 5
tel. 22 702 61 61, faks 22 702 61 00
infolinia: 801 DO WILO, czyli 801 369 456
e-mail: [email protected], www.wilo.pl
Przepompownie przydomowe WS830E-MTS40/...
do odprowadzania ścieków bytowo-gospodarczych z indywidualnych budynków mieszkalnych (1–2 budynki)
i gospodarczych oraz do kanalizacji ciśnieniowej. Wyposażone w pompę z nożem tnącym typu MTS40
do tłoczenia ścieków;
dane techniczne:
– pompa zatapialna z nożem tnącym typu MTS40: Q od 1,6 do 4,0 dm3/s, Hmaks.= 34 m, z silnikami 1,0–2,5 kW,
230 lub 400 V, obroty – 2900 1/min, obudowa silnika ze stali nierdzewnej 1.4404, kabel zasilający 10 m,
– instalacja hydrauliczna DN 40 z rur kwasoodpornych, zawór zwrotny kulowy, zawiesie hakowe na trawersie
z zasuwą odcinającą,
– urządzenie sterujące z obudową IP 65, zakres temperatur pracy: od –20 do 50°C, wyposażone w: wyłącznik
główny, wyświetlacz LCD 2×16, czujnik kontroli faz, zbiorczą sygnalizację awarii: potencjałową
i bezpotencjałową, zabezpieczenie przed przeciążeniem, zabezpieczenie przed suchobiegiem, wskazanie
poziomu wody w zbiorniku i prądu pompy, licznik czasu pracy i załączeń pompy, zapamiętywanie
komunikatów o awariach po zaniku napięcia zasilania, wbudowany alarm akustyczny,
– żeliwny dzwon pneumatyczny z przewodem 10 m,
– zbiornik z tworzywa PE-HD ze specjalną konstrukcją ø 830 mm o wysokościach 1800–2500 mm
wraz z pokrywą PE-HD ø 800 typu lekkiego oraz kompletem uszczelek;
cechy szczególne:
– półkolista komora mokra zbiornika zapobiega osadzaniu się zanieczyszczeń i zagniwaniu ścieków
oraz wydzielaniu nieprzyjemnych zapachów, zbiornik monolityczny o specjalnej konstrukcji zabezpiecza
go przed wypłynięciem i deformacją,
– pompy MTS40 posiadają opatentowane urządzenie tnące wykonane ze stali nierdzewnej 1.4528,
– lekka konstrukcja i prosta modułowa budowa pozwalają na samodzielny montaż i uruchomienie także
przez użytkownika;
gwarancja: 12 miesięcy z możliwością płatnego przedłużenia;
cena: do ustalenia w zależności od typu i wyposażenia.
Przepompownie sieciowe WBS
do odprowadzania ścieków bytowo-gospodarczych i deszczowych w układach kanalizacji grawitacyjno-tłocznej
oraz do przetłaczania ścieków na duże odległości i podnoszenia na wyższy poziom;
dane techniczne:
• z polimerobetonu, średnice: 1,0–2,0 m, wysokość: do 7 m,
• z betonu (B45), średnice: 1,0–3,0 m, wysokość: do 8 m,
– parametry hydrauliczne: wydajność od 2 do 200 l/s, wysokość podnoszenia od 2 do 60 m,
– jedna, dwie lub trzy pompy zatapialne Wilo Rexa, Wilo-EMU FA, z wirnikami wortex, kanałowymi i typu Solid,
moc: 1,1–25 kW, zasilanie: 3×400 V,
– wewnętrzna instalacja tłoczna DN 50–300 ze stali nierdzewnej 1.4301,
– armatura żeliwna: stopy sprzęgające do pomp, zawory zwrotne kulowe, zasuwy odcinające klinowe
lub nożowe,
– wyposażenie standardowe ze stali nierdzewnej: włazy przejezdne i nieprzejezdne, drabiny, pomosty
obsługowe, poręcze (wykonania niestandardowe do uzgodnienia),
– sterowanie: sonda hydrostatyczna (opcjonalnie pływaki), skrzynka sterownicza ze sterownikiem
programowalnym – doposażenie skrzynki standardowe lub zgodne ze specyfikacją klienta,
– monitoring (opcja): moduł GSM lub GSM/GPRS – przekazywanie informacji alarmowych w formie SMS-ów
– nadzór pracy przepompowni w czasie rzeczywistym (online);
dokumentacja: aprobaty techniczne, deklaracje zgodności, DTR;
gwarancja standardowa: 12 miesięcy z możliwością płatnego przedłużenia.
Więcej przeglądów produktów
na rynekinstalacyjny.pl
kolektory
kotły
promocja
węzły cieplne
narzędzia
maj 2013
31
WODA
dr inż. Zbigniew Mucha, dr inż. Jerzy Mikosz
Usuwanie azotu
Instytut Zaopatrzenia w Wodę i Ochrony Środowiska
Politechniki Krakowskiej
ze ścieków w małej oczyszczalni
Zastosowanie symulacji komputerowej do wyboru strategii eksploatacyjnej
Nitrogen removal at a small wastewater treatment plant.
The use of computer simulation for the selection of an operational strategy
Proste działania eksploatacyjne pozwalają zwiększyć efektywność technologiczną oczyszczalni i zmniejszyć
zapotrzebowanie na energię. Do określenia rodzaju i zakresu koniecznych działań można wykorzystać symulację
komputerową. W przypadku małych oczyszczalni ścieków zastosowanie symulacji zwykle nie wiąże się z dużymi
kosztami ani rozbudowanymi programami badań analitycznych składu ścieków.
P
olska jest krajem o stosunkowo niewielkich
zasobach wód powierzchniowych. Są one
rozmieszczone nierównomiernie w skali kraju,
a na obszarach o większej gęstości zaludnienia
poddane silnemu wpływowi działalności człowieka (antropopresji). Szczególne zagrożenie
dla jakości wód powierzchniowych wiąże się
z występowaniem eutrofizacji (użyźniania)
spowodowanej związkami azotu i fosforu odprowadzanymi ze ściekami komunalnymi. Małe
oczyszczalnie ścieków eksploatowane na terenach wiejskich i podmiejskich często nie są
zaprojektowane do usuwania związków azotu
i fosforu ze ścieków. Uwzględniając specyfikę
małych oczyszczalni i stawiane im warunki,
w tym prostotę obsługi i niezawodność działania, poszukuje się rozwiązań zapewniających
wymaganą efektywność oczyszczania przy jak
najniższych kosztach inwestycyjnych i eksploatacyjnych. Do określenia rodzaju i zakresu
koniecznych działań można z powodzeniem
wykorzystać symulację komputerową.
Badana oczyszczalnia ścieków została zaprojektowana w okresie, w którym obowiązy-
wały wymagania dotyczące jakości ścieków
oczyszczonych określone w Rozporządzeniu
Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z 1991 r. [12]. Zgodnie
z tymi przepisami małe oczyszczalnie oprócz
usuwania zanieczyszczeń organicznych i zawiesin musiały zapewniać także usuwanie
związków azotu i fosforu. Dopuszczalne stężenie azotu ogólnego i fosforu ogólnego w ściekach oczyszczonych wynosiło odpowiednio
30 g N/m3 i 5 g P/m3. Pomimo zastosowania
wielostopniowego procesu obejmującego mechaniczno-biologiczne oczyszczanie ścieków
na sicie gęstym i w komorze osadu czynnego
oraz chemiczne strącanie fosforu i doczyszczanie w złożu hydrofitowym oczyszczalnia nie
spełniała wymagań dotyczących usuwania
azotu. Wykonane badania analityczne składu
ścieków i testy technologiczne pozwoliły
na skonstruowanie modelu symulacyjnego
oczyszczalni oraz przeprowadzenie symulacji
komputerowych. Badania symulacyjne pokazały, że istnieją praktycznie bezinwestycyjne
możliwości zwiększenia efektywności usuwa-
Streszczenie
Badania przeprowadzone w małej oczyszczalni ścieków wykorzystującej jednofazową metodę
osadu czynnego z przedłużonym czasem napowietrzania pokazały, że istnieje możliwość
zwiększenia efektywności usuwania azotu ze ścieków poprzez wprowadzenie prostych
zmian w systemie napowietrzania osadu. Zmiany te polegają na wprowadzeniu okresowego
napowietrzania osadu w określonym schemacie czasowym. Schemat ten można określić
przy pomocy symulacji komputerowej. Pozwala to na osiągnięcie wysokiej efektywności
usuwania azotu ze ścieków w procesie biologicznej nitryfikacji i denitryfikacji.
Abstract
The research was carried out at a small wastewater treatment plant with single-stage
activated sludge with extended aeration. It has shown that there is a possibility for the
improvement in nitrogen removal through introduction of simple modifications in the
activated sludge aeration scheme in form of the intermittent aeration. The detail aeration
time scheme was defined with the aid of computer simulation. It allows to reach high nitrogen removal efficiency in the process of biological nitrification and denitrification.
32
maj 2013
nia azotu w oczyszczalni poprzez wprowadzenie prostej modyfikacji w układzie sterowania
systemem napowietrzania osadu czynnego
w reaktorze biologicznym.
Opis
badanej oczyszczalni
Badany obiekt to mała wielostopniowa
oczyszczalnia ścieków wykorzystująca technologię niskoobciążonego osadu czynnego
w układzie uproszczonym, z dodatkowym
chemicznym strącaniem oraz końcowym
doczyszczaniem ścieków w oczyszczalni hydrofitowej. Została zaprojektowana na średnią
przepustowość dobową 150 m3/d i równoważną liczbę mieszkańców RLM = 1000.
Skład ścieków dopływających jest typowy
dla średnio stężonych ścieków komunalnych
z podwyższoną zawartością azotu. Stopień
mechanicznego oczyszczania wykorzystuje
proces cedzenia na gęstym sicie bębnowym
o prześwicie 2 mm. Stopień oczyszczania
biologicznego wykorzystujący metodę osadu
czynnego składa się z komory napowietrzania
osadu oraz osadnika wtórnego o przepływie
pionowym. Chemiczne strącanie fosforu odbywa się za pomocą siarczanu żelaza (PIX)
w wydzielonym zbiorniku umieszczonym po
osadniku wtórnym. Do końcowego doczyszczania ścieków służy oczyszczalnia hydrofitowa o przepływie poziomym ze złożem
trzcinowym. Przeróbka osadu prowadzona jest
w procesie stabilizacji tlenowej w reaktorze
i w wydzielonej komorze stabilizacji, a ustabilizowany osad odwadniany jest w filtrze workowym. Z wyjątkiem pompowni i oczyszczalni
hydrofitowej wszystkie pozostałe urządzenia
i obiekty oczyszczalni znajdują się w budynku.
Schemat technologiczny oczyszczalni przedstawiono na rys. 1.
WODA
maj 2013
33
WODA
34
maj 2013
WODA
maj 2013
35
WODA
dr inż. Joanna Wyczarska-Kokot
Instytut Inżynierii Wody i Ścieków
Politechnika Śląska w Gliwicach
Nowoczesne
i innowacyjne technologie
oczyszczania wody basenowej (cz. 4)
The modern and innovative technologies of swimming pool water treatment Part IV
Wraz ze wzrostem wiedzy na temat szkodliwego wpływu ubocznych produktów dezynfekcji na zdrowie
kąpiących się osób, zwłaszcza małych dzieci, pływaków czy pracowników pływalni, wzrasta zainteresowanie
rozwojem i unowocześnianiem metod dezynfekcji wody.
Innowacyjne metody i substancje
wspomagające proces dezynfekcji
i oczyszczania wody basenowej
Zwiększona frekwencja osób chcących
korzystać z wodnej rekreacji oraz podatność na
różnego rodzaju infekcje i odczyny alergiczne
po kąpieli skorelowana jest z dużą ilością
organicznych i mineralnych zanieczyszczeń
wprowadzanych przez kąpiących się do wody
basenowej.
W ogromnej większości basenów mikrobiologiczną czystość wody zapewnia dezynfekcja
związkami chloru. Chlor w połączeniu ze
związkami organicznymi w wodzie prowadzi
do tworzenia wielu produktów ubocznych
(DBP), w tym trójhalometanów oraz chloramin.
Hipotezę dotyczącą istnienia związku między
podrażnieniami oczu i skóry u osób korzystających z kąpieli w wodzie dezynfekowanej
chlorem udowodniono już w 1953 r. [24].
Podczas ostatnich dziesięcioleci opisano wiele
badań epidemiologicznych uwzględniających
znaczenie DBP i ich wpływ na zdrowie [3, 5,
8, 9, 11, 12, 16–23, 26, 30, 31, 35, 36, 40, 41,
44, 45]. Wiele DBP podejrzanych jest o toksyczne lub nawet rakotwórcze oddziaływanie
na organizm człowieka. Najczęściej badane są
trihalometany, chloraminy, chlorany i bromiany, ale związków tych jest setki. Dane epidemiologiczne dotyczące ryzyka zachorowań
na raka są nadal kontrowersyjne. W licznych
publikacjach podkreśla się toksyczne zagrożenia, zwłaszcza ryzyko alergii i astmatyczne
objawy oddechowe, szczególnie u niemowląt
i zawodowo trenujących pływaków [3, 35,
44]. Nie można jednak lekceważyć ryzyka
kancerogennego i mutagennego oddziaływania
DBP na zdrowie kąpiących się osób.
Zatem przepisy regulujące wymagania jakościowe dla wody basenowej w obiektach publicznych muszą uwzględniać ryzyko związane
36
maj 2013
z dezynfekcją chlorem i obecnością ubocznych
produktów dezynfekcji. Nie można jednak
zapominać o potrzebie kontroli zagrożenia
mikrobiologicznego w wodach basenowych
i zapewnienia bakteriobójczych i bakteriostatycznych właściwości wody – a takie jak na
razie zapewnia jedynie chlor.
W celu ograniczenia do minimum niezbędnych dawek chloru dodawanych ciągle lub
okresowo do obiegu wody basenowej, przy
jednoczesnym zabezpieczeniu wody przed
wtórnym skażeniem, proponuje się nowe metody dezynfekcji, w których wykorzystywane
są wysokoefektywne związki chloru, inne
związki silnie utleniające i procesy redukujące
ilość zanieczyszczeń w wodzie basenowej.
Poniżej przedstawiono kilka z nich.
Chemiczne i mikrobiologiczne
odkażanie wody w basenie przy
użyciu aktywowanego nadtlenku
siarczanu potasu (NSP)
Aktywacja nadtlenku siarczanu potasu
(NSP) [1] prowadzi do powstawania wy-
Streszczenie
W artykule (cz. 1 w RI 1–2, cz. 2 w RI 3,
cz. 3 w RI 4/2013) przedstawiono i porównano współczesne i innowacyjne systemy
oczyszczania wody basenowej oparte na
procesach filtracji i dezynfekcji, w skład
których wchodzą nowoczesne urządzenia,
w tym kontrolno-pomiarowe.
Abstract
The modern and innovative swimming
pool water treatment systems based on
filtration and disinfection processes,
which include modern appliances, also
monitoring devices was presented and
compared (part I – RI 1–2, part II – RI 3,
part III – RI 4/2013).
soko aktywnych rodników, które zostały
przetestowane pod względem reakcji z zanieczyszczeniami charakterystycznymi dla
wody basenowej (jon amonowy, kreatynina,
chloraminy i Escherichia coli) i przydatności
w procesie jej uzdatniania. Stwierdzono, że
cząsteczki organiczne takie jak kreatynina
mogą być skutecznie utleniane za pomocą
NSP. Natomiast kolonie E. coli ginęły dopiero
po 60 min dezynfekcji NSP, co nie pozwala
kwalifikować i zarejestrować NSP jako skutecznego czynnika dezynfekcyjnego dla wody
basenowej.
Zastosowanie biocydów
na bazie nadtlenku wodoru H2O2
(do dezynfekcji wody basenowej)
Antybakteryjne działanie podchlorynu sodu
porównano z działaniem różnych produktów
opartych na nadtlenku wodoru [4]. Procedura
badawcza została zasymulowana specjalnie do
warunków panujących w basenie (dawkowano
ładunek zanieczyszczeń w postaci mieszaniny
mocznika, kreatyniny i kilku aminokwasów do
preparowanej wody o pH, twardości i temperaturze odpowiedniej dla wody basenowej).
Testowano odporność dezynfekcyjną istotnych
dla czystości wody basenowej mikroorganizmów (Pseudomonas aeruginosa, Escherichia
coli, Legionella pneumophila, Staphylococcus
aureus i Candida albicans). Całkowity czas
testu wynosił 30 minut. Liczbę komórek przeżywających określano po 30 sekundach oraz 10,
20 i 30 minutach. Działanie podchlorynu sodu
dodawanego do wody w stężeniu 1 mgCl2/dm3
porównano z trzema produktami opartymi na
nadtlenku wodoru (czysty nadtlenek wodoru,
nadtlenek wodoru + azotan srebra i produkt
handlowy oparty na nadtlenku wodoru). Użycie
podchlorynu sodu w stężeniu 1 mgCl2/dm3
spowodowało całkowite zabicie zaszczepio-
WODA
maj 2013
37
WODA
38
maj 2013
WODA
maj 2013
39
POWIETRZE
mgr inż. Maria Kostka
Eksploatacja
Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej
Centrum Technologii Energetycznych w Świdnicy
dr inż. Agnieszka Zając
central wentylacyjnych a dotacje
dla domów energooszczędnych
Exploitation of ventilation units in the context of subsidies to energy-efficient houses
Budownictwo energooszczędne i pasywne to obecnie jeden z najgłośniejszych i najbardziej spornych
tematów w branży budowlanej i instalacyjnej. Planowana zmiana rozporządzenia w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, oraz system dotacji dla budownictwa
energooszczędnego i pasywnego spowodowały, że producenci prześcigają się wręcz w doskonaleniu swoich
wyrobów. Również wśród inwestorów możliwość otrzymania dodatkowych funduszy na budowę domu jednobądź wielorodzinnego sprawiła, że coraz częściej rozważają oni możliwość budowy takich obiektów.
W
ytyczne techniczne określające podstawowe wymagania niezbędne do
osiągnięcia oczekiwanych standardów energetycznych budynku, które warunkują otrzymanie
dotacji na budowę, są niezwykle restrykcyjne
w porównaniu do wymagań, do których przyzwyczaiło nas polskie prawo. Warunki przedstawione przez Narodowy Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej dotyczące
systemów centralnego ogrzewania, wentylacji
oraz ciepłej wody użytkowej są dużo ostrzejsze
od obecnie funkcjonujących w odniesieniu do
istniejących instalacji.
W tabeli 1 przedstawiono minimalne wymagania techniczne dla osiągnięcia oczekiwanych
standardów energetycznych, które spełnić
musi budynek mieszkalny, aby mieć szansę
uzyskania dofinansowania z NFOŚiGW (wg
założeń 3. Programu Priorytetowego). Wymogi
określono dla dwóch typów budynków: NF15
i NF40, o których wspominają wytyczne.
Standard NF15 dla budynku jednorodzinnego
oznacza, że mamy do czynienia z obiektem
W artykule przedstawiono szczegółowe
wymagania dotyczące instalacji wentylacji
mechanicznej zawarte w wytycznych Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Wymagania te stanowią kryteria otrzymania
dofinansowania budownictwa energooszczędnego i pasywnego. Omówiono
problem spełnienia warunków dotacji dla
domów jednorodzinnych z zastosowaniem
układów wentylacyjnych z odzyskiem ciepła z powietrza wywiewanego oraz kwestię
stosowanych standardów zabezpieczenia
wymienników przed szronieniem.
1)
2)
3)
Abstract
The article presents the energy-efficient
and passive construction subsidies requirements and discusses the ability to
meet these requirements in the standard
systems intended for single-family housing. The text includes the standard
anti-freeze solutions used in ventilation
systems in heat recovery exchangers.
40
maj 2013
Wymagania dla układów wentylacji mechanicznej
nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła1)
NF15
NF40
1
Minimalna sprawność temperaturowa odzysku ciepła dla budynku
położonego w I, II i III strefie klimatycznej Polski [%]
90
85
2
Minimalna sprawność temperaturowa odzysku ciepła dla budynku
położonego w IV i V strefie klimatycznej Polski [%]
93 lub
90+GWC2)
85
3
Minimalna klasa sprawności zastosowanych napędów elektrycznych
w układzie wentylacji3)
IE3
IE2
4
Maksymalna wartość współczynnika poboru mocy elektrycznej
[W/(m3/h)]
0,40
0,40
5
Maksymalna wartość współczynnika nakładu energii elektrycznej
[Wh/m3]
0,40
0,40
10
10
TAK
TAK
Lp.
Streszczenie
4)
o bardzo niskim zapotrzebowaniu na energię
do ogrzewania wnętrza (≤15 kWh/(m2 · rok)),
w którym komfort termiczny zapewniają pasywne źródła ciepła, a budynek nie potrzebuje
autonomicznego, aktywnego systemu ogrzewania. Budynek spełniający wymagania dla
NF15 jest w rzeczywistości domem pasywnym. Z kolei pod pojęciem NF40 kryje się bu-
6
Minimalna grubość izolacji przewodów [cm]
7
Automatyka sterująca umożliwiająca współpracę z ISD (Infrastruktura
Sieci Domowych) w zakresie 60/100/150% wydajności, wyłączenia/
załączenia centrali oraz przejścia w tryb letni, sterowanie czasowe4)
W przypadku budynku NF40 dopuszcza się zastosowanie rozwiązania równoważnego do referencyjnego, o ile dla
tego rozwiązania zapotrzebowanie energii na potrzeby podgrzania powietrza wentylującego i energii elektrycznej do
napędu urządzeń pomocniczych (wentylatory, grzałki, automatyka itp.) nie będzie łącznie większe niż w rozwiązaniu
referencyjnym, czyli dla wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła. W referencyjnym
harmonogramie użytkowania nie można zakładać zmniejszenia strumienia powietrza wentylującego poniżej 65%
wartości obliczeniowej zgodnej z obowiązującymi przepisami.
GWC oznacza konieczność zastosowania gruntowego wymiennika ciepła do uzdatniania powietrza wentylującego
dla tego standardu.
Sprawność silników na potrzeby porównania z wymaganiami IE powinna być wyznaczana zgodnie z normą IEC
60034-2-1 Rotating electrical machines. Part 2: Standard methods for determining losses and efficiency from tests
(excluding for traction vehicles) z 2007 r.
Automatyka regulacyjna – centrala wentylacyjna powinna być wyposażona w układ automatycznej regulacji
umożliwiający dostosowanie wydajności do aktualnych potrzeb. Sterowanie centralą realizowane za pomocą
panelu znajdującego się w strefie mieszkalnej. Użytkownik musi mieć możliwość zmiany wielkości strumienia
powietrza wentylującego w zakresie 60/100/150%, wyłączenia/włączenia centrali oraz przejścia w tryb letni
(z obejściem bez odzysku ciepła lub działającym tylko wentylatorem wywiewnym i powietrzem dostającym się
przez rozszczelnione okna). Regulacja wydajności może być sterowana czasowo według zadanego harmonogramu
dziennego/tygodniowego.
Tabela 1. Minimalne wymagania techniczne obligatoryjne dla budynku jednorodzinnego w standardzie
NF15 i NF40 (oprac. na podstawie informacji NFOŚiGW)
POWIETRZE
reklama
maj 2013
41
POWIETRZE
42
maj 2013
POWIETRZE
P
ROFESJONALIŚCI
OD DOBREGO
KLIMATU
FABRYKA URZĄDZEŃ
WENTYLACYJNO-KLIMATYZACYJNYCH
KONWEKTOR SP. Z O.O.
87-600 LIPNO, UL. WOJSKA POLSKIEGO 6
TEL. 54 287 22 34, 54 287 25 04
FAKS 54 287 24 97
E-MAIL: [email protected]
TORUŃ
LIPNO
WŁOCŁAWEK
PŁOCK
reklama
WARSZAWA
maj 2013
43
POWIETRZE
Pełny artykuł dostępny
odpłatnie
Czesław
Grabarczyk
Mechanika gazów
Jednowymiarowe
przepływy ustalone
Wydawnictw0
WNT
www.rynekinstalacyjny.pl/
prenumerata
W książce przedstawiono podstawowe
prawa i metody obliczania ustalonych jednowymiarowych przepływów gazów, w tym:
– wyprowadzenie równań praw zachowania
masy, pędu i energii dla gazów,
– określenie, warunki występowania i klasyfikację rodzajów przepływów,
– analizę właściwości fizycznych adiabatycznych i izotermicznych strumieni gazu
w warunkach przepływów pod- i naddźwiękowych, z uwzględnieniem tarcia i wymiany
ciepła,
– opis warunków dopuszczalności pomijania
ściśliwości strumienia gazu,
– dwie graficzno-analityczne metody
adiabatycznych i izotermicznych przepływów
gazów w rurociągach.
Publikacja ma charakter podręcznika akademickiego do przedmiotu mechanika płynów,
w części dotyczącej mechaniki gazów,
wykładanego na wydziałach mechanicznych,
inżynierii chemicznej oraz inżynierii środowiska na uczelniach technicznych. Książkę polecamy również inżynierom zajmującym się
projektowaniem i eksploatacją różnorodnych
przemysłowych instalacji gazowych.
Grupa MEDIUM
60, faks 22 810 27 42
maj602013
44 tel. 22 512
www.ksiegarniatechniczna.com.pl
promocja
Księgarnia Techniczna
POWIETRZE
dr inż. Dariusz Kwiecień
Wydział Inżynierii Środowiska
Politechniki Wrocławskiej
Moce nagrzewnicy
i chłodnicy powietrza wyznaczane
w oparciu o dane klimatyczne
Heating and cooling power of air heater and air cooler obtained on the base of climatic data
Utrzymanie przez okres całego roku odpowiedniej temperatury powietrza w pomieszczeniach wentylowanych
wymaga zastosowania właściwych urządzeń do uzdatniania powietrza.
U
rządzenia do uzdatniania powietrza wyposażane są z reguły przynajmniej w dwa
wymienniki ciepła: nagrzewnicę, która w okresie zimnym umożliwia uzyskanie odpowiednio
wysokiej temperatury powietrza nawiewanego, oraz chłodnicę, w której powietrze
wentylujące obniża swoją temperaturę, a jeżeli
nastąpi kondensacja pary wodnej na ścianie wymiennika, również zawartość wilgoci.
W celu zmniejszenia zużycia energii do uzdatniania powietrza polskie przepisy wymagają
zastosowania wymienników do odzysku ciepła
z powietrza wywiewanego o skuteczności
co najmniej 50% lub recyrkulację, gdy jest to
dopuszczalne [9]. Zapis ten dotyczy większości
nawiewno-wywiewnych instalacji wentylacji
mechanicznej. Jeżeli ponadto pomieszczenia
wymagają normowania wilgotności względnej powietrza, należy zastosować system
klimatyzacyjny wyposażony w urządzenie do
Streszczenie
Dla właściwego działania każdego urządzenia wentylacyjnego lub klimatyzacyjnego konieczny jest prawidłowy dobór
nagrzewnicy i chłodnicy powietrza. Obliczenie mocy tych wymienników ciepła
odbywa się zawsze w oparciu o dane
klimatyczne. W artykule zwrócono uwagę
na problemy związane z takim doborem
wymienników ciepła, ze szczególnym
uwzględnieniem chłodnicy.
Abstract
The correct choice of the air heater and
the air cooler is necessary for correct
operation of ventilation and air conditioning devices. Power calculation for
those heat exchangers is always based
on the climatic data. In this paper has
been called the attention to difficulties
of correct choice of heat exchangers,
specifically the air cooler.
nawilżania powietrza. Wszystkie elementy
służące do uzdatniania powietrza wentylującego lub klimatyzującego powinny być jeszcze
na etapie procesu projektowego poprawnie
zwymiarowane i dobrane.
Obliczeniowa moc
nagrzewnicy i chłodnicy
Istotnym zagadnieniem z punktu widzenia
utrzymania odpowiedniego stanu powietrza
w pomieszczeniu, a co za tym idzie prawidłowej pracy całego systemu wentylacyjnego lub
klimatyzacyjnego, jest właściwe określenie
mocy nagrzewnicy i chłodnicy. Moc nagrzewnicy QN określa się ze wzoru:
Q N = V ρc p Δt N [kW]
gdzie:
V – strumień objętościowy powietrza wentylującego [m3/s],
ρ – gęstość powietrza (standardowo
ρ = 1,2 kg/m3),
cp – ciepło właściwe powietrza (cp = 1,005
kJ/kg),
ΔtN = t2–t1 – przyrost temperatury powietrza
w nagrzewnicy [K],
t1 – temperatura powietrza na wlocie do
nagrzewnicy (w zależności od rozwiązania
może to być temperatura: powietrza zewnętrznego tz, powietrza za wymiennikiem
do odzysku ciepła tzw lub mieszaniny powietrza zewnętrznego i obiegowego tm) [°C],
t2 – temperatura powietrza na wylocie z nagrzewnicy (standardowo jest to temperatura
powietrza nawiewanego tn) [°C].
Moc chłodnicy QCH oblicza się z zależności:
QCH = V ρΔh CH [kW]
gdzie:
ΔhCH = h2–h1 – spadek entalpii właściwej
powietrza w chłodnicy [kJ/kg p.s.],
h1 – entalpia właściwa powietrza na wlocie do
chłodnicy (w zależności od rozwiązania może to być entalpia: powietrza zewnętrznego
hz, powietrza za wymiennikiem do odzysku
ciepła hzw lub mieszaniny powietrza zewnętrznego i obiegowego hm) [kJ/kg p.s.],
h2 – entalpia właściwa powietrza na wylocie
z nagrzewnicy (standardowo jest to entalpia
powietrza nawiewanego hn) [kJ/kg p.s.].
Moce wymienników ciepła określa się
w tzw. warunkach obliczeniowych. Warunki te
występują wówczas, gdy w założonym przedziale parametrów powietrza zewnętrznego
(z reguły są to parametry zgodne z przebiegiem
tzw. krzywej klimatycznej w zakresie określonym z normy PN-76/B-03420 [8]) różnica
temperatur ΔtN = t2–t1 oraz różnica entalpii
ΔhCH = h2–h1 przyjmują największą wartość.
Zazwyczaj warunki obliczeniowe dla nagrzewnicy występują w okresie zimnym przy
minimalnych temperaturach powietrza zewnętrznego. Trzeba przy tym pamiętać, że
w przypadku wyposażenia urządzenia wentylacyjnego w wymiennik do odzysku ciepła
należy uwzględnić możliwość jego szronienia
(po stronie powietrza wywiewanego), przez
co istotnie zmniejsza się sprawność odzysku
ciepła. Z tego powodu nagrzewnicę dobiera się
z pewnym zapasem mocy. Nieuwzględnienie
tego faktu może bowiem w czasie występowania niskich temperatur zewnętrznych
prowadzić do utrzymywania się temperatury
powietrza w pomieszczeniu poniżej założonej
wartości.
W przypadku chłodnicy warunki obliczeniowe występują z reguły w okresie ciepłym,
chociaż nie zawsze przy najwyższych temperaturach powietrza zewnętrznego. Określenie
parametrów powietrza zewnętrznego, przy
których moc chłodnicy osiąga wartość obliczeniową, jest procesem bardziej złożonym, gdyż
zależy od szeregu czynników, w tym przede
maj 2013
45
POWIETRZE
46
maj 2013
POWIETRZE
maj 2013
47
POWIETRZE
48
maj 2013
POWIETRZE
zapraszają na cykl konferencji
Konferencje skierowane są do administratorów, zarządców
nieruchomości i spółdzielni mieszkaniowych, a także wszystkich
zainteresowanych oszczędzaniem energii cieplnej w budynkach
mieszkalnych
promocja
Wstęp bezpłatny
Więcej informacji na stronach
internetowych organizatorów
Oszczędzanie energii
cieplnej w budynkach
mieszkalnych
9 maja, Trzebnica; 16 maja, Czeladź; 21 maja, Toruń; 4–5 czerwca, Warszawa
Konieczna wcześniejsza rejestracja: tel. 71 388 90 83 w. 24 lub 500-260-217, e-mail: [email protected]
maj 2013
49
POWIETRZE
mgr inż. Bartłomiej Adamski
Certyfikacja Euroventu
– komu i do czego jest ona potrzebna?
Postawione w tytule pytanie pewnie łatwo można byłoby zbyć jednym słowem, ale nim się na nie zdecydujemy,
warto poświęcić chwilę na zastanowienie.
E
urovent, którego pełna nazwa brzmi: Europejskie Stowarzyszenie Producentów Urządzeń Klimatyzacyjnych i Chłodniczych, swoje
cele definiuje w dziewięciu punktach. Poza
reprezentowaniem środowiska producentów
i kwestiami organizacyjnymi, zbieraniem i publikowaniem danych statystycznych, propagowaniem aktów prawnych dotyczących branży
oraz publikacjami technicznymi, Eurovent
bierze udział w pracach standaryzacyjnych
i na podstawie wyników tych prac definiuje
i wdraża program certyfikacji urządzeń.
Dzięki tej działalności odbiorca urządzenia
bądź instalacji może się zorientować, w jakiej
klasie energetycznej plasuje się to, za co zapłacił,
i jakie w przyszłości niesie to konsekwencje,
m.in. w postaci comiesięcznych rachunków
za energię elektryczną. Innymi słowy: czy zakupione urządzenie jest energooszczędne, czy
też wiązać się z nim będą wysokie koszty
eksploatacji. Oczywiście wiedza techniczna
statystycznego odbiorcy zazwyczaj nie jest
duża, dlatego przy większych inwestycjach
w jego imieniu występuje biuro projektowe. I to
na projektancie spoczywa odpowiedzialność za
rzetelną weryfikację produktu, który znajdzie się
w projekcie. Można oczywiście stwierdzić, że
deklaracja producenta wystarczy. Jednak mając
wieloletnie doświadczenie w branży, odpowiem:
na ogół nie wystarcza. W grę wchodzi tu kilka
kwestii, przypatrzmy się bliżej trzem.
Zanim Unia Europejska zaczęła unifikować
normy i ustawodawstwo techniczne, każdy
kraj członkowski tworzył własne przepisy.
W efekcie istnieje tak wiele lokalnych uregulowań, że można dziś w oparciu o zatwierdzone
w którymś z krajów normy wyprodukować
dowolne urządzenie o parametrach znacząco
różniących się od tych, które musiałoby ono
osiągnąć w przypadku certyfikacji według
warunków Euroventu.
W polskiej praktyce projektowej warunki pracy urządzeń są inne od określonych
w warunkach odniesienia, tj. zdefiniowanych
przez Eurovent Certification. Przyjmijmy jako
egzemplarz porównawczy agregat chłodniczy
ze skraplaczem powietrznym: Eurovent zakłada
obecność wody, a w Polsce najczęściej trzeba
zastosować 40-proc. glikol. W stosunku do
deklaracji producenta zmienią się zatem parametry: moc chłodnicza zmniejszy się o ok.
3,5%, pobór mocy przez urządzenie wzrośnie
o ok. 2%, a opory przepływu w instalacji
zwiększą się o ok. 25%, co spowoduje dalszy
wzrost poboru mocy. W efekcie wskaźniki
efektywności EER i sezonowej efektywności
ESEER znacząco spadną.
Eurovent zakłada temperaturę powietrza
chłodzącego skraplacz tz = 35°C. Tymczasem
jeżeli w projekcie przewidziano posadowienie agregatu na dachu oraz zastosowanie
dekoracyjnej osłony, np. w formie attyki, to
w sytuacjach ekstremalnych okaże się, że
powietrze, które napływa na powierzchnię
skraplacza, osiągnie temperaturę 40, a nawet 42°C. W efekcie znowu obniży się moc
chłodnicza – o kolejne 5%. Wychodząc od
porównania poboru mocy, trzeba się liczyć
z łącznym końcowym spadkiem wydajności
o ok. 10%. Taka różnica w szczytowym okresie
jest już znacząca. Jeszcze więcej komplikacji
pojawia się w przypadku zastosowań rewersyjnych pomp ciepła.
Przeprowadzenie takich obliczeń nie jest
skomplikowane, ale wymaga cierpliwości
oraz czasu. W tym miejscu znów pozwolę
sobie odwołać się do własnej, stosunkowo
długiej praktyki w branży – muszę przyznać,
że naprawdę wiele deklaracji składanych
jest w oparciu o dobory „na oko”, byle blisko
warunków projektowych.
Nieco bardziej skomplikowane jest przeliczanie danych akustycznych, ponieważ przyrost
dźwięku mierzy się w skali logarytmicznej.
Wielu producentów deklaruje określone wartości ciśnienia akustycznego, jednak nie zawsze
wiadomo, w jakiej odległości od źródła dźwięku były one mierzone. Eurovent w swoich
danych porównawczych operuje wartością
mocy akustycznej, czyli jednostką w pełni
obiektywną, która nie podlega jakimkolwiek
przeliczeniom.
Reasumując, należy stwierdzić, że urządzenia poddane procedurze certyfikacyjnej
Euroventu gwarantują odbiorcy założony standard i poziom kosztów eksploatacji, a dla projektanta stanowią swoisty glejt na wypadek
ewentualnych roszczeń ze strony użytkownika
obiektu.
ZAJRZYJ NA
relacje
komentarze
blogi
katalog firm
promocja
artykuły
50
maj 2013
POWIETRZE
Etykiety
dla klimatyzatorów
Biuro Techniczno-Handlowe KLIWEKO Sp. z o.o.,
Współczesne klimatyzatory osiągają tak wysoką
efektywność, że konieczna była zmiana ich klasyfikacji
energetycznej. Nowe systemy etykietowania obowiązują
od stycznia 2013 r. Zmiany te nie tylko dają precyzyjniejszą
wiedzę o urządzeniach, mają też przynieść oszczędności
energii elektrycznej rzędu 11 TWh rocznie do 2020 r.
od 1994 roku wyłączny dystrybutor marki
w Polsce, uprzejmie informuje
PT. Klientów w osobach Projektantów,
Wykonawców, Generalnych Wykonawców
i Inwestorów, że agregaty chłodnicze marki CLIVET
nie posiadają jakichkolwiek zamienników
produkowanych pod inną marką handlową.
Fot. Midea
Nie próbujemy rozstrzygać, czy podobieństwo
wymiarów i parametrów urządzeń innych firm
P
do agregatów CLIVET jest przypadkowe, czy
zamierzone. Wszystkie aktualnie produkowane typy
agregatów chłodniczych CLIVET objęte są
programem certyfikacji EUROVENT-CERTIFICATION,
co dowodzi wiarygodności deklarowanych
parametrów. Dlatego wszelkie porównania winny
być prowadzone wyłącznie w oparciu
o poświadczone podobieństwo parametrów
technicznych. Natomiast próby dowodzenia innymi
metodami tożsamości z dystrybuowanymi przez
KLIWEKO urządzeniami są niezrozumiałe
i nieuzasadnione.
Z wyrazami szacunku i poważania
Zarząd KLIWEKO BTH Sp. z o.o.
KLIWEKO BTH Sp. z o.o.
ul. Zawiła 22, 30-442 Kraków
tel. 12 262 44 56-58
faks 12 262 44 59
reklama
oprzednie wymagania dotyczące informacji o efektywności energetycznej
dla klimatyzatorów zostały ustanowione dyrektywą Komisji 2002/31/
WE [1]. Obecne wprowadzono dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady
2010/30/UE w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii i innych zasobów przez produkty związane
z energią [2], a szczegółowe regulacje dot. nowych etykiet zawarto w Rozporządzeniu Delegowanym Komisji (UE) nr 626/2011 z 4 maja 2011 r. [3]. Nowe
etykiety muszą być umieszczane na klimatyzatorach od 1 stycznia 2013 r. Nie
dotyczy to jedynie urządzeń wprowadzonych do obrotu przed tą datą.
Mankamentem poprzedniego sposobu etykietowania było to, że efektywność energetyczną określano wyłącznie na podstawie działania urządzenia
przy pełnym obciążeniu. To nie dawało konsumentom pełnej informacji, gdyż
klimatyzatory są wykorzystywane głównie w warunkach częściowego obciążenia i tym samym bardziej wiarygodne są metody pomiaru efektywności
sezonowej.
Wprowadzenie nowych etykiet wynika też z rozwoju technologicznego
branży klimatyzacyjnej i wzrostu efektywności energetycznej klimatyzatorów.
Osiągają one coraz wyższą efektywność i znacznie przekroczyły już poziomy
wymagań dla klasy A ustanowione w 2002 r. Przyczyniły się do tego m.in.
takie innowacje, jak zastosowanie inwertera. Nowe etykiety uwzględniają
też różne warunki klimatyczne w UE, co wpływa na ich ocenę w funkcji
ogrzewania. Istnieją trzy strefy sezonów grzewczych i różne klasy dla różnych
stref – np. zupełnie inne będą dane dla zachodu Francji, a inne dla Polski. Dla
trybu chłodzenia ustanowiono jedną strefę.
Nowe regulacje dają użytkownikom pełniejsze informacje m.in. dzięki
wprowadzeniu sezonowej efektywności energetycznej (SEER) i sezonowej
efektywności (SCOP), a nie jak dotychczas tylko EER i COP dla warunków, które
w praktyce nie przeważały. Część tych informacji znajdzie się na etykiecie,
a część w karcie produktu, która powinna zostać dołączona do urządzenia
i być zgodna z wymaganiami zawartymi w załączniku IV rozporządzenia [3].
Będą to informacje o pracy w trybie wyłączenia, czuwania, aktywności albo
wyłączonego termostatu. Informacja o produkcie powinna też zawierać dane
o zastosowanym czynniku chłodniczym i jego wpływie na środowisko oraz
o hałasie emitowanym do otoczenia. Klienci dostaną też informacje m.in.
o poziomach mocy akustycznej w pomieszczeniu i na zewnątrz w znormalizowanych warunkach znamionowych, dla trybu chłodzenia lub ogrzewania
maj 2013
51
POWIETRZE
52
maj 2013
POWIETRZE
reklama
klimatyzatory
CENTRUM KLIMA S.A.
05-850 Ożarów Mazowiecki, Wieruchów, ul. Sochaczewska 144
tel. 22 250 50 50, faks 22 250 50 60
www.centrumklima.pl
Klimatyzatory ścienne MISTRAL DC INVERTER
typ: ścienny inwerter;
zakres mocy: chłodniczej 2,50–7,00 kW, grzewczej 3,00–7,30 kW;
pobór mocy elektrycznej: chłodzenie 0,23–2,50 kW, grzanie 0,23–2,70 kW;
zdolność osuszania: 1,0–2,5 l/h;
rodzaje filtrów: siatkowe;
strumień powietrza: 570–1150 m3/h;
poziom hałasu: jedn. wew. 26–48 dB(A), jedn. zew. 52–57 dB(A);
rodzaj czynnika chłodzącego: R410A;
wymiary – zakresy wys.×szer.×głęb.:
– jedn. wew. 700–1036×250–315×189–230 mm,
– jedn. zew. 670–845×540–700×265–320 mm;
klasa efektywności energetycznej: A;
EER 3,21–3,23, COP 3,61–3,63;
gwarancja: 3 lata;
cena katalogowa netto typoszeregu: od 2268 do 5210 zł;
uwagi techniczne: technologia inwerterowa, dodatkowe funkcje: 24 h timer, autorestart po wznowieniu
zasilania, zdrowe osuszanie, autoswing, sleep i turbo, filtr wieczysty – zmywalny.
Układy klimatyzacyjne MISTRAL DC INVERTER (MULTI)
typ: ścienne, przypodłogowo-podsufitowe, kanałowe, kasetonowe;
– jedn. wew. – różne wymiary w zależności od modelu,
– jedn. zew. 845–990×695–996×335–396 mm;
gwarancja: 3 lata;
cena katalogowa netto: w zależności od układu;
dodatkowe funkcje: 24 h timer, autorestart po wznowieniu zasilania, autoswing, sleep i turbo, filtr wieczysty
– zmywalny.
Klimatyzatory ścienne GALANZ GALAXY
typ: ścienne;
– jedn. wew. 700–1036×250–315×189–230 mm,
– jedn. zew. 670–845×540–700×265–320 mm;
EER 3,02–3,71, COP 3,22–3,61;
gwarancja: 3 lata;
uwagi techniczne: technologia inwerterowa, dodatkowe funkcje: 24 h timer, autorestart po wznowieniu
zasilania, zdrowe osuszanie, autoswing, sleep i turbo, filtr wieczysty – zmywalny.
L6/D6 – GALAXY
G4 – GALAXY
Klimatyzatory przypodłogowo-podsufitowe GALANZ
typ: przypodłogowo-podsufitowe;
– jedn. wew. 1016–1916×630×240 mm,
– jedn. zew. 800–973×670–1239×300–350 mm;
EER 2,77–2,91, COP 2,89–3,12;
gwarancja: 3 lata;
dodatkowe funkcje: 24 h timer, autorestart po wznowieniu zasilania, autoswing, sleep i turbo, filtr wieczysty
– zmywalny.
maj 2013
53
POWIETRZE
klimatyzatory
reklama
IGLOTECH SP.J. R. OSTROWSKI, L. BYSTRZYCKI
82-500 Kwidzyn, ul. Toruńska 41
tel./faks 55 645 73 00
www.iglotech.com.pl, www.fujielectric.eu
Klimatyzatory ścienne inverter serii RSG...LE, LF
typ: ścienny inverter;
zakres mocy: chłodzenie 0,5–9 kW, grzanie 0,5–11 kW;
zdolność osuszania: 1,3–3,2 dm3/h;
rodzaje filtrów: siatkowy, jonowy, polifenolowy;
poziom hałasu: jedn. wew. 21–48 dB(A), jedn. zew. 45–53 dB(A) z odległości 1 m;
wymiary (wys.×szer.×głęb.): jedn. wew. 260–320×790–998×198–238 mm,
jedn. zew. 540–830×660–900×290–330 mm;
klasa efektywności energetycznej: A zarówno w trybie chłodzenia, jak i grzania, EER 4,47–3,21, COP 4,38–3,61;
gwarancja: 5 lat;
cechy szczególne: technologia inverterowa, funkcja autorestart, zaawansowana filtracja powietrza
(trzystopniowa), bardzo niskie poziomy hałasu jednostek wewnętrznych i zewnętrznych w odl. 1 m, funkcja
Powerful pozwalająca na bardzo szybkie uzyskanie zadanych parametrów temperatury w pomieszczeniu,
funkcja LowNoise – praca jednostki zewnętrznej w trybie wyciszonym, funkcja 10° HEAT – utrzymywanie temp.
na stałym poziomie 10°C w celu uniknięcia jej nadmiernego spadku, gdy nikt nie przebywa w pomieszczeniu,
sygnalizacja poziomu zabrudzenia filtra.
Klimatyzatory zwarte kanałowe typu slim serii RDG…LL
typ: kanałowy inverter;
zakres mocy: chłodzenie 3,5–5,2 kW, grzanie 4,10–6 kW;
rodzaje filtrów: filtr siatkowy;
strumień powietrza: jedn. wew. 650–940 m³/h, jedn. zew. 1780–2000 m³/h;
wymiary (wys.×szer.×głęb.): jedn. wew. 198×700–900×620 mm,
jedn. zew. 578×900×300 mm;
klasa efektywności energetycznej: A w trybie chłodzenia i grzania, EER 3,33–3,21, COP 3,71–3,61;
gwarancja: 5 lat;
cechy szczególne: – technologia inverterowa, funkcja autorestart, automatyczna regulacja strumienia
powietrza, funkcja 10°C HEAT – utrzymywanie temp. na stałym poziomie 10°C w celu uniknięcia jej
nadmiernego spadku, gdy nikt nie przebywa w pomieszczeniu, automatyczna zmiana trybu pracy, tryb
ekonomiczny – powoduje nieznaczny wzrost temperatury w trybie chłodzenia i jej spadek w trybie grzania,
programator tygodniowy i programowanie temperatury – różne czasy pracy dla każdego dnia tygodnia,
sygnalizacja poziomu zabrudzenia filtra.
MULTI 8 – system klimatyzacji typu multisplit
typ: multiinverter, jednostki wewnętrzne: ścienne, przypodłogowe, przypodłogowo-przysufitowe, kasetonowe
i kanałowe typu slim;
jednostka wewnętrzna
rozdzielacz
trójnik
jednostka zewnętrzna
zakres przyłączeniowy
jednostki zewnętrznej
możliwość podłączenia
nawet do 130%
jednostek wewnętrznych
do 8
zakres mocy: chłodnicza 14 kW (11,2–18,2 kW), grzewcza 16 kW;
pobór mocy elektrycznej: chłodzenie 5,20 kW, grzanie 5,07 kW;
rodzaje filtrów: filtr jonowy o wydłużonej żywotności, filtr polifenolowy;
wymiary (wys.×szer.×głęb.): jedn. zew. 540×790×290 mm;
klasa efektywności energetycznej: A, EER 4,75 przy obciążeniu 50% mocy urządzenia;
gwarancja: 5 lat;
cechy szczególne: aerotermiczna pompa ciepła, technologia inverterowa i-PAM, system przeznaczony
do klimatyzacji od 2 do 8 pomieszczeń, możliwość przewymiarowania do 130% (stosunek sumy mocy
nominalnych jednostek wewnętrznych do mocy nominalnej jednostki zewnętrznej), całkowita długość instalacji
chłodniczej 115 m, dla systemu MULTI 8 uniwersalny sterownik umożliwiający sterowanie indywidualne
i centralne; dodatkowe funkcje: praca w trybie czuwania, tryb pracy ekonomicznej, monitorowanie trybu pracy
wszystkich jednostek wewnętrznych, ustawienie harmonogramu pracy, tryb nocny dla jednostki zewnętrznej,
scentralizowane sterowanie.
Klimatyzatory ścienne inverter serii RSG...LT
typ: ścienny inverter;
zakres mocy: chłodzenie 0,5–5,4 kW, grzanie 0,9–6,5 kW;
zdolność osuszania: 1,3–1,8 dm3/h*);
rodzaje filtrów: siatkowe, jonowy, polifenolowy;
strumień powietrza: 690 m3/h*);
poziom hałasu: jedn. wew. 21–43 dB(A), jedn. zew. 48–50 dB(A) z odległości 1 m;
wymiary (wys.×szer.×głęb.): jedn. wew. 282×870×185 mm, jedn. zew. 540–620×790×290–298 mm;
klasa efektywności energetycznej: A zarówno w trybie chłodzenia, jak i grzania, EER 4,72–4,12, COP 4,74–4,23;
gwarancja: 5 lat;
cechy szczególne: technologia inverterowa, atrakcyjny i stylowy design, pełna moc grzania nawet przy
–7°C, wbudowany czujnik ruchu, programator tygodniowy w pilocie bezprzewodowym, funkcja autorestart,
zaawansowana filtracja powietrza (trzystopniowa), bardzo niskie poziomy hałasu jednostek wewnętrznych
i zewnętrznych w odl. 1 m, funkcja Powerful pozwala na bardzo szybkie uzyskanie zadanych parametrów
temp. w pomieszczeniu, funkcja LowNoise – praca jednostki zewnętrznej w trybie wyciszonym, funkcja 10°
HEAT – utrzymywanie temp. na stałym poziomie 10°C w celu uniknięcia jej nadmiernego spadku, gdy nikt
nie przebywa w pomieszczeniu, sygnalizacja poziomu zabrudzenia filtra.
*)
54
maj 2013
dane tymczasowe
POWIETRZE
klimatyzatory
reklama
REFSYSTEM SP. Z O.O.
86-300 Grudziądz, ul. Metalowców 5
tel./faks 56 633 00 07
www.refsystem.pl
Klimatyzatory ścienne serii AS...QS
rodzaje filtrów: przeciwpleśniowy, jonów ujemnych, fotokatalityczny, antybakteryjny;
przepływ powietrza: 450–1100 m3/h;
rodzaj czynnika chłodniczego: R410A;
wymiary (szer.×gł.×wys.): 795–1046×187–234×265–299 mm, jedn. zew. 780–860×245–308×540–730 mm;
klasa efektywności energetycznej: chłodzenie A+ i A, grzanie A;
SEER 5,1–5,8;
SCOP 3,4–3,6;
gwarancja: 3 lata;
cechy szczególne: technologia inwerterowa, tryb Power umożliwiający szybkie schłodzenie/podgrzanie
powietrza, tryb Soft obniżający poziom dźwięku, ochrona przeciwkorozyjna wymiennika jednostki wewnętrznej,
możliwość podłączenia karty hotelowej (on/off), model Aqua wyposażony jest w generator Nano-Aqua,
technologia Super Match ułatwiająca magazynowanie i obniżająca koszty transportu dzięki zastosowaniu
uniwersalnych jednostek zewnętrznych.
Klimatyzatory kasetonowe serii AB...CS
typ: kasetonowy inwerter;
wymiary: (szer.×gł.×wys.): jedn. wew. 570–1230×570–840×260–280 mm,
jedn. zew. 780–948×245–340×540–1250 mm;
klasa efektywności energetycznej: chłodzenie A+/A, grzanie A;
SEER 5,2–5,6;
SCOP 3,4–3,8;
gwarancja: 3 lata;
powietrza, wbudowana pompka skroplin, opcja cichej pracy uzyskiwana za pomocą cieńszych łopatek,
co pozwala obniżyć poziom hałasu, możliwość podłączenia karty hotelowej (on/off), technologia Super Match
ułatwiająca magazynowanie i obniżająca koszty transportu dzięki zastosowaniu uniwersalnych jednostek
zewnętrznych.
Klimatyzatory zwarte kanałowe Slim AD...SS
typ: kanałowy inwerter;
wymiary (szer.×gł.×wys.): jedn. wew. 850–1170×240–420×185 mm, jedn. zew. 780–860×245–308×540–730 mm;
klasa efektywności energetycznej: chłodzenie A+, grzanie A;
SEER 5,6–5,8;
SCOP 3,8;
gwarancja: 3 lata;
powietrza, zwarta budowa, niski poziom hałasu (nawet 23 dB), możliwość podłączenia karty hotelowej (on/off),
technologia Super Match ułatwiająca magazynowanie i obniżająca koszty transportu dzięki zastosowaniu
uniwersalnych jednostek zewnętrznych.
Klimatyzatory przypodłogowo-przysufitowe serii AC...CS
typ: przysufitowo-przypodłogowy inwerter;
wymiary (szer.×gł.×wys.): jedn. wew. 990–1580×655–700×199–240 mm,
jedn. zew. 780–948×245–340×540–1250 mm;
klasa efektywności energetycznej: chłodzenie A+/A, grzanie A;
SEER 5,3–5,7;
SCOP 3,6–3,9;
gwarancja: 3 lata;
powietrza, możliwość podłączenia karty hotelowej (on/off), autowachlowanie steruje przepływem powietrza
w zależności od trybu pracy (grzanie/chłodzenie), opcja cichej pracy uzyskiwana za pomocą cieńszych łopatek,
co pozwala obniżyć poziom hałasu, technologia Super Match ułatwiająca magazynowanie i obniżająca koszty
transportu dzięki zastosowaniu uniwersalnych jednostek zewnętrznych.
maj 2013
55
POWIETRZE
klimatyzatory
reklama
KLIMA-THERM S.A.
04-041 Warszawa, ul. Ostrobramska 101 A
tel. 22 517 36 00, faks 22 879 99 00
www.klima-therm.pl
Klimatyzatory ścienne inwerter serii ASYG…LM
rodzaje filtrów: jonowy o wydłużonej żywotności, polifenolowy, kontrolka czystości filtra;
kompaktowe wymiary (wys.×szer.×głęb.): jedn. wew. 268×840×203 mm, jedn. zewn.
535–540×663–790×290–293 mm;
klasa efektywności energetycznej: chłodzenie A++, grzanie A+/A, SEER 6,7–7,1, SCOP 3,8–4,1;
roczne zużycie energii: chłodzenie 99–209 kWh, grzanie 786–1364 kWh;
gwarancja: 5 lat;
cechy szczególne: aerotermiczna pompa ciepła w klasie A++ – technologia inwerterowa, I-PAM.
Do klimatyzacji jednego pomieszczenia, możliwość pracy jedn. wew. z agregatami multisplit. Tryb „cicha
praca”. Dodatkowe funkcje: automatyczna regulacja przepływu powietrza, automatyczna zmiana trybu pracy,
funkcja 10° HEAT, funkcja trybu ekonomicznego pracy, 20-minutowy tryb wydajnej pracy, funkcja pełnej mocy
w trybie chłodzenia i grzania, funkcja programu nocnego, programator czasowy, programator temperatury
w pilocie bezprzewodowym, autorestart po wznowieniu zasilania, antykorozyjne lamele, skuteczny nawiew
powietrza dzięki specjalnie ukształtowanym dyfuzorom.
NOWOŚĆ!
Klimatyzatory zwarte kanałowe typu slim serii ARYG…LLTB
typ: kanałowy inwerter, zakres mocy: chłodniczej 2,0–4,0 kW, grzewczej 3,0–5,0 kW;
rodzaje filtrów: filtr siatkowy;
poziom hałasu: jedn. wew. 25–32, jedn. zew. 47–50 dB(A);
kompaktowe wymiary (wys.×szer.×głęb.): jedn. wew. 198×700–900×620 mm,
jedn. zewn. 570×790×300 mm;
klasa efektywności energetycznej: chłodzenie A+/A++, grzanie A/A+, SEER 5,80–6,20, SCOP 3,90–4,10;
gwarancja: 5 lat;
cechy szczególne: aerotermiczna pompa ciepła w klasie od A do A++, technologia inwerterowa, V-PAM;
ZYMETRIC SP. Z O.O.
03-228 Warszawa, ul. Marywilska 34
tel. 22 814 06 85, faks 22 614 13 98
www.mitsubishi-electric.pl
Generalny Przedstawiciel
reklama
funkcja autorestart, automatyczna regulacja strumienia powietrza, funkcja 10°C HEAT – utrzymywanie temp.
na stałym poziomie 10°C w celu uniknięcia jej nadmiernego spadku, gdy nikt nie przebywa w pomieszczeniu,
automatyczna zmiana trybu pracy, tryb ekonomiczny – powoduje nieznaczny wzrost temperatury w trybie
chłodzenia i jej spadek w trybie grzania, programator tygodniowy i programowanie temperatury – różne czasy
pracy dla każdego dnia tygodnia, sygnalizacja poziomu zabrudzenia filtra, wmontowana standardowo pompka
skroplin.
Klimatyzatory MSZ-FH – model ścienny Deluxe
wydajność: chłodnicza 2,5–5,0 kW, grzewcza 3,2–6,0 kW;
wydatek powietrza: 3,9–12,4 m3/min;
poziom hałasu: 20–27 dB(A) – jednostka wewnętrzna, 46–51 dB(A) – jednostka zewnętrzna;
funkcja grzania do –25°C (jednostki MUZ-FH_VEHZ);
czynnik chłodniczy: R410A, sterowanie: pilot bezprzewodowy;
wymiary (wys.×szer.×gł.): jednostka wewnętrzna: 305 (+17)×925×234 mm, jednostka zewnętrzna:
550–850×800–840×285–330 mm;
NOWOŚĆ!
klasa efektywności energetycznej: A+++, SEER 9,1–7,2, SCOP 5,1–4,6;
gwarancja: 5 lat;
cechy szczególne: czujnik „i-see sensor” 3D – pirometryczny pomiar temperatury dzięki 8 aktywnym elemen-
tom, które skanują pomieszczenie przestrzennie 3D z wykorzystaniem termografii wykrywającej obecność osób.
Możliwość kierowania strugi powietrza na obecnych w pomieszczeniu ludzi lub wokół nich. Filtr Plasma Quad
– wielostopniowe filtrowanie powietrza gwarantujące likwidację bakterii, wirusów, alergenów i kurzu występujących w powietrzu. Automatyczny restart (po ustaniu zaniku zasilania urządzenie włącza się samoczynnie),
automatyczna zmiana trybu pracy, poziome i pionowe wachlowanie żaluzji, 5-stopniowy nawiew powietrza.
Maks. długość instalacji 30 m, maks. różnica poziomów 15 m. Funkcja samodiagnostyki, sygnalizacja błędu,
programator tygodniowy, programowane 4 zmiany dziennie. Możliwość połączenia w układ multisplit (MXZ).
Agregaty Power Multi MXZ
typ: agregaty multi inwerter – od 2 do 8 jednostek wewnętrznych;
wydajność: chłodnicza 3,3–15,5 kW, grzewcza 4,0–18,0 kW;
wydatek powietrza: 32,9–106 m3/min;
poziom hałasu: 49–51 dB(A);
wymiary (wys.×szer.×głęb.): jedn. zew. 550–1350×800–950×285–330 mm;
gwarancja: 5 lat;
cechy szczególne: możliwość łączenia w układy od 2 do 8 jednostek wewnętrznych, różnorodność modeli
jednostek wewnętrznych: ścienne, kanałowe, kasetonowe, podstropowe, przypodłogowe; zasilanie 1 i 3-fazowe,
automatyczny restart (po ustaniu zaniku zasilania urządzenie włącza się samoczynnie), funkcja sygnalizacji
błędu, maks. długość instalacji 115 m, maks. różnica poziomów 30 m.
56
maj 2013
POWIETRZE
reklama
LG ELECTRONICS POLSKA
02-675 Warszawa, ul. Wołoska 22
tel. 22 48 17 100
www.klimatyzacja.lge.pl, www.akademiaklimatyzacji.lge.pl
reklama
klimatyzatory
Klimatyzatory PRESTIGE – H09AK, H12AK
typoszereg dwóch jednostek o zakresie mocy: chłodniczej 0,30–4,04 kW, grzewczej 0,30–6,80 kW;
rodzaje filtrów: wstępny, 3M mikroochrona, jonizator Plasmaster;
poziom hałasu: jedn. wew. 17–39 dB(A), jedn. zew. maks. 45 dB(A);
wymiary (wys.×szer.×głęb.): jedn. wewn. 295×875×235 mm, jedn. zewn. 545×770×288 mm;
klasa efektywności energetycznej dla grzania i chłodzenia: A+++, SEER 8,9, SCOP 5,3;
gwarancja: 3 lata;
cena katalogowa netto: od 4430 do 4830 zł;
cechy szczególne: ograniczenie zużycia energii dzięki funkcji „Energy Contr” – obniżenie obrotów silnika
sprężarki oraz technologii SiC (karborundowe komponenty elektroniki) – redukcja strat napięcia w porównaniu
z klasycznymi inwerterami. Sprężarka dwurotacyjna o niskim poziomie wibracji. Funkcja cichej pracy nocnej.
Sterylizacja powietrza za pomocą jonizatora Plasmaster – usuwanie szkodliwych substancji i przykrych
zapachów. Funkcja automatycznego oczyszczania wymiennika ciepła. Czterokierunkowy nawiew powietrza.
Jet Cool – intensywne nawiewanie chłodnego powietrza – schłodzenie pomieszczenia o 5°C w 5 minut.
Wielostopniowa wertykalna oraz horyzontalna regulacja kierunku wypływu powietrza i funkcja autoswing.
Klimatyzatory ARTCOOL – A09*)K, A12*)K, A18*)K
typoszereg trzech jednostek o zakresie mocy: chłodniczej 0,89–6,00 kW, grzewczej 0,89–9,00 kW;
rodzaje filtrów: wstępny, 3M mikroochrona, jonizator Plasmaster;
poziom hałasu: jedn. wew. 19–42 dB(A), jedn. zew. maks. 45–54 dB(A);
wymiary (wys.×szer.×głęb.): jedn. wewn. 285–325×885–1030×205–245 mm, jedn. zewn.
545–655×770–870×288–320 mm;
klasa efektywności energetycznej: chłodzenie A+ i A++, grzanie A i A+, SEER 5,7–6,2, SCOP 3,4–4,0;
gwarancja: 3 lata;
cechy szczególne: ograniczenie zużycia energii dzięki funkcji „Energy Contr” – obniżenie obrotów silnika
sprężarki oraz technologii SiC (karborundowe komponenty elektroniki) – redukcja strat napięcia w porównaniu
z klasycznymi inwerterami. Sprężarka dwurotacyjna o niskim poziomie wibracji. Funkcja cichej pracy nocnej.
Sterylizacja powietrza za pomocą jonizatora Plasmaster – usuwanie szkodliwych substancji i przykrych
zapachów. Funkcja automatycznego oczyszczania wymiennika ciepła. Czterokierunkowy nawiew powietrza.
Jet Cool – intensywne nawiewanie chłodnego powietrza – schłodzenie pomieszczenia o 5°C w 5 minut.
Wielostopniowa wertykalna oraz horyzontalna regulacja kierunku wypływu powietrza i funkcja autoswing.
*) do wyboru 2 kolory paneli: R – Mirror lub V – Silver
Klimatyzatory STANDARD – P09RK, P12RK, P18RK, P24RK
typ: inwerter;
typoszereg 4 jednostek o zakresach mocy: chłodniczej 0,89–8,65 kW, grzewczej 0,89–11,40 kW;
rodzaje filtrów: wstępny, 3M mikroochrona;
poziom hałasu: jedn. wew. 19–49 dB(A), jedn. zew. maks. 47–56 dB(A);
wymiary (wys.×szer.×głęb.): jedn. wewn. 285–346×885–1209×210–250 mm,
jedn. zewn. 483–800×717–870×230–320 mm;
klasa efektywności energetycznej: chłodzenie A+, grzanie A, SEER 5,6–5,9, SCOP 3,4–3,5;
gwarancja: 3 lata;
cechy szczególne: ograniczenie zużycia energii dzięki technologii SiC (karborundowe komponenty elektroniki)
– redukcja strat napięcia w porównaniu z klasycznymi inwerterami oraz funkcji „Energy Saving” – zmniejsza
obciążenie sprężarki i zużycie energii. Wysoka efektywność sprężania czynnika chłodniczego podczas pracy
kompresora na niskich obrotach dzięki redukcji jednego króćca ssącego. Sprężarka dwurotacyjna o niskim
poziomie wibracji. Funkcja cichej pracy nocnej. Funkcja automatycznego oczyszczania wymiennika ciepła.
Czterokierunkowy nawiew powietrza. Jet Cool – intensywne nawiewanie chłodnego powietrza – schłodzenie
pomieszczenia o 5°C w 5 minut. Wielostopniowa horyzontalna regulacja kierunku wypływu powietrza, w modelu
P24RK także wertykalna.
Klimatyzatory GALLERY – G09PK, G12PK
typ: inwerter;
dwie jednostki w typoszeregu o zakresach mocy: chłodniczej 1,30–4,00 kW, grzewczej 1,30–5,00 kW;
rodzaje filtrów: wstępny, Plasmaster;
poziom hałasu: jedn. wew.: 23–39 dB(A), jedn. zew.: maks. 45 dB(A);
wymiary (wys.×szer.×głęb.): jedn. wewn. 600×600×146 mm, jedn. zewn. 545×770×288 mm;
klasa efektywności energetycznej: chłodzenie i grzanie A, SEER 5,3, SCOP 3,4–3,5;
gwarancja: 3 lata;
uwagi techniczne: ograniczenie zużycia energii dzięki technologii SiC (karborundowe komponenty elektroniki)
– redukcja strat napięcia w porównaniu z klasycznymi inwerterami oraz funkcji „Energy Saving” – zmniejsza
obciążenie sprężarki i zużycie energii. Wysoka efektywność sprężania czynnika chłodniczego podczas pracy
kompresora na niskich obrotach dzięki redukcji jednego króćca ssącego. Funkcja automatycznego oczyszczania
wymiennika ciepła. Łatwa zmiana wyglądu urządzenia dzięki możliwości wymiany zdjęcia. Automatyczna
kontrola kierunku oraz intensywności nawiewu, w trybie standardowym nawiew rozprowadzany równomiernie
w 3 kierunkach.
maj 2013
57
POWIETRZE
dr inż. Anna Charkowska
Filtry powietrza
Wydział Inżynierii Środowiska
Politechniki Warszawskiej
w wentylacji i klimatyzacji
Akty prawne i podział filtrów
Air filters in ventilation and air-conditioning.
Legal acts and types of filters
Wymagania dotyczące stosowania filtrów powietrza znaleźć można w rozporządzeniu dotyczącym warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, oraz w polskich normach dotyczących
zarówno badań i klasyfikacji filtrów, jak i właściwości instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.
Akty prawne
Rozporządzenia
W Rozdziale IV rozporządzenia dotyczącego warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie [20],
zamieszczone zostały poniższe wymagania
dotyczące stosowania filtrów powietrza.
Urządzenia wentylacji mechanicznej
i klimatyzacyjnej powinny być zabezpieczone
przed zanieczyszczeniami znajdującymi się
w powietrzu zewnętrznym, a w szczególnych
przypadkach w powietrzu obiegowym (recyrkulacyjnym), za pomocą filtrów:
nagrzewnice, chłodnice i urządzenia do odzyskiwania ciepła – co najmniej klasy G4,
nawilżacze – co najmniej klasy F6, określonych w polskiej normie dotyczącej klasyfikacji filtrów powietrza.
W rozporządzeniu z 2008 r. zmieniającym
rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie [19], znajdują się wymagania
dotyczące maksymalnej mocy właściwej
wentylatorów stosowanych w instalacjach
wentylacyjnych i klimatyzacyjnych (tabela 1).
W przypadku zastosowania dodatkowych
Streszczenie
W artykule dokonano przeglądu wymagań
dotyczących stosowania filtrów powietrza
zawartych w polskich aktach prawnych,
podano też propozycję klasyfikacji filtrów
uwzględniającą różne sposoby ich wykonania, lokalizacji i działania.
Abstract
The article includes a review of requirements concerning the use of air filters,
included in Polish legal acts; as well
as a proposition of filter classification
with the consideration of various ways
of their manufacturing, installation and
operation.
58
maj 2013
elementów wyposażenia instalacji (np. filtrów
powietrza) dopuszcza się zwiększenie mocy
właściwej wentylatorów, zgodnie z wartościami podanymi w tabeli 2.
Normy
Poza normami dotyczącymi badania i klasyfikacji filtrów powietrza wymagania dotyczące
filtrów znaleźć można także w innych dokumentach [10, 17, 9]. W tabeli 3 przedstawiono
sposób doboru układów filtrów powietrza dla
wentylacji ogólnej z zastosowaniem filtrów
węglowych dla najbardziej zanieczyszczonego
powietrza zewnętrznego zgodnie z normą PNEN 13779:2008 [10].
Podobnie jak w rozporządzeniu [19] także w normie [10] zamieszczono zalecane
ze względu na niskie zużycie energii moce
właściwe wentylatorów. Zaleca się, aby
w celu zapewnienia jak najmniejszego zużycia
energii wentylatora strata ciśnienia części
składowych instalacji była jak najniższa przy
jednoczesnym spełnieniu wymagań dotyczących właściwości instalacji. W przypadku
filtrów powietrza dodatkowo trzeba wziąć
pod uwagę, że na skutek gromadzenia się
pyłu strata ciśnienia będzie się zmieniać,
co wpływać będzie na obliczony układ ciśnienia w instalacji. Natomiast w tabeli 4
zamieszczono przykładowe straty ciśnienia
dla filtrów powietrza, które można stosować
jako wartości standardowe w przypadku braku
rzeczywistych danych. W przypadku doboru
elementu składowego instalacji o wyższej
stracie ciśnienia określoną kategorię można
osiągnąć, dobierając inny element o niższej
stracie ciśnienia.
Dążąc do jak najlepszej pracy filtrów powietrza, zwraca się uwagę na szczelność ich
mocowania. Przeciek powietrza wyrażony jest
w procentach określonego w specyfikacji lub
nominalnego objętościowego strumienia po-
wietrza w badanej centrali. W tabeli 5 podano
informacje dotyczące ograniczenia wielkości
przecieku powietrza zależnie od klasy filtru
przeciwpyłowego. Jeśli filtr znajduje się po
stronie ssawnej wentylatora, uważa się, że
przecieki powietrza w sekcji pomiędzy filtrem
i wentylatorem osiągają podane w tabeli wartości. Jeżeli filtr znajduje się po stronie tłocznej
wentylatora, wartości te dotyczą wyłącznie
przecieku powietrza przez zamocowanie filtru.
Jeżeli urządzenie wentylacyjne jest wyposażone w dwie lub więcej sekcji filtracyjnych,
przeciek powietrza przez zamocowanie filtru
powinien być zbadany oddzielnie dla każdego
z filtrów.
Podczas odbioru instalacji wentylacyjnych
i klimatyzacyjnych należy wykonać następujące czynności związane z filtrami powietrza [8]:
podczas wykonywania badań zainstalowanych filtrów zmierzyć następujące parametry:
– strumień przepływu powietrza,
– rozkład prędkości w filtrze,
– spadek ciśnienia;
sprawdzić, czy filtr jest właściwie zamontowany i szczelnie osadzony;
w przypadku filtrów cząstek o wysokiej
skuteczności klasy H i U zgodnie z PN-EN
1822-1 należy udowodnić, że nie występują
przecieki powietrza w materiale filtracyjnym, przez połączenie między filtrem i ramą
i przez samą ramę;
w zależności od warunków zainstalowania
filtrów do ich badania można zastosować metodę strugi olejowej lub zliczania
cząstek.
W Załączniku A (informacyjnym) do normy
PN-EN 12599:2002 [8] pt. „Badania urządzeń” znajdują się kolejne zalecenia dotyczące
czynności kontrolnych związanych z filtrami
powietrza. Należy sprawdzić:
POWIETRZE
naszej księgarni
znajdziecie
Państwo książki
z dziedziny:
□
□
□
□
□
□
□
□
□
□
budownictwa,
chłodnictwa,
ciepłownictwa i ogrzewnictwa,
gazownictwa,
instalacji sanitarnych,
ochrony środowiska,
wentylacji i klimatyzacji,
instalacji elektrycznych,
informatyki
oraz programy, słowniki,
poradniki
Grupa MEDIUM
ul. Karczewska 18
04-112 Warszawa
tel. 22 810 21 24
faks 22 810 27 42
Krzysztof Kaiser
ENTYLACJA
POŻAROWA
seria
seria
rojektowanie i instalacja
Krzysztof Kaiser
Krzysztof Kaiser
WENTYLACJA
POŻAROWA
WENTYLACJA
POŻAROWA
Projektowanie i instalacja
Projektowanie i instalacja
seria
promocja
seria
maj 2013
59
POWIETRZE
60
maj 2013
ENERGIA
dr inż. Piotr Jadwiszczak
Wpływ otoczenia
Instytut Klimatyzacji i Ogrzewnictwa
na bilans energetyczny
budynku energooszczędnego
The impact of surrounding conditions on energy consumption in low-energy building
Projektowy bilans cieplny budynku energooszczędnego zakłada duży udział wewnętrznych i zewnętrznych
zysków ciepła w ogrzewaniu zimą. Na wielkość i stopień wykorzystania zysków ma wpływ nie tylko
charakterystyka energetyczna budynku, ale również warunki otoczenia budynku i sposób jego użytkowania.
W budynku o niskim zapotrzebowaniu na ciepło otoczenie i sposób użytkowania wpływają znacznie mocniej
na komfort wewnętrzny i wynik energetyczny obiektu niż w budownictwie standardowym.
D
ecydując się na budowę domu, zdecydowana większość inwestorów korzysta z gotowego projektu typowego, również
w wypadku budynków energooszczędnych.
Ze względu na złożony i czuły na zmiany bilans energetyczny takiego obiektu, lokalizując
budynek energooszczędny według typowego
projektu na konkretnej działce, należy dokładnie zweryfikować lokalne warunki, porównując
je z wartościami przyjętymi w projekcie. Nie
chodzi tu jedynie o strefę klimatyczną i warunki
projektowe okresu zimowego, lecz o wszelkie
czynniki wpływające na całoroczne zapotrzebowanie na energię i zmienność parametrów
komfortu wewnętrznego.
Streszczenie
Wewnętrzne i zewnętrzne zyski ciepła
mają znaczny udział w zaspokajaniu
niedużych potrzeb cieplnych budynków
energooszczędnych. Ilość i stopień wykorzystania zysków ciepła zależy od wielu
czynników związanych z cechami energetycznymi budynku i otoczenia oraz
sposobem jego użytkowania. W różnych
lokalizacjach budynku energooszczędnego
na udział poszczególnych składników
bilansu cieplnego wpływają zmienne
czynniki otoczenia. Zmienia się wówczas
wynik energetyczny i ekonomiczny eksploatacji takiego budynku.
Abstract
The internal and external heat gains are
a large part of the heat energy in the lowenergy building. The heat consumption
depends on many factors related to the
building itself, its surrounding and the
life cycle. The same low-energy building in different locations and different
surrounding will have variable energy
consumption for heating.
Budynek energooszczędny
według projektu typowego
Typowy projekt budynku energooszczędnego cechuje z zewnątrz prosta bryła i duże
przeszklenia od strony południowej (fot. 1).
Przewiduje on zastosowanie materiałów o dobrej izolacyjności cieplnej, eliminację mostków cieplnych oraz zastosowanie urządzeń
i instalacji ograniczających zapotrzebowanie
na ciepło [2, 3]. Projektowy bilans cieplny
wykonywany jest w takim projekcie dla założonych warunków hipotetycznej lokalizacji
i sposobu eksploatacji budynku. Dla tych
założeń określany jest wynik energetyczny
i ekonomiczny jego eksploatacji.
Planując budowę budynku energooszczędnego według typowego projektu, należy
sprawdzić i dostosować bilans projektowy do
warunków przyszłej lokalizacji. Pominięcie albo
błędne wykonanie tego zadania sprawia, że
założony lub deklarowany wynik energetyczny i ekonomiczny budynku nie jest osiągany
i niedotrzymywane są wymagane parametry
klimatu wewnętrznego.
Bilans cieplny budynku energooszczędnego
zakłada maksymalne wykorzystanie wewnętrznych i zewnętrznych zysków ciepła. Ilość
i możliwość wykorzystania tych zysków zależą
od wielu czynników opisujących budynek, jego
najbliższe otoczenie, wyposażenie techniczne
i sposób eksploatacji. Ilość, jakość i wpływ
tych czynników zmieniają się w zależności
od konkretnej lokalizacji przyszłego budynku. Z tego powodu w wypadku budynków
energooszczędnych wymaga się określenia
i przeanalizowania wpływu czynników występujących w planowanej lokalizacji na całoroczny bilans energetyczny obiektu. W pierwszej
fazie analiz należy przyjąć podane w typowym
projekcie wskaźniki opisujące budynek i jego
wyposażenie techniczne. Czynniki opisujące
bezpośrednie otoczenie budynku powinny
być już właściwe dla przyszłej lokalizacji.
Również sposób eksploatacji budynku należy
przyjąć, jeżeli to możliwe, najbardziej zbliżony
do realnego profilu eksploatacji budynku: m.in.
liczbę, aktywność i tryb życia użytkowników.
Zmienność tych czynników w trakcie doby i roku powoduje, że klasyczne metody projektowe
i obliczeniowe stają się niewystarczające. Nie
pozwalają na przeprowadzenie całorocznych
dynamicznych analiz energetycznych z technicznie opłacalną szybkością i dokładnością.
Rozwiązaniem są modele i symulacje komputerowe pozwalające prześledzić zużycie
energii i parametry komfortu w budynku
w skali całego roku.
Fot. 1. Typowe domy energooszczędne
(i pasywne) [3, 4]
maj 2013
61
ENERGIA
62
maj 2013
ENERGIA
maj 2013
63
ENERGIA
Hala Targów w Krakowie, ul. Centralna 41a, Kraków
PODCZAS TARGÓW ZAPREZENTOWANE ZOSTANĄ:
Targi easyFairs®
WATER&HEAT
**&%:$+"5"3(»85&$)/*,,0508:$)
PROCESÓW CIEPLN:$) I WOD: PRZEM:SŁOWEJ
4-5 czerwca 2013 r., Kraków
www.easyfairs.com/pl
t6rządzenia wytwórcze: kotły, paleniska, turbiny.
t6rządzenia i układy pomocnicze: systemy uzdatniania
wody technologicznej, obiegu powietrza i spalin.
t Systemy klimatyzacji precyzyjnej, absorpcyjnej i solarnej.
tAparatura, rurociągi, zbiorniki.
t6rządzenia pomiarowe, monitorujące i sterujące.
t0Qrogramowanie dla branży.
Do odwiedzenia targów zapraszamy przedstawicieli
zakładów przemysłowych, w których zachodzą
procesy cieplne i obieg wody w przemyśle.
promocja
PROGRAM TOWARZYSZĄCY:
t**,3"+08&4&.*/"3*6.*/ǈ:/*&3**
CIEPLNEJ I WODNEJ.
Nowe Technologie a Eksploatacja Urządzeń
w Przemyśle Opartym na Procesach Termicznych
i Obiegu Wody
64
BIURO ORGANIZACYJNE:
easyFairs Poland Sp. z o.o.
[email protected]
Tel. +48 12 651 95 20
Fax: +48 12 651 95 22
maj 2013
KONTAKT:
Łukasz Szajna
Tel: +48 12 651 95 28
Kom: + 48 509 926 650
[email protected]
tBEZPŁATNE SEMINARIA learnShops™
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Nowości KAN-therm
Piotr Bertram
Nowoczesny instalacyjny multisystem KAN-therm, składający się z szerokiej gamy rozwiązań w zakresie
wewnętrznych instalacji rurowych, jest nieustannie rozwijany i udoskonalany, czego przejawem są nowe
konstrukcje i poszerzanie asortymentu. Prezentowane poniżej nowe rozwiązania charakteryzują się wysokimi
walorami eksploatacyjnymi, umożliwiają także skrócenie czasu montażu instalacji.
Rozdzielacz
z regulowanym rozstawem
Nowe rozdzielacze systemu KAN-therm
serii 82 przeznaczone są do rozdziału wody na
poszczególne obiegi instalacyjne (grzewcze lub wodociągowe). Regulowany
w zakresie 250–400 mm
rozstaw belek umożliwia
zamontowanie na odejściach urządzeń pomiarowych, np. ciepłomierzy
lub wodomierzy. Belki
rozdzielacza wykonane są
z mosiężnego profilu 1"
z gwintami wewnętrznymi ½" na odejściach,
których duży rozstaw (100 mm) umożliwia
bezkolizyjne zamontowanie obok siebie wodomierzy lub ciepłomierzy. Rozdzielacze dostępne
są w sekcjach 2-, 3- i 4-obwodowych.
Złączki skręcane dla rur
KAN-therm Platinum
System rur wielowarstwowych i złączek zaciskowych z pierścieniem
nasuwanym KAN-therm
Push Platinum (najmłodsze dziecko w rodzinie KAN-therm) wzbogacony został o nowe elementy rozszerzające jego możliwości
i usprawniające montaż. Do oferty wprowadzono złączki skręcane z gwintami zewnętrznymi
dla dwóch najbardziej popularnych średnic,
tj. 14×2 i 18×2,5 mm. Obie wersje kształtek
wyposażone są w gwinty zewnętrzne G ½".
Zawory grzybkowe
KAN-therm PP
Ofertę systemu zgrzewanych rur i złączek
z polipropylenu KAN-therm PP rozbudowano
o zawory odcinające grzybkowe. Ich podstawową zaletą jest możliwość wymiany
uszczelki grzybka i tym samym przedłużenie
okresu bezawaryjnej eksploatacji. Dostępne są
zawory dla średnic 20, 25 i 32 mm z trzema
wariantami wykonania pokrętła: do montażu
natynkowego z pokrętłem standardowym, do
montażu podtynkowego z pokrętłem niklowanym oraz z pokrętłem „mini”.
Unifikacja rur wielowarstwowych
Dla wygody klientów rozpoczął się proces
unifikacji rur wielowarstwowych Systemu
KAN-therm Press. Polega on na wycofaniu
Nowoczesny
kontroler oblodzenia
z dotychczasowej oferty rur wielowarstwowych PE-RT/Al/PE-HD przy jednoczesnym
rozszerzeniu oferty rur PE-RT/Al/PE-RT do
pełnego zakresu średnic 14–40 mm. Tym
samym w ofercie znajdzie się tylko jeden
rodzaj rur wielowarstwowych opartych na
polietylenie PE-RT.
Nowa średnica
KAN-therm Steel
Szeroki zakres średnic rur systemu KANtherm Steel (od 15 do
108 mm) pozwala na wykonanie praktycznie
każdej instalacji, niezależnie od wielkości
i przeznaczenia budynku. Średnica 64 mm,
pośrednia pomiędzy 54 a 76,1 mm, jest rozwiązaniem umożliwiającym nie tylko optymalizację hydrauliczną instalacji, ale również
obniżenie kosztów inwestycyjnych. Jednak
w związku z planowanym uzupełnieniem o taką pośrednią średnicę również systemu
KAN-therm Inox, została wprowadzona zamienna w stosunku do już występującej
średnica 66,7×1,5 mm, doskonale znana
z typoszeregu rur miedzianych i nierdzewnych.
Rury i kształtki o średnicy 64×1,5 mm dostępne będą tylko do końca bieżącego roku.
Uniwersalny śrubunek 15×G ¾"
Do oferty systemu KAN-therm wprowadzono nowy uniwersalny śrubunek do rur
metalowych o średnicy 15 mm. Śrubunek
15×G ¾" przeznaczony jest do wykonywania połączeń skręcanych
samouszczelniających się
typu Eurokonus. Może być
stosowany do wszystkich
rodzajów rur i przyłączy (np. podejść pod
grzejniki) metalowych o średnicy 15 mm
(rury miedziane, miedziane niklowane, rury
KAN-therm Steel i KAN-therm Inox). Cechą
charakterystyczną nowej złączki jest możliwość jej wielokrotnego wykorzystania do
połączeń.
Aby działanie instalacji ogrzewania powierzchni zewnętrznych (schodów, chodników, podjazdów) było skuteczne i ekonomiczne, należy zapewnić odpowiednie sterowanie
i regulację układu zasilania pętli grzewczych.
Służy do tego nowoczesny kontroler oblodzenia ogrzewanych powierzchni otwartych
KAN-therm. Ma on za zadanie za pośrednictwem czujników odpowiednio wcześnie
wykrywać lód lub śnieg i aktywować układ
grzewczy. Po wykonaniu zadania (np. stopienie
śniegu na podjeździe) urządzenie automatycznie wyłączy obieg grzewczy. Kontroler współ-
pracuje z czujnikiem śniegu i lodu KAN-therm,
który jest wyposażony w trwałą obudowę
i kabel przyłączny o długości 15 m.
KAN Sp. z o.o.
16-001 Białystok-Kleosin, ul. Zdrojowa 51
tel. 85 74 99 200, faks 85 24 99 201
e-mail: [email protected], www.kan.com.pl
maj 2013
65
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Optymalizacja zużycia energii
Wolfgang Heinl
w piekarni przemysłowej
Ciepło odpadowe to cenne źródło energii, często dostępne w dużych ilościach. W energochłonnych procesach
produkcyjnych, takich jak np. produkcja żywności, możliwe jest wykorzystanie ciepła odpadowego i tym samym
poczynienie znacznych oszczędności w wydatkach na energię. Projektanci często stają przed problemem,
jak wykorzystać ciepło odpadowe np. z urządzeń chłodniczych lub kompresorów. Może ono posłużyć zarówno
do ogrzewania pomieszczeń, jak i do procesów produkcyjnych, które wymagają wysokiej temperatury.
Austriacka piekarnia Rudolf Ölz Meisterbäcker w Dornbirn do ujarzmienia ciepła wykorzystała technologię
Zortström i zoptymalizowała instalacje ogrzewania i chłodzenia.
R
udolf Ölz to jedna najpopularniejszych firm
piekarniczych w Austrii. Znana jest od
1938 r., także w Niemczech, Francji i Szwajcarii, a obecnie również wśród wschodnich
sąsiadów Austrii, dokąd eksportuje ok. 40%
produkcji. Rocznie w jej zakładzie wytwarzane
jest 62 tys. ton ciast i innych wypieków, na
co zużywa się 5,55 GWh energii elektrycznej
i 12,1 GWh energii z gazu. Przed podjęciem
działań optymalizujących instalacje chłodzenia
oraz zastosowaniem odzysku ciepła zużywano
873 MWh energii elektrycznej rocznie tylko na
potrzeby samego chłodzenia. Instalacja chłodnicza w zakładzie służy przede wszystkim do
chłodzenia składników piekarskich i produktów
gotowych, a ogrzewana powierzchnia produkcyjna wynosi 25 000 m2. Podstawowym źródłem ciepła w piekarni jest ciepło wytwarzane
w kotłach parowych, które produkują parę dla
5 linii produkcyjnych produktów drożdżowych,
niezbędną przy procesach fermentacyjnych.
Przy szczytowych obciążeniach dodatkowo
uruchamiany jest kocioł gazowy.
Ciepło odpadowe
Procesom produkcyjnym w zakładzie Ölz
towarzyszy powstawanie znacznej ilości ciepła
odpadowego zarówno przy produkcji chłodu,
jak i z kompresorów w instalacji sprężonego
powietrza. Przykładowo przy produkcji ciasta zbiorniki były na początku podgrzewane,
a następnie chłodzone – procesom tym towarzyszyły duże straty energii, co skłoniło inżynierów pracujących w zakładzie do poszukiwania
sposobów jej zagospodarowania i tym samym
obniżenia kosztów produkcji. W wyniku wprowadzonych zmian zakład oszczędza rocznie ok.
1 GWh ciepła – co odpowiada 100 000 m3
gazu. Optymalizacja procesów chłodzenia
i odzysk ciepła zredukowały emisję CO2 o 250
ton rocznie. Te działania na rzecz efektywności
energetycznej doceniono i firma została odznaczona austriacką nagrodą klima:aktiv.
66
maj 2013
Gospodarka
energetyczna w firmie Ölz
Budynek produkcyjny powstał w 2002 r.,
a rozbudowywano go w 2007 i 2010 r. W efekcie powstał kompleksowy system instalacyjny
zaopatrujący zarówno instalację ogrzewania,
jak i chłodzenia. Wraz z rozwojem procesów
produkcji kierownictwo firmy podjęło starania zmierzające do optymalizacji gospodarki
energią. Szybko stało się jasne, że największy
potencjał oszczędności leży w odzysku ciepła
oraz wykorzystaniu ciepła odpadowego. Jednak pierwszą przeszkodą były różne temperatury występujące w tych procesach. – Przed
modernizacją nie było możliwe wykorzystanie
ciepła odpadowego, ponieważ brakowało
odpowiedniego systemu hydraulicznego, który
byłby w stanie skutecznie wykorzystać różne
temperatury w różnych procesach – wspomina
Wolfang Rusch, kierownik projektu piekarni.
– Ponadto w całym układzie hydraulicznym
systemu ogrzewania i chłodzenia nie było
równowagi.
Projektanci instalacji od dawna próbują
połączyć różne instalacje tak, by ograniczyć
pobieranie energii z zewnątrz, a zgromadzoną wykorzystywać raz do grzania, a innym
razem do chłodzenia. Problemem jest takie
zbilansowanie potrzeb, żeby raz dostarczona
do budynku energia była maksymalnie wykorzystywana.
stworzono dobrze współpracujący system,
optymalnie łączący źródła wytwarzania i odbiorniki energii. Przeprowadzone zmiany nie
tylko umożliwiły włączenie do całego systemu
funkcji odzysku ciepła i ciepła odpadowego, ale
pozwoliły stworzyć nowy jakościowo system
z nieskomplikowanym i płynnym układem
hydrauliczno-sterowniczym.
– Dzięki hydraulicznemu połączeniu wymienników ciepła możliwe jest oddawanie
ciepła przez agregaty chłodzące na możliwie
niskim poziomie temperatur i przenoszenie
Fot. 1. Trójstopniowy rozdzielacz Zortström – instalacja
ogrzewania w firmie Ölz
Wielopoziomowe centrale
do ogrzewania i chłodzenia
Technologią, która umożliwiła wykorzystanie ciepła odpadowego pochodzącego
z procesów chłodzenia i ogrzewania, jest
wielostopniowa centrala zbierająca i rozdzielająca, stanowiąca swego rodzaju sprzęgło
hydrauliczne. Zastosowano centralę Zortström
– trójstopniowy rozdzielacz, który zastąpił
dotychczasowy, niespełniający odpowiednich
wymagań klasyczny rozdzielacz. Dzięki temu
Fot. 2. Instalacja chłodzenia z trójstopniowym
rozdzielaczem Zortström ze zintegrowanym
zbiornikiem buforowym i warstwą równoważącą,
który odpowiada za dokładny rozdział temperatur
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Fot. 3. Wolfgang Rusch (z lewej), kierownik
projektu, odpowiedzialny za
wprowadzenie technologii Zortström
(opatentowanej przez Remberta Zortea),
zoptymalizowanie instalacji chłodzenia
i ogrzewania oraz wprowadzenie
odzysku ciepła
go na instalacje z wymiennikami z wysoką
temperaturą – opisuje instalację Wolfgang
Rusch.
Na przykład ciepło odpadowe pochodzące
z urządzeń chłodniczych jest wykorzystywane
do schłodzenia wyrobów (ciast) temperaturą
35–38°C. Ciepło odpadowe wprowadzane jest
do środkowego poziomu trójstopniowego rozdzielacza, który zaopatruje obiegi ogrzewania
płaszczyznowego w budynku administracji.
Kotły parowe i kocioł gazowy wytwarzające
energię cieplną zostały podłączone do górnego
poziomu trójstopniowej centrali Zortström
i poprzez niego zaopatrują obiegi wysokotemperaturowe: ogrzewanie, podgrzewanie ciepłej
wody oraz procesy produkcyjne – podgrzanie
ciasta.
Dzięki temu procesy produkcyjne, w których niepotrzebne są ani zbyt wysokie, ani
zbyt niskie temperatury, korzystają z zalet
efektywnego zarządzania energią. Tylko do
czyszczenia i mycia firma zużywa miesięcznie 400–500 m3 ciepłej wody użytkowej
o temperaturze 50–58°C. Obecnie niezbędna
dodatkowa energia pochodzi z odzysku ciepła
i po przejściu przez płytowy wymiennik ciepła
trafia do centrali. W instalacji wykorzystane
zostało ciepło pochodzące z kondensacji mającej miejsce przy wytwarzaniu pary, ciepło
odpadowe pochodzące z maszyn chłodniczych
oraz ciepło odpadowe z kompresorów.
Zintegrowany
system hydrauliczny
– W celu wykorzystania potencjału oszczędności energii przebudowaliśmy istniejącą insta-
lację i wprowadziliśmy technologię Zortström
– dodaje Wolfgang Rusch. Zoptymalizowana
została także hydraulika instalacji chłodniczej,
która wymaga bardzo dużej dokładności, gdyż
schłodzone powietrze w pomieszczeniach
produkcyjno-chłodniczych dostarczane za
pomocą systemu wentylacyjnego musi mieć
temperaturę 17–18°C, a odchylenie nie może
być w tym wypadku większe niż 1 K, gdyż
wymagają tego procesy produkcyjne.
Dzięki optymalizacji instalacji chłodzenia
i odzyskowi ciepła aż 1/3 zapotrzebowania
na ciepło w skali roku pokrywana jest przez
ciepło pochodzące z odzysku, a kocioł gazowy
o mocy 900 kW jest wykorzystywany tylko
przez 8 miesięcy w roku. Do dystrybucji chłodu
stosuje się trójstopniowy rozdzielacz Zortström
z warstwą równoważącą. Dzięki temu zintegrowanemu buforowi zoptymalizowano czas
włączeń i wyłączeń urządzeń chłodniczych.
Podjęte działania optymalizacyjne, takie jak
magazynowanie energii i korzystanie z ciepła
odpadowego, dodatkowo poprawiły współczynniki obu urządzeń chłodniczych o mocy
150 kW i tym samym ich roczny współczynnik
COP wzrósł z 2,1 do 3,26. Ponadto hydrauliczne
Fot. 4. Trójstopniowy rozdzielacz Zortström:
do górnego poziomu temperaturowego
(55°C) podłączone zostały obiegi
zasilające ogrzewanie i wentylację.
Do średniego poziomu centrali (35°C)
dociera ciepło odpadowe z urządzeń
chłodniczych i sprężarek, dzięki czemu
zasilane jest też ogrzewanie podłogowe
w budynkach administracji. Do trzeciego,
najniższego poziomu temperaturowego
(30°C) podłączony jest kocioł
kondensacyjny
sprzęgło rozdzielacza Zortström pozwoliło na
obniżenie zużycia energii – nawet 5-krotnie
– przez pompy obiegowe w obiegach grzewczych lub chłodniczych oraz optymalną i bezawaryjną pracę zaworów regulacyjnych.
Fot. 5. Technologia Zortström umożliwia
efektywne włączenie do systemu energii
z odzysku ciepła oraz ciepła odpadowego
Megawatowe oszczędności
Projekt modernizacji instalacji i wykorzystania innowacyjnego rozdzielacza wielostopniowego przygotowało biuro inżynierskie
Innotech-Innowacje GmbH z Altach. Od kilku
lat firma ta wspiera swoich klientów w działaniach na rzecz optymalizacji zużycia energii
i korzysta z technologii Zortström zarówno
w instalacjach ogrzewania, chłodzenia, jak
i odzysku ciepła. Po uruchomieniu instalacje
są monitorowane poprzez specjalnie opracowane do tego celu oprogramowanie, które
podaje na bieżąco m.in. informacje o efektach
modernizacji.
W wyniku działań modernizacyjnych firma
Rudolf Ölz zyskała nie tylko prestiż i nagrodę
klima:aktiv, ale też wymierną obniżkę kosztów energii zużywanej w procesie produkcji.
Przeprowadzona dwa lata temu modernizacja
spowodowała zmniejszenie o 13% w skali
roku kosztów ponoszonych na wytworzenie
energii z prądu i gazu. Firma oszczędza rocznie
295 tys. kWh energii elektrycznej i 769 tys.
kWh energii z gazu. Inwestycja zamortyzuje
się w ciągu 7,5 lat.
Tłumaczenie
mgr inż. Jolanta Sczesny-Rataj
TECHNOLOGIA
Zortea Gebäudetechnik GmbH
A-6845 Hohenems, Rudolf-von-Ems-Straße 32
tel. +43 5576 72056, e-mail: [email protected]
www.zortea.at
maj 2013
67
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Izolacje instalacji
i urządzeń technicznych
Dla zapewnienia optymalnych warunków akustycznych i termicznych w budynku niezbędna jest właściwa
izolacja wszystkich jego elementów, również wszelkich instalacji i urządzeń technicznych.
Izolacja kanałów wentylacyjnych
VENTILAM ALU to mata przeznaczona do
izolacji termicznej, akustycznej i przeciwkondensacyjnej kanałów wentylacyjnych oraz
urządzeń i instalacji wentylacyjnych, klimatyzacyjnych i ciepłowniczych. Wykonana
z wełny mineralnej szklanej mata jest jednostronnie pokryta zbrojoną folią aluminiową.
Lamelowy (prostopadły do powierzchni folii)
układ włókien sprawia, że mata jest bardzo
elastyczna i doskonale dopasowuje się do
kształtu izolowanych urządzeń, zachowując
przy tym stałą grubość. Jej zastosowanie
jest gwarancją uzyskania nie tylko doskonałej
izolacji cieplnej i akustycznej, ale również
wysokiej estetyki.
Mata VENTILAM ALU dostępna jest
w grubościach od 20 do 100 mm, szerokości
1200 mm oraz długości od 2,5 do 12 m. Jej
współczynnik przewodzenia ciepła λ10 to maks.
0,038 W/(mK).
Do wykonywania izolacji termicznej, przeciwkondensacyjnej i akustycznej kanałów
wentylacyjnych firma Isover oferuje również
VENTILAM ALU PLUS. Ta samoprzylepna
mata lamelowa z wełny mineralnej z włókien
szklanych, jednostronnie pokryta zbrojoną folią
aluminiową znajduje zastosowanie w obiektach handlowych, handlowo-magazynowych,
biurowcach, hotelach, kinach, obiektach użyteczności publicznej itp. Można ją wykorzystać
do izolacji termicznej i akustycznej zarówno
urządzeń i instalacji wentylacyjnych, klimatyzacyjnych i ciepłowniczych, jak i rurociągów,
Maksymalna
temp. stosowania
Deklarowany
współczynnik
przewodzenia
ciepła [W/mK]
Klasa reakcji na ogień
Deklarowany
współczynnik
pochłaniania
dźwięku λw
68
maj 2013
PŁYTY KOMINKOWE
VENTILAM
ALU
VENTILAM
ALU PLUS
zbiorników i cystern, wymienników ciepła
oraz instalacji wodnych przed zamarzaniem
w zimie.
Warstwa kleju pozwala na łatwe i szybkie
przyklejenie maty do izolowanych powierzchni
i eliminuje konieczność użycia dodatkowych
elementów mocujących (np. ostrych szpilek,
taśm, obejm czy opasek). Takie rozwiązanie
ułatwia montaż izolacji i skraca jego czas,
pozwala uzyskać równą powierzchnię izolacji
i wyeliminować ryzyko kondensacji pary
wodnej na nieszczelnościach folii aluminiowej,
a lamelowy układ włókien sprawia, że mata nie
zmienia grubości na zagięciach i w narożnikach
izolowanych elementów. Mata jest lekka,
sprężysta i elastyczna, nie kruszy się podczas
docinania i montażu.
Maty VENTILAM ALU PLUS mają grubość
od 20 do 50 mm, szerokość 1000 mm i długość
od 5 do 12 m. Współczynnik przewodzenia
ciepła λ10 to maks. 0,039 W/(mK).
Ventilam Alu
Ventilam Alu Plus
Płyta kominkowa
250°C
50°C
600°C
w 10°C: 0,038
w 40°C: 0,043
w 100°C: 0,058
w 150°C: 0,076
w 200°C: 0,081
w 250°C: 0,109
w 10°C: 0,039
w 50°C: 0,047
w 100°C: 0,060
w 150°C: 0,077
A2-s1, d0
B-s1, d0
dla maty grubości:
20–40 mm: 0,5
50–70 mm: 0,8
80–100 mm: 1,0
dla maty grubości:
20–40 mm: 0,5
50 mm: 0,8
Izolacja kominków
Do izolacji kominków z grawitacyjnym i wymuszonym obiegiem powietrza firma Isover
oferuje płyty kominkowe. Wykonane z wełny
mineralnej otrzymanej z włókien skalnych płyty
są jednostronnie pokryte folią aluminiową
grubości 0,5 mm o podwyższonej odporności
na temperaturę. Taka budowa umożliwia ich
stosowanie jako izolacji obudowy wkładu
kominkowego, tylnej ściany oraz czopucha,
a także jako zewnętrznej izolacji dystrybutora
i osłon konwekcyjnych. Płyty kominkowe
Isover są łatwe w montażu, a ich zastosowanie do izolacji kominka znacznie poprawia
jego wydajność (chroni przed stratami ciepła)
i zabezpiecza obudowę przed uszkodzeniami
spowodowanymi nadmiernym nagrzaniem.
Płyty kominkowe dostępne są w grubościach 25, 30, 40 i 50 mm, szerokości 500 mm
i długości 1000 mm. Nie wydzielają dymów
oraz CO i CO2. Maksymalna temperatura
stosowania od strony wełny i folii to 600°C.
Współczynnik przewodzenia ciepła λ wynosi
0,036 W/mK.
0,036
A1
–
Saint-Gobain Construction Products
Polska Sp. z o.o.
44-100 Gliwice, ul. Okrężna 16
tel. 32 339 63 00, faks 32 339 64 44
www.isover.pl
ENERGIA
Nowe regulacje
dla izolacji przewodów HVAC
W projekcie zmian rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki
i ich usytuowanie, zawarto regulacje, które zmienią i uporządkują kwestię izolacji cieplnej przewodów c.o.,
c.w.u., a także przewodów instalacji wentylacji i klimatyzacji, tak by były one efektywne energetycznie.
P
rojekt zmian rozporządzenia w sprawie warunków technicznych [1], jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie, ma
m.in. za zadanie wprowadzenie do polskiego
prawa postanowień dyrektywy 2010/31/UE
w sprawie charakterystyki energetycznej
budynków [2]. Jednym z celów tej dyrektywy
jest ekonomicznie uzasadniona poprawa efektywności energetycznej w budynkach poprzez
zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło, które
stanowi ok. 40% całości energii zużywanej
w UE. Jej zadaniem jest też realizacja celu
3×20, tj. zwiększenia do 2020 r.: efektywności
energetycznej o 20%, udziału energii ze źródeł
odnawialnych do 20% całkowitego zużycia
energii finalnej w UE oraz zmniejszenia emisji
gazów cieplarnianych o co najmniej 20%
w porównaniu do 1990 r.
Poprawa charakterystyki energetycznej budynków w perspektywie długofalowej wpłynie
m.in. na zmniejszenie zużycia paliw kopalnych
na potrzeby związane z użytkowaniem budynków. W tym celu wprowadzono minimalne
wymagania dotyczące ochrony cieplnej i energooszczędności budynków przy zachowaniu
optymalnych poziomów pod względem kosz-
tów. Zmiany dotyczyć będą budynków nowych
oraz przebudowywanych.
W zakresie izolacji cieplnej przewodów
wprowadzono wymagania także dla przewodów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, aby
były one efektywne energetycznie – dodano
w § 153 ust. 8 w brzmieniu:
8. Izolacja przewodów wentylacji i klimatyzacji powinna spełniać wymagania zawarte
w pkt 1.5 załącznika nr 2 do rozporządzenia.
Kolejne ważne zmiany to propozycja zapisu
§ 328 ust. 1, który otrzymuje brzmienie:
1. Budynek i jego instalacje ogrzewcze,
wentylacyjne, klimatyzacyjne, ciepłej wody
użytkowej, a w przypadku budynków: użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego,
produkcyjnych, gospodarczych i magazynowych – również oświetlenia wbudowanego,
powinny być zaprojektowane i wykonane
w taki sposób, aby ilość ciepła, chłodu
i energii elektrycznej, potrzebnych do użytkowania budynku zgodnie z jego przeznaczeniem, spełniła wymagania minimalne.
i dalej:
§ 329.1. Wymaganie określone w § 328
ust. 1 uznaje się za spełnione, (...) jeżeli:
2) przegrody zewnętrzne oraz technika
instalacyjna budynku odpowiadają
przynajmniej wymaganiom izolacyjności cieplnej określonym w załączniku
nr 2 do rozporządzenia oraz powierzchnia
okien spełnia wymagania określone w pkt
2.1 załącznika nr 2 do rozporządzenia.
2. Wymaganie określone w § 328 ust. 1
uznaje się za spełnione dla budynku podlegającego przebudowie, jeżeli przegrody oraz techniki instalacyjne podlegające przebudowie
odpowiadają przynajmniej wymaganiom
izolacyjności cieplnej określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia oraz powierzchnia
okien spełnia wymagania określone w pkt 2.1
załącznika nr 2 do rozporządzenia.
Proponowany załącznik nr 2 ma formę jednolitego tekstu z korektą dotychczasowych przepisów. Zmiany te zwiększają m.in. wymagania
w zakresie izolacyjności cieplnej przegród
– będą one wymagane stopniowo, a rozporządzenie zawiera wartości współczynnika
przenikania ciepła dla przegród z podziałem na
okresy od 1 stycznia: 2014 r., 2017 r. i 2021 r.
(2019 r. dla budynków zajmowanych przez
władze publiczne i będące ich własnością).
reklama
maj 2013
69
ENERGIA
promocja
70
maj 2013
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Izolacja dźwiękochłonna
Analizę parametrów danego wyrobu najlepiej zacząć od zapoznania się z raportem z badań w laboratorium
akustycznym. Podstawowym parametrem jest pogłosowy współczynnik pochłaniania dźwięku αs. Jego wartości
podawane są w postaci charakterystyki w funkcji częstotliwości dla pasm 1/3-oktawowych z zakresu od 100
do 5000 Hz. Współczynnik ten zawiera najpełniejszą informację o właściwościach dźwiękochłonnych wyrobu.
orma PN-EN ISO 11654:1999 wprowadziła uproszczone parametry oceny
właściwości dźwiękochłonnych materiałów.
Służą do tego:
1. wskaźnik pochłaniania dźwięku αw – wyrażany za pomocą wielkości jednoliczbowej
niezależnej od częstotliwości,
2. praktyczny współczynnik pochłaniania
dźwięku αp – określany w pasmach oktawowych,
3. wyznaczniki kształtu L, M, H – informujące,
że wartość praktycznego współczynnika
stosowanych w miejscach niewymagających obliczeń akustycznych. W przypadkach
wymagających obliczeń niezbędna będzie
wiedza o pełnej charakterystyce współczynnika pochłaniania dźwięku αs.
Jak bardzo potrafią różnić się między sobą
produkty, pokazuje rys. 1. Oba mają klasę
pochłaniania C, jednak po przeanalizowaniu
wskaźników okazuje się, że np. PAROC InVent
80 G9 gr. 30 mm ma wskaźnik pochłaniania
dźwięku αw 0,65 i wyznacznik kształtu MH, co
oznacza, że najefektywniej pracuje w zakresie
Współczynnik pochłaniania dźwięku αs
1,2
PAROC InVent 80 G9
1
0,8
0,6
0,4
InVent 80 G9 gr. 20 mm
0,2
0
–0,2
Współczynnik pochłaniania dźwięku αs
N
0 5 0 0 0 5 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
10 12 16 20 25 31 40 50 63 80 100 125 160 200 250 315 400 500
pochłaniania dźwięku przekracza o 0,25
lub więcej przesuniętą krzywą odniesienia, w pasmach częstotliwości: niskich
– 250 Hz (wyznacznik L), średnich – 500 Hz
(wyznacznik M), wysokich – 2000 Hz (wyznacznik H).
Aby usystematyzować produkty dźwiękochłonne, norma wprowadziła również klasy pochłaniania dźwięku, oznaczone literami A, B, C,
D i E, a przypisywane wyrobom na podstawie
zmierzonego wskaźnika pochłaniania.
Dodatkowe wskazówki informujące o charakterystyce tłumienia mogą być zawarte
w opisie wyrobu za pomocą wyznacznika
kształtu, który sugeruje, w jakich częstotliwościach produkt jest najefektywniejszy. Jednak
parametry te mają charakter czysto informacyjny, podobnie jak jednoliczbowy wskaźnik
pochłaniania dźwięku αw. Obydwa parametry
stosowane są głównie w celach marketingowych oraz do określania ogólnych wymagań
i właściwości dźwiękochłonnych wyrobów
1,2
PAROC InVent gr. 50 mm
1
0,8
0,6
0,4
InVent 80 N3 gr. 50 mm
0,2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 5 0 0 0 5 0 0 0 0
10 12 16 20 25 31 40 50 63 80 100 125 160 200 250 315 400 500
Częstotliwość [Hz]
Częstotliwość [Hz]
Rys. 1. Współczynnik pochłaniania dźwięku w zależności od grubości
wypełnienie kulis szczelinowych tłumików
akustycznych, izolacja dźwiękochłonna skrzynek rozprężnych i central wentylacyjnych.
Używane są także do wytłumienia kanałów
wentylacyjnych od środka. Rozwiązanie to
umożliwia wyeliminowanie tłumików akustycznych oraz dodatkowo, w przypadku prowadzenia kanałów na zewnątrz budynków, uniknięcie
konieczności stosowania dodatkowego płaszcza izolacji.Charakteryzują się bardzo dobrymi
współczynnikami pochłaniania dźwięku i wysokimi klasami dźwiękochłonności.
Rys. 2. Współczynnik pochłaniania dźwięku w zależności od wykończenia
średnich i wysokich częstotliwości, z kolei
PAROC InVent 80 G9 gr. 50 mm ma wskaźnik
pochłaniania dźwięku αw 0,60 i wyznacznik
kształtu LM, czyli najefektywniej pracuje
w niskich i średnich częstotliwościach.
Płyty PAROC InVent G9
Na parametry akustyczne wyrobu wpływa
także w dużym stopniu sposób wykończenia
powierzchni zewnętrznej. Na rys. 2 porównano
płyty PAROC InVent z pokryciem z welonu
szklanego (N) oraz z płótna (G), występujące
w dwóch rodzajach – G2 i G9.
Paroc Polska ma w swojej ofercie szeroką
ofertę płyt PAROC InVent o gęstościach 40, 60
i 80 kg/m3, których wyjątkowe właściwości
akustyczne zostały potwierdzone wykonanymi
badaniami.
Zastosowanie
Pyty PAROC InVent stosowane są jako wewnętrzna wykładzina kanałów wentylacyjnych,
PAROC POLSKA Sp. z o.o.
62-240 Trzemeszno, ul. Gnieźnieńska 4
tel. 61 468 21 90, faks 61 468 23 04
www.paroc.pl
maj 2013
71
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Jarema Chmielarski
Armaflex Protect
dyrektor obsługi technicznej
sprzedaży Armacell Poland
– skuteczna zapora ogniowa
Nowa elastyczna izolacja kauczukowa zapewnia odporność ogniową przepustów instalacyjnych w klasie EI 120
oraz skuteczną, szczelną i ciągłą izolację termiczną i antyroszeniową rur do średnicy 326 mm.
Odporność ogniowa
stropów i ścian
Wymaganie techniczne mówiące o tym,
które konkretnie ściany lub stropy powinny
zapewnić odporność ogniową oraz na jak długi
czas, zawarte zostało w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Należy
jednak pamiętać, że rozporządzenie to było od
Klasa odporności
pożarowej
budynku
(wynikająca
z rozporządzenia)
Klasa odporności
ogniowej
elementów budynku
wg EN 13501-2
strop
ściana
wewnętrzna
A
REI 120
EI 60
B
REI 60
EI 30
C
REI 60
EI 15
D
REI 30
–
Tabela 1. Wymagania dotyczące
odporności ogniowej stropów
i ścian wewnętrznych niebędących
elementami oddzielenia pożarowego
Średnica rury
metalowej [mm]
Maksymalna klasa
odporności ogniowej
≤8
E 120
EI 120
> 8 – ≤ 28
E 120
EI 90 (ściana)
EI 120 (strop)
> 28 – ≤ 89
E 120
EI 120
> 89 – ≤ 108
E 120
EI 90
> 108 – ≤ 168,3
E 120
EI 45 (ściana)
EI 90 (strop)
> 168,3 – ≤ 326
E 90 (strop)
EI 45 (strop)
Średnica rury
plastikowej (kompozytowej) [mm]
Maksymalna klasa
odporności ogniowej
≤ 75
E 120
EI 120
Tabela 2. Klasy odporności ogniowej uzyskiwane
przy zastosowaniu Armaflex Protect
72
maj 2013
2002 r. zmieniane i uzupełnianie już osiem razy,
a ostatnia zmiana dotycząca bezpieczeństwa
pożarowego pochodzi z marca 2009 r. Aktualne wymagania dotyczące klasy odporności
ogniowej stropów i ścian wewnętrznych niebędących elementami oddzielenia pożarowego
podano w tabeli 1 (więcej informacji na ten
temat znaleźć można w RI 4/2013). Natomiast
jeżeli strop lub ściana są elementami oddzielenia pożarowego budynku, wymagania klasy
odporności ogniowej są wyższe, choć nie
przekraczają najczęściej REI 120.
Otwory wykonane w ścianie lub stropie
w celu przeprowadzenia przez przegrodę instalacji rurowych stanowią zawsze potencjalne osłabienie przegrody i mogą miejscowo
obniżyć jej odporność ogniową, nawet jeżeli
zostaną całkowicie wypełnione i uszczelnione
odpowiednimi materiałami. Rozporządzenie
w sprawie warunków technicznych reguluje
również tę kwestię – przepusty instalacyjne
w elementach budynku powinny mieć zasadniczo taką samą klasę odporności ogniowej (EI),
jaka jest wymagana dla tych elementów.
o temperaturze czynnika do 50°C, a także
w przypadku instalacji wodnych i grzewczych
o temperaturze czynnika do 85°C. Instalacje
rurowe mogą również obejmować dodatkowe
kable elektryczne prowadzone wzdłuż rur lub
na powierzchni izolacji. Specjalne składniki
ogniochronne izolacji powodują, że pod wpływem wzrostu temperatury w wyniku pożaru
pęcznieje ona lekko, dzięki czemu stabilnie
utrzymuje się na rurze nawet po upływie
120 minut i doszczelnia otwór przepustu.
Profesjonalna ochrona
przepustów instalacyjnych
Podsumowanie
Armaflex Protect, zachowując podstawowe
parametry termicznej izolacji kauczukowej,
umożliwia wykonanie przepustu instalacyjnego
o odporności ogniowej do EI 120 na rurach
stalowych i miedzianych do średnicy 326 mm
oraz na rurach plastikowych do średnicy
75 mm w stropach i ścianach o konstrukcji
sztywnej (murowanych czy betonowych),
a także o konstrukcji podatnej (np. w zabudowie lekkiej z płyt kartonowo-gipsowych). Ta
izolacja z elastycznej pianki elastomerycznej
na bazie syntetycznego kauczuku zawiera
specjalne składniki ogniochronne pęczniejące
pod wpływem temperatury.
Dzięki swoim właściwościom termicznym,
wysokiemu współczynnikowi oporu na dyfuzję pary wodnej oraz szczelnemu połączeniu
klejonemu z innymi izolacjami kauczukowymi
firmy Armacell Armaflex Protect szczególnie
nadaje się do zastosowania na rurowych
instalacjach chłodniczych i klimatyzacyjnych
Klasyfikacja odporności
ogniowej izolacji
Właściwości izolacji Armaflex Protect potwierdzone zostały w trakcie badań odporności
ogniowej według normy EN 1366-3. Szczegółowe tabele klasyfikacji odporności ogniowej
izolacji przejść instalacyjnych Armaflex Protect
w różnych wariantach zabudowy przedstawione zostały w Europejskiej Aprobacie Technicznej opracowanej na podstawie wyników
tych badań. Najważniejsze parametry podano
w tabeli 2.
Armaflex Protect łączy dwie funkcje: szczelnej i paroodpornej izolacji termicznej instalacji
oraz zabezpieczenia ognioodpornego przepustów instalacyjnych (do 120 minut). Izolacja
posiada wszystkie niezbędne dokumenty
(aprobatę, certyfikat, deklarację, instrukcję
itd.) wymagane od wyrobu budowlanego tej
klasy. Obecnie Armaflex Protect jest jedyną
izolacją kauczukową tego typu na świecie,
która przeszła pozytywnie badania odporności
ogniowej na podstawie norm europejskich
i posiada Europejską Aprobatę Techniczną.
Armacell Poland Sp. z o.o.
55-300 Środa Śląska, ul. Targowa 2
tel. 71 317 50 25, faks 71 317 51 15
www.armacell.pl
ENERGIA
dr inż. Jacek Biskupski
Wykorzystanie
Unihome
kolektorów słonecznych
do produkcji c.w.u. i c.o.
przy zastosowaniu automatyki BMS
W materiale zawarto obserwacje z eksploatacji instalacji solarnych w niskoenergetycznym domu
eksperymentalnym Galia. Wnioski z kilkunastu lat pracy kilku zestawów kolektorów słonecznych, zarówno
płaskich, jak i rurowych, wskazują, że osiągnięcie teoretycznych parametrów pracy podawanych w danych
katalogowych jest w praktyce niemożliwe, gdyż odnoszą się one do samego kolektora, a nie całej instalacji
– wymaga to uwzględniania przez projektantów przy doborze urządzeń i projektowaniu instalacji. Wraz
z rozwojem budownictwa niskoenergetycznego rosnąć będzie znaczenie instalacji solarnych wspomagających
pracę układów c.o., a nie tylko c.w.u.
K
olektory słoneczne stają się w Polsce
coraz popularniejsze. To m.in. wpływ sąsiadów, którzy kolektory „już mają”, i reklam
dofinansowania z NFOŚiGW sprawił, że stale
przybywa instalacji solarnych służących do
przygotowywania ciepłej wody. Z drugiej
strony przybywa też niezadowolonych, którzy
narzekają, że instalacje nie dają tyle c.w.u.,
ile oczekiwali.
Przygoda autora z kolektorami zaczęła się
ponad 10 lat temu – właśnie od niezadowolenia z działania przydomowej instalacji.
Posadowione na gruncie cztery duże płaskie
kolektory nie były w stanie zapewnić przez
całe lato wystarczającej ilości ciepłej wody
użytkowej. Skłoniło to autora do przebadania
kilkunastu różnych kolektorów i za każdym
razem deklarowane parametry uzysku energii
nie potwierdzały się w praktyce. Przyczyna
tych rozbieżności jest banalna: producenci
kolektorów, zarówno płaskich, jak i próżniowych, podają zazwyczaj wyniki badań tylko
dla samych urządzeń, a nie całych instalacji,
nie biorąc odpowiedzialności za te ostatnie.
A to, jak kolektor działa, zależy w dużej mierze
właśnie od instalacji. Renomowani producenci kolektorów czasem wprost informują
w ulotkach, że nawet wysokiej klasy kolektor
słoneczny może nie zagwarantować optymalnego działania instalacji solarnej. Efektywność
zależy bowiem od doboru całego systemu,
a nie parametrów pojedynczego elementu.
Dzieje się tak z wielu względów, głównie
z powodu wpływu zewnętrznych warunków
pracy i braku optymalizacji całego układu
solarnego. Wieloletnie prace autora skupiały
się właśnie na optymalizacji w warunkach
rzeczywistych pracy instalacji składającej
się z kolektora, przewodów, grupy solarnej,
wężownicy w zasobniku oraz odpowiedniego
sterownika zarządzającego, tak by uzyskać
maksymalne efekty. W domu testowym Galia
zbudowano osiem stanowisk do badania kolektorów słonecznych stojących obok siebie.
Badano również wpływ zmiany położenia powierzchni kolektora względem słońca – w tym
zakresie dobre wyniki uzyskano zwłaszcza
w przypadku kolektorów rurowych. Ogólnie
rzecz biorąc, wyniki optymalizacji są bardzo
obiecujące i można z powodzeniem zwiększyć
efektywność pracy instalacji solarnej w stosunku do klasycznie montowanego zestawu.
Jednak w dalszym ciągu jest to wydajność
mniejsza od teoretycznej, którą podają producenci kolektorów. Podobnie jak z samochodami
− uzyskanie podawanego przez producenta
poziomu zużycia paliwa w warunkach rzeczywistych jest bardzo trudne, zwłaszcza jeśli
uwzględnić cały rok eksploatacji.
Kolektory współpracują w instalacji z przewodami doprowadzającymi medium (glikol),
zasobnikami, sterownikami. Z wieloletniego
monitoringu pracy instalacji w warunkach
rzeczywistych z różnymi kolektorami wynika, że kolektor płaski o wydajności ponad 525 kWh/m2 rocznie daje w praktyce
337–431 kWh/m2 [1] – tak wpływa na niego
współpracująca instalacja. Jest to istotna
różnica nie tylko przy liczeniu zapotrzebowania
na c.w.u., ale zwłaszcza przy obliczeniach dotyczących układu wspomagania ogrzewania.
W przypadku kolektorów rurowych próżniowych zależności są jeszcze bardziej złożone,
a wyniki przeprowadzonych optymalizacji
pracy instalacji nawet bardziej zachęcające.
Fot. WJ
maj 2013
73
ENERGIA
74
maj 2013
ENERGIA
KATALOG
FIRM
promocja
s. 86
maj 2013
75
ENERGIA
NIEZBĘDNIK INSTALATORA SŁONECZNYCH SYSTEMÓW GRZEWCZYCH
dr inż. Jerzy Chodura
Kolektory słoneczne
Sun Engineering
– wiadomości ogólne
Nazwa kolektor pochodzi z łaciny i w dowolnym tłumaczeniu oznacza zbieracz. Urządzenia te mają
przezroczystą pokrywę od strony padającego promieniowania słonecznego, żeby jak najwięcej promieniowania
docierało do znajdującego się pod pokrywą absorbera. W absorberze zachodzi przemiana przyjętego
promieniowania w energię cieplną.
Istnieją różne konstrukcje kolektorów słonecznych. Poniżej scharakteryzowano kolektory płaskie, próżniowe rurowe oraz próżniowe
płaskie. Osobnego omówienia wymagają
specjalne rozwiązania tych urządzeń.
Podstawowe konstrukcje
kolektorów płaskich
W każdym z typów kolektorów występują różnorodne rozwiązania szczegółowe. Na
przestrzeni lat kolektory słoneczne ulegały
modernizacji, budowano je również z myślą
o zastosowaniu do konkretnego celu.
Na rys. 1 przedstawiono podstawowe rozwiązania konstrukcyjne płaskich kolektorów
słonecznych, począwszy od basenowego
bez przykrycia, po szereg rozwiązań standardowych, wyposażonych w zwykłą szybę
solarną, w tzw. hamulec konwekcyjny oraz
w przezroczystą izolację cieplną.
Fale krótkie promieniowania słonecznego
przechodzą przez szybę solarną i trafiają na
powierzchnię absorbera, gdzie zachodzi ich
przemiana w promieniowanie o dużej długości
fal (ciepło). Ciepło to z uwagi na gromadzenie
się wewnątrz kolektora może w ograniczonym
stopniu wydostawać się z niego.
Konstrukcje absorberów
Na przestrzeni lat konstrukcje absorberów
kolektorów słonecznych bardzo się zmieniały.
Blachy absorbera wykonywane były między
innymi z miedzi, aluminium czy stali chromoniklowej.
Bardzo ważną rolę w efektywnym przenoszeniu ciepła z blachy absorbera na rurki
przepływowe odgrywa sposób połączenia
Budowa płaskiego
kolektora słonecznego
Nowoczesny płaski kolektor słoneczny
(rys. 2) składa się z absorbera w postaci
blachy przewodzącej ciepło zintegrowanej
z systemem rurek przepływowych, przezroczystego przykrycia w formie szyby od frontu oraz
izolacji cieplnej z tyłu i po bokach. Wszystkie
te elementy wkomponowane są w obudowę
w formie ramy lub wanny.
Rys. 2. Podstawowe elementy płaskiego
kolektora słonecznego [1]
absorber basenowy bez przykrycia
szybą solarną
standardowy kolektor z tzw. antykonwektorem
kolektor standardowy
kolektor standardowy z izolacją specjalną
Rys. 1. Wybrane rozwiązania konstrukcyjne kolektorów płaskich
76
maj 2013
Rys. autora
tych elementów. Absorber może być wykonany w postaci pasków ułożonych we
wnętrzu kolektora obok siebie lub wypełniać
cały obrys wewnętrzny kolektora. Metodami,
które w przeszłości sprawdziły się w praktyce
przy wykonywaniu pasków absorbera, były:
spawanie/lutowanie, zaciskanie, falcowanie
oraz walcowanie.
Wysokie temperatury działające na cienkie
paski blachy absorbera prowadziły często do
poluzowania połączenia blachy z rurkami, równocześnie sama blacha deformowała się pod
wpływem wysokiej temperatury – efektem
był spadek wydajności kolektora. Zjawisku
deformacji blachy próbowano zapobiegać
poprzez jej specjalne ukształtowanie zwiększające sztywność.
W przypadku absorbera wykonanego w całości w postaci blachy o jednolitej powierzchni
sposób połączenia i kształt rurek/kanałów
przepływowych jest uzależniony od rodzaju
zastosowanych materiałów, których decydującymi parametrami są przewodność cieplna
oraz wydłużalność. Niepoślednią rolę odgrywa
oczywiście sama blacha absorbera, gdyż jej
zadaniem jest nie tylko absorbowanie promieniowania słonecznego, musi ona również
emitować jak najmniej ciepła, aby go nie
„wypuścić” z kolektora.
Zwykła blacha o czarnej powierzchni emituje (oddaje) ciepło w sposób praktycznie
nieograniczony. Jest ono co prawda blokowane przez szybę solarną, następuje jednak
ogrzanie szyby, a więc występują duże straty
ciepła. Zjawisku temu próbowano w przeszłości zapobiegać, wprowadzając drugą szybę,
prowadziło to jednak do spadku ilości energii
słonecznej wnikającej do kolektora przez te
dwie szyby.
Rozwiązaniem dla ograniczenia emisji cieplnej blachy absorbera było zastosowanie tzw.
powłoki selektywnej, która jest obecnie standardem w technice solarnej (rys. 3).
CZĘŚĆ III
ENERGIA
maj 2013
77
ENERGIA
78
maj 2013
ENERGIA
reklama
maj 2013
79
ENERGIA
Cena egzemplarza RI
w prenumeracie
niższa o
21%
80
PRENUMERATA
promocja
„ R y n k u I n s t a l a c y j n e g o”
od ceny detalicznej
przy prenumeracie rocznej (10 numerów) i półrocznej (5 numerów) koszty
wysyłki pokrywa wydawnictwo
do studentów skierowana jest specjalna
oferta edukacyjna (wymagana jest
kserokopia aktualnej legitymacji
studenckiej)
prenumeratę można zamówić od
dowolnego numeru
Cena prenumeraty:
– PRÓBNA (KOLEJNE 3 NUMERY):
BEZPŁATNA
–
–
–
–
edukacyjna:
półroczna:
roczna:
dwuletnia:
80
80
122
220
zł
zł
zł
zł
Zamówienia można składać:
– telefonicznie: 22 810 21 24
lub 22 512 60 82
– faksem: 22 810 27 42
– e-mailem: [email protected]
lub [email protected]
– przez internet: www.rynekinstalacyjny.pl
lub ksiegarniatechniczna.com.pl
maj 2013
ENERGIA
PROJEKTOWANIE KOTŁOWNI WODNYCH
dr inż. Kazimierz Żarski
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska
Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy
Dobór elementów
kotłowni wodnych małej i średniej mocy
Selection of components of small and medium sized water boiler plants
Dobór wymiennika ciepłej wody
Na podstawie bilansu cieplnego kotłowni
wyznacza się zredukowane zapotrzebowanie
na moc cieplną do przygotowania ciepłej wody. Współczynnik redukcji 20-minutowego (lub
maksymalnego godzinowego według poprzednich zasad projektowania) zapotrzebowania na
moc cieplną jest funkcją współczynnika akumulacji ϕ i współczynnika nierównomierności
zapotrzebowania na ciepłą wodę przyjętego
w odpowiedniej jednostce czasu. W katalogu wymienników pojemnościowych ciepłej
wody należy sprawdzić, czy podana przez
producenta tzw. wydajność stała (nie jest to
precyzyjne określenie – powinno ono brzmieć
„moc trwała”) jest większa niż całkowita
zredukowana moc cieplna do przygotowania
ciepłej wody podzielona przez liczbę wymienników. W tabeli 1 zawarto wyciąg z danych
katalogowych przykładowego wymiennika
pojemnościowego [10].
Przy projektowaniu kotłowni należy uwzględnić wymiary wymiennika (średnicę i wysokość) i sprawdzić, czy drzwi pozwalają na ich
ewentualny demontaż. Należy także ustalić
położenie króćców przyłączeniowych wody
Pojemność podgrzewacza
CZĘŚĆ V
zimnej, ciepłej, cyrkulacji i obiegu grzewczego
(zasilanie i powrót). W większości typów
wymienników wszystkie połączenia znajdują
się po jednej stronie.
Dobór średnicy
rurociągów obiegów
Średnice rurociągów określa się na podstawie strumieni masy w poszczególnych
obiegach. Kryterium doboru średnicy jest
najczęściej prędkość przepływu [m/s], wyznaczona z równania ciągłości:
w=
m
ρA r
(1)
gdzie:
m – strumień masy w danym obiegu kotłowni
[kg/s],
ρ – gęstość płynu [kg/m3],
Ar – przekrój wewnętrzny rurociągu [m2],
w przypadku przekroju kołowego πd2/4,
d – średnica przewodu [m].
Średnice przewodów należy przyjmować
jako średnice wewnętrzne podane przez producenta, zgodne z szeregiem wymiarowym
norm PN-EN.
160
200
Nr rejestru DIN
300
500
750
1000
0241/06-13 MC/E
Wydajność stała
90°C kW
przy podgrzewie wody
l/h
użytkowej z 10 na 45°C
80°C kW
i temperaturze wody grzewczej
l/h
na zasilaniu wynoszącej ... przy
70°C
kW
podanym poniżej przepływie
l/h
wody grzewczej
40
982
40
982
53
1302
70
1720
123
3022
136
3341
32
786
32
786
44
1081
58
1425
99
2432
111
2725
25
614
25
614
33
811
45
1106
75
1843
86
2113
60°C kW
l/h
17
417
17
417
23
565
32
786
53
1302
59
1450
50°C kW
l/h
9
221
9
221
18
442
24
589
28
688
33
810
Wydajność stała
90°C kW
przy podgrzewie wody
l/h
użytkowej z 10 na 60°C
80°C kW
i temperaturze wody grzewczej
l/h
na zasilaniu wynoszącej ... przy
70°C
kW
podanym poniżej przepływie
l/h
wody grzewczej
36
619
36
619
45
774
53
911
102
1754
121
2081
28
482
28
482
34
584
44
756
77
1324
91
1565
19
327
19
327
23
395
33
567
53
912
61
1050
Tabela 1. Dane katalogowe przykładowego wymiennika pojemnościowego [8]
Streszczenie
Artykuł zawiera opis procedur doboru
elementów kotłowni w odniesieniu do
schematów ideowych prezentowanych
w poprzednich artykułach z cyklu. Dobór
kotła opisano w RI 4/2013.
Abstract
In this article procedures for small and
medium sized boiler plant components
selection have been presented. The components have been shown in schematic
diagrams of boiler plants. A selection of
boiler was presented in RI 4/2013.
Prędkość przepływu można przyjmować
następująco:
do 1 m/s – w obiegach grzewczych w przypadku przewodów z rur stalowych,
do 0,5 m/s – w obiegach grzewczych
w przypadku przewodów z rur miedzianych,
do 1,5 m/s – w obiegu instalacyjnym ciepłej
wody w przypadku przewodów z rur z tworzywa sztucznego i stali ocynkowanej,
do 1 m/s – w obiegu cyrkulacji ciepłej wody
w przypadku przewodów z rur z tworzywa
sztucznego i stali ocynkowanej,
do 0,5 m/s – w obiegu instalacyjnym
ciepłej wody i cyrkulacji w przypadku rur
miedzianych.
Prędkość przepływu jest kryterium wstępnym obliczeń hydraulicznych. Kryterium ostatecznym jest porównanie straty ciśnienia
w obiegu z wartością przyjętą jako maksymalna. Czasem wartość maksymalnej straty
ciśnienia w obiegu wynika z kryterium doboru
pompy w obiegach grzewczych i cyrkulacji.
Średnice zaworów odcinających, zwrotnych, antyskażeniowych oraz elementów
czyszczących (filtry i odmulacze) przyjmuje
się tak, jak średnice przewodów w poszczególnych obiegach. Doboru magnetyzera dokonuje
się na podstawie podanego przez producenta
zakresu strumienia objętości wody.
Przepływowi cieczy rzeczywistej towarzyszą straty ciśnienia zarówno na długości
maj 2013
81
ENERGIA
promocja
82
maj 2013
ENERGIA
maj 2013
83
ENERGIA
W KAŻDYM NUMERZE
artykuły
artykuły techniczne
techniczne
wywiady
wywiady
aktualności
aktualności
nowości
nowości w
w technice
technice
Lider
Grupa
Grupa MEDIUM
MEDIUM
Spółka
Spółka zz ograniczoną
ograniczoną
odpowiedzialnością
odpowiedzialnością S.K.A.
S.K.A.
ul.
ul. Karczewska
Karczewska 18
18
04-112
04-112 Warszawa
Warszawa
tel.
tel. 22
22 810
810 21
21 24
24
faks
faks 22
22 810
810 27
27 42
42
e-mail:
[email protected]
www.rynekinstalacyjny.pl
84
maj 2013
promocja
wśród czasopism
branżowych
ENERGIA
maj 2013
85
INFORMATOR
KATALOG FIRM
Armacell Poland Sp. z o.o.
55-300 Środa Śląska, ul. Targowa 2
tel. 71 31 75 025, fax 71 31 75 115
www.armacell.com
Producent materiałów izolacyjnych
dla profesjonalistów
reklama
– nowoczesne
izolacje kauczukowe
do zastosowań
w instalacjach
chłodniczych,
klimatyzacyjnych,
sanitarnych
i grzewczych
85
100% polskiego kapitału
W OFERCIE:
– KURKI KULOWE DO SIECI WODNYCH,
CIEPŁOWNICZYCH, GAZOWYCH I PAROWYCH
– PRZEPUSTNICE, FILTRY, ZAWORY ZWROTNE,
ŁĄCZNIKI AMORTYZACYJNE, ZASUWY
81
ZŁ z VAT
Krystyna Kostyrko
Paweł Wargocki
Pomiary zapachów
i odczuwalnej jakości
powietrza
w pomieszczeniach
Wyd. Instytut Techniki Budowlanej, Warszawa 2012
Euroklasa ogniowa: B/BL-s3-d0
WYŁĄCZNY DYSTRYBUTOR POLSKIEGO
PRODUCENTA KURKÓW KULOWYCH
FIRMY EFAWA
ORAZ PRZEDSTAWICIEL NA POLSKĘ
HISZPAŃSKIEJ FIRMY GENEBRE
GRUPA
Oprawa broszurowa, format: 16,5 x 23,5 cm, stron 452
W monografii podano informacje o środkach
technicznych i urządzeniach do ograniczania w pomieszczeniach stężeń odorantów
powodujących uciążliwe zapachy powietrza
wewnętrznego. Opisano w niej również koszty
wynikające
z pogorszonej
powietrza
Publikacja
stanowi jakości
propozycję
urew pomieszczeniach, zarówno ponoszone bezgulowania sfery rozliczania kosztów
pośrednio przez użytkowników pomieszczeń,
ciepła ii wody
w budynkach.
jak i zużycia
przez najemców
pracodawców.
Koszty
Uwzględnia
ona rozwiązania
techte związane
są z pogorszonymi
warunkami
niczne eksploatowanych
w PolsceSą
zdrowotnymi
i obniżoną produktywnością.
one znaczne
w porównaniui zcentralkosztainstalacjirównież
wodociągowych
mi niestosowania
niskoemisyjnych materiałów
nego ogrzewania.
i zwiększonego zużycia energii w budynku.
Publikacja
ta jest pierwszą na rynku polskim
Praca zbiorowa:
– dr wydawniczą
inż. Lucjan Furtak,
pozycją
zajmującą się powyższą
– dr hab.
inż. Stanisław
Rabiej,
tematyką.
Problemy
związane
z jakością
– mgr w
inż.pomieszczeniach
Czesław Wachnicki,
powietrza
są szeroko
– mgr inż. Jakub Wild
badane poza granicami kraju, w krajach wyWyd. PKTSGGiKco ma znaczący wpływ na
sokorozwiniętych,
ISBN: 83-902450-3-5
poprawę
warunków użytkowania budynków.
Rok wydania 1998
Wdrożenie do praktyki w Polsce pomiarów
opisywanych w monografii może przynieść
wymierne korzyści i rzutować na podniesienie
konkurencyjności polskiego budownictwa.
JESTEŚMY POLSKIM
PRODUCENTEM:
Wentylatorów
dachowych,
osiowych,
bębnowych,
promieniowych,
przeciwwybuchowych
Wymienników
i nagrzewnic
Urządzeń
grzewczo-wentylacyjnych
Zestawów
do uprawy grzybów
ŚWIADCZYMY USŁUGI:
Wycinania laserowego
Cynkowania ogniowego
posiadamy
certyfikaty:
ISO 9001:2000, TÜV, CE 0035
86
ul. Gołężycka 27
61-357 Poznań
tel. +48 61 870 00 11
faks +48 61 879 33 11
[email protected]
www.efar.com.pl
maj 2013
Fabryka Urządzeń Wentylacyjno-Klimatyzacyjnych
„KONWEKTOR” Sp. z o.o.
87-600 Lipno
ul. Wojska Polskiego 6
tel. 54 287 22 34, 54 287 25 04
faks 54 287 23 41, 54 287 24 97
promocja
reklama
EFAR Sp.j.
Grupa MEDIUM
tel. 22 512 60 60, faks 22 810 27 42
INFORMATOR
KATALOG FIRM
ADAM Sp. z o.o.
Systemy Mocowań i Izolacji Dźwiękowych
84-230 Rumia, ul. Morska 9A
tel. 58 771 38 88, faks 671 38 35
e-mail: [email protected], www.adam.com.pl
Fabryka Wentylatorów
...sprawdzone w każdym detalu
CAD – Projekt s.c.
05-822 Milanówek, ul. Staszica 2B
tel./faks 22 465 59 29
www.megacad.pl
„OWENT” Sp. z o.o.
32-300 Olkusz, aleja 1000-lecia 2a
stożkowo-membranowy
zwrotny zawór
antyskażeniowy
EWE
Brzeska Fabryka Pomp i Armatury
MEPROZET Sp. z o.o.
49-304 Brzeg, ul. Armii Krajowej 40
tel. 77 416 40 31, faks 77 416 23 48
www.meprozet.com.pl, www.polimerobetony.pl
Przedsiębiorstwo MPJ
Marek Jastrzębski
20-232 Lublin, ul. Jana Kasprowicza 15
tel. 81 472 22 22, faks 81 472 20 00
e-mail: [email protected], www.mpj.pl
www.owent.pl
oferuje:
bezwłazowe studzienki
wodomierzowe dla wodomierzy
od Qn 2,5 do Qn 6
zestawy wodomierzowe od 1/2"
do 2" i ich elementy
zawory kulowe oraz skośne
grzybkowe od 1/2" do 2"
zawory antyskażeniowe typu EA
i EB od 3/4" do 2" (połączenia
gwintowe) oraz od DN 50
do DN 200 (połączenia kołnierzowe)
stojaki hydrantowe i ich elementy
hydranty i zawory ogrodowe
nawiertki do rur wszelkich typów
przejścia przez mury
EWE Armatura Polska Sp. z o.o.
reklama
ul. Kobierzycka 24
52-315 Wrocław
Tel. 71 361 03 43, 71 361 03 49
Faks 71 361 03 52, 71 361 03 74
www.ewe-armaturen.pl
IZOLACJE TECHNICZNE
q OTULINY
PAROC Pro Section 100
PAROC Section AluCoat T
PAROC Section AL5T
q MATY:
PAROC Wired Mat 65, 80, 100
PAROC Wired Mat 80, 100 AluCoat
PAROC Wired Mat 80, 100 AL1
PAROC Pro Lamella Mat AluCoat
PAROC Lamella Mat AluCoat
PAROC Pro Felt 60 N1
PAROC Pro Felt 80 N1
q PŁYTY
PAROC Pro Slab 60, 80, 100, 120
PAROC InVent 60 N1, N3, PAROC InVent 60 N1/N1,
N3/N3, PAROC InVent 80 N1, N3
PAROC InVent 60 G1, G2
PAROC InVent 80 G1, G2
q PŁYTY SPECJALNE
PAROC Fireplace Slab 90 AL1
PAROC Pro Slab 150
Wełna luzem: PAROC Pro Loose Wool
PRODUKTY IZOLACYJNE DLA BUDOWNICTWA
Izolacje ogólnobudowlane
Płyty: PAROC UNS 37, GRS 20, SSB1
Granulat: PAROC BLT 9
Izolacje fasad
– metoda lekka mokra: płyty PAROC FAS 4 i FAL 1
– metoda sucha: płyty PAROC WAS 25 i 25t, WAS 35,
WAS 50 i 50t
Izolacje dachów płaskich
Płyty: PAROC ROS 30 i 30g, ROS 50, ROB 60 i 60t
Izolacje ogniochronne
Płyty: PAROC FPS 17
PAROC POLSKA Sp. z o.o.
ul. Gnieźnieńska 4, 62-240 Trzemeszno
Tel. +48 61 468 21 90
Faks +48 61 415 45 79
www.paroc.pl
ROCKWOOL Sp. z o.o.
66-131 Cigacice, ul. Kwiatowa 14
infolinia: 801 660 036, 601 660 033
www.rockwool.pl
steinbacher izoterm sp. z o.o.
05-152 Czosnów, Cząstków Maz. k. W-wy, ul. Gdańska 14
tel. +48 (22) 785 06 90, fax +48 (22) 785 06 89
www.steinbacher.pl, [email protected]
steinodur® PSN
płyty termoizolacyjno-drenażowe
Zastosowanie: fundamenty, ściany piwnic, cokoły, dachy płaskie
odwrócone, tarasy, parkingi, podłogi, fasady
steinodur® UKD
płyty termoizolacyjne z polistyrenu
Zastosowanie: dachy płaskie odwrócone, dachy zielone, tarasy, patio,
parkingi, podłogi, ściany piwnic
steinothan® 107
płyty termoizolacyjne z twardego poliuretanu
Zastosowanie: dachy płaskie i spadziste, fasady, ogrzewanie podłogowe
steinonorm® 300
otuliny z półsztywnej pianki poliuretanowej z płaszczem
zewnętrznym z PVC
Zastosowanie: izolacja stalowych i miedzianych rurociągów centralnego
ogrzewania, ciepłej i zimnej wody w budynkach mieszkalnych,
administracyjnych i przemysłowych
steinonorm® 700
otulina z twardej pianki poliuretanowej
Zastosowanie: izolacja rurociągów i urządzeń ciepłowniczych
usytuowanych w budynkach, piwnicach, kanałach (np. węzły
ciepłownicze, kotłownie, ciepłownie itp.) oraz izolacja rurociągów
i urządzeń w sieciach napowietrznych
steinwool®
otulina izolacyjna z wełny mineralnej
Zastosowanie: izolacja termiczna rurociągów centralnego ogrzewania,
ciepłej i zimnej wody, przewodów klimatyzacyjnych, wentylacyjnych
oraz solarnych, w budynkach mieszkalnych, administracyjnych
i przemysłowych
maj 2013
87
87
INFORMATOR
GDZIE NAS ZNALEŹĆ
Gdzie
nas znaleźć
Salony sprzedaży prasy
EKO-INSTAL
Bydgoszcz, ul. Fabryczna 15B
tel. 52 365 03 70, -37, 327 03 77
FAMEL
Kępno, ul. Świerczewskiego 41
tel. 62 782 85 95
Kluczbork, ul. Gazowa 2
tel. 77 425 01 00
Namysłów, ul. Reymonta 72
tel. 77 410 48 30
Olesno, ul. Kluczborkska 9a
tel. 34 359 78 51
Oława, ul. 3 Maja 20/22
tel. 71 313 98 79
Wieluń, ul. Ciepłownicza 23
tel. 43 843 91 20
HEATING-INSTGAZ
Rzeszów, ul. Przemysłowa 13
tel. 17 854 70 10
MIEDZIK
Szczecin, ul. Mieszka I 80
tel. 91 482 65 66
PAMAR
Bielsko-Biała, ul. Żywiecka 19
tel. 33 810 05 88, -89
Dystrybutorzy
AES
Jasło, ul. Kopernika 18
tel. 13 446 35 00
ASPOL-FV
Łódź, ul. Helska 39/45
tel. 42 650 09 82
BARTOSZ Sp.j.
Białystok, ul. Sejneńska 7
tel. 85 745 57 12
BARTOSZ Sp.j. Filia Kielce
Kielce, ul. Ściegiennego 35A
tel. 41 361 31 74
BAUSERVICE
Warszawa, ul. Berensona 29P
tel. 22 424 90 90
Warszawa, ul. Albatrosów 10
tel. 22 644 84 21
Szczecin, ul. Pomorska 141/143
tel. 91 469 05 93
BOSAN
Warszawa, ul. Płowiecka 103
tel. 22 812 70 72
CENTROSAN Centrum Techniki Grzewczej
Piaseczno, ul. Julianowska 24
tel. 22 737 08 35
faks 22 737 08 28
PROMOGAZ-KPIS
Kraków, ul. Mierzeja Wiślana 7
tel. 12 653 03 45, 653 15 02
SANET
Gdynia, ul. Opata Hackiego 12
tel. 58 623 41 05, 623 10 96
TERMECO
Lublin, ul. Długa 5
tel. 81 744 22 23
WILGA
Częstochowa, ul. Jagiellońska 59/65
tel. 34 370 90 40, -41
GRUPA SBS
www.grupa-sbs.pl
AND-BUD
Tarnobrzeg, ul. Kopernika 32
tel. 15 823 01 48
APIS Andrzej Bujalski, www.apis.biz.pl
Garwolin, ul. Targowa 2
tel. 25 782 27 00
Łosice, ul. 11 Listopada 6
tel. 83 359 06 67
Łuków, Aleje Kościuszki 17
tel. 25 798 29 48
Siedlce, ul. Torowa 15a
tel. 25 632 71 02
ANGUS
Warszawa, ul. Pożaryskiego 27a
tel. 22 613 38 60, 812 41 45
AQUA
Gorzów Wlkp., ul. Szenwalda 26
tel. 95 720 67 20
Gorzów Wlkp., ul. Młyńska 13
tel. 95 728 17 20
Legnica, ul. Działkowa 4
tel. 76 822 94 20
Wałcz, ul. Budowlanych 10b
tel. 67 387 01 00
Wrocław, pl. Wróblewskiego 3 A
tel. 71 341 94 67
Zielona Góra, ul. M.C. Skłodowskiej 25
tel. 68 324 08 98
B&B
Wrocław, ul. Ołtaszyńska 112
tel. 71 792 77 75, faks 71 792 77 76
ARMET
Chorzów, ul. ks. Wł. Opolskiego 11
tel. 32 241 12 39
FEMAX
Gdańsk – Kiełpinek, ul. Szczęśliwa 25
tel. 58 326 29 00
[email protected]
Osielsko k. Bydgoszczy, ul. Szosa Gdańska 1
tel. 52 381 39 50
[email protected]
GRUPA INSTAL-KONSORCJUM
88
POL-PLUS
Zielona Góra, ul. Objazdowa 6
tel. 68 453 55 55
maj 2013
Katowice, ul. Opolska 23-25
tel. 32 205 01 84
BEHRENDT
www.behrendt.com.pl
Brodnica, ul. Batalionów Chłopskich 24
tel. 56 697 25 06
Nowe Miasto Lubawskie, ul. Grunwaldzka 56e
tel. 56 472 59 02
Rypin, ul. Mławska 46f
tel. 54 280 72 68
[email protected]
BORKOWSKI
Swarzędz, ul. Zapłocie 4
tel. 61 818 17 24, 818 17 25
BUD-INSTAL CHEM-PK
Opoczno, ul. Partyzantów 6
tel. 44 755 28 25
BUDEX
Wieluń, ul. Warszawska 22
tel. 43 843 11 60
CUPRUM-BIS
Toruń, ul. Lubicka 32
tel. 56 658 60 73
ELTECH
Częstochowa, ul. Kalwia 13/15
tel. 34 366 84 00
FILA
Gdańsk, ul. Jaśkowa Dolina 43
tel. 58 520 22 06
GRAMBET
Poznań – Skórzewo, ul. Poznańska 78
tel. 61 814 37 70
GROSS
Kielce, ul. Zagnańska 145
tel. 41 340 58 10, -15
HYDRASKŁAD
Koło, ul. Sienkiewicza 30
tel. 63 261 00 29
Łask, ul. 9 Maja 90
tel. 43 675 53 11
Pabianice, ul. Lutomierska 42
tel. 42 215 71 60
Sieradz, ul. POW 23
tel. 43 822 49 27
Turek, ul. Wyszyńskiego 2A
tel. 63 214 12 12
Warta, Proboszczowice
tel. 43 829 47 51
Zduńska Wola
ul. Getta Żydowskiego 24c
tel. 43 825 57 33
HYDRO-SAN
Kwidzyń, ul. Wąbrzeska 2
tel. 55 279 42 26
INSTALATOR
Ełk, ul. T. Kościuszki 24
tel. 87 610 59 30
Łomża, ul. Zjazd 2
tel. 82 216 56 47
Ostrołęka, ul. Boh. Westerplatte 8
tel. 29 760 67 37, 760 67 38
INSTALBUD
Piotrków Trybunalski, ul. Sulejowska 48
tel. 44 646 46 48
MESAN
Wejherowo, ul. Gdańska 13G
tel. 58 677 08 28, 677 90 90
METALEX
Włocławek, Planty 38a
tel. 54 235 17 93
INFORMATOR
GDZIE NAS ZNALEŹĆ
MIEDŹ
Łódź, ul. Pogonowskiego 5/7
tel. 42 632 24 53
Pabianice, ul. Tkacka 23b
tel. 42 215 76 23
NOWBUD
Radomsko, ul. Młodzowska 4
tel. 44 682 22 17
TIBEX
Łódź, ul. Inflancka 29
tel. 42 640 61 22
Gorzów Wielkopolski, ul. Podmiejska 24
tel. 95 725 60 00/06, faks 95 733 30 63
[email protected]
GRUPA TG
Katowice, ul. Leopolda 31
tel. 32 609 79 80 i 81, faks 32 609 79 83 i 85
[email protected]
CENTRUM
Węgorzewo, ul. Warmińska 16
tel. 87 427 22 53
PUH CIJARSKI, KRAJEWSKI, RĄCZKOWSKI
Płock, ul. Kazimierza Wielkiego 35a
tel. 24 268 81 82
HYDRO-INSTAL
Gniew, ul. Krasickiego 8
tel. 58 535 38 16
RADIATOR
Wałbrzych, ul. Wysockiego 20a
tel. 74 842 36 04
PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLU OPAŁEM
I ARTYKUŁAMI INSTALACYJNYMI
Rzeszów, ul. Reja 10
tel. 17 853 28 74
REMBOR
Tomaszów Mazowiecki, ul. Zawadzka 144
tel. 44 734 00 61 do -65
ROMEX
Płońsk, ul. Młodzieżowa 28
tel. 23 662 87 25
RPW SANNY
Radom, ul. Limanowskiego 95e
tel. 48 360 87 96
SANITER
Płock, ul. Dworcowa 42
tel. 24 367 49 56
Warszawa, ul. Kłobucka 8 paw. 120
tel. 22 607 99 51
SAN-TERM
Łódź, ul. Warecka 10
tel. 42 611 07 81
SANTERM
Lublin, ul. Droga Męczenników Majdanka 74
tel. 81 743 89 11
SAUNOPOL
Łódź, ul. Inflacka 37
tel. 42 616 06 56
SAWO
Zielona Góra, ul. Osadnicza 24
tel. 68 320 46 16
SYSTEMY GRZEWCZE – AUGUSTOWSKI
Kutno, ul. Słowackiego 7
tel. 24 355 44 19
Łęczyca, ul. Ozorkowska 27
tel. 24 721 55 75
TERMER – MCM
Bełchatów, ul. Cegielniana 76
tel. 44 635 08 71
TERMET
Zduńska Wola, ul. Sieradzka 61
tel. 43 823 64 31
TERMOPOL 2
Kraków, ul. Wodna 23
tel. 12 265 06 35
TERWO
Łódź, ul. Pogonowskiego 69
tel. 42 636 66 02
THERM-INSTAL
Łódź, al. Piłsudskiego 143
tel. 42 677 39 60
Łódź, ul. Kopcińskiego 41
tel. 42 677 39 00
THERMEX
Łódź, ul. Wólczańska 238/248 lok. 81
tel. 42 684 78 37
THERMO-STAN
Głowno, ul. Bielawska 17
tel. 42 719 15 26, faks 42 719 05 15
[email protected], www.thermostan.pl
Łowicz, ul. Napoleońska 12, tel. 46 837 83 93
ZBI WACHELKA INERGIS
Częstochowa, ul. Kisielewskiego 18/28B
tel. 34 366 91 18
ISKO
Jastrzębie-Zdrój, ul. Świerczewskiego 82
tel. 32 473 82 40
KAN
Białystok-Kleosin, ul. Zdrojowa 51
tel. 85 749 92 00
Gdynia, Chwaszczyno
ul. Gdyńska 82, tel. 58 629 46 25
Tychy, ul. Przemysłowa 55
tel. 32 219 09 30
Kielce, ul. Batalionów Chłopskich 82
tel./faks 41 366 02 77
[email protected]
Konin-Stare Miasto, ul. Ogrodowa 21
tel. 63 245 70 10 do 15, faks 63 245 70 20
[email protected]
Kraków, ul. Rozrywka 1
tel. 12 410 12 00, faks 12 410 12 13
[email protected]
Kraków, ul. Zawiła 56
tel. 12 262 53 54, faks 12 262 53 49
[email protected]
Legnica, ul. Poznańska 12
tel. 76 852 57 58, faks 76 852 57 57
[email protected]
Lublin, ul. Olszewskiego 11
tel. 81 710 40 80, [email protected]
Nowy Sącz, ul. Magazynowa 1
tel./faks 18 442 87 94
[email protected]
Warszawa, ul. Marsa 56B
tel./faks 22 812 92 62
Olsztyn, ul. Cementowa 3
tel. 89 539 15 38, 534 54 97, faks 89 534 17 70
[email protected]
Poznań, ul. św. Michała 77
tel. 61 665 82 84
Opole, ul. Cygana 1
tel. 77 423 21 40, [email protected]
MAKROTERM
Zakopane, ul. Sienkiewicza 22
tel. 18 20 20 740
Płock, ul. Targowa 20a
tel. 24 367 10 24 do 38, faks 24 367 10 26
[email protected]
PRANDELLI POLSKA
Gdańsk, ul. Budowlanych 40
tel. 58 762 84 50
Poznań, ul. Lutycka 11
tel. 61 849 68 10 do 15, faks 61 849 68 41
[email protected]
RESPOL EXPORT-IMPORT
Czeladź, ul. Wiejska 44
tel. 32 265 95 34
Warszawa, ul. Burakowska 15
tel. 22 531 58 58
Michałowice-Reguły
Al. Jerozolimskie 333
tel. 22 738 73 00
Wrocław, ul. Krakowska 13
tel. 71 343 52 34
www.respol.pl
Poznań, ul. św. Michała 43
tel. 61 650 34 24, faks 61 650 34 20
[email protected]
TADMAR – sieć hurtowni
Centrala: Poznań, ul. Głogowska 218
®
tel. 61 827 24 00
faks 61 827 24 10
[email protected]
TADMAR
Rzeszów, ul. Instalatorów 3
tel. 17 823 24 13, faks 17 823 63 79
[email protected]
Stargard Szczeciński, ul. Limanowskiego 32
tel./faks 91 577 64 96,
[email protected]
Szczecin, ul. Żyzna 17
tel. 91 439 16 42, 91 311 38 61
[email protected]
Tarnów, ul. Tuchowska 23
tel./faks 14 626 83 23,
[email protected]
Bydgoszcz, ul. Bronikowskiego 27/35
tel. 52 581 22 63 do 65, faks 52 345 81 85
[email protected]
Toruń, ul. Chrobrego 135/137
tel. 56 611 63 43 do 45, faks 56 611 63 50
[email protected]
Ciechanów, ul. Przasnyska 40
tel. 23 674 36 76 do 77, faks 23 674 36 78
[email protected]
Wałbrzych, ul. Chrobrego 53
tel./faks 74 842 24 29
[email protected]
Częstochowa, ul. Bór 159/163
tel. 34 365 90 43, faks 34 365 91 07
[email protected]
Warszawa, ul. Krakowiaków 99/101
tel. 22 868 81 28 do 37
[email protected]
Gdańsk, ul. Marynarki Polskiej 71
tel. 58 342 13 22 do -24, faks 58 343 12 43
[email protected]
Wrocław, ul. Długosza 41/47
tel.71 372 69 96
[email protected]
Gdynia, ul. Hutnicza 18
tel. 58 663 02 35, 667 37 30
[email protected]
Zamość, ul. Namysłowskiego 2
tel./faks 84 627 16 14
[email protected]
maj 2013
89
89
INFORMATOR
INDEKS FIRM
Zawiercie, ul. Mylna 12/7 (wjazd od ul. Równej 15A)
tel./faks 32 671 02 55, tel. 32 671 35 04
[email protected]
[email protected]
Zielona Góra, ul. Batorego 118 A
tel./faks 68 324 18 28
[email protected]
Indeks
GAMRAT . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 23 OWENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
GAZOMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 PAMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
firm
Nazwa
GEBERIT . . . . . . . . . . . . . . 7, 10, 12 PARADIGMA . . . . . . . . . . . . . . . 12
GEPRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 PAROC . . . . . . . . . . . . . . . . . 71, 87
Strona GLEN DIMPLEX . . . . . . . . . . . . . . 12 PERFEXIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
ADAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87, 92 GRAMBET . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 POL-PLUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Pełna lista hurtowni Tadmar na www.tadmar.pl
AES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 GROSS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 PRANDELLI . . . . . . . . . . . . . . 12, 89
TG INSTALACJE
AFRISO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 GRUNDFOS . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 PROMOGAZ-KPIS . . . . . . . . . . . . 88
centrala: Poznań, ul. Lutycka 111
tel. 61 843 65 64, faks 61 845 68 17
[email protected]
AND-BUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 GRUPA
INSTAL-KONSORCJUM . . . . . . .
ANGUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
GRUPA SBS . . . . . . . . . . . . . . . .
APATOR-POWOGAZ . . . . . . . . . . 91
GRUPA TG . . . . . . . . . . . . . . . . . .
APIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
HAIER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
AQUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
AQUATHERM . . . . . . . . . . . . . . . 12 HARTMANN . . . . . . . . . . . . . . . .
Bydgoszcz, ul. Bronikowskiego 31
tel. 52 325 58 58, faks 52 325 58 50
[email protected]
Katowice, ul. Porcelanowa 68
tel./faks 32 730 32 10
[email protected]
Łódź, ul. Stalowa 1
tel./faks 42 659 96 76, [email protected]
Piaseczno, ul. Puławska 34 bud. 28
tel./faks 22 644 91 37, [email protected]
Poznań, ul. Lutycka 111
tel. 61 845 68 03, faks 61 845 68 00
[email protected]
Siedlce, ul. Karowa 18
tel. 25 633 95 85, faks 25 640 71 65
[email protected]
ARMACELL . . . . . . . . . . . . . . 72, 86
ARMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
ASPOL-FV . . . . . . . . . . . . . . . 12, 88
ATLANTIC . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
B & B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
BARTOSZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
BAUSERVICE . . . . . . . . . . . . . . . 88
BEHRENDT . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
BERETTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
BMETERS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Warszawa, ul. Białołęcka 233 A
tel. kom. 600 207 551, [email protected]
BORKOWSKI . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Wrocław, ul. Fabryczna 14 hala nr 5
tel. 71 339 00 20, tel./faks 71 339 00 24
[email protected]
BROEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Zielona Góra, ul. Lisia 10 B
tel. 68 325 70 66, faks 68 329 96 06
[email protected]
BOSAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
BRÖTJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
BS4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
BUD-INSTAL CHEM-PK . . . . . . . 88
BUDEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
CAD-PROJEKT . . . . . . . . . . . . . . 87
Księgarnie
FERT Księgarnia Budowlana
Kraków, ul. Kazimierza Wielkiego 54a
GEPRO Księgarnia Techniczna
Lublin, ul. Narutowicza 18
Główna Księgarnia Techniczna
Warszawa, ul. Świętokrzyska 14
tel. 22 626 63 38
Księgarnia Budowlana ZAMPEX
Kraków, ul. Długa 52
Księgarnia INFO-PANDA
Bydgoszcz, ul. Śniadeckich 50
Księgarnia Naukowo-Techniczna LOGOS
Olsztyn, ul. Kołobrzeska 5
tel. 89 533 34 37
Księgarnia Techniczna NOT
Łódź, pl. Komuny Paryskiej 5a
tel. 42 632 09 68
Księgarnia Naukowo-Techniczna s.c.
Kraków, ul. Podwale 4
KISAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 TADMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
CENTRALNY OŚRODEK
CHŁODNICTWA . . . . . . . . . . . . . 12 KLIMA-THERM . . . . . . . . . . . . . . 56
TECHNIKA DESIGN . . . . . . . . . . . . 9
CENTROSAN . . . . . . . . . . . . . . . . 88 KLIMOSZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
TERMECO . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
CENTRUM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 KLIWEKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
TERMER – MCM . . . . . . . . . . . . . 89
CENTRUM KLIMA . . . . . . . . . . . . 53 KONWEKTOR . . . . . . . . . . . . 43, 86
TERMET . . . . . . . . . . . . . . . . 12, 89
CIJARSKI, KRAJEWSKI,
LG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 TERMOPOL 2 . . . . . . . . . . . . . . . 89
RĄCZKOWSKI . . . . . . . . . . . . . . . 89
LOGOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 TERWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
CLIMA KOMFORT . . . . . . . . . . . . 12
LUXBUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 TG INSTALACJE . . . . . . . . . . . . . 90
COMAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
MAKROTERM . . . . . . . . . . . . 12, 89 THERM-INSTAL . . . . . . . . . . . . . 89
CUPRUM-BIS . . . . . . . . . . . . . . . 88
MEIBES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 THERMEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
DANFOSS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
MEPROZET . . . . . . . . . . . . . . 30, 87 THERMO-STAN . . . . . . . . . . . . . 89
DE DIETRICH . . . . . . . . . . . . . . . . 12
MERCOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 TIBEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
DOLNOŚLĄSKA AGENCJA
ENERGII I ŚRODOWISKA . . . . . . 12 MERCURJUS . . . . . . . . . . . . . . . 90 TWEETOP . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
EFAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 MESAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 UPONOR . . . . . . . . . . . . . . . . 11, 12
EKO-INSTAL . . . . . . . . . . . . . . . . 88 METALCHEM-WARSZAWA . . . . 30 VESBO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 8
ELTECH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 METALEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 VIEGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
EWE ARMATURA . . . . . . . . . . . . 87 MIEDZIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 VIESSMANN . . . . . . . . . . . . . . . . 12
FAMEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 MIEDŹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 WACHELKA INERGIS . . . . . . . . . 89
FEMAX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 MITSUBISHI ELECTRIC . . . . . . . 56 WAVIN METALPLAST-BUK . . . . 12
Księgarnia Piastowska
Cieszyn, ul. Głębocka 6
FERROLI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 MÖHLENHOFF . . . . . . . . . . . . . . . 9 WILGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
P.U.H. MERCURJUS Andrzej Warth
Gliwice, ul. Prymasa St. Wyszyńskiego 14b
tel. 32 231 28 81
FILA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 NIBCO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 ZAMPEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Księgarnia Techniczna Anna Dyl
Kraków, ul. Karmelicka 36
90
PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLU
88 OPAŁEM I ARTYKUŁAMI
INSTALACYJNYMI . . . . . . . . . . . 89
88
PURMO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
89
RADIATOR . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
55
RAYCHEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
79
REFSYSTEM . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
HDG BAVARIA . . . . . . . . . . . . . . 12
REMBOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
HEATING-INSTGAZ . . . . . . . . . . 88
RESPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
HEWALEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
ROCKWOOL . . . . . . . . . . . . . 11, 87
HYDRASKŁAD . . . . . . . . . . . . . . 88
ROMEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
HYDRO-INSTAL . . . . . . . . . . . . . 89
RPW SANNY . . . . . . . . . . . . . . . 89
HYDRO-SAN . . . . . . . . . . . . . . . . 88
SAN-TERM . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
HYDRO-VACUUM . . . . . . . . . . . . 28
SANET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
IGLOTECH . . . . . . . . . . . . . . . 54, 55
SANHA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
INFO-PANDA . . . . . . . . . . . . . . . 90
SANIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
INSTALATOR . . . . . . . . . . . . . . . 88
SANITER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
INSTALBUD . . . . . . . . . . . . . . . . 88
SANTERM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
INWAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
SAUNOPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
ISKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
SAWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
ISOVER . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7, 68
SOTRALENTZ . . . . . . . . . . . . . . . 12
ITRON . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12, 21
STEINBACHER IZOTERM . . . . . . 87
JAFAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
STIEBEL ELTRON . . . . . . . . . . . . 10
KAN . . . . . . . . . . . . . . 3, 12, 65, 89
SYSTEMY GRZEWCZE
KESSEL . . . . . . . . . . . . . . 10, 12, 29 – AUGUSTOWSKI . . . . . . . . . . . . 89
maj 2013
FERT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 MPJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 WILO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
FLOWAIR . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 NIBE-BIAWAR . . . . . . . . . . . . . . 12 ZEHNDER . . . . . . . . . . . . . . . . 7, 12
FUJI ELECTRIC . . . . . . . . . . . . . . 54 NMC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 ZORTEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
FUJITSU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 NOWBUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 ZYMETRIC . . . . . . . . . . . . . . . . . 56