Do pobrania
Transkrypt
Do pobrania
Artykuły. Badania Bożena Cudak Kinga Anna Gajda Idea patronackiej klasy kompetencji międzykulturowych Wstęp Celem niniejszego tekstu jest chęć podzielenia się z Czytelnikiem nowymi doświadczeniami, które wyniknęły z pracy z niesamowitą młodzieżą licealną. Idea powołania klasy patronackiej okazała się bowiem bardzo stymulująca i dla uczniów, i dla nauczycieli szkolnych oraz akademickich. Z każdym miesiącem praca okazywała się coraz bardziej owocna a rozwój uczniów, zarówno ich wiedzy, jak i kompetencji społecznych, bardzo szybki i zauważalny. Początkowo praca nad powołaniem klasy w ramach współpracy Instytutu Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz VIII LO w Krakowie była trudna ze względu na pokonanie długiej formalnej drogi nawiązania współpracy, przygotowania pilotażowego harmonogramu. Nigdzie do tej pory nie powstała klasa kompetencji międzykulturowych. Tymczasem powołanie tego rodzaju klasy jest, według mnie, bardzo ważnym krokiem, który służy autentycznemu rozwojowi uczniów. Z ostatnich tendencji wynika, że zachowanie ciągłości i łagodne pokonywanie progów edukacyjnych mają przeciwdziałać rozdzielaniu etapów. Klasa patronacka jest rozwiązaniem, które wychodzi naprzeciw tak rozumianym zadaniom szkoły, ponieważ pozwala na zdobycie nowych kompetencji uczenia się, bardzo istotnych w ostatniej fazie kształcenia. Ponadto klasa ta dowodzi, iż można efektywnie pracować z uczniami, nawet bez stawiania im na co dzień ocen. Jako inicjatorka deklaruję, że można przekonać młodych ludzi do podejmowania trudu nauki w celu podnoszenia indywidualnych kwalifikacji, rozwijania nowych umiejętności oraz pasji naukowych. 35 „ Język Polski w Liceum” R. XIV, nr 2, 2012/2013 W mniejszym tekście zostanie zaprezentowana idea klasy patronackiej, problemy dotyczące oceny pracy uczniów oraz pierwsza ewaluacja. W kolejnych artykułach chciałabym zaprezentować metody pracy z uczniami, krótkie scenariusze zajęć, wyniki pracy uczniów i roczną ewaluację. Idea klasy patronackiej W epoce zglobalizowanego świata, z rosnącym ryzykiem konfliktu z jednej strony, a zmieniającymi się wymogami instytucji działających na polu międzynarodowym (przedsiębiorstwa gospodarcze, instytucje polityczne, kulturalne, naukowe, społeczne itp.) z drugiej, dobra znajomość języka obcego przestaje być celem samym w sobie. Jest coraz częściej środkiem do celu i koniecznie musi być uzupełniona kompetencjami międzykulturowymi, które należy rozwijać od najmłodszych lat. Warto podkreślić, że składowymi kompetencji są nie tylko wiedza dotycząca kultury, różnych stylów myślenia i analizowania kultury, ale przede wszystkim umiejętność międzykulturowej komunikacji i współpracy, konfrontowania rzeczywistości z wiedzą o tejże rzeczywistości, interpretowania oraz rozpoznawania różnic oraz podobieństw różnych kultur – narodowej, lokalnej ale i globalnej. To także autentyczna, niewymuszona postawa tolerancji i szacunku dla innych kultur. Międzykulturowe kompetencje rozumie się bowiem jako rodzaj samoświadomości1, odmianę interakcji między różnymi kulturami i osobami żyjącymi w świecie wielu kultur, jako formę 1 Zobacz: M. Byram, Teaching and Assessing Intercultural Communicative Competence, Clevedon 1997; P. Doyé, The Intercultural Dimension. Foreign Language Education in the Primary School, Berlin 1999; J. Koester, M. Lustig, AmongUS: Essays on Identity, Belonging, and Intercultural Competence, New York 2005; G. Zarate, Identities and plurilinqualism: Preconditons for the recognition of intercultural competence, w: Intercultural competence, red. M. Byram, Strasbourg 2003; D. Deardorff, Identification and assessment of intercultural competence as a student outcome of internationalization, w: „Journal of studies in international education” 2006, nr 10, s. 241–266. 36 Artykuły. Badania świadomości istnienia różnic wewnątrz pewnej kultury, którą cechują określone wartości i normy. W definiowaniu międzykulturowych kompetencji ważną rolę odgrywają również: psychospołeczna struktura jakościowa człowieka, którą można posiąść w ramach socjalizacji i edukacji; społeczny eksperyment partycypacji w kulturze wielości. A także umiejętności z zakresu komunikacji, znajomości języków obcych, otwartość, wiedza o tzw. Innym, świadomość społeczno-polityczna, empatia, elastyczność, mobilność oraz motywacja. Pojęcie międzykulturowych kompetencji odnosi się również do sposobu, w jaki ludzie myślą, czują i zachowują się w odniesieniu nie do swojej narodowości, ale kultury, w której żyją. Kompetencje te są transparentne, osiągane indywidualnie, wiarygodne oraz mierzalne – wskazują zdolność jednostki do nawiązywania poprawnych stosunków z osobami innych kultur. Na międzykulturowe kompetencje składa się międzykulturowa motywacja – zainteresowanie kulturą i jej codziennymi przejawami2: językiem, poznawaniem ludzi i ich definicji kultury. W obszarze kultury można mówić o: umiejętności porównania kultur, poznaniu norm i wartości, rozumieniu relatywności zjawiska kultury, międzykulturowym zaangażowaniu oraz międzykulturowych umiejętnościach z zakresu komunikacji i kooperacji. Jan Pieter van Oudenhoven oraz Karin van de Zee 3 do tego spisu elementów składowych kompetencji dodaliby kulturową empatię, stabilność emocjonalną oraz społeczną inicjatywę. Najważniejsza jednak wydaje się międzykulturowa świadomość. Międzykulturowe doświadczenie umożliwia zatem efektywne uczestniczenie w zglobalizowanym społeczeństwie. Młodzi ludzie mogą je nabyć i kształtować tylko we współpracy międzynarodowej. 2 P. Sztompka, Civilizational Incompetence: The Trap of Post-Communist Societies, w: „Zeitschrift für Soziologie” 1993, Jg. 22, Heft 2, s. 85–95. 3 J. P. von Oudenhoven, K. van de Zee przygotowali Multiple Personality Questionnaire (MPQ), który ma mierzyć kompetencje międzykulturowej komunikacji osób mieszkających ma emigracji. Kwestionariusz pozwolił im na mierzenie pięciu cech charakterystycznych, ważnych ich zdaniem podczas spotkania kilku kultur. 37 „ Język Polski w Liceum” R. XIV, nr 2, 2012/2013 Szkoła powinna więc umożliwić swoim uczniom komunikowanie się i współpracę z młodzieżą innych kultur. Niezbędna i bardzo ważna staje się przy tym określona wiedza o Europie i społeczeństwie obywatelskim, a także szybko postępującym procesie globalizacji. Integracja europejska z zachowaniem odrębności regionalnej to kolejne zagadnienie, które niejednokrotnie przewija się podczas realizacji szkolnych projektów międzynarodowych. Uczeń powinien mieć możliwość nie tylko zdobycia rzetelnej wiedzy, ale także rozwijania umiejętności konfrontowania jej z rzeczywistością, interpretacji zjawisk społecznych i dostrzegania różnic w postępowaniu zmian i rozwoju poszczególnych krajów, które niejednokrotnie są przyczyną różnych stylów rozumowania i utrudniają komunikację. Należy więc poczynić wszelkie starania, aby edukacja międzykulturowa, realizowana w szkołach w ramach programu wychowawczego (zwykle teoretycznie), była postrzegana jako praktyczne nauczanie konkretnych wartości i umiejętności oraz aby została zintegrowana z obowiązkowym programem dydaktycznym. Kolejnym krokiem formalnym powinno być włączenie podobnych inicjatyw do systemu oceniania oraz uczelnianych systemów rekrutacji. Naszym koordynatorom udało się wytłumaczyć młodzieży, że z nauki można mieć dodatkowe korzyści, głównie jakościowe. Aby nagrodzić jednak ich pracę oraz dać dowód ich ponadprzeciętnej wiedzy, pod koniec roku każdy z uczniów otrzyma „uczelniane” świadectwo wraz z wykazem kursów i ocen. Takie zaświadczenie rozwiązuje również problem egzekwowania wiedzy. Ocena na zaświadczeniu zmobilizowała uczniów do efektywniejszego wykonywania zadań. Dla kogo ta klasa? Program klasy Kompetencji Międzykulturowych skierowany jest przede wszystkim do uczniów, którzy planują: – studiować, między innymi, takie kierunki, jak: europeistyka, stosunki międzynarodowe, niemcoznawstwo, politologia czy turystyka, 38 Artykuły. Badania – podjąć studia w krajach niemieckojęzycznych (lub innych krajach), – pracować w zagranicznych przedsiębiorstwach gospodarczych lub instytucjach politycznych, kulturalnych, naukowych i społecznych działających na polu międzynarodowym, – żyć i pracować za granicą. Cele programu klasy Kompetencji Międzykulturowych Nadrzędnym celem klasy jest rozwinięcie u uczniów umiejętności niezbędnych do pracy i komunikacji w międzynarodowym zespole, zawartych w Katalogu Kompetencji Międzykulturowych, które staną się podstawą uzyskania w klasie trzeciej certyfikatu ukończenia trzyletniej klasy patronackiej. Cele szczegółowe: Poziom 1 1) pogłębienie znajomości kultury Europy, poszerzenie horyzontów myślowych, 2) doskonalenie umiejętności językowych (zachęta do stosowania różnych języków obcych; różnorodność językowa), 3) zdobycie umiejętności wykorzystania współczesnych systemów komunikacji poprzez wyszukiwanie i przetwarzanie materiałów oraz prezentowanie wyników, 4) poznanie specyfiki szkół zagranicznych (metody nauczania, funkcjonowanie, priorytety) podczas wizyt w szkołach partnerskich, 5) zapoznanie z różnymi europejskimi stylami rozumowania, wyrażania uczuć, porozumiewania się i współpracy w celu zrealizowania wspólnego projektu, 6) wdrażanie uczniów do śledzenia bieżących wydarzeń i korzystania z różnych źródeł informacji, 7) kształtowanie świadomości wspólnej kultury europejskiej, a równocześnie umiejętności promowania swojego regionu, 39 „ Język Polski w Liceum” R. XIV, nr 2, 2012/2013 8) rozwijanie u uczniów tolerancji i szacunku wobec innych kultur i wartości, 9) rozwinięcie kreatywności, przedsiębiorczości oraz odpowiedzialności za grupę i wykonywane zadanie, 10) rozwinięcie umiejętności oceniania i wyciągania wniosków ze współpracy międzynarodowej, dostrzegania przykładów dobrej praktyki i błędów, których należy w przyszłości unikać, 11) nawiązanie przyjaznych kontaktów między uczniami różnych krajów – bezpośrednio i online, 12) praca w międzynarodowym zespole jako praktyczne doświadczenie w celu rozwinięcia umiejętności międzykulturowych. Poziom 2 1) dostosowanie programu szkolnego do standardów europejskich i wymagań zglobalizowanego świata, 2) nadanie nauczanym przedmiotom wymiaru europejskiego, 3) wzbogacenie procesu nauczania przez wprowadzenie cyklu wykładów i ćwiczeń prowadzonych przez nauczycieli uniwersyteckich oraz doktorantów Instytutu Europeistyki UJ, 4) poprawienie jakości nauczania przez wprowadzenie elementu praktycznej nauki języków obcych i edukacji międzykulturowej. Opis i założenia klasy Program bazuje na standardach międzynarodowej komunikacji i pracy zespołowej, które są równocześnie obiektem badań prowadzonych przez pracowników Instytutu Europeistyki UJ. Głównymi filarami klasy są: – intensywna nauka języka obcego, przede wszystkim w ramach programu DSD, – cykl wykładów i ćwiczeń prowadzonych przez nauczycieli uniwersyteckich i doktorantów Instytutu Europeistyki UJ na temat Europy, społeczeństwa obywatelskiego, globalizacji, integracji europejskiej z zachowaniem odrębności regionalnej itd., 40 Artykuły. Badania – projekty międzynarodowe umożliwiające nabycie wyżej wymienionych kompetencji. Od 1996 roku VIII LO w Krakowie współpracuje z ZfA (Zentralle für das Auslandsschulwesen), instytucją rządową szkolnictwa zagranicznego w Kolonii i jest centrum DSD (Deutsches Sprachdiplom) regionu małopolskiego. Nauczyciele języka niemieckiego, realizując Program DSD, określony w Rahmenplan „Deutsch als Fremdsprache” für Auslandsschulwesen, przygotowują uczniów do egzaminu DSD II. W klasie trzeciej uczniowie mają możliwość uzyskania certyfikatu języka niemieckiego DSD II na poziomie C1 lub B2. Najlepsi uczniowie mogą też ubiegać się o stypendia DAAD (Deutscher Akademischer Austausch Dienst), które umożliwiają im studia w Niemczech. Od 2006 roku VIII LO jest oficjalnie Szkołą Partnerską Republiki Federalnej Niemiec, a od 2010 należy do sieci PASCH (Schulen – Partner der Zukunft). Do profilu klasy językowej (1/2 klasy – grupa DSD II, 1/2 klasy – rozszerzony program języka angielskiego) został wprowadzony nowy przedmiot – kompetencje międzykulturowe. W ramach tego przedmiotu uczniowie raz w miesiącu uczestniczą w zajęciach uniwersyteckich w Instytucie Europeistyki. Dodatkowo, raz na tydzień, jedna godzina języka angielskiego lub niemieckiego (zależnie od grupy) jest przeznaczona na pracę nad projektem w zespole międzynarodowym. Podczas tej lekcji uczniowie pracują z zagranicznymi partnerami na forum międzynarodowego szkolnego czasopisma multimedialnego „trait d’union”, założonego jako projekt Comenius 1999/2000. Idealna byłaby równoczesna praca online, choć z przyczyn obiektywnych wydaje się to mało realne (dopasowanie godzin, umiejętności językowe). Praca online jest uzupełniona przez bezpośrednią pracę nad projektem podczas spotkań młodzieży w kraju i za granicą (wymiany, spotkania projektowe). Wskazane jest, aby uczeń w okresie trzech lat uczestniczył w różnych projektach międzynarodowych i pracował w różnych grupach międzykulturowych, zarówno online, jak i podczas bezpośrednich spotkań. 41 „ Język Polski w Liceum” R. XIV, nr 2, 2012/2013 Uczniowie opisywanej klasy mają ponadto możliwość uczestniczenia w różnych spotkaniach organizowanych przez Instytut Goethego, Instytut Austriacki, Dom Norymberski i Willę Decjusza. Są to zarówno spotkania literackie czy filmowe, jak i wszelkiego rodzaju warsztaty i wystawy. Program z matematyki jest rozszerzony i nakierowany na standardy europejskie. Przedmioty, jak: geografia, historia, wiedza o społeczeństwie, wiedza o kulturze i języki obce, są dostosowane do potrzeb programu (nacisk na omawianie zagadnień w kontekście europejskim z uwzględnieniem jednak ścieżki regionalnej). Ważnym elementem profilu tej klasy są zajęcia dodatkowe, realizowane według wcześniej ustalonego harmonogramu, zgodnie z zainteresowaniami uczniów: 1) Warsztat pracy redaktora „trait d’union” (doskonalenie praktycznych umiejętności edycji w programach Word, Excel, PowerPoint itp.), 2) Miasto Kraków (poszerzenie wiedzy o swoim mieście i zdobywanie umiejętności jej zaprezentowania, warsztaty „przewodnickie”), 3) Debaty Oxfordzkie (praktyczne kształtowanie umiejętności oratorskich, sztuki argumentacji). Owocny udział ucznia w programie klasy Kompetencji Międzykulturowych jest poświadczany przez certyfikat. Uczeń na uniwersytecie Zajęcia prowadzone przez nauczycieli uniwersyteckich oraz doktorantów Instytutu Europeistyki UJ w ramach klasy kompetencji międzykulturowej mają na celu nie tylko przekazanie rzetelnej wiedzy, wyłożonej przez fachowców z danej, czasem wąskiej dziedziny, i, tym samym, poszerzenie wiadomości uczniów, ale również, a może przede wszystkim, naukę rozwiązywania problemów w oparciu o case studies – naukę twórczego myślenia oraz regułę przekładania teorii na praktykę. Dlatego też zajęcia z danego tematu są uprzednio wyłożo42 Artykuły. Badania ne podczas wykładu (2 jednostki lekcyjne) a następnie przećwiczone w ramach warsztatów w grupach (4 jednostki lekcyjne). Uwzględniając językowy charakter klasy, a przede wszystkim zainteresowania niemcoznawcze uczniów, połowa ćwiczeń dotyczy niemieckojęzycznego obszaru Europy i jego kontaktów z krajami unijnymi, a druga połowa skupia się na problematyce europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem relacji Polski z innymi krajami UE. Projekt ma zatem nie tylko zwiększyć kompetencje uczniów, ale również ma ich uczyć kreatywnego myślenia. Wśród zadań znalazły się: kontakt ze sztuką, łączenie różnych elementów tej samej dyscypliny, znajdywanie podobieństw i różnic między kulturami krajów UE, praca twórcza i samodzielne, nowatorskie rozwiązania. Łączy zadania cel: wejście w dialog wewnątrz- i międzykulturowy. Aby sprostać wymaganiom, metodologia pracy w projekcie nawiązuje do metod eksponujących, podających (anegdota, objaśnienia, odczyt, opis, pogadanka, prelekcja, prezentacja multimedialna, wykład informacyjny), praktycznych (ćwiczenia przedmiotowe, metoda projektów, metoda przewodniego tekstu, pokaz), metod problemowych (metody aktywizujące – dyskusja dydaktyczna, gry dydaktyczne, m.in. symulacyjne, decyzyjne, psychologiczne czy drama), wykładu konwersatoryjnego, ale również do pedagogiki twórczości, metod twórczego myślenia, pedagogicznego dramatu terapeutycznego oraz do kluczowych kompetencji z podstawy programowej. W ramach zajęć uniwersyteckich uczeń winien nabyć nową wiedzę z zakresu kultury europejskiej oraz kompetencji międzykulturowych a także umiejętność pracy w grupie, kiedy następuje konfrontacja własnej wiedzy z wiedzą innych. Ważnym celem jest nabycie umiejętności sprawnej analizy (również porównawczej) i interpretacji zjawisk społecznych oraz sprawnego komunikowania się w ramach różnych kultur, jak i nawiązywania dialogu z rówieśnikami oraz osobami starszymi, a także dostrzeganie różnic i podobieństw interkulturowych oraz wyrażanie szacunku wobec własnego dziedzictwa kulturowego. Zajęcia uniwersyteckie są prowadzone w trzyletnim cyklu nauczania licealnego raz w miesiącu po 6 jednostek lekcyjnych w Instytu43 „ Język Polski w Liceum” R. XIV, nr 2, 2012/2013 cie. W ciągu roku szkolnego realizowanych jest dziesięć tematów. W pierwszej klasie: Polskie kamienie milowe współczesnej historii naszego kraju, Kultura współczesnej Europy, Młodzież UE, Historia UE w pigułce, Międzykulturowe stosunki gospodarcze i polityczne, Dyskryminacja i tolerancja, Stereotypy, Społeczne i kulturowe aspekty integracji europejskiej, Polityka kulturalna, Czym jest nauka? Metoda języka, precyzja i kryterium naukowości poszczególnych dziedzin naukowych. Działania uczniów w liceum Z wypowiedzi uczniów polskich i niemieckich, którzy uczestniczyli już w projektach międzynarodowych, wynika, że zadaniem nauczyciela języka niemieckiego jest nie tylko tradycyjne nauczanie tego języka w klasie szkolnej i rozszerzanie wiedzy uczniów o krajach niemieckiego obszaru językowego, ale także umożliwienie uczniom praktycznego kształcenia sprawności językowych i bezpośredniego poznania kultury niemieckiej poprzez własne doświadczenia i obserwacje oraz rozwijanie pozytywnego nastawienia wobec Niemców i przygotowanie uczniów do współpracy i pokojowego współistnienia naszych narodów. Podobne oczekiwania wysuwa się dziś także pod adresem nauczycieli innych języków obcych. Nauczyciele VIII LO współuczestniczyli w procesie tworzenia katalogu kompetencji międzykulturowych (projekt Comenius Międzykulturowe prawo jazdy 2009/2011). Mają też pewne doświadczenie w zakresie efektywnej współpracy ze szkołami z różnych krajów. Uwzględniając główne założenia Programu DSD oraz zapotrzebowanie współczesnego świata pracy, uważają, że projekty międzynarodowe powinny być realizowane nie podczas zajęć pozalekcyjnych (np. kółko języka niemieckiego), lecz w ramach konkretnego/oddzielnego przedmiotu – kompetencji międzykulturowych. Działania podejmowane w ramach tego przedmiotu powinny pomóc uczniowi nauczyć się współpracować i komunikować z przedstawicielami innych kultur. 44 Artykuły. Badania Na podstawie założeń sformułowano cele operacyjne. Uczniowie: – przeprowadzają samodzielnie indywidualne prace projektowe, które staną się punktem wyjścia do wspólnej pracy z partnerem, – publikują swoje prace, – czytają i komentują prace uczniów z innych krajów, w których ci opisują swoje regiony, by uchwycić specyfikę danego kraju, zauważając jednak też wszelkie podobieństwa pomiędzy krajami Europy, – komunikują się na forum, ustalają kolejne kroki robocze, określają terminy, dyskutują nad udoskonaleniem pracy nad projektem i rozwiązują problemy związane z realizacją projektu, – zakładają swoje grupy robocze lub dołączają do już istniejących (uczeń może należeć równocześnie do różnych grup), – koordynują pracę lub współuczestniczą w decyzjach grupy projektowej, do której należą, – uczestniczą w pracy szkolnego zespołu projektowego: planowanie, realizacja i ewaluacja projektu, – graficznie przedstawiają wyniki pracy nad projektem: przygotowują prezentacje multimedialne i filmiki, sporządzają wykresy i diagramy, opracowują plakaty, piszą sprawozdania i reportaże, – prezentują swoje wyniki pracy nad projektem w zespole klasowym, – uczestniczą w przygotowaniach międzynarodowego spotkania projektowego w VIII LO, – dokumentują swoje działania w formie portfolio z uwzględnieniem katalogu kompetencji międzykulturowych, – dokonują samooceny w oparciu o ankietę „Moje kompetencje międzykulturowe”, – ćwiczą i rozwijają swoje umiejętności językowe i informatyczne. Dodatkowo: – uczestniczą w wymianach ze szkołami zagranicznymi, – uczestniczą w spotkaniach projektowych poza granicami kraju (dot. Programu Comenius i innych projektów międzynarodowych), – uczestniczą w spotkaniach organizowanych przez Instytut Goethego, Instytut Austriacki, Dom Norymberski i Willę Decjusza, 45 „ Język Polski w Liceum” R. XIV, nr 2, 2012/2013 – uczestniczą w okresie trzech lat w kilku projektach w różnych grupach międzynarodowych. Ważnym elementem jest uczestnictwo w międzynarodowych projektach: – wymianach szkolnych (np.: z Moltke-Gymnasium w Krefeld, MollGymnasium w Mannheim), – projektach wielostronnych programu Comenius, który stał się podstawą do utworzenia tego profilu klasy, – projekcie „Jugend debatiert”, kierowanym przez ZfA i Instytut Goethego, – projekcie „Bildung macht Schule”, opracowanym przez Instytut Goethego w Budapeszcie, – projekcie „SchulBrücke Europa”, prowadzony przez Europäische Jugendbildungs- und Jugend-Begegnungsstätte w Weimarze. Wymienione przedsięwzięcia są dotowane przez określone fundacje (np.: Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży, Deutsche Nationalstiftung lub Boschstiftung), dlatego uczestnictwo w nich nie jest związane z dużymi kosztami. Szkoła (VIII LO w Krakowie), jako centrum DSD II okręgu małopolskiego, ma stale nowe oferty współpracy i to nie tylko ze szkołami niemieckimi. Dopuszcza się więc udział w innych projektach międzynarodowych (także w ramach sieci Pasch lub programu eTwinning), których nie ujęto w dokumentacji. Oczekiwane rezultaty Uczestnictwo w projektach międzynarodowych skłoni uczniów do komunikacji i współpracy z młodzieżą innych kultur, a, w przyszłości, po ukończeniu szkoły, poprzez przykłady dobrej praktyki i nabyte kompetencje da podstawy do pokojowej współpracy europejskiej. Uczniowie, pracując wspólnie, będą z pewnością dostrzegać różnice i podobieństwa między poszczególnymi krajami, co pozwoli im, z jednej strony otworzyć się na intensywną współpracę międzynarodową, z drugiej zaś – dostrzec i podtrzymać swoją odrębność 46 Artykuły. Badania kulturową, co w żaden sposób nie powinno utrudnić współpracy, a wprost przeciwnie – jeszcze ją wzbogaci. Klasa kompetencji międzykulturowych umożliwi ważne doświadczenie i rozwój świadomości partycypujących uczniów. Może być również podstawą dla międzynarodowych przyjaźni między uczniami oraz (później) dla relacji profesjonalnych. Praca nad projektem w zespole międzynarodowym doprowadzi do lepszego posługiwania się różnymi językami europejskimi, lepszego zrozumienia odmiennej kultury i mentalności oraz zapoczątkuje zmianę w sposobie myślenia, co tak naprawdę oznacza bycie obywatelem Europy. Zdobyte wiedza i świadomość europejska, uzupełnione doświadczeniem i kompetencjami międzykulturowymi, umożliwią uczniom w ich późniejszym życiu zawodowym aktywną działalność na arenie międzynarodowej. Pierwsza ewaluacja Po pierwszym semestrze nauki uczniowie bardzo wysoko ocenili ideę klasy patronackiej. Jako plusy wskazywali: zdobycie wiedzy na temat Europy, Unii Europejskiej i europejskości, projektów unijnych etc., zdobycie umiejętności, np. pisania CV, nauczenie się współpracy, pracy w grupie i pracy projektowej, umiejętności notowania i selekcji ważnych informacji na wykładach, przygotowywanie prezentacji. Zauważali również, że wiedza zdobyta na uniwersytecie ułatwiła im naukę w szkole, np. podczas przygotowywania referatów. Jako plusy wymieniali również możliwość doświadczenia „na własnej skórze”, jak i czym różni się studiowanie od uczenia się w liceum. Warto dodać, że uczniowie oczekiwali od zajęć uniwersyteckich łączenia wiedzy teoretycznej z praktycznymi umiejętnościami. 47