Agata Buczyńska Wybrane serie wydawnictwa

Agata Buczyńsk a
Wybr ane serie
wydawnictwa
Pascal
analiza edytorsk a
Lesko 2012
Tekst: Agata Buczyńska
Redakcja: Joanna Kułakowska-Lis
Skład: Agata Buczyńska
Projekt okładki: Agata Buczyńska
Wydawnictwo BOSZ
ul. Przemysłowej 14, 38-600 Lesko
tel. 48 13 469 90 00
e-mail: [email protected]
WSTĘP
Celem mojej pracy było przedstawienie koncepcji projektów przewodników Pascala. Do wyboru tego tematu skłoniła mnie chęć zagłębienia się w typografię jego informatorów. Jak wiadomo, Pascal
jest liderem wśród oficyn specjalizujących się w wydawaniu przewodników turystycznych.
Podczas zbierania materiałów nie napotkałam większych problemów. Wszystkie zanalizowane przewodniki znalazłam w zasobach
biblioteki PWSZ oraz Krośnieńskiej Biblioteki Publicznej. W toku
analizowania poszczególnych serii przewodników nasunął się temat
ostatniego rozdziału, dotyczącego identyfikacji wizualnej serii. Wiele wydań Pascala nie stosuje się do wytycznych, jakimi powinien
odznaczać się cykl wydawniczy. W każdym z nich odnaleźć można
kilka różnych detalów, które powodują, że publikacje trudno wręcz
zakwalifikować do jednej serii, choć jednoznacznie sugeruje to tytuł
i charakter publikacji.
W celu głębszego zrozumienia tematu, na podstawie raportu Łukasza Gołębiewskiego przedstawię krótko analizę rynku oficyn specjalizujących się w wydawaniu przewodników turystycznych oraz
omówię wybrane firmy.
Za początek przewodnictwa turystycznego uznaje się wiek XVII.
Pierwszym polskim przewodnikiem był, zrymowany w 1643r.
przez Adama Jarzębskiego, „Gościniec, abo opisanie Warszawy
z okolicznościami jey” oraz napisane przez Piotra Hyacynta Pruszcza
5
■
Wstęp
w 1647 r. „Kleynoty Stołecznego Miasta Krakowa”. Gwałtowny rozwój przewodnictwa turystyczno-krajoznawczego datuje się jednak
dopiero na ostatnie ćwierćwiecze XIX stulecia. Obecnie niedoścignionym wzorem do naśladowania dla wielu autorów przewodników
turystycznych jest pasjonat podróżowania – Mieczysław Orłowicz.
Mawiano o nim, że jest „chodzącą encyklopedią turystyki”. Napisał dziesiątki szczegółowych informatorów po wielu miastach, regionach i pasmach górskich Europy. W 1917 r. powstał „Ilustrowany
przewodnik po Przemyślu i okolicy”. Owocem zwiedzania Warmii
i Mazur jest „Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmji” z 1923 r., którego reprint wydano w tym roku. Wznowienie to
dzięki odpowiednio dobranej czcionce i zachowaniu oryginalnego
tekstu, w pełni przypomina pierwotny przewodnik . Informatory
Orłowicza zwane są bedekerami, czyli przewodnikami stosującymi
system gwiazdek do oznaczenia miejsc godnych odwiedzenia. Wydawane były w czterech językach: niemieckim, angielskim, francuskim i włoskim. Ich nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego
wydawcy i pisarza Karla Baedekera. W 1839 r. rozpoczął on wydawanie „Żółtej serii”, czyli cyklu kieszonkowych przewodników
w czerwonych okładkach. Informatory te zawierały szczegółowe
mapy krajów i plany miast.
Przewodnictwo turystyczne często przedstawia zabytki kulturalne i przyrodnicze, ukazuje dzieje danego kraju oraz przybliża cechy
krajobrazu. Przewodniki mają za zadanie m.in. kreowanie pozytywnego obrazu kraju, promowanie produktu turystycznego, udostępnianie wiadomości związanych z rozwojem turystyki danego obszaru
oraz gromadzenie informacji na temat działalności lokalnych firm
podróżniczych. Tego typu publikacje usiłują także oddziaływać na
Zob. Przewodnictwo turystyczne w Polsce, Wydawnictwo PTTK „KRAJ”,
Warszawa-Kraków 1986, s. 15.
Zob. http://olsztyn.gazeta.pl/olsztyn/1,48726,10948939,Przewodnik_Mieczyslawa_Orlowicza_znow_zachwyca.html (31.05.2012 r.)
http://romantyzm.fm.interia.pl/html/3/baedeker-biografia.html (31.05.2012)
Zob. H. Borne, A. Doliński, Organizacja turystyki, WSiP, Warszawa 1998,
s. 93-96
6
Wstęp
■
świadomość potencjalnego odbiorcy, by zachęcić go do zwiedzenia
kraju, regionu, miasta lub formy turystyki.
Niezależnie od celu podróży, ważną kwestią jest estetyka materiałów informacyjnych, np. ciekawy tekst, dobra jakość fotografii
i ogólne walory estetyczne broszury. Przewodnik musi być przede
wszystkim przejrzysty i nie sprawiać trudu w odszukiwaniu interesujących nas informacji.
Informatory przyczyniają się również do wzrostu ekonomicznego danego regionu, zachęcając zwiedzających do zakupu pamiątek
i rękodzieła związanego z danym miejscem, a także do ponownego
odwiedzenia kraju. Turystyczne usługi informacyjne zapewniają popularyzację mniej znanych regionów, podkreślając ich walory.
W materiałach informacyjnych powinny znaleźć się takie elementy jak np. mapy, opis obiektu, godziny otwarcia oraz sugerowany
czas pobytu. W przewodnikach Pascala możemy w prosty sposób
odnaleźć większość tych informacji.
Rynek przewodników w Polsce przechodzi obecnie kryzys. Spadek obserwujemy nieprzerwalnie od 2009 r. Wiele oficyn zmuszonych było do ograniczania wydatków na promocję i zmniejszenia
liczby wydawanych tytułów. Spowodował to ogromny rozwój nawigacji cyfrowych i urządzeń mobilnych, które niewątpliwie są o wiele
bardziej wygodne w użyciu. W związku z tym wydawcy przestali
przygotowywać publikacje kieszonkowe, których treści turysta i tak
będzie szukał w Internecie. Angażują się bardziej w wydawanie ekskluzywnych edycji. Tradycyjne przewodniki, aby zachęcić do zakupu, muszą przyciągać czytelnika czymś wyjątkowym, czymś czego
nie sposób znaleźć w sieci.
„W ostatnich latach dynamicznie rozwijał się zwłaszcza segment
przewodników towarzyszących wydaniom gazet (bezwzględnie li Zob. S. Briggs, Marketing w turystyce, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne,
Warszawa 2003, s. 96.
Zob. H. Borne, A. Doliński, dz.cyt., s. 93-96.
Zob. S. Briggs, dz.cyt., s. 24.
Zob. http://www.najlepsze-przewodniki.pl/analizy-rynku/raport-2012_332.
html (21.05.2012 r.)
7
■
Wstęp
derem jest tu Agora i „Gazeta Wyborcza”), z którego wyrosła osobna
grupa tytułów – trafiających do zwykłej księgarskiej oferty – „spacerowników”, czyli przewodników po miastach lub ich fragmentach,
a także przewodników tematycznych skoncentrowanych na krajoznawczych spacerach”.
Jedenasta edycja badań Łukasza Gołębiewskiego podaje, że
w 2011 roku wartość rynku sprzedaży przewodników turystycznych
zmniejszyła się o 12,9% (z 45,6 do 39,7 mln zł). Spadek sprzedaży
egzemplarzowej był także bardzo wysoki – o 13,6% (z 2,2 do 1,9
mln egz.) Raport, powstały w oparciu o autentyczne dane uzyskane
od wydawców, prezentuje ranking wydawnictw i ich udział w rynku
przewodników pod względem wartości sprzedaży10.
Pierwsze miejsce zajmuje bez wątpienia Pascal. Wydawnictwo
to powstało w 1991 r., a jego siedziba mieści się w Bielsku-Białej.
Początkowo specjalizowało się wyłącznie w przewodnikach turystycznych, później poszerzyło ofertę o atlasy geograficzne, książki
ilustrowane i przewodniki kulinarne. Obecnie wydaje także publikacje o różnej tematyce np. „Lekcja stylu” Jolanty Kwaśniewskiej,
„Tajne akta Watykanu”, „Nowe bajki dla superdziecka, czyli mucha
nie siada”. W lipcu 1999 r. doszło do fuzji i Pascal stał się częścią
firmy Optimus Pascal. Od czerwca 2000 r. wydawnictwo działa pod
szyldem Onet.pl jako oddział. W swojej ofercie ma zróżnicowane
publikacje, w zależności od oczekiwań, ceny i nawyków turystycznych11. Obejmuje ona ponad 300 tytułów w kilku seriach. Do grupy
publikacji międzynarodowych należą serie, takie jak: „Praktyczny
przewodnik”, „Dookoła świata”, „Marco Polo”, „Podróżuj z MasterCard”, natomiast do krajowych – „Dla aktywnych”, „Na weekend”,
„Przewodnik praktyczny”, „Przewodnik ilustrowany”, „Przewodnik
kieszonkowy” oraz poradniki12.
Tamże.
10 Zob. Tamże.
11 Zob. Ł. Gołębiewski, K. Frołow, P. Waszczyk, Rynek książki w Polsce 2010.
Wydawnictwa, Biblioteka Analiz, Warszawa 2010, s. 314-319.
12 Zob. http://www.pascal.pl/o_wydawnictwie.php?ind=oferta_wydawnicza
(21.05.2012 r.)
8
Wstęp
■
W 2011 r. Pascal zwiększył swój udział w rynku przewodników
pod względem wartości sprzedaży z 40,9% do 42,6%. Jest także
głównym liderem pod względem ilości sprzedanych przewodników
(45,8%). W ubiegłym roku oficyna wprowadziła sporo aktualizacji
starych serii, m.in. wydała kolejne wydanie „Polski na weekend”,
a także liczne książki krajoznawcze i podróżnicze. Wraz z początkiem roku 2012 Pascal wydał nową serię „Lajt”, liczącą 20 tytułów13.
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Sprzedaż książek 19,9
w mln zł
20,1
18,3
Kapitały własne -38,2 bd -0,9
w mln zł
Zysk netto
-14,8 bd
0,4
w mln zł
Wydane tytuły
173 105
81
Nakład
1,0
1,2
0,8
w mln egz.
Liczba sprzeda0,9
1,1
0,6
nych egz.
Tab. 1. Najważniejsze dane – Pascal14.
2009
20,3
22,0
26,4
30,6
21,7
-2,7
15,2
bd
bd
bd
-1,7
-0,1
bd
bd
bd
123
195
185
300
bd
1,3
bd
bd
bd
bd
1,2
1,3
2,0
3,5
1,4
Na drugim miejscu uplasowało się wydawnictwo Hachette ze
swoją marką Wiedza i Życie. Ich udział w rynku w 2011 r. wynosił
8,4%. Oficyna wyróżnia się ekskluzywnością wydań, które należą
do najdroższych przewodników na rynku15. Do 2000 r. Wiedza i Życie działała jako samodzielne wydawnictwo. Po jej zakupieniu przez
Hachette Livre zmieniono nazwę na Hachette Livre Polska Sp. Z o.o.,
co było bardzo trafnym posunięciem, bowiem przychód ze sprzeda13 Zob. http://www.najlepsze-przewodniki.pl/analizy-rynku/raport-2012_332.
html (21.05.2012 r.)
14 Ł. Gołębiewski, K. Frołow, P. Waszczyk, dz.cyt., s. 319.
15 Zob. http://www.najlepsze-przewodniki.pl/analizy-rynku/raport-2012_332.
html (21.05.2012 r.)
9
■
Wstęp
ży wzrósł prawie pięciokrotnie. Do najbardziej znanych serii należą:
„Eyewitness Trawel Guides” na licencji brytyjskiego koncernu Dorling Kindersley, „Przewodniki Thomasa Cooka”, „Wspaniały Weekend”, „Wędrówki po Polsce” i „Globtroter”. Oficyna wydaje również
książki spoza tematyki turystycznej, np. publikacje biograficzne,
science-fiction, fantasy oraz cykle kolekcjonerskie rozprowadzane
w kioskach16.
Tuż za Hachette, trzecią pozycję w klasyfikacji zajmują Bezdroża.
Wydawnictwo zostało założone w 2000 r. Początkowo publikowano
wyłącznie przewodniki niszowe, tanie, w których uwagę skupiano
głównie na informacjach krajoznawczych i praktycznych. Końcem
2008 r. wydawnictwo sprzedało 85% udziałów Grupie Wydawniczej
Helion17.
7,6% to udział Bezdroży w rynku ze względu na wartość sprzedaży w 2011 r. Wydają nie tylko przewodniki własne, ale także na
licencji Michelin. W swojej ofercie mają liczne pozycje promujące
aktywną turystykę, np. nowa seria „Wycieczki i trasy rowerowe”, będąca konkurencją dla serii „Dla aktywnych” Pascala18.
Tuż za podium, czwarte miejsce zajęło wydawnictwo Carta Blanca (7,4% udziału w rynku). Jego publikacje mają charakter bardziej
przyrodniczy i krajoznawczy niż turystyczny. W trójce najlepiej
sprzedających się pozycji tej oficyny znalazły się: „Polska 101 wycieczek”, „Polska. Nawigator turystyczny” i „Szlaki turystyczne”19.
Piąte miejsce pod względem wartości sprzedaży należy do wydawnictwa Langenscheidt z marką Berlitz (6,3% udziału w rynku
przewodników). Oficyna bardziej znana jest z publikacji podręcznikowych samouczków, słowników i książek do nauki języków obcych.
Langenscheidt przyczynił się do promocji tegorocznych Mistrzostw
Świata w piłce nożnej, wydając m.in. „Miasta Euro 2012”. Temat ten
popularny jest także wśród innych wydawców, np. G+J, Bosz, De16 Zob. Ł. Gołębiewski, K. Frołow, P. Waszczyk, dz.cyt., s. 266-271.
17 Zob. Tamże, s. 467-470.
18 Zob. http://www.najlepsze-przewodniki.pl/analizy-rynku/raport-2012_332.
html (21.05.2012 r.)
19 Zob. Tamże.
10
■
Wstęp
mart, Olesiejuk. Wydania sygnowane znakiem Euro 2012 nie tylko
przyciągają czytelników, ale też przynoszą dużą promocję wydawnictwom20.
Do innych znanych, lecz mniej publikujących wydawców przewodników turystycznych należą Demart, Rewasz, Muza, Global
PWN, G+J z marką „National Geographic”, Berlitz i Trawers21.
2001 2002 2003
Kartografia
Przewodniki
turystyczne
Dodatki turyst. do gazet
2004 2005 2006 2007 2008 2009
60
52
62
58
80
75
66
59
41
30
25
25
27
33
36
44
53
47
0
0
0
1
7
8
18
26
15
Tab. 2. Sprzedaż książek w grupie wydawnictw kartograficznych, atlasów i przewodników turystycznych w latach 2001-2009 (w mln zł)22.
W obecnych czasach umocnienie silnej pozycji na rynku wydawniczym
nie jest zadaniem prostym. Oficyny zmuszone są do podejmowania wielu działań w celu uatrakcyjniania swoich wydań i przyciągnięcia uwagi
odbiorcy. Ujednolicona szata graficzna i zbudowanie trwałej identyfikacji
wizualnej wpływa na pozyskiwanie zaufania klientów i utrzymanie wysokiego miejsca w rankingu.
20 Zob. Tamże.
21 Zob. Ł. Gołębiewski, K. Frołow, P. Waszczyk, dz.cyt., s. 146-149.
22 Tamże, s. 152.
Infor m acje o serii
■
ROZDZIAŁ I
„SERIA DLA AKTYWNYCH”
1.1.
Informacje o serii
Seria „Dla aktywnych” to zbiór kilkunastu przewodników, wydanych
w szczególności dla tych, którzy preferują aktywne sposoby spędzania urlopu. Autorzy proponują m.in. jazdę na rowerze, spływy kajakowe, rejs żeglarski, nurkowanie, windsurfing, wspinaczkę skałkową,
wędkowanie i wycieczki górskie. Radzą początkującym turystom
jak przygotować się do wyprawy, czym kierować się przy kupnie
odpowiedniego sprzętu oraz informują o zasadach bezpieczeństwa.
Dla przykładu przewodniki rowerowe zawierają odrębny rozdział
poświęcony takim kwestiom jak ubiór, wyposażenie rowerzysty,
technika jazdy, naprawa sprzętu oraz wykaz stron internetowych dotyczących rowerów.
Seria „Dla aktywnych” nie jest jednorodnym cyklem wydawniczym. Jej publikacje różnią się od siebie pod względem szaty graficznej, co utrudnia identyfikację i przynależność wszystkich wydań do
tego samego cyklu. Przewodniki zawierają cztery różne znaki serii.
12
13
■
Dla akt y wnych
Częścią wspólną dla tych logotypów jest wyeksponowanie litery
„A” poprzez zwiększenie jej stopnia lub zapis innym krojem. Każdy
przewodnik zanalizowany w tym rozdziale sygnuje inne logo serii,
a w „Przewodniku rowerowym po Polsce” nie zamieszczono żadnego z nich. Zmiana wyglądu logo serii może być spowodowana chęcią urozmaicenia lub unowocześnienia wydań, jednak wprowadza
to czytelnika w zakłopotanie. Szukając określonej marki, zmuszony
jest do dokładnego prześledzenia wszystkich informatorów, by dowiedzieć się, że należą one do jednego cyklu.
Wybrane przeze mnie pozycje są reprezentacją najciekawszych
przewodników z serii „Dla aktywnych”. Wydania przeznaczone
dla miłośników dwóch kółek przedstawiają kilkanaście szlaków
w różnych regionach kraju. „Przewodnik rowerowy po Polsce” opisuje trasy rozpościerające się od Szczecina przez Warszawę, skończywszy na Bieszczadach, a więc „od morza do Tatr”. Każda wycieczka
zawiera informacje o długości dystansu oraz czas przeznaczony na
jego pokonanie. „Trasy zostały dobrane tak, żeby zaawansowani
kolarze nie ziewali w czasie jazdy, a całkiem niedzielni rowerzyści
nie padali pod koniec dnia ze zmęczenia”23. Informator o Beskidach
również zawiera rozróżnienie wypraw ze względu na stopień trudności, lecz czytelnik, aby zaczerpnąć tych informacji, zmuszony jest
do wgłębienia się w treść rozdziału, ze względu na brak symboli, czy
jasnych określeń. Jak ogólnie wiadomo, kolarstwo górskie nie należy
do najłatwiejszych. Natrafić tu można na strome zjazdy, przeprawy
przez potoki, czy zwalone drzewa w lesie. Inaczej jest w publikacji „Najpiękniejsze trasy kajakowe w Polsce”. Autor przed tekstem
głównym zamieścił czterostopniową skalę uciążliwości i trudności
szlaku, przedstawioną za pomocą symboli oraz podał przewidywany
czas spływu.
Niektóre wydania, np. „Beskidy na rowerze”, zawierają dołączone szczegółowe mapy z wyznaczoną trasą, odpowiadającą kolejnym
rozdziałom. Informatory o tej tematyce posiadają oprawę na spirali,
23 M. Kędracki, Przewodnik rowerowy po Polsce, Pascal, Bielsko-Biała 2002,
s. 5.
14
Budowa zewnętr zna
■
co czyni je bardziej praktycznymi, pozwala na swobodne odwracanie stron w każdej sytuacji oraz daje możliwość zaczepienia go
w odpowiednim miejscu, aby zawsze był pod ręką.
Według mnie najważniejszą funkcją tej serii jest zachęcanie do
różnego typu aktywności. Przewodnik został napisany w taki sposób,
aby każdy, nawet niedoświadczony podróżnik, mógł zwiedzić ciekawe zakątki. Załączone mapy z wyznaczonymi ścieżkami ułatwią mu
poruszanie się po nieznanych trasach i nakierują na warte zwiedzenia atrakcje turystyczne.
1.2.
Budowa zewnętrzna
„PRZEWODNIK
ROWEROWY PO
POLSCE”
Półtwarda ze skrzyOPRAWA
dełkami
PROJEKT
Witold SiemaszkieOKŁADKI
wicz
GRZBIET
spirala
FORMAT
155 × 199 mm
LICZBA STRON
376
„BESKIDY NA
ROWERZE”
Półtwarda ze
skrzydełkami
Witold Siemaszkiewicz
spirala
155 × 199 mm
136
„NAJPIĘKNIEJSZE
TRASY KAJAKOWE W POLSCE”
Półtwarda ze skrzydełkami, klejona
Paweł Panczakiewicz
prosty
123 × 197 mm
388
Omawiane przeze mnie przewodniki z serii „Dla aktywnych”
różnią się między sobą koncepcją projektu okładki. Podobieństwa
zauważamy jednak w pomysłach Witolda Siemaszkiewicza, gdzie
motywem przewodnim jest rower. Na pierwszej stronie okładki
„Przewodnika rowerowego po Polsce” znajduje się tytuł złożony
w nietypowy sposób. Projektant użył tutaj majuskuł na przemian
z minuskułami, układając słowa w taki sposób, jakby były swobodnie porozrzucane. Słowo „rowerowy” celowo zostało przedzielone,
aby „rower-” znajdował się w centrum, skupiając uwagę i z miejsca
sugerował tematykę. Dodatkowo nad nim usytuowane zostało zdjęcie
15
■
Dla akt y wnych
rowerzysty, co sprawia wrażenie, jakby mężczyzna pokonywał trasę
po tym wyrazie. Takie niekonwencjonalne rozwiązanie sprawia, że
okładka jest dynamiczna i oryginalna, lecz mimo to tytuł traci na
czytelności. „Główny tytuł publikacji umieszczony poza ilustracją
nie budzi wątpliwości co do czytelności, natomiast wkomponowanie go do wnętrza ilustracji lub zdjęcia wymaga od grafika dużego wyczucia i doświadczenia”24. Dwie pionowe linie wyznaczają oś
okładki, a w przestrzeń między nimi wpisane zostało logo wydawnictwa Pascal. Przednie skrzydełko i druga strona okładki zawierają
reklamę promocyjną nowych publikacji oficyny, stronę internetową
oraz wybrane przewodniki innych serii. Na czwartej stronie znajduje się wykaz wszystkich tras, odpowiadający kolejnym rozdziałom
oraz krótki tekst omawiający zawartość, wyrównany w chorągiewkę
do lewej. Poniżej zamieszczona została strona internetowa wydawnictwa i kod kreskowy z numerem ISBN. Wewnętrzna część tylnej
okładki to mapa Polski, wychodząca na skrzydełko, z wykazem tras
i odpowiadającym im stronom w przewodniku. Tylne skrzydełko jest
przedłużone, dzięki czemu może ono zachodzić na blok książki, tworząc wewnętrzny grzbiet. Ulokowano na nim tytuł złożony fontem
bezszeryfowym w kontrze, rozdzielony dwoma pustymi okręgami,
które mogą tworzyć aluzję do przysłowiowych dwóch kółek, czyli
roweru.
„Beskidy na rowerze” to przewodnik, w którym nazwa serii pojawia się na okładce trzykrotnie (w tym także w logo). Tytuł umieszczony został na zielonym poddruku okładki, słowo „Beskidy” w kontrze,
z lakierem punktowym, kontrastuje z pomarańczowym liternictwem
wyrazu „na rowerze”. Kolor ten znajduje się również na górze okładki oraz przy ilustracji. Lakier wypełnia także zdjęcie rowerzysty
w prawym dolnym rogu, logo i symbol sugerujący przewodnik rowerowy Pascala, znajdujący się w lewym górnym rogu na niebieskiej
apli. Skrzydełka tej publikacji są dość szerokie, w rozmiarze nieco
mniejszym od okładki. Przednie to legenda do załączonej po drugiej
Budowa zewnętr zna
■
stronie mapy. Czwarta strona okładki i zewnętrzne, tylne skrzydełko
to informacje dotyczące zawartości przewodnika, wyjaśnienie przydatnych znaków drogowych oraz mapka regionu w odcieniu pomarańczowym. Wewnętrzna część skrzydełka to reklama informująca
o nowej, ilustrowanej serii „Polska na weekend”. Na drugiej i trzeciej
stronie okładki znajdują się kieszenie, zawierające dwadzieścia pięć
map, które przedstawiają omawiane wycieczki.
Poradnik „Najpiękniejsze trasy kajakowe w Polsce” charakteryzuje się klasyczną, całopapierową oprawą z prostym grzbietem. Większą część okładki wypełnia kolaż zdjęć, rozdzielony przerywanymi
liniami. Wyżej, na półprzeźroczystej, żółtej apli, znajduje się tytuł,
złożony krojem bezszeryfowym, w którym słowo „kajakowe” zostało zapisane czcionką o większym stopniu, w kolorze niebieskim,
z białym obramowaniem liter. W prawym górnym rogu umieszczono
na białym poddruku znak serii, natomiast na dole logo wydawnictwa. Zewnętrzną część skrzydełek stanowi powtórzenie spisu treści
z umieszczoną powyżej, cieniowaną ilustracją z tytułem. Czwarta
strona zawiera spis tras omawianych w przewodniku wraz z krótkim,
wyjustowanym komentarzem, dotyczącym kajakarstwa. Powyżej, na
jednej linii z tytułem z pierwszej strony usytuowano tutaj ilustrację
kajakarza. Obok zdjęcia pionowo złożono tytuł publikacji i logo serii. Wewnętrzna część przedniej okładki i skrzydełka to mapa Polski
z odwołaniami do poszczególnych tras.
Rozkładając okładkę wraz ze skrzydełkami projektu P. Panczakiewicza mamy wrażenie, że jego zamiarem był podział rozkładówki
na symetryczne partie (umieszczenie tytułów i logo wydawnictwa
w jednej poziomej linii).
Cechą wspólną wybranych przeze mnie reprezentantów serii jest
ich zbliżony format oraz wykorzystanie fontu bezszeryfowego w tytulariach. Dodatkowo wnętrze okładek w każdym przypadku wypełniają mapy omawianych tras. Projekty informatorów kolarskich
są utrzymane w podobnej koncepcji, o czym świadczy m.in. oprawa
24 K. Tyczkowski, Lettera Magica, Polski Drukarz, Łódź 2005, s. 55.
16
17
■
Dla akt y wnych
Czwórk a t y tułowa
■
spiralna oraz wykorzystanie motywu rowerzysty na okładce. Pomysł
ten widoczny jest nie tylko w większości pozycji rowerowych, ale
także w przewodnikach górskich (np. „Karkonosze. Przewodnik górski”, „Pieniny”, „Bieszczady”).
Okładki:
„Najpiękniejsze trasy kajakowe w Polsce”
1.3.
„Przewodnik rowerowy po Polsce”
Czwórka tytułowa
Każda z omawianych przeze mnie pozycji z serii „Dla aktywnych”
posiada czwórkę tytułową. W przewodnikach rowerowych, utrzymanych w podobnej koncepcji graficznej, przed kartami tytułowymi
umieszczono dodatkową stronicę, zawierającą reklamy prezentujące
magazyny podróżnicze i atlas drogowy Polski. Karty przedtytułowe
różnią się wyłącznie kolorem fontu. Wyrazy „Beskidy” i Przewodnik (…) po Polsce” zostały pogrubione, natomiast słowa „na rowerze”
i „rowerowy” zostały złożone większym stopniem pisma. Projektant
zastosował takie rozwiązanie być może dlatego, aby od razu skupić
uwagę czytelnika na przeznaczeniu przewodnika. Aby zaś tematyka, a więc opisywany region nie zostawał w cieniu, zdecydował się
na pogrubienie. Obydwa tytuły wpisano na planie prostokąta dzięki
zastosowaniu tzw. spacjowania liter dla słów „rowerowy” i „Beskidy”. Owo wymuszone justowanie działa w ten sposób, że wykonuje
„automatyczne powiększenie odstępów między wyrazami i literami
„Beskidy na rowerze”
18
19