Typy gleb - Gmina Grzmiąca

Gmina Grzmiąca
Gleby
Utwory powierzchniowe gminy Grzmiąca wykazują dużą zmienność poziomą i pionową składu mechanicznego, co
decyduje o mozaikowatości typów gleb i użytkowania terenu. Mozaikowaty układ użytków na obszarze gminy stanowi
odzwierciedlenie rozkładu gleb i litologii oraz rozmieszczenia form ukształtowania terenu.
Typy gleb
Na obszarze moreny dennej falistej i płaskiej dominują strefowe gleby brunatnoziemne, które w środkowych i dolnych
partiach zboczy mogą wykazywać oglejenie opadowe. Tego typu gleby zalicza się obecnie (Systematyka Gleb Polski
1989) do gleb płowych lub brunatnych dwuczłonowych. Między miejscowościami Grzmiąca - Czechy - Mieszałki Grzmiąca występuje rozległy obszar gleby brunatnoziemnych wytworzone są z piasków gliniastych mocnych
naglinowych, a miejscami z glin zwałowych. Gleby brunatne kwaśne oraz rdzawe wykształciły się z piaszczystych skał
macierzystych, najczęściej z piasków słabogliniastych płytko podścielonych piaskami luźnymi.
Występujące deniwelacje terenu sprzyjają procesom erozyjnym, w wyniku których następuje sukcesywne spłycanie
poziomów próchniczych na stokach oraz akumulacja materiału glebowego u ich podnóży i w zagłębieniach
bezodpływowych. Na podłożu takich osadów deluwialnych rozwinęły się czarne ziemie i gleby mułowe.
Na struktury wydłużone, występujące w dolinach Parsęty, Perznicy, Raduszy, Trzebiegoszczy i Łozica, składają się
gleby torfowe oraz mułowo-torfowe. Mady wykształcone są w dolinie Parsęty w okolicach Krosina oraz w środkowym i
dolnym biegu Perznicy. Na obrzeżach, w miejscach zwykle przesuszonych, glebom torfowym towarzyszą gleby
murszowe, często z dobrze rozwiniętym wierzchnim poziomem organiczno-murszowym (m.in. miedzy Grzmiącą a
Lubogoszczą, w ok. Krosina i na północny-wschód od Suchej).
Obszary leśne w zachodniej, północno-zachodniej i południowo-zachodniej części gminy zajmują kompleksy gleb
bielicoziemnych: gleby bielicowo-rdzawe i bielicowo-brunatne wykształcone na piaskach i żwirach.
1
Gmina Grzmiąca
.
Wycinek mapy glebowo-rolniczej okolic gminy Grzmiąca, przedstawiającej kompleksy rolniczej przydatności gleb (wg
Witka 1979)
Kompleksy gleb
Wśród gmin w dorzeczu Parsęty gmina Grzmiąca należy do gmin o średnich warunkach glebowych. Wyrazem jakości
gleb jest udziału gruntów ornych (45,30%) przy równoczesnym udziale terenów leśnych w powierzchni gminy (ok.
34,98%). Z uwagi na dominacje gruntów ornych, gminę można zaliczyć do gmin rolniczych. W gminie stosunkowo
duży jest udział gleb kompleksu 2 i 4, choć część terenu jest już zajęte przez kompleksy 6 i 7 (31,4%), wytworzone na
piaskach.
Na terenie gminy można wyróżnić 3 duże główne strefy występowania odmiennych typów kompleksów przydatności
rolniczej gleb. W obrębie miejscowości Grzmiąca - Czechy - Mieszałki - Grzmiąca występuje rozległy kompleks
pszenny dobry i żytni bardzo dobry (II-IV klasa). Gleby brunatnoziemne wytworzone są z piasków gliniastych mocnych
naglinowych o prawidłowych stosunkach wodnych (kompleksy 2 i 4). Skupisko najlepszych gleb występuje na północ i
wschód od Grzmiącej, wokół miejscowości Równe, Przystawy i Czechy. Są to gleby należące do brunatnoziemnych,
zaliczane do 2 kompleksu i w sporadycznych przypadkach do 3 i 4 kompleksu rolniczego.
W kierunku zachodnim, na obszarze Krosino - Wielawino - Nosibądy -Kamionka - Sucha - Grzmiąca dominują
kompleksy: żytni słaby i bardzo słaby. Obszar położony w kierunku południowo-wschodnim od Grzmiącej (Grzmiąca
-Lubogoszcz - Przeradz) cechuje się dużą zmiennością kompleksów glebowych pszennych i żytnich, dobrych, słabych i
bardzo słabych.
Kompleksy pszenne
Kompleksy żytnie
Kompleksy zbożowo-pastewne
2
Gmina Grzmiąca
dobry
wadliwy
b. dobry
dobry
słaby
b. słaby
mocny
słaby
2279
308
2549
1000
2239
924
367
408
Powyższa tabela przedstawia kompleksy przydatności rolniczej gruntów ornych [ha] w gminie Grzmiąca (wg IUNiG
1981)
Erozja gleb
W gminie występuje zagrożenie pokrywy glebowej procesami erozji wodnej i eolicznej. Erozja wywołana wiatrem jest
ograniczona gminy do równinnych terenów rolniczych, a oddziałuje w sezonach gdy powierzchnia pól jest odsłonięta i
nie chroniona szatą roślinną. Większe działanie degradacyjne na gleby wykazuje erozja wodna. Do obszarów o
potencjalnie silnej erozji wodnej zaliczono obszar na urozmaiconej morfologicznie wysoczyźnie morenowej w ok.
Czech, na wzgórzach morenowych w ok. Grzmiączki, skłon wysoczyzny morenowej na południe od Storkowa.
Czynnikami sprzyjającymi erozji jest stosunkowo duże nachylenie i skład mechaniczny gleb.
Zarówno długie powierzchnie stokowe, jak i pagórkowato ukształtowane powierzchnie ziemi gminy
Grzmiąca sprzyjają występowaniu procesów erozji gleb
Potencjalne warunki dla wystąpienia erozji gleb - długie powierzchnie stokowe
Potencjalne warunki dla wystąpienia erozji gleb - pagórki
Gleby w obrębie gruntów ornych gminy charakteryzuje zakwaszenie, sięgające nawet głębokości 150 cm (Borowiec
3
Gmina Grzmiąca
1998). Gleby wymagają wapnowania oraz nawożenia magnezem, potasem i fosforem. Również w zakresie zasobności
w przyswajalne makroskładniki (magnez, fosfor, potas) i mikroskładniki (miedź, bor, molibden) zdecydowana
większość gleb gminy wykazuje niedostatki, wpływające w rezultacie negatywnie na plonowanie roślin.
4