3. - BIP - Baranowo
Transkrypt
3. - BIP - Baranowo
UCHWAŁA NR XXII/145 /04 Rady Gminy Baranowo z dnia 5 lipca 2004 r. w sprawie przyjęcia Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Baranowo. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 9 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) uchwała się, co następuje : § 1. Uchwala się Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Baranowo na lata 2004- 2013, stanowiący załącznik niniejszej do uchwały. § 2. W terminie do 30 października każdego roku Rada Gminy rozpatrzy sprawozdanie z realizacji Planu Rozwoju Lokalnego i oceni realizację zadań. § 3. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy. § 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego. Przewodniczący Rady Jerzy Symołon Załącznik do Uchwały Nr XXIV/164/04 Rady Gminy Baranowo z dnia 27 sierpnia 2004 r. PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY BARANOWO na lata 2004 – 2013 BARANOWO 2004 r. 2 SPIS TREŚCI STRONA I. WPROWADZENIE 3 II. ANALIZA STANU ISTNIEJĄCEGO. 5 1. Podstawy formalno-prawne opracowania 2. Cel i zakres opracowania 3. Metodyka procesu planowania strategicznego 1. Położenie i krótka charakterystyka gminy. 2. Demografia 3. Zatrudnienie 4. Aktywność zawodowa i bezrobocie 5. Infrastruktura techniczna na terenie gminy Baranowo 6. Infrastruktura społeczna na terenie gminy Baranowo 7. Gospodarka mieszkaniowa 8. Rozwój gospodarczy 9. Struktura użytkowania terenów i ich formy własności 10. Struktura dochodów i wydatków budżetu gminy III. DIAGNOZA UWARUNKOWAŃ ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO GMINY BARANOWO 1. Analiza SWOT 2. Główne bariery i czynniki pro-rozwojowe 3 3 3 5 5 7 8 10 14 18 20 25 27 29 29 31 IV. MISJA GMINY I WIZJA JEJ ROZWOJU 32 V. PLANY DZIAŁAŃ – ACTION PLANS 33 VI. REKOMENDACJE DOT. WDRAŻANIA STRATEGII 67 1. Zasady wdrażania dokumentów strategicznych 67 1. Misja wg. modelu Ashridga 2. Wizja rozwoju gminy. 1. Strategiczne cele rozwoju Gminy Baranowo w l. 2004 – 2013 2. Cele operacyjne rozwoju Gminy Baranowo w l. 2004 – 2013 3. Zadania realizacyjne 4. Zbiorcza ocena warunków realizacji celów strategicznych 32 32 33 33 34 65 3 I. WPROWADZENIE. 1. Podstawy formalno-prawne opracowania. Opracowanie „PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY BARANOWO” rozpoczęto w kwietniu 2004 roku zgodnie z umową zawartą pomiędzy Urzędem Gminy Baranowo, reprezentowanym przez p. Henryka Toryftera – Wójta Gminy , a firmą Jacek Maliszewski – Biuro Doradczo-Konsultingowe, reprezentowaną przez właściciela p. Jacka Maliszewskiego. Prace nad PLANEM zakończono w końcu czerwca 2004 r. W procesie planowania strategicznego kluczowa rola przypadła Zespołowi Zadaniowemu ds. Planu Rozwoju Lokalnego, utworzonemu zarządzeniem Wójta Gminy, w którego składzie znaleźli się przedstawiciele samorządu. 2. Cel i zakres opracowania. PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY BARANOWO jest dokumentem o charakterze programowo-projektowym, przedstawiającym w syntetycznej formie cele rozwoju społecznogospodarczego oraz wynikające z nich działania, jakie będą realizowane na terenie gminy w latach 2004-2013. PLAN, w przedstawionej i zaakceptowanej przez Radę Gminy wersji ma służyć całej społeczności lokalnej w podejmowaniu skutecznych działań na rzecz: stymulowania procesu rozwoju lokalnej gospodarki, którego celem jest poprawa standardów życia mieszkańców gminy, racjonalnego i efektywnego wykorzystywania własnych zasobów (ludzie, kapitał, położenie, środowisko naturalne), takiego zagospodarowywania przestrzeni, aby zapewnić rozwój dotychczasowych i nowych funkcji w zgodzie z zasadami ochrony środowiska, skutecznego wykorzystania szans, związanych z pomocą strukturalną Unii Europejskiej, dającą możliwość nadrobienia zaległości cywilizacyjnych w stosunku do krajów Europy Zachodniej. Założono, iż przy rozwiązywaniu tych, a także wielu innych problemów należy przyjąć dwie, podstawowe tezy: a. wszystkie podejmowane działania nie mogą mieć charakteru pasywnego, nastawionego wyłącznie na likwidację tzw. momentów krytycznych (bariery i dysproporcje rozwoju, łagodzenie najdotkliwszych skutków transformacji), b. decyzje samorządu muszą mieć charakter aktywny tzn. nastawiony na planowanie przyszłości gminy poprzez optymalne wykorzystanie wszystkich możliwości, prowadzących do ilościowych i jakościowych zmian w przyszłości. 3. Metodyka procesu planowania strategicznego dla gminy Baranowo. Przyjęta metodyka opracowania PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY BARANOWO oparta została na układzie „ośmiu kroków”: 3.1. Krok I: organizacja. W ramach „pierwszego kroku”, zarządzeniem Wójta Gminy powołany został Zespół Zadaniowy i wyznaczony jego koordynator. Zespół opracował harmonogram swoich prac, jak też dokonał oceny wszystkich istniejących w gminie dokumentów planistycznych. 3.2. Krok II: obraz środowiska - analiza aktualnego poziomu rozwoju. Rola koordynatora i Zespołu na tym etapie prac polegała na przeprowadzeniu analiz i badań (w oparciu o dostępne dokumenty, dane statystyczne i informacje o gminie), a w konsekwencji określenia aktualnej sytuacji społeczno – gospodarczej gminy wraz z wyznaczeniem podstawowych obszarów problemowych. 4 3.4. Krok III: analiza SWOT Podczas kolejnego spotkania Zespołu, rozszerzonego o przedstawicieli lokalnego środowiska sektora prywatnego i organizacji pozarządowych dokonano analizy zasobów wewnętrznych oraz otoczenia zewnętrznego. Analiza SWOT stała się podstawą do zidentyfikowania i sformułowania podstawowych problemów i zagadnień o charakterze strategicznym, których rozwiązanie warunkuje rozwój społeczno-gospodarczy gminy. 3.3. Krok IV: określenie misji gminy i wizji jej rozwoju oraz sformułowanie zagadnień strategicznych W oparciu o w/w analizy, przystąpiono do wypracowania MISJI i WIZJI rozwoju Gminy Baranowo, w oparciu o model Ashridge’a. 3.5. Krok V: plany działań – cele i zadania. Zadanie to obejmowało wypracowanie perspektywicznych celów rozwoju społeczno-gospodarczego, zarówno na poziomie strategicznym jak i operacyjnym. Kolejnym działaniem Zespołu było określenie zadań (Action Plans), przypisanych do każdego z ustalonych celów strategicznych i operacyjnych. Zadania te określały: a. nazwę zadania (projektu), b. okres realizacji, c. zakładane koszty i harmonogram ich ponoszenia wraz z określeniem źródeł finansowania, d. odpowiedzialność za realizację zadania, e. zgodność zadania z planami zagospodarowania przestrzennego, f. informację o posiadaniu bądź nie dokumentacji realizacyjnej i wymaganych pozwoleń, g. dziedziny interwencji funduszy strukturalnych UE (tam gdzie było to uzasadnione). Dodatkowym elementem powyższej analizy było określenie możliwości finansowania zadań w ramach budżetu gminy, w oparciu o symulację jego wielkości w latach 2005-2013. 3.6. Krok VI: PLAN ROZWOJU LOKALNEGO Gminy Baranowo. W wyniku omówionych wyżej prac Zespołu Zadaniowego powstała robocza wersja PLANU ROZWOJU LOKALNEGO, która była podstawą do konsultacji w ramach Rady Gminy oraz wśród różnych środowisk gminy. W trakcie tych konsultacji uzgadniano wspólnie zakres zmian (poprawek) do planów działań oraz stworzono listę priorytetowych zadań i projektów. 3.7. Krok VII: monitoring i aktualizacja oraz rekomendacje wdrożeniowe. Ustalone zostały zasady wdrażania i monitoringu realizacji PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY BARANOWO na l. 2004-2013. 3.8. Krok VIII: szerokie upowszechnienie strategii rozwoju gospodarczego wśród społeczności lokalnej. Realizacja strategii. Po zakończeniu prac nad dokumentem zdecydowano, iż przedstawiony on zostanie społeczności lokalnej zarówno poprzez zamieszczenie PLANU na stronach internetowych Urzędu Gminy, za pośrednictwem lokalnych mediów i na zebraniach wiejskich. W konsultacji z Przewodniczącym Rady Gminy określono także tryb oraz harmonogram prac Rady, zmierzających do uchwalenia PLANU w najszybszym, możliwym terminie. II. ANALIZA STANU ISTNIEJĄCEGO. 1. Położenie i krótka charakterystyka gminy. 5 Gmina Baranowo zajmuje obszar o powierzchni 198km 2 i położona jest w północno-wschodniej części Województwa Mazowieckiego, w północnej części powiatu ostrołęckiego na obszarze dawnej Puszczy Płodownickiej ok. 27 km od Ostrołęki i ok. 30 km od Przasnysza. Miasta te są dla części mieszkańców gminy zarówno ośrodkami miejsc pracy jak i usług ponadpodstawowych. Gmina Baranowo graniczy z gminami: Kadzidło, Lelis, Olszewo-Borki, Krasnosielc, Jednorożec, Chorzele i Czarnia, Myszyniec. Połączenia między miejscowościami gminy tworzą sieć dróg gminnych i powiatowych o łącznej długości 178km, z czego około połowa to drogi utwardzone, o nawierzchni żwirowej. Obszar gminy przecina aktualnie nieczynna linia kolejowa Ostrołęka - Wielbark. Przez gminę przepływają 2 rzeki: Omulew i Płodownica. Gmina Baranowo to gmina typowo rolnicza. Użytki rolne stanowią ok. 64% jej powierzchni, (ok. 12744ha) i około 70% mieszkańców utrzymuje się z rolnictwa – w głównej mierze z produkcji mleka. Umożliwiają tę produkcję użytki zielone, stanowiące ok. 70% powierzchni użytków rolnych. W ostatnich latach zaznacza się wyraźna tendencja zwiększania się powierzchnia użytków zielonych, a jednocześnie terenów zainwestowanych (strefy zabudowy, komunikacja), przede wszystkim kosztem gruntów ornych. Grunty leśne zajmują ok. 29% obszaru gminy (ok. 5810 ha) i koncentrują się w południowej części gminy. Brak jest tu rozległych, zwartych kompleksów leśnych - istniejące lasy są rozproszone i w znacznym stopniu przekształcone. W zakresie stanu władania gruntów dominuje indywidualna, prywatna własność rolna. Obszar gminy zamieszkuje 7107 osób. W obszarze gminy największa liczba ludności skupia się w miejscowości Baranowo. Gmina jest słabo zurbanizowana, intensywnie użytkowana rolniczo. Istniejąca zabudowa skupiona jest w miejscowości gminnej oraz w dużych wsiach o typie przestrzennym, reprezentowanym przez zespoły zabudowy zagrodowej skupionej, szeregowej (ulicowej) lub wielodrożnicowej. Z analizy danych demograficznych wynika, iż z roku na rok liczba mieszkańców gminy maleje. W latach 1990-2003 spadek ten wyniósł ok. 7%. Wpływ na to ma zarówno niewielki przyrost naturalny, jak i wysoki poziom migracji stałych, spowodowana brakiem miejsc pracy na terenie gminy. Gmina liczy 31 miejscowości. Największe obszarowo to wsie: Baranowo, Cierpięta, Jastrząbka, Zawady, Czarnotrzew. Prawie wszystkie miejscowości w gminie są jednocześnie sołectwami gminy. Na obszarze gminy znajduje się 29 sołectw. 2. Demografia. W końcu 2002 r. na terenie Gminy Baranowo zamieszkiwały 6.889 osoby. W latach 1990 – 2002 stwierdzono spadek ilości mieszkańców gminy z 7840 do 6889 osób tj. o ok. 12%. Szczegółowe dane przedstawia poniższe zestawienie: Lp ROK Liczba ludności w osobach w% 1. 1990 7840 100 2. 1995 7213 92,0 3. 2000 6992 89,2 4. 2001 7093 90,5 5. 2002 6889 87,9 Analiza własna na podst. danych Woj. Urzędu Statystycznego w Warszawie. Największą miejscowością na tym terenie jest Baranowo, liczące 1.184 mieszkańców, co stanowi ok. 16,1% ogółu ludności gminy (w 1996 r. ok. 17,7%). W latach 1996-2003 obserwuje się stały spadek ilości mieszkańców tej miejscowości. W strukturze ludności wg. płci od 1990 r. nie notuje się istotnych zmian – udział kobiet i mężczyzn w populacji ogółem kształtuje się na stałym poziomie ok. 50%. Analizując strukturę wieku ludności gminy, wyróżniono jej 3 podstawowe kategorie, istotne z punktu widzenia rynku pracy i zasobów siły roboczej: a) ludność w wieku przedprodukcyjnym tj. w wieku 0 - 17 lat, b) ludność w wieku produkcyjnym, w tym: kobiety 18 - 59 lat, 6 c) mężczyźni 18 - 64 lata ludność w wieku poprodukcyjnym, w tym: kobiety 60 lat i więcej, mężczyźni 65 lat i więcej. W takim ujęciu, dominującą grupę wiekową stanowią osoby w wieku produkcyjnym, których odsetek na obszarze gminy w 2002 r. wynosił ok. 53% (3.644 osoby). Od 1995 r. zaznacza się niewielki spadek udziału tej grupy (o ok. 1%), natomiast liczba osób w wieku produkcyjnym w w/w okresie zmniejszyła się o ok. 6,5%. Tendencją negatywną, chociaż o niewielkim natężeniu jest malejący udział osób najmłodszych tj. w wieku przedprodukcyjnym. W populacji gminy udział tej grupy wiekowej zmniejszył się w l. 1995 - 2002 odpowiednio z ok. 28 do ok. 27%. Konsekwencją wyżej przedstawionych zmian jest nieznaczny wzrost odsetka ludności w wieku poprodukcyjnym. W 2002 r. udział tej grupy wiekowej wynosił ok. 20%, i w stosunku do 1995 r. zwiększył się o ok. 2%, a liczba osób w tej grupie wiekowej wzrosła w/w okresie o ok. 4,5%. Lp ROK 1. 1990 2. 1995 3. 2000 4. 2001 5. 2002 * - brak danych przedprodukcyjnym w osobach w% * * 2024 28 1923 28 1959 28 1889 27 Mieszkańcy w wieku produkcyjnym w osobach w% * * 3891 54 3708 53 3754 53 3644 53 poprodukcyjnym w osobach w% * * 1298 18 1361 19 1380 19 1356 20 Brak jest aktualnych informacji, dotyczących salda migracji na terenie gminy. W oparciu o dane z l. 1996-1998 można stwierdzić, iż lata 1997-1998 charakteryzowały się saldem dodatnim. Jednak stałe zmniejszanie się liczby mieszkańców gminy może sugerować, iż oprócz ujemnego przyrostu naturalnego, także ujemne saldo migracji z tego terenu ma istotny wpływ na liczbę ludności. Generalnie można przyjąć, iż gmina jest terenem stałego odpływu ludności. Ponieważ osoby migrujące to przede wszystkim ludzie młodzi, lepiej wykształceni, dalsze narastanie tego zjawiska, przy systematycznie malejącym przyroście naturalnym spowoduje, iż będzie następował coraz szybszy wzrost odsetka osób w wieku poprodukcyjnym, i zacznie się zmniejszać ilość osób w wieku przedi produkcyjnym. Jak zaznaczono wyżej, oprócz migracji stałych, czynnikiem rzutującym zarówno na liczbę mieszkańców gminy, jak i jej strukturę wieku jest poziom przyrostu naturalnego. Jak wynika w przeprowadzonych analiz w ostatnim okresie (2001-2002) obszar gminy Baranowo charakteryzuje się ujemnym przyrostem naturalnym – w 2002 r. wyniósł on - 2,2 osoby/1000 mieszkańców. Dla porównania w 2000 r. wskaźnik ten kształtował się na poziomie + 0,86. Istotnym zagadnieniem, z punktu widzenia rozwoju gminy jest ocena struktury ludności w wieku 15 lat i więcej wg. poziomu wykształcenia. Dokonane analizy potwierdziły fakt, że stopień wykształcenia, a co za tym idzie kwalifikacji zawodowych ludności gminy nie jest zadawalający. Dominującą grupę są osoby z wykształceniem podstawowym (ukończonym i nie) oraz zasadniczym zawodowym, stanowiąc ok. 81% ogółu ludności. Wykształceniem średnim i policealnym legitymuje się ok. 15% mieszkańców gminy, natomiast wykształceniem wyższym jedynie ok. 3%. Co prawda poziom wykształcenia ludności uległ poprawie w stosunku do 1990 r. jednak nadal jest on niezadowalający. Problem ten stanowi poważną barierę, ograniczającą możliwości zatrudnienia, a także zawężającą ewentualne koncepcje wprowadzenia na rynek gminy firm, wymagających wyższych kwalifikacji. Charakterystykę struktury ludności gminy w wieku 15 lat i więcej wg. poziomu wykształcenia przedstawia poniższe zestawienie: POZIOM WYKSZTAŁCENIA podstawowe nie ukończone i bez wykształcenia podstawowe ukończone Udział w ludności ogółem w % 15,6 43,7 7 zasadnicze zawodowe 22,0 średnie i policealne 15,3 wyższe 3,4 RAZEM 100,0 Analiza własna na podst. materiałów Woj. Urzędu Statystycznego w Warszawie. WNIOSKI: 1. Gmina o średniej liczbie ludności, ulegającej zmniejszaniu się na skutek ujemnego przyrostu naturalnego i ujemnego salda migracji stałych. 2. W grupach wiekowych dominuje ludność w wieku produkcyjnym, stanowiąca ok. 53% ogółu mieszkańców. 3. W ostatnich latach następuje stałe, chociaż powolne obniżanie się odsetka osób w wieku przedprodukcyjnym i wzrost ilości osób w wieku poprodukcyjnym. 4. Ludność gminy charakteryzuje się niekorzystna strukturą poziomu wykształcenia, w której osoby w wykształceniem podstawowym i zasadniczym stanowią ok. 81%, natomiast z wykształceniem wyższym jedynie ok. 3%. 3. Zatrudnienie. Łącznie, na terenie gminy Baranowo zatrudnionych w 2002 r. było ok. 3360 osób, tj. ok. 92% ludności w wieku produkcyjnym. W strukturze zatrudnienia (wg. działów zgodnych z klasyfikacją Unii Europejskiej) na terenie gminy dominuje rolnictwo, w którym w 2003 r. pracowało ok. 82% ogółu zatrudnionych tj. ok. 2.500 osób. Z tej liczby ok. 92% to pracujący w indywidualnych gospodarstwach rolnych (ok. 2.200 osób). Drugim działem gospodarki gminy jest przemysł i budownictwo. Poziom zatrudnienia w tym sektorze, wynosił w 2002 r. ok. 500 osób (ok. 15%), a głównymi zakładami, zatrudniającymi ok. 70% pracujących w przemyśle gminy były: SM „Kurpie” i Zakłady Mleczarskie HOCHLAND w Baranowie (zatrudnienie w obu zakładach ok. 320 osób). Pozostałe firmy to niewielkie przedsiębiorstwa zlokalizowane w samym Baranowie i rozproszone po terenie gminy (np. tartaki, GS, SKR, piekarnia Białczak i piekarnia Włodarczyk itp.). Poziom zatrudnienia w tym sektorze gospodarki, w stosunku do potencjalnych możliwości należy uznać już za zbyt niski. Konieczne są zdecydowane działania, mające na celu tworzenie na terenie gminy firm produkcyjnych, przede wszystkim w zakresie przetwórstwa rolno-spożywczego. Optymalny udział zatrudnienia w tego typu firmach powinien kształtować się na poziomie ok. 10-15% pod warunkiem, iż będzie to działalność przemysłowa skorelowana z funkcją rolniczą gminy i w pełni respektująca wymogi ochrony środowiska naturalnego. Tendencją pozytywną w strukturze zatrudnienia, jest stały wzrost udziału zatrudnienia w sferze usług, który w 2002 r. osiągnął poziom ok. 14%. Należy jednak zaznaczyć, iż ok. 55% zatrudnionych w tym sektorze to osoby pracujące w tzw. usługach nieprodukcyjnych czyli w różnego typu administracji, szkolnictwie itp. Stan ten wskazuje, iż pomimo relatywnie wysokiego udziału tego sektora w zatrudnieniu ogółem, tylko w niewielkim stopniu jest on nastawiony na rozwój i tym samym tworzenie nowych miejsc pracy. Szczegółowo poziom zatrudnienia w poszczególnych sektorach gospodarki na terenie gminy Baranowo w końcu 2003 r., przedstawia poniższe zestawienie: ROK Zatrudnienie ogółem Rolnictwo, Przemysł, Usługi leśnictwo budownictwo osób % osób % osób % osób % 2003 3107 100 2500 a 80 500 15 424 14 a – dane szacunkowe. Analiza własna. WNIOSKI: 1. Podstawowym źródłem utrzymania ok. 80% mieszkańców gminy jest rolnictwo, głównie indywidualne. 2. W zatrudnieniu wg. sektorów dominują w gminie zatrudnieni w rolnictwie, natomiast w pozostałych działach gospodarki pracuje ok. 20% ogółu zatrudnionych. 8 3. Zjawiskiem pozytywnym jest stały rozwój sektora usług, skupiającego ok. 14% ogółu pracujących w gminie, jednak w ponad połowie są to osoby zatrudnione w różnego typu administracji, a więc w firmach nie nastawionych na rozwój, a tym samym tworzenie nowych miejsc pracy. 4. Aktywność zawodowa i bezrobocie. Najistotniejszym problemem zarówno społecznym jaki ekonomicznym gminy jest bezrobocie. Wg. danych Powiatowego Urzędu Pracy w Ostrołęce, w końcu 2003 r.. W stosunku do 2002 r. ilość bezrobotnych wzrosła o ok. 25%. Tendencje zmian ilości osób pozostających bez pracy w ostatnich latach przedstawiają się następująco: Lp ROK 1. 1995 2. 1996 3. 1997 4. 1998 5. 1999 6. 2000 7. 2001 8. 2002 9. 2003 * - brak danych Liczba bezrobotnych w osobach * 730 620 550 461 * 525 483 604 % * 100 85 75 63 * 72 66 83 Podstawowym wskaźnikiem, określającym poziom bezrobocia jest STOPA BEZROBOCIA, będąca stosunkiem ilości osób bez pracy do ogółu aktywnych zawodowo 1 na danym terenie. Wg. danych PUP wskaźnik ten na terenie gminy Baranowo wynosił w końcu 2003 r. 16,3% (2001 r. 17,7%), a więc był znacznie niższy od średniej krajowej. Analizując strukturę osób bezrobotnych na terenie gminy wg. płci należy stwierdzić, iż od 2000 r. zarysowuje się wzrost ilości mężczyzn pozostających bez pracy, w stosunku do ilości bezrobotnych kobiet. Na koniec 2003 r. proporcje te kształtowały się odpowiednio: 57% mężczyźni, 43% kobiety. Pod względem wykształcenia zdecydowanie dominują osoby bezrobotne z wykształceniem podstawowym i zawodowym (odpowiada to poziomowi wykształcenia mieszkańców gminy), stanowiąc ok. 80% ogółu pozbawionych pracy. Wśród bezrobotnych kobiet odsetek ten wynosił w 2002 r. ok. 74%, a wśród mężczyzn ok. 84%. Stan ten należy traktować jako bardzo negatywny, przede wszystkim w kontekście możliwości zatrudnienia tej grupy bezrobotnych, gdyż ewentualni pracodawcy muszą liczyć się z koniecznością organizowania szkoleń i kursów, podnoszących kwalifikacje zawodowe, co może ich zniechęcać do inwestowania w gminie. Z uwagi na koszty tego typu działań, może okazać się bardziej opłacalne sprowadzanie pracowników z zewnątrz, co oczywiście nie leży w interesie lokalnego rynku pracy. Stąd też konieczne jest opracowanie długofalowej koncepcji (wspólnie z PUP) kursów i szkoleń dla bezrobotnych osób z wykształceniem podstawowym i zawodowym. Należy jednak zaznaczyć, iż szkolenia te muszą odpowiadać na zapotrzebowanie lokalnego (regionalnego) rynku pracy. Dużą szansą na tego typu działania jest możliwość ich sfinansowania z funduszy strukturalnych UE (SPOZL i ZPORR-RZL). Dodatkowym czynnikiem mogącym wspierać tego typu projekty jest ustawa o zatrudnieniu socjalnym, a także doświadczenia wielu krajów UE w zakresie zatrudnienia socjalnego. Dopełnieniem charakterystyki bezrobocia na terenie gminy są: ocena długości okresu pozostawania bez pracy – dominującą grupę stanowią tu osoby pozostające bez pracy od ponad roku (ok. 47% ogółu bezrobotnych). Świadczy to, iż osoby pozostające bez zatrudnienia dłużej niż 12 miesięcy mają coraz mniejsze szanse na znalezienie pracy, dotychczasowy staż pracy osób bezrobotnych – najliczniejszą grupę stanowią tu osoby o stażu do 1 roku (w tym także osoby bez stażu pracy). Jest to zjawisko szczególnie niepokojące ponieważ 1 Aktywni zawodowo to łączna liczba pracujących i bezrobotnych. 9 pokazuje, iż na zatrudnienie nie mogą liczyć nie tylko długotrwale bezrobotni, ale także np. absolwenci różnego typu szkół. Z problemem bezrobocia związane jest ściśle zagadnienie poziomu ubóstwa i co za tym idzie, wielkości pomocy społecznej. Ilość osób objętych tą formą opieki na terenie gminy wynosiła w końcu 2003 r. 1556 osób i zwiększyła się w stosunku do 2001 r. o 8%. Jak pokazuje analiza danych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej z l. 2001 – 2002, zapotrzebowanie na pomoc społeczną systematycznie wzrasta, a tendencje zmian są wyraźnie narastające, co wywołuje zaniepokojenie władz lokalnych oraz zmusza do ogólnospołecznej dyskusji na tym problemem. Jeżeli uznać, że osoby objęte opieką społeczną stanowią najsłabszą ekonomicznie grupę ludności gminy, a zjawisko to dotyczy ok. 23% mieszkańców, to praktycznie niemal co 4-ty mieszkaniec gminy żyje w ubóstwie i wymaga wsparcia ze środków publicznych. Także szczególnie wymowny jest wskaźnik stosunku ilości osób korzystających z pomocy społecznej do liczby bezrobotnych. Pokazuje on bardzo wyraźnie, iż ok. 60% podopiecznych GOPS to osoby teoretycznie nie posiadające statusu bezrobotnych. Wielkość i rodzaj pomocy społecznej na terenie gminy Baranowo w l. 2001-2003 przedstawia się następująco: Lp ROK Ilość osób objętych opieką GOPS Wartość pomocy w osobach % w tyś zł 1. 2001 1441 100 437,2 2. 2002 1473 102 440,2 3. 2003 1556 108 415,4 Analiza własna na podst. danych GOPS w Baranowie Lp Powód trudnej sytuacji życiowej 1. 2. 3. 4. 5. 6. Bezrobocie Niepełnosprawność Wielodzietność Długotrwała choroba Rodziny niepełne Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych 7. Ochrona macierzyństwa Analiza własna na podst. danych GOPS w Baranowie Liczba rodzin otrzymujących dodatki mieszkaniowe ilość rodzin % 118 100 246 208 172 146 w% 100 101 95 Liczba osób objęta pomocą GOPS w latach ilość osób 2001 2002 2003 595 571 665 308 313 328 577 637 562 237 162 117 83 93 110 963 248 879 192 1003 180 WNIOSKI: 1. Bezrobocie na terenie gminy jest jednym z najistotniejszych problemów społecznych. 2. Stopa bezrobocia kształtuje się na poziomie ok. 16,3% i jest niższa niż średnia krajowa oraz średnia dla powiatu ostrołęckiego. 3. Wśród osób pozostających bez pracy przeważają mężczyźni (ok. 57%) oraz osoby długotrwale bezrobotne. 4. Pomocą społeczną objętych jest ok. 23% ludności gminy, a wśród przyczyn korzystania z niej dominuje bezrobocie, wielodzietność oraz bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. 5. Groźnym zjawiskiem jest zmniejszanie się poziomu środków przeznaczonych na pomoc społeczną, w kontekście narastania ilości osób kwalifikujących się do otrzymania tego typu pomocy. 5. Infrastruktura techniczna na terenie gminy Baranowo. W rozdziale tym omówione zostaną zagadnienia, dotyczące obecnego stanu rozwoju infrastruktury technicznej gminy, przede wszystkim w odniesieniu do: zaopatrzenia w wodę, oczyszczania ścieków, gospodarki odpadami stałymi, 10 zaopatrzenia w energię elektryczną, zaopatrzenia w gaz ziemny, telekomunikacji, dróg. O ile stan i eksploatacja systemu wodno-kanalizacyjnego, oczyszczanie ścieków, utylizacja odpadów stałych, a także częściowo problem dróg i ulic leży w gestii samorządu, o tyle pozostałe dziedziny infrastruktury technicznej (elektroenergetyka, gaz, telekomunikacja) są zarządzane centralnie bądź regionalnie. Wpływ władz lokalnych na stan i rozwój tych elementów systemu infrastrukturalnego gminy jest ograniczony. Ewentualne zamierzenia inwestycyjne związane z ich rozbudową czy modernizacją muszą zostać uzgodnione na szczeblu powiatowym, wojewódzkim bądź krajowym, a samorząd może jedynie postulować podjęcie tego typu działań, a następnie w miarę możliwości je dofinansowywać 5.1. Zaopatrzenie w wodę. W końcu 2003 r. na terenie gminy do sieci wodociągowej podłączone było ok. 14,2% gospodarstw domowych (240 na ogólną liczbę 1687), a łączna długość sieci wraz z przyłączami wynosiła 30,3 km km. Z sieci tej korzystają mieszkańcy 7 miejscowości: Zawady, Brodowe Łąki, Kopaczyska, Guzowatka, Wola Błędowska, Kucieje i Ziomek. Zużycie wody, z sieci kształtowało się na poziomie ok. 23,66 tyś. m 3/rok tj. ok. 25 tys.m3/rok dla wszystkich korzystających z sieci w 2003 roku, ale należy zauważyć, że to zużycie szybko rośnie. Źródłem zaopatrzenia w wodę (sieć) jest stacja wodociągowa w Zawadach (wybudowana w 2000 r.), o wydajności nominalnej 1,1 tys. m3/dobę, wykorzystywanej obecnie jedynie w ok. 55%. W 2004 r. planowana jest budowa wodociągów wiejskich w miejscowościach: Bakuła, Glinki, Majk, Ramiona, Błędowo i Dąbrowa, a w 2004 i 2005 r. budowa Stacji Uzdatniania Wody w Baranowie i 43 przyłączy w Baranowie oraz dalsza rozbudowa sieci w pozostałych wsiach gminy w 2005 r i dalszych latach w ramach funduszy strukturalnych. Do końca lipca 2004 r. gmina zbuduje 133 przyłącza i osiągnie poziom zwodociągowania 22%. Długość sieci wodociągowej oraz lata jej budowy przedstawia poniższe zestawienie: Lp. Miejscowość Dłg. sieci wraz z przyłączami w km 1. Zawady 4,2 2. Brodowe Łąki 2,7 3. Kopaczyska 5,6 4. Wola Błędowska 5,1 5. Guzowatka 4,7 6. Kucieje 2,6 7. Ziomek 5,4 8. RAZEM 30,3 Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. Ilość przyłączy 56 40 16 31 25 18 54 240 Stacje Uzdatniania Wody 1 1 Rok budowy 2001-2002 2001-2002 2001-2002 2003 2003 2003 2003 Zarówno konieczność podnoszenia standardów życia mieszkańców gminy jak i zwiększanie jej atrakcyjności inwestycyjnej, a także rozwój i rozbudowa nowoczesnego rolnictwa oraz funkcji turystyczno-rekreacyjnej wymagają inwestycji związanych z rozbudową sieci wodociągowej. Należy założyć, iż do 2010 r. zapotrzebowanie na wodę w gminie osiągnie poziom ok. 1,5 tys. m 3/dobę, a do 2015 r. ok. 3 tys. m3/dobę. Osiągnięcie tego zapotrzebowania na wodę będzie możliwe po wybudowaniu kolejnych km. Sieci wodociągowej i podłączenie kolejnych gospodarstw domowych. Szacuje się, że aby dać wodę wszystkim chętnym potrzeba zbudować jeszcze 700 szt. przyłączy. WNIOSKI: 1. W końcu 2003 r. jedynie ok. 14,2% gospodarstw domowych na terenie gminy korzystało z wodociągu sieciowego, opartego o ujęcie wody w Zawadach. 2. Ujęcie to, wraz ze stacją uzdatniania wody posiada rezerwy wydajności na poziomie ok. 45%. 3. Łączna długość sieci wodociągowej wraz przyłączami wynosiła na koniec 2003 r. ok. 30,3 km. 11 4. Poprawa standardów zamieszkania jak i zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej gminy wymagają szybkiej rozbudowy systemu zaopatrzenia w wodę . 5.2. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków. System odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych na terenie gminy Baranowo oparty jest w chwili obecnej na uruchomionej w 1999 r. Gminnej Oczyszczalni Ścieków w Baranowie. Jest to obiekt typu CBR-FOS, rozkładający ścieki w systemie mechaniczno-biologiczno. Wydajność oczyszczalni, określona pozwoleniem wodno-prawnym wynosi 100 m3/dobę. W 2003 r. wydajność ta była wykorzystana w ok. 60% - oczyszczalnia przyjmowała ok. 61 m3 ścieków na dobę. Do GOS podłączona jest wyłącznie miejscowość Baranowo, a łączna długość sieci kanalizacyjnej (wraz z przyłączami) wynosi jedynie ok. 13,7 km (251 przyłączy). Wskaźnik ilości gosp. domowych, korzystających z sieci kanalizacyjnej wynosił w 2003 r. ok. 19%. W pozostałych miejscowościach gminy ścieki bytowe odprowadzane są do przydomowych szamb, a następnie są przewożone do gminnej oczyszczalni ścieków w Baranowie. Część ścieków, która nie trafia do oczyszczalni powoduje zanieczyszczenie wód podziemnych jak i powierzchniowych. Na terenie gminy pozostaje nadal nierozwiązany problem oczyszczania i odprowadzania wód deszczowych. Rosnący stopień motoryzacji oraz bardzo intensywny ruch samochodowy powoduje, iż wody opadowe po spłynięciu z chodników, jezdni i utwardzonych dróg są silnie zanieczyszczone produktami ropopochodnymi. Oprócz tego typu zanieczyszczeń wody te zawierają także szereg innych związków, spłukiwanych z powierzchni nieprzesiąkliwych co powoduje, iż po przedostaniu się do gruntu, wpływają negatywnie na stan czystości wód podziemnych. Zarówno konieczność poprawy standardów zamieszkania jak i zakładany rozwój gospodarczy gminy powodują, iż problem oczyszczania ścieków jest jednym z kluczowych warunków, którego spełnienie warunkuje realizację tych zamierzeń. WNIOSKI: 1. System oczyszczania ścieków w gminie oparty jest na mechaniczno-biologiczno Gminnej Oczyszczalni Ścieków w Baranowie, której zdolności przerobowe są aktualnie wykorzystywane w ok. 60%. 2. Gmina posiada niezbyt rozwiniętą sieć kanalizacji sanitarnej, do której podłączone jest jedynie ok. 19% gospodarstw domowych. 3. Poza miejscowością Baranowo brak jest sieci kanalizacyjnej, a ścieki komunalne odprowadzane są do przydomowych szamb, i następnie wywożone do Gminnej Oczyszczalni Ścieków. 4. Rozwój inwestycji zarówno miejscowości gminnej jaki i na terenie gminy wymaga rozbudowy oczyszczalni ścieków w Baranowie oraz budowy wiejskich oczyszczalni ścieków, wraz z system kanalizacyjnym. 5.3. Utylizacja odpadów stałych. Na terenie gmin funkcjonuje komunalne składowisko odpadów, zlokalizowane w Baranowie, przyjmujące rocznie ok. 300 ton odpadów. Składowisko to obsługuje obecnie teren całej gminy, jednak bez żadnego, chociaż wstępnego systemu segregacji i wtórnego przerobu odpadów. Decyzją Starostwa Powiatowego w Ostrołęce nr. 7644/O/45/63 z 29 grudnia 2003 r. składowisko to zostanie zamknięte w końcu 2005 r., ze względu na nie spełnianie kryteriów z zakresu ochrony środowiska (brak uszczelnienia dna). Od 2004 r. w siedmiu miejscowościach gminy zostały rozmieszczone pojemniki na odpady, których odbiorcą jest Zakład Usług Komunalnych Laskowiec oraz f-ma FUKS z Ostrołęki. Jednocześnie, w 2003 r. samorząd gminy podpisał porozumienie z Urzędem Miasta w Ostrołęce, umożliwiające odbiór odpadów komunalnych i ich składowanie oraz utylizację w sortowni odpadów w Ostrołęce. Zakłada się, że od 2005 r. wszystkie odpady stałe z terenu gminy Baranowo będą trafiały do w/w sortowni. 12 Istotnym problemem z punktu widzenia ochrony środowiska naturalnego gminy oraz estetyki przestrzeni są „dzikie wysypiska” śmieci, a także gromadzenie i przechowywanie w szczelnych zbiornikach i na płytach ciekłych i stałych odchodów zwierzęcych w wysoko towarowych gospodarstwach rolnych, jak i usuwanie martwych zwierząt (głownie bydła). Problemy te muszą zostać rozwiązane jak najszybciej. WNIOSKI: 1. Utylizacja odpadów stałych w gminie oparta jest na ich gromadzeniu na składowisku w Baranowie, które nie spełnia żadnych standardów dla tego typu obiektów, w związku z czym zostanie ono decyzją Starostwa Powiatowego zamknięte w końcu 2005 r. 2. Podstawowym problemem do rozwiązania w najbliższych 2 latach jest zagadnienie segregacji, utylizacji i wtórnego przerobu odpadów stałych z terenu gminy oraz ich wywóz do sortowni odpadów w Ostrołęce – stosowne porozumienia z samorządem Ostrołęki zostały zawarte. 3. Drugim, istotnym problemem z punktu widzenia ochrony środowiska naturalnego gminy jest likwidacja „dzikich wysypisk” śmieci, gromadzenie i odpowiednie przechowywanie odchodów zwierzęcych w wysoko towarowych gosp. rolnych, a także utylizacja padłych zwierząt. 5.4. Zaopatrzenie w gaz. Sieć gazu ziemnego obejmuje w chwili obecnej wyłącznie część miejscowości Baranowo, a z tego nośnika energii korzysta ok. 40% znajdujących się tu gospodarstw domowych oraz Spółdzielnia Mleczarska „Kurpie”, piekarnie , Zakład Mleczarski HOCHLAND, w rejonie którego zlokalizowana jest stacja redukcyjno-pomiarowa pierwszego stopnia. Zasilanie gazem ziemnym oparte jest na gazociągu wysokiego ciśnienia DN150, obsługującym gminy Lelis i Baranowo. Łączna długość sieci gazowej w Baranowie wynosiła w 2002 r. 13 km (średniego i niskiego ciśnienia), natomiast długość sieci gazowej wysokiego ciśnienia w gminie wynosiła 18,5 km. Nominalna wydajność gazociągu zasilającego gminę wykorzystywana jest w ok. 40% co świadczy o znacznych rezerwach i możliwości podłączania nowych użytkowników, w strefach zwartej zabudowy. Jest to istotne zadanie dla samorządu, zarówno z punktu widzenia jakości warunków życia społeczności lokalnej jak i ochrony środowiska (ograniczenie emisji zanieczyszczeń), a także atrakcyjności inwestycyjnej tego terenu. Koszt tego typu inwestycji szacowany jest na ok. 5 mln zł, a jej realizacja pozostaje w gestii Mazowieckiego Zakładu Gazowniczego. WNIOSKI: 1. W gaz ziemny zaopatrywane jest jedynie ok. 40% gospodarstw domowych na terenie miejscowości Baranowo, natomiast pozostałe tereny nie posiadają sieci gazowej. 2. Nominalna wydajność gazociągu zaopatrującego gminę jest wystarczająca do zgazyfikowania terenów wiejskich, w rejonach zwartej zabudowy. 3. Z punktu widzenia ochrony środowiska i poprawy standardów zamieszkania celowe jest doprowadzenie gazu ziemnego do przede wszystkim tych miejscowości, które mają szansę stać się rejonami intensywnej produkcji rolnej bądź ośrodkami usługowymi. Zadanie to pozostaje w gestii Mazowieckiego Zakładu Gazowniczego. 5.5. Telekomunikacja. Pomimo dobrego poziomu rozwoju sieci telekomunikacyjnej (tak w odniesieniu do ilości abonentów jak i jakości połączeń), nadal bardzo istotnym problemem pozostaje szeroki i względnie tani dostęp do usług informatycznych (internetu). Monopol w tym zakresie Telekomunikacji Polskiej S.A. sprawia, iż wciąż internet pozostaje niedostępny (głównie ze względu na koszt) dla ogromnej ilości mieszkańców gminy. WNIOSKI: 1. Poziom rozwoju telekomunikacji w gminie należy uznać za dobry. 2. Nadal zła sytuacja (wysoki koszt usług, brak linii światłowodowych do wielu miejscowości) panuje w zakresie dostępu do usług informatycznych (internetu). 13 5.6. Sieć drogowa. Na terenie gminy Baranowo znajdują się dwa rodzaje dróg, za które odpowiadają rożne ośrodki zarządzania. Są to: drogi powiatowe, w gestii Powiatowego Zarządu Dróg, o łącznej długości 83 km. drogi gminne o łącznej długości 95,95 km , pozostającym w gestii władz samorządowych. Nawierzchnię twardą (bitumiczną i betonową) posiada jedynie ok. 5% (ok. 4,36 km) tego typu dróg, natomiast pozostałe ok. 95% (91,59 km) ma nawierzchnię gruntową i żwirową. Sumaryczna długość wszystkich, wymienionych typów dróg w gminie wynosi ok. 260 km, co daje wskaźnik gęstości sieci drogowej 90 km/100 km2 powierzchni. Zarówno dominujące rodzaje nawierzchni jak i techniczny stan sieci drogowej gminy nie odpowiada wymaganym standardom, zwłaszcza w sytuacji wciąż narastającego ruchu kołowego, tak osobowego jaki i ciężarowego. WNIOSKI: 1. Ok. 95% sieci drogowej gminy, wymaga znacznego zakresu remontów i modernizacji przede wszystkim w odniesieniu do jakości nawierzchni – program rozwoju gospodarczego gminy musi uwzględniać aspekt radykalnej poprawy systemu komunikacyjnego. 2. Konieczne jest przygotowanie się samorządu do budowy obwodnicy miejscowości Baranowo. 5.7. Komunikacja zbiorowa. 5.7.1. Komunikacja kolejowa. Przez teren gminy przebiega lokalna linia kolejowa, łącząca Ostrołęka – Szczytno – Olsztyn. Obecnie połączenia na w/w linii zostały – decyzją Dyrekcji Przewozów Regionalnych PKP zawieszone. Należy rozważyć, wspólnie z samorządami powiatowymi i samorządem województwa możliwość przywrócenia ruchu na tej linii, z wykorzystaniem autobusów szynowych. 5.7.2. Komunikacja autobusowa. Komunikacja zbiorowa oparta jest na stałych liniach autobusowych, zapewniających połączenie miejscowości gminy z Baranowem,a a także regionalnymi węzłami komunikacyjnymi tj. z Ostrołęką i Przasnyszem WNIOSKI: 1. System komunikacji zbiorowej oparty jest na sieci połączeń autobusowych, łączących gminę z regionalnymi węzłami komunikacyjnymi w Ostrołęce i Przasnyszu. 2. Należy czynić starania dotyczące zwiększenia ilości bezpośrednich połączeń autobusowych z dużymi ośrodkami miejskimi (Olsztyn, Warszawa), do czego może przyczynić się np. koncepcja budowy w Baranowie dworca autobusowego. 3. Wydaje się celowe podjęcie rozmów z Dyrekcją Przewozów Regionalnych PKP, Urzędem Marszałkowskim oraz samorządami sąsiednich gminy, w sprawie wznowienia połączeń w relacji Ostrołęka – Szczytno – Olsztyn, opartych na wykorzystaniu tzw. autobusów szynowych. 6. Infrastruktura społeczna na terenie gminy Baranowo. 6.1. Ochrona zdrowia. Na obszarze gminy ochrona zdrowia ludności prowadzona jest przez Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Baranowie, w którym pracuje 2 stałych lekarzy. 14 System opieki zdrowotnej w gminie zaspokaja w zasadzie potrzeby społeczności lokalnej, jednak istotnym mankamentem jest brak dostępu mieszkańców gminy do specjalistycznej opieki medycznej na miejscu. W większości wypadków zmuszeni są oni do korzystania z usług przychodni specjalistycznych w Ostrołęce, a w niektórych przypadkach w Olsztynie bądź Warszawie. WNIOSKI: 1. Poziom podstawowej opieki zdrowotnej w gminie jest zadowalający, jednak nie wykluczone, iż w dalszym ciągu samorząd najprawdopodobniej będzie musiał partycypować w utrzymaniu i modernizacjach gminnych obiektów służby zdrowia. 2. Istotnym mankamentem opieki zdrowotnej w gminie jest konieczność korzystania z większości świadczeń specjalistycznych w Ostrołęce, a także w Olsztynie i Warszawie. 6.2. Oświata i wychowanie. W końcu 2003 r. na terenie gminy Baranowo funkcjonowało 6 samorządowych (publicznych) szkół podstawowych, zlokalizowanych w miejscowościach: Baranowo, Zawady, Bakule-Ziomku, Cierpiętach, Jastrząbce, Woli Błędowskiej, 2 publiczne gimnazja (Baranowo, Zawady), jedno gminne przedszkole w Baranowie i pięć oddziałów przedszkolnych przy pozostałych szkołach podstawowych, jedna szkoła niepubliczna, o uprawnieniach szkoły publicznej w zakresie klas I-III (tzw. „mała szkoła”). Zespół Szkół Powiatowych w Baranowie. Placówki publiczne finansowane są z budżetu gminy (poza Zespołem Szkół Powiatowych), a także częściowo z dotacji samorządowej utrzymywana jest szkoła niepubliczna w Czarnotrzewiu. 6.2.1. Szkolnictwo przedszkolne, szkoły podstawowe i gimnazja. W przedszkolach, oddziałach przedszkolnych i szkołach podstawowych, w roku szkolnym 2002/2003 uczyło się łącznie 775 dzieci. Istniejąca baza lokalowa gminnych placówek oświatowych a, także warunki nauczania w nich przedstawiają się następująco: Baza lokalowa placówek oświatowych w gminie Baranowo: Lp SZKOŁA / PRZEDSZKOLE 1. Zesp. Szkół Baranowie 2. Zesp. Szkół Zawadach 3. SP w Ziomku Rok budowy w 2002 w 1962 Bakule1935 4. SP w Cierpiętach 1964 5. SP w Jastrząbce 1997 6. SP w Błędowskiej 1968 7. Przedszkole gminne Woli w Kubatura Pow. Ilość sal Sala Ogrzewanie w m3 użytkowa lekcyjnych gimnast. w m2 - olej opał. 9670 2465 15 Brak - olej opał. 1810 1212 14 693 m3 - 125 KW - modern. 1999 r. - olej opał. 986 615 6 280 m3 - 75KW - modern. w 1999 r. 3989 770 8 432 m3 - olej opał. - 120 KW - modern. w 1997 r. 6027 1487 10 Brak - olej opał. - 165 KW - olej opał. 4647 600 7 288 - modern. w 2000 r. - piece kafl. 15 Baranowie ok. 1900 300 Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. 180 4 Brak Jak wynika z powyższego zestawienia szczególnie złe warunki nauczania (pod względem jakości obiektów) dotyczą szkoły podst. w Bakule-Ziomku oraz przedszkola gminnego w Baranowie. Są to budynki stare, znacznie zdekapitalizowane, wymagające znacznych nakładów finansowych na ich modernizację. Drugim, szczególnie niekorzystnym elementem jest brak sal gimnastycznych w części szkół (Baranowo, Jastrząbka), a także przynajmniej sali do zajęć ruchowych w przedszkolu gminnym w Baranowie. Ilość uczniów i zatrudnienie oraz warunki nauczania w przedszkolu, oddziałach przedszkolnych oraz szkołach podstawowych gminy Baranowo: Lp PRZEDSZKOLE / SZKOŁA Ilość uczniów Ilość oddziałów Ilość uczniów/ oddział Zatrudnienie Nauczyciele Etaty Osoby 1 2 Gminne Przedszkole Baranowo 2. SP – Baranowo (Zesp. Szkół) 3. Oddz. przedszk. przy SP w BakuleZiomku 4. SP w BakuleZiomku 5. Oddz. przedszk. przy SP w Cierpiętach 6. SP w Cierpiętach 7. Oddz. przedszk. przy SP w Jastrząbce 8. SP w Jastrząbce 9. Oddz. przedszk. przy SP w Woli Błędowskiej 10. SP w Woli Błędowskiej 11. Oddz. przedszk. przy Zesp. Szkół w Zawadach 12. SP w Zawadach (Zesp. Szkół) Obsługa Etaty Osoby 3 4 5 6 7 8 9 81 3 27 5,6 6 4,5 5 273 12 22,8 18,3 19 9,5 10 7 1 7 1 1 - - 61 6 10,2 9,3 10 1,5 2 9 70 1 6 9 11,7 1 8,2 1 10 3 6 7 71 1 6 7 11,8 1 8,1 1 9 2,7 4 19 1 19 1 1 - - 64 6 10,7 8,7 12 2 2 16 1 16 1 1 - - 108 6 18 8,3 9 4,5 5 3 4 5 6 7 8 9 3 14,6 1,5 73 2 82 27,7 29 1. 1 2 13. SP w Czarnotrzewiu (niepubl.) 9 3 14 RAZEM 775 53 Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. Ilość uczniów i zatrudnienie oraz warunki nauczania w gimnazjach publicznych na terenie gminy: 16 Lp SZKOŁA Ilość uczniów Ilość oddziałów Ilość uczniów/ oddział Zatrudnienie Nauczyciele Etaty Osoby Gimnazjum w Baranowie (Zesp. Szkół) 282 12 2. Gimnazjum w Zawadach (Zesp. Szkół) 108 6 3. RAZEM 390 18 Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. Obsługa Etaty Osoby 1. 23,5 22,6 23 2,5 5 18 21,7 9,2 31,8 10 33 2,5 5 Przedstawione wyżej warunki nauczania w oddziałach przedszkolnych, przedszkolu, szkołach podstawowych i gimnazjach gminy spełniają w zasadzie podstawowe standardy krajowe. Odbiegają jednak w sposób istotny od analogicznych wskaźników dla krajów Unii Europejskiej, przede wszystkim w odniesieniu do ilości uczniów na 1 nauczyciela i ilości uczniów na 1 oddział. Od 1996 r. szkoły podstawowe (a od 2000 r. także gimnazja) zostały przejęte przez władze samorządowe, które ponoszą koszty ich utrzymania (koszty bieżącej eksploatacji, wynagrodzenia nauczycieli, remontów, dowozu dzieci, itp.). Środki na te wydatki pokrywane są (a przynajmniej powinny być) z subwencji, przekazywanej do budżetu gminy przez budżet Państwa. W praktyce jednak zachodzi potrzeba dofinansowywania z dochodów własnych gminy bądź pozyskanych środków zewnętrznych części kosztów, związanych przede wszystkim z remontami bądź modernizacją tych placówek. Zmniejszający się przyrost naturalny i migracje dają podstawy do prognozowania spadku ilości dzieci, którym w ciągu najbliższych 10-12 lat należy zapewnić odpowiednie warunki nauczania. Wobec powyższego decyzją strategiczną samorządu, wymagającą konsultacji społecznych, będzie decyzja o ewentualnej likwidacji niektórych szkół. Przewidywana liczba uczniów w poszczególnych szkołach gminy w latach 2003 – 2010 przedstawia się następująco: L.p. SZKOŁA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12 13 SP w Baranowie SP w Zawadach SP BakuleZomku SP w Cierpiętach SP w Jastrząbce SP w Woli Błędowskiej SP w Czarnotrzewiu RAZEM SP RAZEM w SP % Gimnazjum w Baranowie Gimnazjum w Zawadach RAZEM GIMNAZJA RAZEM GIMNAZJA w % 2003/ 2004 273 108 ROK SZKOLNY 2004/ 2005/ 2005 2006 247 230 107 103 2006/ 2007 233 92 61 70 71 64 55 65 64 69 57 64 66 62 56 62 63 54 9 656 14 621 14 596 16 576 100 95 91 88 282 243 204 152 108 105 93 73 390 348 297 225 100 89 76 58 17 14 OGÓŁEM 1046 969 15 OGÓŁEM w % 100 93 Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. 893 85 801 77 Wzrost poziomu kształcenia dzieci i młodzieży oraz rozwój społeczeństwa informacyjnego, będące priorytetami Unii Europejskiej zakładają, iż dzieci oraz młodzież będą mogły wykorzystywać w procesie nauczania najnowsze osiągnięcia nauki, a jednocześnie coraz szersze kręgi społeczności lokalnych będą mogły wykorzystywać podstawowe narzędzia informatyczne (komputer, internet) w codziennym życiu. W związku z tym, konieczne jest położenie szczególnego nacisku na kształcenie dzieci w tym zakresie, a tym samym zapewnienie im swobodnego dostępu do tego rodzaju nowoczesnej technologii. Dotyczy to przede wszystkim szkół wiejskich, które muszą zostać wyposażone w odpowiednie pracownie dydaktyczne, sprzęt, stale łącza internetowe itp. Istotnym zagadnieniem jest także kwestia stałego podnoszenia poziomu i unowocześniania procesu dydaktycznego poprzez wykorzystanie zróżnicowanych technik nauczania. Aby postulat ten zrealizować, niezbędne jest stałe dokształcanie nauczycieli i podnoszenie ich kwalifikacji zawodowych. WNIOSKI: 1. Obecny stan organizacyjny oświaty w gminie należy uznać za zadawalający, przy istniejących możliwościach finansowych samorządu i liczbie dzieci, uczęszczających do poszczególnych szkół. 2. Z uwagi na stan techniczny oraz warunki nauczania niezbędna jest modernizacja części szkół, 3. 4. 5. 6. polegająca na wymianie ogrzewania z olejowego na gazowe, budowie sal sportowych (gimnastycznych), wymianie stolarki etc. Dwa, publiczne gimnazja zaspokajają potrzeby gminy w tym zakresie. Konieczne jest rozważenie zasadności utrzymywania w dłuższej perspektywie niektórych szkół, tak z punktu widzenia ekonomicznego jaki i demograficznego, jednak ostateczna decyzja samorządu w tej sprawie powinna uwzględniać stanowisko społeczności lokalnych. Konieczność podnoszenia poziomu kształcenia i wyrównywania szans dzieci z terenu gminy, w konkurencji z ich rówieśnikami z dużych ośrodków miejskich, a także rozwój społeczeństwa informacyjnego wymagają zapewnienia zarówno modyfikacji programów nauczania, jak też lepszego wyposażenia szkół w pracownie dydaktyczne, sprzęt oraz stały, swobodny dostęp do internetu. Niezbędne jest wspieranie stałego dokształcania nauczycieli i podnoszenia ich kwalifikacji zawodowych, a także utworzenia w gminie systemu stypendialnego, umożliwiającego uzdolnionym dzieciom i młodzieży podejmowanie nauki w szkołach średnich i wyższych. 6.3. Kultura. W Baranowie działa (od 1997 r.) Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji (GOKSiR), będący instytucją kultury, utrzymywaną ze budżetu gminnego. W strukturze GOKSiR znajdują się: Gminny Ośrodek Kultury w Baranowie, Wiejski Dom Kultury w Zawadach, Gminna Biblioteka Publiczna w Baranowie. Baza lokalowa GOKSiR to budynek w Baranowie, z: tzw. salą uniwersalną o pow. 220 m2, która jednak nie spełnia wymogów sali widowiskowej. 18 pomieszczeniami Gminnego Centrum Informacji z możliwością pełnienia także usług biurowych, pod warunkiem rozbudowy zaplecza sanitarnego, siłownią i zapleczem gospodarczym w pomieszczeniach piwnicy salką muzyczną i pokojem instruktorów, salą świetlicy środowiskowej. Pomieszczenia na strychu budynku są w chwili obecnej remontowane i adaptowane dla potrzeb harcówki. Obiekt GOKSiR otacza blisko teren o pow. 0,8 ha, na którym docelowo należy zlokalizować niewielki amfiteatr, boisko uniwersalne, zaplecze parkingowe oraz skwer. Drugi obiekt, znajdujący się w strukturach GOKSiR to budynek Wiejskiego Domu Kultury w Zawadach. W chwili obecnej jest on w stanie „surowym”, niewykończonym, w którym użytkowana jest tylko część pomieszczeń, doraźnie zaadoptowana dla potrzeb sali świetlicowej z pracownią komputerową. W budynku znajduje się wciąż nie użytkowana sala widowiskowa ze sceną. GOKSiR jest organizatorem kilku, istotnych dla społeczności gminy imprez, z których najważniejsze to: Festyn Rodzinny w Baranowie, Święto Folkloru Kurpiowskiego w Zawadach, Dożynki Gminno-Parafialne w Baranowie, Ogólnopolski Wyścig Psich Zaprzęgów wraz z imprezą „Witamy na Kurpiach”. Wszystkie w/w imprezy mają wciąż jedynie wymiar lokalny i nie stanowią jeszcze atrakcji, na których mógłby być budowany wizerunek gminy, jako miejsca atrakcyjnego dla przybysza z zewnątrz. WNIOSKI: 1. Działania samorządu w zakresie kultury należy uznać za wystarczające, jednak konieczne jest z jednej strony określenie stałego poziomu finansowania (jako % dochodów własnych gminy), a z drugiej zwiększenie aktywności osób zarządzających kulturą w zdobywaniu dodatkowych środków zewnętrznych. 2. Niezbędna jest możliwie szybka modernizacja bazy lokalowej obiektów kulturalnych (przede wszystkim zakończenie budowy Wiejskiego Domu Kultury w Zawadach), a także stworzenie nowoczesnego zaplecza rekreacyjno-sportowego dla mieszkańców gminy. 3. Elementem negatywnym w działalności kulturalnej - z punktu widzenia społeczności gminy – jest brak dostępu do tzw. kultury wyższej. 7. Gospodarka mieszkaniowa. 7.1. Wielkość i stan zasobów mieszkaniowych. Wielkość zasobów mieszkaniowych w gminie Baranowo wynosiła w 2002 r. 1787 mieszkań, łącznej powierzchni użytkowej ok. 145,3 tyś. m2. W stosunku do roku 1995 ilość mieszkań na terenie gminy zwiększyła się jedynie o ok. 3%, a powierzchnia użytkowa o ok. 28%. Odsetek mieszkań w budynkach najstarszych tj. powstałych do 1945 r. wynosi na terenie gminy ok. 40%, natomiast mieszkania w tzw. budownictwie nowym, powstałym po 1980 r. stanowią ok. 28% zasobów. Wiek zasobów mieszkaniowych rzutuje w sposób istotny na ich stopień dekapitalizacji i standard zamieszkania w nich. Na terenie gminy udziały mieszkań posiadających następujące urządzenia infrastrukturalne wynosi: wodociąg sieciowy kanalizacja CO* gaz sieciowy - ok. 18% mieszkań ok. 19% mieszkań ok. 0% mieszkań ok. 15% mieszkań Reasumując powyższe stwierdzenia można przyjąć, iż ok. 20% zasobów mieszkaniowych na terenie gminy to lokale substandardowe, w których warunki zamieszkania nie odpowiadają podstawowym normom. Podstawowe standardy zamieszkania przedstawia poniższe zestawienie: 19 Lp. ROK PODSTAWOWE WSKAŹNIKI Śrdn. ilość izb na mieszkanie 1. 1995 71,1 3,60 2. 2000 71,8 3,63 3. 2001 72,2 3,64 4. 2002 81,3 3,83 Analiza własnych na podst. danych Woj. Urzędu Statystycznego w Warszawie. Śrdn. pow. mieszkania Śrdn. ilość osób w mieszkaniu 4,16 3,98 4,02 3,86 Wyżej określone standardy zamieszkania w stosunku do średnich z terenu powiatu ostrołęckiego i krajowych (dla terenów wiejskich), przedstawiają się następująco – 2002 r.: Lp. WYSZCZEGÓLNIENIE PODSTAWOWE WSKAŹNIKI Śrdn. pow. Śrdn. ilość izb na Śrdn. ilość osób w mieszkania mieszkanie mieszkaniu 1. Gmina Baranowo 81,3 3,83 3,86 2. Powiat ostrołęcki 90,1 4,21 4,24 3. Polska (tereny wiejskie) 69,3 3,57 3,97 Analiza własnych na podst. danych Woj. Urzędu Statystycznego w Warszawie. Jak wynika z powyższej analizy, warunki zamieszkania na terenie gminy Baranowo są nieco lepsze niż średnie dla terenów wiejskich kraju (przede wszystkim w odniesieniu do wielkości mieszkań), natomiast odbiegają nieznacznie od średnich dla powiatu ostrołęckiego. Polityka mieszkaniowa władz samorządowych gminy zmierza do tego, aby w jak największy sposób ułatwić sprzedaż lokali ich dotychczasowym najemcom. Obecnie wydaje się, że najbardziej racjonalnym ekonomicznie wyjściem jest sprzedanie pozostałych jeszcze mieszkań komunalnych na bardzo korzystnych, preferencyjnych zasadach dotychczasowym lokatorom i jak najszybsze odchodzenie od zarządzania tymi zasobami przez samorząd. Uwolnione tą drogą środki budżetu gminy można wówczas przeznaczyć na inne, ważne społecznie cele. Pomimo, że w gminie nie występuje w zasadzie problem bezdomności, istnieje społeczna potrzeba zapewnienia odpowiednich warunków zamieszkania tym osobom, które mieszkają w warunkach substandardowych (lokale całkowicie zdekapitalizowane, których remont jest całkowicie nieopłacalny bądź nadmiernie zagęszczone). Wg. danych Urzędu Gminy ilość rodzin, które kwalifikują się do otrzymania mieszkania w ramach budownictwa komunalnego oceniana jest na ok. 100. WNIOSKI: 1. Około 40% zasobów mieszkaniowych na terenie gminy znajduje się w budynkach, których wiek przekracza 55 lat. 2. Około 20 % zasobów mieszkaniowych w gminie to lokale substandardowe, bez wyposażenia w podstawowe urządzenia infrastrukturalne. 3. Konieczne jest utrzymanie, a nawet ewentualne rozszerzenie preferencji przy sprzedaży mieszkań z zasobów komunalnych ich dotychczasowym właścicielom. 4. Budżet gminy ponosi znaczne obciążenia finansowe z tytułu dopłat do kosztów utrzymania zasobów mieszkaniowych, w znacznej części nie pozostających w jej użytkowaniu – wielkość tego typu, obligatoryjnych dopłat wzrosła w ciągu ostatnich 2 lat o ok. 44%. 5. W obecnej sytuacji konieczna jest budowa min. 100 mieszkań komunalnych. 8. Rozwój gospodarczy. 8.1. Rolnictwo. Użytki rolne na terenie gminy stanowią ok. 65%% jej powierzchni (12.857 ha), a ich struktura użytkowania wg. form własności przedstawia się następująco: Lp. WYSZCZEGÓLNIENIE Gosp. indywid. Agencja Nieruchomości Pozostałe OGÓŁEM 20 ha % 1. Grunty orne 3819 100 2. Sady 3 100 3. Łąki 5318 96 4. Pastwiska 3346 100 5. Stawy 6. RAZEM 12486 97 Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. Rolnych ha % 200 4 155 100 355 3 ha 9 5 2 16 % 0 0 0 0 ha 3828 3 5523 3348 155 12857 % 100 100 100 100 100 100 Udział poszczególnych rodzajów użytków rolnych przedstawia poniższe zestawienie: Lp. WYSZCZEGÓLNIENIE OGÓŁEM ha % 1. Grunty orne 3828 30 2. Sady 3 0 3. Łąki 5523 43 4. Pastwiska 3348 26 6. Stawy 155 1 7. RAZEM 12857 100 Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. Jak wynika z powyższych analiz, wśród użytków rolnych na terenie gminy dominują łąki i pastwiska, których udział wynosi ok. 70%. Zdecydowana większość (ok. 97%) użytków rolnych pozostaje w gestii rolników indywidualnych. Przedstawiona struktura użytkowania terenów rolniczych potwierdza fakt, iż podstawową funkcją gminy jest rolnictwo, oparte na hodowli, wykorzystującej warunki naturalne tj. rozległe obszaru łąk i pastwisk. Użytki rolne gminy Baranowo charakteryzują się jednak stosunkowo niską bonitacją gleb co przedstawia poniższe zestawienie: KLASA GLEB UDZIAŁ W POWIERZCHNI UŻYTKÓW ROLNYCH w% III a i b 11 IV a i b 22 V 41 VI 26 RAZEM 100,0 Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. Na terenie gminy znajduje się 1747 gospodarstw rolnych, a ich struktura wielkości (wg. sołectw) kształtuje się następująco: Lp. SOŁECTWO UDZIAŁ GOSP. wg. wielkości w % OGÓŁEM do 1 1-2 ha 2-5 ha 5-7 ha 7-10 ha 10-15ha pow. ha 15ha 1. Adamczycha 17 13 13 8 3 13 33 100 2. Bakuła 12 22 1 7 10 18 30 100 3. Budne 7 30 17 4 12 19 11 100 4. Błędowo 4 12 8 12 16 30 18 100 5. Brodowe Łąki 32 7 4 8 24 18 7 100 6. Baranowo 57 12 10 5 7 7 2 100 7. Czerwieńskie 10 22 10 9 22 20 7 100 8. Czarnotrzew 15 24 10 10 14 18 9 100 9. Cierpięta 19 6 14 7 16 22 16 100 10. Dłutówka 27 11 9 13 10 17 13 100 11. Dąbrowa 10 7 10 10 23 27 13 100 12. Gaczyska 28 7 22 7 17 14 5 100 21 Guzowatka 14 3 6 Jastrząbka 33 12 14 Kalisko 18 18 18 Kucieje 11 13 13 Kopaczyska 13 13 7 Lipowy Las 19 12 15 Majdan 14 11 8 Orzoł 14 8 10 Orzołek 23 9 14 Oborczyska 14 5 8 Ostrówek 8 16 Rycica 7 14 5 Ramiona 16 18 10 Rupin 17 13 6 Witowy Most 3 10 14 Wola Błędowska 8 10 8 Ziomek 7 7 6 Zawady 20 14 10 RAZEM 24 13 10 RAZEM – gosp. 556 297 238 33. Powiat ostrołęcki - % 21 16 24 Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 14 7 9 3 8 6 8 6 14 10 8 16 10 6 7 10 7 7 8 6 13 23 18 12 21 11 12 5 18 8 24 10 16 14 23 9 22 14 26 11 9 13 22 21 34 28 9 26 52 16 18 23 35 26 36 13 18 31 10 5 29 25 6 14 22 26 19 8 18 18 19 17 15 28 14 13 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 179 323 405 305 2303 11 11 10 7 100 Jak wynika z przedstawionego zestawienia, w strukturze wielkości gospodarstw rolnych gminy Baranowo znaczny udział mają gospodarstwa bardzo małe tj. do 5 ha, których udział wynosi ok. 47% (powiat ostrołęcki ok. ok. 61%), co należy uznać za zjawisko negatywne. Te gospodarstwa nie mają zbyt dużych szans na rozwój i osiągnięcie znaczącego dochodu. Należy założyć, że znaczna ich część będzie musiała ulec likwidacji w okresie najbliższych 5-10 lat. Interesująco przedstawia się struktura gospodarstw rolnych, pod względem rodzaju prowadzonej działalności: Lp. 1. WYSZCZEGÓLNIENIE ILOŚĆ GOSPODARSTW w% Gospodarstwa prowadzące wyłącznie działalność rolniczą 2. Gospodarstwa prowadzące wyłącznie działalność pozarolniczą 3. Gospodarstwa prowadzące działalność rolniczą i pozarolniczą 4. Gospodarstwa nie prowadzące działalności rolniczej i pozarolniczej 5. RAZEM Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. 81 2 5 12 100 Rolnictwo jest i pozostanie w najbliższych latach wiodącą funkcją w gospodarce gminy. Jednocześnie sektor ten będzie wymagał daleko idącej modernizacji i przekształceń, związanych m.in. z konkurencją na wspólnym rynku europejskim. Wydaje się, iż z jednej strony niezbędne będzie tworzenie dużych, specjalistycznych gospodarstw (hodowla bydła mlecznego i mięsnego) oraz zawiązywanie przez rolników grup producenckich, z drugiej strony gospodarstwa mniejsze powinny ukierunkować swoją produkcję na wytwarzanie żywności metodami ekologicznymi, wspierając ją działalnością agroturystyczną. Jednocześnie, ważnym zadaniem także samorządu lokalnego jest 22 wspieranie działań na rzecz podnoszenia kwalifikacji rolników i przekazywania im jak najszerszej wiedzy z zakresu efektywnego wykorzystywania szans modernizacji gospodarstw, z wykorzystaniem środków Unii Europejskiej (Sektorowy Program Operacyjny, Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich i Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego). Ponieważ jednak, w rolnictwie gminy dominuje sektor prywatny, władze samorządowe mają bardzo ograniczony wpływ na zmiany zachodzące w tym sektorze gospodarki, a ich rola może sprowadzać się przede wszystkim do: podejmowania prób ściągnięcia na tereny wiejskie inwestorów, którzy byliby zainteresowani tworzeniem przedsiębiorstw związanych z przetwórstwem żywności bądź z innymi branżami, dającymi zatrudnienie ludziom zamieszkałym na tych terenach, współpracy z instytucjami i organizacjami w procesie podnoszenia kwalifikacji oraz szerokiej informacji i pomocy w wykorzystaniu środków finansowych Unii Europejskiej. W tego typu działaniach naturalnym partnerem samorządu jest zarówno Ośrodek Doradztwa Rolniczego jak i oddział Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, wspierania agroturystyki jako formy uzyskiwania dodatkowych dochodów przez rolników Mówiąc o rolnictwie w gminie Baranowo należy wspomnieć o dwóch firmach, działających w sferze rolnictwa, a będących jak na warunki regionu przedsiębiorstwami znaczącymi. Są to: Spółdzielnia Mleczarska „KURPIE” w Baranowie, zatrudniająca ok. 210 osób. Skupuje ona i przerabia mleko od rolników z terenu gminy Baranowo oraz gmin sąsiednich. Spółdzielnia specjalizuje się w produkcji serów i masła, których głównym odbiorcą jest spółka HOCHLAND oraz szereg innych zakładów. Zakład Mleczarski HOCHLAND w Branowie, zatrudniający ok. 115 osób. WNIOSKI: 1. Użytki rolne stanowią ok. 65% obszaru gminy i charakteryzują się stosunkowo niskim poziomem 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. bonitacji gleb - gleby klasy V i VI stanowią ok. 67% użytków. W strukturze użytków rolnych upraw dominują łąki i pastwiska (ok. 70% powierzchni), co warunkuje rozwój hodowli bydła, jako głównego rodzaju działalności rolniczej. Pod względem wielkości indywidualnych gospodarstw rolnych obszar gminy wykazuje dominację gospodarstw o powierzchni do 5 ha, których udział wynosi ok. 47%. Ok. 80% gospodarstw rolnych w gminie prowadzi wyłącznie działalność rolniczą. Na terenie gminy funkcjonują dwa, podstawowe zakłady przetwórcze tj. Spółdzielnia Mleczarska KURPIE oraz Zakład Mleczarski HOCHLAND, zatrudniające łącznie ok. 320 pracowników. Z uwagi na wykształcony, tradycyjny kierunek produkcji rolnej (hodowla bydła) możliwe są działania na rzecz rozwoju nowych inwestycji, wykorzystujących istniejące zaplecze rolnicze. Celowe jest także podejmowanie działań, na rzecz lokalizacji na terenie gminy niewielkich zakładów przemysłowych, rzemieślniczych i usługowych, tworzących miejsca pracy zwłaszcza w sytuacji, kiedy część niewielkich gospodarstw rolnych nie wytrzyma konkurencji i upadnie. Działalność rolnicza na terenie gminy może i powinna być wspierana działalnością agroturystyczną oraz produkcją żywności metodami ekologicznymi. Zadaniem samorządu jest aktywne wspieranie działań, mających na celu unowocześnienie rolnictwa i jego modernizację (tworzenie dużych, silnych i specjalistycznych gospodarstw oraz grup producenckich), a także organizowanie pomocy doradczej i szkoleniowej dla rolników, służącej jak najefektywniejszemu wykorzystaniu przez nich różnych instrumentów wsparcia Unii Europejskiej.). 8.2. Pozostałe działy gospodarki. Oprócz rolnictwa i przetwórstwa żywności (głównie mleka), które są bezsprzecznie wiodącą funkcją gospodarczą gminy, na terenie jej terenie istnieje kilka zakładów produkcyjnych i produkcyjnousługowych. Są to firmy prywatne, a do największych z nich należy zaliczyć: Lp. I. 1. RODZAJ FIRMY SEKTOR PRYWATNY Handel (sklepy) ILOŚĆ ZATRUDNIENIE PODMIOTÓW w osobach 170 303 37 55 23 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. Handel obwoźny Budownictwo i usługi budowlane Przerób drewna (tartaki) Piekarnictwo Piekarnia Białczak Piekarnia Włodarczyk Gastronomia (punkty stałe) Gastronomia objazdowa Usługi fryzjerskie Wyrób mat Wykańczanie wnętrz Usługi blacharsko-lakiernicze Usługi hydrauliczne Usługi transportowe Mechanika pojazdowa Usługi instalatorskie Usługi stolarskie Usługi ślusarskie Sprzątanie pomieszczeń Produkcja zniczy Naprawa urządzeń chłodniczych Usługi ciesielsko-dekarskie Produkcja i sprzedaż zabawek Usługi sanitarne Usługi leśne Weterynaria Inseminacja Skup żywca Usługi hydrotechniczne (odmulanie rowów i stawów) 31. Usługi lekarskie 32. Farmacja (apteki) 33. Stacja paliw 34. Organizacja zajęć rekreacyjnych 35. Pośrednictwo budowlane i handel nieruchomościami 36. Nadzór budowlany 37. Agent ubezpieczeniowy 38. Pośrednictwo finansowe II. SPÓŁDZIELNIE 1. Gminna Spółdzielnia SAMOPOMOC CHŁOPSKA 2. Spółdzielnia KÓŁEK ROLNICZYCH III. POZOSTAŁE 1. Bank Spółdzielczy 2. Poczta IV. RAZEM Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. 20 22 6 2 1 1 7 1 2 1 5 2 4 9 6 3 2 2 2 1 1 1 1 1 7 2 5 1 22 28 28 30 14 16 9 1 2 1 5 2 4 15 9 3 2 2 2 3 1 1 6 1 7 2 5 1 2 2 1 1 1 2 10 4 1 1 2 2 3 1 2 1 2 2 3 1 44 36 1 2 1 1 174 8 14 6 8 361 Zadaniem władz samorządowych jest stwarzanie warunków do rozwoju lokalnego sektora prywatnego, a także zachęcanie inwestorów zewnętrznych do lokowania tu swoich firm. Dlatego szczególnie istotne jest z jednej strony przygotowanie oferty inwestycyjnej gminy oraz wypracowanie polityki inwestycyjnej, obejmującej m.in. określenie jakiego rodzaju firmy są pożądane na tym terenie i na jakiego typu ulgi mogą liczyć, tworząc stałe miejsca pracy dla mieszkańców gminy (np. przy stworzeniu 3 stałych miejsc pracy zwolnienie z lokalnych podatków w 1 roku działalności i obniżenie ich w kolejnych dwóch latach odpowiednio o 50 i 25%). Konieczne jest także określenie potrzeb 24 lokalnego sektora prywatnego na pracowników o określonych kwalifikacjach i dostosowanie programów szkoleniowych do tych potrzeb. WNIOSKI: 1. Oprócz rolnictwa i związanych z nim zakładów przetwórczych, pozostałe firmy na terenie gminy – zatrudniające ok. 361 osób, nie odgrywają jeszcze znaczącej roli w gospodarce gminy Baranowo. 2. Konieczne jest szybkie opracowanie zasad polityki inwestycyjnej gminy w odniesieniu tak do lokalnego jak i zewnętrznego sektora małych i średnich przedsiębiorstw. 8.3.Turystyka. Gmina Baranowo nie stanowi – pomimo atrakcyjnego położenia oraz walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego – terenu odwiedzanego przez turystów. Powodem takiego stanu rzeczy jest zarówno brak bazy turystycznej (noclegi, gastronomia) jak też infrastruktury, a także systemu informacji o gminie i jej promocji. Średnio, w ciągu roku gminę odwiedza ok. 1000 osób, z czego przeważająca większość zatrzymuje się tu na tylko na kilka godzin. Dłuższe, kilkudniowe pobyty dotyczą głównie: wycieczek młodzieżowych, dla których w sezonie letnim oddaje się do użytku schronisko turystyczne (30 miejsc) w Zespole Szkół w Zawadach, osób, korzystających z kwater agroturystycznych, których standard jest jednak niezadawaląjący. z tego typu wypoczynku korzysta w skali roku ok. 200-250 osób. Brak jest miarodajnych danych, dotyczących zarówno średniego czasu pobytu gości w kwaterach, miejsca skąd przyjechali, a także ich opinii o regionie (gminie). Do najważniejszych walorów turystycznych gminy i jej najbliższych okolic należą: położenie gminy w regionie kurpiowskim, znanym z wielowiekowych tradycji kulturowych (architektura, stroje, obyczaje, rzemiosło, potrawy, itp.) atrakcje przyrodnicze, takie jak: dolina rzeki Omulwi z pasem podmokłych łąk i rozległych pastwisk, będących ostoją ptaków. Na rzece organizowane są spływy kajakowe. zwarty kompleks leśny w południowej cz. gminy – lasy stanowią ok. 29% obszaru gminy, dolina rzeki Płodownicy, stawy rybne, będące własnością AWRSP w Warszawie, pomniki przyrody (przede wszystkim dęby, wiązy i jałowce). zabytki architektury: neogotycki kościół Narodzenia NPM z 1910 oraz plebania z 1925 r. w miejsc. Baranowo, drewniany kościół pw. Św. Michała Archanioła z 1868 r. w miejsc. Brodowe Łąki (wraz z dzwonnicą z 1884 r. i plebanią z 1914 r.), drewniany młyn wodny z 1923 r. na rz. Omulwi w miejsc. Czarnotrzew, kostnica z końca XIX w. na cmentarzu parafialnym w miejsc. Baranowo, cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej, w lesie przy drodze Ramiona – Majk, 8.3.1. Baza turystyczna gminy. Łączna ilość miejsc noclegowych, dostępnych turystom odwiedzającym gminę 70, z tego 30 miejsc w schronisku młodzieżowym (w czasie wakacji), oraz ok. 40 miejsc w kwaterach agroturystycznych: Brodowe Łąki – Cz. Młynarski i J. Szyszka Kopaczyska – M. Grabowski, Oborczyska – A. i St. Bieńkowscy, Czerwieńskie – K. Szkodzińska, Czarnotrzew – E. Komosa. 8.3.2. Turystyka jako uzupełniająca funkcja gospodarcza gminy. Z uwagi na walory środowiska naturalnego (przyrodniczego i kulturowego), względną bliskość aglomeracji warszawskiej oraz dominującą funkcję rolniczą, gmina Baranowo ma szansę stać się istotnym regionem turystycznym. Powinien on być nastawionym przede wszystkim na świadczenie 25 usług agroturystycznych, połączonych z aktywnym wypoczynkiem (spływy kajakowe, jeździectwo, turystyka rowerowa) i tzw. turystyką przyrodniczą. Podejmowane w tym kierunku działania muszą być wsparte odpowiednią promocją gminy, skierowaną do zdefiniowanego rynku, a także skutecznym marketingiem, mającym na celu wykreowanie wizerunku gminy, jako miejsca atrakcyjnego, „ekologicznego” wypoczynku, w bezpośrednim kontakcie z tradycją regionu (potrawy, rzemiosło, pamiątki). Aby skutecznie podjąć to wyzwanie, konieczne jest szybkie opracowanie „Programu rozwoju turystycznego gminy Baranowo”, a następnie jego wdrożenie, przy wsparciu społeczności lokalnej. WNIOSKI: 1. Największymi atrakcjami turystycznymi gminy są jej położenie oraz środowisko naturalne i kulturowe, natomiast brak jest tu rozwiniętej, o dobrym standardzie bazy usługowej i infrastruktury turystycznej. 2. Konieczne jest opracowanie i wdrożenie – przy współpracy samorządu i sektora prywatnego – długofalowego programu rozwoju turystycznego gminy Banarnowo, w którym powinny zostać zdefiniowane zarówno rynki turystyczne, na których obszar ten ma szanse zaistnieć, jak tez działania marketingowo-promocyjne wraz z działaniami służącymi rozbudowie infrastruktury turystycznej. 9. Struktura użytkowania terenów w gminie i ich formy własności. Powierzchnia gminy Baranowo wynosi 19819 ha. Analizując strukturę użytkowania terenów zwraca przede wszystkim uwagę bardzo duży udział użytków rolnych - zajmują one łącznie ok. 65% terenu tj. ok. 13 tyś. ha. Drugim rodzajem terenów są lasy i obszary leśne, których wielkość powierzchni wynosi ok. 6 tyś. ha, co stanowi ok. 29% powierzchni gminy. Pozostałe ok. 6% powierzchni to przede wszystkim tereny zajęte pod komunikację i zainwestowane. Taka struktura rodzajów terenów w gminie wskazuje, jakie funkcje gospodarcze są dla tego obszaru wiodące. Rolnictwo posiada tu naturalne zaplecze i predyspozycje do rozwoju, chociaż znaczne tereny leśne oraz strefy otwartej przestrzeni (łąki, pastwiska), stwarzają potencjalne szanse rozwoju turystyki i rekreacji. Szczegółowa struktura użytkowania terenów w gminie Baranowo wg. stanu na dzień 31 grudnia 2002 r., przedstawia się następująco: LP. WYSZCZEGÓLNIENIE 1. Użytki rolne 2. Lasy i grunty leśne 3. Wody 4. Tereny mieszkaniowe i zainwestowane 5. Drogi i komunikacja 6. Nieużytki 7. OGÓŁEM Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. Powierzchnia terenu w ha Udział w powierzchni terenu w% 12857 5767 366 330 372 127 19.819 64,9 29,1 1,8 1,7 1,9 0,6 100,0 W strukturze terenów wg. form własności dominująca rola przypada własności prywatnej (przede wszystkim grunty wchodzące w skład indywidualnych gosp. rolnych), które stanowią ok. 78% ogółu powierzchni gminy. Szczegółowo zagadnie to ilustruje poniższe zestawienie: LP. WYSZCZEGÓLNIENIE Powierzchnia Udział w 26 Grunty osób fiz. wchodzące w skład gospodarstw rolnych 2. Grunty osób fiz. nie wchodzące w skład gospodarstw rolnych 3. Lasy Państwowe 4. Agencja Nieruchomości Rolnych 5. Skarb Państwa 6. Gmina Baranowo 7. Spółdzielnie 8. Wspólnoty gruntowe 9. Kościoły i związki wyznaniowe 10. OGÓŁEM Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. terenu w ha powierzchni terenu w% 15430 77,9 226 3081 350 355 296 7 15 59 19.819 1,1 15,5 1,8 1,8 1.5 0 0,1 0,3 100,0 1. Jak z powyższego zestawienia widać, wielkość terenów komunalnych wynosi 296 ha, jednak oferta terenów pod nowe inwestycje jest daleko mniejsza, i wynosi jedynie ok. 17 ha (patrz zestawienie poniżej). Sytuacja taka wymaga więc, w przypadku przygotowywania konkurencyjnej (w stosunku do innych gmin regionu) oferty inwestycyjnej wydatkowania środków publicznych na wykup dodatkowych terenów. Po skomunalizowaniu i uzbrojeniu mogą być one sprzedane (lub wydzierżawione) pod inwestycje, uwzględniające zarówno potrzeby społeczności lokalnej jak i potencjalnych inwestorów. Poniżej przedstawiono wykaz nieruchomości komunalnych, wg. stanu na koniec 2003 r.: Lp. Nr. ewidenc. Powierzchnia Uwagi działki działki w ha 1. 94 4,37 Teren w miejsc. Brodowe Łąki, zabudowany 2. 918/2, 981/2 7,56 Teren w miejsc. Baranowo, niezabudowany 3. 766/1, 3,35 Teren w miejsc. Baranowo, niezabudowany 767,988 4. 411 0,18 Teren w miejsc. Czarnotrzew, zabudowany 5. 535 0,32 Teren we miejsc. Zawady, zabudowany 6. 299 0,91 Teren w miejsc. Oborczyska, zabudowany 7. 376 0,42 Teren w miejsc. Guzowata, zabudowany 8. RAZEM 17,11 WNIOSKI: 1. W obrębie gminy dominują dwie formy użytkowania terenów: użytki rolne, zajmujące ok. 65% obszaru, lasy i grunty leśne, zajmujące ok. 29% terenu co w sposób naturalny wyznacza podstawowe funkcje gospodarcze gminy. 2. Pod względem form własności przeważają tereny należące osób fizycznych (ok. 80%). 3. Udział gruntów komunalnych, będących własnością Gminy jest niewielki i stanowi jedynie ok. 1,5% terenu 4. Tereny komunalne, mogące stanowić obecną ofertę inwestycyjną gminy to jedynie ok. 17 ha, w związku z czym zapewne niezbędne będzie wykupienie i skomunalizowanie dodatkowych terenów. 10. Struktura dochodów i wydatków budżetu gminy. 10.1. Dochody budżetowe: 27 Dochody budżetu gminy Baranowo w 2003 r. wyniosły ok. 9,75 mln zł., a dominującą w nich rolę odgrywają subwencje ogólne, stanowiące ok. 65% tj. ok. 6,4 mln zł. W latach 2000-2003 udział tego źródła finansowania systematycznie wzrasta (2000 r. – ok. 63%). Dochody własne budżetu gminy wyniosły w 2003 r. ok. 2,4 mln zł, co stanowiło ok. 25% rocznych dochodów budżetu. W stosunku do 2000 r. ten rodzaj dochodów wzrósł o ok. 44%. W 2004 r. zakładany jest dalszy wzrost udziału dochodów własnych do poziomu ok. 26%. , a ich zwiększenie powinno wynieść ok. 6,3%. W przeliczeniu na 1 mieszkańca gminy dochody budżetu gminy w 2003 r. kształtowały się na poziomie ok. 1416 zł, a dochody własne gminy na poziomie ok. 347 zł. Poziom udziału w budżecie dotacji celowych, a więc skierowanych na konkretne przedsięwzięcia i niemożliwych na wykorzystanie w innych, niż określone dziedzinach ulega systematycznemu obniżeniu i w 2003 r. , w porównaniu z 2000 r. zmniejszył się o ok. 70%, osiągając poziom ok. 7%. Zakłada się, że w 2004 nie przekroczy 4%. Odmiennie kształtuje się -zwłaszcza w ostatnich latach (2000 – 2003) udział w budżecie gminy subwencji ogólnych, a więc środków przekazywanych z budżetu centralnego, na wykorzystanie których władze samorządowe mają pewien wpływ. W 2003 r., w porównaniu z 2000 r. wzrosły one o ok. 42%, stanowiąc ok. 65% dochodów budżetu. W 2004 r. powinny stanowić ok. 70%. Szczegółową analizę dochodów budżetu gminy Baranowo oraz ich tendencje w l. 2000 – 2004 przedstawia poniższe zestawienie: ROK DOCHODY OGÓŁEM ŹRÓDŁA DOCHODÓW Własne tyś.zł % tyś. zł % 2000 7756,7 100 1662,5 100 2001 8338,4 107 2145,0 129 2002 9394,0 121 2045,5 123 2003 9753,5 126 2391,5 144 2004 9788,3 126 2543,4 153 * - brak danych Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. ROK DOCHODY OGÓŁEM Dotacje celowe tyś. zł % 1263,8 100 887,8 70 1373,8 109 676,9 54 382,1 30 Subwencje ogólne tyś. zł % 4821,4 100 5305,6 110 5974,7 124 6422,9 133 6862,8 142 Pozabudżetowe tyś. zł 9,0 262,1 * % 100 291 * ŹRÓDŁA DOCHODÓW Własne tyś.zł % tyś. zł % 2000 7756,7 100 1662,5 21 2001 8338,4 100 2145,0 26 2002 9394,0 100 2045,5 22 2003 9753,5 100 2391,5 25 2004 9788,3 100 2543,4 26 * - brak danych Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. Dotacje celowe tyś. zł % 1263,8 16 887,8 11 1373,8 15 676,9 7 382,1 4 Subwencje ogólne tyś. zł % 4821,4 63 5305,6 63 5974,7 63 6422,9 65 6862,8 70 Pozabudżetowe tyś. zł 9,0 262,1 * % 0 3 * 10.2. Wydatki budżetowe: 28 Zjawiskiem korzystnym jest wzrost poziomu wydatków inwestycyjnych gminy w latach 2000-2004 (poza rokiem 2003). O ile w 2000 r. stanowiły one ok. 17% ogółu wydatków, to w 2002 r. ich udział wzrósł do ok. 24%. Udział wydatków budżetowych, związanych z dotacjami na działalność zakładów budżetowych gminy utrzymuje się na zbliżonym poziomie tj. 3-4%, chociaż od 2000 r. obserwowana jest stała tendencja spadkowa ich wielkości. Udział poszczególnych działów w strukturze wydatków budżetu gminy wskazuje, że: w latach 2000 - 2003 wydatki na oświatę utrzymywały się na podobnym poziomie tj. ok. 53% budżetu gminy. Natomiast w budżecie 2004 zakładany jest ich udział na poziomie ok. 56%. wydatki w dziele „kultura i sport” wahają się w latach 2000 – 2003 na poziomie od 3 do 8%, a w 2004 r. ich udział zaplanowano w wys. ok. 6% wydatków ogółem. wydatki związane z pomocą społeczną, poza 2001 r. , kiedy to osiągnęły poziom ok. 9% ogółu wydatków, utrzymują się na zbliżonym poziomie 2-3%. Wydatki ogółem wzrosły w 2003 r. w stosunku do 2000 r. o ok. 30%. Wskaźnik poziomu wydatków budżetowych w 2003 r. na 1 osobę w dwóch działach tj. w oświacie i pomocy społecznej przeanalizowano w odniesieniu do bezpośrednio korzystającą z tych środków. Stwierdzono, że wydatki budżetu: na 1 ucznia w 2003 r. wyniosły ok. 3,6 tyś. zł i były wyższe w porównaniu z rokiem 2001 o ok. 10%, na jedną osobę korzystającą z opieki społecznej wyniosły w 2003 r. ok. 133 zł, co oznacza spadek w stosunku do 2001 r. o ok. 70%. ROK WYDATKI OGÓŁEM RODZAJE WYDATKÓW Dotacje tyś. zł % tyś. zł % 2000 7941,7 100 280,6 100 2001 8193,6 103 327,3 117 2002 9948,7 125 324,1 122 2003 9564,9 120 298,6 106 2004 10352,9 130 290,5 104 Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. ROK WYDATKI OGÓŁEM 2000 WYDATKI OGÓŁEM tyś.zł 7941,7 % 100 Pozostałe tyś. zł % 6332,2 100 6752,6 107 7252,0 115 7765,4 123 8101,9 128 RODZAJE WYDATKÓW Dotacje tyś.zł % tyś. zł % 2000 7941,7 100 280,6 4 2001 8193,6 100 327,3 4 2002 9948,7 100 324,1 3 2003 9564,9 100 298,6 3 2004 10352,9 100 290,5 3 Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. ROK Inwestycje tyś. zł % 1328,9 100 1118,7 84 2372,7 179 1500,9 113 1960,6 148 Inwestycje tyś. zł % 1328,9 17 1118,7 14 2372,7 24 1500,9 16 1960,6 19 Pozostałe tyś. zł % 6332,2 79 6752,6 82 7252,0 73 7765,4 81 8101,9 78 RODZAJE WYDATKÓW Oświata tyś. zł % 4214 53 Kultura i sport tyś. zł % 740,4 9 Pomoc społ. tyś. zł % 203,6 3 29 2001 8193,6 100 4453 54 2002 9948,7 100 4771,0 48 2003 9564,9 100 5396 56 2004 10352,9 100 5618,8 54 Analiza własna na podst. danych Urzędu Gminy. 210,6 730,4 722,0 573,7 3 7 8 6 721,5 277,9 229,8 235,0 9 3 2 2 WNIOSKI: 1. Dotacje celowe (ok. 7% dochodów gminy) jako składnik budżetu mają charakter pasywny. Są one 2. 3. 4. niezbędne dla zapewnienia funkcjonowania m.in. oświaty, jednak ich wpływ na stymulowanie rozwoju społeczno-gospodarczego gminy jest niewielki. Subwencje ogolne, stanowiące ok. 65% dochodów gminy, można uznać za element budżetu aktywnego w przypadku, gdy istnieje możliwość, nawet ograniczonego, kierowania tych środków na zadania wyznaczone przez władze lokalne. Zjawiskiem korzystnym jest stały, chociaż powolny, wzrost dochodów własnych gminy. Jest to istotne, ponieważ z tych środków mogą zostać częściowo dofinansowane projekty realizowane w ramach funduszy strukturalnych UE. Trzy działy (oświata, pomoc społeczna oraz kultura i sport) pochłaniały w 2003 r. ok. 62% ogółu wydatków gminy, natomiast inwestycje stanowiły ok. 16% wydatków. III. DIAGNOZA UWARUNKOWAŃ ROZWOJU SPOŁECZNOGOSPODARCZEGO GMINY BARANOWO. 1. Analiza SWOT jako ocena słabych i mocnych stron gminy oraz szans i zagrożeń jej rozwoju.. Wychodząc z przedstawionej charakterystyki stanu istniejącego gminy Baranowo, odniesionej do niemal wszystkich sfer życia społeczno - gospodarczego, stanu środowiska czy problemu zarządzania, podjęto próbę określenia jej słabych i mocnych stron. W tym celu posłużono się ANALIZĄ SWOT, pozwalającą z jednej strony na podsumowanie poziomu rozwoju społecznogospodarczego gminy, a z drugiej na określenie uwarunkowań tego rozwoju, poprzez ocenę wartościującą. Ocena taka pozwala na krytyczne spojrzenie na gminę w kontekście jej siły i słabości. MOCNE STRONY SŁABE STRONY 1. Istniejące, ważne zakłady pracy, wykorzystujące tradycyjne funkcje tego terenu (rolnictwo), 2. Narastająca specjalizacja w produkcji rolnej (hodowla bydła) i duże możliwości produkcji i zbytu mleka. 3. Tendencje do powiększania części gospodarstw rolnych. 4. Znaczne inwestycje infrastrukturalne na terenie gminy w ostatnich 2-3 latach (wodociągi, kanalizacja), podnoszące poziom życia mieszkańców gminy. 5. Naturalne warunki rozwoju produkcji żywności metodami ekologicznymi. 6. Wykształcone, silne więzi społeczne. 7. Dobry poziom nauczania i wyposażenia szkół podstawowych , gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w nowoczesne pomoce 1. Brak nowoczesnego składowiska odpadów i liczne „dzikie” wysypiska śmieci. 2. Zła jakość nawierzchni większości dróg na terenie gminy. 3. Duże braki w infrastrukturze technicznej, grożące degradacją środowiska naturalnego (wodociągi, kanalizacja. oczyszczanie ścieków). 4. Niski poziom świadomości ekologicznej dużej części mieszkańców gminy. 5. Upadek części małych i średnich gosp. rolnych, nie potrafiących spełnić wymaganych standardów jakości produkcji. 6. Słabo skonkretyzowana oferta terenów inwestycyjnych gminy. 7. Bezrobocie, w tym także tzw. „ukryte” na terenach wiejskich. 8. Znaczny poziom ubóstwa dużej części 30 dydaktyczne i narzędzia komunikacji (internet). 8. Silne i sprawne przywództwo w samorządzie lokalnym. 9. Rozwinięta i dostępna sieć usług podstawowych (handel, opieka zdrowotna, szkolnictwo). 10. Doświadczenia samorządu w pozyskiwaniu zewnętrznych źródeł dofinansowania inwestycji infrastrukturalnych. mieszkańców – narastający odsetek klientów pomocy społecznej. 9. Nie rozwijający się lokalny rynek pracy, poza produkcją rolną o znacznych wymaganiach co do jej jakości. 10. Niski poziom przyrostu naturalnego i migracje młodzieży lepiej wykształconej do dużych ośrodków miejskich – szybkie starzenie się społeczności gminy. 11. Zbyt niski poziom wykształcenia i kwalifikacji zawodowych mieszkańców gminy, a także ich niska aktywność społeczna i zawodowa. 12. Brak atrakcyjnej oferty spędzania wolnego czasu dla młodzieży. 13. Brak lokalnego kapitału. 14. Brak systemu stypendialnego, umożliwiającego dalsze kształcenie się zdolnej młodzieży. 15. Niski poziom świadomości dużej części rolników dot. nowoczesnych i efektywnych metod produkcji. Brak wiedzy rolników dot. integracji tego środowiska oraz tworzenia grup producenckich, mogących konkurować na rynku rolnym. 16. Brak samoorganizacji rolników oraz sprawnych instytucji (organizacji), mogących zapewnić podnoszenie kwalifikacji i poziomu wiedzy rolników w zakresie nowoczesnych metod produkcji i zarządzania gospodarstwami oraz świadczących fachową pomoc w ubieganiu się o środki finansowe w ramach funduszy strukturalnych UE . 17. Brak bazy agroturystycznej (noclegi, usługi, informacja turystyczna, trasy rowerowe i piesze). Nie zdefiniowany rynek turystyczny, na którym gmina może odnieść sukces. 18. Brak produktów, jednoznacznie kojarzących się z gminą. 19. Brak profesjonalnych materiałów promocyjnych i informacyjnych dla gości odwiedzających gminę. Brak rozeznania opinii o gminie i jej walorach oraz potrzeb potencjalnych gości. SZANSE 1. Czyste środowisko naturalne. 2. Duże kompleksy leśnie (ok. 29% terenu) ZAGROŻENIA i otwarte przestrzenie (łąki, pastwiska). 3. Integracja Polski z UE – możliwość wykorzystania środków finansowych z funduszy strukturalnych oraz rynek zbytu na wartościowe ekologicznie produkty lokalnego rynku rolnego (mleko i jego przetwory). 4. Możliwość realizacji projektów, podnoszących lub zmieniających kwalifikacje zawodowe osób bezrobotnych, a finansowanych z Funduszy Strukturalnych. 5. Włączenie władz samorządu gminy w 1. Brak środków w budżecie gminy na współfinansowanie i prefinansowanie projektów w ramach funduszy strukturalnych. 2. Brak chęci współdziałania sektorów, na rzecz wdrożenia LOKALNEGO PARTNERSTWA NA RZECZ ZATRUDNIENIA. 3. Opóźnione uregulowania prawne dot. finansów publicznych, partnerstwa publiczno – prywatnego oraz zamówień publicznych wg. standardów unijnych. 4. Niż demograficzny i szybkie starzenie się społeczności lokalnej. 5. Brak chęci podejmowania wspólnych działań na szczeblu regionalnym w zakresie 31 stworzenie LOKALNEGO PARTNERSTWA NA rozbudowy infrastruktury (zakład utylizacji RZECZ ZATRUDNIENIA – na poziomie powiatu odpadów, sieć drogowa). 6. Wysokie koszty pracy. 6. Dopłaty do produkcji rolnej – możliwość 7. Upadek części gospodarstw rolnych podniesienia standardów życia na wsi. Konieczność sprostania standardom unijnym 7. Nowa ustawa o finansach gmin. w zakresie np. wymagań sanitarnych. 8. Współpraca regionalna (powiat, gminy regionu) w zakresie rozwiązania problemu utylizacji odpadów stałych i modernizacji sieci drogowej. 9. Budowanie klimatu, sprzyjającego rozwojowi lokalnej przedsiębiorczości – uruchomienie funduszu poręczeń kredytowych i funduszu lokalnego oraz przygotowanie oferty inwestycyjnej gminy. 10. Moda, zwłaszcza w dużych aglomeracjach, na produkty rolne z terenów o czystym, nie zdegradowanym środowisku naturalnym. 11. Rozwój turystyki (krajowej i zagranicznej), nastawionej na wypoczynek z dala od tradycyjnych ośrodków rekreacyjnych, w czystym, naturalnym środowisku i w kontakcie ze społecznością lokalną. 2. Główne bariery i czynniki pro-rozwojowe gminy Branowo. 2.1. Czynniki pro-rozwojowe gminy Baranowo: kontynuacja decentralizacji państwa – przekazywanie większej części zadań wraz ze środkami finansowymi na najniższe szczeble samorządu lokalnego, wejście Polski do Unii Europejskiej, walory środowiska naturalnego, potencjał gminy, jako regionu rolniczego, już istniejące zakłady przetwórstwa produktów rolnych, sprecyzowane projekty dot. rozbudowy i modernizacji infrastruktury technicznej, zdefiniowana oferta inwestycyjna gminy, przywództwo gminy. 2.2. Bariery rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Baranowo: niski poziom świadomości ekologicznej mieszkańców oraz nadal niedostatecznie rozwinięta infrastruktura techniczna - zagrożenie dla środowiska naturalnego, jako czynnika warunkującego rozwój podstawowej funkcji gminy (rolnictwo) i jej potencjalnej funkcji uzupełniającej – agroturystyka,, zbyt wolne tempo rewitalizacji przestrzeni oraz jej niski poziom estetyki, wysoki poziom bezrobocia i ubóstwa oraz niskie kwalifikacje zawodowe mieszkańców gminy, znaczny poziom zdekapitalizowania zasobów mieszkaniowych gminy, brak polityki wspierania rozwoju lokalnej przedsiębiorczości oraz brak lokalnego kapitału inwestycyjnego, wolniejszy wzrost dochodów bieżących, w stosunku do niezbędnych wydatków budżetu gminy, mała mobilność, kwalifikacje i zdolność dostosowawcza siły roboczej, niski poziom integracji przede wszystkim dominującego środowiska rolników indywidualnych. IV. MISJA GMINY BARANOWO I WIZJA JEJ ROZWOJU. 1. Misja Gminy Baranowo według modelu Ashridge 32 Wyżej omówiono mocne i słabe strony gminy oraz najistotniejsze uwarunkowania jej dalszego rozwoju. Analizy te, poparte oceną obecnego poziomu rozwoju tego obszaru pozwalają na określenie MISJI GMINY, jako zbiorowości jej mieszkańców, żyjących w określonych warunkach społecznogospodarczych tego terenu, zarządzanego przez demokratycznie wybrany samorząd. Tak określona MISJA odnosi się do celu, jaki stawia sobie przywództwo gminy, będące reprezentacją jej obywateli. Wychodząc z powyższych założeń, MISJĘ GMINY BARANOWO sformułowano następująco: Misją Gminy Baranowo, leżącej w regionie o dużych tradycjach kulturowohistorycznych, jest tworzenie warunków do stałej i trwałej poprawy jakości życia jej mieszkańców. Zadanie to, realizowane jest poprzez współdziałanie wszystkich partnerów w społeczności lokalnej. Wykorzystują oni szanse, jakie daje zarówno integracja Polski z Unią Europejska, jak i położenie gminy, walory jej środowiska naturalnego, a także jego wykształcona, tradycyjna funkcja rolnicza, uzupełniona przez rozwinięty przemysł przetwórstwa rolno-spożywczego i agroturystykę. 2. Wizja rozwoju gminy Baranowo. WIZJĘ rozwoju gminy należy traktować jako swoisty cel nadrzędny wszystkich, podejmowanych działań nawet, jeżeli patrząc na nią z dzisiejszej perspektywy i dzisiejszych problemów wydaje się, iż jest ona mało realna. Tak więc, traktując WIZJĘ GMINY BARANOWO jako projekcję jej poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w ciągu najbliższych 10-15 lat, zdefiniowano ją w sposób następujący: Gmina Baranowo, to nowoczesna gmina wiejska, o funkcji rolniczo-turystycznej, z rozwiniętą infrastrukturą techniczną i społeczną, respektująca zasady zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego. Dobrze funkcjonujący sektor rolniczy, uzupełniony przez działalność licznych zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego i firm usługowych oraz aktywność ekonomiczna mieszkańców i współdziałanie różnych partnerów lokalnych dają szerokie możliwości spełniania aspiracji i dążeń mieszkańców gmin. W pełni wykorzystane są walory położenia i środowiska naturalnego co sprawia, iż gmina jest atrakcyjna zarówno dla inwestorów, jak i przybywających tu gości, szukających kontaktu z przyrodą i tradycją. V. PLANY DZIAŁAŃ – ACTION PLANS. 1. Strategiczne cele rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy Baranowo w latach 2004-2013. Cele strategiczne to takie, które oparte są na misji gminy, a ich zrealizowanie warunkuje spełnienie założonej, docelowej wizji rozwoju tego obszaru. Zarówno DEKLARACJĘ MISJI GMINY jak ii jej WIZJĘ ROZWOJU do 2013 r. zaprezentowano w rozdziale poprzednim. Kolejnym krokiem w procesie planowania strategicznego jest zdefiniowanie tzw. CELÓW STRATEGICZNYCH, a więc takich, których osiągnięcie będzie z jednej strony realizacją DEKLARACJI MISJI, a z drugiej doprowadzi – bądź zdecydowanie przybliży – do określonej WIZJI ROZWOJU. Wychodząc z powyższych założeń, STRATEGICZNE CELE rozwoju Gminy Baranowo, wypracowane przez ZESPÓŁ ZADANIOWY, przedstawiają się w sposób następujący: I. TRWAŁA POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY. II. POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO I JEGO OCHRONA TAK, ABY BYŁO ONO ISTOTNYM WALOREM GMINY, WARUNKUJĄCYM UTRZYMANIE KONKURENCYJNEJ NA RYNKU EUROPEJSKIM FUNKCJI ROLNICZEJ, UZUPEŁNIONEJ O DZIAŁALNOŚĆ W SFERZE AGROTURYSTYKI. 33 III. MODERNIZACJA SEKTORA ROLNEGO I DOSTOSOWANIE GO DO ZMIENIAJĄCYCH SIĘ WARUNKÓW ZEWNĘTRZNYCH I KONKURENCJI NA WSPÓLNYM RYNKU EUROPEJSKIM. 2. Cele operacyjne rozwoju gminy 2004-2013, poszczególnych celów strategicznych. w odniesieniu do Określone wyżej strategiczne cele rozwoju Gminy Baranowo to trzy drogowskazy, wyznaczające kierunki podejmowanych działań. Są one jednak na tyle ogólnikowe, iż na ich podstawie trudno byłoby określić niezbędne do podjęcia zadania. Z tego względu konieczne staje się uszczegółowienie celów strategicznych poprzez przypisanie im tzw. celów szczegółowych (operacyjnych), wyrażających często już pewien poziom ilościowy i jakościowy, pożądany do osiągnięcia. W odniesieniu do w/w STRATEGICZNYCH CELÓW rozwoju Gminy Baranowo CELE SZCZEGÓŁOWE zostały przedstawione w poniższych zestawieniach: CEL STRATEGICZNY I: TRWAŁA POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY BARANOWO CELE OPERACYJNE: 1. Ograniczenie bezrobocia i sfery wykluczenia społecznego poprzez tworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorstw lokalnych i zewnętrznych w sektorze usług i przemysłu rolno-spożywczego oraz przetwórstwa, z zachowaniem zasad ochrony środowiska naturalnego gminy. 2. Poprawa warunków nauczania i wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci z terenu gminy oraz tworzenie warunków do rozwoju alternatywnych form spędzania czasu wolnego dzieci i młodzieży. 3. Budowanie podstaw społeczeństwa informatycznego. 4. Poprawa warunków i standardów zamieszkania. 5. Zwiększanie poziomu dostępności i różnorodności oferty kulturalnej wraz z racjonalizacją wydatków publicznych z tym związanych. 6. Rozszerzenie ofert sportowo-rekreacyjnej dla mieszkańców gminy. 7. Poprawa zaopatrzenia w energię elektryczną poprzez modernizację i rozbudowę sieci. 8. Zwiększenie dostępności gazu ziemnego jako jednego z najbardziej ekologicznych i najtańszych nośników energii. 9. Poprawa dostępności komunikacyjnej gminy, poprzez modernizację dróg i ulic. 10. Poprawa warunków funkcjonowania infrastruktury społecznej oraz zwiększenie poziomu bezpieczeństwa mieszkańców. CEL STRATEGICZNY II: POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO I JEGO OCHRONA TAK, ABY BYŁO ONO ISTOTNYM WALOREM GMINY, WARUNKUJĄCYM UTRZYMANIE KONKURENCYJNEJ NA RYNKU EUROPEJSKIM FUNKCJI ROLNICZEJ, UZUPEŁNIONEJ O DZIAŁALNOŚĆ W SFERZE AGROTURYSTYKI. CELE OPERACYJNE 1. Rozwiązanie problemu gospodarki ściekowej na terenie gminy poprzez rozbudowę systemu kanalizacji, opartego na Gminnej Oczyszczalni Ścieków w Baranowie oraz dwóch wiejskich oczyszczalniach ścieków, a także sukcesywnie tworzonym systemie przydomowych oczyszczalni ścieków, przede wszystkim w wiejskiej zabudowie rozproszonej. W perspektywie 10 lat włączenie do gminnego systemu kanalizacyjnego ok. 70% gospodarstw domowych. 2. Uporządkowanie gospodarki zwierzęcymi odchodami ciekłymi i stałymi, przede wszystkim w gospodarstwach wysoko towarowych. 3. Rozbudowa systemu wodociągowego i podłączenie do niego – w perspektywie 10 lat – ok. 95% gospodarstw domowych na terenie gminy. 34 4. Uporządkowanie systemu gospodarki odpadami stałymi, poprzez włączenie gminy do powiatowego systemu utylizacji odpadów i wprowadzenie na jej terenie systemu segregacji odpadów „u źródła” wraz z przetwarzaniem na miejscu części odpadów. 5. Likwidacja dzikich wysypisk śmieci oraz rozwiązanie problemu utylizacji podłych zwierząt gospodarskich. 6. Rozszerzenie zakresu edukacji ekologicznej poprzez opracowanie i wdrożenie systemu tego typu edukacji, skierowanego zarówno do dzieci i młodzieży, jak i rolników. 7. Zwiększenie szans na rozwój funkcji turystycznej gminy. 8. Rozbudowa infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej. 9. Podniesienie poziomu wiedzy rolników, jako potencjalnych gestorów bazy agroturystycznej. 10. Integracja środowiska lokalnych przedsiębiorców tak, aby stało się ono partnerem samorządu w działaniach na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego gminy. CEL STRATEGICZNY III: MODERNIZACJA SEKTORA ROLNEGO I DOSTOSOWANIE GO DO ZMIENIAJĄCYCH SIĘ WARUNKÓW ZEWNĘTRZNYCH I KONKURENCJI NA WSPÓLNYM RYNKU EUROPEJSKIM. CELE OPERACYJNE 1. Podnoszenie świadomości rolników, co do zmieniających się zasad i warunków gospodarowania. 2. Unowocześnienie rolnictwa na terenie gminy, przy wykorzystaniu lokalnych warunków produkcji oraz tradycji regionu w tym zakresie. 3. Jak najszersze wykorzystanie pomocy finansowej Unii Europejskiej skierowanej do sektora rolnego. 3. Zadania do realizacji. Aby przełożyć cele operacyjne na konkretne działania, służące ich realizacji, niezbędne jest zdefiniowanie zadań, odniesionych do każdego z tych celów. Zadania te, to już wymiernie określony zakres czynności, stanowiący podstawę do sporządzania zarówno średniookresowych jak i rocznych programów operacyjnych, mających swoje bezpośrednie umocowanie w budżecie zadaniowym gminy. 35 CEL STRATEGICZNY I - TRWAŁA POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY BARANOWO CEL OPERACYJNY 1 - Ograniczenie bezrobocia i sfery wykluczenia społecznego, poprzez tworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorstw lokalnych i zewnętrznych w sektorze usług i przemysłu rolno-spożywczego oraz przetwórstwa żywności, z zachowaniem zasad ochrony środowiska naturalnego. Lp Zadanie / projekt Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Inne Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. Opracowanie i wdrożenie programu wspierania (ulgi i zwolnienia podatk.) firm, tworzących nowe miejsca pracy 2004 - - - - - - - - 2. Opracowanie oferty inwest. gminy – broszura, CD, strona www gminy Utworzenie na bazie Gminnego Centrum Inform. GMINNEGO CENTRUM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ Wykup gruntów oraz uzbrojenie terenów pod rozwój przedsiębiorstw lokalnych Utworzenie na bazie Gminnego Centrum Inform. CENTRUM WSPIERANIA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI 2005 10 10 - - - - UG w konsultacji z sektorem prywatnym UG - - 2006 50 20 - 30 - UG wspólnie z NGO’s - 2006-2010 300 250 - 50 - - UG Brak planu SPO RZL dz.1.2, 1.3, 1.4,1.5,1.6 ZPORR dz.3.1., 3.2 2007-2009 100 10 - 75 - 15 UG wspólnie z sektorem prywatnym - 460 290 - 155 - 15 3. 4. 5. 6. RAZEM SPO WKP, SPO R, ZPORR dz.2.4, 2.5. 35 CEL STRATEGICZNY I - TRWAŁA POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY BARANOWO CEL OPERACYJNY 2 – Poprawa warunków nauczania i wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci z terenu gminy oraz tworzenie alternatywnych form spędzania wolnego czasu dzieci i młodzieży. Lp Zadanie / projekt Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST Budżet państ wa UE Sektor pryw. Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS Inne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. Budowa hali sportowej z zapleczem przy Zesp. Szkół Gm. w Baranowie Budowa Gminnego Przedszkola w Baranowie Modernizacja i remonty szkół gminnych Remont Zespołu Szkół w Zawadachwymiana stolarki okiennej i drzwi zewnętrznych, wyposażenie zerówki oraz wyposażenie świetlicy Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej w SP w Cierpiętach Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej w SP w woli Blędowskiej Wykonanie elewacji budynku Zesp. Szkół Gminnych w Baranowie Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej w SP w Bakule-Ziomku . Wykonanie elewacji budynku SP w Jastrząbce Urządzenie prac. komputerowych w każdej szkole Uzupełnianie wyposażenia szkół gminnych w pomoce i pracownie specjalistyczne 2004-2006 2174 126 217 1631 - 200 UG TAK ZPORR dz.3.5. 2004-2005 690 103 69 518 - - UG TAK ZPORR dz.3.5. 2004 147 147 - - - - UG - WFOŚiGW PAOW 2005 100 20 - - - 80 UG - WFOŚiGW 2005 100 20 80 UG 2006 103 56 - - - 47 UG - ZPORR dz.3.5. 2007 47 12 - - - 35 UG - WFOSiGW 2007 90 50 - - 40 UG - WFOŚiGW 2005-2008 100 50 - - 20 30 UG - - 2004-2013 300 150 150 - - - UG - - 2. 3. 3.a 3.b 3.c 3.d 3.e 3.f 4. 5. WFOŚiGW 36 6. Poprawa systemu dowozu uczniów – zakup nowego autobusu 7. Organizowanie kół zainteresowań w szkołach oraz wdrażanie programów edukacyjno-wychowawczych 8. RAZEM 2004-2013 200 - 200 - - - UG - - 2005-2013 50 25 - - - 25 UG, NGO’s - - 4101 759 636 2149 20 537 Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS CEL STRATEGICZNY I - TRWAŁA POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY BARANOWO CEL OPERACYJNY 3 – Budowanie podstaw społeczeństwa informatycznego. Lp Zadanie / projekt 1 1. 2. 2 Rozbudowa linii światłowodowych na terenie całej gminy Umożliwienie dostępu do stałych łącz interenetowych wszystkim mieszkańcom gminy oraz szkołom i instytucjom 3. RAZEM Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Odpowiedzialność Inne 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2007-2010 200 - - - - 200 Brak planu - 2008-2013 10 2 - - - 8 Operator linii Operator linii, UG, sektor prywatny - - 210 2 - - - 208 37 CEL STRATEGICZNY I - TRWAŁA POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY BARANOWO CEL OPERACYJNY 4 – Poprawa warunków i standardów zamieszkania. Lp Zadanie / projekt 1 1. 2. 2 Wykup i uzbrojenie terenów pod budownictwo mieszkaniowe Remonty i adaptacje obiektów zlikwidowanych szkół, na potrzeby lokali socjalnych Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania Odpowiedzialność JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Inne Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2008 150 150 - - - - UG Brak planu ZPORR dz.3.5 2007-2013 100 25 - 75 - - UG Brak planu ZPORR dz. 3.5 250 175 - 75 - - 3. RAZEM CEL STRATEGICZNY I - TRWAŁA POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY BARANOWO CEL OPERACYJNY 5 – Zwiększenie poziomu dostępności oferty kulturalnej wraz z racjonalizacją wydatków publicznych z tym związanych.. Lp Zadanie / projekt 1 1. 2. 2 Modernizacja GOKSiR w Baranowie wraz zagosp. terenu wokół budynku Urządzenie kawiarenek internetowych w GOKSiR w Baranowie oraz w Wiejskim Domu Kultury w Zawadach 3. RAZEM Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST Budżet państw a Odpowiedzialność UE Sektor pryw. Inne Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2005-2006 739 289 - 450 - - UG Brak planu ZPORR dz.3.1. 2008 100 50 - - 20 30 UG - - 839 339 - 450 20 30 38 CEL STRATEGICZNY I - TRWAŁA POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY BARANOWO CEL OPERACYJNY 6 – Rozszerzenie ofert sportowo-rekreacyjnej dla mieszkańców gminy. Lp Zadanie / projekt Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST 1 1. 2. 3. 2 Budowa stadionu i urządzenie boiska szkolnego przy Zesp. Szkół Gminnych w Baranowie Budowa zbiornika retencyjnorekreacyjnego wraz z infrastr. techn. Budowa basenu krytego przy Zesp. Szkół Gminnych w Baranowie Budżet państwa Odpowiedzialność UE Sektor pryw. Inne Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2007-2008 1500 225 150 1125 - - UG Brak planu ZPORR dz. 3.1 2009-2013 2000 400 - 1500 100 - UG Brak planu ZPORR dz.3.1 2012-2013 2000 300 200 1500 - - UG Brak planu ZPORR dz.3.1. 5500 925 350 4125 100 - 4. RAZEM CEL STRATEGICZNY I - TRWAŁA POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY BARANOWO CEL OPERACYJNY 7 – Poprawa zaopatrzenia w energię elektryczną poprzez modernizację i rozbudowę sieci. Lp Zadanie / projekt Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS Inne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. Modernizacja istniejących linii energet. średniego i niskiego napięcia wraz ze stacjami trafo: Dłutowka, Jastrząbka, Baranowo, Rycice, Oborczyska, Czarnotrzew, Zawady, Ziomek, Kopaczyska 2007-2013 1200 120 - - - 1080 Zakł. Energet., UG Brak planu - 1200 120 - - - 1080 2. RAZEM 39 CEL STRATEGICZNY I - TRWAŁA POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY BARANOWO CEL OPERACYJNY 8 – Zwiększenie dostępności gazu ziemnego jako jednego z najbardziej ekologicznych i najtańszych nośników energii. Lp Zadanie / projekt 1 1. 2. 3. 4. 2 Modernizacja kotłowni olejowej na gazową oraz wewnętrzna instalacja gazowa do kotłowni i kuchni w Zesp. Szkół Gminnych w Baranowie Wewnętrzna instalacja gazowa kotłowni w budynku Urzędu Gminy w Branowie Wymaina ogrzewania olejowego na gazowe w GOKSiR w Baranowie Rozbudowa linii gazowych średniego i niskiego ciśnienia wraz ze stacjami redukc. w Baranowie i sąsiednich miejscowościach 5. RAZEM Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS Inne 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2004 42 14 - - - 28 UG - WFOŚiGW 2005 16 4 - - - 12 UG - - 2007 18 4 - - - 14 UG - - 2007-2013 250 - - - - 250 Maz. Sp. Gazownicza Brak planu - 326 22 - - - 304 40 CEL STRATEGICZNY I - TRWAŁA POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY BARANOWO CEL OPERACYJNY 9 – Poprawa dostępności komunikacyjnej gminy, poprzez modernizację dróg i ulic. Lp 1 1. 1.1. Zadanie / projekt 2 Okres realizacji 3 Koszty w tyś. zł 4 Modernizacja dróg gminnych – ułożenie asfaltowych nawierzchni, Przebudowa drogi gminnej 2004 490 Czerwińskie-Czarnotrzew na odc. 2,85 km 1.2. Przebudowa drogi gminnej 2004-2006 1306 Baranowo-Rycica-Ramiona-Parciaki na odc. 7,5 km 1.3. Przebudowa drogi gminnej 2005 301 Baranowo-Lipowy Las (obwodnica) w km 0+000,00 – 1+078,00 1.4. Wola Błędowska-Dąbrowa na odc. 2006-2007 600 2,5 km 1.5 Przebudowa drogi gminnej Dłutówka 2005-2006 573 – Adamaczycha od km 0+000,00 do km 2+164,00 1.6. Kucieje-Ziomek na odc. 2,85 km 2008 - 2009 400 1.7. Zawady (droga w kier. szkoły) na 2008 - 2009 400 odc. 2,8 km 1.8. Lipowy Las (droga przez wieś) na 2010 90 odc. 0,65 km 1.9. Kucieje-Błędowo na odc. 4,4 km 2010 - 2011 600 1.10. Jastrząbki-Krzywoszyja na odc. 2,1 2011 300 km Źródła finansowania JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Inne 5 6 7 8 9 Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS 10 11 12 Tak SAPARD wraz z chodnikami we wsiach oraz kanalizacją deszczową 176 314 UG 204 129 973 - - UG Tak ZPORR dz. 3.1 126 - 100 - 75 UG Brak planu ZPORR dz.3.1 161 - 380 - 59 UG Brak planu ZPORR dz.3.1 144 57 372 - - UG Brak planu ZPORR dz.3.1 100 100 - 300 300 - - UG UG Brak planu Brak planu ZPORR dz.3.1. ZPORR dz.3.1. 23 - 67 - - UG Brak planu ZPORR dz.3.1. 150 75 - 450 225 - - UG UG Brak planu Brak planu ZPORR dz.3.1. ZPORR dz.3.1. 41 2. 2.1 Modernizacja ulic w miejsc. Baranowo – ułożenie asfaltowych nawierzchni, wraz z chodnikami oraz kanalizacją deszczową ul. ul.Stacha Konwy, Wiejska, Polna, 2007 300 75 225 UG Krzywa 2.2 ul.ul. Okopowa, Ogrodowa, 2008 250 63 187 UG Poświętne 2.3 ul.ul. Konopnickiej, Przechodnia 2009 140 35 105 UG 2.4 ul.ul Targowa, Padlewskiego 2010 100 25 75 UG 2.5 ul.ul. Bartnia, Gwardii Ludowej 2011 100 25 75 UG 3. Modernizacja dróg gminnych – żwirowanie, utrzymywanie 3.1. Rupin-Cierpięta na odc. 1,2 km 2004 18 9 9 UG 3.2. Adamczycha-granica gminy na odc. 2004 12 6 6 UG 0,8 km 3.3 Kucieje- Błędowo na odc. 1,7 km 2004-2006 25 12 13 UG 3.4. Ciepięta-Ścisla na odc. 1,8 km 2006 28 14 14 UG 3.5. Zawady-Karaska na odc. 2,9 km 2006-2008 46 23 23 UG 3.6. Orzołek (przez wieś) na odc. 0,6 km 2007 10 5 5 UG 3.7. Majdan (przez wieś) na odc. 0,5 km 2007 9 5 4 UG 3.8. Bakuła-Glinki na odc. 0,3 km 2007 5 2 3 UG 3.9 Jastrząbka-Majdan (Gościniec) na 2007-2008 40 20 20 UG odc. 2,5 km 3.10. Baranowo-Grabownica na odc. 3,4 2009 55 27 28 UG km 4. Partycypacja samorządu gminy w modernizacji dróg powiatowych – ułożenie nawierzchni asfaltowej 4.1. Baranowo-Przasnysz wraz 2004-2005 500 500 Powiat. urządzeniem rynku oraz chodnikami Zarząd Dróg 4.2. Baranowo-Oborczyska 2004-2006 40 40 PZD 4.3. Baranowo-Budne 2004-2005 ? PZD 4.4. Bakuła-Ziomek-Cierpięta 2005-2006 ? PZD 4.5. Baranowo-Cierpięta 2008 ? PZD 4.6. Baranowo-Brodowe Łąki 2009 ? PZD 4.7. Gaczyska-Jastrąbka-Witowy Most 2010 ? PZD 5. Partycypacja samorządu gminy w modernizacji dróg powiatowych – żwirowanie nawierzchni 5.1. Oborczyska-Bakuła 2007 ? PZD 6738 2145 311 4148 134 6. RAZEM Brak planu ZPORR dz.3.1. Brak planu ZPORR dz.3.1. Brak planu Brak planu Brak planu ZPORR dz.3.1. ZPORR dz.3.1. - - - - - - TAK - Brak Brak Brak Brak Brak Brak planu planu planu planu planu planu - Brak planu - 42 CEL STRATEGICZNY I - TRWAŁA POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY BARANOWO CEL OPERACYJNY 10 – Poprawa warunków funkcjonowania infrastruktury społecznej oraz zwiększenie poziomu bezpieczeństwa mieszkańców gminy. Lp Zadanie / projekt 1 2 1. 2. Docieplenie budynku Urzędu Gminy Doposażenie gminnego posterunku policji – zakup samochodu 3. Dobudowa do budynku remizy strażackiej w Baranowie Modernizacja budynku Ośrodka Zdrowia w Baranowie Doposażenie ochotniczych straży pożarnych gminy w sprzęt ratowniczy 4. 5. 6. RAZEM Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS Inne 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2004 2004 111 25 41 25 - - - 70 - - - 2004-2006 20 10 - - - 10 UG UG, Powiat. Komenda Policji UG Tak - 2006-2007 360 90 270 - - UG - ZPORR dz.3.5. 2005-2007 120 24 - - 96 UG - - 636 190 270 - 176 - 43 CEL STRATEGICZNY II - POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO I JEGO OCHRONA TAK, ABY BYŁO ONO ISTOTNYM WALOREM GMINY, WARUNKUJĄCYM UTRZYMANIE KONKURENCYJNEJ NA RYNKU EUROPEJSKIM FUNKCJI ROLNICZEJ, UZUPEŁNIONEJ O DZIAŁALNOŚĆ W SFERZE AGROTURYSTYKI. CEL OPERACYJNY 1 - Rozwiązanie problemu gospodarki ściekowej na terenie gminy poprzez rozbudowę systemu kanalizacji, opartego na Gminnej Oczyszczalni Ścieków w Baranowie oraz dwóch wiejskich oczyszczalniach ścieków, a także sukcesywnie tworzonymi systemie przydomowych oczyszczalni ścieków, przede wszystkim w wiejskiej zabudowie rozproszonej – w perspektywie 10 lat włączenie do gminnego systemu kanalizacyjnego ok. 70% gospodarstw domowych. Lp 1 1. 2. 3. 3.1. 3.2. 4. 4.1. 4.2. 5. Zadanie / projekt 2 Okres realizacji 3 Koszty w tyś. zł 4 Źródła finansowania Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS JST Budżet państwa UE Sektor pryw. 5 6 7 8 9 10 11 - - 368 UG TAK 300 - - UG Brak planu ZPORR dz.3.5. 1500 - - UG Brak planu ZPORR dz.3.5. 1500 - - UG Brak planu ZPORR dz.3.5. - - 11 UG Brak planu - - - Brak planu - - 45 424 UG 3300 Sieć kanalizacji sanitarnej 2004-2008 460 92 grawitacyjno-ciśnieniowej z przyłączami i U.Z.T. w miejscowości Baranowo (w ramach istniejącej rozbudowy istniejącej kanalizacji sanitarnej) Modernizacja istniejącej oczyszczalni 2009 400 60 40 ścieków w Baranowie Budowa dwóch, wiejskich oczyszczalni ścieków Budowa wiejskiej oczyszczalni 2011-2012 2000 300 200 ścieków Guzowatka-Kucieje Budowa wiejskiej oczyszczalni 2013-2014 2000 300 200 ścieków Gaczyska-Jastrząbka Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków przy 5 obiektach oświatowych Przydomowa oczyszczalnia ścieków 2007-2008 15 4 przy SP w Zawadach Pozostałe obiekty 2009-2013 60 15 4935 771 440 RAZEM Inne 12 WFOŚiGW 44 CEL STRATEGICZNY II - POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO I JEGO OCHRONA TAK, ABY BYŁO ONO ISTOTNYM WALOREM GMINY, WARUNKUJĄCYM UTRZYMANIE KONKURENCYJNEJ NA RYNKU EUROPEJSKIM FUNKCJI ROLNICZEJ, UZUPEŁNIONEJ O DZIAŁALNOŚĆ W SFERZE AGROTURYSTYKI. CEL OPERACYJNY 2 - Uporządkowanie gospodarki zwierzęcymi odchodami ciekłymi i stałymi, przede wszystkim w gospodarstwach wysokotowarowych. Lp Zadanie / projekt Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS Inne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. Budowa urządzeń magazynujących ciekłe i stałe odchody zwierzęce w gosp. rolnych – 300 sztuk zbiorników 2004-2007 300 - - 100 100 100 Sektor prywatny - ZPORR 2. RAZEM 300 - - 100 100 100 45 CEL STRATEGICZNY II - POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO I JEGO OCHRONA TAK, ABY BYŁO ONO ISTOTNYM WALOREM GMINY, WARUNKUJĄCYM UTRZYMANIE KONKURENCYJNEJ NA RYNKU EUROPEJSKIM FUNKCJI ROLNICZEJ, UZUPEŁNIONEJ O DZIAŁALNOŚĆ W SFERZE AGROTURYSTYKI. CEL OPERACYJNY 3 - Rozbudowa systemu wodociągowego i podłączenie do niego – w perspektywie 10 lat – ok. 95% gospodarstw domowych na terenie gminy. Lp Zadanie / projekt Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS Inne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. Budowa sieci wodociągowej z przyłączami w miejscowościach: Bakuła, Glinki, Majk, Ramiona, Błędowo, Dąbrowa oraz połaczenie sieci wodociągowej pomiędzy miejscowościami KopaczyskaGuzowatka(tranzyt) Stacja Uzdatniania Wody wraz z siecią wodociągową kategorii XXVI w miejscowości Baranowo Budowa sieci wodociągowej z przyłączami w miejscowościach: Baranowo, Orzoł, Rycica, Cierpięta, Majdan, Rupin, Budne, Zimna Woda, oraz połączenie sieci wodociągowej pomiędzy miejscowościami Cierpięta - Ramiona. Budowa sieci wodociągowej wraz z przyłączami w miejscowościach: Zawady, Ostrówek, Kalisko, Błędowo 2004 626 179 - 425 - 22 UG TAK Sapard 2004-2005 1108 135 - 731 - 242 UG TAK Sapard 2004-2006 2330 851 173 1306 - - UG TAK ZPORR dz.3.5. 2005-2007 500 100 - - - 400 UG ? WFOŚiGW 2. 3. 5. 46 4. 4a. 6. 7. Budowa sieci wodociągowej wraz z przyłączami w miejscowościach: Dłutówka, Adamczycha, Witowy Most, Czarnotrzew, Czerwińskie, Oborczyska, Lipowy Las, Orzołek oraz połączenie sieci pomiędzy miejscowościami Orzołek i Bakuła. Budowa sieci wodociągowej z przyłączami w miejscowościach Gaczyska, Jastrząbka Uzupełnienie przyłączy wodociągowych na terenie gminy 2006- 2008 3634 1344 363 1817 2005-2006 967 429 72 466 2009-2010 200 40 - 9365 3078 608 RAZEM - 110 - - 160 4745 - 934 UG ? ZPORR dz.3.5. WFOŚiGW CEL STRATEGICZNY II - POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO I JEGO OCHRONA TAK, ABY BYŁO ONO ISTOTNYM WALOREM GMINY, WARUNKUJĄCYM UTRZYMANIE KONKURENCYJNEJ NA RYNKU EUROPEJSKIM FUNKCJI ROLNICZEJ, UZUPEŁNIONEJ O DZIAŁALNOŚĆ W SFERZE AGROTURYSTYKI. CEL OPERACYJNY 4 - Uporządkowanie systemu gospodarki odpadami stałymi, poprzez włączenie gminy do powiatowego systemu utylizacji odpadów i wprowadzenie na jej terenie systemu segregacji odpadów „u źródła” wraz z przetwarzaniem na miejscu części odpadów. Lp Zadanie / projekt Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS Inne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. 2006 50 25 - - - 25 UG - WFOŚiGW 2. Włączenie gminy do powiatowego systemu segregacji i utylizacji odpadów Opracowanie I wdrożenie segregacji odpadów “u źródła”: w I etapie na terenie Baranowo, w II etapie w pozostałych miejscowościach gminy 2006 2007-2008 - - - - - - UG - - 3. RAZEM 50 25 - - - 25 47 CEL STRATEGICZNY II - POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO I JEGO OCHRONA TAK, ABY BYŁO ONO ISTOTNYM WALOREM GMINY, WARUNKUJĄCYM UTRZYMANIE KONKURENCYJNEJ NA RYNKU EUROPEJSKIM FUNKCJI ROLNICZEJ, UZUPEŁNIONEJ O DZIAŁALNOŚĆ W SFERZE AGROTURYSTYKI. CEL OPERACYJNY 5 - Likwidacja dzikich wysypisk śmieci oraz rozwiązanie problemu utylizacji podłych zwierząt gospodarskich. Lp Zadanie / projekt Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS Inne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. 2. Likwidacja dzikich wysypisk Przedłużenie i rozszerzenie umowy na odbiór zwłok zwierzęcych z firmą ELKUR 2005 2005-2006 50 - 10 - - - - 40 - UG UG - WFOŚiGW - 3. RAZEM 50 10 - - - 40 48 CEL STRATEGICZNY II - POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO I JEGO OCHRONA TAK, ABY BYŁO ONO ISTOTNYM WALOREM GMINY, WARUNKUJĄCYM UTRZYMANIE KONKURENCYJNEJ NA RYNKU EUROPEJSKIM FUNKCJI ROLNICZEJ, UZUPEŁNIONEJ O DZIAŁALNOŚĆ W SFERZE AGROTURYSTYKI. CEL OPERACYJNY 6 - Rozszerzenie zakresu edukacji ekologicznej poprzez opracowanie i wdrożenie systemu tego typu edukacji, skierowanego zarówno do dzieci i młodzieży, jak i rolników. Lp Zadanie / projekt Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Inne Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. Włączenie dzieci i młodzieży do konkursów i zajęć o charakterze edukacyjnym na poziomie gminnym i regionalnym – działalność GOKSiR i szkół gminnych 2004-2013 - - - - - - - - 2. Angażowanie rolników do udziału w programach szkoleniowych z zakresu ekologii i upraw rolnych metodami ekologicznymi 2004-2013 - - - - - - UG przy współpracy z jednostkami powiat. i wojewódzkimi oraz NGO’s Organizacje rolników, GOKSiR, NGO’s - - 3. RAZEM - - - - - - 49 CEL STRATEGICZNY II - POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO I JEGO OCHRONA TAK, ABY BYŁO ONO ISTOTNYM WALOREM GMINY, WARUNKUJĄCYM UTRZYMANIE KONKURENCYJNEJ NA RYNKU EUROPEJSKIM FUNKCJI ROLNICZEJ, UZUPEŁNIONEJ O DZIAŁALNOŚĆ W SFERZE AGROTURYSTYKI. CEL OPERACYJNY 7 - Zwiększenie szans na rozwój funkcji turystycznej gminy. Lp Zadanie / projekt Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Inne Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. Opracowanie „Programu rozwoju turystycznego Gminy Baranowo” możliwe do rozwijania formy turystyki, potencjalne rynki na których produkt turyst. gminy ma szanse zaistnienia oraz zakres niezbędnych do podjęcia działań w tym kierunku Stałe badania ankietowe gości odwiedzających gminę „CO MI SIĘ PODOBA, A CO NIE W GMINIE” – ankiety w jęz. polskim, niemieckim i angielskim – opracowanie analityczne ankiet i opublikowanie ich wyników (prasa lokalna, strona www, broszura) 2004 5 5 - - - - UG - - 2004-2013 13 a 13 - - - - UG - - 2. a – koszt w latach 2004-2013 50 1 2 3 6 7 8 9 10 11 12 Opracowanie i realizacja cyklicznych, stałych konkursów (co roku) np: BARANOWO – GMINA KWIATÓW na najładniejszą wystawę sklepową, najładniej zagospodarowaną posesję. Nagłośnienie konkursów w mediach regionalnych, zaproszenie telewizji regionalnej na uroczystość ogłoszenia wyników. Opracowanie i wydanie ( w formie folderu , CD i strony www) „Przewodnika po Gminie Baranowo” oraz mapy, podkreślającej walory środowiska naturalnego (w jęz. angielskim, niemieckim i polskim). Przygotowanie oferty turystycznej gminy (w jęz. angielskim, niemieckim i polskim), skierowanej do biur podróży zajmujących się turystyką pieszą, rowerową, przyrodniczą, jeździecką etc.broszura, CD oraz strona www. od 2005 165 a 5 3. 100 - - 65 - UG, sektor prywatny - - 2005 10 7 - - 3 - UG, sektor prywatny - - 2006 10 7 - - 3 - UG, sektor prywatny - - 203 132 - - 71 - 4. 5. 6. RAZEM 4 a – koszt w latach 2004-2013 51 CEL STRATEGICZNY II - POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO I JEGO OCHRONA TAK, ABY BYŁO ONO ISTOTNYM WALOREM GMINY, WARUNKUJĄCYM UTRZYMANIE KONKURENCYJNEJ NA RYNKU EUROPEJSKIM FUNKCJI ROLNICZEJ, UZUPEŁNIONEJ O DZIAŁALNOŚĆ W SFERZE AGROTURYSTYKI. CEL OPERACYJNY 8 - Rozbudowa infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej. Lp Zadanie / projekt Okres realizacji Koszty w tyś. zł Źródła finansowania JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Inne Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp.przest Kategoria interwencji ZPORR /EFS 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. Ustawienie tablic informacyjnych w rejonie najciekawszych turystycznie, przyrodniczo i kulturowo miejsc w gminie Przygotowanie terenu (uzbrojenie, dojazd) i budowa stanicy wodnej w Borowych Łąkach Urządzenie miejsc biwakowych w Oborczyskach, Kopaczyskach i Olkowej Kępie Wyznaczenie i urządzenie turystycznych ścieżek rowerowych i pieszych wzdłuż rz. Omulew oraz wzdłuż tras: Przasnysz-BaranowoKadzidło oraz Adamczycha-Witowy Most (Zasanica)-Cierpięta-Ramiona Przygotowanie terenu (uzbrojenie, dojazd) i budowa stanicy wodnej w Czarnotrzewiu Przygotowanie terenu pod mini park krajobrazowy Podejmowanie działań w kierunku wstrzymania degradacji rzeki Płodownicy 2005 15 10 - - 5 - UG - - 2007 30 - - - 30 - Sektor pryw. Brak planu - 2007 10 - - - 10 - Sektor pryw. Brak planu - 2007-2008 300 75 - 225 - - UG, sektor prywatny Brak planu ZPORR dz.3.5. 2008 30 - - - 30 - Sektor pryw. Brak planu - 2010-2013 - - - - - - UG Brak planu - 2004-2013 - - - - - - UG, WZIR Brak planu - 385 85 - 225 75 - 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. RAZEM 52 CEL STRATEGICZNY II - POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO I JEGO OCHRONA TAK, ABY BYŁO ONO ISTOTNYM WALOREM GMINY, WARUNKUJĄCYM UTRZYMANIE KONKURENCYJNEJ NA RYNKU EUROPEJSKIM FUNKCJI ROLNICZEJ, UZUPEŁNIONEJ O DZIAŁALNOŚĆ W SFERZE AGROTURYSTYKI. CEL OPERACYJNY 9 - Podniesienie poziomu wiedzy rolników, jako potencjalnych gestorów bazy agroturystycznej. Lp Zadanie / projekt 1 1. 2. 3. 4. 2 Okres realizacji 3 Wspomaganie działań środowiska działania stale rolników oraz WODR w zakresie podnoszenia poziomu wiedzy rolników dot. zasad prowadzenia działalności agroturystycznej Promocja kwater agroturystycznych działania stałe (w materiałach promocyjnych gminy i na stronie www) Przystąpienie gminy do Lokalnej 2005 Organizacji Turystycznej w Ostrołęce RAZEM Koszty w tyś. zł Źródła finansowania Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Inne 4 5 6 7 8 9 10 11 12 - - - - - - Rolnicy, WODR, UG - - - - - - - - UG - - 90 a 90 - - - - UG - - 90 90 - - - - a – koszt w latach 2004-2013 53 CEL STRATEGICZNY II - POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO I JEGO OCHRONA TAK, ABY BYŁO ONO ISTOTNYM WALOREM GMINY, WARUNKUJĄCYM UTRZYMANIE KONKURENCYJNEJ NA RYNKU EUROPEJSKIM FUNKCJI ROLNICZEJ, UZUPEŁNIONEJ O DZIAŁALNOŚĆ W SFERZE AGROTURYSTYKI. CEL OPERACYJNY 10 - Integracja środowiska lokalnych przedsiębiorców tak, aby stało się ono partnerem samorządu w działaniach na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego gminy. Lp Zadanie / projekt 1 1. 2. 3. 4. 5. 2 Okres realizacji 3 Opracowanie programu współpracy 2004 samorządu gminy z organizacjami pozarządowymi wraz z wyznaczeniem zadań własnych, jakie samorząd może przekazać do realizacji tym organizacjom. Przeprowadzanie co roku konkursu od 2004 grantowego na realizację działania stałe najlepszych inicjatyw obywatelskich, mieszczących się w zadaniach własnych gminy. Dofinansowanie projektów lokalnych od 2005 organizacji pozarządowych, ubiegających się o środki UE Propagowanie i wspieranie idei działania stałe utworzenie lokalnej organizacji rolników, prowadzących działalność agroturystyczną, RAZEM Koszty w tyś. zł Źródła finansowania Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Inne 4 5 6 7 8 9 10 11 12 - - - - - - UG i środowisko lokalnych NGO’s - - 100 a 100 - - - - UG - - 90 a 90 - - - - UG - - - - - - - - UG i środowisko rolników - - 190 190 - - - - a – koszt w latach 2004-2013 54 CEL STRATEGICZNY III - MODERNIZACJA SEKTORA ROLNEGO I DOSTOSOWANIE GO DO ZMIENIAJĄCYCH SIĘ WARUNKÓW ZEWNĘTRZNYCH I KONKURENCJI NA WSPÓLNYM RYNKU EUROPEJSKIM. CEL OPERACYJNY 1 - Podnoszenie świadomości rolników, co do zmieniających się zasad i warunków gospodarowania. Lp 1 1. 2. 3. Zadanie / projekt 2 Okres realizacji 3 Pomoc samorządu przy 2004-2013 organizowaniu kursów i szkoleń działania stałe Organizowanie rolniczych imprez 2004-2013 plenerowych działania stałe Organizowanie i dofinansowanie 2005-2013 programów szkoleniowych dla działania stałe rolników, w tym także wyjazdów studyjnych. 4. RAZEM a – koszt w latach 2004-2013 Koszty w tyś. zł Źródła finansowania Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Inne 4 5 6 7 8 9 10 11 12 - - - - - - WODR - - 50 a 50 - - - - UG, GOKSiR - - 50 a 50 - - - - WODR, UG - - 100 100 - - - - 55 CEL STRATEGICZNY III - MODERNIZACJA SEKTORA ROLNEGO I DOSTOSOWANIE GO DO ZMIENIAJĄCYCH SIĘ WARUNKÓW ZEWNĘTRZNYCH I KONKURENCJI NA WSPÓLNYM RYNKU EUROPEJSKIM. CEL OPERACYJNY 2 - Unowocześnienie rolnictwa na terenie gminy, przy wykorzystaniu lokalnych warunków produkcji oraz tradycji regionu w tym zakresie. Lp Zadanie / projekt 1 Okres realizacji Źródła finansowania JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Inne Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. Promocja mleka 2004-2013 działania stałe - - - - - - - - 2. Wspieranie i promowanie idei 2004-2013 tworzenia grup producenckich działania stałe Upowszechnianie i wspieranie 2004-2013 modelu rolnictwa zrównoważonego i działania stałe produkującego żywność metodami ekologicznymi - - - - - - UG, sektor pryw., WODR WODR - - - - - - - - WODR, NGO’s - - RAZEM - - - - - - 3. 4. 2 Koszty w tyś. zł nowoczesnej produkcji a – koszt w latach 2004-2013 56 CEL STRATEGICZNY III - MODERNIZACJA SEKTORA ROLNEGO I DOSTOSOWANIE GO DO ZMIENIAJĄCYCH SIĘ WARUNKÓW ZEWNĘTRZNYCH I KONKURENCJI NA WSPÓLNYM RYNKU EUROPEJSKIM. CEL OPERACYJNY 3 - Jak najszersze wykorzystanie pomocy finansowej Unii Europejskiej skierowanej do sektora rolnego. Lp Zadanie / projekt 1 1. 2. 3. 4. 2 Okres realizacji 3 Pomoc przy wypełnianiu wniosków i 2004-2013 dopłaty obszarowe działania stałe Pomoc przy opracowywaniu 2004-2013 projektów i wypełnianiu wniosków działania stałe do programów funduszy strukturalnych (progr. rolnośrodowiskowe, renty strukturalne, młodzi rolnicy itp.) Wspieranie organizacyjne i 2004-2013 dofinansowanie programów szkoleniowych i informacyjnych dla rolników w zakresie możliwości korzystania z różnorodnych progr. funduszy strukturalnych RAZEM Koszty w tyś. zł Źródła finansowania Odpowiedzialność Zgodność z planem zagosp. przestrz. Kategoria interwencji ZPORR /EFS JST Budżet państwa UE Sektor pryw. Inne 4 5 6 7 8 9 10 11 12 - - - - - - - - - - - - - - - - - - 50 a 50 - - - - - - - 50 50 - - - - a – koszt w latach 2004-2013 57 ZESTAWIENIE ZADAŃ REALIZACYJNYCH, NA KTÓRE SAMORZĄD GMINY BARANOWO BĘDZIE UBIEGAŁ SIĘ O DOFINANSOWANIE W RAMACH ZINTEGROWANEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO ROZWOJU REGIONALNEGO. OKRES REALIZACYJNY: 2004 – 2006 Lp Cel strategi. i operac. Planu Rozwoju Lokanego Zadanie / Projekt Koszty całkowity w tyś. zł Harmonogram realizacji i finansowania 2004 JST BP UE 2005 Inne JST BP Dokumentacja i pozwolenia Priorytet i działanie ZPORR 2006 UE Inn e JST BP UE Inn e 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 1. I.2. 2174 5 10 74 10 39 86 645 90 83 122 912 100 Tak 3.5. 2. I.2. Budowa hali sportowej z zapleczem przy Zespole Szkół Gminnych w Baranowie Budowa Gminnego Przedszkola w Baranowie 366, 19 - - - - - Tak 3.5. 3. I.2. 47 Brak 3.5. 4. I.9. - Tak 3.1. 5. I.9. Brak 3.1. Wykonanie elewacji budynku Zespołu Szkół Gminnych w Baranowie Przebudowa drogi gminnej Baranowo – Rycica Ramiona - Parciaki od km. 1+470,00 do km.8+963,00 Przebudowa i drogi Baranowo-Lipowy Las (obwodnica) w km 0+000,00 – 1+078,00 957,09 690,50 30,3 20,2 151, 4 2 69 - 73,2 48,8 4 2 103 - - - - - - - - 56 - 1306 7,05 0,7 5,25 - 95 64 477 - 102 65 490 301 - - - - 135 - - 40 66 - 60 58 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 6. II.3. 2330 3,5 - 5,5 - 425 79 593 - 423 94 707 - Tak 3.1. 7. I.5. Budowa sieci wodociągowej z przyłączami w miejscowościach Baranowo, Orzoł, Rycica, Cierpięta, Majdan, Rupin, Budne, Zimna Woda, oraz połączenie sieci wodociągowej pomiędzy miejscowościami Cierpięta i Ramiona. Modernizacja budynku GOKSiR w Baranowie wraz z zagosp. terenu wokół budynku 739 - - - - 20 - - - 269 - 450 - 7. RAZEM 7643,5 45,8 30,9 236, 9 2 44 10 787, 277, 2081 130 999 ,19 24 82 281 2619 147 59 OKRES REALIZACYJNY 2006 – 2008 Lp Cel strategi. i operac. Planu Rozwoju Lokanego Zadanie / Projekt Koszty całkowity w tyś. zł Harmonogram realizacji i finansowania 2006 2007 Dokumentacja i pozwolenia Priorytet i działanie ZPORR 2008 JST BP UE Inne JST BP UE Inn e JST BP UE Inn e 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 1. I.5. 739 719 - - - - - - - - - - - Brak 3.5. 2. I.9. 573 144 57 372 - - - - - - - - - Brak 3.1. 3. I.9. 600 161 59 380 - - - - - - - - - Brak 3.1. 4. I.10. Modernizacja budynku GOKSiR w Baranowie wraz z zagosp. terenu wokół budynku Przebudowa drogi gminnej Dłutówka-Adamczycha od km 0+000,00 do km 2+164,00 Przebudowa Wola Błędowska-Dąbrowa na odc. 2,5 km Modernizacja budynku ośrodka zdrowia w Baranowie 360 15 10 75 - 39 26 195 - - - - - Brak 3.5. 60 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 5. II.3. 3.634 - 28 281 30 77,5 180 1350 40 77,5 180 1350 40 Brak 3.1. 6. II.3. Budowa sieci wodociągowej wraz z przyłączami w miejscowościach:Dłutówka , Adamczycha, Witowy Most, Czarnotrzew, Czerwińskie, Oborczyska, Lipowy Las, Orzołek, oraz połączenie sieci pomiędzy miejscowościami Orzołek i Bakuła. Budowa sieci wodociągowej z przyłączami w miejscowościach Gaczyska,Jastrząbka 967 429 72 466 6873 146 8 226 157 4 30 116, 206 1545 5 40 77,5 180 135 0 40 6. RAZEM 61 OKRES REALIZACYJNY 2007 – 2013 Lp Cel strateg. i operac. Planu Rozwoju Lokanego Zadanie / Projekt Koszty całkowity w tyś. zł Harmonogram realizacji i finansowania Dokumentacja i pozwolenia Priorytet i działanie ZPORR 2007 – 2013 JST Budżet państwa UE Sektor prywatny Inne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1. I.4. 100 25 - 75 - - Brak 3.1. 2. I.6. 1500 225 150 1125 - - Brak 3.5. 3. I.6. 2000 400 - 1500 100 - Brak 3.1. 4. I.6. 2000 300 200 1500 - - Brak 3.5. 5. I.9. 400 100 - 300 - - Brak 3.1. 6. I.9. Remonty i adaptacje likwidowanych szkól na potrzeby lokali socjalnych Budowa stadionu i rządzenie boiska przy Zespole Szkół Gminnych w Baranowie Budowa zbiornika retencyjno-rekreacyjnego wraz z uzbrojeniem terenu Budowa basenu krytego przy Zespole Szkół w Baranowie Przebudowa i modernizacja drogi Kucieje-Ziomek na odc. 2,85 km Przebudowa i modernizacja drogi Kucieje – Błędowo na odc. 4,4 km 600 150 - 450 - - Brak 3.1. 62 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 7. I.9. 300 75 - 225 - - Brak 3.1. 8. I.9. 90 23 - 67 - - Brak 3.1. 9. I.9. 400 100 - 300 - - Brak 3.1. 10. I.9. Przebudowa drogi Jastrząbka – Krzywoszyja na odc. 2,1 km Przebudowa drogi we wsi Lipowy Las na odc. 0,65 km Przebudowa drogi we wsi Zawady (w kier. szkoły) na odc. 2,8 km Modernizacja i przebudowa ulic w miejsc. Baranowo – ul.ul.: 2007 – S. Konwy, Wiejska, Polna 2008 – Okopowa, Ogrodowa, Poświętne 2009 – Konopnickiej, Przechodnia 2010 – Tragowa, Padlewskiego, 2011 – Bartnia, Gwardii Ludowej Modernizacja oczyszczalni ścieków w Baranowie Budowa wiejskiej oczyszczalni ścieków Guzowate - Kucieje Budowa wiejskiej oczyszczalni ścieków Gaczyska-Jastrząbka 11. II.1. 12. II.1. 13. II.1. 3.1. 300 75 - 225 - - Brak 250 63 - 187 - - Brak 140 35 - 105 - - Brak 100 25 - 75 - - Brak 100 25 - 75 - - - 400 60 40 300 - - Bak 2000 300 200 1500 - - Brak 2000 300 200 1500 - - Brak 3.1. 63 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 14. II.8. Wyznaczenie i urządzenie turystycznych ścieżek rowerowych i pieszych wzdłuż rz. Omulew oraz wzdłuż tras: PrzasnyszBaranowo-Kadzidło oraz Adamczycha-Witowy Most (Zasanica)-CierpiętaRamiona 300 60 - 225 15 - Brak 12980 2341 790 9734 115 - 15 RAZEM 11 64 4. Zbiorcza ocena warunków realizacji celów planu rozwoju lokalnego gminy Baranowo w latach 2004 - 2013. Aby ocenić kapitałochłonność zaproponowanych działań, a jednocześnie określić ich realność, dokonano podsumowania wszystkich nakładów, warunkujących realizację zadań PLANU ROZWOJU LOKALNEGO. Jednocześnie sporządzono prognozę symulacyjną dochodów budżetu gminy w l. 2004 – 2013 w części DOCHODY WŁASNE i UDZIAŁ W PODATKU DOCHODOWYM ponieważ tylko z tych środków mogą być finansowane zadania. Zestawiając obie te analizy uzyskano ocenę poziomu wykonalności finansowej przyjętych w dokumencie działań. 4.1. Ocena poziomu kosztów realizacji celów PLANU ROZWOJU LOKALNEGO w latach 2004 - 2015. Zestawienia poniższe ilustrują koszty realizacji poszczególnych CELÓW STRATEGICZNYCH, z wyszczególnieniem podstawowych źródeł ich finansowania. Uzupełnieniem zestawień jest ocena łącznych kosztów realizacji całości zaproponowanych zadań, odniesiona do poszczególnych okresów realizacji: Lp. Cele strategiczne 1. 2. 3. I II III 4. RAZEM Wielkość nakładów w tyś. zł i potencjalne źródła finansowania JST Budżet Fundusze Sektor Inne OGÓŁEM państwa UE pryw. 4.736,78 3.716,28 150 1.378,86 1.262,80 - 12.028,93 10.951,97 - 140 246 - 2.308 1.704,03 - 8.639,06 2.605,66 22.980,90 386 4.012,03 20.592,57 17.881,08 150 38.623,65 Zgodnie z zapisami PLANU, nie wszystkie realizowane działania będą posiadały dofinansowanie środków zewnętrznych, a przede wszystkim funduszy strukturalnych UE. Poniższe zestawienie prezentuje zakres finansowania zadań, o dofinansowanie których będzie ubiegał się samorząd gminy bądź inne instytucje lub organizacje. Lp. 1. 2. 3. 4. 5. Lp. 1. 2. 3. 4. 5. Lata 2004 2005 2006 20072013 RAZEM Lata 2004 2005 2006 20072013 RAZEM Wielkość nakładów w tyś. zł i potencjalne źródła finansowania JST Budżet Fundusze Sektor Inne OGÓŁEM państwa UE pryw. 44,47 1100,32 1.138,92 3.048 5.331,71 35,23 431,97 523,21 1.176 2..166,41 264,22 3.239,77 4.501,11 13.251 21.256,10 - 10 173,98 227,05 353,92 4.946,04 6.390,29 115 115 411,03 17.590 29.280,25 Wielkość nakładów w % i potencjalne źródła finansowania JST Budżet Fundusze Sektor Inne OGÓŁEM państwa UE pryw. 12 22 18 10 9 8 75 66 71 - 3 3 3 100 100 100 17 17 7 8 75 71 1 1 3 100 65 4.2. Symulacyjna prognoza dochodów budżetu gminy w latach 2004 - 2015. Aby ocenić realność realizacyjną PLANU ROZWOJU LOKALNEGO, konieczne jest przynajmniej szacunkowe określenie wielkości dochodów gminy w latach 2004 - 2013, a więc w okresie na jaki zakładana jest realizacja poszczególnych CELÓW STRATEGICZNYCH. Ze względów metodycznych, na etapie programowania długofalowego dopuszczalne jest przeprowadzenie symulacji dochodów w okresach dłuższych niż roczne. Wynik dokonanych analiz, i porównanie z okresem 2000 - 2002 przedstawiają się w sposób następujący: Lp. 1. 2. 3. 4. 5. Symulacja wielkości budżetu gminy Baranowo łącznie w części „DOCHODY WŁASNE” i „UDZIAŁ W PODATKU DOCHODOWYM” Lata w tyś. zł 2004 2.543,36 2005 2.650,00 2006 2.740,00 2007-2013 21.780,00 RAZEM 29.713,36 4.3. Analiza porównawcza kosztów realizacji PLANU ROZWOJU LOKALNEGO i możliwości finansowych gminy w latach 2004 – 2013. Łączny koszt zadań, wyznaczonych do realizacji w latach 2004 – 2013, w części dotyczącej zadań współfinansowanych z funduszy strukturalnych wynosi ok. 29 mln. zł, , z czego na poszczególne źródła finansowania przypadają kwoty: samorząd gminy - ok. 5,3 mln zł budżet państwa - ok. 2,2 mln zł środki z funduszy strukturalnych UE - ok. 21,3 mln zł sektor prywatny - ok. 0,12mln zł w ujęciu procentowym, udział poszczególnych źródeł finansowania przedstawia się następująco: samorząd gminy - ok. 17% budżet państwa - ok. 8% środki z funduszy strukturalnych UE - ok. 71% sektor prywatny - ok. 1% Jak z powyższego widać, realność przeprowadzenia zaplanowanych działań zależy przede wszystkim od skuteczności samorządu w pozyskiwaniu środków z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, głownie w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ok. 71% kosztów). Symulacyjna prognoza dochodów budżetowych gminy ( w działach „DOCHODY WŁASNE” i „UDZIAŁ W PODATKU DOCHODOWYM”) na ten lata 2004 – 2013 zakłada, iż osiągną one łączny poziom ok. 29,7 mln zł. Jest oczywiste, że cele i przypisane im działania nie obejmują całości życia społecznogospodarczego gminy, a w związku z tym także wszystkich wydatków, jakie władze lokalne ponoszą na działalność, związaną z ich zadaniami. Tym nie miej można uznać, iż założony poziom „rezerwy” (różnica pomiędzy symulacyjnym poziomem dochodów, a kosztami realizacji zadań strategicznych) jest na granicy bezpieczeństwa i sprawia, że zaplanowane działania można uznać za w pełni realne. 66 V. REKOMENDACJE DOTYCZĄCE WDROŻENIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY BARANOWO ORAZ JEGO PROMOCJA. 1. Zasady wdrażania dokumentów strategicznych. Wdrożenie PLANU ROZWOJU LOKALNEGO będzie następowało na trzech poziomach: a. poziomie merytorycznym, b. poziomie organizacyjnym, c. poziomie społecznym. Poniżej przedstawione są rekomendacje wdrożeniowe zawierające szczegółowy zapis działań, odpowiedzialności oraz terminy realizacji. 1.1. Poziom merytoryczny Poziom merytoryczny wdrożenia PLANU obejmuje następujące obszary: - PRZYJĘCIE PLANU Uchwałą Rady Gminy. REALIZACJĘ PLANU, poprzez rozpisanie zadań realizacyjnych w formie projektów, służących osiąganiu założonych celów strategicznych w wybranej dziedzinie. NARZĘDZIA REALIZACJI PLANU: Zgodność z budżetem - za opracowanie budżetu odpowiada Skarbnik Gminy oraz Wójt Gminy. Każdego roku Skarbnik przedstawia budżet na rok następny, posiłkując się zadaniami PLANU i określając poziom środków finansowych przeznaczanych na realizację zawartych w nim zadań. PLANY branżowe (rewitalizacja zasobów mieszkaniowych, pomoc społeczna, rozwój turystyki) – ich przygotowanie spoczywa na Urzędzie Gminy, a zakres merytoryczny wynika z zapisów PLANU ROZWOJU LOKALNEGO. Ustalenie szczegółowych zasad i kryteriów realizacji PLANU. Zapewnienie zgodności PLANU z dokumentami wyższego rzędu, w tym z ustawą o zamówieniach publicznych, zasadami konkurencji, wymaganiami ochrony środowiska etc. zbieranie i analiza danych statystycznych i finansowych dot. postępów we wdrażaniu PLANU (realizacja projektów) OKREŚLENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI: za wdrożenie PLANU ROZWOJU LOKALNEGO oraz monitorowanie jego realizacji odpowiada Urząd Gminy (Wójt, Skarbnik Gminy, referat ds. rozwoju lokalnego i funduszy zewnętrznych). - partnerami w zakresie merytorycznego wdrażania zapisów PLANU są: a. CEL STRATEGICZNY I: samorząd powiatowy i wojewódzki oraz instytucje na poziomie krajowym i regionalnym (n. Mazowiecka Spółka Gazownicza, Zakład Energetyczny, Powiatowy Zarząd Dróg, Polskie Koleje Państwowe itp.), przedsiębiorcy sektora prywatnego gminy, dyrekcje szkół podstawowych i gimnazjalnych, organizacje pozarządowe, policja. - b. CEL STRATEGICZNY II: władze wojewódzkie i powiatowe, parafie z terenu gminy, media lokalne i regionalne, instytucje i organizacje, które włączą się w proponowane projekty. c. CEL STRATEGICZNY III instytucje świadczące usługi doradcze i szkoleniowe dla rolników no. ODR, ARMiR rolnicy, 67 organizacje pozarządowe, SCALENIE PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY BARANOWO Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI POWIATU OSTROŁĘCKIEGO ORAZ WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. Aby skutecznie i spójnie realizować politykę regionalną, a jednocześnie aby zwiększyć szanse wykorzystania współfinansowania zewnętrznego (fundusze strukturalne), konieczne jest skorelowanie celów i zadań realizacyjnych w obrębie zarówno powiatu jak i województwa. Stąd też, dobrą praktyką jest uzgodnienie najważniejszych zapisów planów strategicznych w skali regionu. a. postuluje się przekazanie dokumentu PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Gminy Baranowo Starostwu Powiatowemu, co powinno być powiązane z propozycją możliwych do wspólnej realizacji zadań. Odpowiedzialność – Wójt Gminy. b. rekomenduje się przekazanie dokumentu PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Gminy Baranowo Zarządowi Województwa Mazowieckiego. Odpowiedzialność – Wójt Gminy. 1.2. Poziom organizacyjny Poziom organizacyjny wdrożenia PLANU obejmuje: - ORGANIZACJA NA POZIOMIE URZĘDU - koordynacja realizacji zapisów PLANU: Urząd Gminy – referat ds. Rozwoju Lokalnego i Funduszy Zewnętrznych, którego celem będzie: bieżące koordynowanie realizacji PLANU pozyskiwanie środków na realizacje zadań zawartych w PLANIE, monitoring procesu wdrażania PLANU, współpraca z partnerami lokalnymi i zewnętrznymi, przedkładanie sprawozdań z realizacji PLANU Zespołowi Zadaniowemu ds. PLANU ROZWOJU LOKALNEGO. DOKONYWANIE COROCZNYCH PRZEGLĄDÓW REALIZACJI PLANU. Etap 1: Opracowanie corocznego sprawozdania z realizacji PLANU, połączonego z oceną realizacji zadań ii przekazanie go ZESPOŁOWI ZADANIOWEMU, Wójtowi Gminy oraz Komisjom Rady Gminy. Odpowiedzialność - referat ds. Rozwoju Lokalnego i Funduszy Zewnętrznych Termin - do 30 października każdego roku Etap 2: Spotkanie ZESPOŁU ZADANIOWEGO, Wójta oraz Rady Gminy i przedstawienie propozycji kolejnych zadań do realizacji bądź korekt i uzupełnień PLANU wraz z ich uzasadnieniem. Wprowadzenie odpowiednich zapisów do budżetu gminy na rok następny. Odpowiedzialność – Zespół Zadaniowy, Wójt Gminy, Skarbnik Gminy Termin - do 15 listopada każdego roku Etap 3: Przygotowanie propozycji zadań do realizacji na rok następny dla właściwych Komisji Rady Gminy, celem zaopiniowania i uwzględnienia w budżecie gminy. Odpowiedzialność - referat ds. Rozwoju Lokalnego i Funduszy Zewnętrznych Termin - do 30 grudnia każdego roku Etap 4: Przygotowanie przez Wójta i Skarbnika Gminy projektu budżetu z uwzględnieniem zadań wynikających PLANU ROZWOJU LOKALNEGO. Odpowiedzialność – Wójt Gminy, Skarbnik Gminy Termin - do 15 grudnia każdego roku 68 Etap 5: Przyjęcie proponowanych zadań do realizacji przez Radę Gminy i umieszczenie odpowiednich zapisów z budżecie gminy. Odpowiedzialność – Rada Gminy. Termin – na sesji budżetowej Rady Gminy. Proponowany termin: Na sesjach budżetowych 1.3. Poziom społeczny Poziom społeczny wdrażania PLANU ROZWOJU LOKALNEGO obejmuje: STAŁE UPOWSZECHNIANIE ZAPISÓW PLANU Forma: Informacja na łamach lokalnej prasy, Umieszczanie informacji na tablicach Urzędu Gminy, Wydanie broszury zawierającej dokument PLANU i przekazanie jej instytucjom oraz organizacjom działającym w gminie,, Organizacja spotkań z przedstawicielami różnych środowisk społecznych (np. przedsiębiorcami, nauczycielami itp.) oraz zapraszanie na spotkania Zespołu Zadaniowego osób zainteresowanych udziałem w pracach ZZ. Internet – informacje na stronach internetowych gminy. Kalendarium: Zebrania z mieszkańcami – zgodnie z harmonogramem prac Wójta Gminy, Prasa lokalna - stała, ciągła informacja , Ciągła aktualizacja stron internetowych, Informacje na tablicach ogłoszeniowych – kwiecień oraz październik/listopad każdego roku. Wykonanie: Merytoryczne – Urząd Gminy, Organizacje przedsiębiorców oraz inne organizacje pozarządowe gminy. Odpowiedzialność - referat ds. Rozwoju Lokalnego i Funduszy Zewnętrznych 2. Promocja (public relation) planu rozwoju lokalnego gminy Baranowo. a. Zadaniem działań informacyjnych i promocyjnych jest: zapewnienie powszechnego dostępu do informacji o możliwościach ubiegania się o wsparcie ze środków funduszy strukturalnych na realizację projektów, służących rozwojowi regionalnemu oraz podnoszeniu poziomu spójności społeczno-gospodarczej gminy, zapewnienie informacji dot. kryteriów oceny i wyboru projektów oraz obowiązujących procedurach, zapewnienie informowania społeczności lokalnej o zakresie i wymiarze pomocy wspólnotowej dla poszczególnych projektów, realizowanych na terenie gminy, nawiązanie współpracy z podmiotami, zainteresowanymi realizacją wspólnych projektów. Odpowiedzialność - referat ds. Rozwoju Lokalnego i Funduszy Zewnętrznych b. Metody informacji i promocji PLANU ROZWOJU LOKALNEGO. konferencje, spotkania, seminaria i prezentacje propagujące informacje, związane z możliwościami oraz zasadami korzystania z funduszy strukturalnych, wizytacje projektów już realizowanych bądź przygotowywanych do realizacji w regionie, wykorzystujących różne formy wsparcia funduszy strukturalnych, 69 bieżące informacje dot. etapów realizacji PLANU ROZWOJU LOKALNEGO, zamieszczane na stronach internetowych Urzędu Miasta i Gminy, organizowanie szkoleń dla potencjalnych projektodawców, współpraca z mediami na poziomie lokalnym i regionalnym – upowszechnianie wiedzy o PLANIE ROZWOJU LOKALNEGO i etapach jego wdrażania oraz o możliwościach ubiegania się o wsparcie funduszy strukturalnych na realizację projektów istotnych dla różnych grup beneficjentów, umieszczanie logo UE oraz EFS lub ZPORR na dokumentach, związanych z wykorzystywaniem funduszy unijnych, tablice informacyjne (z logo UE i odp. programów) przy inwestycjach, realizowanych w ramach PROGRAMU ROZWOJU LOKALNEGO, a dofinansowywanych ze środków UE Odpowiedzialność - referat ds. Rozwoju Lokalnego i Funduszy Zewnętrznych oraz instytucje (organizacje) realizujące projekty w ramach ZPORR lub EFS. 70 VI. ZAŁĄCZNIKI. Inwestycje zrealizowane przez samorząd gminy Baranowo w 2003 r. i planowane do realizacji w 2004 r. 71 72