MOJA HISTORIA PROJEKT

MOJA HISTORIA
> Młodzi uczestnicy wypadków
opowiadają swoją historię
PROJEKT
> Europejskie podejście
> Polskie wdrożenie
> Kluczowe wnioski
i rekomendacje
INICJATYWA MAJĄCA NA CELU USTANOWIENIE INNOWACYJNYCH METOD KSZTAŁCENIA W OŚRODKACH NAUKI
JAZDY POPRZEZ ZAANGAŻOWANIE „PEER MENTORÓW”
RELACJONUJĄCYCH WŁASNE WYPADKI DROGOWE.
OD REDAKCJI
RITA PFEIFFER
FGM-AMOR –
austrian mobility research
EU-Koordynator projektu
DOMINIKA STELMACHOWICZ-PAWYZA
ASM Centrum Badań i Analiz Rynku
Koordynator projektu (Polska)
CLOSE TO – nauka, która Cię poruszy!
Młodzi ludzie uczący się jazdy, uczą się od
rówieśników, którzy spowodowali wypadek
– testowanie metody
Które sposoby zapobiegania mogą dotrzeć do
młodych, początkujących kierowców, tak by
zmniejszyć wysoką liczbę wypadków drogowych w
tej grupie wiekowej w Europie? Nauka przez emocje
uważana jest za nauczanie dające szczególnie długo
utrzymujące się efekty. Czy pozytywny wpływ ryzykownych zachowań młodych kierowców, może być
osiągnięty poprzez stworzenie nagłego szoku w trakcie ich zajęć z nauki jazdy?
Partnerstwo projektu CLOSE TO dało możliwość
samodzielnej odpowiedzi na te pytania 5 krajom europejskim. W ciągu 2 lat prac, udało się pomyślnie
wdrożyć metodę w szkołach nauki jazdy we wszystkich krajach partnerskich, w których młodzi kierowcy
byli konfrontowani z doświadczeniem rówieśników,
którzy mieli za sobą doświadczenie z wypadkiem,
większość jako sprawcy, część z nich jako ofiary.
Wizytom w szkołach towarzyszyły trzykrotnie przeprowadzane kwestionariusze, które dostarczyły informacji o akceptacji i wpływie tego podejścia.
W trakcie wizyt w szkołach nauki jazdy w krajach
partnerskich, miały miejsce nieoczekiwane spotkania
i dyskusje. Pomimo różnych warunków wstępnych
dla wdrożenia w krajach partnerskich, najbardziej
zadowalającym rezulatem oceny dostępnych kwestionariuszy jest możliwa zmiana postawy, szczególnie
wśród młodych, bardziej skłonnych do podejmowania
ryzyka kierowców.
Grupa kierowców do 25 roku życia
stanowi w Unii Europejskiej grupę
wiekową, w której najczęściej
występującą przyczyną śmierci
są wypadki drogowe.
(Źródło: Biała Księga Komisji Europejskiej)
„Wypadki się przytrafiają, ale z pewnością nie mnie!“
To hasło projektu okazało się być szczególnie interesującym punktem dyskusji. Mocne przekonania
zmieniły się, większość z nich szybko, po tym jak
młodzi ludzie uczący sie jazdy usłyszeli historię wypadku „z pierwszej ręki“ od kogoś, kto jeszcze niedawno myślał podobnie.
Partnerzy projektu CLOSE TO mają nadzieję, że
uda się z kontynuować pomyślnie przetestowaną
metodologię i w ten sposób wpłynąć na polepszenie
europejskiego systemu edukacji kierowców.
CLOSE TO POLAND
>
RISK PREVENTION
FOR
BEGINNING
DRIVERS
02
CLOSE TO
ZAŁOŻENIA
W SKRÓCIE
„KIEROWCY, KTÓRZY SPOWODOWALI WYPADKI DROGOWE POMAGAJĄ INFORMOWAĆ UCZESTNIKÓW
KURSÓW NA PRAWO JAZDY“ – tak najkrócej wyrazić można ideę projektu CLOSE TO.
IDEA
ZADANIA W PROJEKCIE
Pomysł zaczerpnięty został z programów prewencji
uzależnień od narkotyków i zachorowań na AIDS i znany jest jako metoda „peer“ edukacji, w której „rówieśnik
relacjonuje problem rówieśnikowi“. W tym przypadku
młodzi, początkujący kierowcy (uczestnicy kursów na
prawo jazdy) konfrontowani są z ciężkimi wypadkami
drogowymi powodowanymi przez młodych kierowców – „peer mentorów“. Grupa młodych sprawców
wypadków drogowych objęta była specjalnym teoretycznym programem szkoleniowym.
W sumie 2000 młodych, początkujących kierowców z
pięciu krajów partnerskich zostało skonfrontowanych
z młodymi sprawcami wypadków. Wpływ i efekty tej
akcji były monitorowane i oceniane.
„CLOSE TO“ W PRAKTYCE
„Peer mentor“ (sprawca wypadku) uczestniczył w
zajęciach szkół nauki jazdy, aby opowiadać o swoich
doświadczeniach. Aby ocenić jak taka prezentacja
wpłynęła na uczniów, jak również aby oszacować jak
długo trwają jej efekty, prowadzone były dodatkowe
badania.
PODEJŚCIE
Podczas trwającej kilka miesięcy fazy demonstracyjnej
projektu poszukiwani byli lub rekomendowani przez
instytucje sądowe młodzi sprawcy wypadków drogowych. Następnie poddani byli oni szkoleniu, tak że
potrafili skonfrontować początkujących kierowców z
własnym doświadczeniem (Rzecznicy Bezpieczeństwa
Ruchu Drogowego). Przygotowali oni własne prezentacje na użytek uczestnictwa w zajęciach ośrodków
nauki jazdy.
„CLOSE TO“:
■ BLISKO relacji z wypadku „z pierwszej ręki“ oraz
wpływu jaki wywarł on na uczestników wypadku
(autentyczna opowieść)
■ BLISKO niedawno zaistniałego wypadku drogowego, jego przyczyn i okoliczności
■ Bliskość nadawcy i odbiorcy informacji dzięki
metodzie edukacji poprzez „peer mentorów“
CELE
KLUCZOWE PYTANIA:
■ „Czy indywidualne, autentyczne sprawozdania z wypadków i ich konsekwencji mogą mieć
długotrwały wpływ na ryzykowne zachowania?“
■ „Czy ogólnie rzecz biorąc możliwe jest wdrożenie
wizyt młodych uczestników wypadków drogowych
w regularne teoretyczne lekcje nauki jazdy?“
W rezultacie projekt ma:
■ prowadzić do pozytywnych zmian w postawie i
zachowaniu w grupie młodych, początkujących
kierowców
■ dostarczyć sugestii w zakresie metodologii, w jaki
sposób zapobiegać wypadkom drogowym
■ być podstawą do rekomendacji, zaprezentowanych
osobom decyzyjnym oraz praktykom, wskazujących
silne strony takiego podejścia
03
CLOSE TO POLAND > RISK PREVENTION FOR BEGINNING DRIVERS
HISTORIA SPRAWCY WYPADKU
MARC, 20
„PRAWDA.
WYPADKI SIĘ
ZDARZAJĄ!“
Był kwiecień. Dla mnie i moich 2 przyjaciół
nareszcie rozpoczął sie radosny piątkowy
wieczór. 0 24:30 w końcu dojechaliśmy do
Nadrenii-Westfalii. Impreza urodzinowa była
już rozkręcona. Atmosfera była żywiołowa i
dzika. Jedno piwo na boku, potem jeden drink
za drugim i oddaliśmy się nieograniczonej
wolności tej nocy.
przy lewym rowie po przeciwnej stronie. Siła uderzenia wyrzuciła mojego kuzyna przez otwarte okno.
Samochód odbił się rykoszetem i uderzył hamując po
prawej stronie drogi. Z powodu znaczącej prędkości
samochód przekołysał się ponownie na lewą stronę,
gdzie ze skrzeczącymi i dymiącymi oponami w końcu
zatrzymaliśmy się uderzając w wielkie drzewo na poboczu .
W
Byłem zupełnie świadomy. Wtedy wiele pytań przebiegło przez moją głowę: Czy wypiłem zbyt wiele?
Czy naprawdę jechałem 100 km/h zamiast 50 km/
h? Czy byłem przemęczony i bezmyślny? Czyż nie
miałem wystarczającego doświadczenia w jeździe?
Dlaczego prowadziłem bez ważnego prawa jazdy?
Wtedy naprawdę byłem pewien tego co zrobiłem. Czy
przeceniłem siebie? Natychmiast jednak zrozumiałem
w tej chwili jedną rzecz:
Przeżyłem.
spaniałe imprezy muszą trwać. Ktoś powinien
podjechać na najbliższą stacje benzynową,
by podrzucić jakiś alkohol. Nie ważne kto.
Chciałem to zrobić. Jeszcze nie miałem prawa jazdy. Ulice były puste więc nie miało to znaczenia.
Atrakcyjna dziewczyna z imprezy siedziała obok mnie.
3 inne dziewczyny i mój kuzyn siedzieli za mną bez
zapiętych pasów, bo było ich zbyt mało. To była tylko krótka przejażdżka. Nic wielkiego. Przeładowany
samochód trząsł się od śpiewających i tańczących
ciał. Jechaliśmy przez noc głośno wrzeszcząc.
BYŁEM WINNY !!!
Jeszcze nie zdawałem sobie sprawy z tego co się zaraz wydarzy. To była przecież tylko prosta droga i jedynie krótki moment, w którym moje oczy nie mogły się
już dłużej koncentrować na ciemnej drodze.
Tylko jedno, nieuświadomione szarpnięcie. Natychmiast próbowałem jakoś zareagować i znowu zapanować
nad kierownicą. Nagle jednak straciłem kontrolę nad
pojazdem, który uderzył z ogromną siłą w drzewa
CLOSE TO POLAND
>
RISK PREVENTION
FOR
BEGINNING
DRIVERS
Ilu ludzi zabiłem? Co z pasażerami
z pożyczonego przeze mnie samochodu? Co z przechodzącymi krawędzią
drogi. Samochodami jadącymi w przeciwnym kierunku? Ile ich tam było?
04
PROJEKT W POLSCE
PROJEKT W POLSCE
Czy wypiłem zbyt wiele? Czy naprawdę jechałem 100 km/h zamiast
50 km/h? Czy byłem przemęczony
i bezmyślny? Czyż nie miałem
wystarczającego doświadczenia w
jeździe? Dlaczego prowadziłem
bez ważnego prawa jazdy?
Przeszedł mnie strach i nie mogłem pogodzić
się z prawdą. Ilu ludzi zabiłem? Co z pasażerami
z pożyczonego przeze mnie samochodu? Co z
przechodzącymi krawędzią drogi. Samochodami
jadącymi w przeciwnym kierunku? Ile ich tam było? ...
Miałem szczęście, że w pobliżu nie było żadnego pojazdu. Miałem szczęście, że przystanek autobusowy
który o 5-ej rano był przepełniony, był jakieś dobre 10
metrów od miejsca, w którym to się wydarzyło. Miałem
szczęście, że wszyscy pasażerowie wyszli z tego prawie bez szwanku. Miałem szczęście, że mój wyrzucony z samochodu kuzyn miał tylko zranioną nogę. Ile
śmierci mogłoby to być? Więcej niż 5, może 10?
Działania w ramach projektu CLOSE TO realizowane w Polsce skupiły się w powiecie kutnowskim,
gdzie krzyżują się główne szlaki komunikacyjne.
Ponadto, w związku z dużym natężeniem ruchu,
corocznie odnotowywana jest wysoka liczba wypadków drogowych, a z roku na rok zwiększa się
liczba młodych kierowców.
Wszystko, co było, potem stanowiło dla policji i straży
pożarnej rutynowe działania. Zaopiekowano się rannymi. Samochód został przejęty. Moje ubrania również.
Zostałem poproszony o oddanie krwi do badań i
szczegółowy opis wypadku.
O ile w 2001 roku osoby w wieku 18-25 lat stanowiły
68% nowych kierowców, to w roku 2003 odsetek
ten wyniósł 90,5%. W 12 zajęciach w kutnowskich
szkołach nauki jazdy uczestniczyło dwóch „peer
mentorów“, którzy sami przeżyli wypadki drogowe.
Osoby te opowiadały o swoich doświadczeniach
rówieśnikom, którzy być może dzieki temu bezpieczniej rozpoczną swoją przygodę z kierownicą.
Tego typu zajęcia zostały bardzo dobrze ocenione
zarówno przez instruktorów nauki jazdy, jak również
przyszłych kierowców.
Zabierając się za jazdę z podejściem: a niech to diabli..., sam podałem decyzję o odpowiedzialności za
innych ludzi. Za ludzi, którzy zaufali mojej opiece w
samochodzie, za innych użytkowników drogi, których
mogłem narazić na niebezpieczeństwo i za ludzi,
którzy szli wzdłuż drogi lub czekali przy niej. Mogło
być gorzej. Strach i wściekłość na siebie będą mi
towarzyszyły przez całe życie.
Od tamtego czasu zanim wsiądę do samochodu, by
go poprowadzić, zawsze będę przypominał sobie o
strachu i winie i będę myślał: Czy mogę żyć z poczuciem winy, że odebrałem życie choć jednej osobie?
Z przeprowadzonych badań wynika, że tego rodzaju działania mają także realny pozytywny wpływ na
postawy młodych kierowców. W dużym stopniu w
realizacji projektu pomogła współpraca ze strony
Starostwa Powiatowego w Kutnie oraz Wydziału
Ruchu Drogowego Powiatowej Komendy Policji, a
także lokalnych mediów i samych szkół nauki jazdy.
A ty?
05
CLOSE TO POLAND > RISK PREVENTION FOR BEGINNING DRIVERS
MARKUS, 21
HISTORIA SPRAWCY WYPADKU
TO MIAŁO BYĆ KILKA MIŁYCH
GODZIN W TOWARZYSTWIE
PRZYJACIÓŁ ...
Był koniec września i zbliżały się dożynki. Tak
więc wieczór spędziliśmy na dekorowaniu wozu.
Oczywiście, pozwoliliśmy sobie na jedno czy
dwa piwa. Późnym wieczorem zdecydowaliśmy,
że odwiedzimy moją dziewczynę. Odbywała się
tam impreza urodzinowa, której nie chcieliśmy
przegapić. Fatalna decyzja ...
a nie miał przy sobie okularów ani szkieł kontaktowych. Dlaczego tak było? Za nic w świecie sobie nie
przypomnę. W każdym razie: nawet z okularami nie
mógłby prowadzić ponieważ był już trochę pijany. Tak
więc poprosił mnie, żebym poprowadził.
I powiedziałem tak.
W sumie w samochodzie było nas sześcioro: 3 osoby siedziały obok siebie z tyłu, 2 osoby na miejscach pasażerów i ja za kółkiem. Nie zapięci? Nie
przejmowaliśmy się tym. To było tylko 5 kilometrów. Ostatecznie, to było mniej niż 5 minut jazdy,
które zakończyło się przebiciem przez balustradę i
lądowaniem mojego samochodu w lesie.
K
iedy wyjechaliśmy, byłem po dwóch, trzech piwach. Tak czy owak zbyt dużo by prowadzić,
ale nie przejmowałem się tym, bo chcieliśmy
być na tej imprezie a ja chciałem spędzić noc z
moją dziewczyną. Początkowo wszystko przebiegało
zgodnie z planem ponieważ mój przyjaciel zaoferował,
że po imprezie odwiezie mnie moim samochodem do
domu. Pomyślałem „super“, tak samo moi przyjaciele,
ponieważ wtedy impreza zaczęła się naprawdę: piwo,
wino i wódka – do białego rana.
Rezultat: 150 km/h, 1.79 promila
we krwi, dwie osoby ranne, jedna
zginęła – mój najlepszy przyjaciel.
Około 4-5-ej nad ranem alkohol spowodował u nas
zmęczenie. Kiedy mój kolega położył się spać w
swoim samochodzie, był to najwyższy czas by jechać
do domu. Nie tylko dla innych, również dla mnie, bo ze
wspólnej nocy z dziewczyną nic nie wyszło. Dożynki
miały się zacząć o 8 rano i nie było możliwości,
żebyśmy wszyscy mogli u niej spać.
Ale to nie wszystko: kolega, który miał nas odwieźć
do domu wycofał się, ponieważ był krótkowidzem
CLOSE TO POLAND
>
RISK PREVENTION
FOR
BEGINNING
DRIVERS
Rezultat: 150 km/h, 1.79 promila we krwi, dwie osoby ranne, jedna zginęła – mój najlepszy przyjaciel.
Początkowo nie wiedzieliśmy o tym, bo straciliśmy
przytomność i odzyskaliśmy ją dopiero w szpitalu.
Przebywałem na intensywnej terapii i lekarze podejrzewali krwotok mózgowy. To podejrzenie ostatecznie
się nie sprawdziło, ale było coś co stawało się coraz
bardziej bolesne.
06
O konsekwencjach wypadku powiedział mi brat. Mój
najlepszy przyjaciel został wyrzucony przez silę uderzenia przez szybę i zginął na miejscu. Pozostała dwójka była ranna, jeden ze złamanym śródręczem, a drugi
z poważnym wstrząsem. Ja złamałem nogę.
Byłem winien czyjejś śmierci. Zanim naprawdę zrozumiesz co to znaczy, minie trochę czasu. Nie da się
tego naprawić, nie ma sposobu by to zmienić, po
prostu musisz zapanować nad tym i nad całym swoim
życiem! Moi przyjaciele i rodzina wspierali mnie. Rodzina mojego przyjaciela była naprawdę wspaniała: byli
przy mnie i razem przechodziliśmy żałobę. Bez wyrzutów – Nigdy nie zapomnę tego co dla mnie zrobili!
SZKOLENIE „PEER MENTORÓW“
OD „SPRAWCY WYPADKU“
DO „PEER MENTORA“
Byłem winien czyjejś śmierci.
Zanim naprawdę zrozumiesz co to
znaczy, minie trochę czasu.
3 grudzień, 2004, Leoben sąd: Wyrok brzmiał 12
miesięcy więzienia. Dodatkowo, na 12 miesięcy odebrano mi prawo jazdy, częścią wyroku był także kurs w
szkole ruchu drogowego i badanie psychologiczne.
Całkowity koszt wypadku: około 20.000 Euro, w tym
operacje, pobyty w szpitalu, akcja ratownicza etc.
Ponieważ spowodowałem wypadek po pijanemu, koszty nie mogły być pokryte z mojego odszkodowania.
Czy to w porządku? Oczywiście. Picie i jazda nigdy
nie idą ze sobą w parze. Czym są pieniądze i więzienie
w porównaniu ze śmiercią mojego przyjaciela? To
największa kara, jaką będę musiał ponosić przez całe
swoje życie.
Dzięki projektowi CLOSE TO miałem szanse zamienić
konsekwencje mojego wypadku w coś lepszego.
Kiedy opowiadam swój wypadek młodym ludziom,
którzy uczą się jeździć jestem przekonany, że zmusi
ich to do tego by zaczęli myśleć. Jestem doskonałym
przykładem picia i jazdy. Moim zdaniem w szkołach
powinno się częściej na ten temat mówić! Z mojego
punktu widzenia, dobrze prowadzić może każdy kto
nie pił i jest zatem w stanie prowadzić odpowiedzialnie!
07
CLOSE TO POLAND > RISK PREVENTION FOR BEGINNING DRIVERS
CYTATY
ZE SZKÓŁ NAUKI JAZDY
UCZNIOWIE SZKÓŁ
NAUKI JAZDY
„Wcześniej jeździłem do domu
trochę pijany, dzięki Bogu nic się
nie stało, ale od czasu tej pogadanki, nigdy więcej.“
„Przed otrzymaniem prawa jazdy, myśłałem, czemu nie pić i
prowadzić? Od pogadanki, nigdy
nie prowadziłem po pijanemu.“
„Jestem bardziej świadom tego,
że coś nieprzewidzianego może
sie przydarzyć, dlatego teraz
jeżdżę ostrożniej.“
„Każdy był pijany kiedy wyszliśmy,
kierowca też. Nie pojechał jednak więcej, mając na względzie
rozmowę z kierowcą, który spowodował wypadek.“
„W międzyczasie myśli o tej rozmowie wciąż powracają do mojej
głowy.“
„Rozpamiętuję historię, którą
usłyszałem. To bardzo przydatne,
kiedy ktoś zaprezentuje co może
się wydarzyć, bo rzeczywistość
może być przerażająca.“
CLOSE TO POLAND
>
RISK PREVENTION
FOR
„Pamiętam, że kierowca, który
spowodował wypadek uświadomił nam najpoważniejsze konsekwencje. Ważne dla mnie było to,
że ktoś opowiedział o tym tak realistycznie.“
„Myślę, że to dobry projekt.
Otworzyło mi to oczy, ponieważ
nigdy nie zrobiłbym czegoś takiego. Ale Z PEWNOŚCIĄ NIGDY
teraz tego nie zrobię właśnie z
jego powodu!“
„Porozmawiać z nim osobiście.
Ten, który spowodował wypadek
jest zupełnie normalną osobą.“
„Ta rozmowa naprawdę zrobiła
na mnie wrażenie! Na ten temat
powinno sie mówić częściej i ze
szczegółami! Naprawdę wspaniale!“
Zawsze o tym myślę,
kiedy ktoś mówi: „Jedno
piwo – w porządku.“
„Osobiście współczuję kierowcy.
To było odważne z jego strony.
Może wskazać na skutki lepiej niż
jakikolwiek instruktor nauki jazdy.“
„Kiedy myśli o tym, co mu się
przydarzyło (w więzieniu przez
długi okres czasu), też nie chciałby
przechodzić przez coś takiego.“
„Teraz jestem bardziej ostrożny
niż byłbym nie wysłuchawszy tej
historii.“
„Dyskusja naprawdę zapadła mi
w pamięć i skutecznie odstraszyła
mnie od jazdy po pijanemu.“
BEGINNING
DRIVERS
08
„Dyskusja uczuliła mnie na to,
bym bardziej dbał o innych.“
„Naprawdę czuje się współczucie
dla tej osoby i dlatego przez co
przeszła. Teraz myślę dwa razy
zanim zrobię coś pospiesznie w
ruchu.“
„Tak łatwo jest
zapomnieć, że wypadki
zdarzają się każdego
dnia. Zatem, lepiej jest
usłyszeć o tym od żywej
osoby, niż przeczytać
o tym w anonimowych
statystykach.“
CYTATY ZE SZKÓŁ NAUKI JAZDY
„Zawsze miałem dużo szacunku
dla innych uczestników ruchu, ale
z pewnością po wysłuchaniu historii, mam go jeszcze więcej.“
„To była dobra historia. Pokazuje,
że wypadek może się przydarzyć
bardzo szybko. To każe się
zastanowić. Zawsze lubiłem szybko jeździć – szczególnie kiedy na
zewnątrz jest ślisko – ale nie robię
już tego.“
„Tak łatwo jest zapomnieć, że wypadki zdarzają się każdego dnia.
Zatem, lepiej jest usłyszeć o tym
od żywej osoby, niż przeczytać
o tym w anonimowych statystykach.“
„Wszystko co było powiedziane w
trakcie tego spotkania pozostaje
w pamięci.“
„Historia otworzyła mi
oczy. Przez większość
czasu myślisz, że to nigdy
nie przytrafi się tobie
czy twoim ukochanym
osobom, ale po takich jak
to spotkaniach kiedy ktoś
dzieli się z tobą swoją
historią to naprawdę
dociera do ciebie –
zaczynasz zdawać sobie
sprawę z tego, że to może
się przytrafić każdemu.“
INSTRUKTORZY
NAUKI JAZDY
Instruktorzy nauki jazdy
o CLOSE TO: Z 19 zapytanych o opinię instruktorów, 18 powiedziało,
że projekt spełnił ich
oczekiwania.
„Osoba, która przeżyła wypadek może o tym opowiedzieć
zupełnie inaczej niż ja bym mógł –
ponieważ jak nigdy nie miałem takiego doświadczenia. To bardzo
dobrze, że jest to młody dorosły,
który komunikuje się z innymi
młodymi dorosłymi.“
„Wielu z moich uczniów wracało
do historii peer mentorów w trakcie jazdy. Myśleli o tym dlaczego
mentorzy mieli te wypadki i co
mogli zrobić by tego unikąć.“
PEER
MENTORZY
„Mówienie przed taką dużą grupą
zazwyczaj mnie denerwowało.
Po kursie dla peer mentorów nie
miałem już tego problemu.“
„Czy widzisz jakąś zmianę w swojej postawie?“
„Tak, oswoiłam się z tym wszystkim i zaakceptowałam. Mam inne
spojrzenie na wypadek.“
„Trzeba zwiększyć częstotliwość
tych spotkań, powinny być cykliczne.“
„Wielokrotnie przerabialiśmy wypadek,
planując jak go zaprezenować, wtedy pojawiały
się nowe wspomnienia
o wypadku, których
wcześniej nie znałem.“
„Ludzie powinni ostrzegać się
wzajemnie przed takimi sytuacjami.“
„CLOSE TO jest pouczające dla
młodych, niedoświadczonych
kierowców.“
09
CLOSE TO POLAND > RISK PREVENTION FOR BEGINNING DRIVERS
WNIOSKI
GŁÓWNE KONKLUZJE I REKOMENDACJE
CLOSE-TO to całkowicie nowa metoda edukacyjna jako część szkolenia przyszłych
kierowców we wszystkich krajach partnerskich. Bezpośrednia konfrontacja z ryzykownymi zachowaniami na drodze rówieśników oraz ich konsekwencjami na
długo pozostaje w pamięci osób uczestniczacych w kursach nauki jazdy. Powoduje to dyskusję nad typowymi przyczynami ryzykownych zachowań, które w
kombinacji z brakiem doświadczenia, są odpowiedzialne za nieproporcjonalnie
dużą liczbę wypadków powodowanych przez młodych kierowców.
Krok w kierunku Europejskiej Edukacji Kierowców
Różnice i możliwości w
krajach partnerskich
CLOSE TO oferuje szkołom nauki jazdy konkretny sposób, aby poruszyć temat specyficznych
zachowań młodych kierowców, konsekwencji
niewłaściwych zachowań, indywidualnych predyspozycji oraz trudny problem narkotyków. „Peer mentor“
wnosi doświadczenie i życie do szkół nauki jazdy w
dosłownym tego słowa znaczeniu. Jego/jej historia
opowiada jak szybko i niespodziewanie można zostać
sprawcą wypadku. Mała różnica wieku oraz miejsce
zamieszkania sprawia, że trudno uczniom powiedzieć
„to się zdarza tylko innym osobom“. Podnosi to szanse, że przyszły kierowca zastanowi się nad swoimi
predyspozycjami i postawą zadając sobie pytanie
„Jak ja sam zachowałbym się na miejscu tej osoby?“
Partnerzy z Austrii, Niemiec i Szwecji pracowali
wyłącznie ze sprawcami wypadków. Mimo, że nie ma
w Szwecji specjalnego wsparcia prawnego, młodych
sprawców, którzy spowodowali wypadek, udało się
zaprosić do projektu poprzez firmy ubezpieczeniowe.
W Austrii projekt był wsparty systemem karnym, a w
Niemczech przez opiekunów sądowych oraz sąd dla
młodocianych. Kiedy projekt rozpoczynał się w 2003
roku, żadna oficjalna czy instytucjonalna współpraca
w tym zakresie nie mogła być nawiązana w Polsce i w
Czechach. W tych krajach peer mentorzy zostali zrekrutowani bezpośrednio przez kierowników projektu
oraz internet. W Czechach zarówno sprawcy wypadków, jak i ich ofiary pracowali jako „peer mentorzy“,
podczas, gdy w Polsce jedynie ofiary wypadków.
Ta trochę inna metoda nauczania została przetestowana po raz pierwszy w szkoleniach kierowców w ramach projektu CLOSE TO i zarówno wyniki badań, jak
również doświadczenia w pięciu krajach partnerskich
podczas pilotażu wskazały, że jest do pozytywny kierunek. Jakkolwiek, różne warunki w uczestniczących
krajach UE spowodowały różne sposoby wdrażania
samej metody.
CLOSE TO POLAND
>
RISK PREVENTION
FOR
BEGINNING
DRIVERS
Systematyczne stosowanie CLOSE TO w celu zapobiegania ryzyku w szkoleniu kierowców wymaga stałej
współpracy z instytucjami publicznymi lub firmami
ubezpieczeniowymi, aby zapewnić ciągłą rekrutację
„peer mentorów“. Możliwości i chęci do współpracy
instytucji publicznych w Austrii i Niemczech oraz firm
ubezpieczeniowych w Szwecji sprawiły, że stało się
to możliwe. CLOSE TO powinien być silnie wspierany przez politykę władz w Polsce i w Czechach, aby
sprawić, by instytucje typu policja czy sądy otworzyły
się i mogły aktywnie wziąć udział w tej akcji prewencyjnej.
10
GŁÓWNE KONKLUZJE I REKOMENDACJE
W Czechach oraz Szwecji uczestniczenie w zajęciach
szkół nauki jazdy nie jest obligatoryjne, tak jak w Austrii, Polsce oraz Niemczech. Dlatego, aby objąć swoim
zasięgiem wszystkich młodych keirowców, działanie
CLOSE TO może być rozszerzone na przykład na
szkoły średnie.Jednak brak będzie silnej motywacji
uczestników spowodowanej jednoczesnym zdobywaniem prawa jazdy i możliwościami ciągłego odnoszenia się do spotkań CLOSE TO.
Pytanie o możliwości finansowania na poziomie krajowym wiążą się z długoterminowym wdrażaniem
CLOSE TO. W niektórych krajach, sposób mógłby
być wdrażany jak dotychczas, a więc w ramach systemu resocjalizacji, tak jak w Austrii czy poprzez sądy
dla młodocianych z doświadczeń kursu w Niemczech. Należałoby zwrócić uwagę na kurs jako środek
zwiększania bezpieczeństwa ruchu drogowego i z racji
jego charakteru ubiegać się o pomoc narodowych
funduszy na rzecz poprawy owego bezpieczeństwa.
Niektóre rezultaty badań sugerują, że konfrontacja
młodych ludzi uczących się prowadzenia samochodu
jest tak samo skuteczna w przypadku historii sprawców wypadków, jak i ich ofiar. Jest to zwodne, jeśli
uczniowie żywią sympatię dla niewinnej ofiary, a nie
mają nic wspólnego z anonimowym w tym przypadku sprawcą wypadku. Jakkolwiek główny nacisk
w metodologii CLOSE TO pozostaje kładziony na
refleksję nad własnymi tendencjami do ryzykownych
zachowań i przez to potencjalnych możliwości stania
się sprawcą. Dlatego trzeba upewnić się, że działania
CLOSE TO będą skoncentrowane na samym sprawcy: co powoduje, ze osoba staje się sprawcą wypadku, analiza okoliczności i w jaki sposób one zaistniały,
konfrontacja z konsekwencjami, jak również aspekty
odbywania kary i resocjalizacji młodych sprawców
wypadków.
Realizacja CLOSE TO wpłynie zarówno na rozwój
nowych materiałów szkoleniowych dla szkół nauki jazdy, jak i na spodziewaną edukację i szkolenie instruktorów nauki jazdy. Doprowadzi to do tego, że cele
edukacyjne takie jak realistyczne samopostrzeganie,
refleksja nad tendencjami w zachowaniu o skutku odwrotnym i możliwości oraz chęci samokontroli będą
miały większe znaczenie pośród całego procesu nauki
jazdy. Zatem, w rosnącej mierze prowadzi to system
sprawiedliwości do faktu, iż ruch drogowy w swym
szerokim zakresie indywidualnie podejmowanych decyzji w zasadzie reprezentuje system społeczny.
–––––––––––––––––
1) Lista zamieszczona na tylnej okładce broszury
W sumie, CLOSE TO może wpłynąć na harmonizację
wymagającej i efektywnej nauki jazdy w Europie.
Ponadto pozytywnym efektem może być również
to co towarzyszy działaniom, tak jak współpraca
instytucji państwowych dla sprawy systemu
kształcenia kierowców i zachęcanie do podejścia
opartego o resocjalizację w obszarze systemu
karnego, co w odpowiednich krajach o niskim
poziomie tej współpracy może korespondować z
fundamentalnymi ideami wolnego, demokratycznego społeczeństwa.
Rozwój możliwości
CLOSE TO
Wraz z projektem CLOSE TO, Unia Europejska i krajowi
sponsorzy1) działania zainicjowali jakościową odnowę
zakresu tematów szkolenia w zakresie nauki jazdy w
taki sposób, że początkowe doświadczenia praktyczne były możliwe w pięciu krajach partnerskich. Dane o
niepodważalności tego sposobu, na przykład, na podstawie udowodnienia ich efektywności dla ruchu drogowego w ogóle, mogą być osiągnięte jedynie poprzez
systematyczne i długoterminowe wdrażanie, takie jakim staje się ono obecnie w Austrii. Doświadczenia
zgromadzone w trakcie rozwoju projektu i dane z procesu ewaluacji stanowią odpowiedni punkt startowy
dla pogłębionych testów metod.
11
CLOSE TO POLAND > RISK PREVENTION FOR BEGINNING DRIVERS
GRAPHIC DESIGN: FGM
WWW.CLOSE-TO.NET
> DOKUMENTY DO
ŚCIĄGNIĘCIA I RAPORTY
> KONTAKT: POLSKA, KUTNO
ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku
Kontakt: Dominika Stelmachowicz-Pawyza
ul. Grunwaldzka 5
PL-99301 Kutno
Tel.: 024 355 77 17
Fax: 024 355 77 01
E-Mail: [email protected]
> ZAJRZYJ NA NASZĄ STRONĘ INTERNETOWĄ!
Więcej informacji o europejskim projekcie
i opisy demonstracji w zaangażowanych w
projekt krajach i ich doświadczeniach
z krajowymi wdrożeniami.
KOORDYNATOR PROJEKTU (POLSKA): ASM – CENTRUM BADAŃ I ANALIZ RYNKU
EU-KOORDYNATOR PROJEKTU: FGM-AMOR – AUSTRIAN MOBILITY RESEARCH