Strategia Rozwoju Gminy Osieczna na lata 2004-2015

Transkrypt

Strategia Rozwoju Gminy Osieczna
na lata 2004-2015
Osieczna, styczeń 2004
Spis treści
- strona 1.
2.
Wstęp
3
1.1 Cel opracowania
3
1.2 Przedmiot opracowania
4
1.3 Podstawa opracowania
4
1.4 Zakres opracowania i zastosowane metody
4
Diagnoza możliwości rozwojowych Gminy Osieczna
5
2.1 Analiza stanu aktualnego gminy
5
2.2 Uwarunkowania wewnętrzne
22
2.3 Uwarunkowania zewnętrzne
24
3.
Główne problemy rozwoju Gminy Osieczna
26
4.
Misja Gminy Osieczna
27
5.
Wizja zrównoważonego rozwoju Gminy Osieczna
28
6.
Obszary i cele strategiczne oraz propozycje kierunków działań na lata 2004-2015
30
7.
Zasady wdrażania i monitorowanie procesu realizacji strategii rozwoju Gminy
35
Osieczna
Spis ilustracji
37
Spis tabel
38
Spis wykresów
39
2
1. Wstęp
1.1 Cel opracowania
Ustawa o samorządzie terytorialnym nie narzuca na gminy obowiązku opracowania i realizacji strategii
rozwoju, jednak rzeczywistość wymusza na władzach gminnych opracowanie takiego dokumentu będącego
podstawowym instrumentem skutecznego zarządzania gminą. Strategia odpowiada na potrzebę kompleksowego i
długofalowego podejścia do rozwoju gminy w szybko zmieniającym się i coraz bardziej konkurencyjnym
otoczeniu. Planowanie strategiczne nie daje gwarancji sukcesu, ale znacznie zwiększa jego prawdopodobieństwo.
Strategia rozwoju gminy Osieczna jest dokumentem uchwalanym przez Radę Gminy w celu określenia jej
najważniejszych zamierzeń – osiąganych wspólnym wysiłkiem władz samorządowych, mieszkańców i podmiotów
gospodarczych. Obecna sytuacja polityczno – ekonomiczna wymaga od Gminy Osieczna umiejętnego łączenia
elementów konkurencji i współpracy, rynku i polityki, wspierania najbardziej efektywnych i pomocy
nieprzystosowanym. Oznacza to, że samorząd gminy nie jest jedynym i wyłącznym podmiotem strategii rozwoju,
ale ponosi odpowiedzialność za jej sformułowanie i uchwalenie.
Strategia opracowana została na podstawie badania diagnostycznego oraz analizy słabych i mocnych
stron Gminy Osieczna, które pozwoliły na określenie najważniejszych problemów, ich zweryfikowanie i
wypracowanie stosownych rozwiązań w oparciu o szanse rozwojowe. W strategii uwzględnione zostały priorytety
zawarte w takich dokumentach jak "Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego na lata 2001-2006",
„Programie Aktywizacji Obszarów Wiejskich” (PHARE 2000), Zintegrowany Program Rozwoju Regionalnego 20042006, Sektorowy Program Operacyjny – Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego i Rozwoju
Obszarów Wiejskich 2004-2006, Sektorowy Program Operacyjny – Rozwój Zasobów Ludzkich 2004-2006 oraz
Sektorowy Program Operacyjny – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw 2004-2006.
Plan strategiczny Gminy Osieczna ma sprzyjać takim działaniom jak lepsze rozpoznanie i wykorzystanie
zasobów i potencjału gminy; zidentyfikowanie problemów, progów rozwoju oraz kryteriów rozwoju, a także
wskazanie zagrożeń i przeciwdziałanie im lub przynajmniej łagodzenie ich skutków; porządkowanie (organizacja),
ukierunkowanie (orientacja) i nadanie struktury (ustalenie priorytetów) działaniom i inicjatywom władz i
społeczności lokalnej; aktywizacja, mobilizacja i wzmacnianie przedsiębiorczości w gminie (zwiększenie
pozarolniczego charakteru zatrudnienia); uruchomienie dialogu społecznego w procesach decyzyjnych gminy oraz
demokratyzacja życia publicznego (decentralizacja władzy na rzecz większego zaangażowania społeczności w
miejscowe struktury i podejmowane przez nie działania); wzmocnienie integracji społecznej mieszkańców –
odradzanie się poczucia wspólnoty, lokalnego patriotyzmu, identyfikacji ze środowiskiem; podnoszenie poziomu
wiedzy i świadomości społeczności lokalnej. W strategii zaakcentowano konieczność poszukiwania nowych
pozarolniczych kierunków rozwoju gminy, wspierania wszelkich form przedsiębiorczości połączone z aktywną
promocją lokalnego rynku i dalszym rozwojem infrastrukturalnym. Wskazano zewnętrzną promocję atrakcyjności
inwestycyjnej oraz turystycznej gminy jako najważniejszy czynnik rozwojowy. Zaplanowane działania mają
kluczowe znaczenie dla rozwiązania problemów z jakimi aktualnie boryka się gmina Osieczna. W chwili obecnej
najważniejsze z nich to wysoki poziom bezrobocia, migracja ludności do miast , poziom wykształcenia nie
dostosowany do potrzeb rynku, nieopłacalność rolnictwa i brak rynków zbytu oraz niedoinwestowanie w zakresie
infrastruktury technicznej.
Narzędziem realizacji strategii rozwoju gminy były do tej pory głównie publiczne środki finansowe. Nie
wystarczą one jednak na pokrycie kosztów zaplanowanych w strategii przedsięwzięć. Stąd, możliwe i konieczne
jest poszukiwanie źródeł środków pozabudżetowych poprzez podejmowanie przedsięwzięć publiczno-prywatnych,
zlecanie zadań publicznych organizacjom społecznym, aplikowanie o środki z funduszy strukturalnych Unii
3
Europejskiej samodzielnie bądź w porozumieniu z sąsiadującymi gminami, korzystanie z interwencyjnych działań
rządu, władz regionalnych i powiatowych.
Niniejsza strategia będzie podstawą aktualizacji miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
oraz opracowania programów operacyjnych, przedsięwzięć rozwojowych i planów inwestycyjnych, w tym
corocznych budżetów gminy.
Posiadanie strategii rozwoju ułatwi gminie dostęp do regionalnych, krajowych oraz zagranicznych
środków inwestycyjnych.
1.2 Przedmiot opracowania
Przedmiotem opracowania jest wykonanie następujących prac:

ogólna charakterystyka gminy,

diagnoza istniejącego potencjału,

perspektywy rozwojowe gminy, wynikające z przewidywanego kształtowania się sytuacji w otoczeniu,

misja gminy oraz wizja jej rozwoju do 2015 roku,

cele strategiczne, operacyjne rozwoju gminy oraz propozycje konkretnych działań,

zasady wdrażania i monitorowania realizacji strategii.
1.3 Podstawa opracowania
Przy opracowaniu niniejszej strategii wykorzystano różnorodne opracowania analityczne, programowe,
planistyczne, projektowe, sprawozdawcze i promocyjne dotyczące gminy Osieczna jako całości oraz
poszczególnych obszarów jej funkcjonowania.
Opracowanie opiera się także na założeniach zawartych w dokumentach zewnętrznych dotyczących
Województwa Pomorskiego oraz całego kraju, w tym także związanych z procesami integracji Polski z Unią
1.4 Zakres opracowania i zastosowane metody
Punktem wyjścia do opracowania niniejszej strategii była analiza stanu Gminy Osieczna oraz wyniki prac
zespołu roboczego. Zespół składał się z przedstawicieli władz i społeczności lokalnej wspierany przez
zewnętrznych ekspertów. Pracami nad strategią kierowała mgr inż. Alina Landowska.
W ramach prac zespołu roboczego zrealizowano pełną technologię planowania strategicznego z
wykorzystaniem analizy SWOT. Na bazie wyników analizy SWOT sformułowano misję i wizję rozwoju gminy dla
perspektywy 2015 roku, określono strategiczne cele rozwojowe, operacyjne oraz proponowane działania.
Strategia Rozwoju Gminy Osieczna została przyjęta na Sesji Rady Gminy w Osiecznej dniu
.............................roku.
4
2. Diagnoza możliwości rozwoju Gminy Osieczna
W celu nadania kierunków rozwojowych gminie, potrzebne jest zdiagnozowanie stanu obecnego.
Diagnozy możliwości rozwoju Gminy Osieczna dokonano w oparciu o analizę stanu aktualnego gminy uzupełnioną
oceną potencjału gminu za pomocą metody SWOT1. Analiza ta pozwala zarysować pole gry strategicznej, pokazać
zakres koniecznych działań, zasoby i możliwości. Pomaga ona wykryć słabe i mocne strony gminy, a także
wskazuje na szanse i zagrożenia rozwoju gminy.
2.1 Analiza stanu aktualnego gminy
Poł ożeni e
Gmina Osieczna położona jest w południowo-zachodniej części województwa pomorskiego w powiecie
starogardzkim. W porównaniu z pozostałymi trzynastoma gminami powiatu charakteryzuje ją średnia
powierzchnia – zajmuje ok. 9 % łącznego obszaru powiatu. Otoczona jest lasami sosnowymi Borów Tucholskich.
Powierzchnia gminy wynosi 12.326 ha, z czego ok. 70% stanowią lasy administrowane głównie przez Lasy
Państwowe. Graniczy z gminami: Kaliska, Lubichowo, Osiek, Śliwice oraz miastami: Czersk i Czarna Woda. Gmina
składa się z ośmiu sołectw: Osieczna (wieś: Osieczna, Leśnictwo Leśny Dwór, Leśnictwo Owcze Błota, Leśnictwo
Osieczna, Wybudowanie Osieczna, Sekretarzówka Osieczna, Starzyska), Szlachta (wieś: Szlachta), Osówek (wieś:
Osówek, Osówek Pólko, Leśnictwo Szary Kierz), Długie (wieś: Długie, Leśnictwo Długie, Cisiny), Klaniny (wieś:
Klaniny), Krówno (wieś: Duże Krówno, Małe Krówno), Zdrójno (wieś: Zdrójno, Nowy Dwór), Zimne Zdroje (wieś:
Zimne Zdroje, Jastrzębie). Największe z nich to Osieczna i Szlachta, zamieszkuje w nich ok. 65 % ludności gminy,
a to za sprawą istniejących zakładów przetwórczych, instytucji obsługi ludności oraz istniejących sieci dróg
twardych i związanej z nimi komunikacji samochodowej. Siedzibą administracji samorządowej gminy wiejskiej jest
wieś Osieczna.
Rys. 1. Granice administracyjne Gminy Osieczna
1
SWOT – ang. Strengths – Weaknesses – Opportunities – Threats
5
Teren gminy charakteryzuje się urozmaiconym krajobrazem. Został on ukształtowany podczas ostatniej
epoki lodowcowej, zwanej zlodowaceniem bałtyckim (ok.15 tys. lat p.n.e.). Wówczas to lodowiec nasunął się z
okolic dzisiejszej Skandynawii, przywlekając i osadzając na terenie Pomorza olbrzymie ilości materiału skalnego w
postaci głazów narzutowych, żwirów i glin zwałowych. W skład kompleksu wchodzą najczęściej gliny zwałowe z
jednym lub dwoma przewarstwieniami piaszczystymi (pospółki), co świadczy o wieloletniej oscylacji lądolodu.
Gliny zwałowe zalegają na ogół w spągu sandru i tylko na nieznacznych powierzchniach stanowią utwory
powierzchniowe. Ich obecność pod warstwą piasków stwierdzono w rejonie złoża Osieczna i północno –
zachodniej części złoża w Szlachcie oraz w rejonie miejscowości Klaniny. Miąższość osadów sandrowych jest
znaczna od kilku do kilkunastu metrów z uwagi na nakładanie się na siebie faz akumulacji. Pod względem
morfogenetycznym gmina Osieczna stanowi jednorodną jednostkę – rozległą równinę sandrową. Deniwelacje
terenu są na ogół niewielkie, wzrastają w obrębie dolin rzecznych i niecek jeziornych. Najwyżej położona jest
centralne część gminy w okolicach wsi Osówek – 140 m npm, najniżej - tereny przy granicy z gminą Osiek u
wylotu doliny Brzezianek – 93,2 m npm i Świętej Strugi – 93,0 m npm.
Struktura użytkowania gruntów
Obszar gminy wynosi 12 326 ha z czego udział gruntów rolnych stanowi 18,5% całkowitej powierzchni
gminy, natomiast lasy zajmują 77 % (9496 ha) powierzchni. Pozostałe grunty stanowią ok. 5 % (616 ha)
powierzchni gminy. Strukturę użytkowania gruntów w gospodarce całkowitej gminy Osieczna przedstawia Tabela
1.
Tabela 1. Rodzaje gruntów w gminie Osieczna według sposobu ich użytkowania*
Struktura użytkowania gruntów
Udział w ha
Udział w %
Użytki rolne
2289 ha
18,5
Lasy i grunty leśne
9496 ha
77
Grunty pod wodami
123 ha
1
Tereny komunikacyjne
214 ha
1,7
Tereny osiedlowe
31 ha
0,25
Tereny różne
2 ha
0,02
Nieużytki
171 ha
1,4
RAZEM
12 326
100
*Źródło: dane podane według gminnej ewidencji gruntów
Na podstawie analizy struktury władania gminy Osieczna można stwierdzić, że ok. 70 % powierzchni jest
własnością Skarbu Państwa. Natomiast w posiadaniu osób fizycznych w jest ok. 30 % powierzchni gminy.
Cechy środowi ska przyrodni czego
Gmina Osieczna, podobnie jak obszar całego Pojezierza Starogardzkiego, leży w strefie klimatu
umiarkowanego. Zasadniczą cechą tego klimatu jest duża zmienność stanów pogody, zarówno z dnia na dzień jak
i z roku na rok. Klimat Pojezierza Starogardzkiego kształtowany jest pod wpływem cyrkulacji atmosferycznej jak i
cyrkulacji pseudomonsunowej (wymiana mas powietrza pomiędzy Oceanem Atlantyckim a kontynentem
europejskim). Najchłodniejszymi miesiącami na omawianym obszarze jest styczeń i luty, najcieplejszym zaś lipiec.
6
Obszar gminy Osieczna znajduje się w strefie wiatrów zachodnich i południowo – zachodnich. Najwięcej
opadów odnotowano tu w miesiącach lipiec i sierpień. Opady mają najczęściej charakter przelotny i burzowy.
Na terenie gminy znajduje się
kilkanaście zbiorników wody stojącej
(powierzchnia lustra wody od jednego
do kilkunastu ha). Największe to Jez.
Długie (pow. 55 ha, max głębokość 2
m). W gminie występują 3 cieki wodne:
Brzezianek, Prusina, Święta Struga i
Wda
(Czarna
Woda)
oraz
szereg
rowów odwadniających. Do pospolitych
gatunków zamieszkujących wszelkiego
typu wody stojące i płynące należą:
ciernik,
cierniczek
oraz
szczupak.
Zbiorniki wody stojącej zamieszkiwane
są przez karasia, karasia srebrzystego, krąpia, płoć, wzdręgę, lina, okonia i węgorza. W małych zbiornikach
dystroficznych dominantem jest karaś, któremu towarzyszy najczęściej okoń. Wyłącznie w wodach bieżących
występuje pstrąg potokowy, śliz oraz kleń. Rzeka Wda na całej swej długości (w granicach administracyjnych
gminy), zaliczona została do rzek krainy łososia, pstrąga i lipienia. Z ryb pod całkowitą ochroną na terenie gminy
znajduje się śliz. Właścicielami lub dzierżawcami jezior są osoby fizyczne. W niektórych z nich prowadzone są
próby racjonalnej gospodarki w postaci zarybiania.
Lasy stanowią ok. 77 % ogólnej powierzchni gminy, z czego przeważająca część to Bory Tucholskie.
Większość obszarów leśnych porastają sosny, ponadto spotyka się tu buki, świerki, modrzewie, lipy i brzozy.
Innymi, znacznie mniejszymi kompleksami leśnymi są zbiorowiska grądowe, a także olsy i zarośla wierzbowe.
Runo leśne jest na terenie gminy wyjątkowo bogate. Rosną w nim liczne gatunki grzybów, czarne
jagody, borówki, żurawiny, poziomki i wiele innych.
W lasach swoją ostoję znalazły zwierzęta. Ze
zwierzyny grubej występują: jelenie, sarny, łosie, dziki oraz
daniele. Obecnie na terenie gminy bytują liczne rodziny
bobrów: na Brzezianku, na Prusinie, na Świętej Strudze, na
Jez. Babskim.
Do najpospolitszych gatunków awifauny na terenie
gminy
należą:
zięba,
piecuszek,
sosnówka,
bogatka,
pierwiosnek, sójka, pełzacz leśny, dzięcioł duży, kos i drozd.
W lasach liściastych i mieszanych występują tu również:
rudzik, strzyżyk, kowalik, słowik szary. Bardzo nielicznie można spotkać dzięcioła czarnego, dzięcioła średniego i
dzięcioła zielonego. Na granicach lasów i terenów otwartych można spotkać: kukułkę, grzywacza, kruka,
myszołowa, rzadziej natomiast: siniaka, jastrzębia i brodźca leśnego. Na typowych terenach otwartych licznie
występują: skowronek, trznadel, dzwoniec, pliszka siwa i żółta, bocian biały, a także wrona siwa, gawron oraz
szpak. Wody stojące i cieki są ostoją dla łabędzia niemego, krzyżówki, a także mewy śmieszki (Jez. Długie).
Ochrona przyrody i krajobrazu
Teren gminy Osieczna będzie objęty Rezerwatem Biosfery „Bory Tucholskie”, który zostanie utworzony
na terenie województwa pomorskiego – 22 gminy oraz województwa kujawsko – pomorskiego 12 gmin.
7
Rezerwaty biosfery to obszary obejmujące niepowtarzalne ekosystemy lądowe i wodne, które posiadają znaczenie
międzynarodowe i są delimitowane jako główny element realizacji programu Człowiek i Środowisko działającego
w ramach UNESCO. Nominowane są przez władze państwowe danego kraju i muszą zapewnić realizację
następujących funkcji: konserwatorskiej, rozwojowej, logistycznej. Utworzenie Rezerwatu Biosfery „Bory
Tucholskie” jest niepowtarzalną szansą ogólnopolskiej i europejskiej promocji Borów Tucholskich, a także szansą
uzyskania wsparcia finansowego na rzecz zrównoważonego rozwoju regionu. Szczególnie ważna jest efektywna
ochrona jego walorów przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych, jako podstawy intensyfikacji turystyki i
wzrostu poziomu życia miejscowej ludności. Na terenie gminy Osieczna znajdują się obszary chronionego
krajobrazu oraz dwa pomniki przyrody, którymi są stare dęby szypułkowe we wsi Szlachta i Klaniny.
Charakterystyka dziedzictwa kulturowego
Do dziedzictwa kulturowego gminy zaliczyć można:

kościół rzymsko-katolicki pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP w Osiecznej z 1928 roku, który
odznacza się dużą wartością zabytkową i architektoniczną;

kompleks starych zabytkowych budynków we wsi Długie
charakteryzujących się architekturą „lasacką;


twórczość ludową taką jak:
-
hafty kociewskie,
-
rzeźbienie w drewnie,
-
kuchnia kociewska,
-
kowalstwo;
tradycje myśliwskie.
Charakterystyka procesów demograficznych
Liczba ludności w gminie od kilku lat kształtuje się na wyrównanym poziomie (Wykres 1) i w I kw. 2003r.
osiągnęła liczbę 2923 osób (Tabela 2). Na terenie całej gminy obserwuje się powolny, ale stały wzrost liczby
mieszkańców (Tabela 2). Mieszkańcy gminy stanowią 2,4 % populacji zamieszkałej na terenie powiatu.
Wykres 1. Zmiana liczby stałych mieszkańców w latach 1993-2002
2980
2960
2940
2920
2900
2880
2860
2840
1993
1995
1998
2000
2002
8
Tabela 2. Liczba ludności w sołectwach (stan na 31.04.2003r.)*
Liczba ludności
Gęstość zaludnienia
w km
stałej
osób/km2
Osieczna
52,87
930
17,6
Szlachta
4,05
839
207,1
Osówek
24,35
412
16,9
Długie
10,26
66
6,4
Klaniny
4,25
178
42
Duże Krówno
3,93
221
56,2
Zdrójno
16,34
45
2,7
Zimne Zdroje
7,02
232
33
123,26
2923
23,7
Sołectwo
Powierzchnia
RAZEM
2
*Źródło:
Wskaźnik zaludnienia gminy wynosi 24 osób/km2 – przy wskaźniku zaludnienia dla powiatu
starogardzkiego – 91 osób/km2 (Tabela 3). Gęstość zaludnienia w poszczególnych częściach gminy jest bardzo
zróżnicowana (Tabela 2). Najwyższa gęstość notowana jest na terenie sołectwa Szlachta. Dla pozostałej części
gminy wielkości te kształtują się na dużo niższym poziomie.
Tabela 3. Ogólna charakterystyka demograficzna gminy Osieczna na tle powiatu i
województwa (stan na 31.12.2002r.)*
Powiat
Województwo
starogardzki
pomorskie
123,3
1.345
8.293
8
134
1.544
18
261
3.036
Ludność ogółem
2.921
123.221
2.205.656
Mężczyźni
1.487
60.904
1.076.904
Kobiety
1.434
62.317
1.128.752
Gęstość zaludniania (osoby/km kw.)
23,6
92
120
-
102
105
Urodzenia (2-3 na 31.3.02)
37
323
5.501
Zgony (2-3 na 31.3.02)
31
247
4.366
Ludność w wieku przedprodukcyjnym
900
33.921
538.235
1.565
74.051
1.375.330
Ludność w wieku poprodukcyjnym
456
15.171
290.810
Saldo migracji
- 21
2
146
Wyszczególnienie
Powierzchnia w km kw.
Liczba sołectw
Liczba miejscowości lub ich integralnych
części
Współczynnik feminizacji
Ludność w wieku produkcyjnym
Osieczna
*Źródło:
Analizując strukturę wiekową należy podkreślić, że przewagę stanowi ludność w wieku produkcyjnym –
9
53,5 % ogółu populacji (1565 osób). Udział ludności w wieku przedprodukcyjnym wynosi 30,8 % (900 osób), a
poprodukcyjnym 15,6 % (456 osób) (Tabela 3). Jest to charakterystyczna tendencja utrzymująca się przez cały
badany okres (Tabela 4).
Tabela 4. Struktura ludności według płci i wieku w latach 1993 – 2002*
Rok
Wiek przedprodukcyjny
Wiek produkcyjny
Wiek poprodukcyjny
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
Mężczyźni
Kobiety
Mężczyźni
Kobiety
1993
462
440
778
687
210
306
2.883
1994
490
444
771
663
206
305
2.879
1995
480
440
773
682
209
302
2.886
1996
482
443
776
682
210
302
2.895
1997
491
455
782
708
212
310
2.958
1998
490
456
773
705
201
301
2.926
1999
471
460
785
715
199
302
2.932
2000
468
452
806
733
201
296
2.956
2001
447
434
838
754
192
271
2.936
2002
473
427
826
739
188
268
2.921
*Źródło:
Jednocześnie dane statystyczne wykazują starzejący się charakter społeczności lokalnej (Tabela 5).
Spadek liczby urodzeń tłumaczyć można pogarszającą się sytuacją materialną, gorszymi warunkami
mieszkaniowymi i socjalnymi mieszkańców.
Tabela 5. Przyrost i migracja ludności w gminie Osieczna w wybranych latach*
Wskaźnik
Rok
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
Urodzenia żywe
66
46
37
43
49
34
37
Zgony ogółem
35
36
25
33
27
34
32
Przyrost naturalny
31
10
12
10
22
-
5
0,010
0,003
0,004
0,003
0,007
-
0,001
40
31
28
41
22
36
25
73
25
39
38
33
34
47
-0,011
0,002
-0,003
0,001
0,004
0,001
-0,007
Saldo na 1000 mieszkańców
Zameldowania
Wymeldowania
Saldo na 1000 mieszkańców
*Źródło:
Ponadto, w efekcie przemieszczania się ludności w gminie Osieczna, nastąpił negatywny trend związany
ze zwiększającym się odpływem ludności do ośrodków wielkomiejskich – saldo migracji jest ujemne. Zjawisko, to
należy uznać za niekorzystne dla gminy.
10
I nfrastruktura techni czna
System transportowy
Podstawowy układ lokalny stanowią drogi o:

powiązaniach zewnętrznych:
-
droga powiatowa nr 10515 (Klaniny – Osieczna - Szlachta), dł. 14 274 m, ma znaczenie
miejscowe ze względu na utwardzoną nawierzchnię,
-
droga powiatowa nr 10517 (Szlachta – Osówek – do granicy gminy), dł. 1600 m, ma znaczenie
miejscowe ze względu na utwardzoną nawierzchnię,
-
droga 10518 Osieczna – Byłyczek – Śliwice), dł. 4 km, ma znaczenie miejscowe ze względu na
utwardzoną nawierzchnię,

-
droga powiatowa nr 10519 (Osieczna – Zdrójno), dł. 6 km, gruntowa,
-
droga powiatowa (Osieczna – Zimne Zdroje – Jastrzębie), dł. 8,4 km, gruntowa;
powiązaniach wewnętrznych:
-
Klaniny - gr. Gminy (Czubek), dł. 1 km,
-
Zimne Zdroje – gr. Gminy (Huta Kalna), dł. 2 km,
-
Zimne Zdroje – Osówek, dł. 4,1 km,
-
Osieczna – Starzyska – Osówek, dł. 3,5,
-
Szlachta – Klaskawa, dł. 2,6 km,
-
Osieczna – Osieczna wyb., dł. 5,1 km,
-
PKS Klaniny – Klaniny, dł. 3,5 km,
-
Osówek – Osówek Półko, dł. 1,2 km,
-
(Wdecki Młyn) – gr. Gminy – Cisiny – gr. Gminy – (Kasparus), dł. 1km,
-
Klaniny – Zimne Zdroje, dł. 3 km,
-
Zimne Zdroje – gr. Gminy – (Czarna Woda), dł. 0,7 km.
Stan infrastruktury drogowej i stopień, w jakim zaspokaja ona potrzeby gminy przedstawia Tabela 6.
Tabela 6. Drogi publiczne – długość, stan techniczny, potrzeby i stopień ich
zaspokojenia*
W tym:
Wyszczególnienie
Drogi gminne
Drogi powiatowe
Ogółem
o nawierzchni utwardzonej
w km
– stan techniczny w km
o nawierzchni nieutwardzonej
dobry
zły
66
1,0
-
65
34,30
2,00
17,90
14,40
*Źródło: dane Urzędu Gminy Osieczna
Nieutwardzone drogi lokalne gminne umożliwiające dobrą komunikację wewnątrz gminy. W przypadku
niesprzyjających warunków atmosferycznych dojazdy jednak są bardzo utrudnione lub nawet niemożliwe.
Transport publiczny
Komunikacja kolejowa została zlikwidowana i nie przewiduje się jej przywrócenia. Komunikacja
autobusowa obsługiwana jest przez PKS. Ważniejsze kierunki kursów bezpośrednich:

Gdańsk,
11

Starogard Gdański,

Czersk,

Tczew (w sezonie letnim).
Zaspokojenie potrzeb komunikacyjnych jest niezadowalające.
Łączność, elektroenergetyka
Sieć telekomunikacyjna obsługiwana jest przez TP S.A.. W gminie jest zainstalowana elektroniczna
centrala telefoniczna najnowszej generacji. Do centrali przyłączonych jest 555 abonentów. Obecnie w gminie na 1
tys. ludności przypada 185 abonentów telefonicznych. Dla porównania w roku 1998 podłączenie do sieci
posiadało 66.
Na terenie gminy zlokalizowane są także anteny operatorów telefonii komórkowej Plus GSM.
Gmina zaopatrywana jest w energię elektryczną przez Gdańską Kampanię Energetyczną „ENERGA”
oddział w Starogardzie Gdańskim, linie zasilające o mocy 15 tyś W. Obecnie gmina jest w 100% zelektryfikowana
i w obecnym czasie zaspokaja potrzeby energetyczne mieszkańców. Bieżące naprawy oraz wymiany linii
energetycznych i stacji transformatorowych są wykonywane na bieżąco oraz ujęte w harmonogramach prac
Gdańskiej Kampanii Energetycznej. Pokrycie potrzeb gminy w zakresie zaopatrzenia w gaz odbywa się poprzez
gaz bezprzewodowy propan – butan. Zapotrzebowanie jest w pełni zaspokojone. Budynki ogrzewane są z
indywidualnych źródeł ciepła.
I nfrastruktura społ eczna
Oświata i wychowanie
Opiekę nad dziećmi przedszkolnymi sprawują dwa przedszkola samorządowe w Szlachcie i Osiecznej. W
2002 roku uczęszczało do nich 62 dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Na terenie gminy funkcjonują dwie Publiczne
Szkoły Podstawowe w Osiecznej i Szlachcie, do których w roku 2002 uczęszczało 314 dzieci. Łączna liczba
pomieszczeń do nauki w tych ośrodkach edukacyjnych wynosi 182. W gminie Osieczna funkcjonuje także
Gimnazjum, w którym w roku 2002 naukę pobierało 163 dzieci. W roku 2002 w tych obiektach oświatowych
znalazło zatrudnienie łącznie 50 nauczycieli i 24 pracowników obsługi3. Poza tym, na terenie gminy funkcjonują
dwie świetlice profilaktyczno-wychowawcze oraz dwie świetlice socjoterapeutyczne mieszczące się w Osiecznie i w
Szlachcie.
Kultura i sport
Do obiektów o charakterze kulturalno – sportowym należy zaliczyć:

Bibliotekę Publiczną w Osiecznej;

dwie sale widowiskowe połączone z klubami w Osiecznej i Szlachcie;

świetlice wiejskie w Osówku, Zimnych Zdrojacj i Klaninach;

Gminny Stadion Sportowy im. Włodzimierza Kuchty w Szlachcie.
Na terenie gminy organizowane są następujące imprezy kulturalne:

Piknik rekreacyjny „Bieg po zdrowie” organizowany wiosną każdego roku;

Mistrzostwa Świata na Kociewiu w „Kapele”;

Rajd off-roadowy „Operacja Osieczna”.
2
3
Dane wg Rocznika Statystycznego Województwa Pomorskiego 2002r.
Dane UG Osieczna.
12
Opieka zdrowotna
Na terenie gminy Osieczna podstawową opieką zdrowotną zajmuje się Niepubliczny Zakład Opieki
Zdrowotnej „Medicus” Praktyka Rodzinna i Specjalistyczna. W przychodni w Osiecznej przyjmuje lekarz
podstawowej opieki zdrowotnej, lekarz medycyny rodzinnej, lekarz pediatra, lekarz ginekolog. Dwa razy w
miesiącu przyjmuje lekarz specjalista II stopnia chorób wewnętrznych, który prowadzi poradnię kardiologiczną i
chorób tarczycy, lekarz laryngolog oraz jeden raz w miesiącu lekarz reumatolog.
Ponadto, pacjenci korzystają z porad specjalistycznych w Starogardzie Gdańskim, Kościerzynie i
Chojnicach oraz z poradni wysoko specjalistycznych znajdujących się w Trójmieście. Opiekę pielęgniarską
zapewnia pielęgniarka środowiskowa, pielęgniarka medycyny szkolnej oraz położna dyplomowana. Opiekę
stomatologiczną zapewnia Prywatny Gabinet Stomatologiczny, który ma podpisaną umowę z Pomorską Kasą
Chorych. Łącznie pomocy zdrowotnej mieszkańcom Gminy udziela 7 lekarzy różnych specjalności.
Pomoc społeczna
Zadania z zakresu pomocy społecznej realizuje Ośrodek Pomocy Społecznej. W ostatnich latach zauważa
się wyraźne zubożenie społeczeństwa z nasilającą się nędzą. Toteż z roku na rok wzrasta ilość osób
korzystających z pomocy Ośrodka.
Długotrwałe bezrobocie, niepełnosprawność, sieroctwo, długotrwała choroba, bezdomność, potrzeby
związane z ochroną macierzyństwa i wielodzietności, nieporadność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i
prowadzenia gospodarstwa domowego zwłaszcza w rodzinach niepełnych i wielodzietnych, alkoholizm i
narkomania oraz klęski żywiołowej przyczyniły się do pogłębiającej się dysfunkcji lokalnego społeczeństwa.
Rozwiązywaniem tych problemów zajmują się pracownicy zatrudnieni w Ośrodku, którzy nieustannie podwyższają
swoje kwalifikacje zawodowe.
Struktura zasiłków przyznawanych przez Ośrodek Pomocy Społecznej przedstawia Tabela 7:
Tabela 7. Formy pomocy społecznej z budżetu państwa*
Formy udzielanej pomocy
Liczba rodzin/ osób
1998
1999
2000
2001
2002
Zasiłki stałe
2
4
10
10
14
Zasiłki stale wyrównawcze
14
14
18
16
20
Zasiłki pogrzeb
-
-
4
-
2
Renty socjalne
16
16
14
21
23
Zasiłki okresowe gwarantowane
12
14
12
10
8
Zasiłki okresowe specjalne
225
178
176
120
184
Zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne
52
54
56
54
32
Dotacje celowe
168
115
88
120
115
Usługi opiekuńcze
26
28
32
20
18
Posiłki
165
187
152
172
380
Schronienie
-
-
2
-
-
Zdarzenia losowe
-
-
22
14
-
*Źródło:
Bezpieczeństwo publiczne
Za zapewnienie porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, ochronę przeciwpożarową i
zapobieganie innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska odpowiada Starosta
Starogardzki. Na terenie gminy działa Posterunek Policji z siedzibą w Lubichowie oraz Ochotnicza Straż Pożarna.
13
Przestępczość na terenie gminy jest mała i w większości przypadków ogranicza się do kradzieży z
włamaniami. Wykrywalność przestępstw wynosi powyżej 60 %.
Mieszkańcy nie odczuwają zagrożenia życia i zdrowia.
Organizacje i stowarzyszenia pozarządowe
Na terenie gminy działają następujące organizacje i stowarzyszenia:

Koło Gospodyń Wiejskich w Osiecznej, Szlachcie, Osówku i Zimnych Zdrojach;

Kola łowieckie ROGACZ, RYŚ i CYRANKA;

Uczniowski Klub Sportowy w Osiecznej oraz

Ochotnicze Straże Pożarne w Osiecznej, Szlachcie, Osówku, Zimnych Zdrojach, Klaninach oraz w Dużych
Krównach. W latach 2000-2002 liczba czynnych członków w jednostkach OSP wynosiła 226, honorowych 8,
wspierających 32. OSP w Osiecznej i Szlachcie są włączone do Krajowego Systemu Ratowniczo –
Gaśniczego;

Stowarzyszenie na Rzecz Zaopatrzenia w Wodę i Rozwoju Wsi z siedzibą w Szlachcie;

Koło Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów w Osiecznej i w Szlachcie.
Gmina Osieczna należy do następujących związków i stowarzyszeń:

Związek Miast i Gminy Zlewni Wdy,

Ogólnopolskie Stowarzyszenie Samorządów na Rzecz Kolei Lokalnych,

Turystyczne Stowarzyszenie Gmin Kociewsko – Borowiackich „BÓR”.
I nfrastruktura ochrony środowi ska
Gospodarka wodno – ściekowa
W gminie nie prowadzi się systematycznych pomiarów czystości wody. Okresowo przeprowadza się
pomiary czystości wybranych zbiorników wodnych. Ostatnie badania były przeprowadzane w sierpniu 2002 roku
na jeziorach Zdrójno i Płocicz (I klasa czystości), Starzyska (II klasa czystości). Analizy te wskazują, że
odpowiadają one wymogom sanitarnym dla wód przeznaczonych do kąpieli, rekreacji i uprawiania sportów
wodnych. Okresowo badana jest jakość wody, doprowadzonej siecią wodociągową zlokalizowaną na terenie
gminy, przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Nie stwierdzono przekroczenia standardów jakości wody
przeznaczonej na konsumpcję.
Na terenie gminy woda doprowadzana jest do około 98 % gospodarstw. Głównym źródłem zaopatrzenia
ludności w wodę są cztery odcinki wodociągów:

Osieczna – Krówno; rok budowy 1972/1973; długość 10,3 km; ilość budynków podłączonych do sieci 408;
ujęcie wody o wydajności eksploatacyjnej kolejno Q 49 m³/h i 30 m³/h znajduje się w Osiecznej (2 studnie
o głębokości 27 m); w roku 2002 pobór wody wynosił 43 596 m³;

Zimne Zdroje – Jastrzębie; rok budowy 1982; długość sieci 3,4 km; ilość budynków podłączonych do sieci
292; ujęcie wody w hydroforni w Zimnych Zdrojach (studnia nr 1 o głębokości 51 m) o wydajności
eksploatacyjnej Q 28,8 m³/h; w roku 2002 pobór wody wynosił 5649 m³;

Klaniny; długość sieci 2,4 km; ilość budynków podłączonych do sieci 66 (studia o głębokości 39 m) o
wydajności eksploatacyjnej Q 22,5 m³/h; w roku 2002 pobór wody wynosił 18237m³;

Szlachta – Osówek; rok budowy 1980/90; długość sieci ok. 13km; wydajność eksploatacyjna studnia nr 1 Q
55 m³/h i studnia nr 2 Q 45 m³/h; właścicielem jest Stowarzyszenie na Rzecz Zaopatrzenia w Wodę i
Rozwoju Wsi.
Gmina Osieczna nie posiada w chwili obecnej oczyszczalni ścieków, a jedynie kilka lokalnych układów
kanalizacyjnych (sanitarnych i ogólnospławnych), odprowadzających ścieki, poprzez różnego typu osadniki. Żadna
14
z wsi nie jest skanalizowana. Wymusza to transport ścieków do oczyszczalni w gminach sąsiednich w Czersku
i Śliwicach. Część ścieków rozsączana jest bez oczyszczenia w warstwie wód gruntowych. Wszystkie
gospodarstwa korzystają z szamb. System odprowadzania i oczyszczania ścieków z terenu gminy wymaga wielu
inwestycji. W najbliższym roku planuje się rozpoczęcie działań związanych z budową oczyszczalni ścieków
sfinansowanej ze środków Unii Europejskiej. Oczyszczalnia będzie obsługiwała największe wsie, tj.: Osieczna,
Szlachta, Osówek i Krówno, czyli ponad 2000 Równoważnej Liczby Mieszkańców. Rozwiązaniem dla pozostałych
miejscowości będzie:

podłączenie wsi Jastrzębie, Zimne Zdroje i Klaniny do systemu m. Czarna Woda, budowa odpowiednich
biobloków lub przyłączenie do systemu gminnego,

budowa oczyszczalni przydomowych we wsiach Zdrójno i Długie oraz przy zabudowie rozproszonej.
Gospodarka odpadami stałymi
Gmina posiada własne składowisko odpadów komunalnych zlokalizowane we wsi Szlachta przy granicy z
wsią Osówek, około 6 km na zachód od Osiecznej. Właścicielem obiektu i jednostką zarządzającą jest Urząd
Gminy Osieczna. Całkowita powierzchnia składowiska równa jest 0,58 ha (zagospodarowane jest 0,46 ha)
otoczona jest ogrodzeniem, a od spodu izolowana 60-centymetrowym ekranem glinowym. Całkowita pojemność
składowiska równa się 12,3 tys. m³. Szerokość zewnętrznej strefy ochronnej wynosi 300 m. Obiekt ten istnieje od
roku 1993, czas jego eksploatacji ocenia się obecnie na około 10 lat. W latach 1998-2000 prowadzona była
segregacja składowanych odpadów, którą zawieszono ze względów ekonomicznych. Obecnie prowadzi się odzysk
złomu.
Ochrona powietrza
Problem wszelkiego zanieczyszczenia powietrza w gminie Osieczna, wynika podobnie jak i w wielu
okolicznych gminach, przede wszystkim z emisji pyłów z domowych kotłowni opalanych węglem lub drewnem. Z
uwagi na niedużą liczbę mieszkańców, a jednocześnie małe zagęszczenie zabudowy problem ten nie jest
szczególnie odczuwalny. Dodatkowe korzyści niesie za sobą brak zakładów przemysłowych i pochodzących z nich
zanieczyszczeń, a także przestrzenne ograniczenie do minimum sieci połączeń drogowych, praktycznie eliminujące
problem emisji komunikacyjnej w skali gminy.
Stan powietrza atmosferycznego z uwagi na brak przemysłu i niewielką emisję komunikacyjną jest
korzystny. Na terenie gminy nie występują przekroczenia dopuszczalnych norm uciążliwych składników atmosfery.
Ochrona przed hałasem
Brak jest uciążliwych źródeł hałasu na terenie gminy. Uciążliwości związane z emisją hałasu dotyczą
drogi wojewódzkiej 214 i linii kolejowej. Natężenie hałasu dźwięku w gminie nie stanowi zagrożenia dla
mieszkańców.
Gospodarka i rol ni ctwo
Rynek pracy
Źródła utrzymania ludności lokalnej stanowią:

prywatne podmioty gospodarcze;

rolnictwo;

pozyskiwanie i przetwórstwo drewna;

produkcja silikatów;

zbieranie owoców runa leśnego;

obsługa ludności (administracja, oświata, opieka zdrowotna, handel);

praca pozamiejscowa.
15
Charakterystyczne cechy funkcji gospodarczych w gminie
W gminie Osieczna obserwuje się stopniowy, systematyczny przyrost niewielkich podmiotów
gospodarczych. Największy przyrost notuje się w różnych gałęziach handlu, budownictwie, usługach
niematerialnych (Tabela 8, Wykres 2). Na terenie gminy nie występują większe firmy produkcyjne, a te które
powstały są małe i ukierunkowane na proste formy działalności.
Według prawnej formy działalności dominuje sektor prywatny - firmy osób fizycznych stanowią ok.
94,5%. Sektor państwowy obejmuje ok. 5,4% podmiotów gospodarczych.
Tabela 8. Struktura podmiotów gospodarczych wg przedmiotu działalności*
Przedmiot
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
Produkcja wyrobów
4
4
4
6
5
4
4
Budownictwo
4
7
6
8
11
14
14
Transport
1
4
4
4
4
5
5
Handel
6
22
21
22
24
25
20
Gastronomia
-
2
2
2
2
-
3
5
7
8
9
8
7
6
Usługi niematerialne
3
27
28
34
41
34
35
Razem
23
73
73
85
95
89
87
działalności
Pozostałe usługi
materialne
*Źródło: ewidencja działalności gospodarczej w gminie
Wykres 2. Struktura podmiotów gospodarczych wg przedmiotu działalności
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
1990
produkcja wyrobów
handel
usługi niematerialne
1994
budownictwo
gastronomia
1998
2002
transport
pozostałe usługi materialne
Podmioty gospodarcze
Do najważniejszych podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy należą:

„Meblos” R i B Kulas sp. jawna;

Ubojnia Drobiu „Osieczanka”;

Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Cegielnia”;

PPUH „Drewpal”;

PPHU „Stoltrak”;
16

Powozy Konne „Victoria”

Zakład Przemysłu Drzewnego „Kaszub”
Bezrobocie
Pośrednictwem pracy zajmuje się Powiatowy Urząd Pracy w Starogardzie Gdańskim. W 2002 roku 65
osób z gminy otrzymało oferty pracy. Procesy długoletniej transformacji doprowadziły do wzrostu bezrobocia na
terenie gminy głównie poprzez: likwidację i restrukturyzację zakładów pracy, upadłość niewielkich gospodarstw
rolnych oraz likwidację środków komunikacji publicznej. Przez ostatnie 10 lat liczba osób bezrobotnych
kształtowała się na poziomie od kilku do kilkunastu % w stosunku do zawodowo czynnych (Tabela 9).
Tabela 9. Struktura bezrobotnych według płci od 1993 – 2002*
Stan na dzień
Bezrobotni
dd-mm-rrrr
ogółem
31-12-1993
Kobiety
Mężczyźni
210
97
31-12-1994
235
31-12-1995
Z prawem do zasiłku
Kobiety
Razem
103
-
-
115
120
152
70
247
135
112
168
83
31-12-1996
233
142
91
148
89
31-12-1997
226
140
86
93
54
31-12-1998
188
108
80
68
26
31-12-1999
235
132
103
75
29
31-12-2000
260
151
109
73
23
31-12-2001
314
178
136
97
38
30-06-2002
331
186
145
64
23
*Źródło: Dane Powiatowego Biura Pracy
Struktura osób poszukujących pracy zmienia się w zależności od posiadanego przez nie wykształcenia.
Największa liczba bezrobotnych posiada wykształcenie zawodowe i podstawowe. Wysoka liczba osób
poszukujących pracy z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym oznacza, że rynek pracy w niektórych
zawodach jest nasycony. Przy słabym rozwoju przedsiębiorczości i słabej kondycji istniejących firm powracający
absolwenci nie znajdują miejsc pracy. (Tabela 10, Wykres 3)
Tabela 10. Zmiany struktury bezrobotnych w zależności od poziomu wykształcenia*
Stan na dzień
Struktura wykształcenia
31.12.2000
31.12.2001
31.05.2002
ilość
%
ilość
%
ilość
%
Podstawowe
112
43
126
40
125
37,8
Zasadnicze zawodowe
119
45,8
147
46,8
159
61,1
Policealne i średnie zawodowe
20
7,7
30
11,5
35
10,8
Średnie ogólne
9
3,5
11
3,5
12
3,6
Wyższe
-
-
-
-
-
-
Ogółem
260
314
331
17
Wykres 3. Struktura bezrobocia w zależności od wykształcenia
struktura bezrobocia wg poziomu wykształcenia
200
150
100
50
0
2000
2001
podstawowe
policealne i średnie zawodowe
wyższe
2002
zasadnicze zawodowe
średnie ogólne
Od roku 2000 obserwuje się znaczny wzrost liczby osób poszukujących pracy. Od roku 2001 okres
pozostawania bez pracy sukcesywnie się wydłuża (Tabela 11).
Tabela 11. Zmiany długości okresu pozostawania bez pracy*
Okres pozostawania
bez pracy
Rok 2000
Rok 2001
Rok 2002
liczba
%
liczba
%
liczba
%
Poniżej 1 miesiąca
10
3,8
18
5,7
15
4,5
2-6 miesięcy
78
30
81
25,9
67
20,2
7-12 miesięcy
40
15,4
43
13,7
51
15,4
13-24 miesięcy
62
23,9
72
22,9
72
21,8
Powyżej 24 miesięcy
70
26,9
100
31,8
126
38,1
Ogółem
260
100
314
100
331
100
Niepokojącym zjawiskiem jest występowanie dużej grupy
bezrobotnych w wieku produkcyjnym
mobilnym od 18 do 34 lat – w roku 2002r. – 60 % ogółu poszukujących pracy (Tabela 12, Wykres 4).
18
Tabela 12. Zmiany liczby bezrobotnych wg wieku*
Stan na dzień
31.12.2000 R.
Wiek
ilość
Od 18 do 34 lat
31.12.2001 R.
%
31.12.2002 R.
ilość
%
ilość
%
147
56,5
182
57,8
199
60
Od 35 do 54 lat
111
42,7
129
41
129
39
Od 55 do 64 lat
2
0,8
3
1
3
1
Ogółem
260
314
331
Wykres 4. Struktura bezrobotnych wg wieku
250
147
150
199
182
200
129
111
129
100
50
3
2
3
0
2000
2001
Od 18 do 34 lat
2002
Od 35 do 54 lat
Od 55 do 64 lat
Bardzo niekorzystnym zjawiskiem dla gminy na przestrzeni ostatnich lat jest systematycznie wzrastająca
stopa bezrobocia. Poprawę sytuacji bezrobotnych upatruje się w tworzeniu nowych miejsc pracy na bazie rolniczo
– turystycznej, zabezpieczając zaplecze przetwórczo – usługowe.
Warunki agroprzyrodnicze
Osieczna jest gminą, w której gospodarka rolna pełni obok gospodarki leśnej wiodącą rolę. Użytki rolne
zajmują ok. 18 % powierzchni całkowitej gminy (Tabela 13, Wykres 5). Na terenie gminy Osieczna dominuje
gospodarka indywidualna, w jej władaniu jest właściwie całość upraw rolnych.
Tabela 13: Struktura użytków rolnych w roku 2002*
Wyszczególnienie
Powierzchnia w ha
Użytki rolne, w tym:
grunty rolne
sady
łąki trwałe
pastwiska
łąki
2289
1226
10
791
113
149
Struktura użytków
rolnych %
100,0
53,6
0,4
34,6
4,9
6,5
19
Wykres 5. Struktura użytków rolnych
4% 1%
37%
58%
grunty orne
łąki
pastwiska
sady
Gleby gminy są bardzo słabe. Grunty rolne w 94,5 % są ziemiami kl. V i VI. Gleby klas I, II i III w
gminie Osieczna nie występują, gleby klasy IV stanowią 3 % gruntów ornych (Tabela 14).
Tabela 14. Klasyfikacja gleb*
Powierzchnia w ha
Klasa gleby
Grunty orne
Użytki zielone
I
-
-
II
-
-
III
-
100
III b
-
-
IV a
3
426
IV b
35
-
V
334
262
VI
857
80
Razem
1226
904
*Źródło:
Liczba gospodarstw rolnych wynosi 216. Charakterystyczną cechą rolnictwa w gminie jest brak w dużej
liczbie gospodarstw podstawowych gatunków zwierząt gospodarskich oraz duża ilość gospodarstw małych - aż 62
% wszystkich gospodarstw posiada powierzchnię do 5 ha. Na terenie gminy znajdują się działki rolne o
powierzchni od 0,1 ha do 1 ha. Jest ich 107 co stanowi 33,1 % udziału w użytkach rolnych.
Działalność rolnicza w gminie Osieczna ukierunkowana jest głównie na produkcję zwierzęcą (mleko,
trzoda chlewna, drób) (Tabela 15). Produkcja roślinna odbywa się na 55 % powierzchni eksploatowanej przez
gospodarstwa indywidualne – obszar zasiewów. Głównymi uprawami są zboża, które zajmują 85,5 % terenów
zasiewowych (aż 58 % żyto) (Wykres 6).
20
Tabela 15. Pogłowie zwierząt w gminie*
Wyszczególnienie
Liczba sztuk
1994
1997
2002
Bydło ogółem w tym
1340
1336
1153
krowy mleczne
684
598
514
Trzoda chlewna
1462
1147
758
*Źródło:
Wykres 6. Struktura zasiewów w gminie
przenica jara
17%
żyto
1%
jęczmień jary
2%
owies
13%
58%
5%
1%
3%
mieszanki zbożowe
ziemniaki
inne
przenżyto
Turystyka i rekreacja
Baza turystyczna
Zachowane dziedzictwo kulturowe, bogata historia, unikatowe stanowiska archeologiczne, dobre
położenie oraz wybitne walory krajoznawcze z zachowanymi naturalnymi krajobrazami, lasami i wodami
powierzchniowymi stanowią dobre warunki do rozwoju wszelkich form wypoczynku i lecznictwa klimatycznego
oraz rekreacji. Wybitne walory przyrodnicze i kulturowe wyznaczają temu obszarowi jedną z podstawowych jego
funkcji – turystykę.
Gmina dysponuje następującymi obiektami tworzącymi bazę turystyczną:

5 pól namiotowych,

1 kwatera agroturystyczna (4 miejsca),

1 kwatera dla potrzeb turystyki wiejskiej (5 miejsc),

2 bary.
Do dyspozycji pozostają także 3 sale z zapleczem kuchennym miejscowościach:

Szlachta (pomieszczenie na 100 osób),

Osieczna (pomieszczenie na 250 osób),

Klaniny (pomieszczenie na 50 osób).
Istniejąca baza turystyczna w gminie jest bardzo słabo rozwinięta i wymaga inwestycji oraz promocji.
21
Szlaki i atrakcje turystyczne
Turystyczną atrakcją na terenie gminy są:

planowany rezerwat biosfery „Bory Tucholskie;

rezerwat Bobrów „Zdrójno”;

pomniki przyrody (200-letnie dęby szypułkowe);

zabytkowe domy w miejscowości Długie;

Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Osiecznej z 1928 roku;

grzybobrania;

wędkarstwo;

szlaki turystyczne:
Szlak miłośników grzybobrania: Gdańsk – Godziszewo – Starogard Gd. – Lubichowo – Leśnictwo Młynki
– Leśnictwo Baby – Osieczna – Szlachta o długości około 90 km. Trasa wiedzie w Bory Tucholskie, które
zaczynają się tuż za Lubichowem. Kompleks ten oprócz bogactwa w postaci kompleksów leśnych oferuje
również bogactwo jagód i grzybów.
Droga połomska: Ocypel – Połom – Zdrójno – Linówek – Łoboda – Śliwice o długości około 16 km. Trasa
spokojna, rzadko uczęszczana, ale ciekawa. Nadaje się do organizowania wycieczek pieszych, choć istnieją
warunki dla ruchu rowerowego.
Szlak walk partyzantów kociewskich: Płochocin – Osie – Dębia Góra – Osiek – Smolniki – Kasparus –
Błędno – Zdrójno – Ocypel – Osowo Leśne – Czarna Woda – Zblewo – Zduny o długości około 130 km. Jest
to szlak pieszy umożliwiający przejście w ciągu 5 – 6 dni.
2.2 Uwarunkowania wewnętrzne
Tabela 16. Mocne i słabe strony gminy Osieczna
Mocne strony
Słabe strony
POŁOŻENIE, ŚRODOWISKO NATURALNE

obszar Chronionego Krajobrazu Borów Tucholskich

duża odległość od większych ośrodków miejskich
– dziewiczość terenu i jego korzystne

brak większych akwenów wodnych
ukształtowanie

niska bonitacja gleby, głównie V i VI klasa

światowy rezerwat biosfery

wysoki stopień lesistości

zróżnicowana fauna i flora

pomniki przyrody

zasoby surowców mineralnych (żwir, piasek)

zasoby wodne sprzyjające rozwojowi rybołówstwa

oddalenie od zanieczyszczonych ośrodków
wielkomiejskich

mały stopień skażenia środowiska
POTENCJAŁ LUDZKI

niska gęstość zaludnienia

niekorzystna struktura wykształcenia

wzrastający poziom wykształcenia wyższego i

wysoki odsetek zatrudnienia w rolnictwie
średniego wśród mieszkańców

ujemna migracja ludności

wysoki poziom świadomości ekologicznej

zasoby siły roboczej
22

zróżnicowanie wykształcenia

niski wskaźnik przestępczości

wysoki stopień aktywności młodzieży

działalność organizacji społecznych
WARUNKI SOCJALNO-BYTOWE

dobrze rozwinięta i funkcjonująca sieć szkół

niskie dochody mieszkańców
podstawowych i gimnazjalnych

kurczący się rynek pracy

dostęp do opieki zdrowotnej

brak aktywności w podejmowaniu działań o

dostęp do ośrodków pomocy społecznej
charakterze kulturalno-rozrywkowym (kino,

dbałość o czystość i estetykę
dyskoteka)

możliwość rozwoju lokalnego budownictwa
GOSPODARKA, ROLNICTWO

brak wielkiego przemysłu

jednorodność przemysłu przetwórczego

zaplecze surowcowe dla przemysłu drzewnego

słaba kondycja lokalnych przedsiębiorców

sprzyjające warunki do rozwoju turystyki i

struktura gospodarstw rolnych – rozdrobnione
agroturystyki

dobre warunki do rozwoju rolnictwa ekologicznego
rolnictwo

mała specjalizacja produkcji rolnej

brak wielkiego przemysłu

słabe zainteresowanie ze strony inwestorów

niewystarczające połączenia komunikacyjne (PKS,
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

dostęp do usług telekomunikacyjnych

rozwinięta sieć wodociągowa

składowisko odpadów
PKP)

brak tras rowerowych

brak dobrze rozwiniętego systemu melioracyjnego

brak oczyszczalni ścieków

brak kanalizacji

brak stacji paliw

zły stan dróg i chodników

brak dobrego oznakowania szlaków
komunikacyjnych

brak koszy na śmieci
KULTURA, SPORT, TURYSTYKA

silne poczucie tożsamości lokalnej

brak bazy gastronomiczno-noclegowej

atrakcyjne tereny pod inwestycje turystyczne

niedostateczna ilość wytyczonych szlaków i ścieżek

sieć imprez kulturalno-rozrywkowych (rajdy
turystycznych
samochodowe, zawody sportowe, tradycje
łowieckie, itp.)

obiekty zabytkowe
WARUNKI WSPIERAJĄCE ROZWÓJ GOSPODARCZY

estetyka gminy

dobrze układająca się współpraca z innymi
gminami

brak współpracy między mieszkańcami gminy a
władzą lokalną

brak własnych środków na inwestycje
23

niskie podatki

brak dobrej promocji gminy

brak wewnętrznego i zewnętrznego kapitału
inwestycyjnego
2.3 Uwarunkowania zewnętrzne
Tabela 17. Szanse i zagrożenia dla gminy Osieczna
Szanse
Zagrożenia
POŁOŻENIE, ŚRODOWISKO NATURALNE

możliwość promowania gminy jako miejsca

czystego ekologicznie

wzrost zainteresowania wypoczynkiem w
brak tradycji wykorzystywania istniejących walorów
naturalnych środowiska

środowisku naturalnym
antropogeniczna degradacja środowiska
naturalnego bez zabezpieczenia właściwych funkcji
komunalnych

wyprzedaż gruntów
POTENCJAŁ LUDZKI

wzrost aktywności społecznej

wyludnianie się wsi

aktywizacja przedsiębiorczości mieszkańców

odpływ ludności młodej, wykształconej i

otwarcie europejskiego rynku pracy
przedsiębiorczej

zmniejszające się dochody osób czerpiących zyski z
ze zbioru owoców runa leśnego

rosnący poziom bezrobocia

pogarszające się warunki bytowe ludności

powiększające się różnice w dochodach ludności
zapotrzebowanie na zdrową żywność (sprzedaż na

brak rynków zbytu na produkty rolne
rynki lokalne, krajowe i zagraniczne)

import towarów z zagranicy w tym napływ
WARUNKI SOCJALNO-BYTOWE

program szkoleń dla ludności
GOSPODARKA, ROLNICTWO


alternatywne formy produkcji np. hodowla strusi,
żywności dotowanej z UE
danieli

zbyt wolny rozwój gospodarczy w skali makro

rozwój przemysłu drzewnego

sprzedaż produktów mało przetworzonych

rozwój przedsiębiorczości na terenach wiejskich i

zachwianie koniunktury na wyroby z drewna

ewentualne trudności w pozyskiwaniu środków
usług dla rolnictwa

tworzenie grup producenckich

tworzenie jednostek organizacyjnych związków
międzygminnych

program aktywizacji obszarów wiejskich
województwa pomorskiego
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

możliwość pozyskania środków zewnętrznych na
infrastrukturę

finansowych na realizację inwestycji
rozwój komunikacji
24

rozwój telekomunikacji w tym rozwój technologii
związanych z Internetem

przygotowanie terenów inwestycyjnych
KULTURA, SPORT, TURYSTYKA

wzrost zainteresowania aktywnym wypoczynkiem i

brak tradycji z korzystania z posiadanych walorów

brak jasnego określenia finansowania gmin oraz
agroturystyką

promocja terenów turystyczno – rekreacyjnych na
rynku krajowym i zagranicznym

sprzyjające warunki do rozwoju turystyki i
agroturystyki
WARUNKI WSPIERAJĄCE ROZWÓJ GOSPODARCZY

możliwość pozyskania zewnętrznych źródeł
finansowania
przypływu środków z budżetu centralnego

pozyskanie kapitału zewnętrznego

wsparcie małej i średniej przedsiębiorczości

spadek bezrobocia w skali makro

niestabilna sytuacja polityczna i ekonomiczna kraju

perspektywy na zbyt produktów w UE w tym

duża konkurencyjność gmin ościennych
produktów ekologicznych

brak lobby na rzecz lokalnej społeczności

współpraca z jednostką powiatową i wojewódzką

wzrost konkurencyjności ze strony rynków

wzrost zainteresowania wypoczynkiem w czystym

słabe zainteresowanie promocją gminy samorządu
powiatowego
europejskich
środowisku
25
3. Główne problemy rozwoju Gminy Osieczna
Główne problemy rozwoju gminy:

brak infrastruktury transportowej (drogi o utwardzonej nawierzchni, zamknięcie kolei);

brak systemu kanalizacyjnego i oczyszczalni ścieków;

brak wsparcia dla podmiotów zainteresowanych wykorzystaniem walorów geograficzno – przyrodniczych;

brak inwestorów zewnętrznych;

brak zaangażowania społeczności lokalnej gminy w poprawę warunków bytowych – brak oznak
przedsiębiorczości;

brak imprez kulturalnych i działań promujących gminę;

brak działań wspierających kultywowanie tradycji lokalnych;

brak środków na cele rozwojowe.
26
4. Mis ja Gminy Os ieczna
Misja Gminy Osieczna została wypracowana przez członków zespołu opracowującego strategię zgodnie z
ze wskazaniami społeczności lokalnej. Jest opisem wizji gminy oraz głównych obszarów działań w przyszłości.
Koncentruje się ona na istocie rzeczy, dostosowuje kierunki działań do długoterminowych celów, równocześnie
pełni funkcje motywacyjne i promocyjne.
Misja Gminy Osieczna wypływa bezpośrednio z analizy odpowiedzi udzielonych na pytania postawione
sobie przez zespół opracowujący strategię.
Tabela 18. Atrakcyjność gminy Osieczna

Czym różnimy się od
W jakich obszarach chcemy wzmocnić
Dla kogo chcemy być
innych gmin?
naszą atrakcyjność?
atrakcyjni?
położeniem geograficznym

w promowaniu gminy jako ośrodka

dla potencjalnych
w sercu Borów Tucholskich
turystycznego (agroturystycznego) i
inwestorów krajowych i

zróżnicowaniem fauny i flory
inwestycyjnego w rozwoju unikalnego
zagranicznych

obecnością pomników
rzemiosła charakterystycznego dla tego
przyrody na terenie gminy
obszaru w przeszłości
szczególnym
we wzmocnieniu ochrony dziedzictwa
uwzględnieniem
kulturowego
najbliższego sąsiedztwa

dziewiczością terenów


twórczością ludową

tradycyjnym drewnianym

budownictwem „lasackiego”

tradycją łowiecką

tradycją gry w kapelę

charakterze turystyczno – promocyjnym

Kociewia
w organizacji nowych inicjatyw o

dla turystów krajowych ze
dla turystów
zagranicznych
w promowaniu organizowanych imprez w
kraju i zagranicą
Misja ukierunkowana jest na rozwój turystyki i przedsiębiorczości przy wykorzystaniu zasobów gminy i
zachowaniu walorów przyrodniczo-krajobrazowych regionu. Misja Gminy Osieczna brzmi:
Osieczna jest gminą rolniczo-przemysłową oferującą swoich mieszkańcom
godne warunki życia i rozwoju. Jest atrakcyjnym miejscem wypoczynku i rekreacji o europejskim
standardzie oraz ośrodkiem współpracy z innymi
regionami Polski i Unii Europejskiej.
W oparciu o tak sformułowaną misję – opracowano wizję Gminy Osieczna w roku 2015.
27
5. Wizja zrównoważonego rozwoju Gmin y Osieczna
W roku 2015 gmina Osieczna – dzięki umiejętnemu wykorzystaniu położenia geograficznego,
posiadanych walorów przyrodniczych-krajobrazowych oraz potencjału ekonomicznego i intelektualnego swych
mieszkańców, stanie się interesującym obszarem dla inwestorów krajowych i zagranicznych oraz ośrodkiem
kulturalnym i turystycznym w województwie pomorskim. Gmina będzie partnerem we wspólnie realizowanych
projektach i inicjatywach z innymi regionami Polski i Unii Europejskiej.
Wizja Gminy Osieczna w 2015 roku
(1) Liczba ludności gminy Osieczna zwiększy się do około 3,5 tys. mieszkańców. Znaczny będzie odsetek ludzi
młodych, dobrze wykształconych i aktywnych.
(2) Nastąpi
poprawa
zamożności
społeczeństwa.
Średniozamożne
społeczeństwo
korzystać
będzie
z
rozbudowanej infrastruktury technicznej, społecznej, edukacyjnej i kulturalnej.
(3) Mieszkańcy będą zaangażowani w generowanie i realizację pomysłów sprzyjających rozwojowi gminy.
(4) Gmina będzie wspierać wszelką aktywność przedsiębiorczą na jej terenie z wyłączeniem inwestycji
przemysłowych mogących wpłynąć negatywnie na walory przyrodniczo-krajobrazowe gminy.
(5) Gmina będzie oferowała dogodne warunki dla inwestorów zewnętrznych.
(6) Rolnictwo pełnić będzie mniejszą rolę – zmniejszy się liczba gospodarstw rolnych. Cześć terenów obecnie
rolniczych zostanie przeznaczona pod zabudowę rzemieślniczą, usługową i turystyczną.
(7) Zwiększy się udział dochodów mieszkańców pochodzących z działalności pozarolniczej dzięki rozwojowi
sektora małych i średnich przedsiębiorstw, turystyki oraz rzemiosła.
(8) Stan finansów lokalnych ulegnie poprawie poprzez rozwój przedsiębiorczości i wzrost dochodów
mieszkańców. Racjonalnie wykorzystane zostaną środki z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.
(9) Problemy infrastrukturalne będą rozwiązane poprzez pozyskiwanie pozabudżetowych środków finansowych.
(10) Zamykane obecnie kolejowe szlaki komunikacyjne zostaną przywrócone do używania w charakterze
turystyczno-rekreacyjnym.
(11) Wykorzystane zostanie dogodne położenie komunikacyjne gminy.
(12) Społeczność lokalna będzie dbała o środowisko naturalne. Dokończone zostaną inwestycje w obszarze
drenażu, gospodarki ściekowej (w tym rozbudowa sieci kanalizacyjnej), w większym stopniu stosowane będą
ekologiczne systemy ogrzewania.
(13) Czyste środowisko będzie atrakcją turystyczną.
(14) Społeczność gminna będzie dbała o zachowanie tradycji kociewskiej.
(15) Społeczność będzie cechowała otwartość na świat i tolerancyjność.
(16) Społeczność – bezpieczna, skonsolidowana, identyfikującą własny rozwój z rozwojem gminy.
Wizja dotyczy wszystkich aspektów życia gminy Osieczna. Jej podsumowanie zamyka się w
sformułowaniu:
Twoja praca i dobry wypoczynek.
28
Elementem marketingowym w materiałach informacyjnych rozwijającym przyjętą wizję będzie hasło reklamowe:
Tu mi się podoba!
Realizacji wizji służy „Strategia rozwoju gminy Osieczna na lata 2004-2015”, która została oparta na
analizie obecnego stanu gminy oraz na perspektywach rozwoju wypracowanych przez zespół ekspertów z
uwzględnieniem opinii i postulatów mieszkańców gminy. W efekcie końcowym ma ona pomóc we wskazaniu
działań, które należałoby wykonać, aby osiągnąć pożądany, pozytywny kierunek rozwoju gminy.
29
6. Obszary
i
cele
s tr a teg iczne
oraz
propozycje
kierunków działań na lata 2004 -2015
Jasne sprecyzowanie celów umożliwia koordynację działań osób, instytucji i firm, które mają znaczący
wpływ na kształtowanie się przestrzeni ekonomicznej i społecznej gminy. Strategia zawierająca długofalowe
kierunki rozwoju gminy jest dokumentem w pełni użytecznym, nie tylko dla mieszkańców, ale również dla
potencjalnych inwestorów wewnętrznych i zewnętrznych.
W oparciu o przeprowadzoną wyżej analizę mocnych i słabych stron gminy Osieczna oraz szans i zagrożeń
stojących przed gminą ustalono poniżej opisane priorytety, a następnie cele strategiczne i szczegółowe (kierunki
działań). Ich realizacja daje szansę na długotrwały rozwój społeczno-gospodarczy gminy.
Obszar 1
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ
Cele strategiczne
Priorytet 1:
SPRZYJANIE TWORZENIU NOWYCH MIEJSC PRACY
1.
Aktywizacja gospodarcza gminy
2.
Wzrost atrakcyjności inwestycyjnej gminy
3.
Wspieranie lokalnego rzemiosła
Kierunki działań
Działania krótkookresowe 2004-2006
1.
Ułatwianie społeczności lokalnej dostępu do szkoleń zawodowych zorientowanych na potrzeby rynku pracy
2.
Ułatwienie społeczności lokalnej dostępu do informacji o rynku pracy w regionie
3.
Utworzenie punktu teleinformatycznego ułatwiającego dostęp do Internetu
4.
Preferencje dla małych i średnich przedsiębiorstw, a w szczególności dla zatrudniających lokalną siłę roboczą
5.
Tworzenie korzystnego klimatu dla inwestorów wewnętrznych i zewnętrznych (tworzenie asysty technicznej
dla potencjalnych inwestorów)
6.
Przygotowanie i promowanie foldera inwestycyjnego gminy w wersji drukowanej i elektronicznej oraz stałe
jego uaktualnianie
7.
Wspieranie przetwórstwa lokalnych surowców (piasek, żwir, zasoby leśne)
8.
Wspieranie działalności związanej z wtórnym przetwórstwem drewna
9.
Ożywienia rzemiosła charakterystycznego dla gminy
10. Organizacja rynku zbytu dla produktów lokalnych i ich promocja
Działania średniookresowe 2004-2010
1.
Monitorowanie długoterminowych potrzeb rynku pracy
2.
Poszukiwanie
i
pozyskiwanie
funduszy
z
pozabudżetowych źródeł
na
rozwój
małej
i
średniej
przedsiębiorczości oraz rzemiosła
3.
Wdrożenie systemu kontroli jakości ISO 9001 celem poprawy obsługi interesantów, w tym także inwestorów
Działania długookresowe 2004-2015
1.
Nawiązanie współpracy z podobnymi gminami w kraju i zagranicą
2.
Pozyskiwanie inwestorów
30
3.
Zachęcanie do zmiany form działalności zgodnie z potrzebami rynku
Obszar 2
TURYSTYKA I SPORT
Cele strategiczne
Priorytet 2:
ZWIĘKSZENIE DOSTĘPNOŚCI RÓŻNORODNYCH FORM TURYSTYKI I REKREACJI
1.
Promocja walorów przyrodniczo-krajobrazowych, turystycznych oraz dziedzictwa kulturowego gminy
2.
Wspieranie rozwoju gospodarstw agroturystycznych
3.
Rozwój bazy sportowo-rekreacyjnej
4.
Wzrost atrakcyjności turystycznej gminy w województwie
Kierunki działań
1.
Opracowanie systemu wspomagania inwestycji o charakterze turystycznym
2.
Opracowanie strategii promocji gminy
3.
Zagospodarowanie miejsc atrakcyjnych turystycznie (brzegi rzek, lasy)
4.
Modernizacja i rozbudowa bazy sportowej, rekreacyjnej i hotelowej
5.
Wytyczenie szlaków turystycznych i ścieżek rowerowych
6.
Rozszerzenie oferty rekreacyjno-sportowej dla mieszkańców gminy przez stworzenie Ośrodka Sportu i
Rekreacji
7.
Opracowanie, wydanie i promowanie przewodnika po najciekawszych miejscach gminy
8.
Wykorzystanie środków z funduszy strukturalnych na podniesienie poziomu atrakcyjności turystycznej gminy
1.
Wspieranie tworzenia i rozwój gospodarstw agroturystycznych
2.
Organizowanie cyklicznych, masowych imprez kulrturalno- turystycznych oraz promocja na poziomie regionu,
kraju i Europy
3.
Podnoszenie standardu bazy hotelowej
1.
Ochrona dziedzictwa kulturowego gminy
2.
Kultywowanie tradycji lokalnej
3.
Współpraca z gminami ościennymi w zakresie opracowania wspólnej oferty turystycznej
4.
Nawiązywanie kontaktów z gminami z kraju i zagranicy w zakresie organizacji wspólnych imprez
Obszar 3
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA i ŚRODOWISKO
Cele strategiczne
Priorytet 3:
UZBROJENIE GMINY W POTRZEBNE MEDIA
1.
Poprawa jakości infrastruktury gminnej
2.
Poprawa stanu otoczenia dróg i bezpieczeństwa drogowego
31
3.
Ochrona środowiska naturalnego
Kierunki działań
1.
Wskazanie obszarów chronionych i wyłączenie ich z planu zagospodarowania przestrzennego jako
szczególnie wrażliwych
2.
Ochrona obszarów i obiektów przyrodniczych prawnie chronionych
3.
Budowa sieci kanalizacyjnej i sukcesywna modernizacja istniejącej sieci
4.
Budowa gminnej oczyszczalni ścieków
5.
Intensyfikacja procesu wprowadzania segregacji odpadów u źródła
6.
Współpraca z gminami ościennymi w zakresie wdrożenia systemu gospodarowania odpadami komunalnymi
7.
Modernizacja i rozbudowa sieci dróg gminnych o nawierzchni utwardzonej
8.
Poprawa stanu oznakowania dróg
9.
Wykorzystanie środków z funduszy strukturalnych na poprawę infrastruktury gminy
1.
Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków dla gospodarstw domowych nie objętych siecią kanalizacyjną
2.
Zagospodarowanie i utrzymanie w należytym stanie gminnych budynków i budowli
3.
Termomodernizacja budynków
4.
Poprawienie stanu ciągów komunikacyjnych na terenie gminy
5.
Naprawa chodników
6.
Budowa parkingów w tym także parkingów leśnych
7.
Zainicjowanie grupowych form zagospodarowania runa leśnego
8.
Przywrócenie posterunku Policji w gminie
9.
Uzbrojenie działek letniskowych i mieszkaniowych
1.
Utworzenie Parku Krajobrazowego Doliny Wdy
2.
Promowanie budownictwa przyjaznego środowisku z wykorzystaniem materiałów energooszczędnych
3.
Zastępowanie węgla alternatywnymi źródłami energii
4.
Promowanie alternatywnego transportu
5.
Racjonalne gospodarowanie drzewostanem (wycinka, dolesienia, zalesianie terenów nie uprawianych)
6.
Stworzenie alternatywnego zabezpieczenia w zakresie pozyskiwania energii elektrycznej
Obszar 4
SPOŁECZNOŚĆ, KULTURA I OŚWIATA
Cele strategiczne
Priorytet 4:
POPRAWA WARUNKÓW KSZTAŁCENIA I STANU WIEDZY MIESZKAŃCÓW
1.
Dostosowanie kierunków dokształcania do potrzeb rynku pracy
2.
Stworzenie warunków hamujących migrację ludzi młodych do miast
3.
Aktywizacja społeczności
4.
Ochrona i kultywowanie dorobku dziedzictwa regionu
5.
Integracja gminy
32
Kierunki działań
1.
Rozwijanie i podnoszenie poziomu technicznego bazy edukacyjno-oświatowej
2.
Rozwijanie kółek zainteresowań w szkołach
3.
Wzmocnienie edukacji ekologicznej młodzieży w formalnym systemie kształcenia
4.
Promowanie zachowań proekologicznych mieszkańców gminy (happeningi, festyny, biegi, publikacja
materiałów informacyjnych, itp.)
5.
Wyznaczenie miejsca do stałej ekspozycji zbiorów muzealnych i artystycznych
1.
Planowe i systematyczne doposażanie szkół w pomoce dydaktyczne, pracownie komputerowe, dostęp do
Internetu
2.
Wyrównywanie szans edukacyjnych młodzieży z terenów wiejskich
3.
Zbudowanie platformy informowania społeczności o bieżących działaniach podejmowanych w gminie
4.
Włączanie społeczności lokalnej do aktywnego uczestnictwa w życiu gminy oraz zachęcanie do
podejmowania inicjatyw społecznych (uczestnictwo w konkursie „najładniejsza posesja”, itp.)
5.
Współpraca z innymi gminami w regionie
6.
Wspieranie i promowanie lokalnej twórczości
7.
Wspieranie rozwoju istniejących placówek oświatowo-kulturalnych
1.
Podnoszenie poziomu edukacji mieszkańców gminy
2.
Wspieranie budowania tożsamości kulturowej ziemi kociewskiej
3.
Wspieranie renowacji obiektów zabytkowych
4.
Inspirowanie rozwoju rękodzielnictwa artystycznego i amatorskiego ruchu folklorystycznego
5.
Wspieranie rozwoju infrastruktury społecznej
6.
Wzmocnienie współpracy działających na terenie gminy organizacji pozarządowych i wspieranie ich rozwoju
7.
Zorganizowanie łatwiejszego dostępu społeczności lokalnej do profilaktycznych usług medycznych
8.
Nawiązanie współpracy z podobnymi gminami europejskimi
Obszar 5
ROLNICTWO
Cele strategiczne
Priorytet 5:
SPECJALIZACJA PRODUKCJI ROLNEJ
1.
Rozwój firm przetwórstwa rolno-spożywczego i handlu hurtowego
2.
Podniesienie jakości produkcji rolnej
3.
Stworzenie sieci gospodarstw ukierunkowanych na produkcję zdrowej żywności
Kierunki działań
1.
Upowszechnianie dobrego materiału siewnego i hodowlanego
2.
Pomoc w organizacji zbytu płodów rolnych
33
3.
Pomoc w rozwoju gminnej specjalności w zakresie produkcji mleka
4.
Wspieranie przedsięwzięć szkoleniowych dla rolników i doradztwa rolniczego ze szczególnym
uwzględnieniem zmiany profilu gospodarstw z konwencjonalnych na ekologiczne
5.
Podnoszenie świadomości rolników w zakresie szkodliwości środowiskowej środków ochrony roślin
6.
Opracowanie i realizacja programu odbudowy i modernizacji melioracji podstawowej i szczegółowej
7.
Wyłączenie gleb najsłabszych z rolniczego wykorzystania na rzecz zalesienia
1.
Wspieranie rozwoju gospodarstw specjalistycznych
2.
Wspieranie rozwoju przechowalnictwa i przetwórstwa płodów rolnych i leśnych
3.
Pomoc w organizacji grup producenckich
4.
Wykorzystanie środków z funduszy strukturalnych na wsparcie dla rolników w zależności od ich potrzeb
1.
Prowadzenie właściwej gospodarki gruntami (scalenia, plany zagospodarowania przestrzennego,
zagospodarowanie nieużytków)
2.
Promocja produktów ekologicznych i wspieranie organizacji sprzedaży zdrowej żywności w kraju i zagranicą
34
4. Zasady
wdrażania
i
mo nitorowanie
procesu
r ea liza cji s tr a teg ii r o zw o ju G mi ny Os ieczna
Zasady postępowania w procesie realizacji strategii
Analiza strategiczna gminy Osieczna określa długofalowe kierunki jej rozwoju i restrukturyzacji, w
przekroju głównych funkcji gospodarczych i społecznych, tworząc ramy dla wszelkich przedsięwzięć
prorozwojowych. Celem analizy jest wskazanie potencjalnych możliwości rozwoju, instrumentów i sposobów ich
realizacji. Strategia zwiększa szansę rozwoju gospodarczego, ale sama nie daje gwarancji osiągnięcia pożądanego
sukcesu. Wydaje się być warunkiem koniecznym, ale nie wystarczającym dla właściwego rozwoju społecznogospodarczego.
Proces wdrażania w życie strategii rozwoju gospodarczego i społecznego wymaga długotrwałego
zaangażowania zasobów ludzkich i środków. Dążąc do zapewnienia jego sukcesu należy dodatkowo kierować się
określonymi pozaekonomicznymi i ekonomicznymi zasadami postępowania.
Do zasad postępowania o charakterze pozaekonomicznym należą z pewnością następujące:

Strategia musi mieć zapewniony, consensus głównych sił społecznych i politycznych gminy, bowiem
tylko w tych warunkach można zagwarantować dużą szansę na pełną i efektywną jej realizację.
Podstawowe cele i założenia tej strategii mają charakter ponadpolityczny.

Program rozwoju gminy ma na celu kreowanie oddolnej aktywności i przedsiębiorczości w gminie, z jego
celami i założeniami należy więc zapoznać lokalną społeczność. Aktywność społeczności gminy jest
najważniejszym czynnikiem powodzenia całego programu.

Strategia rozwoju musi identyfikować się z pozytywnymi przekształceniami społeczno-gospodarczymi w
gminie, dlatego też należy w pierwszej kolejności wykonać zadania "skazane na sukces". Pierwsze
pozytywne efekty działań będą stanowić wizytówkę strategii i zapewnią poparcie dla dalszych działań
restrukturyzacyjnych.

Realizacja zadań programu rozwoju społeczno-gospodarczego gminy wymaga od jego realizatorów na
wszystkich szczeblach odpowiedniej wiedzy i umiejętności. W celu dostosowania poziomu kwalifikacji
zasobów kadrowych do aktualnych, a przede wszystkim perspektywicznych potrzeb wynikających z
procesów związanych z rozwojem gminy należy uruchomić szereg kursów i szkoleń.
Do zasad o charakterze ekonomicznym należą przede wszystkim:

Ułatwienie dostępu do funduszy gminnych lub innych zewnętrznych programów finansowej pomocy dla
małych i średnich firm. Obejmowałyby one specjalne pożyczki lub preferencyjne kredyty na wsparcie
tych firm przy zmianie czy specjalizacji profilu działalności.

Pomoc przy uzyskaniu preferencji w systemie podatkowym, np. dla osób rozpoczynających działalność
gospodarczą, dla osób i firm prowadzących szczególnie pożądaną w regionie działalność, firm tworzących
nowe miejsca pracy, czy też prowadzących działalność proekologiczną i/lub proeksportową.

Pomoc przy uzyskaniu subwencji i ulg inwestycyjnych, które dotyczyłyby nie tylko firm z terenu gminy,
ale również byłyby elementem przyciągającym inwestorów spoza gminy, zarówno z terenu województwa
i pozostałej części kraju, jak i inwestorów zagranicznych.
Jednoczesne stosowanie się do wyżej wymienionych zasad wydaje się być podstawą realizacji strategii. Kolejnym
krokiem powinno być skoncentrowanie uwagi władz gminnych i pozostałych instytucji i osób zaangażowanych w
realizację strategii na następujących działaniach:

szybkie i skuteczne wdrożenie opracowanego programu rozwoju;

sformułowanie koncepcji przekształceń;
35

monitorowanie tendencji na rynku;

modyfikowanie założonych długofalowych planów;

informowanie i aktywizacja pracowników oraz społeczności lokalnej do działań reformatorsko –
rozwojowych;

wykorzystywanie szans rozwoju generowanych przez system rynkowy i wcześniej podjęte działania
rozwojowe;

przekształcanie pojawiających się ograniczeń i zagrożeń w szansę rozwojowe.
Monitorowanie procesu realizacji strategii
Podstawą skutecznego wdrażania strategii jest między innymi systematyczne monitorowanie realizacji
działań cząstkowych oraz reagowanie na ujawniające się różnice między założeniami strategii a osiąganymi
efektami. Wynika z tego konieczność budowy systemu monitorowania i systemu obiektywnej oceny wyników
podjętych działań. Niezwykle ważne jest sporządzenie harmonogramu realizacji poszczególnych zadań z
uwzględnieniem:
(a)
nakładów inwestycyjnych (realizacyjnych) ponoszonych przez budżet gminy w poszczególnych latach;
(b)
możliwości skutecznego finansowania strategii w poszczególnych latach – rodzaju analizy przepływów
pieniężnych (cash-flow) strategii w pierwszym etapie prac nad realizacją strategii.
Co roku powinny być sporządzane raporty przez wyznaczone przez władze gminy osoby z realizacji
poszczególnych działań. Taki sposób monitorowania i ewaluacji wyników realizacji strategii są podstawowym
warunkiem skuteczności działań. Stwarza to podstawę do dokonywania niezbędnych korekt i modyfikacji strategii
w kolejnych latach.
Świadomość wagi strategii dla przyszłości gminy Osieczna wśród jej mieszkańców oraz podjęcie
wspólnego wysiłku mieszkańców i władz gminy w realizację strategii powinny stać się motorem zmian społeczno –
gospodarczych, które pozwalają dobrze rokować na przyszłość gminy.
36
Spis ilustracji
Rysunek
Tytuł
Rys. 1
Granice administracyjne Gminy Osieczna
Strona
5
37
Spis tabel
Tabela
Tytuł
Strona
Tab. 1
Rodzaje gruntów w gminie Osieczna według sposobu ich użytkowania
6
Tab. 2
Liczba ludności w sołectwach (stan na 31.04.2003r.)
9
Tab. 3
Ogólna charakterystyka demograficzna gminy Osieczna na tle powiatu i
9
województwa (stan na 31.12.2002r.)
Tab. 4
Struktura ludności według płci i wieku w latach 1993 – 2002
10
Tab. 5
Przyrost i migracja ludności w gminie Osieczna w wybranych latach
10
Tab. 6
Drogi publiczne – długość, stan techniczny, potrzeby i stopień ich zaspokojenia
11
Tab. 7
Formy pomocy społecznej z budżetu państwa
13
Tab. 8
Struktura podmiotów gospodarczych wg przedmiotu działalności
16
Tab. 9
Struktura bezrobotnych według płci od 1993 – 2002
17
Tab. 10
Zmiany struktury bezrobotnych w zależności od poziomu wykształcenia
17
Tab. 11
Zmiany długości okresu pozostawania bez pracy
18
Tab. 12
Zmiany liczby bezrobotnych wg wieku
19
Tab. 13
Struktura użytków rolnych w roku 2002
19
Tab. 14
Klasyfikacja gleb
20
Tab. 15
Pogłowie zwierząt w gminie
21
Tab. 16
Mocne i słabe strony gminy Osieczna
22
Tab. 17
Szanse i zagrożenia dla gminy Osieczna
24
Tab. 18
Atrakcyjność gminy Osieczna
27
38
Spis wykresów
Wykres
Tytuł
Strona
Wyk. 1
Zmiana liczby stałych mieszkańców w latach 1993-2002
8
Wyk. 2
Struktura podmiotów gospodarczych wg przedmiotu działalności
16
Wyk. 3
Struktura bezrobocia w zależności od wykształcenia
18
Wyk. 4
Struktura bezrobotnych wg wieku
19
Wyk. 5
Struktura użytków rolnych
20
Wyk. 6
Struktura zasiewów w gminie
21
39

Strategia Rozwoju Gminy Osieczna na lata 2004-2015

Transkrypt

Podobne dokumenty

Strona startowa

Zawody o "Puchar Prezesa Koła" - 17.08.2014

pstrąg tęczowy - Koło PZW Nr 179 Osieczna

pstrąg źródlany

SIEJA - Osieczna.net

OKOŃ - Osieczna.net

Turniej Koszykówki ,,Ku pamięci wybuch Powstania Wielkopolskiego”

KARP - Osieczna.net

sumik karłowaty

Jezioro Górskie (Góreckie)