Zrozumieć tekst - Sklep WSiP - Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne

Transkrypt

LICEUM
TECHNIKUM
zakres podstawowy
i rozszerzony
Zrozumieć tekst
zrozumieć człowieka
Język polski
Podręcznik
2
Język
w ćwic polski
zen
on iach
line
O erta
sklepf.w
:
sip.pl
Autorzy podręcznika: Dariusz Chemperek, Adam Kalbarczyk, Dariusz Trześniowski
Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego
do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych
do kształcenia ogólnego do nauczania języka polskiego, na podstawie opinii rzeczoznawców:
dr Jadwigi Bednarek, dr. Wojciecha Kaliszewskiego, mgr Teresy Zawiszy-Chlebowskiej.
Zakres kształcenia: podstawowy i rozszerzony
Etap edukacyjny: IV
Typ szkoły: szkoły ponadgimnazjalne
Rok dopuszczenia: 2013
Numer ewidencyjny w wykazie (dla wersji tradycyjnej i elektronicznej podręcznika): 463/3/2013
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.
Warszawa 2013
Wydanie pierwsze
ISBN 978-83-02-13861-4 (całość)
ISBN 978-83-02-13859-1 (część I)
Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: Małgorzata Magenta-Siemiaszko (redaktor koordynator, redaktor
merytoryczny), Anna Rogowska (współpraca redakcyjna)
Redakcja językowa: Rozalia Słodczyk
Redakcja techniczna: Iwona Białkowska
Projekt okładki: Joanna Plakiewicz
Projekt graficzny i opracowanie graficzne: Katarzyna Trzeszczkowska
Fotoedycja: Natalia Marszałek
Skład i łamanie: Recontra Studio Graficzne
Zalecane wymagania systemowe i sprzętowe
Podręcznik elektroniczny w formacie PDF otwierany na komputerach PC i MAC wymaga zainstalowania
bezpłatnego programu Adobe Reader (http://get.adobe.com/reader/); otwierany na tabletach i telefonach
z systemem Apple iOS wymaga zainstalowania bezpłatnego programu iBooks (do pobrania ze sklepu App
Store); otwierany na tabletach i telefonach z systemem Android wymaga zainstalowania bezpłatnego
programu Adobe Reader (do pobrania z Google Play).
Pomoc techniczna: [email protected]
Materiały, do których masz dostęp, nie mogą być rozpowszechniane publicznie, nie mogą być przedmiotem
dalszego obrotu. Rozporządzanie ich opracowaniem wymaga uzyskania zgody.
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96
Tel.: 22 576 25 00
Infolinia: 801 220 555
www.wsip.pl
Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują.
Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie.
Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie
na użytek osobisty.
Szanujmy cudzą własność i prawo.
Więcej na www.legalnakultura.pl
Polska Izba Książki
SPIS TREŚCI
ROMANTYZM
TABLICA CHRONOLOGICZNA – romantyzm i pozytywizm ..................................................... 10
1 Romantyzm, czyli inna nowoczesność ................................................................................. 16
2 Skały kredowe na Rugii. Nastrój w malarstwie romantycznym
..................................... 21
3 W dziedzinie Ducha. Filozofia epoki romantyzmu .............................................................. 24
• Georg Wilhelm Friedrich Hegel Wykłady z filozofii dziejów
4 Wszyscy ludzie będą braćmi… Hymn zjednoczonej Europy ................................................. 28
• Friedrich Schiller Do Radości
5 Jednością silni, rozumni szałem... Pierwiastki klasyczne i romantyczne
w Odzie do młodości R ............................................................................................................ 32
• Adam Mickiewicz Oda do młodości
6 Miej serce i patrzaj w serce… Miłość i śmierć w balladach Mickiewicza i Tuwima.............. 38
• Adam Mickiewicz Romantyczność
• Julian Tuwim Śmierć
7 Gwiazdy nad tobą i gwiazdy pod tobą… Romantyczny subiektywizm
i przeżycie historii R ............................................................................................................. 43
• Adam Mickiewicz Świteź
8 Bywam albo w niebiosach, albo w piekła mękach... Obraz miłości romantycznej
w utworach Mickiewicza ........................................................................................................ 50
• Adam Mickiewicz Dziady, część IV
• Adam Mickiewicz Niepewność
• Adam Mickiewicz Dobranoc
9 Będę pamiętał ten wieczór przez całe życie... Tradycja romantyczna
w prozie Konwickiego R ........................................................................................................ 57
• Tadeusz Konwicki Kronika wypadków miłosnych
10 Jedźmy, nikt nie woła… Nastrojowość i refleksyjność Sonetów krymskich R ...................... 61
• Adam Mickiewicz Stepy akermańskie
• Adam Mickiewicz Burza
11. Gdzież jesteś, o miłości, potęgo i chwało? Refleksje historiozoficzne
w Sonetach krymskich .............................................................................................................. 65
• Adam Mickiewicz Bakczysaraj
• Adam Mickiewicz Bakczysaraj w nocy
12 Trzeba być lisem i lwem... O walce moralnej i niemoralnej .................................................. 69
• Adam Mickiewicz Konrad Wallenrod
INFOGRAFIKA: Bohaterowie romantyczni i ich twórcy .......................................................... 74
13. Taka pieśń jest nieśmiertelność! Wizja poety i poezji w Wielkiej Improwizacji .................... 76
• Adam Mickiewicz Dziady, część III
• Andrzej Bursa Poeta
14. Dzień, noc śpiewamy... Dziady jako dramat romantyczny R ............................................... 83
3
4
15. Obowiązek cierpieć za was, przyjaciele... Zbiorowy wymiar cierpienia
w Dziadach drezdeńskich ......................................................................................................... 90
16. A imię jego czterdzieści i cztery... Myśl mesjanistyczna Adama Mickiewicza ...................... 95
17. Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi… Lawa Tadeusza Konwickiego .................... 102
18. Co się stało z mitologią słowiańską? Romantyzm polski wobec wierzeń
dawnych Słowian M .............................................................................................................. 105
• Maria Janion Niesamowita Słowiańszczyzna
19. Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych… Idea małej ojczyzny
w Panu Tadeuszu ................................................................................................................... 108
• Adam Mickiewicz Pan Tadeusz (Inwokacja)
20. Stary Dąbrowskiego posłyszeć mazurek… Historia i współczesność
w poemacie Mickiewicza ...................................................................................................... 113
• Adam Mickiewicz Pan Tadeusz
21. Jestem szlachcic…; jestem Polak… Droga od rodów do narodu w Panu Tadeuszu ............. 118
22. U nas dość głowę podnieść: ileż to widoków! Obraz przyrody Północy
w Panu Tadeuszu i powieści Miłosza R .............................................................................. 125
• Czesław Miłosz Dolina Issy
23. Zamknij drzwi… Sąd nad Jackiem Soplicą ......................................................................... 133
24. Ojczyzna myśli mojej… Pejzaż wewnętrzny w lirykach lozańskich .............................. 136
• Adam Mickiewicz [Nad wodą wielką i czystą…]
• Adam Mickiewicz [Gdy tu mój trup…]
25. Jezioro z niebem dzielić… Romantyczny kreacjonizm Słowackiego R .............................. 140
• Juliusz Słowacki Rozłączenie
26. Boże! zdejm z mego serca jaskółczy niepokój… Dylematy egzystencjalne Kordiana R ..... 144
• Juliusz Słowacki Kordian
27. Obym się sam ocenił, skoro świat ocenię… Kordian w poszukiwaniu wartości R ............ 150
28.
29.
30.
31.
Polska Winkelriedem narodów! Kordian jako polemika z III częścią Dziadów R .............
INFOGRAFIKA: Koncepcje narodowowyzwoleńcze romantyzmu .......................................
Ty chciałeś zabić widmo, poświęcić się za nic… Dramat o przyczynach upadku
powstania listopadowego R .................................................................................................
• Ernest Bryll Lekcja polskiego – Słowacki
Płynąc po świecie… Modlitwa poetycka w poezji romantycznej i współczesnej ..............
• Juliusz Słowacki Hymn
• Anna Kamieńska Prośba
Sięgnę do wnętrza twych trzew… Słowackiego bolesny rozrachunek z narodem ..............
• Juliusz Słowacki Grób Agamemnona
zrozumieć tekst – zrozumieć człowieka | spis treści
154
158
160
165
170
SPIS TREŚCI
32. Wieszcza najjaśniejsza chwała… Jak poeci żegnają się ze światem ................................... 176
• Juliusz Słowacki [Bo to jest wieszcza najjaśniejsza chwała…]
• Jarosław Iwaszkiewicz Do prawnuczki
33. Żegnaj mi, ogródku i domku... Dramat rodzinny w Nie-Boskiej komedii R ....................... 179
• Zygmunt Krasiński Nie-Boska komedia
34. Sztuka dyskusji
.................................................................................................................. 184
35. Gdybym był tobą, wiem, co bym uczynił… Dialektyka racji cząstkowych
w Nie-Boskiej komedii R ........................................................................................................ 187
36. Słowo pociechy i mordu… Obraz rewolucji w dramacie Krasińskiego R .......................... 191
37. Bym z rozpaczy nie oszalał... Obraz miłości romantycznej w listach
Zygmunta Krasińskiego R ................................................................................................... 197
• Zygmunt Krasiński List do Delfiny Potockiej z 18 lipca 1843 r.
• Zygmunt Krasiński Listy do Jerzego Lubomirskiego
38. Jak gdyby głazom tylko wierzyć można… Wartość inności w wierszach Norwida ............ 204
• Cyprian Norwid Adam Kraff t
• Cyprian Norwid W Weronie
39. Czemu, Cieniu, odjeżdżasz… Jednostka w dziejach ............................................................ 209
• Cyprian Norwid Bema pamięci żałobny-rapsod
40. I była w tem Polska… Cypriana Norwida myśl o sztuce R ................................................ 214
• Cyprian Norwid Fortepian Szopena
41. Już my im pokażemy! O romantycznej roli pisarza – z dystansem R .............................. 218
• Witold Gombrowicz Trans-Atlantyk
42. Nie lepsza Synczyzna? Refleksja kulturowa w Trans-Atlantyku R .................................... 224
• Witold Gombrowicz Trans-Atlantyk
R ... 228
43. Miłość jest cygańskim dzieckiem… O sytuacjach egzystencjalnych w języku opery
• Georges Bizet Carmen
44. Wędrówka przez sprzeczności i paradoksy literatury romantyzmu ................................... 233
ROMANTYZM – POLECENIA NA KONIEC DZIAŁU ...................................................................... 238
ROMANTYZM – WYPRACOWANIA KROK PO KROKU .................................................................. 239
POZYTYWIZM
45 Pozytywizm, czyli literatura na miarę „wieku pary i elektryczności” .............................. 242
46 Józef Chełmoński – przedstawiciel realizmu w malarstwie polskim XIX w. ............. 248
47. Duch fizyki społecznej… Filozofia pozytywizmu ................................................................. 252
• Auguste Comte Wykład filozofii pozytywnej
INFOGRAFIKA: Miejsca pozytywistów ................................................................................... 256
48. Prawdziwa mądrość niechaj was pogodzi… Wiersz programowy Adama Asnyka ............. 258
• Adam Asnyk Do młodych
5
6
49. U zbiegu dwu dróg… Nadniemeńska epopeja ...................................................................... 261
• Eliza Orzeszkowa Nad Niemnem
50. Tu jest moje i twoje miejsce… Epopeja Orzeszkowej na dużym ekranie ......................... 266
• Nad Niemnem, reż. Zbigniew Kuźmiński
51. Idź na mogiłę ojca… Dyskusja o patriotyzmie w Nad Niemnem ........................................ 269
52. W korczyńskim dworze… Obraz dworu u Orzeszkowej i Mickiewicza .............................. 274
53. Jak być powinno… Program pozytywizmu polskiego w powieści Orzeszkowej ............... 280
54. Nie ma domu… Obraz domów dzieciństwa w poezji współczesnej ................................. 284
• Czesław Miłosz Dwór
• Adam Zagajewski Dom
55. Za co oni mają wszystkich Żydów bić? Pozytywizm przeciw antysemityzmowi ............... 288
• Maria Konopnicka Mendel Gdański
56. Obowiązki względem ludzkości i cywilizacji. Hasła pozytywizmu w felietonie .................. 293
• Bolesław Prus Kroniki
57. Powieściowe traktaty moralne. Poetyka realizmu ............................................................... 299
• Michał Głowiński Powieść i autorytety M
58. Cały ten świat lalek… Poetyka polskiej powieści realistycznej ........................................... 303
• Bolesław Prus Lalka
• Jan Kochanowski O żywocie ludzkim R
59 I Bóg wie, co by dla kraju mógł zrobić taki jak on człowiek... Wokulski jako bohater
nowych czasów ....................................................................................................................... 307
60. Zmarnowaliście życie moje... Zatruliście dwa pokolenia! Miłość w czasach
nieromantycznych ................................................................................................................ 311
61. Z komórki przy sklepie do buduaru hrabiny, co za skok! Obraz społeczeństwa w Lalce ..... 316
INFOGRAFIKA: Bohaterowie pozytywizmu ........................................................................... 320
62. Przypnę ludzkości skrzydła... Utopia naukowa w Lalce ....................................................... 322
63. Stylowe zróżnicowanie języka polskiego
....................................................................... 327
• Agata Tuszyńska Rosjanie w Warszawie M
64. Wszyscy chorujemy na nerwy... Pozytywistyczne rewizje Jana Tomkowskiego M ............ 332
• Jan Tomkowski Neurotyczni bohaterowie Prusa
65. Wzorzec damy i rycerza... Emancypacja w oczach feministki M ....................................... 336
• Sławomira Walczewska Damy, rycerze i feministki
66. Pani Bovary to ja... Nowoczesny portret kobiety R ............................................................ 340
• Gustave Flaubert Pani Bovary
zrozumieć tekst – zrozumieć człowieka | spis treści
SPIS TREŚCI
67. Wszystko zdawało się pogrążone w głębokim śnie… Obraz prowincji w Pani Bovary R ...... 345
68. Chciałbym napisać książkę o niczym… Nowatorska konstrukcja powieści Flauberta R ..... 349
69. Kolor tak i kolor nie. Poetycka rozprawa o realizmie i – z realizmem R .......................... 353
• Zbigniew Herbert Trzy studia na temat realizmu
70. Prawdziwy koniec XIX wieku. Wędrówka po motywach i tematach pozytywizmu ...... 357
POZYTYWIZM – POLECENIA NA KONIEC DZIAŁU ..................................................................... 361
POZYTYWIZM – WYPRACOWANIA KROK PO KROKU ................................................................. 362
Więcej o tekstach i kontekstach. Lektury ............................................................................ 363
Indeks pojęć .......................................................................................................................... 365
Spis tekstów zamieszczonych w podręczniku ................................................................... 367
Źródła ilustracji ..................................................................................................................... 368
R
Treści zakresu
rozszerzonego
Ocena, wartościowanie
Treści przygotowujące
do egzaminu maturalnego
Analiza porównawcza
Zagadnienia z nauki o języku
Analiza dzieła sztuki
7
8
Jak korzystać
z podręcznika
Podręcznik składa się z części odpowiadających kolejnym epokom literackim.
Części te zostały podzielone na rozdziały tworzące osobne lekcje.
Numer kolejnej
lekcji i temat
Lekcja poświęcona
analizie dzieła sztuki
Autor i gatunek,
czyli ważne informacje na temat autora
oraz utworu i jego cech gatunkowych
Odesłanie
do elektronicznego
zeszytu ćwiczeń
na WSiPnet.pl
9
Infografiki
przybliżające
wybrane
zagadnienia
Wiedzieć więcej...,
czyli interesujące
wiadomości
pogłębiające wiedzę
wie ę
nego
Treści zakresu rozszerzonego
ać się
pozwalające przygotować
lnego
zonym
na poziomie rozszerzonym
Pytania i polecenia
do danego tekstu,
opracowane na wzórr
zadań maturalnychh
Pojęcia kluczowe,
czyli definicje terminów
niezbędnych do analizy
tekstu lub dzieła sztuki
ODA DO MŁODOŚCI
Treści przygotowujące
XVIII
XIX
XX
XXI
1820 r.
1827 r.
Zagadnienia z nauki o języku
Osie czasu ułatwiające zapamiętanie czasu powstania
i opublikowania utworów literackich
Ocena, wartościowanie
Analiza porównawcza
Analiza dzieła sztuki
K Andrzej Bursa
Poeta
Konteksty współczesne
10
Najważniejsze wydarzenia
historyczne i polityczne
z dziejów kultury
EUROPA I ŚWIAT
EUROPA
ZIEMIE POLSKIE
½ Jean Godefroy (czytaj: żą godfrła), Kongres wiedeński,
miedzioryt, 1819, Ermitaż, Petersburg
1815 – kongres wiedeński
ustanawia w Europie porządek
polityczny, który przetrwa do
1914 roku (Święte Przymierze);
– restauracja Burbonów
we Francji, Ludwik XVIII królem
1822 – proklamowanie niepodległości Grecji
1815 – utworzenie Królestwa
Polskiego z ziem Księstwa Warszawskiego; unia personalna
między Rosją a Polską;
– utworzenie Wolnego
Miasta Krakowa oraz Wielkiego
Księstwa Poznańskiego
(w obrębie Prus)
1823–1824 – proces Towarzystwa Filomatów i Filaretów
w Wilnie
1825 – powstanie dekabrystów
w Rosji
1830 – rewolucja lipcowa we
Francji; abdykacja Karola X
¾ Wojciech Kossak,
Noc listopadowa, XX w.,
Muzeum Wojska Polskiego,
Warszawa
1829 – koronacja w Warszawie
cara Mikołaja I na króla Polski
1830–1831 – powstanie listopadowe (25.02.1831 – bitwa
pod Olszynką Grochowską;
odwrót Rosjan spod Warszawy;
26.05.1831 – klęska pod Ostrołęką; 8.09.1831 – kapitulacja
Warszawy)
1807 – Fenomenologia ducha
Georga Wilhelma Friedricha
(czytaj: giorga wilhelma
fridrisia) Hegla
1808 – Faust cz. 1 Johanna Wolfganga Goethego (czytaj: getego);
– Krzyż w górach Caspara
Davida Friedricha (czytaj:
kaspara dawida fridrisia)
1813 – Giaur George’a Byrona
(czytaj: dżordża bajrona)
1814 – Rozstrzelanie
powstańców madryckich
Francisca (czytaj: fransiska) Goi
1818 – Tratwa Meduzy
Théodore’a Géricault (czytaj:
teodora żeriko)
1824 – Ludwig van Beethoven
(czytaj: ludwich fan betofen)
kończy IX Symfonię
1829 – Wilhelm Tell Gioacchina
(czytaj: dzioakina) Rossiniego
1830 – Czerwone i czarne
Stendhala [czytaj: stądala;
właściwie: Henri Beyle (czytaj:
ąri bel)]
1830 – Wolność prowadząca lud
na barykady Eugène’a Delacroix
(czytaj: eżena delakrua)
1830–1842 – Kurs filozofii
pozytywnej Auguste’a Comte’a
(czytaj: ogiusta kąta)
1833 – Eugeniusz Oniegin
Aleksandra Puszkina
¼ Michał Elwiro
Andriolli, ilustracja
do Pana Tadeusza
ZIEMIE POLSKIE
1816 – utworzenie Uniwersytetu Warszawskiego (zamknięty
w 1831 r.)
1817 – powstanie Zakładu
Narodowego im. Ossolińskich
we Lwowie: biblioteki, muzeum,
placówki naukowej i wydawniczej
1822 – Ballady i romanse
Adama Mickiewicza
w pierwszym tomie Poezji
1823 – Dziady cz. II i IV Mickiewicza w drugim tomie Poezji
1825 – Maria Antoniego
Malczewskiego
1828 – Konrad Wallenrod
Mickiewicza
1830 – Koncert e-moll
Fryderyka Chopina
1832 – Dziady cz. III Mickiewicza
1834 – Pan Tadeusz Mickiewicza;
– Kordian Juliusza
Słowackiego;
– Zemsta Aleksandra Fredry
ROMANTYZM I POZYTYWIZM
historyczne i polityczne
z dziejów kultury
EUROPA I ŚWIAT
EUROPA I ŚWIAT
ZIEMIE POLSKIE
1833–1855 – stan wojenny
w Królestwie Polskim
1835 – Ojciec Goriot
Honoré de Balzaca (czytaj:
onore de balzaka)
ZIEMIE POLSKIE
1835
35 – Nie-Boska komedia
Zygmunta Krasińskiego
K sińński
Kra
k ego
(portret poniżej))
» George Hayter (czytaj:
1837 – wstąpienie na tron brytyjski królowej Wiktorii; początek tzw. epoki wiktoriańskiej;
Wielka Brytania mocarstwem
kolonialnym
dżordż hajter), Królowa
Wiktoria, 1840, Royal
Collection (czytaj: rojal
kolekszyn), Londyn
1836 – Rewizor Mikołaja Gogola
1837 – Klub Pickwicka
Charlesa Dickensa (czytaj:
pikłika czarlsa dikensa)
1838 – założenie przez Karola
Marcinkowskiego spółki „Bazar” w Poznaniu; aktywizacja
ekonomiczna i narodowa
Polaków
1839 – wynalezienie dagerotypii, prototypu fotografii
1842 – Parowiec w burzy
śnieżnej Williama Turnera
(czytaj: łiliema ternera)
1847 – Wichrowe wzgórza
Emily Brontë (czytaj: emili bronty)
1848 – Manifest komunistyczny Karola Marksa i Fryderyka
Engelsa
1848 – Dama kameliowa
Alexandre’a Dumasa (czytaj:
aleksądra dimasa) syna
1849 – Dziewczęce lata Panny
Marii Dantego Gabriela Rossettiego; malarstwo prerafaelitów
1851 – Moby Dick Hermana
Melville’a (czytaj: melwila);
– pierwsza wystawa światowa (Londyn) prezentująca
dorobek kulturalny, naukowy
i techniczny krajów świata
1853 – Traviata Giuseppe Verdiego (czytaj: dżjuzepe werdiego)
1856 – Ślepa dziewczynka
Johna Everetta Millaisa (czytaj:
milesa)
1857 – Pani Bovary
Gustave’a Flauberta (czytaj:
bowari giustawa floberta);
– Kwiaty zła Charles’a
Baudelaire’a (czytaj: szarla
bodlera)
1862 – Nędznicy Victora Hugo
(czytaj: igo)
1846 – rabacja galicyjska pod
wodzą Jakuba Szeli; powstanie
krakowskie; wcielenie Wolnego
Miasta Krakowa do Austrii
1848 – Wiosna Ludów w Europie (głównie w Niemczech,
na Węgrzech i we Włoszech);
– Algieria posiadłością
francuską
1852 – koronacja Napoleona III
na cesarza Francji
1853–1856 – wojna krymska,
przegrana Rosji z Anglią
i Francją
1859 – stłumienie powstania
sipajów, Indie pod panowaniem angielskim
1860 – Francja i Anglia podporządkowują sobie Chiny
1859–1870 – proces zjednoczenia Włoch pod wodzą
Garibaldiego
1848 – powstanie wielkopolskie, zlikwidowanie przez Prusy
autonomii Wielkiego Księstwa
Poznańskiego (1849)
» Cosette (czytaj: kozet),
ilustracja do Nędzników
Victora Hugo
1837 – Bitwa pod Somosierrą
Piotra Michałowskiego
1838 – założenie Biblioteki
Polskiej w Paryżu
1842 – Ulana Józefa Ignacego
Kraszewskiego
1848 – utworzenie przez
Mickiewicza legionu polskiego
we Włoszech, Skład zasad
(patrz: Wiedzieć więcej...,
s. 109)
1851 – Promethidion (czytaj:
prometidion) Cypriana
Norwida (portret powyżej)
1862–1869 – działalność
Szkoły Głównej w Warszawie
(ilustracja powyżej)
11

Zrozumieć tekst - Sklep WSiP - Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne

Transkrypt

Podobne dokumenty

Plakat - PoczytajMY

Karta produktu FPM-5000-KES

Lista lektur z gwiazdką * - obowiązkowych w gimnazjum i

Invest in Pomerania : Aktualności